uini pciliu eeKANrtGr Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii

uini pciliu eeKANrtGr Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii

T.C.
_.
uini pciliu
eeKANrtGr
Mesleki ve TeknLik E[itim Genel Miidtirltilii
Sayr : 907 57378-136-E.1 129834 01.02.2016
Konu : Beslenme Dostu Okullar
DAGI'TIM YERLERiNE
itgi
tarihli "lleslenme D)ostu Okullar Programr igbirlifi" Protokoli.i.
b) Safhk Bakanhj]r (Tiirkiye Halk Sa[hfr Kurumu) 07.01 .20Iti tarihli ve 92t483771
: a)20.09.2013
321126 sayrh yaztsr.
Utt<e genelinde okullardaki olrencilerin, saflrkh beslenme ve hareketli ya$am
konularrnda tegvik edilmesi ve bu konuda yaprlan iyi uygulamalann desteklenmesi ile okul
salh[rnrn geligtirilmesi arniacryla Milli EEitim Bakanhfr ve iSalhk Eakanhlr arasrnda 2010
yLlrnda imzalanan ve 1013 yrhnda rcvize edilen ve http://okulsagligi.meb.gov.trl WEB
siryfasrnda yer aTan ilgi (a) protokolle; Milli Egitim Bakarrh[rna balh resmi ve <izel her
derece ve tiirdeki okul/krirumlarrnda Beslenme Dostu Okullar Programt yiinitiilmektedir.
hinden bugiine kadar iller bazrnda yaprlan
I sertifikasr ile odtillendirilen okul sayrsr ilgi
Beslenme Dostu Okul bulunmadt[t ve bazr
u tespit edilmigtir.
Salhk Bakanhlr i$birtifinde ytiriittti[iimiiz Beslenme Dostu Olaul Prograrnlnln verimli
siirdtiri.ilebilmesi ve beslbnme dostu okuLl sertifikasr alan okul saylsmln artrnlmast amacryla,
ilgi (a) iqbirlifi protokolii kapsamrnda; il miidtirltiliiniizde yer alan koordinator i1 miidiir
yardrmcrsr/gube mtidiiri.i've denetim ekibinde yer alan personel, halk sa[h[r miidi.irlti[rindeki
koordinatcjr gube miidiirii ve denetim ekibiyle birlikte yaprlacak gahgma ile okul
uriidiirlerinde Beslenmf Dostu Okul I'rogramlna yonelik llarkrndahk artrtct faaliyetlerin
planlanmastve 2016 yrll hiedeflerinin ek listede belirtilen "Bakanhk 2016 Yrh Hedefi Okul
Clncesi/ilkokul Okul Sajrsr (ltesmi/Ozel)", "Bakanhk 2016 Yrh Hedefi Ortaokul Okul Sayrsr
(I{esmi/Ozel)" ve "Bakalrhk 2016 Yrh I{edefi Lise Okul Saytsr (Resmi/Ozel)" bohimlerinde
hedeflenen sayrlara ulagilmasr igin gerekli hassasiyetin gdsterilmesi hursusunda bilgilerinizi ve
gerefiini arul nca ederim.
Osman Nuri GULAY
Bakan a.
Genel Miidtir V.
E)k: Tablo (1 sayfa)
Dalrttm:
Bilgi:
Salhk Bakanhlrna (Tiirkiye Halk Salrh[r Kurumu)
Ciereli:
EtPlanr
Atatiirk
Blv.
06648 KrzrlayiAN['AR
Aynntrh bilgi igin: O$renci ipleri ve Sosyal Etkinlikler Daire Bagkanhfir
d
Tel: (0 3l2) 4l':\ 12 45
Faks : (0 3 12) 425 19 67
Elcktronik A!: lvrvw.nrcb.gctv.tr
e-posta: mte_ogrenciisleri
Bu evrak siivenli elektronik irrza ile i
.
http://evraksorgu.rneb.gov.tr aclresinden
087l-f24e-35c6-8641l1ca1
kodu ile teyit edilebilir.
T.C. SAGLIK BAKANLNGI
Unrivn HALK slcr,rcr
KURUMU
oenzirE. nlvAtgnr vE METABoT,iK H, srAl,rKI,an oliRB
BAgKANT.TGI
ir,n
rtc.
vrnsr.Br(i vb
lnir-,,r,t
nciriM BAKA.Nl,rcl
rnrxix ncirrvr
cENEL MUIDURL,UGU
ARASINDA YAPILAI{
Dosru oKULLAR PRoGIIAMT"
i$ ninlici pnoroxor,t-r
"BESLENME
Temmuz-2013
T.C. SAGLIK BAKANI,IdI
rUmiyn HALK s,q.cltcI KURUMU
onnzitE, liv,lnr[r ve ME'rABOr-ir HASTALIKL,In nAinn naSrnNr,rGI
ILE
unsln5i
r.c.
nrilli ncirivl
ve TEKNIK
saKANr,rdr
ncirinr cENEL rvrUnuruUctt
AIIASINDA YAPILAN
..BESL,ENME DOSTU OKULLAR
PROGRAMI''
i$
sinr,ici pnoroxor,u
Tararflar
Madde 1- Bu Ppotokbltin taraflarr T.C. Saghk Bakanhgr ve T.C. Milli Bgitim Bakanhfir,drr
Tanrmlar
Madde 2- Bu Piotokplde gegen;
SB
T.C. Saghk Bakanhprnr
THSK
Ttirkiye Halk Sa[hg Kurumunu,
MEE
T.C. Milli Egitim Bakanlh[mr,
MTEGM
Milli E[itim Bakanh[r, Mesleki ve Teknrik E[itim Genel
Mtidiirltiptinti,
Okul
T.C. Millti E[itim Bakanh[r'na bagh anaokulu, ilkokul,, ortaokul
've liselerri,
Denetim ekibi
I{alk Saflrg Miidiirlti[ii Bulagrcr Olmayan Flastahklar,
P'rogramlar ve Kanser Birimi (Obezite, Diyabet ve Metabolik
Flastahklar Birimi) Sorumlusu ve/veyapersonelinden 2 kigi, il
Milli B[itim Miidi.irliiklerinden 2 kiqinirr (il milli e[itim
mtidi.irli.i[tinden katrlacak I kigi ile okullarda beslenme il
efiitimcisi olan 1 kigi; beslenme il e[itimcisi bulunmayan
yerlercle ise il Milli efiitim miidi.irliiSi.intiLn uygun gorece[i
konuyla ilgili bir personel) katrhmr ile olugtumlacak toplam 4
kiqilik denetim ekibini.
AmaE
Madde 3- Bu piroto(olriin amacl; iilke genelinde Milli Efitim l]akanh[r'na ba[h okullarrn
nda tegvik
tesvik edilmesi ve bu konuda yaprlan
vanrlan i.yi
i.vi
lenci sagh[rnrn geliqtirilmesidir.
hgr ile T.C. Milli Egitim Bakanh[r arasrnda tilke
e Beslenme Dostu Okullar Progr.amr kapsamrncla
asr ile ilgili esas, usul ve ytiktimltiliikleri kapsar.
sayrh SaShk Bakanh$r ve Ba[h Kuruluglannln
de Kararname, 1593 sayrh Umumi Hrfzrsrhha
Kanunu ile Ttirkiye fia[frkh Reslenme ve Hareketli Hayat Programma iligkin 29 Eyl.fil 2010 tarihli ve
27714 sayth Resmi Gazptede yaytmlanan 2010122 sayrh Bagbakanhk Genelgesi ile 1739 Sayrh Ivtrilli
E[itim Temel KanurLu, 1442 Sayfu il idaresi Kanunu, 652 Sayrh Milli Egitim Bakanh[rnrn Tegkilat
e ile
Milli B[itirn
Bakanhfir ittogretim ve Orta
'dir.
Madde 6- Bu Protokof kapsamrnda taraflar aga[rdaki faaliyetleri gergekleqtirirler.
6-1. Konu it tr,titti Efitim Miidtirlii$i kanah ile okullara Beslenme Dostu Okul Programt
kullar Denetirn Formu" (EK-1), "Beslenme Dostu
(EK-3), "Okul Eylem Formu (IiK-4) ile birlikl.e
gvuru Formu (EK 2) drrldurularak il Ivtilli E[itirn
ulagtcl Olmayan Hastaltklar, Programlar/Kanser
h[r Miidiirltil[U
Bulaqtct Olma'yan Hastaltklar,
neli ile il NIilli E[itim MudiirluSunden ikiqer
ibi tarafindan okullarln agrk oldu[u donemdLe
ru dtizenlenir.
llarrn deperllndirmesi Beslenme Dostu Okul
rtildigi gibi yaprhp ilgili formtar doldurularak
Daire Ba;;kanltft'na gdnderilir
lik Hastahklar Daire Bagkanh$r' nca hazl,rlantp
Bagkanr ve Milli E[itim Bakanh[r lV{esleki ve
lanan "Beslenme Dostu Okul Siertifikast" Halk
r Miidtirlii[ii ve il Milli l]girtim Mudiirltiliii
llar her efiiitim-iifiretim yrhnda efl az
m
I
kez
devarnrhh[rnr salilayamayamlardan verilen
iracaat eden okullar, T.C. Safihk Bakanhfit 're
[retim ddnomi igindr: denetim ekibi tarafrndan
denetlenir.
7-2,Miracaat eden $kullar; bestrenme dostu okul denetleme formuna gorrl kantinivelve"ya
yemekhanesi bulunLan okulfar Beslenrne ve Safh[r Destekleyici Bil' Okul Ofiretim Frogramt
Geligtirme, Destekleyici O*ul Qevresi Oluqturma, Okul Eeslenme ve Saghk Hlizmetleri, Yazir
rh[r, Okulda Farkrndaltfm've Kapasitenin Artmlmasr
flamasr (Derretim fonnundaki her bir maddenin
tu Okul" siertifi kasr almay a hak kazanrclar .
dtinemlerde, Halk Sa[h[r Miidiirlt[ri Bulaqrct
imi (Obezite, Diyabetl ve Metabolik Hastahklar
i, il r:nilli e[itim mildiirliiklerinLden 2 kiginin (il
e okullarda beslenme il elitinrLcisi olan 1 kigi;
il Milli e[itim mtidiirlti[tiniin uygun gdrece[i
lacak toplam 4 kigilik derretinl ekibi tarafrndan
ru diizenlenir.
alan okullar, beslemLme ve fiziksel aktivitr:yi
lmayr hak eder.
dr. 3 ylhk siiresi dolan okullar, yeniden
diizenlenir.
llar her elitim-o[rotim yrhnda en az
$lay amay an
I
k:.ez
okullann serl;ifi kalan geri almarak
ru F'ormu ile birlikte "Sertifika" dtizenlemek
ijzerc LU. Saglk trakpnlrg]i liirkrye Halk Sallr[r Kurumu'na gdnderilir.
7-8. Yaprlan {enetiln sonucumda gegerli puan
n alamayan ve/veya
ve/vey riertifikalarr iptal olan
okullarrn eksiklikleri bildirllir.
okullann
llu
okullar
sertifika
almak
isin
igin
denetimde
denetimden
en az 3 ay sonra tekrar
Qildirllir.
hccrnrrrr
yapabilir.
bagvuru r,renqhilir
tiliikleri agafirdaki gibidir.
I gergevesinde yi.irtitiilecek faaliyetlerle
ilgili
sorumlu (koordinator) belirlenmesini saflar,
irilmesini saflar,
qtirilmesi hususunda trim tedbirleri alr,
tokol gergevesinde ytiri.itiilecek faaliyetlerle ilgili
sorurnlu (koordinattir) belirlenmesini saflar,
aliyetlerle ilgili bilgilendirilrnesini saflar,
le
ilgili bilgilendirilmesini saglar,
rvruia" lUIYladde
ro-
10-1. Uygulan{,a srli'asrnda ortaya grkacak problemler bu protokol hiikiimlerine
protokolde hiikiim bulupmarlras;
10-2. Beklenmfyen rtur
halinde, taraflarca
gdre,
terek gortigleri ile qdztimlenir.
lin igleyigiyle ilgili ciddi hir problem grkmasr
ildirimde bulunmak kaydr ile protokolii
q ay
sonlandrabilecektir
4
Difer hiikiimler
Madde 11- Protokol gergevesinde uygulamalar Tiim Ttirkiye'yi kapsayacak bigimde
gergekle gtirilecektir.
Yiiriitme ve yii
Madde 12- Bu Protol t htikiimlerini T.C. Safihk Bakanh[r ile T.C. Milli E[itim Bakanltfit
mtigtereken ytiriitiir, Protokol eki ile birlikte 11 (onbir) sayfa ve 12 (oniki) maddeden ibaret olup
sha olarak 201 09 12013 tarihinde imzalanaritkyiiriirliipe girmiqtir.
tar aflar rn yetki lilerince 2 (iki)
EKLER:
EK-l:
Beslenme Dostu Okul
EK-2: Beslenme Dostu Okul
Denetim Formu (3 Sayfa)
vuru Formu (1 Sayfa)
EK-3: Okul Bilgi Formu (1
EK-4: Okul Eylem Form,u (1
vfa)
EK-5: Beslenme Dostu Okul Programt Uygulama Ktlavuzu
Dog. Dr. Turan BU
AN
T.C. Sa[Ift JBaltanlt
Tiirkiye Halk Sa[Jtt[t Ku mu Bagkanr
(313
Sayfa)
Salih QELIK
T.C. Milli E$itim Bakanlt[t
Miistegar Yardlmctst
]DK 5:
BESLENME DOSTU OKUL PROGRAMI UYGULAMA
KILAVTTZU
)'
't
BESLENMIX DOSTU OKUL PROGRAMI
UYGULAMA KILAVTJZIJ
Ankara 2013
Easrm
tarihi:
Easrm yeri:
Prof Dr Hilal Ozcebe, Bagkar
Hacettepe Universitesi Trp Fak. Halk Slalh$ ABD, Hacettepe
Halk Saflrfir Enstitiisti
Prof. Dr. Ismihan Artan
Hacettepe Universitesi Sa[hk
Bilimleri Fak" Qocuk Geliqimi
Btiliirnii
Grda Miih" Hanife Avan
Grda, Tartm ve Hayvancrhk Bakanh[r GKGiM Grda Kontrol
ve Lab. Daire Bsk.
Prof. Dr. ZehtaAycan
T.C" Sa.flrk Bakanh[r Dr. Sami Ulus X.adrn Dofum, Qocuk
Sa!h[r ve Hastaltklarr Elitim ve Aragttrma Hastanesi
Prof. Dr. H. Tanju Besler
Hacettepe Universitesi Safikk Bilimleri Fak. Beslenme ve
Diyetel;ik Bijliimii
Dr. A. Tiilav Bosi
Hacettepe Universitesi Trp Fak. Halk fiafih$r AB]D
Prof. Dr. Selda Bi.ilbtil
Krtkkale Universitesi Trp Fak. Qocuk SagLLlr ve Hst. ABD
Cocuk Metabolizma Hastahklarr Bilim Dah
Yrd. Dog. Dr. Biriz Qahr
Krrrkkale Universitesi SaEhk Bilimlerii Fak. Beslenme ve
Diyetetik Boliimii
Dr. Handan Erincik
T.C. Sa$rk Bakanh[r Ttirkiye Halk Safih[r Kurumu Toplum
Sa[h[r Hiz. Daire Bgk.
Yrd. Dog. Dr. Kibriya Fidan
Gazi Universitesi Trp Fak. Qocuk SalJh[r ve Hst. ABD
Pediatrik Nefroloj i Bilim Dallt
Prof" Dr. Muazzez
Garipa[aoflu
isanbul Medipol Universitesi Sa[hk I]ilimlLeri Frzrk' Beslenme
ve Diyetetik Bdltimi.i
Murat Giilqen
Milli Efiitim Bakanh[r Mesleki
ve Tek.nik efiitim Genel
MiidUrlii$i Ofrenci igleri ve Sosyal Etkinlikler Cirup
Saadettin Giizel
Milli E[itim Bakanhlr
Orta
EPk.
l)fretim Genel Miidtirlti$i
Projeler Grup Bgk.
Bakanhfir Din O[retimi Genel MiidtirlU[i.i
H. Osman Ktltg
Milli E[itim
Yrd. Dog. Dr. Arzu Okur
Gazi Universitesi Trp Fak. Qocuk Sa$h[r ve Hst' ABD
Pediatrik Onkoloji Bilim Dalt
Prof. Dr. Elif N. Ozrnert
Hacettepe Universitesi Trp Fak. Qocuk Sa[hSr ve Hst' ABD
Sosyal Pediatri Bilim Dalt
Prof. Dr. Giilden Pekcan
Hacettepe Universitesi Salhk Bilimlerri Fak' Beslenme ve
Diyetetik Bdltimi.i
Dr. Semra $ahin
Hacettepe lJniversitesi Saflrk Bilimleri Fak. Qocuk Geliqimi
Boltimii
Dog. Dr. Muhittin Tayfur
Bagkent Urriversitesi Saflrk
Bilimleri Fak. Beslenme ve
Diyetetik Bdliimti
Dr. Niliifer Acar Tek
Gazi {Jniversitesi Safltk Bilimleri Fak. Beslenme ve tliyetetik
Boltmii
llrof. Dr. Meryem Tekgigek:
Hacettepe lJniversitesi Dig Hekimligi Fak. Qocuk Dig
Hekimlifii ABD
Dog. Dr. Hasan Tezer
Gazi lUniversitesi Trp Fak. Qocuk Sa[h[r ve FIst.
Pediatrik Enfeksiyon Bilim Dah
llrof. Dr. Betiil Ulukol
Ankara Un versitesi Trp Fak. Qocuk Salh$t ve FIst. AlBf)
Sosyal Fed atri Bilim Dah
lMuhammet Uslu
Milli Epitim Bakanh[r Ozel Olretim KururrLlan
ABI)
Genel
lvlUOUilUSU
Dr. Oben Uner
T.C. Saflft Bakanh[r Ti.irkiye Halk SaSh[r Kurumu Qocuk ve
Ergen Sa[hlr Daire Bgk.
Dog. Dr. Nurcan YabancrL
Ankara Universitesi SaEhk Bilimleri Fak. Beslenme ve
Diyetetik Ettiliimii
cini$
smi Gazete'de Bagbakanhk Genelgesi olarak
ketli Hayat Programrrun Okullarda Obezite ile
ve Diizenli Fiziksel Aktivite Ahgkanhlrnrn
e Dostu Okul Projesi" ile okullarda saflftlt
arhh$rn arttrnlmast ve b,u konuda yaprlan iyi
uygulamalann desteklfnmesi
ile okul saflr[rnrn
daha
iyi
dtizeylere grkanlmast
I
hedeflenmektedir. Avrula bdlgesindeki 17 Ulkenin dahil oldulu Diinya Salhk Orgiitiiniin
lenme Dostu Okul Girigimi"
Milli
E[itim
0 tarihinde imz:alanan protokol ile filkemizde
Milli E[itim Biakanh[r'na bafh
6zel velveya
kapsamaktadrr.
i
20.09.2013 tarihlnden itibaren programm uygulamast bu ktlavuza gorer yaprllacaktrr.
I
iqiunnrilnn
Sayfa
LLAR DENETiM ITORMU.............1
r,
ig,txrgr......
"......".....19
sol.iiNr g: 6N oncdnr,nNninvill FORMU ve KURULILAR.....,, ...........21
I
BoLiiM
1: BESLENMn
nos'ru oKULLAR DENETiM FoRMU
I
A. Beslenme ve $aflrfirn Geliqtirilmesi Konusunda Okul Ofr,etim Programr
Geligtirme
i
i
olarak veya bagka derslerin (safiltk e[itimi,
gisi, fen bilimleri gibi) igerisinde var
olan
ma, algrlama diizeylerine ve bdlgenin kulturel
kli salhk sorunlanna (6r: gigmanhk, vitaminmineral yetetsizlikleri, malnutrisyon, guatr, dig gtiriikleri vb) gtire etkin qekilde
I
iqlenecektir.
j
il aynr zamanda okul ortamrnr,
aile ve yerel
, ov ddevleri yerel yeme ya da ahgverig
rebilir; sa[hkh beslenme ve spor aktiviteleri
re, pazar yerlerine,
f
finn, lokanta,
yemekhane,
gezileri yaprllabilir, salltkh besin hazrlama
r qu konulart igerecektir: Besinlerin yaptst;
imi; besinler, beslenme ve saflrk
ri; saflrkh yiyeceklerin
arasrndaki
hazrrlanmast ve
rklardan korunma ve beslenme-gevre iligkisi.
en efiitimi dersi ofrencilere yag, cinsiyet ve
a en az
2 saat ders saati olmak kogulu ile etkin
rlanan Fiziksel Aktivite llehberi'nde
gruplarma uy,fgun hziksel aktivite dnerileri agagrdaki gibidir:
i
vas
ERGENLEn
ieix nizirsnr, axrivirn Oxnnir,nni
i
s-11YAg cRunu:
5-7 yaq:
I
i
Fizilrsel Gelityim Ozellikleri: Bu donemde yer de[igtirme ve denge hareketlerinde
ayrftrr, el-gdz koordinasyonu geliqmeye
drr. Qocuklar olduk.ga hrzh ve etkindir.
igeren bireysel ve egli ownlardan bUyUk
zevk ahr. nrf dOnemde gocuklar; Geriye zrplar, T'ek eli ile topu firlatn', Hareketli
I
topa teknne ;atar, Potaya top atar. Yan destekli iki tekerlekli bisiklete biner.
cm) yerde dengeder ileri yiiriir ilerleyen
atar, Seken topu tutar. Serker, ip atlar (ik.i
gerektiren hareketleri yapar (basit dans
dan el ya da ayakla topu si.irekli olarak
siirebilirler, Ritmtp uygun vtcut hareketleri yapar. tOyun kurallarrnr dikkate alarak
I
a (ip atlama, gizgi oyunlart), tutma
ve
ile buz pateni, jimnastik, kayak, atletizm,
futbol, yii"*1., Jurto sporlarrnr yapabilirler.
I
I
Onerilen oy\tnlar;
si igin; Ya.[
Satarrrn
Bal Satartm,
K6ge
giirmeme gibi oyunlar.
eligtirilmesi igin; Hedefe Yuvarla Oyunu,
; Bahk a[r, kuyruk kapmaca gibi oyunlar.
I
Ritim ve mi.izi! egliljinde hareketin geliqtirilmesi igin; Say Eak, Topuk Burun gibi
oyunlar.
I
I
klareketlerini tantmlamak igin; atlama konma oy;nlan.
Kaynar?, A9
Fil ile
ve viicut bdltimlerini kullanarak
stratejiler geligdfmesl igin; Balnk A[r, Egini Bul gibi oyunlar.
8-9 yaq:
Fizikset Gefsim Ozetlikleri: Ritmik becerilerde geligme g<izlenir, dayanrkhhk
aftar, kuvvQt ve koordinasyon gerektiren beceriler gozlonir, temel hareketler
olgunlagn", (armaprk hareket becerilerini yapar.
pas atma beqerileli ile bireysel
ip
Bu ddnemde gocuklar top stirme,
atlama, raketle top atma becerilerini geliqtirir.
oyunlarr, Vurma yakalama olrunlarr, masa
, taekwon-do, Basketbol, voleybol yoga gibi.
esi igin;
gu oyrnlar da yardrmct
olacakttr:
unlar.
i
i
Dengenin geliqtiirilmesi
'l
-l
igin;
Sek Sek, Don Qozi.il gibi oyunlar.
I
I
Nesne Kontrol$nUn Geliqtirilmesi igin; Resmi
Vur Sayyt Al, Uzapa Frrlat gibi
I
oyunlar.
geligtirilmesi igin; D6rt Kere Zrpla IJg Kere El Qrrp gibi
oyunlar.
I
I
)
Verilen ritim
I
te
nltizige uygun bireysel ve grupla nesneli/nesnesiz dans
becerilerinin geligtirifmesi igin; Qizgiyi AE Aya Ulag gibi oyunlar.
I
I
etme
10-11
yag:
I
I
iklik,
e
derrge ve koordinasyon gerektiren
yaratrcrhktan
t olgunluLla
ve takrm sporlanna
ulaqrnLrgtr.
Kalp, damar ve
in elveriqli hale gelir.
DuruLg sorunlarr
knlar bazr etkinliklere katrhmda isteksiz
I
olabilirler. \rzlart ve erkeklerde fiziksel aktivite tercihleri farkhhk gosterebilir.
I
Tercihleri Oiikate ahnarak aktivitelere katrlmalarr dnemlidir.
likle bu dij,nemdeki duruq bozukluklannr
lerdir. Oryantring (yon bulma), gi.inliik ve
gibi do[a strrorlarr gitri sporlarr yapabilirler.
i
aile ile birlikte yaprlacak aktivitelere
I
katrl rmlan dgsteklenmelidir.
I
le yapma becerilerinin geligtirilmesi igin
oyunlar.
rndah[r ve hareket iligkilerini kullanarak
eligtirilmesi igin; Top ile Eibeleme, Dairede
e becerilerinin geliqtirilmesi igin; Yerden
t ve hareket iliqkilerini kuXlanarak artanbir
esi igin; Annem Eana Su Qeker, Dize
Nesne Kontrolii
Hareketleri yapma becerilerinin geligtirilmesi igin; Topa
lGerdktiren
Yetig, KdprtidenlGegqicek Top, istop gibi oyunlar.
I
I
Nesne kontroltirtiin
kontroltiriiin gBligtirilmesi igin; Atma-Yakalama, Dene 'Yap, Yakan Top gibi
I
ovunlar.
^-,,,-l^-l
I
I
i
egli$inde
bir gahqma/dans koreografisi
ohqturnna becerilerinin
inin geligtirilnnesi igin; Yakan T'op, Kurdela
I
5-11 Yd$ I GRIJBUND
Iq
DIKKAT!!! Saflr[rnrn
UBUNDAKI QOCUKI,AR IQIN
korunmast vf geliptiriJlmesi igin hergiin en 'az 60 dakika orta giddetliden giddetliye
ilmelidir. Haftada en
DII(l(Al!!lllrkrfln
atz
3 defa qiddetli
kargrsrnda giin igerisinde toplam 2 saatten fazla zaman
gegirilmesini: iziil verilmernelidir.
I
i
I
erkeklerden rlaha erken ergenlik donemine
girerler. Hrzir bo!', vi.icut a[rrhfr ve kas kitlesinin arttr$ ddnemdir. Bu hrzh
biiyiime
diidemin]e iEtah artrqr da eqlik ed,er. Zirve kemik kiritlesine ulagrlan
'l
ddnemdir" Kirwe{, esneklik ve dayanrkhhkta erkek ve krzlar arasmda farkhhklar
i
I
vardr. Aktit'itelelde zamanl etkili kullanrr. Sportif aktivitelerrde
bagkalarmrn
I
haklarrna sajgr gcisterir ve bagarryr takdir eder.
I
di viicut a$rch$llrr,
<tgzer:;iz bantlannr vt:
kemik ve kas gticiirnii arlracaktr. Hrzh
, su sporlarr, hisiklet, trmarug, binicilik gibi
r.
larrn yaptlmasr salhla zarar verebilir.
Saflrlrn korunm]asl ve geligtirilmesine katkr sa[lamasr nedeni ile giddetli egzersizler
I
de aktivite prog{amrna eklenmelidir.
sr igin slgrama aktivitelerinin yer aldr[r ip
zellikle teqvik edilmelidir.
E
gzer sizl|cre yavag baglanm ah,
I
Haftada 1l-2 defa 15-30 dakikahk orta giddetli egzercizyaprlmah.
iin 30 dakikahk egzersizden, haftada 3enmeli.
aya kadar uzatimah. Dalha giddetli
olmalt.
r
,
daha qok giddetli aktiviteler yapmak
I
I
Haftada ep
azl
defa $iddetli aktivite yaprlmah.
I
i
Haftada
el
az
I
defa kas ve kemik gtiglendiren aktiviteler tercih edilmeli.
Aktivite Tip
5-1L yaq grubu
12-18 yaq grubu
Orta
ddetl
aerobik akti vite
Bisiklete
Paten kayma
binme.
tempolu yiirtime,
paten kayma
Bisiklete binme
Ev ve bahge iqleri
Yakalama-
firlatma
igeren
sporlar
(frizbi
gibi)
$iddetli akti vite
Tempolu Koqma
Tempolu Kogma
Tempolu Eisiklet
Tempolu Bisiklet
binme
biilnme
Ip atlama
ip
Karate
Karate
Basketbol
Basketbol
Yi.izme
Yiizme
Tenis
Tenis
Futbol
Futbol
atlama
Hrzh dans
Boks
Kas
Halat gekme
kuwetlendir "en
aktiviteler
Modifiye
Halat gekme
$mav
IV[odifiye
smav
(Dizler bukulu)
(I)izler biikiilii)
Viicut
Vticut a[rltfimt,
aSrh[rnr
direngli
ya da
bantlart
kullanarak
yaprlan
egzersizler
Halata trmanma
drirengli bantlarr
yiL da
afirrhk
aletlerini
kullanarak
yaprlan
egzersizler
Yapay
Mekik
trmanma
Barda sallanma
Mekik
Duvara
Kemik
kuwetlendi
aktiviteler
Sek sek
Srgrama, ztplama
Stgrama, ztplama
ip atlama
ip atlama
Kogma
Kogma
Basketbol
Basketbol
Tenis
Tenis
Voleybol
Voleybol
Jimnastik
en
Jimnastik
i
eeiti$i deislerinde fiziksel aktivitenin fay<lalannr, sedanter davranrqlanrr
risklerini, d,eEiliF sporlann kdkenin, olimpiyat oyunlarmm gegmigini...vb
Beden
d[retilecek; ]erel pkullarrn katrldrfr spor yan$malan diizenlenecelk; tarunmrg yerel
sporculan dlrencilerle konugmak veya ddi.il vermelk igin davet etmek...gibi farkh
etkinlikler d1 VaRrlacaktrr.
ileri; insanlarrn sorunlannr gdzmek, bilingli kararlar almak, elegtirel
, etkili iletigim, salhkh iligkiler kurmak, empati yapmak ve
ve yaratrcl
saflrkh ve
birr qekrilde hayatlarrnr siirdiirebilmek
igin insanlara yardrmcr
olan bir grup psikososyal ve kigilerarasr yetkinliklerdir.
I
Alkol, ilagladi sigqra,
si
a ile planlamasr, hastahklardan korunma, HlV, AIDS, cinsel
i
ya$am ve yaqam becerileri konulannda
yarrgmalan,,. vb. diizr:nlenecektir.
un okulun o[retim progral']nl diizenli olarak
I
gdzden geqiirilecek
,.
-
'i
i
ve e[itimin
hedefe etkisi yrlda
de[erlendiril{cekt{r. Ornefiin; yrlda
en az bir
defa
en az ]t defa e[itimin etkinlifini
da ve bitiminde beslenme ve sa[hk bilgisi
u programrn amacmda bilginin otesi
yen
beslenme bozuklulu srkJh[rnda de[igim,
qim, spor yapanlann oranr gibi)
B. Destekleyici Okirt Qelresinin Olugturulmasr
i
l.
I
Yiyecek/ir;ecpk sg$aytctlarr/satrcrlan saflrkh beslenme
ve
gtda giivenilirlifi
ye'ye OzgtiL Beslennne Rehberi'ne uygun
olacaktrr.
j
Ytiksek yag jve Vfgun enerji igerikli vitamin ve rninerallerden llakir yiyecek ve
ii
igecekler sunhl
m
aVacaktrr.
ecek/igecek satrqr yapan yerlerin grda
e kontrolii igin ilgilii kurumlardan (Grda,
Tanm ve Helyvanprhk
Bdlgeleri,
il
il Mudiirlt[ii, Belediye/il
Ozel idareleri/tf,rganize Sanayi
$aghtJ Halk Saflr[r Mtidtirliilti) destek ahnacaktrr.
i
I
Okul gevresindekfl
satrctlala kargr sa[hkh beslenmenin uygula]nmasl igin okul
,I
I
tarafindan uygun
tavr almacaktr.
i
3.
I
Okulda safl{dt bdlslenme ve aktif ya$am hakkrnda olumlu mesajlar igeren poster,
!
bropiir, radyq prQgramr,
film gibi etkinlikler
diiz:enlenecek
ve okul igi
uygun
i
lara Hijyr:n Ktlavuzu, Beslenme Bilgi
ehberi Safhk Bakanhlr'nrn sitesinden
Grda. Tarrm
VE
www.alo174
:OV
Hayvancrlrk Bakanh[r'nrn
"ALO 174 GIDA FIATTI"nTn ve:
web sitesinin tanrtrmr yaprlacaktrr.
4.
5.
O[retmenler tarlfrndan
edilecektir.
beslenme gantalarmm igerikleri
her giin
kontroll
I
6.
Milli Elitim pakahhgn'nrn yUri.irltikte olan ilgili genelge ve'ydnetmeliklerine gdre
ya!-..t
ve enerjiligerigi yiiksek vitamin ve minerallerden fakir
ve igeceklerin
),iyecerk
I
tl
reklamr ve/v$ya
satr gr yaprl
mayacaktrr.
I
i
ingili genelge ve 'ydnetmeliklerine gore
1
gecekler ve taze srkrlmrq me)'ve ve sebze
tlacaktrr. Satrgt yasaklanan yiyeceklere
8.
Kantin hi:zmftleri ilgilli genetge ve ydnetmeliklere gore okul mUdtiriiniin kendisi
,,
r
veya gdrevleIdirebe$ii bir rniidtir yardrmcrsr bagkanh[rnda kurulaoak
I
birc
komisyorr
tataftndan
tarafrndan altda
ayda eir
elp, az
u. bir kez genelge ekinde bulunan "Okul I(antini Denetim
Formu" kulldnrlarhk denetlenecektir.
I
I
I
9.
Okulda d[repcilelin yemek yiyebileceli temiz, havalandurlmrq, yeterli qekilde
ayd m lattltn
r
gl
ve yf terl i biiyilklflkte
T.C. Sa[Ift
al
anlyem ekhan
e
bulunaca.ktr.
Saflrk Hizmetlerinde Okul Saflr[r Kitabr'na gdre;
i
kantinlerin'r zpmininin ve duvarlannrn kolay temizlenebilir malzerne ile kaplanmrg
ll
olmasr, grda frazrr[anan veya da[rtrlan mekanlarm p;irig katta ve yeterli bUyUklUkte
I
ve bulagrk ykama bdliimlerinin fiziki olarak
havalandrmanln, aydmlatmanrn, lslnmarun ve igme
olmast, pigifme, yeme, igme
birbirinden
fyn
olmasr,
anlar ve hagerelerin iireyemeyece[i bir
elerrin kolay temizlernebilir olmast, uygun
rk yoniinclen si.irekli kontrol edilmesi ve
maktadrr,
10. Yemek
ye-it
igiip en az30 dakika aynlacaktrr.
1l.Meniiler,
Bakanhfir'nrn yayrmladr[r ("'Iam Giin O]kullara Ydnelik
' S{gtrt<
tGeligtirilen
I Vfdnii Modelleri ve Ornek 6gte Yerneli
I
www.beslenrhe.ecjv.tr
)
menii modelleri 6rnek almarak ya da
I
b e I irti
I
en m etru
haprl am a kriterl erin e gdr e hazrlanac aktr .
10
ilgili
Listeleri
dokiimanda
12. Temiz, yeterjli bu]yuklukte, her yiyecek tiiriine uyllun depolama alanlan olan ve
I
igerisinde gida ifretimine uygun nitelikte temiz su bulunan besin hazrlama
I
alanlar/mutfaklartL bulunacakttr. (RG: 05.02.2013128550 Okul X.antinlerine Dair
Ozel Hijyen icuraflarr Ydnetmelifi).
i
I
13.
Okulun drrceilen afrnmrg "BeyM Bayrak " sertifikasr bulunacaktr.
i
I
14. Giivenli/ l:.efiiz igrire suyu erigimi safilanacaktr.
I kez gi.ivenli hijyen ve
davranrg elitimi verilerek giivenli besin hazrclama
igin temiz su saflanacak, yrlda en az
desteklenoce$tir.
Okulda su dgposu varsa di.izenli arahklarla temizli$i yaprlacaktrr.
i
15. T.C. Sa$rLk
$akanh[r Sa$rk Hizmetlerinde Okul Sa[hlr Kitabr'na g6re;
kalta,krz ve erkek ojjrenciler igin ayrr ayrr
nluk igin her 25 krz olrenLci igin
1 tuvalet,
pisuar, 15-20 erkek dfiretmen igin
1
tuvalet
1 trrvalet kriterleri arantnaktadrr. Salhk
in
bakrmh, temiz
ve
kokusuz olmasr,
arlanabilece[i yUkseklikte olmasl aynci]
k:.zlarl
t..bavanj o[re]tmenler tuvaletinde hijyenik
uzahlagtrrma kutus;u/ konteynrmur
I
bulunmast, trivale{lerin saflrk agrsmdan temizlifiine onem vedlmesi ve gtinde en ail
i
bir kez temi4lenmpsi, okullardaki engelli gocuklar
dLa
dikkate almarak okuldaki krz
lar igin birer tuvalet bulunmasr ve bu
erleri aranmaktadrr.
el yrkama amaglt yeterli riayrda lavabo ve
de Okul
Sa$r[r Kitabr'na gore;
ilik igin ortalama trer 60 o[renci igin
1
uygunluk igin lavabolann dfrencilerirr
iqlikte ohnast, su, sabun ve
7L
a),ma olmasr,
ytlemadan'l sonra kurulanmasl igin ka[rt
bulunmasr gerekmelktedir'.
faaliyetlere uygun olarak diizenlenecektir.
nde
()kul Saflrlr Kitabr'nil gore;
e ders aralannda dfrencilLerin kullanaca[r
lrenci bagtna en az 5 metrekare olmahdrr.
lr olmamah, diigtip yaralanmaya, toz veya
lzeme
ile kaplanmahdrr. Yiiriime
yollarr
lanmahdrr. Okul bahgesi zemini, duvarr,
u tehlikesi, gukur, atrk biirikmesi, hayvarr
,
drgkr ve le$i, hp$ere vb. ydnUnden diizenli olarak takip edilmeli; bakrmr
t
ukm gevresinde kanalizasyon gukuru, su
atan yerler varsa i.izeri
ve a$rzlan gtivenli
bagrboq hayvanlarrn girmesi tjnlenmelidir.
inde seyyar satrcrlann satrg
yapmasl
$aglandrrrhnasrnda bahq:enin gdzetimi,
nlmast dikkate ahnmahdr'.
nmesi
2711112003
tarihli ve 25212 sayfi
Egitim Bakanhlr ilkbgretim Kurumlarr
Defiiqik:RGi-0210512006-26156) Okulda,
rtif faaliyetlerde
bulunmalan igin gevre
zu, voleybol, baskettrol sahalan gibi yerlen
ibi
aruglar
saflanr. Bu
zLraglarrn diizenli
aprlacaktr.
lan bulunacaktrr.
in dlretim prograril
iginde, drqmda ve
cekleri firsat ve uygun agrk velveyakapah
Spor ya da
fizikgel
aktivite kultipleri (basketbol, voleybol, tenis, yiizme,
folklgr. .. vb)i kurullacak ve aktif qekilde gahgmalarr saElanacaktrr.
It2
l
dans,
mek amagh, ydnetim okul gevresindeki bir
20.
Okulun @eilennfe Dostu Okul politikasmrn bir pargasr ya da ayrr olarak)
ayrtmctltk, damgalama ve zorbah[a karqr bir politikasr/uygulamasr olacaktr. Bu
t-
politika bed$n, v$cut tipi, besin tercihi, fiziksel al<tivite orriinttisii gibi konularda
damgalamayf a olrlmlu ydntem lerle baga gftacaktrr.
I
21.OlretmenLlerjve o[<ul p".soneli sa[hkh beslenme ve yagam tarzrm tegvik etmede
takrm
c. Okul Beslenmelve ShEhk llizmeti
I
1.
Qocuklann vliicut figrrh[r ve boy uzunlu[u cilgilmleri ylda en az
7
kez yaprlacaktr.
etmenler veya okul idLaresi tarafindan
I
y
aplar ak kaldedi flecektir.
ya$ gruplarrna ve cinsiyete gore
DSO'niin percentil defierlerine
(ayakta bfiV
tilte|
kullanr lrr.
i
o
Viicut allrltg flyakta yeti$kin tartr aleti ile olgiiliir.
13
gore
.
I
Ki$ilerinliizerindenci giysi alrrh[mr da gerelinde toplam a[rrhktan grkarntz.
Otgumte{i mtiinkun oldulunca ince kryafetler ile yap:rrrrz.
.
Stadiomltre (ayakta boy olger)
NOT:
o
I
Yata9a
b{[m[
bireylerde
i
.
i
Bacak vblamRirtasyon nedeni ile ayakta duramayanlarda
e kifoz (kamburluk) nedeni ile olgiim
lmaz.
lerde aynmcrhk yaratmamak ve kigileri
rle miimkiin olabildi[i koqullarda olgtim
lmesi
dUz
bir
zemin iizerine yerleqtirilmesi
zernin izerine konulmamahdrr. Taq ve
a bulunarrk tartmm altrra yerlegtirilerek
zemin duf elti lrh eli dir.
I
I
T4
emin olamadrprnrzda tartr izerine su dolu bir bardak
kontrol etmeye gahgmrz. ideali "su
terazisinin"
srna dikkat edilmelidir.
Tartr Ale'tinln ve poy Olgerin Kalibrasyonu
I
.
1
Tartr aletinin tier gun o]lgtim oncesi sabit bir afirrhkla veya kendi aprhFrmtzla
,0" oldu[unu kontrol ediniz.
.
I
Tartr aletferini[r digital olmasr okumada dofrululu, hrzhhfr ve kalibrasyonu
ni saflar.
k ile dlgtim yaparak kontrol ediniz, 2 mrrt
ahdrr.
.
.
i
Kalm giypilerifr (palto, ceket, kazak:vb) grkartrlmast safilantr.
I
I
Ceplerde I bulqnan eqyalarm
(cizdan, anahtarhk, telefon, adres defteri vb.),
I
I
gocuklar{a yiyecck vb. gtkarttrnlrr.
i
.
Duru$ta tjatAal dlgiimti etkileyebilir.
I
.
,,1
Olgiirn
0.11
kg (100 g) duyarhhkla yaprlrr.
I
I
Boy Uzunlufiunup Olgiilmesi
I
l
.
Stadiome[reyi po[ru yerlegtirdi[inizden emin olunuz'
.
Ayakkab!grkarrlmrgolmahdrr.
l
i
I)
Sag tol<asi,
kur[ele, qapka, bere vb grkarrlmahdrr.
l
j
-l
Qocu[un pyakfan hafif arahk olarak durmaslnr sallaynrz,,
i
i
Boy 6lge]re bqig, omuzlar, slrt, kalgalar, baldrrlar ve topuklar
stadiometreyer
temas etnlelidif.
l
l
l
-
lr
Qoculun rahat durmasr sallanmahdlrr.
l
l
gi igaret ve bagparmaklarr ile goculun
ir, gocu[un
bakrgrLnrn l.largrya
do[ru
ve:
rt dlizlem sa[lanlr. Kulalrn kanah ile:
l
orbita-go{ gukfrunun alt smrt aymhizada ve yere paralel olmahdr.
i
i
Gerekirseigocdfun dik durmasr igin gobefiine hafif bir baskr uygulanr.
.
Pozisyon lorurfurken agrkta kalan elle boy olgerin stirgiisiini.i aga[r dofru
gekinL
I
ve saglLar{ gere[di basmcr uygulaynrz.
.
i
,,t,
Tiim bu i$lemlfrin miimkiin oldulu kadar krsa strede tamamlanmasr gerekir.
i
rlm.
ise dikkatli davranarak bir tabure veya.
ni <lkumasr gerekmektedir.
lufunun diizenli izlemlerinin
2
sonuglarr
ile paylagrlacaktrr. Risk gurubundaki (
[renciler konunun uznTanr bir
saflrk:
ytinlendirilecektir.
a
Okul, bdlp;enjn tindefikli sa$rk sorunlartna baqta olmak izere 'dzel yardrmaihtiyacl
meti psikososyal lhizmetler, allerji
ve
azitik hastaltklar, cinsel yolla bulagan
, afirz diq saflrlr,
danrgmLanhk hizmetleri
gibi) yeterli spvk sistemini de igeren bir okul sa[h[r hizmeti sunacaktrr.
1_6
I
I
I
gore ayda en az bir kez yapian denetimlerin
Grda, Tarrm ve Hayvancrllrk Miidtirlufitine bilgi
D. Yazrh Beslenmej Dosiu Okul Politikasr
i
1.
I
Okulun, Ilesfenmp Dostu Okul Denetim Formu'nda belirtilen 5 temel bilegeni
igeren bir
i
ya4fi Brlslenme Dostu Okul Politiikasr bulunacaktr.
I----i
ofiretmenler, okul gahganlan ve toplumun da genig
4
\ da mahall,i dtizeyde bir e[itim konsey/komisyonunca
okulun kerndi
Okulun
k,,ndi tkoniisyonu
ooiisvonu ya
yaptl an temel arap{rmalardan
arapf rmalardan alman bil gilere gdre geli gtirilecektir.
nin ve okul
personelinin
beslenme:
bir amacr igerecektir. Ome[in; sa$rkh
ayr desteklemek; yetersiz
beslenme,
iloluluk/ obezite ve diper beslenme ile
iligkili hastaliklarrlr ve aynca buna katkrda bulunan hijyenik olmayan okul gevresi,
elitimsiz okql perloneli ve toplumda bilgi eksiklifinin dUzeltilmesi gibi.
Politika uyg{lanabilir zaman gizelgeleri ve net hedefleri igerecektir.(or: ne,
ne:
i
zaman yaprlapak...)
i
4.
Politika bir jeyleig planr igerecektir. (Hedeflere nasrl ulagrlacak ve
hedeflerer
09, organizasyon yaprsl, kurallar
apnnama ve aile ve gevreyi de igeren
ve)
tiim
lasrm...)
iol"'u"de[erlendirmer sistemi
5.
hi.ikmiX
sa$layacak, o[renci temsilcileri, veliler,
6.
dlretmenler, pkul iycineticileri ve yemek hiznneti sunan tedarikgilerin de katrhmrnrn
saflandr[r bi{ "Qekirdek Eyllem Grubu" olugturulacaktrr.
17
E. Okulda Farkln$ahfrn
ve Kapasitenin
Artfirllmasl
l.
grnlagtrrrlmasr igin
2.
dah$rn aftnlmasl igiin aileler ve toplumun
ilgili
paydaqlarla yrldil
katrlaca[r aktivitpler yaprlacaktlr.
I
Yrlda en az 1 k|z velilere yonelik saflrkh beslenme ve harekertli yagam konulanndil
ranslar vb.) yaprlacaktrr.
arrnda ulusal/uluslararasl s:Un/haftalar etkin
3.
iinya Su Giinii", 10 Mays "Di.inya Saflrk
bezite Gi.ini.i", 3-4 Ekim "Diinya YUriiyrig
asrm "Diinya Diyabett
4.
ik edici bilgi
,
Giinti"...
yarrqmasr, resim yangmasl,
genlik vb. okul i$i etkinlikler di.izenlenecektir.
5.
Okul personelinej beslenme, gtda giivenilirlifi ve sa[hkla ilgili konularda yrlda en az
kez
tr"
e[itim verrilepektir,
Okula
bir
konugmabr dlavet ederek veya
okul drgrnda seminerler,
toplantrlar
faaliyetlerinin yiiriitiilmersinde ve elitim
e ilgili uzmanlardan
(diyetisyen,
grda
m/kuruluglardan destek allnacaktr.
ilir gda tiretimi ve safihkh beslenme
rda, 'farrm ve Hayvancrhk
il Mudtirltigti, il
destek almarak hizmet
ekhane
iEi
e[itimler
gibi grda iqletmelerinde
gahqan
ijyen Kurallarr Yonr:tmeli[i" kapsammda
r ve sertifikasr olup olmadrlr kontrol
edilecektir,
18
BOLUM 2: BESLENntn
uoslu oKUL is,q.Krsr
I
ile okullara Beslenme Dostu Okul Programr
e Dostu Okullar Denetim Formu" (EK 1),
(EK 2), "Okul Bilgi Jiormu (EK 3), "Okul
Eylem
-l Formu (EK 4) f,le birlikte duyurulur.
I
Formu (EK 2) doldurularak it ttlitti E[itim
iidiirlflfiU Bulagrcr Cflmayan Hastahklar,
aprlr.
Miidiirli.i$i Bulagrcr Olmayan Hastahklar,
elveya personeli ile il Milli Egitim
r ile olugturulacak denetim ekibi tarafindan
formuna gore denetlenir ve denetim raporu
i
4-
Yaprlan denetim jsonuounda okullarm defierlendirmesi aga[rdaki gibi yaprlrr:
a)
Yaprlan de{etim sottLucunda her okulun Beslenme Doslu Okullar Denetim
Formu'nda b]uluLn4n kriterlerin tamammr yerine getirmesi gerekmektedir.
b)
K 2), Beslenme Dostu Okullar Denetim
ile birlikte "Sertifika" dtizenlemek tizere
c)
inde okullar aqafirdaki qekilde listelenir.
K 2), Beslenme Dostu Okullar Denetim
3) ile birlikte Okul Listesi "Seftifika"
derilir.
Omek "Okul Listesi"
I
Anaokulu. ilkokul.
l, lise (
I
mi Kamu mu oldu[u belirtilmedir.),
5- Safiltk Bakanh[lnca 'r'Beslenme Dostu Okul Sertifikasf' hazrlanarak Halk Salltfit
Mildiirlii$ine
gdirderif ir.
I
6- Saflrk Bakanh[rlrca diizenlenen sertifika Halk Safih[r MUdiirliifii ve Il Milli Elitirn
Miidiirltigii tarafindan soz konusu okullara teslim edilir.
L9
n
ylnlmdaa" en
azl
az
KEZ
I sa[trr
layamayar
tyanlardan
okullaarm listes bbelirl
rlirli
'tesi
20
N6r,tJVr S: oN onrinhr,nNDiRME FoRMU ve KURULLAR
I
o
gelece[i
bir
"Qekirdek eylem Grubu"
i
Mtidtir vuyu frrltiatir Baqyardrmcrsr,
I
BilimleriiFen ve Teknoloji
Ogretrnedi, S,[gtrt< Bilgisi Ofretmeni, Biyoloji O[retmeni, Saghk Alanr
-i
. Bir okul jgahganr (or: aggr, kantin grirevlileri,
okul sa[hk personeli, idari
personLel i,b.),
.
iki veli (o[ul
aite birliginden;,
I
I
n)
Toplum Kuruluqlarrndan (olmasr halinde)
I
a
I
Qekirdek Eylem I Grutiu bir koordinatdr belirleyecektir. Bu koordinator tercihen bir
Okul Mfldiirti vela Miiidiir Baqvardrmctst olacaklr. Qekirdek eylem Grubunun gdrevrr
I
koordinat<jr yOnptimipde okulun Beslenme ll)ostu Okul olma stirecinde gereklii
kul Denetim Formuna gd,re okul igerisinder
4.
deSerlendirme sonuglanna gore temel
5.
I
an biittin kriterlere atrlta
bulunacaktrr.
Plant Formu (EK 4)" kullanabilirler.
etim Formu'nda beli]rtilen 5 ana baqh[rn
22
I
23
I
EK 1: BESLENME DOSTI OKULI,AR DENETiM FORMU
Evet
A. BESLENME VT] SAGLIGI DESTEKLEYICI BIR OKUL
dGnnriu PRocnAMr dnr-isriRMn
I Ofiretim prolgrammda ayn bir ders olarak veya difier
derslerin igerisindle okul galr gocuklarmrn
gereksinimlerine, kiildiirel yaprya uygun ve etkin beslenme
eEitimi verilmekte miilir?
2. Yag, cinsiyet ve kiiftUrel agrdan uygun beden elitimi
(fiziksel aktirrite: eflitimi) dlretim programl uygulanmakta
mtdrr?
3" Sa$rkh ya$am v9 yag,hm trecerisi e[itimi olretirn programr
kapsamrnda uygulanqqKa mrdrr?
4. Beslenme dostur oku[lar programma uygun olarak okul
o[retim prog
e efiitimin
hedefe etkis
zenlemeler
yaprlmakta m
B. DESTEKLEYICI OKUTI C]EVRESi OLUSTURMA
1
Okul yemekleri; yiylecek satrcrlarr ve btifeleri (varsa)
saflrkh beslenmeyi dCrsteklemekte midir?
2. Okul gevresindeihiznr et veren yiyecek/igecek satrgr yapan
yerlerin grda gtiven ilir:li[i ybni.inden dlenetlenmesi ve
kontroli.i igin ilgili kurumlardan (Grda, 'Iarrm ve
Vfudiirltig, Belediye/il 6zel
idareleri/Organize Sr rnayi Btilgeleri, il Saghk/ Halk
Safltgr Mudiirlti$i) dr :stek almmakta mrdrr?
Hayvancrhk il
a
4.
Beslenme ve fiziksel aktiviteyi destekleyici olumlu
mesajlar var ml vQ bunlar okul ipi uygun yerlerde
sergilenmekte midir?
O[rencilerin evlden getirdikleri beslerune gantalannrn
igerikleri Saghki Balqanhfrnrn yayrmlamrg oldu[u ve il
Milli Egitim MjidiirfLi.igii'niin okullara dafirtmrg oldu[u
haftahk beslenme protlrarnma sore hazrlatrlmakta mrdrr?
5. Ofiretmenler tarafndap beslenme gantalarlrm igerikleri her
gi.in kontrol edilrnekte midir?
6.
vo dengeli
herhangi bir
afig, poster,
de$eri d[giik
yiyecek ve igecekler) \zin verilmemektedir"
Stit, ayran, yo[urt vb. igecekler ve taze sil<rlmrg me).ve ve
sebze suyu ve tzine ilb meyve ve sebze satrqr yaprlmakta
mrdrr?
i
24
Havrr
8.
Okulda yemek ihizrrleti varsa; okul gocuklara yiyecek
velveya igecek ,safliyorsa terniz, rahat, yemek yemeye
uygun beslenmeioftarnr var mrdrr?
9. Yemek
)emek l9rn uy€iun
aynlmrp mrdrr?
10.
11.
si.ire (en az 30dakika)
Okulda yemek hiizmeti varsa; Meni.iler
Sa[hk
Bakanh[r'nrn yayrmladr[r meni.i modelleri 6rnek ahnarak
hazrlanmakta nirdrr?
Uygun yiyecr:k hanrlprnaimkamlarag - gereci var mr?
12. Okulun "Beyaz Bayra k
I 3.
bir
Gtivenli
/
" sertifikasr
bulunmakta mrdrr?
temtiz igme uyu erigimi saflanryor mu?
14. Gtivenli hijyen ve san tasyon davranrgr desteklerriyor mu?
15.
Kzlar ve erkeklor igirtr ayrr ve temiz tuvalet var
mr?
16.Yemek yeme alanlarr a yakrn mesafede el ykama amagh
yeterli saytda lavabo ve ekipman bulunmakta mrdrr?
17" Okul bahgesi, oyun oynama, kogma gibi tlaaliyetlere
faaliyetlerle, fiz ksel aktiviteye uygun olarak diizenlenmig
midir?
18. Her yag grubu i9!n,uy gun okul spor alanlan var mr?
fiziksql gid, et, damgalama ve ayrrmorhla kargr
olumlu eylenl geiligtirl iyor mu?
20. Okul personeli i saEl kh beslenme, fiziksel aktivite ve
saflrkh ya$arn tqrzrnz tegvik edecek gekilde model oluyor
mu?
19. Zorbahk,
C. OKUL BESLENME VE sAcLrK nizunrrnni
1. Qocuklarrn biiyiilnesi dtizenli olarak izleniyor mu?
2. Diizenli izlemlr )nn
onuglarr gocuklar
ve aileleri
ile
paylagrhyor mu?
3.
Sevk sistemini de rce ren destekleyici okul sapLL[r hizmeti
verilivor mu?
A
T.
Ilgili genelgeiCe belirtildi[i iizere Okul Miidiiriiniin kendisi
veya gorevlendirieceli bir Miidiir Yardrmcrsr bagkanh[rnda
kurulacak bir kbmisyon tarafindan ayda en az bir kez
genelge ekinrle bulurtan "Okul Kantini Denetim Formu"
kullanrlarak dentitlerrurhekte midir?
5. Okul kantini, Okul Miirdiiriintin kendisi veya
gorevlendireceSi bir Mtidtir Yardrmcrsr bagkanhfrnda
kurulacak komir ;yon tarafindan "Okul Kantini Denetim
Formu' na gore ayd[ en az bir kez yapian denetimin
olumsuz olmasr so{ucunda ilgili il Grda Tarrm ve
Hayvancrhk lrliir liirliiiriine bilei veriliyor mu?
i
25
D.YAZILI BIR'B
DOS'TU OKUL'
VARLIGI
bel rtilen 5 deferlendirme baghfirnr igeren
tlt bir ' Besl
Okul' Politikasr var mr?
dahil edilmis mi?
Hedefler belirl
ig mi? Zaman gizelgeleri ve agrk
hedefler var mr?
tegtirilece[i ile ilgili bir eylem planr
1. Bu taslakta
3.
I
6. Yazfi politi
dErenci temsilci
ve yemek
h
politikasr
igin bir
aki aktivitelerin izlemini
izleme-
saglayacak,
i, veliler, dfretmenler, okul ydneticileri
nan tedarikgilerin de katrhmrnm
ekirdek Evlem Grubu" mevcut mu?
E.
OKULDA
ARTIRILMASI
Okpllar' politikasrnrn yaygrnlagtrrlmasr
rlar yaprhyor mu?
Saflrk, salhkh
farkrndahErn
aktiviteler vaorh
3. Sa[lfth
beslen
ulusal/ulusla
mrdr?
4.
Sa[lrkh
bes
lenme ve giivenilir grda ilgili konularda
m{sr igin aileler ve toplumun katrlacafr
e ve
hareketli yasam konularmda
giin/haftalar etkin olarak kutlanmakta
ve hareketli yaqamr teqvik edici bilgi
yangmasl, genlik vb. okul igi etkinlikler
k, sa[hkh
rda
ilsili konu
a dEitim
beslenme ver giivenilir
verilivor mu?
BA$VUR U FORMU
SI VAR MI?
27
EK 3: OKUL BiLGi F6RMIIJ
1
,
?
Tarih (etir/ar//vr
I
DeEerlendirme
uru
Ulke/
5
Okul Adr
Kurulus Yrh
Okul Adresi
Formu Dolduranrn
7
Fotmu Dolduramn
8
Iletigim Adresi (;smail, telefon, fax)
Okul Tiirii
Okul Diizeyi
4
9
10
Adr
Baslansrc
Il
Takio
ID kodu
i
Grirevi
I
Kamu
Okul
Ozel
Ilkokul
Karma
Ortaokul
Kasaba
ilpe
Erkek
Lise
Krz
Di!er
6ncesi
11
t2
Kdv
Okulun KonumU
Ogrencilerin Yaq
ArahEr
13
Offencilerin Cirisiyet
DaErhmr
Ktz
Erkek
i
T4
Kayrth d[renci
l5
l6
Toplam Smrf Sa lsl
Smrflardaki
Sayrsr
Ortalama Ogrenr
Sayrsr
t7
Toplam O[retme n
18
Toplam Bahge/C 'yun
Sayrsr
Alam (m')
19
SPor
Allnt
ff,P1"*
20
Okulda yemek
Varsa Ismi ve Gcirevi Nedir'?
hanrhprndan
sorumlu persone var
mt?
21
Okul beslenrrLe v
Evet
veya sa$r[m teg' iki
ve geliqtirilmesi
kapsamrnda bir
programa dahLil n i?
22
Okulda sa[hk kululu
var
23
24
25
mr?
Okul Aile
Program Ismive Katrlrm Tarihi
FIayr
Flvet
Hayr
[Jye Sayrsr
Evet
Hayr
[Jye Sayrsr
I
Birli[i
vaf
mt?
AhndrEr Tarih:
Ahcrrun Adr:
Qekirdek Eylem Grubu
leri n listesi:
DiEer
F]
f-
rh
.f-
N
I
+'
!= lf/
l=
tx 'l-:i!-<|
i.ri rt, A
q)5
EG
qlL
N
c)
)l)0
-aa
s
Lo+,
Eb
c)
L
q)
q)!
LI
o'].
)90
OJH
h
E
r?t
DO
Cq
d
tEr
u)
A
uh
6)
trc!
so.Ec)
Vsq,
r--\
.'I
c)
L
.'t
c)
rh0
D
V
q)
+
V
z
r-'l
I
I