KUŞLARDA RENK ABERASYONLARI Genellikle Kuşlarda var olan

KUŞLARDA RENK ABERASYONLARI Genellikle Kuşlarda var olan

KUŞLARDA RENK ABERASYONLARI
Genellikle Kuşlarda var olan renk mutasyonlarına bağlı sapmaları isimlendirmede yaygın bir
yanlış isimlendirme mevcut. Genellikle kuşların renklenmesindeki beyazlıklar albino veya
parsiyel(partial)albino olarak isimlendiriliyor. Kuşlarda bulunan renk sapmalarının teşhis ve
isimlendirmesini doğru yapabilmek için onların tüylerinin orijinal renklerini bilmek ve renk
sapması sonrası gözlemlenen tüy renklerine göre hangi renk aberasyonu mekanizmasının
işlediğini bulmak gereklidir. Bunu yapabilmek içinde pigmentlerin rolünü bilmemiz
gereklidir. Bu yazıda Renk mutasyonlarının en yaygın türlerini ve isimlendirmelerini temel
bir fikir vermek üzere aktaracağız.
Pigmentasyon
Kuşlarda Tüy rengini belirleyen en önemli pigmentler melanin ve karatinoidlerdir. Gıdalar
enzimler aracılığıyla renk pigmentlerine dönüştürülür. Bu pigmentler depolanarak tüy
gelişiminde kullanılır. İncelediğimiz renk sapmaları genellikle gıdaya bağlı bir pigment
sorunu olabileceği gibi nadiren de genetik kaynaklı olabilir. Örneğin falmingolar, bilindiği
gibi flamingoların tüylerinin kırmızı olup olmaması yedikleri yiyeceklerin karotin miktarına
bağlıdır. Çok az karotin içerikli besin aldıklarında ise tüyleri beyazdır. Motacilla flava,
Phylloscopus trochilus, Cyanistes caeruleus, Parus major, Oriolus oriolus, Fringilla coelebs,
Chloris chloris, Carduelis carduelis, C spinus ve Loxia curvirostra gibi kuş türlerinin
tüylerinin bir kısmı ise sarı ve kırmızı karotin sayesinde renklenir.
Melanin
Eumelanin ve phaeomelanin ismi verilen iki melanin türü kuşlarda mevcuttur. Eumelanin
konsantrasyonuna bağlı olarak tüylerde siyah, gri ve koyu kahve tüy renkleri görülür.
Phaeomelanin yüksek konsantrasyona bağlı olarak tüylerde kırmızımsı kahverengi, düşük
konsantrasyonunda ise neredeyse beyaz sarı-kahve renk görülür. Melaninlerin birlikte
kullanımı ile tüy gri-kahverengi bir renk alabililir.Göz ve cilt rengi ise sadece eumelanine
bağlı renklenir. Bazı türlerde renklenme tamamen eumelanine bağlıdır. Örneğin; Uria aalge,
Alca torda, Corvus monedula, Rook C frugilegus ve Carrion Crow C corone. bununla birlikte
çoğu türde her ki melanin de mevcuttur.
Albinism
Albinoluk, her iki melanin türünün de tamamen yokluğundan kaynaklanır. Albino kuşların
tüyleri, gözleri ve cildi melaninler tarafından renklendirilmemiştir. Mutastyon nedeniyle bir
albino kuşun vücudunda melanin üretimi için gerekli tirozinaz enzimi hiç bulunmaz.Albino
kuşların gözlerinin kırmızı olması ve ciltlerinin pembemsi olmasının nedeni ile renksizlik
nedeniyle kanın renginin gözükmesindendir.Birçok beyaz kuş ise melanin pigmentinin bir
formunu gösterdiği için bu kuşlara parsiyel (kısmi) albino demek yanlıştır. Bu bir kişiye
kısmi hamile demek gibi bir şeydir. Albino kuşları göz ve cilt rengi teşhis için önemli bir
nokta olabilir. Karotinlerin tirizinaz enzimi üzerinde etkisi yoktur. Albino bir kuşta karotine
bağlı oluşan renklenmeler var olacak, ama melanin pigmentinin yokluğuna bağlı olarak
renklendirme ise görülmeyecektir ve yine bu kuşlar kırmızı gözlere ve melanin sayesinde
alacağı rengi almamış renksiz, ya da pembemsi diyebileceğimiz bir cilde sahip olacaktır. Yani
bilinenin aksine tüm albino kuşlar tamamen beyaz değildir, çünkü karotine bağlı
mekanizmada işin içine girmektedir. Albinoluk tüm hayvanlarda otozomal çekinik genlerdeki
mutasyona bağlı olarak oluşur ve aslında nadir bir gen değildir. Birçok populasyon da görülür.
Yetişkin albino kuşlar neden çok nadir görünüyor? Diye düşünebilirsiniz, bunun nedeni ise
albinoların gözlerindeki pigment yetersizliğine bağlı olarak, çok ışığa duyarlı gözlerinin
olması ve görme derinliğinde sahip oldukları zorluklar nedeniyle, kolay av olmaları, vb
sonucu ölmeleri yüzündendir.
Leucism
Tirosinaz enzimine sahip, melanin üretimini gerçekleştiren fakat depolanan melaninin tüylere
iletimini engelleyen bir kalıtsal bozukluk nedeniyle Tüylerdeki kısmi ya da toplam eumelanin
ve phaeomelanin eksikliği olarak tanımlanabilir.Muhtemelen kuşlarda en sık görülen kalıtsal
renk aberasyonudur.Bazen yanlış olarak bu tür kuşlarda parsiyel albino olarak
isimlendirilir.Melanini tamamen tüylerinde renklendirme yapamayan bir kuş bunun sonucu
albino bir kuş gibi beyaz olacak,yada karotinli bölgeleri renkli ,melaninle renklenen tüyleri
beyaz olacaktır.fakat gözleri ve cildi normal rengi de olacak ve görmesi normal olacaktır.buda
bu kuşların görülme sıklığını albino yetişkin bireylere oranla artırır.kısmi melanin eksikliğine
bağlı baştaki bazı tülerde,kanatlar vb beyaz tüyler görülebilir kısmi leucism olarak
adlandırabiliriz.Başta eumelaninin siyah,gri ve koyu kahve tüy rengi,ve Phaeomelanin
konsantrasyonuna bağlı,kırmızımsı kahve,beyazımsı sar-kahve renkleri oluşturabildiğini
söylemiştik.leucistic bir kuşta eğer yalnız tamamen eumelanin yokluğu varsa ,eumelanine
yokluğu nedeniyle siyah ,gri vb renk yerine çok soluk bir renk görülecek,phaeomelaninin tek
başına yokluğunda ise onun oluşturduğu renk görülmeyecek farklı soluk bir renk görülmesi
mümkündür.
Leucistic adult Black-browed Albatross, Thalassarche melanophris, photographed in
May 2007 in South African waters (left). On the right a juvenile of the same species
recorded in Uruguayan waters in August 2007. Photos: Trevor Handaker (left) and
Fernando Area (right).
Leucistic Cape Petrels, Daption capense, recorded in Uruguay in 15 December 2005
(left) and 16 December 2007 (right). Photos:
Sebastián Jiménez.
Brown
Kahverengi renk sapması ise, eumelanin niteliksel indirgenmesi olarak tanımlanabilir.Bu
mutasyonda pigment miktarı değişmemiş fakat eumelanin oluşturduğu görüntü değişmiştir.
Melaninin kalıtımsal bir tam oksidasyonu sonucunda siyah olan tüylerin rengi koyu
kahverengi olarak gözükür. Phaeomelanin ise etkilenmez. Kuşun renklerinin oluşumunda her
iki melanin mekanizmasının da etkili olduğu türlerde, sadece eumelan’in mekanizmasının
etkili olduğu türlere göre, bu mutasyon daha az belirgindir.
Bütün türlerde bu mutasyon cinsiyete bağlı ve çekinik olarak aktarılır. Doğada bu mutasyona
genelde dişilerde rastlanır erkek bireylerde ise, kahverengi bir anne ve heterezigot bir
babaya(görünümü normal ama çekinik olarak kahverengi renk mutasyonunun taşıyan) sahip
bir erkek bireyin kahverengi renk mutasyonuna sahip olmasından söz edilebilir. Kuşlarda
erkek birey iki x kromozomu taşırken dişinin de bir x ve bir y kromozomu taşıdığı
unutulmamalıdır.
Dilution
Dilution ise melaninlerin niceliksel olarak indirgenmesi olarak tanımlanabilir. Brown renk
mutasyonunda pigment miktarı değişmezken bu mutasyonda pigment miktarında azalma
görülür. Pigmentte değişme olmasa da konsantrasyonunda bir değişme olur. Buda kuşun
rengine orijinal rengine göre bir seyreltme meydana getirir.
Dilution pastel ve isabel olmak üzere iki form içerir.
Ino
Ino,eumelanin ve phaeomelanin kuvvetli bir şekilde indirgenmesi olarak tanımlanabilir. Bu
mutasyonda phomelanin’in yok denecek kadar aza indirgendiği ve eumelaninin oksidasyonu
da neredeyse yoktur. Siyah tüyleri çok soluk neredeyse beyaza dönük kahverengi olarak,yeni
çıkan tüylerinde ise renk ve desen belli belirsizdir. Eski tüylerin ise nerdeyse hepsi güneş
ışığının etkisi ile beyazlamıştır.
Bir Ino’nunda kırmızımsı gözleri vardır. Çünkü pigmentler bu bölgede de ortadan kalkmıştır.
Ancak bir Albinoya göre çok daha iyi görürler.
Gözlerinin kırmızımsı olması nedeniyle ve tüylerinin güneş ışığı ile tamamen beyazlaşması
mekanizmasını düşünüp, Albino ile karıştırılabileceği düşüncesinde olabilirsiniz. Fakat
Doğada kırmızı gözlü beyaz bir kuş görürseniz bu kuş çok büyük ihtimalle albinodur. Çünkü
Ino’da cinsiyete bağlı ve resesif bir özelliktir.
Schizochroism
(Fotoğraf: american robin)
İki melanin türünden birinin yokluğu olarak tanımlanabilir. Phaeo ve grey(gri) olmak üzere
iki formu vardır. Phaeo eumelanin ‘in, Grey’ ise phaeomelanin tamamen indirgenmiş
şeklidir.Phaeo’da sadece kırmızımsı kahverengi phaeomelanini .Grey mutasyonu ise sadece
Siyah/Gri ve kahvrengi eumelanin içerir.
Melanism
Melanism ise melaninlerdeki artış olarak tanımlanabilir. Eumelanism ve phaeomelanism
olarak ikiye ayrılır. Eumelanismde kuş genel görünüş olarak siyahımsı iken,
Phaeomelanismde kuşun genel görünüşü kırmızımsı kahverengidir.
Melanistic King(kısmi melanism)
Penguin at Salisbury Plain, South
Georgia.
(Photo by S. Stevens.)
Grizzle
Bu mekanizma leucisme’in tersine tüyler kırçıllıdır çok az bir pigment vardır.
Acromelanism
Eumelanin ve phaeomelaninin Kuşun vücut sıcaklığı ve çevre sıcaklığına bağlı olarak
tüylerde birikimi olarak tanımlanabilir. Vücudun soğuk bölümleri baş üstü gibi, sıcak
bölümlere göre daha çok pigment içerir.
Kaynaklar
Not every white bird is an albino:sense and nonsense about colouraberrations in birds/ Hein
van Grouw
Records of leucism in albatrosses and petrels(Procellariiformes) in the South Atlantic
Ocean/Patrícia L. Mancini1; Sebastián Jiménez; Tatiana Neves and Leandro Bugoni
Partıal melanısm ın kıng penguıns aptenodytes patagonıcus/ louıse k. Blıght & sylvıa stevens
http://www.sibleyguides.com/2011/08/abnormal-coloration-in-birds-melanin-reduction
http://mail.sumnercomm.net/~rmangile/BulBoard/BulBoard.html