Bitki Koruma Bölümü - U.Ü. Tarımsal Uygulama ve Araştırma

Transkript

TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi
Bitki Koruma Bölümü
3.2. BİTKİ KORUMA BÖLÜMÜ
3.2.1. ENTOMOLOJİ ANABİLİM DALI
Araştırma Adı
: Bursa İlinde Coroebus rubi (L.) (Coleoptera: Buprestidae)'nin
Biyolojisi Üzerinde Araştırmalar
Araştırmanın Niteliği
: Yüksek Lisans Tezi
Yürütücü Kuruluş (lar)
: TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi
Varsa Destekleyen Kurum
: -
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : Proje Yürütücüsü (leri)
: Mehmet KAYA, Bahattin KOVANCI*
Yayınlandığı Yer
: Türkiye Entomoloji Dergisi, 25 (4), 275-285, 2001
Araştırma Özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular :
Bu çalışma Bursa'da 1996-1997 yıllarında Coroebus rubi (L.)'nin biyolojisinin incelenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmalar hem doğal koşullarda ve hem de 25±l°C sıcaklık,
%65±5 orantılı nem ve günlük 16 saat aydınlık, 8 saat karanlık koşullarına ayarlı iklim dolabında
gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda C. rubi'nin kışı larva evresinde geçirdiği, ilk
erginlerin 1996 ve 1997 yıllarında sırasıyla 30 Mayıs ve 12 Haziran'da görüldüğü, ergin uçuş
periyodunun yer ve yıla göre 66-73 gün arasında değiştiği belirlenmiştir. Doğal koşullarda 1996
ve 1997 yıllarında dişi ömrünün sırasıyla ve ortalama 30.1 ve 34.9 gün, erkek ömrünün ise yine
sırasıyla ve ortalama 27.7 ve 28.6 gün olduğu, aynı yıllarda dişilerin sırasıyla ve ortalama 35.6 ve
47.1 adet yumurta bıraktığı, embriyonal gelişme süresinin sırasıyla ve ortalama 16.9 ve 15.9 gün
olduğu saptanmıştır. Diğer yandan prepupa süresinin 7-10, prepupa+pupa süresinin ise 1996'da
21-36, 1997'de 24-42 gün arasında değiştiği, eşeysel oranının (dişi:erkek) 1.00: 1.02 olduğu ve
böceğin Rubus, Rosa ve Fragaria cinslerine bağlı üzümsü meyveler ile beslendiği tespit
edilmiştir. Laboratuvarda dişi ve erkek ömrünün sırasıyla ve ortalama 32.6 ve 25.2 gün olduğu,
dişilerin ortalama 48.4 adet yumurta bıraktığı, yumurta açılma süresinin ortalama 14.9 gün,
prepupa+pupa gelişme süresinin 21.8 gün olduğu saptanmıştır. C. rubi erginlerinin Forficula
auricularia L. tarafından avlandığı, larvaların ise Aprostocetus craceus Graham tarafından
parazitIendiği belirlenmiştir. Ayrıca C. rubi'nin araştırma yapılan yıllarda yılda 1 döl verdiği
tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Coroebus rubi, biyoloji, ahududu, Rubus idaeus L., Bursa
: *U. Ü. Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü,
Görükle Kampüsü, 16059, Bursa
e-mail : *[email protected]
230
Araştırma Adı
: Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Erik Bahçesinde Erik
İçkurdu, Cydia funebrana (Treit.) (Lepidoptera:Tortricidae)’nın
Ergin Populasyon Değişimi Üzerinde Araştırmalar
: Bağımsız Araştırma
: U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı
: Bahattin KOVANCI*, N. Sema GENÇER, M.ehmet KAYA,
Bülent AKBUDAK
: Tarım Bilimleri Dergisi, 12(2): 39-45, 2002
Bu çalışma Bursa’da 1997-1999 yıllarında Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi erik
bahçesinde yapılmıştır. Cydia funebrana (Treit.)’nın ergin populasyon değişiminin
incelenmesinde “INRA BIOPROX” tipi tuzak ve feromon kapsülleri kullanılmış, tuzaklarda
yakalanan ergin sayıları haftalık olarak değerlendirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda C.
funebrana’nın Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi erik bahçesinde eriğin ana zararlılarından
birisi olduğu belirlenmiştir. Erik bahçesinde C. funebrana’nın ilk erginleri 1998 ve 1999
yıllarında sırasıyla 1 Mayıs ve 30 Nisan’da, orta geççi erik çeşitleri çiçeklenme sonu ve küçük
yeşil meyve, geççi erik çeşitleri ise meyve bağlama döneminde iken saptanmıştır. Diğer yandan,
1997 yılındaki gözlemler Temmuz başlarından itibaren yapıldığından ilk ergin çıkışı
belirlenememiştir. Ergin uçuşu Mayıs’tan Eylül sonlarına kadar devam etmiş ve toplam ergin
uçuş süresi 1998 ve 1999 yıllarında sırasıyla 147 ve 140 gün olmuştur. Bu uçuş periyotlarından
1998 yılında 3 belirgin tepe noktası oluşmuş, ancak 1999 yılında 3. tepe noktasını belirlemek
kolay olmamıştır. Böylece, C. funebrana deneme bahçesinde gerek 1998 ve gerekse 1999 yılında
3 döl vermiştir.
Anahtar kelimeler
: Cydia funebrana, ergin populasyon değişimi, erik, Bursa,
Türkiye
Haberleşme Adresi
231
Araştırma Adı
: Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Elma Bahçesinde
Phyllonorcyter blancardella (F.)(Lepidoptera: Gracillariidae)’nın
Ergin Populasyon Dalgalanması Üzerinde Araştırmalar
: Bahattin KOVANCI*, N. Sema GENÇER, Mehmet KAYA,
Bülent AKBUDAK
: Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 16, 179-190, 2002
Bu araştırma Bursa ilinde 1997, 1998 ve 2000 yıllarında Uludag Üniversitesi Ziraat
Fakültesi elma bahçesinde yapılmıştır. Phyllonorcyter blancardella (F.)’nin ergin populasyon
değişiminin incelenmesinde “INRA BIOPROX” tipi tuzak ve feromon kapsülleri kullanılmıştır.
Tuzak haftada 1-2 kez kontrol edilmiş ve yakalanan erginler tüm uçuş periyodu süresince haftada
yakalanan toplam ergin sayisi olarak kaydedilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda
P.blancardella’nin U.Ü. Ziraat Fakültesi elma bahçesinde elmanın potansiyel zararlılarından
birisi ve aynı zamanda populasyon yoğunluğu en yüksek olan böcek türü olduğu tespit edilmiştir.
Tuzakta P. blancardella’nın ilk erginleri 1998 ve 2000 yıllarında sırasıyla 10 Nisan ve 31
Mart’ta, erkenci ve orta geççi elma çeşitleri pembe tomurcuk, geççi çeşitler fare kulağı safhasında
ve çok geççi çeşitler ise patlayan tomurcuk safhasında iken saptanmıştır. Ergin uçuşu Mart sonu
veya Nisan başlarından Ekim ortalarına kadar devam etmiş ve toplam ergin uçuş süresi 1998 ve
2000 yıllarında sırasıyla 190 ve 197 gün olmuştur. Bu süre içinde gerek 1998 ve gerekse 2000
yılında 4 uçuş gözlenmiştir. Uçuş periyotları belirgin olarak birbirinden ayrılmış ve P.
blancardella U.Ü. Ziraat Fakültesi elma bahçesinde 1998 ve 2000’de, yılda 4 döl vermiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Phyllonorcyter blancardella, populasyon dalgalanması, elma,
Bursa
232
Araştırma Adı
: Bursa İlinde Bursa Siyahı İncirlerinde Bulunan Zararlı Akar
Türleri ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar)
:-
Proje Yürütücüsü (leri)
: N. Sema GENÇER*, K. Senan COŞKUNCU,
N. Alper KUMRAL
: Türk. Entomol. Derg., 26(3), 229-239, 2002
Bu çalışma 2000-2001 yıllarında Bursa ili incir bahçelerinde akar türlerini ve doğal
düşmanları ve bunlardan önemli olanların populasyon dalgalanmalarını tespit etmek amacıyla
yapılmıştır. Akarların populasyon dalgalanmaları periyodik olarak her hafta gidilen incir
bahçelerinden 50 yaprak toplanarak, Stethorus gilvifrons (Mulsant) (Coleoptera:
Coccinellidae)’un populasyon dalgalanması ise aynı bahçelerde 1000 yaprakta ergin sayımı
yapılarak elde edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre, 3 fitofag akar türü, Tetranychus urticae
Koch (Acarina: Tetranychidae), Panonychus ulmi Koch (Acarina: Tetranychidae) ve Aceria ficus
Cotte (Acarina: Eriophyiidae), iki predatör akar; Phytoseius plumifer (Canestrini&Fangoza)
(Acarina: Phytoseiidae) ve
Agistemus sp. (Acarina: Stigmaeidae) ve bunların dışında
Coccinellidae (Coleoptera) familyasına ait bir çok avcı tür bulunmuştur. Belirlenen türler
arasında en önemli türün S. gilvifrons olduğu ve bu türün populasyon yoğunluğunun akar
türlerinin populasyon yoğunluğuna bağlı olarak ağustos ayının başında artış gösterdiği tespit
edilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda fitofag akar türlerinin populasyon yoğunluğunun incir
ağaçlarında ekonomik düzeyde zarar meydana getirecek kadar fazla olmadığı, buna ilaveten
zararlı yoğunluğu arttıkça faydalı akar ve diğer yararlı böceklerinde populasyonları artarak
zararlı akarları baskı altına alabildiği tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: İncir fitofag akarları, predatörler, popülasyon dalgalanmaları
233
Araştırma Adı
: Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Elma Bahçesinde Elma
Yaprakbükeni, Archips rosanus(L.)(Lepidoptera:Tortricidae)’un
Ergin Populasyon Dalgalanması Üzerinde Bir Araştırma
: Bahattin KOVANCI*, N. Sema GENÇER,
Bülent AKBUDAK, Mehmet KAYA
: Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34(1), 35-40,
2003
Araştırma özeti ve Uygulamaya Aktarılan Bulgular :
Bu araştırma, Bursa İlinde 1998 ye 2000 yıllarında Uludağ Üniversitesi (U.U.) Ziraat
Fakültesi elma bahçesinde yapı1mıştır. Archips rosanus (L.)’un ergin populasyon değişiminin
incelenmesinde “INRA BIOPROX” tipi tuzak ve feromon kapsülleri kullanılmıştır. Tuzak
haftada 1-2 kez kontrol edilmiş ve yakalanan erginler turuncu periyodu süresince haftada
yakalanan toplam ergin sayısı olarak kaydedilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda, A. rosanus’un
U.U. Ziraat Fakültesi elma bahçesinde elmanın önemli zararlılarından birisi olduğu tespit
edilmiştir. Bursa’da A. rosanus’un ilk erginleri 1998 ye 2000 yıllarında tuzakta sırasıyla 29 ve 26
Mayıs tarihlerinde saptanmıştır. Zararlı, erkenci elma çeşit1eri orta-iri meyve, orta geççi çeşit1er
renk düşme başlangıcında, geçci ve çok geçci çeşit1erde ise çekirdeklerin belirgin1eşme
döneminde iken tespit edi1miştir. Yakalanan ergin sayısı 1998 yılında 19 Haziran’da 22
ergin/tuzak, 2000 yılında ise 23 Haziran’da 25 ergin/tuzak ile tepe noktası oluşturmuştur. Ergin
uçuş periyodu 1998 ye 2000 yıllarında Mayıs’ın 2. yarısından Temmuz’un 2. yarısına kadar
devam etmiş ve toplam ergin uçuş süresi 1998 ve 2000 yıllarında sırasıyla 49 ve 63 gün olmuştur.
Bu bahçede gerek 1998 ve gerekse 2000 yılında A. rosanus’un sadece bir uçuş periyodu
saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Archips rosanus, populasyon dalgalanması, elma, Bursa
Haberleşme Adresi
234
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Alanlarında Bulunan Orthoptera Türleri
: TÜBİTAK
: Bursa Valiliği Tarım İl Müdürlüğü
O. Barış KOVANCI, H.Celal AKGÜL
:Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 17 (2), 91-102, 2003
Bu çalışma Bursa ilinin Osmangazi, Nilüfer, Keles, Kestel, Orhaneli, Büyükorhan ve
İnegöl ilçeleri çilek alanlarında bulunan Orthoptera türlerini belirlemek amacıyla 1998-2000
yıllarında yapılmıştır. Türlerin saptanmasında gözle kontrol, tül atrapla yakalama ve çukur tuzak
yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma, çilek bahçelerine Mayıs-Ağustos arasında haftada bir, erken
ilkbahar ve sonbaharda iki haftada bir olmak üzere günübirlik ziyaretler ile yürütülmüştür. Sonuç
olarak Bursa ili çilek alanlarında Tettigoniidae, Gryllidae, Gryllotalpidae, Catantopidae,
Tetrigidae, Pamphagidae ve Acrididae familyalarına ait sırasıyla 13, 3, 1, 2, 2, 1 ve 11 olmak
üzere toplam 33 tür bulunmuştur. Bu türler içinde Tettigoniidae familyasından Poecilimon ricteri
Ramme ve Isophya rectipennis Brunner-Wattenwyl ile Catantopidae familyasından Pezotettix
anatolica Uvarov’un çileğin önemli zararlıları oldukları saptanmıştır. Diğer yandan, Tettigoniidae
familyasından üç predatör tür bulunmuştur. Buna ek olarak, türlerin Bursa ilindeki yayılışları,
populasyon yoğunlukları ve zararlılık statüleri incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Çilek, Orthoptera, Bursa
Haberleşme Adresi
235
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Alanlarında Bulunan Bazı Çekirge (Orthoptera)
Türlerinin Populasyon Dalgalanmaları
: TÜBİTAK
: Bahattin KOVANCI*, O. Barış KOVANCI,
N. Sema GENÇER, H.Celal AKGÜL
: Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Bilimleri
Dergisi, 14(2), 141-147, 2004
Bu çalışma Bursa ili çilek alanlarında bulunan bazı önemli çekirge türlerinin populasyon
dalgalanmalarını incelemek amacıyla 1998-2000 yıllarında yapılmıştır. Çalışmalar Tettigoniidae
familyasından Tylopsis liliifolia F. ile Poecilimon ricteri Ramme+Isophya rectipennis BrunnerWattenwyl ve Gryllidae familyasından Oecantus pellucens (Scop.) üzerinde Osmangazi ve Kestel
ilçesi çilek alanlarında haftada bir yapılan günübirlik gözlemler ile yürütülmüştür. Sonuç olarak
Bursa ili çilek alanlarında ilk çekirge nimfleri türlere göre Nisan, Mayıs ve Haziran aylarında
görülmüşler, P. ricteri+I. rectipennis Mayıs, T. liliifolia Haziran ve O. pellucens Temmuz ayında
en yüksek yoğunluğa ulaşmıştır. Daha sonra popülasyon yoğunluğu azalmış ve son erginler yine
türlere göre Temmuz sonu ve Ağustos sonu arasında yakalanmıştır. Böylece bu zararlılara karşı
gerektiğinde savaşım için temel olan biyolojik bilgiler sağlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Çilek, bazı çekirge türleri, popülasyon dalgalanması, Bursa
236
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Alanlarında Bulunan Melolonthidae, Cetoniidae,
Buprestidae ve Elateridae (Coleoptera) Familyalarına Bağlı Türler
: TÜBİTAK
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : Bursa Valiliği Tarım İl Müdürlüğü
: Türk. Entomol. Derg., 28(2), 141-150, 2004
Bu çalışma, Bursa ili çilek alanlarında Coleoptera takımının Melolonthidae, Cetoniidae,
Buprestidae ve Elateridae familyalarına ait türleri belirlemek amacıyla 1998-2000 yıllarında
yapılmıştır. Çalışmalar, mayıs-ağustos ayları arasında haftada bir, erken ilkbahar ve sonbaharda 2
haftada bir yapılan gözlemlerle yürütülmüştür. Türlerin saptanmasında gözle kontrol ve atrapla
yakalama yöntemleri kullanılmıştır. Sonuç olarak, Melolonthidae, Cetoniidae, Buprestidae ve
Elateridae familyalarına ait sırasıyla 3, 4, 2 ve 10 olmak üzere toplam 19 coleopter türü
belirlenmiştir. Bu türlerden ikisi bilim dünyası için yeni, 1 cins ve 1 tür de Türkiye faunası için
yeni kayıt niteliğindedir. Diğer yandan saptanan türlerin Bursa İli çilek alanlarındaki yayılışları,
zararlılık durumları ve yoğunlukları da incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Çilek, Coleoptera, Bursa
Haberleşme Adresi
237
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Alanlarında Saptanan Polydrusus Türleri ve
Bunların Ergin Populasyon Dalgalanması
: TÜBİTAK
: Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu ( 23-25 Ekim
2003, Ordu) Karadeniz Teknik Üniversitesi Matbaası, Trabzon,
2004, s. 271-276.
Bu çalışma Bursa ili çilek alanlarında, Polydrusus türlerini (Coleoptera: Curculionidae)
belirlemek ve populasyon dalgalanmasını izlemek amacıyla 1998-2000 yıllarında yapılmıştır. Bu
türlerin belirlenmesinde ve populasyon dalgalanmasının incelenmesinde atrapla yakalama
yöntemi kullanılmış ve çalışmalar Bursa ili çilek alanlarında haftada bir kez yapılan günübirlik
seyahatler ile yürütülmüştür. Ergin populasyon dalgalanması Kestel ilçesine ait 3 ve Osmangazi
ilçesine ait 1 olmak üzere toplam 4 bahçede izlenmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda Bursa ili
çilek alanlarında 8 Polydrusus türü saptanmıştır. Bu türler Polydrusus astutus Gytl., P. ponticus
Faust, P. viridicinctus GyIl. P. inustus Germ., P. virginatus Faust., P. sparsus Gyll. P. pilosus
Gred. ye P. marginatus’tur. Bu tünlerden P. ponticus ye P. astutus’un cilek alanlannda en bol ve
yaygın türler olduğu belirlenmiştir. Diğer türlerin mevcudiyeti arızidir. Polydrusus türleri polifag
olup larvaları kültür bitkilerinin köklerinde, erginleri de çeşitli bitkilerin yapraklarında
beslenmekte ve zararlı olmaktadır. Polydrusus ergin çıkışları, Bursa ili çilek alanlarında çalışma
yapılan yıllara göre Nisan sonu ve Mayıs aylannda başlamış ve Mayıs içinde bir tepe noktası
oluşturmuş ve son erginler genellikle Temmuz’ un ikinci yarısında yakalanmıştır. Bursa ilinde
Polydrusus türleninin ergin populasyon dalgalanması, üzerinde elde edilen bulgular ve çileğin
fenolojisi üzerinde yapılan gözlemler dikkate alındığında, kimyasal savaşımın genellikle Mayıs
ayı ortasına doğru yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Çilek, Polydrusus spp , populasyon dalgalanması, Bursa
238
Araştırma Adı
: Bursa'da Ahududu Alanlarında Saptanan Çekirge (Orthoptera)
Türleri
: Doktora Tezi
: -
:-
: Mehmet KAYA, Bahattin KOVANCI* (Danışman)
: Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler Sempozyumu 23-25 Ekim,
2003, Karadeniz Teknik Üniv., Trabzon, 2004, s. 98-402.
Bu çalışma 1995-2000 yıllarında Bursa'da yapılmıştır. Çalışmada gözle kontrol ve atrap
yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmalar Mart-EylüI aylarında haftada bir kez yapılan gözlemlerle
gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonuncıa Orthoptera takımı Tettigoniidae familyasından
Anterasres burri Karabağ, Anterasres uludaghensis Karabağ, Conocepna/us hastatus (Charp.),
Decticus verrucivorus L., Isophya rectipennis Brunner-Wattenwyl, Poecilimon ricteri Ramme,
Poecilimon rammeanus Karabağ, Tylopsis liliifolia F., Eupholidoptera smymensis BrunnerWattenwyl, Gryllidae familyasından Gryllus campestris L., Melanogryllus desertus (Pallas),
Oecanthus pellucens (Scopoli), Gryllotalpidae familyasından Gryllotalpa gryllotalpa (L.),
Pamphagidae familyasından Paranocaracris rubripes (Fisher de Waldheım) Catantopidae
familyasından Calliptamus italicus (L.), Eupropocnemıs p/orans Charps.. Pezotettix anatolica
Uvarov, Acrididae familyasından Ailopus strepens (Latreille), Ailopus thalassinus (F.),
Chorthippus biguttulus (L.), Chorthippus macrocerus (Fisher de Waldheim) ve Chorthippus
paralellus (Zetterstedt) olmak üzere 6 familyadan toplam 22 tür saptanmıştır. Ayrıca bu türlerin
ahudududa zararlı olup olmadıkları, yayılış alanları ve populasyon yoğunlukları üzerinde
gözlemler yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Ahududu, çekirge, Orthoptera, Bursa
Haberleşme Adresi
239
Araştırma Adı
: Bursa'da Ahududu Alanlarında Saptanan Homoptera Türleri
: Doktora Tezi
:-
: Atatürk Üniv. Ziraat Fak. Derg. 35 (1-2), 1-4, 2004
Bu çalışma 1995-2000 yıllarında Bursa'da yapılmıştır. Çalışmada gözle kontrol ve atrapla
toplama yöntemi kullanılmıştır. Çalışmalar mart-eylül aylarında 15 günde 1 veya 2 kez yapılan
gözlemlerle gerçekleştirilıniştir. Yapılan çalışmalar sonunda 7 familyaya ait toplam 29 tür
saptanmıştır. Ayrıca bu türlerin ahudududa zararlı olup olmadıkları ve yayılış alanları üzerinde
gözlemler yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Ahududu, Homoptera, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
240
Araştırma Adı
: Bursa'da Ahududu Alanlarında Saptanan Coleoptera Türleri
: Doktora Tezi
:-
: OMÜ Zir. Fak. Dergisi,19(3), 1-7, 2004
Bu çalışma 1995-2000 yıllarında Bursa'da yapılmıştır. Çalışmada gözle kontrol, atrap
ve görsel tuzak yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmalar Mart-Eylül aylarında 15 günde 1-2 kez
yapılan gözlemlerle gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda Coleoptera takımı
Scarabaeidae familyasından Cetonia aurata (L.), Potosia cuprea F., Netocia hungarica Hbsl.,
Tropinota hirta (Poda), Oxythyrea funesta (Poda), Oxythyrea cinctella (Schaum.), Mellontha
albida Friv., Polyphylla fullo (L.), Homaloplia labrata Burm.; Buprestidae familyasından
Coroebus rubi (L.), Coroebus elatus (F.), Agrilus aurichalceus Redt., Capnodis tenebrionis
(L.), Capnodis tenebricosa Ol., Capnodis carbonaria (Klug), Chalcophora mariana (L.),
Anthaxia mııliebris Oben., Anthaxia bicolor Fald., Anthaxia nitidula (L.), Anthaxia millefolii
(Fabricius), Anthaxia cichorii Olivier; Elateridae familyasından Agrypnus murinus (L.),
Hemicrepidius hirtus (Herbst), Melanotus fusciceps (Gyllenhal), Melanotus crassicollis
Erichson; Curculionidae familyasından Anthonomus rubi Herbst, Anthonomus brunnipennis
Curtis, Polydrusus astutus GyIlenhal, Polydrusus ponticus Faust., Phyllobius canus
GyIlenhal; Attelabidae familyasından Rhynchites hungaricus (Herbst); Chrysomelidae
familyasından Clytra novempunctata Ol., Chrysochus sp.; Cantharidae familyasından
Cantharis obscura L., Cantharis rustica Fall.; Mordellidae familyasından Mordellistena sp.
olmak üzere 8 familyadan toplam 36 tür saptanmıştır. Ayrıca bu türlerin ahudududa zararlı
olup olmadıkları ve yayılış alanları üzerinde de gözlemler yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Ahududu, Coleoptera, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
241
Araştırma Adı
: Bursa'da Ahududu Alanlarında Saptanan Heteroptera Türleri
: Doktora Tezi
: -
: Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 41 (2),101-109, 2004
Bu çalışma 1995-2000 yıllarında Bursa'da yapılmıştır. Çalışmada gözle kontrol ve
atrap yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmalar Mart-Eylül aylarında 15 günde 1-2 kez yapılan
gözlemlerle gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonunda Heteroptera takımı Pentatomidae
familyasından Acrosternum heegeri, (Fb.), Carpocoris purpureipennis (DeG.), Dolycoris
baccarum (L.), Eurydema ornatum (L.), Eysarcoris inconspicuus (H.-S. Graphosoma
lineatum (L.), Mustha spinosula (Lef.), Nezara viridula (L.), Palomena viridissima (pd.);
Coreidae familyasmdan Coreus marginatus (L.), Gonocen acuteangulatus (Gz.); Lygaeidae
familyasmdan Lygaeus equestris (L.), Piocor erythrocephalus (p.-S.), Rhyparochromus sp.;
Pyrrhocoridae familyasında Pyrrhocoris apterus L.; Reduviidae familyasından Oncocephalus
sp.; Nabidae familyasından Nabis punctatus Costa; Miridae familyasından Adelphocoris
lineolatus (Gz.), A. vandalicus (R.), Alloeonotus sp., Brachycoleus steini Rt., Deraeocor
rutilus (H.-S.), D. ruber (L.), Exolygus pratensis (L.) olmak üzere 7 familyada toplam 24
böcek tüm saptanmıştır. Bu türlerden A. heegeri, C. purpureipennis, L baccarum, M.
spinosula, N. viridula, P. viridissima, C. marginatus ve C acuteangulatus'un ahudududa
beslendiği tespit edilmiştir. Ayrıca bu türlerin yayılı alanları üzerinde de gözlemler
yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Ahududu, Heteroptera, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
242
Araştırma Adı
: Bursa İlinde Ahududu ve Bögürtlende Saptanan Önemli
Fungal Hastalıklar, Zararlılar ve Bunların Yönetimi
: Bayer Türk Kimya Sanayi Ltd.Şti.
: Mehmet KAYA, Mualla ERKAN, Bahatytin KOVANCI*
: Ulusal Kivi ve Üzümsü Meyveler- Sempozyumu 23-25
Ekim, 2003, Karadeniz Teknik Üniv., Trabzon, s. 403-408,
2004
Çalışmalar Bursa'da 1995-2000 yıllarında ahududu ve böğürtlen alanlarında
yürütülmüştür. Ahudududa, Kök çürüklüğü (Armillaria mellea (Vahl:Fr.) P. Kumm.),
Didymella yanıklık (Didymella applanata (Niessl) Sacc.) ve Phomopsis yanıklığı (Phomopsis
sp.); böğürtlende, Dal ve yaprak pası (Kuehneola uredinis (Link.) Arth.) ve Geriye doğru
ölüm (Discula sp.) hastalıkları saptanmıştır. Kurşuni küf (Botrytis cinerea Pers.:Fr.) hastalığı
her iki konukçuda da tespit edilmiştir. Aynı alanlarda önemli zararlılar olarak ise Tetranychus
urticae Koch., Aphis gossypii Glover. Aphis idae van der Goat., Coroebus robi (L.). Agrilus
aurichalceus (Redl.), Antonomus rubi Herbst, Antonomus brunnipennis Curtis, Lasioptera
rubi Heeg.. Resseliella theobaldi (Bames) saptanmıştır. Bu hastalık ve zararlıların
yönetiminde kültürel tedbirler önemli yer tutmaktadır Mücadelede bitki fenolojisi dikkate
alınmalıdır.
Anahtar kelimeler
:Ahududu.,böğürtlen, hastalık, zararlı, Bursa
Haberleşme Adresi
243
Araştırma Adı
: Bursa İli (Türkiye) Zeytin Bahçelerinin Zararlı Böcekleri
: Uludağ Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi
ve TÜBİTAK
:-
: Bahattin KOVANCI*, N. Alper KUMRAL
: 5. Uluslararası Zeytin Yetiştiriciliği Sempozyumu
Bildirileri, İzmir (Türkiye), 27 Eylül-2 Ekim, 68s., 2004
Türkiye’nin çok önemli bir zeytin üreticisi ili olan Bursa’da bazı zararlılar zeytinin
nitelik ve niceliğini oldukça düşmesine neden olmaktadır. Bu nedenle, Bursa ilindeki zeytin
bahçelerinde 2000-2002 yıllarında yürütülen bu çalışmanın amacı zeytin zararlılarını ve
yayılışlarını saptamaktır. Zeytin bahçelerinde zararlı böcekleri tespit etmek amacıyla haftalık
sürveyler yapılmıştır. Bu çalışmanın sonuçlarına göre, 26 zeytin bahçesinde toplam 31 fitofag
böcek bulunmuştur. Bursa ili zeytinlerinin ana zararlıları Prays oleae (Bem.) ve Bactrocera
oleae (Gmelin.), potansiyel zararlıları Palpita unionalis (Hübn.), Euphyllura phillyreae
Foerster ve Saissetia oleae Bem. olarak bulunmuştur. P. oleae çiçek ve meyvelerde
beslenmek suretiyle ciddi zarara neden olmuştur. Buna ek olarak, son yıllarda P. oleae’ya
karşı kullanılan geniş spektrumlu insektisitler yüzünden P. ıınionalis’in doğal düşmanları yok
olmuş ve zararlı zeytinlerde önemli bir zararlı haline gelmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Zararlı böcekler, zeytin
Haberleşme Adresi
244
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Üretim Alanlarında Bulunan Heteroptera
Takımı Türleri
: TÜBİTAK
: N. Sema GENÇER*, O. Barış KOVANCI,
Bahattin KOVANCI, H. C. AKGÜL
: Türk. Entomol. Der., 28 (1), 1-12, 2004
Bu çalışma Bursa İli çilek üretim alanlarında bulunan Heteroptera takımına ait türleri
belirlemek amacıyla 1998-2000 yıllarında yapılmıştır. Çalışmalar mayıs-ağustos arasında
haftada bir, mart, nisan, eylül ve ekim aylarında iki haftada bir yapılan gözlemlerle
yürütülmüştür. Türlerin saptanmasında gözle kontrol ve atrapla yakalama yöntemi
kullanılmıştır. Sonuç olarak Alydidae, Coreidae, Cydnidae, Lygaeidae, Miridae, Nabidae,
Pentatomidae, Pyrrhocoridae ve Rhopalidae familyalarına ait sırasıyla 1; 3; 1; 6; 8; 2; 15; 1 ve
2 olmak üzere toplam 39 tür belirlenmiştir. Bu türlerin Bursa İli çilek alanlarındaki yayılışları,
yoğunlukları ve zararlılık durumları da incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Heteroptera, çilek,Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
245
Araştırma Adı
: Bursa İli Çilek Alanlarında Bulunan Homoptera Türleri
: TÜBİTAK
: O. Barış KOVANCI*, N. Sema GENÇER,
Bahattin KOVANCI , H. C. AKGÜL
: Ankara Üniv. Zir. Fak. Tarım Bilimleri Dergisi, 10(3),
318-322, 2004
Bu çalışma Bursa ili çilek alanlarında bulunan Homoptera takımına ait türleri
belirlemek amacıyla 1998-2000 yıllarında yapılmıştır. Çalışmalar mayıs-ağustos ayları
arasında haftada bir, ilkbahar başında ve sonbaharda 2 haftada bir yapılan gözlemlerle
yürütülmüştür. Türlerin saptanmasında gözle kontrol ve atrapla yakalama olmak üzere 2
yöntem kullanılmıştır. Sonuç olarak Cercopidae, Cicadellidae, Membracidae, Issidae,
Dictyopharidae ve Aphididae familyalarına ait sırasıyla 6, 3, 2, 3, 1 ve 3 olmak üzere toplam
18 homopter türü belirlenmiştir. Bu türlerin Bursa ili çilek alanlarındaki yayılışları ve
zararlılık durumları da incelenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Çilek, Homoptera, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
246
Araştırma Adı
: Doğu meyvegüvesi Grapholita molesta (Busck) (Lep.,
Tortricidae) ile Mücadelede Çiftleşmenin Engellenmesi
Tekniğinin Uzun Mevsim Koşullarında Değerlendirilmesi
: Doktora Tezi
: TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi ve North Carolina State
University, ABD
: USDA, Gerber Products Company, 3M Canada Company
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : North Carolina Cooperative Extension Service
: O. Barış KOVANCI*, James WALGENBACH,
George KENNEDY (Danışman)
: Journal of Applied Entomology, 128 (9-10), 664-669, 2004
Doğu meyvegüvesi Grapholita molesta (Busck) (Lep., Tortricidae) son yıllarda doğu
ABD’de elmaların ana zararlısı konumuna gelmiştir. Geçen birkaç sene içersinde Doğu
meyvegüvesi ile mücadelede feromonlarla çiftleşmenin engellenmesi tekniği başarılı
olmuştur. Bununla birlikte, feromon uygulaması yapılan bazı bahçelerde yayıcı ömrünün
yetersizliğinden dolayı düşük düzeyde de olsa geç mevsim zararı meydana gelmiştir.
Çiftleşmenin engellenmesi tekniğinin etkisini daha uzun bir süreye yayacak alternatif feromon
uygulama zamanlarının araştırılması amacıyla Henderson ilinde (North Carolina) 2002
yılında yapılan aşağıdaki feromon uygulamalarının etkisi kimyasal mücadele ile
karşılaştırılmıştır: Elle asılan yayıcıların Mayıs sonu uygulaması; elle asılan yayıcıların
Haziran sonu uygulaması; elle asılan yayıcıların Mayıs sonu uygulaması ve buna ilaveten
Ağustos sonunda püskürtülebilir feromon uygulaması; daha uzun süreli etkiye sahip elle
asılan yayıcıların Mayıs sonu uygulaması; ve konvensiyonel insektisitler şahit olarak. Bütün
uygulamalar Nisan sonunda çiçek dökümünü takiben birinci döl Doğu meyvegüvesi
erginlerine karşı ve aynı zamanda seyreltme amaçlı bir insektisit uygulamasına tabi
tutulmuştur. Çiftleşmenin engellenmesi tekniğinin uygulandığı bloklarda feromon
tuzaklarında yakalanan ergin sayısı tamamen insektisit uygulanan bahçelere göre istatistiksel
olarak önemli ölçüde azalmıştır. Feromon uygulamaları arasında en yüksek tuzak sayımları,
uygulaması Haziran sonuna sarkıtılan elle asılan yayıcı bloklarında saptanmıştır. Ancak,
kullanılan yayıcı türü ve yayıcının asılma zararı, bahçelerde meydana gelen meyve zararı
açısından istatistiksel olarak önemli bir farklılık göstermemiştir. Orta düzeyde populasyon
baskısı altında birinci döl erginlerine karşı yapılan bir ilaçlamayı takiben yapılan her bir
feromon uygulamasının tamamen insektisitle mücadele edilen bahçelerdeki kadar etkili
olduğu açıkça görülmektedir.
Anahtar Kelimeler
: Çiftleşmenin engellenmesi, feromonlar, elma
Haberleşme Adresi
247
Araştırma Adı
: Bursa İli Un Fabrika ve Değirmenlerinde Zararlı Böcek
Türleri
: Yüksek Lisans Tezi
: U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi
:-
: K. Senan COŞKUNCU*, Bahattin KOVANCI
(Danışman)
: U.Ü. Ziraat Fak. Derg., 18(1), 33-44, 2004
Bu çalışma Bursa ilinde bulunan un fabrikaları ve değirmenlerinde zararlı böcek
türlerinin belirlenmesi amacıyla 1998-1999 yıllarında yapılmıştır. Türlerin saptanması için un
fabrika ve değirmenlerinde Haziran –Aralık aylarında haftada bir gözlemler yapılmış un,
buğday, kepek ve döküntülerden örnekler alınmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda,
Coleoptera takımı Curculionidae, Cucujidae, Tenebrionidae, Trogossitidae, Bostrichidae ve
Pitinidae familyalarına ait sırasıyla 2,2,5,1,1 ve 1 tür, Lepidoptera takımı Pyralidae ve
Gelechiidae familyalarına ait yine sırasıyla 2 ve 1 tür olmak üzere toplam 15 tür tespit
edilmiştir. Diğer yandan, incelenen un fabrika ve değirmenlerinin tamamının zararlılarla
bulaşık olduğu ve en yaygın ve yoğun bulunan türlerin Kırma biti, Tribolium confusum
Duv.(Coleoptera:Tenebrionidae) ve
Değirmen güvesi, Ephestia kuehniella Zell.
(Lepidoptera: Pyralidae) olduğu belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Un fabrikaları, değirmenler, böcekler, Bursa
Haberleşme Adresi
248
Araştırma Adı
: Osmangazi (Bursa) İlçesi Bursa Siyahı İncir Bahçelerinde
Bulunan Pyralidae Familyası (Lepidoptera) Türleri ve
Bulaşıklılık Oranları
: U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Birimi
:-
: K. Senan COŞKUNCU*, N.Sema GENÇER,
N. Alper KUMRAL
: Uludağ Üniv.Zir.Fak.Derg., 18(1), 115-127, 2004
Bu çalışma, Osmangazi (Bursa) ilçesi Gündogdu, Çaglayan ve Ovaakça köylerinden
seçilen 4 “Bursa Siyahı” incir bahçesinde 2000-2002 yıllarında, Pyralidae türlerinin ve
bulaşıklılık oranlarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaçla her bahçeden
tesadüfi olarak, farklı zamanlarda 35 ilek inciri toplanmış, laboratuvara getirilerek bulunan
larva ve pupa sayıları kaydedilmiştir. Ayrıca ağaçlarda kalmış ve yere dökülmüş incirlerden
de örnekler alınarak incelemeler yapılmıştır. Bununla birlikte, Gündoğdu ve Ovaakça
köylerinde seçilen bahçelere IMM+4 ve ALM feromon kapsülü içeren Pherocon II tip
tuzaklar asılarak yakalanan pyralid türleri tespit edilmiştir. Sonuç olarak incir bahçelerinde en
yoğun ve yaygın tür Harnup güvesi, Ectomyelois ceratoniae Zeller bulunmuş, Kuruüzüm
güvesi, Carda calidella Gn. ve Kuruincir güvesi, Cadra figulilella Greg. ikinci derece yaygın
türler olarak tespit edilmiştir. Ayrıca incir bahçelerinde asılı kalan ilek incirlerinin, bu
zararlıların barınmasında, özellikle E. ceratoniae’nin gelişimini ve döllerinin devamını
sağlamasında önemli rol oynadığı belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: İncir, Bursa Siyahı, Pyralid türleri, Bursa, Türkiye.
Haberleşme Adresi
249
Araştırma Adı
: Bursa İli Zeytin Ağaçlarında Bulunan Akar Türleri
: U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı ve TÜBİTAK
:-
: N. Alper KUMRAL*, Bahattin KOVANCI
: Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg., 18(2), 25-34, 2004
Bursa'da zeytin bahçelerinde bulunan akar faunası ile ilgili herhangi bir çalışmaya
rastlanamamıştır. Bu nedenle ele alınan bu çalışmada Bursa ili zeytin bahçelerinde bulunan
akar türlerinin saptanması amaçlanmıştır. Çalışmalar 2000-2003 yılları arasında Bursa’da
zeytin yetiştiriciliğinin önemli olduğu Gemlik, Mudanya, Nilüfer, Orhangazi ve Osmangazi
ilçelerinde 15 bahçede, haftada bir yapılan gözlemlerle sürdürülmüştür. Zeytin ağaçlarının
çeşitli yönlerinden ve seviyelerinden sürgün ve yapraklar örnekleri alınmış, bu örnekler
laboratuvara getirilerek stereoskobik mikroskopta incelenmiş ve daha sonra Berlese hunisine
konularak, iki gün süre ile bekletilmiştir. Akarların preparatları Düzgüneş (1980)'in belirttiği
yönteme göre yapılmıştır. Sonuç olarak, Bursa ili zeytin bahçelerinde 2 fitofag, 2 predatör ve
3 nötr faunaya ait olmak üzere toplam 7 akar türü saptanmıştır. Diger yandan, tanımlanan
zararlı türlerden Brevipalpus oleae Baker ve Aceria oleae (Nalepa) ile yararlı türlerden
Anthoseius involutus Liv.& Kuzn.’un dikkati çekecek bir populasyon yoğunluğuna ulaştığı
tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Akar faunası, zeytin, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
250
Araştırma Adı
: Bursa İli (Türkiye) Zeytin Bahçelerinde Saissetia oleae
(Oliv.)’nın Popülasyon Dalgalanması ve Doğal
Düşmanlarının Aktivitesi
: U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı ve
TÜBİTAK
:-
: Uluslararası Kabuklubit Çalışmaları Sempozyumu
Bildirileri, ISSIS-X, 19-23 Nisan, 2004, s. 237-247
Bu çalışma 2000-2001 yıllarında Bursa zeytinlerinin ana zararlılarından olan Zeytin
karakoşnili, Saissetia oleae (Oliv.),’nin popülasyon dalgalanmasını saptamak amacıyla 3
zeytin bahçesinde (Gölyazi, Kumyaka and Gündoğdu) yürütülmüştür. Philippia oleae Targ.
and Parlataria oleae (Colv.) zeytin bahçelerinde bulunmasına rağmen yaygın değillerdir. S.
oleae yılda bir tam ve 1 kısmi döl vermiştir. Kış sürveyleri Zeytin karakoşnilinin 3 farklı nimf
döneminde kışladığını göstermiştir. Sırasıyla 2000 ve 2001 yıllarında, ilk yumurtalar mayıs
ayı ve nisan ayı sonunda bırakılmış, haziran ayı ortası ve mayıs ayı sonunda bir tepe noktası
oluşturmuş ve daha sonra S. oleae’nın populasyon yoğunluğu haziran ayı sonundan ve mayıs
ayı ortasından temmuz ortasına artış göstermiştir. Scutellista cyanea tarafından meydana
gelen parazitlenme oranları kimyasal mücadele yapılmayan Gölyazı’da oldukça yüksek
olmuştur. Buna ek olarak, Chrysopa carnea (Stephens) and Metaphycus sp.’ın sırasıyla
predatör ve parasitoidt aktiviteleri Zeytin karakoşnilinin yüksek oranda ölümüne neden
olduğu bu bahçede açık olarak görülmektedir. Bu sonuçlara göre, ticari bahçelerde Prays
oleae Bem. ve Bactrocera oleae (Gmelin)’a karşı yürütülen insektisit uygulamaları S.
oleae’nın doğal düşmanlarının ölmesine ve bu zararlının popülasyonunun artışına neden
olmuştur.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Saissetia oleae, populasyon dalgalanması, zeytin kabuklubit
ve koşnilleri, doğal düşmanlar, Bursa, Türkiye
251
Araştırma Adı
: Lepidosaphes conchiformis (Gmelin)’in Türkiye Bursa’daki
İncir Bahçelerindeki Yaşam Döngüsü
:U.Ü. Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı
: N. Alper KUMRAL*, N. Sema GENÇER,
K. Senan COŞKUNCU
:Uluslararası Kabuklubit Çalışmaları Sempozyumu
Bildirileri, ISSIS-X, 19-23 Nisan, 2004, s. 341-348
Bu çalışmanın amacı Bursa ilinde 2000-2001 yıllarında Lepidosaphes conchiformis
(Gmelin) (Homoptera: Diaspididae)’in Bursa Siyahı çeşidi incir bahçelerindeki bulunuşunu
ve popülasyon dalgalanmasını saptamaktır. Bursa incir bahçelerinin potansiyel zararlısı olan
L. conchiformis 1 veya 2 yaşındaki sürgünlerde olgunlaşmamış dişi halinde kışı geçirir ve
2000 yılının ocak ve şubat aylarında bu dişilerin ortalama sayıları 1.6 dişi/sürgün (25 cm
uzunluğunda)’den 2.32 dişi/sürgün’e kadar değişmiştir. Bu kabuklubit incir bahçelerinde
nadiren bulunmuş ve yaz boyunca yapraklar üzerinde 2 veya 3 tepe noktası oluşturmuştur.
Yeni döl erginleri 2000 ve 2001 yıllarında yapraklar üzerinde sırasıyla haziran ayı sonunda ve
mayıs ayı ortası veya haziran ayı başında saptanmıştır. İlk aktif nimfler ise her iki yılda
yapraklar üzerinde temmuz ayı başında görülmüştür. Gündoğdu ve Çağlayan köylerinde
coccinellid predatörleri olan Synharmonia conglobata (L.), Scymnus rubromaculatus (Goeze),
Scymnus interribitis (Goeze) ve Scymnus subvillosus (Goeze) tespit edilmiştir. Sonuç olarak,
L. conchiformis Bursa ili incir bahçelerinin ana zararlı olmadığından, buna karşı kimyasal
mücadeleye gerek yoktur.
Anahtar Kelimeler
: Lepidosaphes conchiformis. İncir kabuklubiti, populasyon
dalgalanması, Bursa, Türkiye
Haberleşme Adresi
252
Araştırma Adı
: Bursa İli (Türkiye) Zeytin Bahçelerindeki Zararlıların Etkili
Doğal Düşmanları ve Önemli Türlerin Popülasyon
Dalgalanmaları
: 5. Uluslararası Zeytin Yetiştiriciliği Sempozyumu
Bildirileri, İzmir (Türkiye), 27 Eylül-2 Ekim, 2004, 55 s.
Bursa’da 2001 ve 2002 yıllarında mayıs ayından kasım ayına kadar olan periyotta
Prays oleae (Bern.), Bactrocera oleae (Gmelin.), Palpita unionalis (Hübn.) ve Saissetia oleae
Bern. gibi zeytin zararlılarının predatör ve parazitoit faunaları tespit etmek için bir sürvey
çalışması yürütülmüştür. Bunlar içindeki önemli türlerin popülasyon dalgalanmaları atrap,
yapışkan tuzak ve darbe yöntemi kullanılarak izlenmiştir. Bu çalışmanın sonuçlarına göre,
Bursa ilindeki 26 bahçede toplam 19 doğal düşman bulunmuştur. Buna ek olarak, Chrysopa
carnea (Stephens) ve Scymnus rubromaculatus (Goeze) aktivitesi en yüksek predatör
böcekler olarak bulunmuş ve bunların popülasyonları 2001 ve 2002 yılında izlenmiştir. C.
carnea erginleri mayıs ayı başından kasım ayı ortasına görülmüş olup, her iki yılda ağustos ve
kasım aylarında birer tepe noktası oluşturmuştur. Coccinellid predatör S. rubromaculatus her
iki yılda ağustos ayı başından kasım ayı sonuna kadar bulunmuş, ağustos ayı başı ve kasım
ayı sonunda birer tepe noktası oluşturmuştur. S. oleae’nın ektoparaziti Scutelista cyanea
Motsch. ilaçlanmayan bahçelerde çok fazla bulunmasına rağmen ilaçlama yapılan ticari
bahçelerde hiç bulunamamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Predatör, parazitoit, populasyon dalgalanması, zeytin
Haberleşme Adresi
253
Araştırma Adı
: Kuzeybatı Türkiye’de Zararlı Konumuna Gelen Coroebus
elatus (F.)’un Biyolojisi, Yayılışı ve Mevsimsel Mevcudiyeti
: TÜBİTAK
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : Bursa Valiliği Tarım İl Müdürlüğü
: Bahattin KOVANCI*, H. C. AKGÜL, N. Sema GENÇER,
O. Barış KOVANCI
: Polskie Pismo Entomologiczne, 74 (1), 19-27, 2005
Çilek buprestidi, Coroebus elatus (F.), ‘nin Bursa ilindeki (Türkiye) biyolojisi,
dağılımı ve mevsimsel mevcudiyeti bu zararlı ile mücadelede gerekli temel biyolojik bilgileri
elde etmek amacıyla 1998-2000 yıllarında laboratuvar ve tarla koşullarında araştırılmıştır.
Ortalama preovipozisyon, ovipozisyon, ve postovipozisyon süreleri labarotuvar koşullarında
(25.0±2.00C, % 65±5 nisbi nem ve l6A:8K fotoperiyot) sırasıyla 3.1±0.5, 20.2±10.0 ve
4.6±4.4 gün sürmüştür. Erkekler 21.5±11.0 gün yaşamıştır. Dişi ömrü 27.9±10.1 gün ve dişi
başına yumurta verimi 36.9±21.5 olarak belirlenmiştir. Haftalık atrap sayımları erginlerin
çilek hasadı dönemine denk gelen Mayıs sonu ile Haziran başında çıkış yaptıklarını
göstermiştir. Erginler, 199 yılında Mayıs sonundan Ağustos başına kadar gözlenmiştir. Ergin
aktivitesi 2000 yılında Ağustos sonuna kadar devam etmiştir. Doğadan toplanan larvalar
labarotuvar koşullarında saksılarda yetiştirildiğinde, erginler Şubat başı ile Mart ortalarında
çıkış yapmışlardır. Bu da çilek buprestidi larvalarında diyapozun olmadığını göstermektedir.
Sonuçlarımıza göre C. elatus Bursa’daki çilek bahçelerinde oldukça yaygındır. Ortalama
bulaşıklık oranları %10 ile %100 arasında değişmektedir. Bu zararlı tüm ürüne zarar
verebileceğinden, yoğun derecede bulaşık bahçelerde erginlerle mücadele ekonomik zararın
önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Anahtar Kelimeler
: Çilek buprestidi, zarar oranı, ergin aktivitesi, diyapoz
Haberleşme Adresi
254
Araştırma Adı
: İznik (Bursa) İlçesindeki Bağlarda Zararlı Salkım Güvesi,
Lobesia botrana (Den. .Schif.) (Lepidoptera:
Tortricidae)'nin Ergin Popülasyon Dalgalanması Üzerinde
Araştırmalar
:-
: Bursa Valiliği, İznik İlçe Tarım Müdürlüğü
: Bahattin KOVANCI*, Cihat TÜRKBEN
: Türkiye 6. Bağcılık Sempozyumu, 12-23 Eylül, 2005, Tekirdağ,
Türkiye, s37.
Bu çalışma İznik ilçesi bağlarında zararlı Salkım güvesi, Lobesia botrana (Den.Schif.)
(Lepidoptera: Tortricidae)'nin ergin popülasyon dalgalanmasını izlemek ve böylece bu
zararlıya karşı en uygun mücadele programlarını geliştirmek amacıyla 2000-2002 yıllannda
yapılmıştır. Zararlının ergin popülasyon dalgalanmasının izlenmesinde Pherecon® 1C tipi
tuzaklar ve İsviçre'den temin edilen feromon kapsülleri kullanılmıştır. Çalışmalar 2000
yılında İznik ilçesinde; Çakırca, Orhaniye, Ömerli ve Çamdibi köylerinde belirlenen birer
bağda, 2001 ve 2002 yıllarında Çakırca hariç diğer köylerdeki bağlarda sürdürülmüştür. L.
botrana'nın kışlayan döl ergin çıkışı nisan ayında başlamış ve mayıs ayı sonlarında son
bulmuştur. Birinci döl ergin uçuşları haziran ayı başlarından temmuz ayı ortalarına kadar
sürmüştür. İkinci döl ergin uçuşları genellikle ağustos ayında görülmüş ve eylül ayı
ortalarında sona ermiştir. Ergin uçuşları 2000 yılında eylül ayı ortalarına, 2001 ve 2002' de yıl
sonlarına kadar izlenmiş ve üçüncü döl ergin uçuşu belirlenmiştir. Kışlayan döl dikkate
alındığında Salkım güvesi İznik ilçesi bağlarında en azından 2001 ve 2002 yıllarında 4 döl
vermiştir. Elde edilen bulgulara göre bu zararlıya karşı uygulanacak ilaçlamaların yıllara ve
popülasyon yoğunluğuna bağlı olarak nisan ayı sonu, haziran ayı ortası ve eğer gerekirse
temmuz ayı sonunda veya ağustos ayı başında yapılmasının uygun olduğu, ayrıca, üzüm
hasadının geciktirilmesi durumu söz konusu olduğunda ekim ayında da bir uygulamanın
yapılmasının gerekli olabileceği sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Bağ, Lobesia botrana, Popülasyon Dalgalanması,
İznik-Bursa
Haberleşme Adresi
255
Araştırma Adı
: Türkiye'den Yeni Bir Athous Eschscholtz (Coleoptera:
Elateridae) Türü
:-
:-
: Guiseppe PLATİA, Bahattin KOVANCI*
: Türk. Entomol. Derg., 29 (1), 5-9, 2005
Athous Eschsholtz cinsi, Orthathous Reitter altcinsine ait yeni bir tür, A.(O.) fragariae
n. sp. tanımlanmıştır. Bu türün erginleri ilk olarak Türkiye'nin Kuzeybatısında bulunan
Bursa'nın çilek alanlarından toplanmıştır. Daha sonra erginler Bursa ve Kütahya'da, seyrek
meşe ormanlarının güney yamaçlarında bulunan otlar üzerinde bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
: Elateridae, Athous, Orthathous, yeni tür, çilek, Bursa,
Türkiye
Haberleşme Adresi
256
Araştırma Adı
: Bursa İli Zeytin Bahçelerinde Euphyllura phillyreae
Foerster (Homoptera: Aphalaridae)’nin Populasyon
Dalgalanması
:-
: Bahattin KOVANCI*, N. Alper KUMRAL,
B. AKBUDAK
: Uludağ Üniv. Zir. Fak. Derg., 19(1), 1-12, 2005
Bu çalışma, Bursa ilinde zeytinlerde zarar yapan Euphyllura phillyreae Foerster’nin
yayılışını belirlemek ve popülasyon dalgalanmasını incelemek amacıyla 2000-2002 yıllarında
yapılmıştır. E. phillyreae’nın Nilüfer ilçesinde Çatalağı, Gölyazı ve Görükle hariç Bursa’nın
diğer tüm bahçelerinde az veya çok bulunduğu belirlenmiştir. Populasyon dalgalanmalarının
izlendiği Kumyaka ve Gündoğdu’daki bahçelerde E. phillyreae’nın kışlayan erginlerinin
bıraktığı ilk yumurtalar 2000 yılında nisan ayı sonu, 2001 ve 2002 yıllarında ise nisan ayı
başında saptanmıştır. Yumurta ve nimf popülasyonu yer ve yıllara göre nisan ve mayıs
aylarında birer tepe noktası meydana getirmiştir. Yeni dölün erginleri mayıs ayı sonu ile
haziran ayı ortaları arasında görülmeye başlamışlardır. Bu erginler, yaz, sonbahar ve kış
aylarını zeytin bahçelerinde geçirdikten sonra ertesi yıl ilkbaharda yumurta bırakmışlardır.
Böylece E. phillyreae Bursa ilinde yılda bir döl vermiştir.
Anahtar Kelimeler
: Euphyllura phillyreae, populasyon dalgalanması, zeytin,
Bursa
Haberleşme Adresi
257
Araştırma Adı
: Bursa İlinde İncir Bahçelerinde Görülen Zararlı ve Yararlı
Türlerin Saptanması
:-
: N. Sema GENÇER*, K. Senan COŞKUNCU,
N. Alper KUMRAL
:O.M.Ü. Ziraat Fakültesi Derg., 20(2), 24-30, 2005
Çalışma, 2000-2003 yılları arasında Bursa ilinde Bursa Siyahı incir yetiştiriciliği
yapılan 6 ilçede yürütülmüştür. Faunistik çalışmalarda örnek alma, darbe, atrapla yakalama ve
tuzak yöntemleri kullanılmıştır. Çalışmada toplam 24 zararlı, 18 yararlı tür tespit edilmiştir.
Saptanan zararlı türlerden Tetranychus urticae Koch., Aceria ficus Cotte, Homotoma ficus L.,
Anthophila nemorana Hb.yaygın ve bol olarak bulunmuştur. Bundan başka, Carpophilus spp.
ve Drosophila spp. yere dökülen meyvelerde, Ectomyelois ceratonia Zell.ağaçlar üzerinde
asılı ilek incirlerinde tespit edilmiştir. Predatör türlerden Phytoseius plumifer (Carestrini &
Fanzago) ve Stethorus gilvifrons (Mulsant)’un akarlar üzerinde, Orius minitus (L.)’un hem
akar hem de H. ficus üzerinde, Forficula auricularia L.’nın ise H. ficus üzerinde etkili olduğu
saptanmıştır. Bunlardan başka 7 adet coccinellid ve 6 adet chrysopid türü daha belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: İncir zararlıları, incir, doğal düşman, Bursa
Haberleşme Adresi
258
Araştırma Adı
: North Carolina Elma Bahçelerinde Çiftleşmenin
Engellenmesi Tekniğinin Doğu Meyvegüvesi
(Lepidoptera: Tortricidae) İle Mücadelede Etkinliğinin
Pestisitlerle Karşılaştırılması
: Doktora Tezi
: North Carolina State University, (ABD) ve
: North Carolina Cooperative Extension Service
: O. Barış KOVANCI*, COBY SCHAL,
J. WALGENBACH, G. KENNEDY
: Journal of Economic Entomology, 98 (4), 1248-1258,
2005
North Carolina’nın Henderson bölgesinde 2000 ve 2001 yılında yapılan büyük parsel
çalışmalarında Isomate-M 100 feromon yayıcılarının ve iki mikrokapsüllenmiş püskürtülebilir
feromon formülasyonunun Doğu meyvegüvesi, Grapholita molesta (Busck), ile mücadelede
etkinliği konvensiyonel insektisitler ile karşılaştırılmıştır. Ayrıca, Doğu meyvegüvesi
erkeklerinin püskürtülebilir feromonun farklı dozlarına tepkisini belirlemek amacıyla küçük
ve büyük parsel denemeleri yapılmıştır. Feromon tuzak sayımları çiftleşmenin engellendiği
feromonla muamele edilmiş bloklarda insektisitlerle muamele edilmiş ve terkedilmiş bloklara
nazaran önemli ölçüde azalmıştır. Bütün uygulamalarda yükseğe asılan feromon tuzakları
alçakta olanlardan daha fazla güve yakalamışlardır ve 100 µg feromon içeren tuzaklarda 300
µg içerenlere oranla daha fazla birey saptanmıştır. Ancak dozlar arasındaki farklılık 2001
yılında bir lokasyon dışında istatistiki açıdan farklılık göstermemiştir. Isomate-M 100
tuzaklama oranını mükemmel ölçüde düşürmüş ve püskürtülebilir feromon
formülasyonlarından daha etkili olmuştur. Feromon ile muamele edilen bloklarda Doğu
meyvegüvesi larvası zararı çok düşük olup (<%1) genellikle insektisitle muamele edilen ve
bakımsız bahçelerden daha azdır. Ergin erkeklerin küçük parsel çalışmalarında feromon
uygulamasına verdiği tepkiye dayanarak püskürtülebilir feromonun 12.4 ile 49.1 g (AI)/ha
olarak değişen dozları arasında ok az farklılık bulunmasına karşın etkinlik 2.4 g (AI)/ha
dozunda azalmıştır. Orta ve düşük Doğu meyvegüvesi populasyon baskısı altındaki büyük
parsel çalışmalarında bir bahçenin dışında, 12.4 ile 37.1 g (AI)/ha dozları arasında önemli bir
farklılık bulunamamıştır. North Carolina elma bahçelerinde Doğu meyvegüvesi ile
mücadelede çiftleşmenin engellenmesi tekniğinin organik fosforlu insektisitlere alternatif
olduğu ortaya konulmuştur.
Anahtar Kelimeler
: Feromonla mücadele, pestisitler, cinsel şaşırtma, elma
Haberleşme Adresi
259
Araştırma Adı
: Anthonomus rubi Herbst Erginlerinin Örneklenmesi ve
Ekonomik Zarar Eşiklerinin Geliştirilmesi
: TÜBİTAK
: O. Barış KOVANCI*, Bahattin KOVANCI,
N. Sema GENÇER
: Crop Protection, 24 (12), 1035-1041, 2005
Böğürtlen gözkurdu (Anthonomus rubi Herbst) erginlerinin populasyon değişimlerini
belirlemek ve kışlayan erginlerle ürün kayıpları arasındaki ilişkiye dayanarak ekonomik zarar
eşiklerini belirlemek amacıyla kuzeybatı Türkiye’de 1998-2000 yılları arasında arazi
denemeleri yürütülmüştür. İlaçlanmamış ve ilaçlanmış bahçelerde bulunan erginler atrapla
haftalık olarak toplanmıştır. Atrap sayımları böğürtlen gözkurdu erginlerinin ilki Nisan sonu
ve Mayıs ayı başı arasında ve ikincisi Haziran sonu ve Temmuz ortasında olmak üzere iki
tepe noktası yaptığını göstermektedir. Lineer regresyon analizi kışlayan döl ergin yoğunluğu
ile yeni döl ergin yoğunluğu arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Genellikle
kışlayan döl erginlerinin populasyonları yeni döl erginlerinden yüksektir. Kışlayan döl
erginlerinin populasyon yoğunluğu arttıkça çilek verimlerinde önemli lineer azalma
gözlenmiştir. Yüzde ürün kayıpları %1.64 ile 13.42 arasında değişmiştir. Tahmini ekonomik
zarar eşikleri mücadele senaryosu, mücadele masrafı, mücadele etkinliği ve ürün fiyatına
bağlı olarak atrap başına 1 ile 4 ergin arasında belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Böğürtlen gözkurdu, atrap, ekonomik zarar eşiği, çilek
Haberleşme Adresi
260
Araştırma Adı
: Doğu Meyvegüvesi Grapholita molesta’da Çiftleşmenin
Engellenmesi İçin Kullanılan Püskürtülebilir Feromonun
Etkinliğine Uygulama Dozu ve Aralığının Etkisi
: Doktora Tezi
: North Carolina State University, ABD ve
: O. Barış KOVANCI*, J. WALGENBACH,
G. KENNEDY, C. SCHAL
: Phytoparasitica, 33 (4), 334-342, 2005
Mikrokapsüllenmiş püskürtülebilir feromon’un farklı zaman aralıklarında ve farklı
dozlarda yapılan uygulamalarının Doğu meyvegüvesi, Grapholita molesta (Busck),’nde
çiftleşmenin engellenmesi üzerine etkisi 2002 yılında elma bahçelerinde değerlendirilmiştir.
Aşağıdaki uygulamalar tesadüf blokları desenine göre 3 tekerrürlü olarak yapılmıştır: (i) 14
gün aralıklarla yapılan düşük doz uygulaması (6.2 g a.i. ha-1) (ii) 28 gün aralıklarla yapılan
orta doz uygulaması (12.4 g a.i. ha-1) (iii) 28 gün aralıklarla yapılan yüksek doz uygulaması
(24.7 g a.i. ha-1) (iv) feromon içermeyen şahit (sadece insektisitler). Çiçek dökümünde 1. döl
G. molesta erginlerine karşı yapılan bir uygulama ile ikinci, üçüncü ve dördüncü döllerin
herbirine karşı 12.4-24.7 g a.i. ha-1 feromon uygulaması kombine edildiğinde düşük
populasyonlarla mücadelede başarı sağlanmıştır. Feromonla muamele edilen bloklarda tuzak
sayımları insektisitle muamele edilenlere göre önemli derecede azalmıştır. Feromon
uygulamaları arasında, 6.2 g uygulamasında 12.4 ve 24.7 g dozları ile karşılaştırıldığında çok
daha fazla güve yakalanmıştır. Hasat zamanında meyve zararı <1%’den düşük olmuş ve
uygulamalar arasında önemli bir farklılık bulunamamıştır. Feromonun düşük dozlu sık
uygulamaları düşük populasyon düzeyinde etkili görünmesine rağmen bu etkinlik artan
populasyonlarda azalmıştır. Bu yöntemin daha yüksek populasyonlarda etkisinin ortaya
konulması için başka çalışmalar yapılması gereklidir.
Anahtar Kelimeler
: Çiftleşmenin engellenmesi, feromonlar, elma
Haberleşme Adresi
261
Araştırma Adı
: Değişik Mücadele Yöntemleri İle Muamele Edilen Elma
Bahçelerindeki Doğu Meyve Güvesi Populasyonlarının
Feromon ve Terpinyl Asetat Yem Tuzakları İle İzlenmesi
: North Carolina State University, ABD ve
: O. Barış KOVANCI* , J. F. WALGENBACH
: International Journal of Pest Management, 24(1),
273-279, 2005
Değişik mücadele yöntemleri ile muamele edilen elma bahçelerindeki Doğu
meyvegüvesi populasyonlarının izlenmesinde feromon ve terpinyl asetat yem tuzaklarının
performansını değerlendirmek amacıyla tesadüfi deneme deseni kullanılmıştır. Feromon
tuzaklarında yakalanan erkek güve sayımları sırasıyla birinci, ikinci ve üçüncü döl ile
dördüncü dölün iç içe geçtiği dönemlere tekabül eden üç pik göstermiştir. Ancak, yem
tuzaklarının her iki cinsiyeti ve özellikle de çiftleşmiş dişileri yakalaması sayesinde bu iç içe
geçmiş döller belirlenmiştir. Tuzak sayımları ve meyve zararı erken mevsimdeki ilaçlamadan
sonra çiftleşmenin engellenmesi tekniği ile muamel edilen bahçelerde ve tamamen insektisitle
mücadele edilen bahçelerde bakımsız bahçelere oranla çok daha düşük olmuştur. Feromon
tuzaklarındaki geç mevsim döneminde toplam güve sayımı yem tuzaklarına göre meyve
zararını daha iyi tahmin etmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Doğu meyvegüvesi, izleme, terpinyl asetat yem, feromon
tuzağı, çiftleşmenin engellenmesi, elma zararlıları
mücadelesi
Haberleşme Adresi
262
Araştırma Adı
: Bursa İli Un Fabrikalarında Zarar Yapan Ephestia
kuehniella Zeller (Lepidoptera: Pyralidae)’nın Ergin
Populasyon Dalgalanması
: Doktora Tezi
:-
(Danışman)
: Türkiye Entomoloji Dergisi, 29 (1), 35-48, 2005
Bu çalışma, Bursa İli un fabrikalarında Ephestia kuehniella Zell.’nın feromon tuzaklar
kullanılarak belirlenmesi ve ergin populasyon dalgalanmasının izlenmesi amacıyla
Osmangazi, Nilüfer, Karacabey ve Yenişehir İlçelerinde bulunan toplam 7 un fabrikasında
2000-2002 yıllarında yapılmıştır. Erginlerin yakalanması ve populasyon dalgalanmalarının
izlenmesinde Pherocon II tipi tuzak ve IMM+4 (Plodia interpunctella Hbn.’nın feromonu)
feromon kapsülleri kullanılmıştır. Yapılan çalışmalar sonucunda E.kuehniella’nın, ilk ergin
uçuşları Nisan ayında başladığı, Ekim ayından sonra giderek azaldığı ve un fabrikalarına göre
2-4 belirgin uçuş periyodunun bulunduğu belirlenmiştir. Ayrıca E. kuehniella erginlerinin
genellikle un fabrikasının makine aksamı bulunan bölümlerinde yoğunlaştığı da saptanmıştır.
Feromon tuzaklar zararlıların çıkış zamanları ve depoda yoğun oldukları bölümlerin
belirlenmesinde etkin olmuş ve böylece doğru zamanda daha az ilaçlama ile zararlıların
mücadelesinde yardımcı olabileceği belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Un fabrikaları, feromon tuzak, Ephestia kuehniella,
populasyon dalgalanması, Bursa
Haberleşme Adresi
263
Araştırma Adı
: Cevizde Hasat Sonrası Görülen Önemli Böcek Türleri ve
Bunlarla Mücadele Yöntemleri
:-
:-
: K. Senan COŞKUNCU*
: II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 13-16 Eylül 2005 Bursa,
Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri
Bölümü, s. 23, 2005
Cevizde, hasat sonrasında depolama aşamasında görülen depo böcekleri, beslenmeleri
sonucunda bıraktıkları vücut artıkları ve pislikleri ile besin değerinin düşmesine yol
açmaktadırlar. Bunun sonucunda ise ürünün satış değerinin düşmesine, buda ekonomik olarak
kayba neden olmaktadır. Hasat sonrası cevizde önemli zararlara yol açan bu böcek türleri
arasında Lepidoptera takımı Pyralidae familyasından Plodia interpunctella Hübn., Paralipsa
gularis Zell., Ephestia kuehniella Zell., Ephestia elutella (Hübn.), Coleoptera takımı
Cucujidae familyasından Oryzaephilus surinamensis L., Tenebrionidae familyasından
Tribolium confusum Duv. sayılabilir. Bunlar dışında daha az sıklıkla rastlanan diğer türlerde
vardır. Bu türlerle mücadelede etkili yöntemler arasında depo temizliği, fumigasyon
uygulamaları, radyasyon uygulamaları, kontrollü atmosfer gibi yöntemler bulunmaktadır.
Anahtar kelimeler
: Ceviz, hasat sonrası, böcek, mücadele
Haberleşme Adresi
264
Araştırma Adı
: Depolanmış Ürünlerde Zararlı Böceklerle Mücadelede
Feromon Tuzakların Kullanım Olanakları
:-
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :Proje Yürütücüsü (leri)
: K. Senan COŞKUNCU*
: Ondokuz Mayıs Univ., Ziraat. Fak. Derg., 20(2), 92-97,
2005
Depolanmış ürün zararlısı böcekler, depolanmış ürünlerde önemli kayıplara neden
olmaktadırlar. Bu kayıplar ancak böcek zararı erken belirlendiğinde ve uygun mücadele
yöntemleri uygulandığında minimuma indirilebilir. Depolanmış ürünlerde, özellikle gıda
maddelerinde zarar yapan böceklerin belirlenmesi için çok sayıda metot geliştirilmiştir. Bu
metotlar arasında en kullanışlı olanlardan birisi, böcek feromonları ile zararlı böceklerin
izlenmesidir. Bu metot depolanmış ürün zararlısı böceklerle mücadelede etkili bir entegre
yönetim programının temel taşlarından biridir. Feromon tuzaklar yoluyla izleme metodunun
belirgin bazı avantajları bulunmaktadır. Mevcut olan depolanmış ürün zararlı yönetimi
programlarında feromon tuzakların kullanılması yoluyla, düşük düzeydeki böcek
popülasyonları ve zararı erken tespit edilerek bulaşık alan veya ürün belirlenebilmektedir.
Ayrıca, feromon tuzaklar kullanarak zararlıların izlenmesi yoluyla kimyasal mücadele
azaltılmış olup, zararlılarla daha ekonomik mücadele sağlanmış olacaktır. Son yıllarda
depolanmış ürünlerde zararlı böceklerin izlenmesi ve bu zararlılarla mücadelede kitle halinde
yakalama ve çiftleşmenin engellenmesi metotlarının uygulanması ile ilgili çalışmalar önem
kazanmaktadır.
Anahtar Kelimeler
: Depolanmış ürünler, böcekler, mücadele, feromon tuzaklar
Haberleşme Adresi
265
Araştırma Adı
: Türkiye, Bursa ili Tütün Depolarında Feromon Tuzaklar
Kullanılarak Lepidopter Türlerinin İzlenmesi
: Doktora Tezi
: K.Senan ÇOŞKUNCU*, Bahattin KOVANCI
: FAO/IAEA International Conference on Area-Wide Control
of Insect Pests: Integrating the Sterile Insect and Related
Nuclear and Other Techniquies,9-13 May 2005,Vienna,
Austria, s. 231, 2005
Bu çalışmada, Bursa ilinin Osmangazi ve Mudanya ilçelerinde bulunan tütün
depolarında, 2000-2002 yıllarında feromon tuzaklar kullanılarak lepidopter türlerinin
popülasyon dalgalanmaları araştırılmıştır. Ergin lepidopter
türlerinin popülasyon
dalgalanmalarının izlenmesinde” Pherocon II” tip tuzaklar ve “IMM+4” feromon kapsülleri
kullanılmış, tuzaklarda yakalanan ergin sayıları haftalık olarak değerlendirilmiştir. Sonuç
olarak, tütün depolarında ekonomik olarak en önemli türün Ephestia elutella (Hübn.) olduğu
belirlenmiştir. Ayrıca bu depolarda Plodia interpunctella Hübn’nın ergin uçuşlarına da
rastlanmıştır. Bununla birlikte E. elutella erginlerinin Osmangazi tütün depolarında 2-3 pik
noktası oluştururken, Mudanya tütün depolarında 3-4 pik oluşturduğu belirlenmiştir. Feromon
tuzaklar depolarda ergin çıkışını ve zararlı yoğunluğunu belirlemede etkili bulunmuş böylece
daha az ve zamanında ilaçlama ile depo zararlılarının mücadelesine yardımcı oldukları
belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Depolanmış tütün, izleme, Ephestia elutella, Plodia
interpunctella
Haberleşme Adresi
266
Araştırma Adı
: Türkiye, Bursa ilinde Ekin karaböceği, Tenebroides
mauritanicus (L.) (Coleoptera:Trogossitidae)’ un Yayılışı
ve Biyolojisi Üzerine Çalışmalar
: Doktora Tezi
: -
:-
: K. Senan ÇOŞKUNCU*, Bahattin KOVANCI
: Journal of Entomology, 2 (1), 17-20, 2005
Bu çalışmada, Ekin karaböceği (Tenebroides mauritanicus Linneaus (Coleoptera:
Trogossitidae)’nin, 1996-1998 yıllarında Bursa ilindeki yayılışı ve biyolojisi araştırılmıştır.
Çalışmalar laboratuvar da 27±1°C sıcaklık, 65±5% orantılı nem ve karanlık koşullarda ve T.
mauritanicus’un doğal yaşama yerinde gerçekleştirilmiştir. Çalışmaların sonucunda, T.
mauritanicus, Kestel ve Osmangazi ilçelerinde bulunan iki un fabrikasında tespit edilmiştir.
Bu çalışma, T. mauritanicus’un Bursa ilinde bulunduğuna dair ilk kayıttır. Ayrıca ilk
erginlerin Haziran ayı başında çıktığı, buğday tanelerine bırakılan yumurtaların 4.01±0.48
günde açıldığı, bırakılan yumurta sayısının ise 103±78.8 adet olduğu ve yumurtaların açılma
oranının 95% olduğu belirlenmiştir. Yumurtadan çıkan larvaların 5 dönem geçirdiği,
buğdayda beslenen larvaların ortalama gelişme süresinin ise 171±106.8 gün olduğu, pupa
döneminin 12 gün , preovipozisyon döneminin 15.2 gün olduğu, böylece gelişme döneminin
minimum 67 , maximum 342 gün sürdüğü ve bir dölü tamamlamak için 105.8 gün gerektiği
tespit edilmiştir. Ayrıca cinsel oran (dişi:erkek), 2:1 olarak belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Ekin karaböceği, Tenebroides mauritanicus, biolojisi,
dağılımı, Türkiye
Haberleşme Adresi
267
Araştırma Adı
: Un Fabrikalarında Zararlı Ekin Karaböceği [Tenebroides
mauritanicus (L.) , Col.: Trogossitidae]’nin Tanımı,
Biyolojisi ve Zarar Şekli Üzerinde Araştırmalar
: Doktora Tezi
:-
:-
: Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Dergisi, 19(1),13-21, 2005
Bursa’da 1997 ve 1998 yıllarında gerçekleştirilen bu çalışmada, kepek-un karışımında
gelişen Ekin karaböceği (Tenebroides mauritanicus Linneaus)’ nin tanımı, biyolojisi ve zarar
şekli araştırılmıştır. Çalışmalar laboratuvarda 27±1 °C sıcaklık, %65±5 orantılı nem ve
karanlık koşullara ayarlı inkübatörde yürütülmüştür. Çalışmalar sonucunda, morfolojik
çalışmalarda T. mauritanicus’un ergin büyüklüyü dişiler için ortalama 8.78±0.57(7.50-10.25)
mm, erkekler için 7.63±0.54(7-8.80) mm olarak, yumurta boyu ortalama 1.24±0.04(1.151.33) mm olarak bulunmuştur. Ayrıca, T. mauritanicus’un pupa büyüklüğü dişiler ve
erkeklerde ortalama olarak sırasıyla 8.63±0.41(7.55-9.60) mm ve 7.57±0.48(6.60-8.83) mm
olarak belirlenmiştir. Biyolojik çalışmalar sonucunda, dişilerin bıraktıkları yumurtaların
kuluçka süresinin ortalama 4.01±0.48(2-6) gün olduğu, larvaların genellikle 5 dönem
geçirdiği tespit edilmiştir. Larvaların gelişme süresi ise ortalama olarak 208.4 ± 48.3 (136297) gün, larvalardan elde edilen pupaların gelişme süreleri ortalama 12±2.19 (10-20) gün
sürmüştür. Böylece T. mauritanicus’un gelişme süresi minimum 150 gün, maximum 327 gün
olarak saptanmış, cinsiyet oranı (dişi:erkek), 1.06:1 olarak tespit edilmiştir.
Anahtar kelimler
: Ekin karaböceği, Tenebroides mauritanicus, tanımı,
biyoloji, zararı
Haberleşme Adresi
268
Araştırma Adı
: Zeytin Güvesi Prays oleae (Bern.) (Lep., Plutellidae)’nin
Feromon Tuzaklarla Yakalamalarının Zeytin Ağacı
Fenolojisi ve Gün-derece Modelleri İle İlişkisi
:-
: N. Alper KUMRAL*, Bahattin KOVANCI ,
Bülent AKBUDAK
: Journal of Applied Entomology, 129 (7), 375-381, 2005
Zeytin güvesi Prays oleae (Bern) (Lep., Plutellidae)’in popülasyon dalgalanması
2000-2002 yıllarında (Z)-7-tetradecenal feromonu içeren tuzaklar kullanılarak Türkiye’nin
kuzeybatısında bulunan Bursa’nın terk edilmiş ve ticari zeytin bahçelerinde izlenmiştir.
Meyve dölü yaprak dölünden istatistiki olarak önemli düzeyde uzun sürmüştür. Çiçek dölü
için gereken gün-derece yaprak dölü ve meyve dölü için gerekenden daha kısa olmuştur.
Bursa ili zeytinliklerindeki P. oleae erkeklerinin yaprak ve çiçek dölü uçuşlarının feromon
tuzaklarla yakalanmaları etkili sıcaklık toplamları ile önemli bir sigmoid ilişki göstermiştir.
Zeytin ağacı fenolojisi ve feromon tuzağı kümülatif ergin toplamları arasında genellikle
doğrusal bir ilişki bulunmasına rağmen, bu tahminleme modeli ilaçlamada kullanmak için
yetersizdir. Zeytin ağacı fenolojisi ve gün-derece modelleri feromon tuzakları kullanılarak
kümülatif ergin yakalanmaları ile birlikte kullanıldığında zeytin bahçelerinde çiçek ve meyve
dölü larvalarına karşı insektisit uygulamalarının zamanının tahmininde bir erken uyarı metodu
olarak kullanılabilir.
Anahtar Kelimeler
: Prays oleae, Bursa, gün-derece, zeytin ağacı fenolojisi,
populatasyon dalgalanması
Haberleşme Adresi
269
Araştırma Adı
: Bursa ilinde Akarisit Baskısındaki Patlıcanlarda İkinoktalı
Kırmızıörümceğin Tetranychus urticae Koch (Acari:
Tetranychidae) Mevsimsel Popülasyon Dalgalanması
: Doktora Tezi
:-
: N. Alper KUMRAL*, Bahattin KOVANCI (Danışman)
: Acarologia, 45(4), 297-303, 2005
Türkiye’nin kuzey batısında yer alan Bursa ilinin ilaçlama yapılan patlıcan
bahçelerindeki İkinoktalı kırmızıörümceğin Tetranychus urticae Koch (Acari: Tetranychidae)
dağılımı ve popülasyon dalgalanması araştırılmıştır. Üç ticari bahçeden 1999-2000 yılları
boyunca 10 gün ara ile tesadüfi olarak Yalova 49 çeşidi 50 patlıcan yaprağı toplanmıştır.
Çalışmalar sırasında bu bahçelerde zararlı tek tür T. urticae ve tek phytoseiid Amblyseius
bicaudus (Wainstein) bulunmuştur. A. bicaudus popülasyon bolluğu T. urticae’ninki ile
önemli olarak ilişkili bulunmuş ve senkronizasyon göstermiştir (P<0.05). T. urticae’nın dişi
aktivitesi çeşitli yabancıotlar üzerinde 1999 ve 2000 yıllarında sırasıyla mart ve şubat ayları
sonlarında başlamış, ancak aynı yıllarda patlıcan bahçelerinde yine sırasıyla haziran ayı başı
ve mayıs ayı sonunda görülmüştür. T. urticae popülasyonı her iki yılda iki tepe noktası
oluşturmuş, ilk tepe noktası haziran ayı sonundan ağustos ayı sonuna ve ikinci tepe noktası
eylül ayı sonundan ekim ayı sonuna kadar olan periyotta tespit edilmiştir. Akarların patlıcan
bitkileri üzerinde bulunuşları bitkilerin sürülmesi ile kasım ayı başı veya ortasında sona
ermesine rağmen, zararlının tüm dönemleri aynı zamanda bahçede tespit edilmiştir. T. urticae
popülasyonları ortalama sıcaklıklar ile pozitif (r = 0.660 to 0.678, P <0.05), oransal nem
ortalamalarıyla ise negatif ilişki göstermiştir (r = 0.653 to 0.674, P<0.05).
Anahtar Kelimeler
: Tetranychus urticae, populasyon dalgalanması,
Amblyseius bicaudus, ilişkiler, patlıcan
Haberleşme Adresi
270
3.2.2. FİTOPATOLOJİ ANABİLİM DALI
Araştırma Adı
: Kivinin İn Vitro Çoğaltımında Fungal Bulaşmaların
Önlenmesi Üzerine Bazı Fungusitlerin Etkileri
Yürütücü Kuruluş
:-
: Himmet TEZCAN*, Nuray SİVRİTEPE, Y. TUĞ
: Türkiye IX. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 3-8 Eylül
2001, Tekirdağ, s. 649-655
Bu çalışmada, öncelikle, kivinin in vitro da çoğaltılması esnasında karşılaşılan fungal
bulaşmalara neden olan fungus cinsleri belirlenmiş ve daha sonra bu fungal bulaşmaların
engellenmesi üzerine mancozeb, chlorothalonil ve iprodione'nun etkileri araştırılmıştır.
Kontaminasyonlardan en yaygın olarak tanılanan funguslar 2000 ve 2001 yılları için sırası ile
Alternaria spp. (%52 ve %50), Fusarium spp. (%6 ve %10) ve Penicillium spp. (%4 ve %5)
olmuşlardır. Fungisidler bahçede eksplant alım öncesi kullanılmışlardır. En etkili fungisidin
chlorothalonil olduğu ve fungal bulaşmaları sürgün ucu kültüründe % 18.2'den % 6.9'a,
boğum kültüründe ise %28.0'den % 3.1'e düştüğü saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Kivi, İn vitro Kültür, Fungus ve Fungisidler
Haberleşme Adresi
271
Araştırmanın Adı
: Kirazlardaki Hasat Sonrası Çürümeleri Azaltmak İçin
Sodyum Bikarbonat, Potasyum Sorbat ve Maya
Antagonistlerinin Kullanılma Olanağı
:-
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : Department of Postharvest Science of Fresh
Produce, the Volcani Center, Bet Dagan 50250, lsrael
: Ö. Akgün KARABULUT*, S. LURIE, S. DROBY
: Postharvest Biology and Technology, 23, 233-236,
2001
Sodyum bikarbonat (SBC), potasyum sorbat (KSOr) ve iki biyokontrol ajanı mayanın,
kirazın hasat sonrası çürümelerini baskı altına almasına etkileri test edilmiştir. SBC (%2),
0°C’de 30 günlük depolamadan ve 4 günlük raf ömründen sonra uygulama görmemiş
kontrolle karşılaştırıldığında çürümeleri 8 kat azaltmıştır. Bununla birlikte KSOr’ın depo
koşullarında çürümeleri azaltmada SBC’den daha az etkili olduğu belirlenmiştir. İki maya
antagonisti arasında Candida sp.’nin çürümeleri azaltma yeteneği Candida oleophila’ya
oranla daha üstündür. C.oleophila, çeşitli depolama koşullarında meyveye koruma sağlama
açısından başarısızdır. Modifiye atmosfer paketlemesi (MA), soğuk depolama ile
birleştirildiğinde SBC ve Candida sp. uygulamalarının kontrol aktivitesini önemli düzeyde
arttırmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Prunus, Sodyum bikarbonat, Potasyum sorbat, Biyolojik
kontrol, Modifiye atmosfer
272
Araştırma Adı
: Hasat Sonrası Kirazlarda Görülen Bazı Fungal Patojenlere
Karşı Kalsiyum ve Fungisit Uygulamalarının Etkisi
: TÜBİTAK
:-
: Ö.Akgün KARABULUT*, Himmet TEZCAN,
Bülent AKBUDAK, Atilla ERİŞ
: Türkiye IX. Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 3-8 Eylül
2001, Tekirdağ, 467-474
Bu çalışmada, hasat sonrası Normal (NA) ve Modifiye Atmosfer (MA) koşullarında
muhafaza edilen Napolyon kiraz çeşidinde saptanan bazı fungal patojenlere karşı
Aminoquelant-Ca ve bazı fungisitlerin etkileri araştırılmıştır. Çalışma sırasında en yaygın
olarak görülen patojen fungusların sırasıyla Botrytis cinerea, Penicillium expansum,
Monilinia sp., Alternaria alternata ve Rhizopus stolonifer olduğu saptanmıştır. Bunlardan B.
cinerea, P. expansum, Monilinia sp. ve R. stolonifer'e karşı Aminoquelant-Ca, Captan ve
lprodione'un etkililikleri in vitro ve in vivo koşullarda araştırılmış ve en etkilisinin lprodione
olduğu belirlenmiştir. İprodione'un çürük meyve yüzdesini Napolyon kiraz çeşidinde 60+2
günlük bir depolamadan sonra sırasıyla 1998 ve 1999 yılları için NA'de % 21.56'dan %
13.13'e ve % 26.73'den % 5.40'a, MA'de ise % 20.14'den % 12.90'a ve %23.62'den % 5.50'ye
kadar düşürdüğü saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Kiraz, muhafaza, modifiye atmosfer, Kalsiyum,
Captan, lprodione
Haberleşme Adresi
273
Araştırma Adı
:Bursa İlinde Yetiştirilen Buğdaylarda Kök ve Kökboğazı
Fungal Hastalık Etmenlerinin Saptanması Üzerinde
Araştırmalar
: Doktora Tezi
Yürütücü Kuruluş (la)
:-
: Ümit ARSLAN*, Necati BAYKAL (Danışman)
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 127-138, 2001
Bu çalışma, 1996 ve 1997 yıllarında Bursa ilinde yetiştirilen buğdaylardaki kök ve
kökboğazı fungal hastalık etmenlerini saptamak amacıyla yapılmıştır. Sürvey alanları Bursa
ilinin Karacabey, Mustafakemalpaşa, Nilüfer, Orhaneli ve Yenişehir ilçeleridir. Araştırma
alanındaki hastalığa yakalanma oranı 1996 ve 1997 yıllarında sırasıyla %14.53 ve %11.27,
yaygınlık oranı ise %38.81 ve %37.97 'dir. Hastalıklı buğdayların kök ve kökboğazından en
yüksek oranda izole edilen funguslar Fusarium spp., Rhizoctonia cerealis van der Hoeven,
Alternaria alternata (Fr.) Keissler ve Drechslera sorokiniana (Sacc.) Subram and Jain 'dır.
Fusarium spp. ve Rhizoctonia cerealis izolatları ile yürütülen patojenisite testlerinde,
patojenisitesi en yüksek izolatların R. cerealis, F. culmorum ve F. graminearum 'a ait olduğu
saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Buğday, kök ve kökboğazı fungal hastalıkları, sürvey,
patojenisite
274
Araştırma Adı
: Harpin Protein'in Yaprak Uygulamalarının Sera
Koşullarında Yetiştirilen Hıyar ve Kiraz Domateslerinde
Verime Etkisi
: U.Ü.Bilimsel Araştırma Projeleri Başkanlığı
:-
:Himmet TEZCAN*, Nuray AKBUDAK, Vedat ŞENİZ
: VI. Sebze Tarımı Sempozyumu 17-20 Eylül 2002, Bursa,
s. 27-31
Bu çalışmada, harpin proteinin yaprak uygulamalarının sera
koşullarında
yetiştirilen kiraz domatesi ve hıyar çeşitlerinde verime etkisi araştırılmıştır. Çalışmada
harpin protein olarak onun ticari preparatı olan Messenger kullanılmış ve uygulama dozu
50 g/l00 litre su olmuştur. İlk uygulamalar fideler iki gerçek yapraklı dönemde iken
yapılmış ve daha sonra 15' er gün ara ile üç uygulamaya kadar devam edilmiştir. Çalışma
sonunda, Messenger uygulamalarının Alona F1, Naomi F1 ve Cluster F1 isimli kiraz
domatesi çeşitlerinde toplam verimi sırasıyla % 25.53, % 33.02 ve % 37.72; Bosphorus Fı
ile Sahara F1 isimli hıyar çeşitlerinde yine sırasıyla % 32.90 ve % 49.84 oranında arttırdığı
tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Harpin protein, messenger, domates, hıyar
Haberleşme Adresi
275
Araştırma Adı
: Islak Kabarcık Hastalığının Kontrolünde Mikrodalga
Uygulamaları
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*, K. İLHAN
: J. Turk. Phytopath., 31, 2, 63-70, 2002
Bu çalışmada, mantarlarda ıslak kabarcık hastalığına karşı mikrodalga kullanımının
imkanları incelenmiştir. Dört farklı mikrodalga uygulamasının etkililiği hem patojenle inokule
edilmiş, hem de inokule edilmemiş toprakta test edilmiştir. Tüm uygulamaların, patojenle
inokule edilmiş topraklardaki hastalığı, üründe önemli bir artış meydana getirerek (P≤0.05)
tamamıyla engelleyebildiği saptanmıştır. Ayrıca bu denemenin yetiştirme torbalarından elde
edilen ürün, kontrolden elde edilen üründen önemli ölçüde azdır. İnokule edilmemiş toprağın
60°C’de 10 dakika mikrodalga ile muamele edilmesi, diğer üç uygulama ile karşılaştırılınca
daha memnun edici sonuçlar vermiştir.
Anahtar Kelimeler
: Mycogene perniciosa, Islak Kabarcık, Mikrodalga, Termal
Uygulamalar
Haberleşme Adresi
276
Araştırma Adı
: Şeftali ve Nektarinin Mavi Küf ve Kahverengi Çürüklük
Hastalıklarının Sıcak Su ile Durulama ve Fırçalama
Yöntemi ve Maya Antagonistleri ile Kontrolü
:-
: Department of Postharvest Science of Fresh Produce,
Agricultural Research Organization, the Volcani Center,
Bet Dagan 50250, lsrael
: Ö. Akgün KARABULUT*, L. COHEN, B. WIESS,
A. DAUS, S. LURIE, S. DROBY
: Postharvest Biology and Technology, 24, 103-111, 2002
Sıcak su ile fırçalama (HWB) uygulamasının şeftali ve nektarin meyvelerini
dezenfekte etmedeki kullanımı araştırılmıştır. İn-vitro çalışmalar, M.fructicola’nın,
P.expansum’a göre yüksek sıcaklıklara daha duyarlı olduğunu göstermiştir. İn-vivo
çalışmalarda şeftali ve nektarin meyvelerinin M.fructicola ile inokulasyonunu takiben 5560°C’de 20 saniye HWB uygulanması, kontrolle karşılaştırıldığında sırasıyla %70 ve %80
oranında çürümeyi engellemiştir. M.fructicola’nın HWB ile engellenme yüzdesi, HWB’nin
inokulasyondan kısa bir süre sonra veya 24 saat sonra uygulandığı durumlarda farklılık
göstermemiştir. Bunun tersi yaralara inokule edilen P.expansum sporlarının HWB
uygulamasına karşı duyarlılığı, inokulasyondan 24 saat sonra, inokulasyondan hemen sonraki
uygulama ile karşılaştırıldığında artmıştır. HWB ile maya antagonistlerinin kombinasyon
şeklinde uygulanmasının da etkisi araştırılmıştır. HWB ile 60°C’de 20 saniye uygulama gören
meyveler daha sonra Candida spp.’nin hücre süspansiyonuna (Ml’de 108 hücre) daldırılmıştır.
P.expansum inokulasyondan 24 saat sonra kontrol ile karşılaştırıldığında çürüme gelişiminin
%60 azaldığı bulunmuştur. Diğer maya antagonisti, Candida oleophila’nın P.expansum ve
M.fructicola’yı kontrol yeteneği diğer Candida spp. ile karşılaştırıldığında daha düşüktür.
HWB ve Candida spp’nin birlikte uygulanması, HWB’nin tek uygulanması ile
karşılaştırıldığında M.fructicola’ya karşı önemli düzeyde ek bir etki yapmamıştır. HWB’nin
60°C’de 20 saniye tek başına uygulanması kahverengi çürüklüğün gelişimini çok düşük
oranlarda azaltmıştır. Depolama denemelerinde (0°C’de 30 gün depolama ve 10 günlük raf
ömrü), HWB ve Candida spp’nin etkisi araştırılmıştır. Doğal çürümeler ticari olarak kabul
edilebilir seviyelere (< %5) düşürülmüş ve HWB ve Candida spp’nin kombinasyonu ek bir
etki göstermemiştir. SEM analizleri HWB’nin M.fructicola’ya karşı direk etki gösterdiğini
ortaya koymuştur. HWB uygulamaları meyve yüzeyinde zarara veya kaliteyi bozucu etkiye
sebep olmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Prunus persica, Kahverengi çürüklük, Mavi küf,
Monilinia fructicola, Penicillium expansum, sıcak su
uygulamaları, mayalar, hasat sonrası hastalıklar
Haberleşme Adresi
277
Araştırma Adı
: Şeftalilerde Hasat Sonrası Hastalıkların Kontrolünde
Mikrodalga Gücünün Kullanılma Olanağı
:-
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*, Necati BAYKAL
Şeftali meyvesinin hasat sonrası patojenlerinin kontrolünde mikrodalga gücünün
kullanımı araştırılmıştır. B.cinerea ve P.expansum ile inokule edilen meyveye 2 dakika süre
ile mikrodalga uygulanması sonucu lezyon çapı ve enfekteli yaraların yüzdesi, kontrol
meyvesine oranla önemli ölçüde azalmıştır (P≤0.05). Hasat sonrası depolama denemeleri
mikrodalga gücünün depolama öncesinde kullanıldığında doğal enfeksiyonları kontrol etmede
etkili olduğunu göstermiştir. Mikrodalga uygulaması meyve yüzeyinde zararlanmaya ve kalite
parametrelerinde olumsuzluğa neden olmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Prunus persica, Penicillium expansum, Botrytis cinerea,
mikrodalga, hasat sonrası hastalıklar
Haberleşme Adresi
278
Araştırma Adı
: Hayvan Yemi Olarak Kullanılan Buğday Danelerinde
Toksin Oluşumuna Neden Olan Fungusların Sodyum
Hidroksit Uygulamasıyla Engellenmesi
:-
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*,
Taşkın DEĞİRMENCİOĞLU
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16, 129-138, 2002
Bu çalışmada, hayvan yemi olarak kullanılan buğday danelerinde farklı sodyum
hidroksit (NaOH) uygulamalan (% 1,5, 3,0, 4,0) ile toksin oluşumuna neden olan fungusların
6 aylık bir depolama süresince engellenmesi amaçlanmıştır. Buğday danelerindeki fungus
gelişimini engellemede % 3 ve 4 'lük sodyum hidroksit uygulamaları diğer 2 uygulamaya (%
0 ve 1.5) göre daha başarılı sonuç vermiştir. Fungus gelişimi % 3 ve 4 'lük uygulamalar ile 6
ay boyunca etkili bir şekilde engellenirken, % 1,5 'luk uygulamanın etkinliği bir kaç ay ile
sınırlı kalmıştır. Buğday danelerinde çalışma boyunca en yaygın olan funguslar Alternaria,
Fusarium, Penicillium, Aspergillus, Rhizopus ve Mucor spp. olarak tespit edilmiştir. Sodyum
hidroksit ile muamele edilen buğday danelerinin besin maddeleri içerikleri 6 aylık depolama
süresince izlenmiş ve bu danelerin besin maddeleri içeriklerinde hayvan beslemesinde
kullanımlarını engelleyecek önemli bir değişiklik saptanmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Sodyum hidroksit, fungus, hayvan yemi
Haberleşme Adresi
279
Araştırma Adı
: Kök ve Kökboğazı Fungal Patojenlerine Karşı Bazı
Buğday Çeşitlerinin Reaksiyonları ve Tohum Koruyucu
Fungusitlerin Fusarium culmorum (W.G.Sm.) Sacc.'a
Etkisi
: Doktora Tezi
:-
:-
:Ümit ARSLAN*, Necati BAYKAL (Danışman)
:Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16, 69-76, 2002
Bu çalışma 1996-1997 yılında kök ve kökboğazı fungal patojenleri Fusarium
culmorum (W. G.Sm) Sacc., F. graminearum Schawabe ve Rhizoctonia cerealis van der
Hoeven 'e karşı bazı buğday çeşitlerinin reaksiyonlarını ve tohum koruyucu fungusitlerin F.
culmorum 'a etkisini belirlemek amacıyla kontrollü koşullarda yürütülmüştür. Reaksiyonları
araştırılan 8 buğday çeşidinden Saraybosna 'nın F. culmorum 'a orta derecede duyarlı (MS),
F. graminearum ve R. cerealis 'e ise duyarlı (S) olduğu belirlenmiştir. Diğer 7 çeşit her 3
patojene de duyarlı (S) bulunmuştur. Türkiye 'de Buğdayda Sürme (Tilletia foetida (Wallr.)
Liro, T. caries (D.C) Tul.) ve Rastık (Ustilago nuda tritici Schaffn) hastalıklarına karşı
ruhsatlı fungusitlerden Carbendazim, Tebuconazole, Maneb ve Triticonazole 'un kullanım
dozunda F. culmorum 'a sırasıyla %80.00, %80.00, %60.00 ve %28.00 oranında etkili olduğu
saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Buğday, kök ve kökboğazı fungal patojenleri, çeşit
reaksiyonu, tohum koruyucu fungusit
Haberleşme Adresi
280
Araştırma Adı
: Bursa İli Ekolojik Koşullarında Buğday Kahverengi Pası
(Puccinia recondita Roberge ex Desmaz. f.sp. tritici)'na
Karşı Bazı Ekmeklik Buğdayların Reaksiyonları ve Verim
Kayıplarının Belirlenmesi
:-
: Ümit ARSLAN*, Köksal YAĞDI, Esra AYDOĞAN
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16, 201-210, 2002
Bu çalışma Bursa ili ekolojik koşullarında 2000-2001 yetiştirme sezonunda Buğday
Kahverengi Pası (Puccinia recondita Roberge ex Desmaz. f.sp. tritici) 'na karşı 10 ekmeklik
buğdayın (3 çeşit ve 7 hat) reaksiyonlarını ve verim kayıplarını belirlemek amacıyla
yürütülmüştür. Kahverengi Pas 'a karşı Marmara-86 çeşidinin orta derecede duyarlı (MS),
diğer 9 çeşit ve hattın duyarlı (S) olduğu saptanmıştır. Regresyon analizleri sonucunda;
hastalık şiddetinin her %1 'lik artışında, ortalama kayıpların tane veriminde 4.07 kg/da (%
0.17), 1000 tane ağırlığında ise 0.13 g (% 0.12) olduğu belirlenmiştir. Hastalık şiddetine bağlı
olarak ortalama kayıplar tane veriminde 53.1 kg/da (% 9.4), 1000 tane ağırlığında ise 4.3 g (%
9.3) bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
: Ekmeklik buğday, kahverengi pas, Puccinia recondita
f.sp. tritici, çeşit reaksiyonu, verim Kaybı
Haberleşme Adresi
281
Araştırma Adı
: Karacabey (Bursa) ilçesindeki Seralarda Yetiştirilen
Hercai Menekşe (Viola x wittrockiana Gams)'lerden Elde
Edilen Rhizoctonia solani Kühn AG-3 izolatlarının
Patojenitesi ve Bazı Çeşitlerin Reaksiyonları
:-
:-
: Ümit ARSLAN*
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16 (2), 71-78, 2002
Bu çalışma Karacabey (Bursa) ilçesindeki seralarda yetiştirilen hercai menekşe (Viola
x wiltrockiana Gams) 'lerin kök ve kökboğazından elde edilen Rhizoctonia solani Kühn AG3 izolatlarının patojenitesini ve bazı çeşitlerin reaksiyonlarını belirlemek amacıyla sera
koşullarında 2000-2001 yıllarında yürütülmüştür. Patojenite testi sonucunda 15 izolatın tümü
patojen bulunmuştur. İzolatların patojenitesi %31.3-93.8 arasında değişmektedir.
Kökboğazından elde edilen izolatlar kökten elde edilenlere oranla daha virülent bulunmuştur.
Reaksiyonu araştırılan 9 hercai menekşe çeşidinden Clear Sky While, Delta Pure Orange ve
Delta Pure White 'ın orta derecede duyarlı (MS), diğer 6 çeşidin ise duyarlı (S) olduğu
bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
: Hercai menekşe, Rhizoctonia solani, Patojenite, Çeşit
reaksiyonu
Haberleşme Adresi
282
Araştırma Adı
: Kiraz Muhafazasında Farklı Uygulamaların Kalite ve
Fungal Hastalıklar Üzerine Etkisi
: TÜBİTAK
: Bülent AKBUDAK, Atilla ERİŞ, Himmet TEZCAN*,
Ö. Akgün KARABULUT
: II.Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu
17-20 Eylül 2002, Bursa, Bildiri Kitabı, 27-31
Bu çalışmada, normal (NA) ve modifiye, atmosferde (MA) muhafaza edilen "Bing"
ve "0900 Ziraat" kiraz çeşitlerinde görülen bazı fungal patojenlere karşı kalsiyum (Ca) ve
bazı fungisitlerin etkileri araştırılmıştır. 2 yıl yapılan denemelerin sonunda
"MA+lprodione" uygulaması diğer uygulamalara göre daha etkili bulunmuştur. Ayrıca,
çalışma sırasında, "Bing" ve "0900 Ziraat" kiraz çeşitlerinde en yaygın olarak görülen
fungusların sırasıyla Botrytis cinerea, Penicillium expansum, Monilinia fructicola,
Alternaria alternata ve Rhizopus stolonifer olduğu da saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Kiraz, muhafaza, modifiye atmosfer, kalsiyum, fungusit
283
Araştırma Adı
: Üzüm Muhafazasında Gri Küf'den (Botrytis cinerea
Pers:fr.) Kaynaklanan Kalite Kaybı ve Çürümelerin
Ultraviolet-C UV-C) Işık Uygulamaları ile Önlenmesi
Üzerine Bir Araştırma
:-
:-
: Bülent AKBUDAK, Ö. Akgün KARABULUT*
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 16 (2), 35-46, 2002
Bu çalışma, "Sultani Çekirdeksiz" üzüm çeşidinin muhafazasında gri küften
kaynaklanan kalite kaybı ve çürümelerin önlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Bu amaca
yönelik olarak söz konusu üzüm çeşidi UV-C uygulaması yapılarak 84 gün muhafaza
edilmiştir. Deneme süresince üzüm tanelerinde uygulama öncesi, uygulama sonrası, 21., 42.,
63. ve 84. gün analizleri ve her analiz döneminde de üzüm tanelerindeki fiziksel ve kimyasal
değişimler [ağırlık kaybı (%), titre edilebilir asit (TEA) (%), pH, suda çözünebilir kuru
madde (SÇKM) (%), invert şeker (g/100 g), toplam şeker (g/l00 g), tane kabuk rengi (L, a, b),
genel görünüm ve tat, mikroorganizma populasyonu (log cfu/dane), çürük meyve yüzdesi
(%)] belirlenmiştir. Çalışma sonunda, özellikle 63. gün muhafaza döneminde UV-C uygulamalarının kontrol meyvelerine göre daha iyi sonuçlar verdiği, muhafazanın 84. gününde
ise, uygulamaların kalite kaybı ve çürümeleri engellemede yetersiz kaldığı tespit edilmiştir.
Ayrıca, UV-C uygulamaları arasında 100 cm (0.25 kj/m2) uygulamasının diğer uygulamalara
göre daha başarılr olduğu da belirlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Üzüm, muhafaza, UV-C ışığı, Botrytis cinerea Pers:Fr.,
gri küf
e-mail : *özgü[email protected]
284
Araştırma Adı
: Mayalarla Şeftalilerin ve Nektarinlerin Hasat Sonrası
Hastalıklarının Biyolojik Kontrolü
:-
:-
: J. Phytopathology, 151, 130-134, 2003
Toplam 103 maya izolatının, şeftalilerin hasat sonrası hastalıklarına karşı biyokontrol
aktivitesi test edilmiştir. Penicillium expansum ve Botrytis cinerea’nın enfekteli yara sayısını
veya lezyon genişliğini azaltmada en yüksek etkiyi gösteren 7 izolatı ileriki geniş çaplı
denemeler için seçilmiştir. Geniş çaplı denemelerde, tüm seçilen izolatlar P.expansum,
B.cinerea ve M.fructicola tarafından meydana getirilen enfekteli yaraların sayısını ve
lezyonların çapını azaltmada önemli derecede etkili bulunmuştur. DR 52’nin 3 patojene karşı
etkisi, diğer tüm mayalara oranla önemli düzeyde yüksek bulunmuştur. B.cinerea ve
P.expansum’a karşı maya antagonistlerinin etkisi eşit düzeyde iken M.fructicola’nın
kontrolünde daha düşük etki göstermişlerdir. DR 52 ilerki depolama denemeleri için
seçilmiştir. Bunun nedeni, 3 patojene karşıda yüksek etkililik göstermesi ve diğer izolatlara
oranla RAPD-PCR çalışması sonucu farklı genetik karakterizasyonda olmasıdır. DR 52,
Centraalbureau voor Schimmeelcultures (Baarn, The Netherlands) tarafından Kloeckera
apiculata olarak teşhis edilmiştir. K.apiculata depolamadan 30 gün sonra 2 patojeni de
tamamıyla kontrol etmiştir. Depolamadan 45 gün sonra etkililiği, B.cinerea’ya karşı %83.4 ve
P.expansum’a karşı da %87.5 olarak bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Prunus persica, hasat sonrası hastalıklar, biyolojik
kontrol, Kloeckera apiculata, sert çekirdekli meyveler
285
Araştırma Adı
: İç Kaliforniya’da Metschnikowia Fructicola, Ethanol ve
Sodyum Bikarbonatın Hasata Yakın Uygulamalarının
Etkisi
:-
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : United States Department of Agriculture-Agricultural
Research Service, San Joaquin Valley Agricultural
Sciences Center, Parlier, CA 93648 ve Department of
Postharvest Science of Fresh Produce, Agricultural
Research Organization, The Volcani Center, Bet Dagan
50250, lsrael
: Ö. Akgün KARABULUT*, J. L. SMILANICK,
F. M. GABLER, M. MANSOUR, S. DROBY.
: Plant Disease, Vol.87, No.11, 1384-1389, 2003
Metschnikowia fructicola mayası,ethanol ve sodyum bikarbonat (SBC), tek başlarına
veya birlikte, hasattan 24 saat önce bağdaki hasat sonrası hastalıkların kontrolü amacı ile
sofralık üzümlere uygulanmıştır. Dört denemede de, 1°C’de 30 günlük depolama ve 20°C’de
2 günlük depolama dönemi sonunda B.cinerea, Alternaria spp. veya Aspergillus niger’den
kaynaklanan tanedeki toplam çürüme önemli derecede azalmıştır. Üç denemede, uygulama
görmemiş üzümler arasında kilogram başına 34.2 oranında gri küfle enfekteli (B.cinerea’nın
sebep olduğu) tane bulunurken, 2×107 CFU/ml Metschnikowia fructicola, %50’lik ethanol
(vol/vol), veya %2’lik SBC uygulamaları sonucu sırasıyla kilogram başına 12.9, 8.1 veya 10.6
enfekteli tane bulunmuştur. Ethanol, SBC ve SO2 jenaratör kağıtları eşit düzeyde etkili
bulunmuştur. M.fructicola’nın etkisi ethanol veya SBC uygulamaları ile beraber kullanıldığı
durumlarda artış göstermemiştir. Ethanol ve maya uygulamaları üzümlerde gözle görünür bir
zarara neden olmamıştır. M.fructicola ve SBC gözle görülebilen kalıntılar bırakmışlar ve
SBC, tanelerde ve sapta görülebilir fitotoksisiteye sebep olmuştur. Ethanol %50 (vol/vol)
uygulaması epiphytik fungal ve bakteriyal populasyonları, kontrolle karşılaştırıldığında %50
azaltmıştır. M.fructicola populasyonu, tek başına veya ethanol muamelesinden sonra
uygulandığında depolama süresince taneler üzerinde canlılığını devam ettirirken; SBC maya
populasyonunu önemli ölçüde azaltmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Biyolojik kontrol
Haberleşme Adresi
286
Araştırma Adı
:Yalova İlinde Yetiştirilen Kesme Çiçeklerde Kök ve
Kökboğazı Fungal Hastalık Etmenlerinin Saptanması
Üzerine Araştırmalar
:-
:-
: Himmet TEZCAN*, Ö.Akgün KARABULUT,
K. İLHAN
: Ulud. Üniv. Zir. Fak. Derg., 18(1), 1-10, 2004
Bu çalışma Yalova ilinde yetiştirilen kesme çiçeklerdeki kök ve kökboğazı fungal
hastalık etmenlerini saptamak amacı ile yürütülmüştür. Sürvey alanları Yalova ilinin
Laledere, Elmalık Yolu ve Koruköy bölgeleridir. Hastalık belirtisi gösteren değişik kesme
çiçek bitkilerinden elde edilen funguslardan en yaygın izole edilenlerin Fusarium spp. ve
Rhizoctonia spp. olduğu tespit edilmiştir. Araştırma kapsamında elde edilen 49 adet
Fusarium spp. izolatının patojenisitesi Tempo çeşidi karanfillerde test edilmiştir. Test
edilen izolatlardan ,15 tanesi (% 30.61) % 50'nin üzerinde hastalık şiddeti oluşturmuştur.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Kesme çiçek, karanfil kök ve kök boğazı hastalıkları,
sürvey, patojenisite
287
Araştırma Adı
: Üzümlerde Hasat Sonrası Gri Küfün Kontrolünde Sıcak Su
ve Ethanol Uygulamaları
:-
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) : USDA-Agricultural Research Service, Horticultural
Research Service, Horticultural Crops Research Laboratory,
San Joaquin Valley Agricultural Sciences Center, 9611,
South Riverbend Ave. Parlier, CA 93468, USA
: Ö. Akgün KARABULUT*, F. M. GABLER,
M. MANSOUR, J. L. SMILANICK
B. cinerea sporlarının çimlenmesi, 24°C’deki % 30’luk veya daha yüksek
konsantrasyonlardaki ethanole 10 saniye daldırmadan sonra, tamamıyla engellenmiştir. Aynı
sıcaklıktaki ısıtılmış %10’luk ethanol ve sudaki spor ölümleri karşılaştırıldığında; ısıtılmış
%10’luk ethanolde spor ölümleri daha yüksek bulunmuştur. Doğal olarak infekteli yeni hasat
edilmiş üzümlerin 24°C’deki %30’luk ethanole 30 saniye daldırılması, çürümeyi; 1°C’de 35
günlük depolamadan sonra yaklaşık %50 oranında azaltmıştır. B. cinerea ile 2 saat önce
inokule edilen üzümlerde sıcak suya ethanol eklenmesi, sıcak suyun etkililiğini önemli ölçüde
arttırmıştır. Yeni hasat edilmiş ve B.cinerea ile inokule edilmiş üzümlerin 3 dakika süresince
30, 40 veya 50°C’lerdeki %10’luk ethanole daldırılmaları 1°C’de 30 günlük depolamadan
sonra çürüme miktarını 20.7, 6.7 ve 0.1 tane/kg’a azaltırken; aynı sıcaklıklarda suya daldırma
işleminden sonra çürüme miktarları sırasıyla 35.9, 17.6 ve 1.7 tane/kg olmuştur. Çürük tane
sayısı 50, 55 veya 60°C’lerdeki suya veya %10’luk ethanole 30 veya 60 saniye yapılan
daldırma işlemini takiben 1°C’de 30 günlük depolamadan sonra önemli ölçüde azalmıştır.
Yapılan denemelerde salkımların ve tanelerin görünüşü, çatlak tanelerin varlığı,
kahverengileşme, tat, ağırlık kaybı ve tane rengi incelenmiş ve çok sayıda denemede bu kalite
parametreleriyle uyuşmayan bir durum görülmemiştir. Tane çatlamalarını önlemek için,
uygulamalardan sonra meyvenin hızlı kurutulması önemlidir.
Anahtar Kelimeler
: Vitis vinifera, Botrytis cinerea, daldırma, sıcak
uygulamaları, alkol
Haberleşme Adresi
288
Araştırma Adı
: Çileğin Hasat Öncesi ve Hasat Sonrası Meyve
Çürüklüğünün Metschnikowia fructicola ile Kontrolü
:-
: Department of Postharvest Science of Fresh Produce,
Agriculturel Research Organization, Israel
: Ö. Akgün KARABULUT*, Himmet TEZCAN,
A. DAUS, L. COHEN, B.WIESS, S. DROBY
: Biocontrol Science and Technology, 14(5), 513-521,
2004
Metschnikowia fructicola isimli maya, çileğin hasat öncesi ve hasat sonrası
çürüklüklerini kontrol etmek amacıyla, hasat öncesi uygulaması şeklinde Türkiye ve İsrail’de
test edilmiştir. İki yetiştiricilik sezonu boyunca sürdürülen sera denemelerinde hasat öncesi
çürümelere karşı antagonist maya kullanımı ile kimyasal kontrolün (fenhexamid) etkililiği eşit
bulunmuştur. Bir açık tarla denemesinde, maya çürüklükleri ekonomik olarak kabul edilebilir
düzeylere indirmiştir. M.fructicola meyve çürüklüğünü seralarda, açık tarla denemesinde ve
alçak plastik tünellerde %56-69’lara kadar azaltmıştır. Maya, hasat sonrası meyve
çürüklüğünün yoğunluğunu fenhexamid’den önemli oranda daha iyi bir şekilde baskılamıştır.
Hasat sonrası depolaması süresince seralardan, araziden veya tünellerden elde edilen
meyveler arasında M.fructicola uygulamaları meyve çürüklüğünü sırasıyla %70, %64 ve %72
oranlarında azaltmıştır. M.fructicola’nın sera veya tarladaki haftalık uygulamalarında
M.fructicola’nın populasyon yoğunluğu meyve başına yaklaşık 1×105cful olmuştur.
Antagonistin benzer populasyon yoğunluğu meyvenin 0°C’de depolanması esnasında da
gözlemlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Metschnikowia fructicola, biyolojik kontrol, çilek,
Botrytis cinerea,Rhizopus stolonifer, hasat sonu, hasat
öncesi
Haberleşme Adresi
289
Araştırma Adı
: Organik Çileklerin Hasat Sonrası Hastalıklarının Bazı Gıda
Düzenleyici Maddelerin Hasat Öncesi Uygulamaları ve
Hasat Sonrası Sıcak Su Daldırmaları İle Kontrolü
:-
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*, Ümit ARSLAN,
G. KURUOĞLU
: J. Phytopathology, 152, 224-228, 2004
Hasat sonrası hastalıkların doğal oluşumunu kontrol etmek amacıyla %50’lik ethanol
ve %1’lik sodyum bikarbonat, organik çileklere hasattan 1 saat önce tek başlarına veya
birlikte uygulanmışlardır. Tüm denemelerde çürümenin başlıca kaynağı B.cinerea’dır. Üç
denemede de ethanol 1°C’de 3 günlük depolamanın ardından 24°C’de 2 günlük depolama ile
çürümeyi önemli düzeyde azaltırken; sodyum bikarbonatın etkililiği tutarlılık göstermemiştir.
Ethanol ve sodyum bikarbonatın kombinasyonu, etkililiklerinde herhangi bir artışa yol
açmamıştır. 55 ve 60°C’lerde 30 saniyelik hasat sonrası sıcak su daldırmaları çürümeyi
sırasıyla %3.4 ve %2.7’ye indirirken kontroldeki çürüme oranı %28.5 olarak bulunmuştur (1.
deneme). 55 ve 60°C’lerde 30 saniyelik sıcak su uygulamalarının etkililiği 3 denemede de
tutarlılık göstermiştir. 3. denemede 60°C’de sıcak su uygulamasının etkililiği, 55°C’deki sıcak
su uygulamasının etkililiğinden önemli düzeyde yüksek bulunmuştur. Tüm hasat öncesi ve
hasat sonrası uygulamalar meyvelerin yüzeyindeki doğal fungal populasyonu önemli ölçüde
azaltmıştır. Hiçbir hasat öncesi ve hasat sonrası uygulama meyve yüzeyinde zararlanmalara,
ağırlık kaybı ve tat parametrelerine ters bir etkide bulunmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Fragaria xananassa Duch, ethanol, sodyum bikarbonat,
ısı, çürüme
Haberleşme Adresi
290
Araştırma Adı
: Şeftalilerin Hasat Sonrası Hastalıklarının Bir Antagonist
Maya, Sıcak Su ve Modifiye Atmosfer Paketlemeleri ile
İntegre Kontrolü
:-
:-
: Crop Protection 23, 431-435, 2004
Şeftalilerin hasat sonrası hastalıklarının kontrolünde integre yaklaşım kapsamında;
antagonist maya (Candida oleophila) uygulaması, 55°C’de 10 saniye sıcak su uygulaması ve
0°C modifiye atmosferde depolama uygulamaları çalışılmıştır. Bu üç taktiğin etkililiği hem
tek başlarına, hem de birlikte yapılan uygulamalar halinde değerlendirilmiştir. Sıcak su ve
antagonist mayanın tek başına uygulamaları yaradan Botrytis cinerea ve Penicillium
expansum ile inokule edilen şeftalilerdeki enfeksiyonu kontrol etmede etkili olamamıştır.
Bunun tersi olarak, modifiye atmosfer paketlemesi 0°C’de 45 günlük ve 24°C’de 5 günlük
depolamadan sonra tek başına her iki patojenden kaynaklanan lezyon çaplarını önemli ölçüde
azaltmıştır. Antagonist mayanın biyokontrol aktivitesi, maya uygulamasının modifiye
atmosfer paketlemesi ile birlikte kullanıldığı durumda artmıştır. Sonuçlar tüm uygulamalar
için geçerli olmak üzere, 0°C’de 45 günlük depolamanın ardından 24°C’de 5 günlük
depolamanın takip etmesinin doğal enfeksiyonlardan kaynaklanan çürüme oluşumunu önemli
ölçüde azalttığını göstermiştir. En yüksek etkililik bu üç taktiğin birlikte kullanılması ile
başarılmıştır. Hiçbir uygulama meyve yüzeyinde zararlanmaya veya kalite bozulmasına yol
açmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Prunus persica, P.expansum, B.cinerea, Biyolojik
kontrol, Modifiye atmosfer
Haberleşme Adresi
291
Araştırma Adı
: Botrytis cinerea Pers.:Fr., Aspergillus niger Tiegb. ve
Penicillium expansum Link'a Karşı Bazı Tıbbi Bitkilerin
Antifungal Etkisi
:-
:-
G. KURUOĞLU, K. İLHAN, O. KAÇAR
: Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 8-10 Eylül
2004, Samsun, s.199.
Bu çalışmada, Botrytis cinerea, Aspergillus niger ve Penicillium expaıısum'a karşı
İzmir kekiği, rezene ve çeşitli tıbbi bitkilerin karışımından oluşan doğal yem katkı maddesi
Herbromix®'in in vitro koşullarda gaz halindeki antifungal etkisi araştırılmıştır. Tıbbi bitkiler
ve Herbromix®'in gaz halindeki etkileri bitkilerin, petri kutusunun kapağına besiyeri ile temas
etmeyecek şekilde yerleştirilmesi ile denenmiştir. A. niger'e karşı İzmir kekiğinin denenen
tüm dozlarda miseliyal gelişimi engelleyici etkisi olmadığı, rezenenin ve Herbromix®'in ise
sırası ile % 40.7-68.8 ve % 40.0 -100.0 oranında engellediği bulunmuştur. B. cinerea'ya karşı
her iki tıbbi bitki ve Herbromix® engelleyici etki göstermiştir. P. expansıım'a karşı rezenenin
miseliyal gelişimi engelleyici etkisinin olmadığı, İzmir kekiğinin ve Herbromix®'in ise sırası
ile % 45.5-100.0 ve % 42.9-100.0 oranında engellediği bulunmuştur. İn vitro koşullarda en
başarılı sonuçları veren Herbromix®'in in vivo koşuııarda (modifiye atmosferde) gaz
halindeki etkisi çileğin hasat sonu hastalıklarına karşı denenmiştir. Modifiye atmosfer
koşullarında O°C'de 3 gün süre ile depolanan ve 24°C'de 2 gün raf ömrüne bırakılan
meyvelerde, gaz halinde Herbromix® uygulaması sonucu çürük meyve yüzdesi % 96.7'den %
78.2'ye düşmüştür. Herbromix® uygulamasının meyvelerin kalite kriterleri üzerine olumsuz
bir etkisi olmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Tıbbi bitkiler, antifungal etki, B. cinerea, A. niger.
P. expansıım
Haberleşme Adresi
292
Araştırma Adı
: Kültür Mantarında Islak Kabarcık Hastalığına Karşı
Sodyum Bikarbonatın Tek Başına ve Prochloraz
Manganaz'ın Azaltılmış Dozu ile Birlikte Kullanımı
:-
G. KURUOĞLU, K. İLHAN
: Türkiye I. Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 8-10
Eylül 2004, Samsun, s.203.
İn vitro çalışmalar, sodyum bikarbonatın (SBC) Mycogene perniciosa'nın gelişimi
üzerinde etkili olduğunu göstermiştir. In vitro koşullarda %2'lik SBC, M. perniciosa'nın
miseliyal gelişimi, spor çimlenmesi, ve çim tüpü uzunluğunu sırası ile %63.3, 38.6 ve 89.3
oranında azaltmıştır. M. perniciosa'ya karşı, SBC'ın ve prochloraz manganaz'ın azaltılmış
dozunun tek başına veya birlikte etkileri altı farklı denemede test edilmiştir. Uygulamalar
örtü toprağı örtülmeden 2 saat önce ve örtü toprağının serilmesinden 2 gün sonra toprağa
içirme şeklinde yapılmıştır. İn vivo denemelerde, SBC'ın verimi arttırmadaki ve M.
perniciosa'yı engellemedeki etkisi denemeler arasında istatistik olarak farklılık göstermiştir.
Ancak, son iki denemede SBC ve prochloraz manganaz'ın azaltılmış dozunun (etiket
dozunun %10'u) birlikte kullanımı ile elde edilen etki ile, prochloraz manganaz'ın etiket
dozunun hastalığı engellemesi ve verimi arttırmadaki etkisi istatistik olarak aynı düzeyde
bulunmuştur. Son denemede, kontrol grubunu oluşturan torbalardan ortalama 1274 gram
verim elde edilirken, SBC ve prochloraz manganaz'ın azaltılmış dozunun birlikte kullanıldığı
torbalardan 3483 gram verim elde edilmiştir. Benzer şekilde, sclerodermoid kütle ağırlığı
kontrol grubunda torba başına 1048 gram iken, SBC ve prochloraz manganaz'ın azaltılmış
dozunun uygulandığı torbalarda 309 gram'a düşmüştür. SBC uygulaması sporofor kalitesinde
bir bozulmaya veya ürün miktarında bir azalmaya neden olmamıştır.
Anahtar Kelimeler
: Kültür mantarı, ıslak kabarcık, M. perniciosa, sodyum
bikarbonat, prochloraz manganaz
Haberleşme Adresi
293
Araştırma Adı
: Elma Karalekesine Karşı Sodyum Bikarbonatın Tek
Başına ve Tebucanozole'un Azaltılmış Dozu ile Birlikte
Kullanımı
:-
:-
Bu çalışmada, elmada karaleke hastalığına karşı sodyum bikarbonatın (SBC) % 1 ve
2'lik konsantrasyonlarının tek başlarına ve tebucanozole'un azaltılmış dozu (etiket dozunun
% i O'u) ile birlikte kullanımı araştırılmıştır. İn vitro koşullarda SBC'ın % 1'lik
konsantrasyonunun Venturia inaequalis sporlarının çimlenmesini ve çim tüpü uzunluklarını
sırası ile % 96.5 ve % 95.1 düzeyinde engellediği bulunmuştur. Uygulamalara çiçek taç
yapraklarının % 90'ının döküldüğü dönemde başlanmış ve 10'ar gün aralıklarla hasada kadar
toplam 9 uygulama yapılmıştır. Yetiştirme dönemi süresince Temmuz, Ağustos ve Eylül
aylarının başlangıcında 3 kez uygulamaların etkisi belirlenmiştir. Temmuz ayındaki ilk
değerlendirmede, % 1, % 2'lik SBC ve tebucanozole'un etiket dozunun hastalığı engellemede
en başarılı sonuçları veren uygulamalar olduğu ve bu uygulamaların etkileri arasında önemli
bir farkın olmadığı bulunmuştur. Sodyum bikarbonatın iki konsantrasyonununda
tebucanozole'un azaltılmış dozu (etiket dozunun % 10'u) ile birlikte kullanımı sonucu
uygulamaların tek başına kullanıldıkları duruma oranla etkinliklerinde bir artış tespit
edilmemiştir. Eylül ayında yapılan son değerlendirmede de benzer sonuçlar elde edilmekle
birlikte, hastalığı engellernede SBC'nin % 2'lik konsantrasyonun % l' e oranla daha başarılı
olduğu tespit edilmiştir. Uygulamaların yapıldığı ağaçlardaki gözlemler sonucu, % 2 lik SBC
uygulamasının yapraklarda yanıklıklar şeklinde bir fıtotoksisite oluşturduğu, % 1'lik
konsantrasyonun ise fıtotoksisiteye neden olmadığı ve meyvelerin kalite kriterleri üzerinde
de olumsuz etkisinin olmadığı bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
: Elma karalekesi, Venturia inaequalis, sodyum bikarbonat
Haberleşme Adresi
294
Araştırma Adı
: Kirazın Hasat Sonrası Hastalıklarına Karşı Ön Soğutma
Sistemi ile Uygulanan Kloeckera apiculata (Reess emend.
Klocker) Janke ve Metsclınikowia fructicola Kurtzman &
Droby, sp. Nov.,'nın Tek Başlarına ve Sodyum Bikarbonat
ile Birlikte Etkileri
: -
:-
Bu çalışmada, kirazın hasat sonrası hastalıklarına karşı antagonist mayalardan
Kloeckera apiculata ve Metschnikowia fructicola 'nın tek başlarına ve sodyum bikarbonat
(SBC) ile birlikte etkileri araştırılmıştır. İn vitro koşullarda SBC'ın % 0.5'lik
konsantrasyonunun Botrytis cinerea ve Penicilliııın expansum'un miseliyal gelişimini, spor
çimlenmesi ve çim tüpü uzunluklarını tamamen engellediği tespit edilmiştir. Ön soğutma
sistemi içerisinde 1oC sıcaklıktaki suda 108 cfu/ml yoğunlukta süspanse edilen maya
hücreleri tek başlarına veya SBC'ın % 1 ve % 2'lik konsantrasyonları ile birlikte meyvelere
15 dakika süre ile püskürtülmüştür. Ön soğutma uygulanan meyveler modifiye atmosfer
koşulları altında O °C'de 60 gün süresince muhafaza edilmiş ve 5 gün süresince 20 °C'de raf
ömrüne bırakılmışlardır. Muhafaza dönemi sonunda, K. apiculata ve M. fructicola toplam
çürümelerin yanı sıra B. cinerea ve P. expansum'dan kaynaklanan çürümeleri önemli
düzeyde engellemiştir. SBC'ın % i ve % 2 lik konsantrasyonları da hasat sonu hastalıklarını
önemli düzeyde engellemiş ve iki konsantrasyonun etkisi arasında önemli bir fark
bulunmamıştır. Antagonist mayaların SBC ile beraber kullanıldığı uygulamalarda, sadece M.
frııcticola'nın % 2'lik SBC ile beraber kullanılması sonucu, her iki uygulamanın tek başlarına
kullanıldıkları duruma oranla daha başarılı sonuç alınmıştır. Muhafaza dönemi sonunda
meyve yüzeyindeki antagonist mayaların populasyonuna ilişkin sonuçlar, her iki mayanın O
°C'de 60 gün süresince canlılıklarını devam ettirme özelliğinde olduğunu göstermiştir.
Anahtar Kelimeler
: Kiraz, sodyum bikarbonat, P. expansum, B.
cinerea, biyolojik savaş
Haberleşme Adresi
295
Araştırma Adı
: Baharat Bitkilerinin Bitki Patojeni Funguslara Karşı
Antifungal Etkisi
:-
:-
:Ümit ARSLAN*, Ö. Akgün KARABULUT
: Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 2004.
Son yıllarda, sentetik fungisitlerin çevre ve insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri
ve patojenlerin fungisitlere karşı oluşturduğu dayanıklılık, sentetik fungisitlere alternatif
olabilecek yöntemlerin kullanılmasını zorunlu hale getirmiştir. Bu yöntemlerden biri de
organik kökenli, çevre ve insan sağlığı açısından güvenli antifungal etkili baharat bitkilerinin
kullanılmasıdır. Bu derlemede, baharat bitkilerinin bitki patojeni funguslara karşı antifungal
etkisinin araştırıldığı çalışmalar özetlenmiştir.
Anahtar Kelimeler
: Baharat bitkileri, bitki patojeni funguslar, antifungal
etki
Haberleşme Adresi
296
Araştırma Adı
: Normal ve Modifiye Atmosfer Paketleme Koşulları Altında
Depolanan Çileklerin Hasat Sonrası Fungal Hastalıklarına
Karşı Kalsiyum ve Fungisit Uygulamalarının Etkisi
:-
İşbirliği Yapan Kuruluş(lar) :Proje Yürütücüsü (leri)
: Atilla ERİŞ, Himmet TEZCAN*, Bülent AKBUDAK,
O.Akgün KARABULUT
: Ital. J. Food Sci., 16(3): 295-306, 2004
Bu çalışmada, normal (NA) ve modifiye, atmosferde (MA) muhafaza edilen "Bing"
ve "0900 Ziraat" kiraz çeşitlerindeki bazı fungal patojenlere karşı kalsiyum (Ca) ve
fungisitlerin etkileri araştırılmıştır. En etkili uygulama MAP+İprodione uygulaması
olmuştur. 1998-1999 yıllarındaki denemelerde MAP+iprodione uygulamaları ‘Bing’
çeşidinde meyvedeki çürüme yüzdesini sırasıyla %23.40’tan %7.74’e; %11.89’dan
%5.75’e düşürmüş ve "0900 Ziraat" çeşidinde ise aynı yıllarda çürüme yüzdesini sırasıyla
%20.14’ten %12.90’a ve %23.62’den %5.50’ye düşürmüştür. Bu çalışmada "Bing" çeşidi
ve "0900 Ziraat" çeşidinin MAP koşulları altında sırasıyla 32 gün ve 62 gün
depolanabileceği belirtilmiştir. Ayrıca, çalışma sırasında, "Bing" ve "0900 Ziraat" kiraz
çeşitlerinde en sık olarak izole edilen fungus1ar sırasıyla Botrytis cinerea, Penicillium
expansum, Monilinia fructicola, Alternaria alternata ve Rhizopus stolonifer olmuştur. Bu
funguslar üzerine Ca, captan ve iprodione’un etkililiği in vitro ve in vivo koşullarda
araştırılmış ve en etkili iprodione bulunmuştur.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Fungal hastalıklar, hasat sonrası uygulamalar, depolama,
kiraz
297
Araştırma Adı
: Harpin Proteininin Sera Koşullarında Yetiştirilen Biberin
Meyve Kalitesi ve Ürün Verimi Üzerine Etkisi
:-
:-
: NurayAKBUDAK, Vedat ŞENİZ, Himmet TEZCAN*
: 3rd Balkan Symposium on Vegetables and Potatoes
Abstracts 6-10 Eylül 2004, Bursa, s. 28
Bu çalışmada, harpin proteininin tekrarlanan yaprak uygulamalarının sera
koşullarında yetiştirilen biberin meyve kalitesi ve verimi üzerine etkisi araştırılmıştır.
Çalışmada,Messenger harpin proteinin ticari ürünü olarak kullanılmış ve uygulama oranı
50g/100l su olmuştur. İlk uygulama, fidelerin ilk gerçek yapraklı döneminde yapılmış ve
15 günlük aralıklarla 3 defa tekrarlanmıştır. Çalışmanın sonunda, Messenger
uygulamalarının Ilıca 256, Demre, Sarı Sivri, Yalova Çarliston biber çeşitlerinde ürün
verimini sırasıyla %16, %15.7, %5.4 ve %11.5 arttırdığı saptanmıştır. Bazı meyvelerin
kaliteleri ile ilişkili olarak çözülebilir Harpin protein uygulamaları katı maddeler, asitlik
ve pH’ı içeren bazı meyve kalite kriterleri üzerine de olumlu etki yapmıştır.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Harpin protein, Messenger, Biber, Toplam Ürün, Meyve
Kalitesi
298
Araştırma Adı
: Türkiye’nin Çanakkale İli Biga İlçesinde Kirazlarda
Blumeriella jaapii (Rehm) Arx.’nin Neden Olduğu
Kiraz Yaprak Lekesi Salgını
:-
:-
: Himmet TEZCAN*
:5th International Cherry Symposium Abstracts, 6-10
Haziran 2005, Bursa, 203s
Çanakkale’nin Biga ilçesinde İtalya’dan ithal edilen fidanlar ile kurulan bir ticari
kiraz bahçesindeki kirazlarda Blumeriella jaapii (Rehm)’nin sebep olduğu simptomlara
benzer belirtiler gösteren kirazlar saptanmıştır. 100 dekarlık bahçedeki ağaçların
neredeyse hepsi enfekteli bulunmuştur. Fungusun tanımlanması morfolojik taksonomiye
göre yapılmıştır. Fungus enfekteli yaprakların arka yüzlerinde conidiophore’lar ve
conidileri içeren acervulusları üretmiştir. Conidiler hiyalinli, iki hücreli, uzun ve eğridir.
Fakat patojenin ascus ve ascosporları saptanamamıştır. Bu çalışmada patojenin salgın
yapmasının nedenleri ve bazı kontrol metotlarının etkileri tartışılmıştır. Bir yıl sonra,
hastalıklı yapraklar özel bir makine ile yerden toplanarak ve fungisidal kontrolle hastalık
%90’dan %10’a düşürülmüştür.
Anahtar Kelimeler
: Kiraz, Kiraz yaprak lekesi, Blumeriella jaapii, salgın,
Epidemiyoloji
Haberleşme Adresi
299
Araştırma Adı
: "0900 Ziraat" Kiraz Çeşidinin Kontrollü Atmosferde
Muhafaza Koşullarının Belirlenmesi
:-
:Bülent AKBUDAK, Himmet TEZCAN*, Atilla ERİŞ
: 5th International Cherry Symposium Abstracts, 6-10
Haziran 2005, Bursa, 106s.
Bu çalışmada," 0900 Ziraat" kiraz çeşidinin muhafazası süresince düşük O2 ve
yüksek CO2 kombinasyonlarının etkilerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Bu amaçla,
kirazlar 0±0.5°C sıcaklık ve %90±5 nisbi nem koşullarında 6 farklı atmosfer birleşiminde
[0:21 (CO2%:O2%) (kontrol), 5:5, 10:5, 15:5, 20:5, 25:5] 8 hafta süreyle muhafaza
edilmiştir. Çalışma sonunda 20:5 ve 25:5 uygulamalarının diğer uygulamalara göre daha
başarılı sonuçlar verdiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre, kirazların kontrollü
atmosferde muhafazalarında %15 üzerindeki CO2 seviyesinin muhafaza süresini
uzatabileceği tavsiye edilmiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Prunus avium, 0900 Ziraat, muhafaza, O2, CO2, meyve
kalitesi
300
Araştırma Adı
: Bazı Önemli Ceviz Hastalıkları ve Bunlara Karşı Bir
Entegre Kontrol (IPM) Yaklaşımı
:-
:-
: Himmet TEZCAN*
: II. Ulusal Ceviz Sempozyumu, 13-16 Eylül 2005,
Bursa, s. 21
Bu makalede, öncelikle bitkilerde hastalık kavramı açıklandıktan sonra, cevizlerde
karşılaşılan ekonomik öneme sahip başlıca abiyotik ve biyotik hastalık nedenleri, en
önemli belirtileri, ortaya çıkış nedenleri ve epidemileri ile kontrol yöntemleri üzerinde
durulmaktadır. Biyotik kaynaklı hastalıklar görüldükleri bitki organlarına göre kök ve kök
boğazı, gövde, yaprak ve meyve hastalıkları şeklinde sınıflandırılarak açıklanmaktadır.
Bunlardan başlıcaları Armillaria mella’nın neden olduğu Armillaria kök çürüklüğü,
Agrobacterium tumefaciens’in neden olduğu kök boğazı uru, Phytophtora spp.’nin neden
olduğu Phytophtora kök ve kök boğazı çürüklüğü, Xanthomonas campestris pv.
Juglandis’in neden olduğu ceviz yanıklığı ile Gnomonia leptostyla’nın neden olduğu
ceviz antraknozudur. Ayrıca, hava ve toprak kaynaklı bazı abiyotik hastalık nedenleri de
belirtildikten sonra, bunlara karşı alınabilecek önlemler bazı ülkelerin IPM programları ile
karşılaştırmalı olarak verilmektedir.
Anahtar Kelimeler
: Ceviz, hastalık, entegre kontrol
Haberleşme Adresi
301
Araştırma Adı
: Hasat Sonrası Hastalıklara Karşı Sıcaklık Uygulamalarının
Kullanımı
:TUAM-Ziraat Fakültesi Birimi
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*, G. KURUOĞLU,
K.İLHAN, Ümit ARSLAN
: O.M.Ü. Zir. Fak. Dergisi, 20 (1), 94-101, 2005,
Son yıllarda, hasat sonrası hastalıklar ile savaşımda depolamadan önce yapılan
sıcaklık uygulamalarının başarılı bir şekilde kullanılabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Sıcaklık
uygulamaları hasat edilmiş ürünlere sıcak su, sıcak buhar, sıcak kuru hava ve mikrodalga ile
ısıtma şeklinde uygulanabilmektedir. Sıcaklık uygulamaları çimlenmekte olan sporların
çimlenme hızlarının yavaşlatılması, aktivitelerinin kaybolması veya doğrudan öldürülmesi
gibi etkileri ile hasat edilen ürünün taşıdığı inokulum miktarını azaltmakta ve çürümeleri en
alt düzeye indirmektedir. Sıcaklık uygulamalarının konukçu dokusunda meydana getirdikleri
fizyolojik değişimler sonucu çürümeler üzerinde dolaylı bir etkisi de vardır. Uygulamalardan
sonra konukçu dokusunun fizyolojisinde ortaya çıkan değişimler sonucu oluşan antifungal
bileşiklerin üretiminin uyarılması ve patojenlerin penetrasyonda kullandıkları yaralı alanların
iyileşmesi sonucu dolaylı olarak hasat sonrası hastalıklar engellenmektedir. Sıcaklık
uygulamaları patojenisite ile ilişkili olan kitinaz ve glukanaz gibi proteinlerin üretimini
uyarmakta, hücre duvarını hidrolize eden enzimlerin (poligalakturonaz) sentezini
engellemekte ve konukçu dokusunda enfeksiyondan önce oluşmuş olan antifungal
bileşiklerin parçalanma hızını yavaşlatmaktadır. Sıcaklık uygulaması sonucu konukçu
yüzeyindeki mumsu tabaka eriyerek kutikulada oluşan çatlakları, mikro düzeydeki yaraları
ve stomaları kapatarak patojenin bu alanlardan penetrasyonunu engellemektedir.
Anahtar Kelimeler
: Sıcaklık uygulaması, hasat sonu
hastalıklar, patojenler, çürüme
Haberleşme Adresi
302
Araştırma Adı
: Üzümlerde Gri Küfün Kontrolünde Hasat Sonrası Ethanol ve
Potasyum Sorbat Uygulamaları
:-
: Ö. Akgün KARABULUT*, G. ROMANAZZI,
J. L. SMILANICK, A. LICHTER
: Postharvest Biology and Technology, 37 (2), 129-134,
2005 TÜBİTAK
Botrytis cinerea ile enfekteli üzümlerin %10 veya %20’lik ethanole 30 saniye
daldırılmalarından sonra Botrytis cinerea sporlarının patates dekstroz agardaki çimlenmeleri
sırasıyla %87 ve %56 olurken; bu oranlar uygulama görmemiş kontrolde %99 olarak
saptanmıştır. %1 veya %0.5’lik potasyum sorbata benzer şekilde yapılan daldırmalardan
sonra spor çimlenmeleri sırasıyla %84 ve %68 olmuştur. %10 veya %20’lik ethanol
solüsyonuna %0.5 veya %1 potasyum sorbat eklenmesi, spor çimlenmesinin engellenmesini
önemli düzeyde arttırmıştır. %20 ethanol artı %0.5 potasyum sorbata 30 saniye daldırma
yapılmasının ardından spor çimlenmesi %9.7 olarak tespit edilmiştir. "Flame Çekirdeksiz"
üzüm çeşidinde B. cinerea’dan kaynaklanan gri küflü taneler 30 saniye suya, %10 ve %20’lik
ethanole ve %0.5 veya %1’lik potasyum sorbata daldırıldığında çürüme oranları sırasıyla
%55.2, %42.1, %31.0, %37.7 veya %24.4 olarak saptanmıştır. %10 veya %20’lik ethanole
%0.5 ve %1 potasyum sorbatın eklenmesi çürümeyi %10’a veya daha düşük oranlara
indirmiş ve tek başına yapılan uygulamalara göre daha etkili olmuştur. 1°C’de 30 gün yapılan
depolamadan sonra "Thompson Çekirdeksiz" üzüm çeşidindeki gri küfü azaltmada; %20
ethanolün %0.5 veya %1 potasyum sorbat ile kombinasyonunun; ticari SO2 pedleri ile eşit
etkililikte olduğu saptanmıştır. Ethanol ve potasyum sorbat kombinasyonlarının hiç biri
tanelerde zarar meydana getirmemiştir.
Anahtar Kelimeler
Haberleşme Adresi
: Gri küf; Vitis vinifera; Alkol
303
Araştırma Adı
: Kirazın Hasat Sonu Hastalıklarının İntegre Kontrolünde
Maya Antagonistlerinin ve Sodyum Bikarbonatın Ön
Soğutma Sistemi İçerisinde Uygulanması
:
:
K. İLHAN, G. KURUOĞLU
İnvitro denemeler, sodyum bikarbonatın Botrytis cinerea ve Penicillium expansum’un
gelişmesini engellemede etkili olduğunu göstermiştir. B. cinerea ve P. expansum’un radial
gelişmesi 0.12 M (%1) SBC’de tamamıyla engellenmiştir. B. cinerea ve P. expansum’un spor
çimlenmesi 0.03 M (%0.25) SBC içeren PDA’da tamamıyla engellenmiştir. Kirazdaki hasat
sonrası hastalıkların kontrolünde üç tane depolama denemesi yürütülmüş ve iki maya
antagonistin tek başlarına veya SBC ile kombinasyonları durumundaki etkileri saptanmıştır.
Tüm denemelerde, uygulamalar, meyveye ön soğutma prototipinin içerisinde yapılmıştır.
Kloeckera apiculata, Metschnikowia fructicola, SBC veya bunların kombinasyonları ile
yapılan uygulamalar toplam çürümeyi ve B. cinerea ve P. expansum’dan kaynaklanan
çürümeyi önemli düzeyde azaltmıştır. SBC uygulamalarının 0.12 M ve 0.24 M (%2)
dozlarındaki etkililiği eşit bulunmuştur. K. apiculata, M. fructicola ve 0.12 M ve 0.24 M
SBC uygulanan meyveler ile kontroldeki çürüme yüzdesi sırasıyla %56.6, %49.5, %56.8,
%47.2 ve % 87.3 olarak tespit edilmiştir. K. apiculata ve M. fructicola populasyonu 0°C’de
60 gün depolama süresince biraz değişmiştir. Maya, 0.12 ve 0.24 M SBC kombinasyonu ile
uygulama görmüş meyveler üzerindeki K. apiculata populasyonu; K. apiculata’nın tek
başına uygulandığı zamandakinden önemli ölçüde daha düşük seviyede tespit edilmiştir. M.
fructicola ve 0.24 M SBC kombinasyonu ile uygulama görmüş meyvelerde de benzer
sonuçlar kaydedilmiştir. Maya antagonistleri meyvenin görünüşünde herhangi bir zarara yol
açmazken, 0.24 M SBC meyvenin saplarında az bir zararlanmaya yol açmıştır.
Anahtar Kelimeler
: Biyolojik kontrol, Prunus avium, B. cinerea,
P. expansum, Ön soğutma
Haberleşme Adresi
304

Bitki Koruma Bölümü - U.Ü. Tarımsal Uygulama ve Araştırma

Transkript

Benzer belgeler

gözde aslan-uluslararası ilişkiler

Turkish Version

PARAFLU UP Cod. 1681

Bursa Büyükşehir Belediyesi 3 Boyutlu Kent Rehberi