KR sunum 7 - İstanbul Üniversitesi Florence Nightingale

6/22/2015
Kullanılan Başlıca Egzersiz Terimleri

EGZERSİZ TERMİNOLOJİSİ, TİPLERİ ve ÖLÇÜM


YÖNTEMLERİ

EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER YANIT





Mustafa YILDIZ, M.D., Ph.D, Prof.


Egzersiz
Fiziksel aktivite
Sedanter, düşük, orta, yüksek,
şiddetli aktivite
Metabolik eşitlik
Enerji metabolizması
Vücut kompozisyonu
Vücut kitle indeksi
Maksimum kalp hızı
Zirve kalp hızı
Ventilatuar eşik
Anaerobik laktat eşiği












Toparlanma oksijeni
Maksimal oksijen alınımı
Kardiyorespiratuar endurans
Kardiyorespiratuar kapasite
Kardiyorespiratuar uygunluk
Kalp hızı rezervi
Oksijen alınımı rezervi
Atım hacmi
Kardiyak debi
Dengeli düzey egzersiz
İzometrik, izotonik, izokinetik kasılma
Kassal endurans
1
4
EGZERSİZ NEDİR?
Bu sempozyuma davet edilmeme çok
sevinmeme rağmen rahatsızlığım nedeniyle
gelemediğim için çok özür diliyorum. Selam
ve sevgilerimi yolluyorum.
Performans koruma ve/veya artışı hedefine yönelik
olarak lokomotor sistemi ilgilendiren planlanmış
hareket süreçlerinin bir program dahilinde ve düzenli
Prof. Dr. Hülya ARIKAN
şekilde tekrarlanmasıdır
2
TERMİNOLOJİ

Sağlık profesyonelleri egzersizin belirlenmesinde
ve ilerletilmesinde önemli rol oynar.

Bu kişilerin egzersizle ilgili standart bir terminoloji
kullanmaları, uygun tedavi planı ve araştırmalar
için güvenilir veri toplanması açısından önemlidir.
5
Walter B. Cannon (1932)
Homeostasis: Homoios: aynı; Stasis: durum
Egzersiz canlıların fizyolojik denge ve sınırlarını yani
homeostazis’i zorlayarak stres ortamı oluşturan bir süreçtir.
Sınırlar yıkılırsa patolojik sonuçlar ortaya çıkar.
Aksine bu aşamada homeostatik denge sağlanırsa, gerek
hücresel düzeyde genetik, gerekse sistemler düzeyinde nörohormonal düzenlemeler ile akut ve kronik adaptasyonlar
meydana gelir.
3
6
1
6/22/2015
Fiziksel Aktivite
Enerji harcanmasıyla sonuçlanan iskelet kasları tarafından
oluşturulan vücut hareketleridir.
 Metabolik Eşitlik: Fiziksel aktivitenin her birim başına
düşen enerji gereksinimidir. İstirahatte 1 MET ortalama
3,5mL/kg/dak O2 alınımına eşittir.


Atım Hacmi: Kalbin her kasılmasında fırlatılan kan

Kardiyak Debi: Bir dakikada sol ventrikülden

Zirve Kalp Hızı: Egzersiz sırasında kalbin ulaşabileceği

hacmidir.
pompalanan kan miktarıdır.
en yüksek hızdır.
Maksimum Kalp Hızı
220 - yaş
ACSM's Guidelines for Exercise Testing and Prescription 8.ed
7
Fiziksel Aktivite Düzeyi
10

Sedanter aktivite: <1,6 MET
 Düşük şiddette aktivite: 1,6 - 3 MET
 Orta şiddette aktivite: 3 - 6 MET
 Şiddetli aktivite: 6 - 9 MET
 Yüksek şiddette aktivite: >9 MET
Kardiyorespiratuar Kapasite
Maksimum aerobik egzersiz yapabilme yeteneğidir


Kardiyorespiratuar Endurans
Submaksimal aerobik egzersizi devam ettirebilme
yeteneğidir

Kardiyorespiratuar Uygunluk
Kişinin O2 kullanabilme ve O2 taşınması yeteneğini gösteren
maksimum O2 alınımına dayanan fiziksel aktiviteleri
geliştirebilme durumudur
Norton K. Et all Journal of Science and Medicine in Sport 13 (2010) 496–502
8
11
Fiziksel Aktivite Düzeyi
V02 max değerleri, MET değerlerinin katları olarak da ifade
edilebilir.
 Sedanter kişilerde 10 kat değerinin (V02 max 3,5X10=35
mL/kg/dak) normal kabul edilmesine karşılık (28-42
mL/kg/dak) 12 kat ve üzeri MET değerleri, antrenman
derecesi yüksekliğinin göstergesi olarak kabul edilir.
 Elit atletlerde 60-80 mL/kg/dak seviyesine çıkabilir.
 < 20 mL/kg/dak ise aerobik güç yetersiz kabul edilir.


Kalp Hızı Rezervi
Kalp hızının dinlenmeden, maksimuma değişebilme
aralığıdır (Maksimum kalp hızı - İstirahat kalp hızı)

Oksijen Alınımı Rezervi
02 alınımının dinlenmeden, maksimuma kadar değişebilme
aralığıdır

Zirve Oksijen Alınımı
Dereceli egzersiz sırasında elde edilen en yüksek O2
alınımıdır.
Norton K. Et all Journal of Science and Medicine in Sport 13 (2010) 496–502
9
12
2
6/22/2015

Dengeli Düzey Egzersiz: Çalışan kaslara gereken
enerji ile ATP üretimi arasındaki dengenin olduğu
egzersizdir.
EKSANTRİK KASILMA
Dinamik kasılma
Boy uzar (uzayarak kasılma)
Tonus aynı (izotonik)
Negatif anlamda mekanik iş yapılır
Jimnastikte yukarıdan aşağıya yapılan atlamalar; engelli
koşuda engelin geçilmesinden sonra yere iniş; bir ağırlığı yere
indirme
13
Kas kasılma tipleri
16
İZOMETRİK KASILMA
Sabit bir dirence karşı kuvvet uygulanırken, kasın
boyunda herhangi bir değişiklik oluşturmayan statik
kasılma şeklidir
Vücudu dik tutan antigravite kasların kasılması
izometriktir
İzotonik kasılmalara göre daha fazla enerji tüketilir
Bu tip kasılma en çok güreş ve halter sporlarında
oluşur
14
17
İzotonik Kasılma:
Kas kasılır, kısalır
ve yükü kaldırmaya
yetecek bir kuvvet
oluşturur.
KONSANTRİK KASILMA
Dinamik kasılma
Tonus aynı (izotonik)
Boy kısalır (Kısalarak kasılma)
Mekanik bir iş yapılır
Bir ağırlığın yerden yukarı kaldırılması
15
İzometrik Kasılma:
Kas kasılır; fakat
kısalmaz.
Güç yükü
kaldırmaya yetecek
bir kuvvet
oluşturamaz.
18
3
6/22/2015
İstemli Hareketlerin Kontrolünden
Motor Kontrol Sistemi Sorumludur
Fiziksel aktivite sırasında;
Kas kasılmalarının genel davranış özellikleri kasın hem
uzunluğunun hem de geriliminin değişmesi şeklindedir.
İzometrik ve izotonik kasılmalar birlikte, ardı sıra ve iç içedir.
Bu tür aktiviteler oksotonik kasılmalar olarak adlandırılır.
Örneğin; koşarken ayak yere basıldığında izometrik
kasılma varken, ekstremitenin hareket fazında izotonik
kasılma olmaktadır.
19
22
İZOMETRİK (STATİK) EGZERSİZLER
Arm Press
Curls
Triceps
Press
in
Doorway
Leg Press
in
Doorway
Overhead
Press
in
Doorway
Wall Seat
İskelet kas liflerinin sınıflaması
Hamstrin
g Curl



SERBEST AĞIRLIK VE ALETLE İZOTONİK KUVVET EGZERSİZLERİ
Bench
press
Wrist
curl
Half
squat
Lat pull
down
Arm curl
Chest
press
Biceps
curl
Knee
extension



20
Motor ünite özelliklerine (kasılma süresi ve yorgunluk) göre
yapıldığında 3 farklı sınıf kas lifi söz konusudur.
1) Tip I (Yavaş lifler, ST),
2) Tip IIA (Hızlı ve yorgunluğa dirençli lifler),
3) Tip IIB (Hızlı ve çabuk yorulan lifler).
Ek olarak
1) Tip I; yavaş oksidatif (SO), kırmızı ya da postural lifler,
2) Tip IIA; hızlı kasılan a (FTa), beyaz, hızlı oksidatif (FOG),
3) Tip IIB; hızlı kasılan b (FTb), beyaz, hızlı glikolitik (FG) olarak da
bilinir.
Sürat koşucularında beyaz lifler, dayanıklılık koşucularında ise
kırmızı lifler daha fazladır.
23
İZOKİNETİK
KAS LİF TİPLERİ
KASILMA
Kırmızı lifler (Slow Twich veya Tip 1) enerjisini;
Daha çok mitokondriler içinde oksidatif olarak ATP
sentezinden
 Hareketin eşit hızda sürdürüldüğünü vurgular
 Hareket sabit hızda yapılırken karşısındaki direnç ya da yük, kasın
bulunduğu
açı
derecesinde
üreteceği
güce
göre
farklılık
Beyaz lifler (Fast Twich veya Tip 2) enerjisini;
Daha çok sarkoplazmada anaerobik glikoliz ile ATP
sentezinden sağlarlar
göstermektedir
 İzokinetik cihazlar kasların maksimum kuvvetini ölçen testleri
yaparken ve sakatlık sonrası rehabilitasyonda uygulanan egzersiz
programlarını gerçekleştirirken yaygın olarak kullanılmaktadır
Yapılan antrenmanlarla Tip I ve Tip II lifleri arasında
birinden diğerine dönüşüm söz konusu olmaz.
21
24
4
6/22/2015
Aerobik Egzersizler
 Kassal endurans: Kas grubunun veya kasın
tekrarlı hareketleri yapabilme yeteneğidir.
Aerobik egzersiz (devamlı-aralıklı); büyük kas gruplarının
kullanıldığı ritmik ve dinamik aktiviteleri kapsayan
dayanıklılığı arttıran egzersizlerdir
 Yürüme, jogging, bisiklet ergometresi gibi egzersizler
aerobik egzersizler içerisinde yer almaktadır
 Aerobik egzersizlerde eğitim şiddeti hedef kalp hızı,
maksimum O2 alınımı ve test sırasında algılanan
yorgunluk düzeyiyle belirlenir

 Egzersiz Eğitimi: Frekans, şiddet, süre ve tipe
göre reçetelendirilmiş egzersiz metodudur.
25
28
Dirençli Egzersizler
 Vücut kompozisyonu: Vücutta yağın, yağsız
vücut dokusuna oranıdır.
 Vücut kitle indeksi: Vücut ağırlığının boyun
karesine oranıdır.

Dirençli egzersiz, spesifik kas gruplarında kuvvet
açığa çıkartan egzersizlerdir.

Statik, dinamik ve izokinetik egzersiz olmak üzere
çeşitleri vardır.

Eğitim şiddeti; bir kez kaldırılan ağırlığın %40-60’ı
arasında kişiye özel yükler seçilerek belirlenir.
26
29
Egzersiz Tipleri

Esneklik Egzersizleri
Kardiyak rehabilitasyonda aerobik egzersiz, direnç
egzersizleri ve esneklik egzersizleri kullanılmaktadır.

27
Eklem hareket açıklığını attırarak yaralanmayı en
aza indiren egzersizlerdir.
30
5
6/22/2015
ANAEROBİK EGZERSİZİN YARARLARI
ENERJİ SİSTEMLERİ
 Kas formunu ve kas kuvvetini artırır
1) Hazır Enerji: ATP-Fosfokreatin sistemi (4 - 10 sn)
2) Kısa Süreli Enerji: Glikolitik enerji sistemi (2,5 - 3 dak)
 Tendon ve bağları güçlendirir
3) Uzun Süreli Enerji: Aerobik enerji sistemi (> 1 - 3 dak)
 Kemik mineral yoğunluğunu artırır
 Yağsız vücut kitlesinde artış sağlar
31
34
AEROBİK EGZERSİZLER
Şiddeti düşük, uzun süreli yapılan egzersizler
Uzun Süreli
enerji –
Aerobik
Sistem
Enerji Sistemlerinin Kapasitesi
%
100
 5.000 m, 10.000 m, 20.000 m, maraton, bisiklet, yürüyüş, kayak,
kros, kürek çekme vb.
ANAEROBİK EGZERSİZLER
Şiddeti yüksek, kısa süreli yapılan egzersizler
 100 m, 200 m, 400 m, uzun atlama, yüksek atlama, sırıkla
yüksek atlama, gülle atma, 50 m ve 100 m yüzme, bisiklet pist
yarışları, cirit atma, disk atma, çekiç atma, kayakta slalom, iniş
Kısa Süreli – LA
sistem
(ANAEROBİK)
Acil Enerji Çok
Kısa Süreli –
ATP-PC
10
sn
yarışları vb.
30
sn
Değişik enerji
sistemlerinin süre ile
orantılı katkıları
2
dk
5
dk
Egzersiz
Süresi
32
35
ENERJİ SİSTEMLERİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
AEROBİK EGZERSİZİN YARARLARI
Enerji Sistemi
ATP-CP
(Fosfojen) Sistemi
Laktik Asit (Anaerobik
Glikoliz) Sistemi
 Lokomotor sistemin sağlıklı gelişmesinde önemlidir
Oksijen
gereksinimi
Yok
Yok
var
 Depresyon ve kaygı durumlarını azaltır
ATP üretim
hızı
Çok hızlı
Hızlı
Yavaş
Enerji Üretimi
Kaynağı
Depolanmış
ATP ve CP
Karbonhidrat (glikojen
veya glukoz)
Karbonhidrat (glikojen
ve glukoz) ve yağlar
(trigliseritler)
 Kardiyovasküler hastalık riskini azaltır
 Vücut yağları azalır, vücut ağırlığını korur
 Psikolojik yönden iyi hissetmeyi sağlar
 Eklemlerin çevresindeki kasların güçlenmesini sağlar
ATP üretme
kapasitesi
Çok sınırlı
Sınırlı
Sınırsız
Kullanıldığı
egzersiz türleri
Çok şiddetli, kısa süreli ve
patlayıcı kuvvet gerektiren
hareketler (örneğin; sürat
koşuları, atlamalar ve
atmalar)
0,5-3 dakika kadar
süren şiddetli aktiviteler
Dayanıklılık ve
süreklilik gerektiren
egzersizler
Diğer
özellikler
Kaslarda depolanmış olan
ATP ve CP kaynakları çok
sınırlıdır ve bu nedenle çok
kısa süreli enerji sağlayabilir
Sonuçta laktik asit
birikimi olur ve bu da
yorgunluğa neden
olabilir
Yağları enerji kaynağı
olarak kullanabilmek
için O2 kullanım
kapasitesinin oldukça
gelişmiş olması gerekir
 Kontrolsüz kilo alımını dengeler
 Eklem açısal bütünlüğünü sağlar, kısıtlılığını önler
 Kemik ve kıkırdak dokularının yapım ve yenilenmesinde faydalıdır
33
Oksijen (Aerobik)
Sistemi
36
6
6/22/2015
EGZERSİZ ÖLÇÜM YÖNTEMLERİ
Performans değerlendirmede algoritma
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
 Aerobik kapasite, önceden belirlenen bir egzersiz test
protokolü uygulanarak, tedricen artan bir egzersiz testiyle
yapılan maksimum bir yüklemede erişilebilen ve ölçülebilen O2
kullanımının (VO2max) en yüksek değerinin ölçülmesi ile
tanımlanır.
1-Medikal ve Sportif Anamnez
2-Sistemik Fiziksel Muayene
3-Radyolojik Muayene
-Teleradyografi, EKO, CT, MRI Anjio …….
 VO2max (mL/kg/dak), aerobik kapasitenin en iyi, kolay
uygulanabilir ve güvenilir bir göstergesidir.
VO2max, yağsız vücut kitlesi ile orantılıdır.
37
40
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
4-Saha Testleri
-Aerobik ve Anaerobik dayanıklılığı tespit etme
-Koordinasyon ve reaksiyon cevapları ölçümü
 Egzersizin başlangıcında çok kısa süre için anaerobik
metabolizma ile elde edilen enerji kullanılır. Bu periyotta O2
yetersizliği meydana gelir.
5-Laboratuar Testler
-Vücut kompozisyonu ve esneklik ölçüm testleri
-Biyokimyasal testler (kan ve idrar)
-Elektrokardiyografi (istirahat ve egzersiz sırasında)
-Solunum fonksiyon testleri (istirahat ve egzersizde)
-Aerobik güç tayini (kardiyo-pulmoner dayanıklılık)
-Anaerobik güç testleri (kas kuvveti, hızı, dayanıklılığı)
 Egzersiz süresince, ATP resentezi için kullanılan anaerobik
metebolizma ile elde edilen enerji miktarı, egzersiz sonrası O2
borcu olarak değerlendirilir.
38
41
VO2max
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
VO2max artması, birinci planda pompa olarak kalp performansındaki
artmanın, ikinci planda kan dağılımındaki ve kasın O2 kullanımındaki
etkinliğin bir sonucudur.
 Maksimal O2 transportu ve kas dokusunun O2 kullanma
kapasitesidir.
 Kardiyovasküler sistem kapasitesinin önemli bir indeksidir.
 Egzersiz sırasında gerekli enerjiyi oluşturmak
kullanılacak O2’i kaslara verebilme kapasitesidir.
için
 Aerobik kapasite akciğerler, kardiyovasküler ve hematolojik
komponentlerin fizyolojik kapasitelerine ve egzersiz sırasında
aktif olan kasların oksidatif mekanizmalarının etkinliğine bağlıdır.
39
42
7
6/22/2015
Labaratuar veya saha
koşullarında Breath by
Breath yöntemiyle
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
 Egzersizle maksimal O2 uptake’in %20 yükselmesi halinde,
mitokondri enzim aktiviteleri yaklaşık %35 artar.
 De-training periyodunda mitokondri enzim aktivitelerindeki
azalma, maksimal aerobik güçteki azalmaya göre çok daha
hızlıdır.
 Antrenmanlarla glikojen depoları korunurken, iskelet
kaslarının serbest yağ asit kullanımı artar ve maksimal aerobik
gücün performans zamanı uzar. Egzersiz hızı sabit olarak
korunur (steady-rate egzersiz).
43
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
46
Veya Douglas torbası kullanılarak yapılabilir
Antrenmanlarla devreye giren kapiller sayısı ve alveoler
difüzyon yüzey alanı artar.
Kapiller yatak yoğunluğunun artması ile kapiller endotelyum
luminar yüzeyinde bulunan lipoprotein lipaz reseptörlerine daha
fazla lipoprotein lipaz bağlanır.
Sonuçta trigliseridler daha fazla yıkılır ve daha fazla serbest
yağ asidi kas dokusuna girer.
44
47
VO2max’a ulaşıldığını gösteren kriterler:
Aerobik Kapasite, Aerobik Güç
Egzersizin artan iş yüküne karşın VO2’nin aynı kalması
veya düşmeye başladığı durum
 VO2max ölçümü iki yöntemle yapılır:
- Direkt: Labotaruar koşullarında maksimal yüklemede ekspirasyon havasındaki O2CO2 miktarının O2 ve CO2 gaz analizörleriyle ölçülmesi prensibine dayanır. Douglas
torbası ve Breath by Breath yöntemi kullanılır.
-İndirekt: Submaksimal yükleme ile kalp hızı, yük, zaman, mesafe gibi parametre
değişiminden hesaplanır. Önceden hazırlanmış test protokolleri kullanılır.
45
48
8
6/22/2015
Kalp atım sayısının 190/dak üzerine çıkması.
Yaşa göre hedeflenen maksimum KH’na ulaşılması
Anaerobik Eşik Değer-Laktik Asit Birikim Eşik Değer
 Anaerobik eşik değer ölçümü O2 uptake ile nonlineer
pulmoner ventilasyondaki artma prensibine dayanır.
 Şiddeti tedricen artan egzersiz testlerinde, egzersizin
başlangıcında VCO2, kasların kullandığı O2 miktarına (VO2)
cevap olarak oluşur.
 Egzersiz süresi ilerleyince, kasların iş yükü artar ve VCO2, O2
kullanımına cevap olarak değil, kan laktak tamponlanması
sonucu yükselmeye başlar.
49
52
Anaerobik Eşik Değer-Laktik Asit Birikim Eşik Değer
Respiratuar Quotient-RQ (Solunum değişim
oranı) (CO2/O2) değerinin 1,07-1,15 değerine
yükselmesi
Kan laktik asit düzeyinin
%70-80 mg ya da üstü;
12-14 mmol/lt veya
fazlası
 VCO2, gittikçe VO2 eğrisinde uzaklaşır.
 Bu iki hacim eğrisi dikmelerinin birbirini kestiği noktaya,
kırılma noktası “anaerobik eşik değer” denir. Bu noktada laktat
birikmeye başlar (laktat birikim eşik değer).
Laktat seviyesi iş yoğunluğuna paralel olarak yükselmeye
devam eder.
Solunumsal kompansatuar
hiperventilasyon meydana gelir.
mekanizma
nedeni
ile
50
53
Anaerobik Eşik Değer-Laktik Asit Birikim Eşik Değer
Anaerobik Kapasite
 Egzersiz yoğunluğu tedricen yükseldiğinde, O2 yetersizliği
 Maksimal ve supramaksimal fiziksel aktivite sırasında iskelet
kaslarının anaerobik enerji transfer sistemlerini kullanarak
meydana getirdiği iş kapasitesi anaerobik kapasite olarak
adlandırılır.
başladığı noktada, ATP resentezi anaerobik metabolizma ile
desteklenir.
 Kas ve kanda laktik asit birikmeye başlar.
 Anaerobik iş, patlayıcı gücün ortaya konması anlamına gelen,
anaerobik eşik değer üzerinde bir iş yükü olup, yorgunluk ile
kendini gösteren fiziksel aktivite tipidir.
 Bu durumda anaerobik eşik değer noninvazif gaz değişimi
yöntemleri ile tayin edilirse, anaerobik eşik değer veya metabolik
eşik değer diye tanımlanır (V-Slope Yöntemi).
 Anaerobik aktiviteye uzun süre devam edilemez.
Laktat değerleri tayin edilerek ölçülürse laktak birikim eşik
değer tanımı kullanılır.
51
54
9
6/22/2015
Laktat /anaerobik eşik (qL- qan)
Yürüme Testleri (Sub)
Egzersiz sırasında laktat üretimindeki net artışın kan
laktat düzeyinde artışa yol açarak sürekli hale geldiği
pulmoner O2 düzeyidir.
Bu testler sporcular için olmayıp kondüsyonu zayıf, koşu
testini tamamlamakta zorlanan yetişkinler için kullanılır.
Ventilatuar Eşik
Artan hızda egzersizde ventilasyonun iş yükü ve O2
alınımıyla linear olarak çok hızlı artığı noktadır
Rokport testi 1 mil (1,6 km)’lik mesafenin yürüme zamanı
ve test sonu nabzının ölçülerek VO2max’ın formülle
bulunması prensibine dayanır.
55
58
Aerobik dayanıklılık testleri
I. Maksimal testler
a. Ergospirometri ile direk VO2max ölçümü
b. 20 metre shuttle run (mekik) testi
c. Yo-Yo test
d. Mesafe ya da süre temelli testler
6 DAKİKA YÜRÜME TESTİ
II. Submaksimal testler
a. Bisiklet testleri
1. Astrand testi 2. PWC 170 testi 3. YMCA testi
b. Basamak testleri
1. Harward testi 2. Chester testi
c. Yürüme testleri
1. Rockport testi 2. İki km yürüme testi
56
59
6 dakika yürüme testi (Amerikan Toraks Komitesi)
Mekik Koşusu (Beep test)


Yo-Yo Intermittent Recovery
(Endurance) Test


Yetişkinler için 1,5 mil ya da 10-12 dak’lık koşu testleri (Cooper)

57
Kişinin 6 dak içinde aldığı mesafeyi metre
cinsinden ölçer.
Submaximal, indirekt kardiyovasküler
fiziksel uygunluk testidir.
Dolaylı yoldan ölçmeye çalıştığı parametre
maksimal oksijen tüketimidir (VO2max).
Sürenin uzaması testin uygulanabilirliğini
kısıtlarken, sürenin kısalması testin ayırt
ediciliğini azaltır.
Yürünebilen mesafe 400-700m arasında
değişir.
60
10
6/22/2015
6 dakika yürüme testi
6 dakika yürüme testi
 Test bir yürüme cihazı ile yapılmışsa, testin hangi
Günlük yaşam aktivitelerinde ihtiyaç duyulan egzersiz
kapasitesi hakkında bilgi verir.
 Katılımcıların kendi belirledikleri hızlarda yürümelerini
zorlaştırdığı için testin koşu bandında yapılması
önerilmez.
 Genelde iki deneme testini takiben, asıl uygulama son
deneme testinden en az 30 dak sonra yapılır.
 En uzun yürüme mesafesi, test sonucu olarak kabul
edilmelidir

yürüme cihazı ile yapıldığı mutlaka
kaydedilmelidir.
 Katılımcı yürüme için teşvik edilebilir.
 Oksijen satürasyonu %88’in altındaysa, test
oksijen desteği ile yapılmadır.
 Katılımcı duraklarsa kronometre durdurulmaz.
 Test normalde 6 dak’lık süre dolduğunda
sonlandırılır.
61
6 dakika yürüme testi
64
6 dakika yürüme testi (Acil Sonlandırma Kriterleri)
 Kesin Kontrendikasyonlar
 SO2 < %85
- Kararsız anjina
- Son bir ay içerisinde geçirilmiş miyokard
enfarktüsü
 Göğüs ağrısı
 Tolere edilemeyen nefes darlığı
 Bacak krampları
 Sendeleme
 Göreceli Kontrendikasyonlar
 Diaforez
- Dinlenim KH’nın120/dak üzerinde olması.
- SKB’nın 180 mmHg ya da DKB’nın 100
mmHg’dan büyük olması
 Morarma/Soluklaşma
62
65
Anaerobik güç testleri
I. Anaerobik saha testleri
a. Sıçrama testleri (Sargent vertikal)
b. Margaria-Kalaman merdiven testi
c. Sprint testi (40-50-60 yard)
d. Sürat koşu testleri
e. Mekik testi (Shutle-run testi)
II. Anaerobik laboratuvar testleri
a. Cunnigham Faulkner Treadmill Testi (%20 eğim, 7-8 mil
hızda, 30-60 sn)
b. Katch testi (ergometrik bisiklet testi)
c. Wingate testi (ergometrik bisiklet testi)
63
66
11
6/22/2015
67
70
EGZERSİZE
KARDİYOVASKÜLER
YANIT
EGZERSİZE
KARDİYOVASKÜLER YANIT
Kalp-dolaşım sistemi egzersize karşı 2 türlü uyum gösterir:
Akut uyum; Herhangi bir egzersize karşı o sırada ortaya
çıkan sistemik cevap.
Kronik uyum; Belli süre ve program dahilinde yapılan
düzenli egzersizlerle antrene olunduktan sonra kazanılan
kalıcı özellikler.
68
71
Egzersiz sırasında
kalp-dolaşım
sistemindeki lokal
ve sistemik
uyumlar 2 ana
parametrede
meydana gelir:
EGZERSİZE KARDİYOVASKÜLER YANIT
Egzersiz sırasında aktif olan kas gruplarının sayısı
artacağından oksijen gereksinimi daha fazla olacaktır.
Ayrıca egzersiz yapılırken yükselmeye eğilimli vücut
ısısının da sabit tutulması gerekmektedir.
1) Kardiyak debide değişim
Kardiyak debi (L/dk)= Atım hacmi X Kalp atım hızı
Bu iki ana nedene bağlı olarak egzersiz sırasında kalpdolaşım sisteminde -bir çok sistemde olduğu gibi- yeni
düzenlemelere ve uyumlara ihtiyaç duyulur.
2) Direnç (arteriyoller) ve kapasite (venler) damarlarının
çaplarında ortaya çıkan değişikliler;
Kan akımı ve dağılımında yeni bir düzenlenme gerçekleşir.
69
72
12
6/22/2015
Kalp Hızı
Atım Volümü
Tipik olarak 60-80 atım/dak
Egzersiz öncesi KH sıklıkla artar
 Isı ve yükseklik gibi çevresel faktörler KH’nı
etkileyebilir
 Platoya ulaşana kadar KH artar (Steady-State
KH: Sabit egzersiz esnasında)
 Maksimum KH:
KHmax=220-yaş veya KHmax=208-(0.7xyaş)


73
76
Bisikletçilerde atım volümü
Hafif-orta şiddetli egzersize
cevap olarak (egzersiz
şiddeti ile orantılı biçimde)
birçok değişkenin değeri
artar. 2-3 dak sonra yatay
duruma (steady-state) gelir.
Maksimal nabız sayısına
göre egzersiz şiddeti
%60 Hafif
%60-75 Orta
%80-90 Zor
%90-95 Çok zor
%100 Maksimal
74
Atım Volümü Artışı
Atım Volümü

Sedanterlerde istirahat halinde yatarken en fazla 100 ml
olan atım volümü dik durumda 60-70 ml’ye düşer.

Yatar ve dik durumda yapılan maksimal egzersizlerde
ise 125 ml’ye kadar çıkar.

Düzenli dayanıklılık antrenmanları yapan ve aerobik
kapasitesi çok yüksek olan sporcularda özellikle kalbin
kasılma gücünün artması sonucu maksimum atım
volümü 200-210 ml’ye kadar çıkabilmektedir.
77
Venöz dönüş (preload)’de artış (FrankStarling mekanizması)
 Nöral stimülasyon sonucu artmış
ventrikül kontraktilitesi (diyastol sonu
volümde artış olmaksızın)
 Çalışan iskelet kas kan damarlarının
vazodilatasyonuna bağlı azalmış total
periferik rezistans

75
78
13
6/22/2015
Kardiyak Output
Valsalva Manevrası
-Kapalı glottise karşı zorlu ekspirasyon
yapılmasıdır.
 İstirahatte COP yaklaşık 5.0 L/dak
 20-40 L/dak’ya kadar COP’la egzersiz
-Kısa sürede maksimum güç
kullanıldığında sık görülür.
yoğunluğu arasında lineer bir ilişki vardır
COP’da daha fazla artış, kalp hızındaki artışla ilişkilidir
-İntratorasik ve intraabdominal
basınçlarda çok yüksek artışlar gözlenir.
79
Kardiyak Output ve Egzersiz Yoğunluğu
82
Egzersize kan basıncı cevabı
Note the peripheral wave amplification
Rowell, Human Circulation, 1986
80
Kan Basıncı
83
Egzersize kan basıncı cevabı
Kardiyovasküler endurans egzersiz:
◦ Egzersiz yoğunluğundaki artışla direk ilişkili olarak
SKB artar
◦ DKB’nda genelde anlamlı değişiklik olmaz ya da
azalabilir
 Bundan dolayı OKB’nda ufak değişiklik olabilir
 Rezistans egzersiz:
◦ KB’nı egzajere edebilir
◦ Valsalva manevrası yolu ile KB’nı artırabilir

McArdle et al., Exercise Physiology, Lippincott, 2001
81
84
14
6/22/2015
Kan akımı
 Böbrek, mide, karaciğer ve barsaklara kan
akımında azalma ile birlikte kanın çalışan
kaslara redüstribisyonu
 Vücut ısısının idamesi için kanın deriye
redüstribisyonu
 Çalışan kasların metabolik hızında artış
 Düşük kas PO2 değeri otoregülasyonu tetikler
Figure 13.6
85
88
86
89
İstirahat ve egzersiz sırasında COP’un
dağılımı
Relative to total blood volume
Absolute
Kardiyovasküler Drift
Figure 13.3
87

Uzun süreli (120 dakikayı aşan) egzersizlerde efor süresince kalp debisi aynı
kalmaktadır. Atım hacmi ise giderek azalmakta; ancak kalp atım hızı
artmaktadır.

Bu duruma “kardiyovasküler drift” denir ve vücut ısısı artışına, dehidratasyona,
deriye olan kan akımının artışı gibi sebeplere bağlıdır.

Deri kan akımının artışı ve plazma hacminin azalması venöz dolaşımla kalbe
dönen kan miktarını azaltarak atım hacminin düşmesine neden olur.

Bu durum özellikle nemli ve sıcak ortamlardaki egzersizlerde daha belirgin
olarak ortaya çıkmaktadır.
90
15
6/22/2015
Kan Plazma Volümü
Kardiyovasküler Drift
 Egzersizin başlamasıyla plazmanın < %10’u
kandan interstisyel kompartmana geçer
 Terlemede artış ile ek plazma volümü kaybı olabilir
 Aşırı kayıp dehidratasyona ve kan viskositesinde
artışa neden olabilir. Artmış viskosite kan akımına
mani olabilir ve O2 transportu sınırlanarak
performans bozulabilir
91
94
Arteriyovenöz Oksijen Farkı
Hemokonsantrasyon
 Arteriyel kan ve sağ atriyal kan O2
 Plazma volümündeki azalma sonucudur
içerikleri arasındaki farkın
hesaplanmasıdır
 Fark, artan egzersiz yoğunluğu ile artar;
daha fazla O2 kandan ekstrakte edilir
 Kanın sıvı kısmı azalarak sellüler ve
protein oranı artar
 Eritrosit konsantrasyonu %20-25’e kadar
artar
92
(a-v)O2 değişimi
95
Hemokonsantrasyon
93
96
16
6/22/2015
97
100
Teşekkürler.........
98
101
99
17