PDF ( 7 )

MarnarailetiSim
. . , - -i*ORGANIK
MEDVANIN
, .
hir taktiEiniz vardt, diye anlatryor bir NA'rO
KOSOVA
s-rnioti. Qttlunlukltt b,t hatalrrrrn ncdenierini
ye sttttustannt hilivoniuk' Ana kamuot'ttnu
.,,...,.,.,
:...,.,.,
l
MncnnALARI
' .
', t '
Arq. GOr, Uraz
AYDIN*
liivorduk Gcrgeii ancak 15 giitt sunra' artrA kirrr'scli ilgilendinnedi/i zanan uEtklt'
vordttk' Heryel gihi' kantuovtt da iizerintlc (a-
ro)
ltstlarak olusttmrluror".
* *"i';:,i::,:'i';;{
Mor*'tn da 1870 Franstz-Alman
savagl hakkrndaki yorumlartnda be-
[rttifi
gibi, savaqlar srraslnda toplumunltim hatlan ortaya glkar, taraflar
belirginleEir. Teknolojik imkanlarrn
celismesiyle birlikte, ya$amdaki et[intigi vu toplumsal ohylar iiz.erindeki etkisi gitgide artan kitle iletigim
araElannrn da, savaE di'inemlerinde,
neshellikten uzakla$lp aErkqa taraf
efilimli olduklarr gozlemlenmiitir" Gerek Korf-ez savaqrnda,
cerek yine emperyalist tilkelerle,
lesitli iiqiincti diinya i.ilkeleri arasrnila"daha ktigiik gaptaki gatr $m al arda,
medya, cleitirellikten ve objcktifl ikten uzak bii biqimde sahibinin. yani
iktidann sesi olmaya soyunmu$tur.
Bu onermeye bir kargtt argiiman
tutmaya
olarak sunulabilecek Vietnam sava$l
ijrneEinde ise bastn, ancak burjuvazinin-bazr kesimierinin grkarlarr teh-
likeve cirdiEindc ve bizzat hu kesimierii de iavaqa karqt tavtr alma-
sryla muhalif ve savag karqitt yaylnlar yapmaya baqlamrgtrr' Savaglar
* M.U. lletiqim
Fakiiltcsi
srrasrnda medYanrn tutumu hiqbir
zamaLn taraf iilkclerin halklannln 91karlannt degit (bunlarrn savaElardan
qrkarr yoktur), her zaman igin egemen stntfinkileri yansrtrr. Kiirfez savagrnda, oto-sansiirden kurmaca habeie, ABD lehine her tiirli.i yanrltmay(inlend irme ytintem i uygulanmtqttr.
ilu savaq, tiim medya eleqtirmenlcri
267
Marmarailetisim
igin adeta bir laboranr"_i jlgli giirmiigttir. Burada tizerinde
duracalrmrz
Kosova savaqrnda da,.neiedeyle tiim Batr ;.dyu., (yu'ii
NATO
medyasr), srrbistan'rn bombalanmasrnrn insani
;;;gr,
or,rugunu
i"rdil
ilan edip, her rtirlii garlak sese karEr
bi."il;;u$;rmurr.
-t*
u*-',
Krsa
bir tarihsel gergeve
Nazi iggaline karEr muzaffer bir miicadele sonucu, Tito
...
dnderlilinde
1945 yrhnda kurulan yugoslavya. Federatif Hatt
Crrit
uti'"y"_
sinde altr cumhurivet,
"iiy"tr"ri
o. oz-erk bcitge_y"r urtyoro.r-B;l^,
srbistan,
S,
Karada!, Hrvatisian, Slov_enya, nosni-fiers;d MA;onru
u. Srrbis_
balh voyvodina ve Kosovadrr. Tiim boti;kf;;uairs rE.rirrno"
ar
as.rru^ s a!_layabilmek i gin, higbir halka imtiy
ylf
az t*r'n u,nig ve gegitli
bcilgel eri n farkh ekonoryt
geligmesi
dEtil*k'6unla,
bi rbiri _
{r"t4ila
le60'larda oriaya srkan ,i'uii b;;1,;, dre bore_
i':::.lliffly:.::ul',
ranmaya
ve brrtakrm lrberal politikalann uygulanmasrna yol ug..'eu
uy_
gulamalar sonucu bir ekonoh.if
ya"gaoryii oi'gblii v,llari 96_
ltiyri-mg
lindilinde Federasyon ciddi bir kizre 6Ti kar$t. tirir. bis u"iE"zo
tan'a
milyardolara ulaEn.Bcilgeler arasrndat i egiiszril.irir a.turut,'tu.it
ben varolan dtigmanhklann hortlamasrna sebep olur. Slovenya ve ten
Hrva_
tistan gibi en g.eligmig.cumhuriyerler daha yqkrJlffia-nri
tenol geti_
siTlgltli engelledilini, yoksul-olanlar ise digerterinin t"nol"rini sci_
miirdtiliinii iddia etmey,e baElarlar. Bu yrllardi halkrairn biraraoa yaEa_
masrnda rjnemli bir simgeiel erken olan cjnder Til;';;;
oliimti de
durumu kolaylagtrrmamrEtrr. son onyrldo ortuyu grt on .Crl ve
kiiltii_
rel sorunlann maddi temeli askrrarak 6u sosyo-eko'nomi[
da_
iJigr<ilere
yanm aktad*. ( I ) I g8 7'de iktidara g"tg.n
qu nis t earti iiylii-Mil;;;;,9
[g
de. trpkr I 930'larrn Krar Aleksander'i gibi Srrpta.rn-t-at'im
iyetinoe uir
liniter devleti amaghyordu. 1989'da hizrrlanan
ile, S'f
v""i*.v"ia
ulusunun tarihi merkezigrjriilen Kosova'ya u. v6vuoJiiiia
wTa An_
ayasasr'nda tanrnan stattiler geri ahnrr ve lialkrn muhalefeti
Jert bir gekil_
de bastrnlrt.
!o !.y:t]urda_orraya grkmaya baqtayan kapituri, restorasyon elilimleri, SSCB ve Dolu Bloku'n-daki aig'er uur6trarit
diktatoi_
li.iklerin yrkrlmasr, ue
l?\. kuiu.plu di.inya ve ktiieseliegme-siireglerinin
baglarasryla bjraber giuikge giiglenir ve_ hakim_h;t"
t;ii;. .i,urupa bur_
j uva,zileri tarafindan des tekren e n Srrp, Hrrvat,
S lo ven",-B o gn ar. .ig"."n
srnrfl.an, zetginlikleri ve iiretim aragiarnr ele gegirmek ig,n gutrgrnuyu
girerler.(2) Tiim bu olumsuz kogullair da, Balkir i,^ttt* g"ri,
.iiriyJt_
gi tepkilerle kargrlar. once Hrrvarisran ve Slovenya, ;;h;;;;ru
da Bosna-Hersek balrmsrzhlrnr ilan eder. Bu sonuncusu iig buguk yrlhk
bir ig
!gva$ ya$ar ve sanayisinin yiizde 65'i yokolur. 1992'de Sirbistan vL
Karada! tarafindan kurulan Yu goslavya.Federal cumhuriyetieri htinye_
frl9g ygr alan_Kosovaua bagrmsrzhk istemi gitgide gii"g kazanrr ve
1997 yrhnda Kosova
eyrJmierine biEtar
\u+utus ordusu
Bu ddnemden itibaren Belgrad ydnetimi Koswa'daki Arnavut halirna
(bu kesim Kosova ni,ifusunun vo 90:n oluqturmaktadrr) kargr baskrlarr
ve stirgiinleri yolunlagtrnr. l3 Ekim 99 gtinti NATO Belgrid'a Koso-
eeriifi
262
Marmnrailetisim
de bu
va'dan ordulannr gekilmesi igin 96 saat verir, Belgrad y.$netimi
g6rti$tiiii*otom,, kabul'eder. 6-7 $utrat tarihleri arastnda Rambouillet
so_n gtiniinde.anlagma metni;;l"ri [i" tuiunu. topt-q. bOrqqmelerin
sadece Kosova de'tiit.i.lAdo tarafrndan getirilen B Eki'ne gl;re NATO,
"" yueustavya Fediral Cumhuriyeti'nin tiim topraklartnda (hava ve
ve iilkenin
fl;;. r;fi;;iieiJ^ttitl serbest dolaqim hakkrna sahip-olacak
yll 6zerk
3
vasalarrndan tamamlyla muaf tutulacaktrr. Ayrrca Kosova
ise
bir refeve uluslararasr Eerqeve uygyn
igin
yd
netim
ir
"E"ii,tilgesel
zltpni kazanabilecektir. ( 3 ) M illiyetgi b
ile b afr mir
"
Milosevig
"
gelen bu iiltimatomu
iilft;*,f i$ g ut"i u" b6fiinmesi anlam-tna
(3
giin
si.irmesi tasarlanan) hava opeT4Mutt'tuNATO'nun
;;d;d;i.
iurnono baslar. Bu bombatamalar so-nucu, Belgrad y91elfmi' Kosovah
baskryr. etnik temizlemey.i ciddi diizeyo: q'.t9.1'
ioo"ruiuon tjncesinde 300 bin. sgnrasmda ise bir milyon kigi s6rtiliir)'
altyaprsr ( 136 milyar dolar civarrnda). yerle bir
V,l;|."6ilu;nin
Nnro iie Yugoslav oidusu arastnda imzalanan KuKoso"1"i.'6^H"'riruntu
rnunouo anlaEmasr ile bombalanialar son bulur. Belgrad_g.ig1eri
(KFOR)
verle'ir'
g"kilii, NerO gtidtimlii Kosova Banq.Gticii
kentinMitroviga
de
6zellikle
gatrymalar,
i,ncak
Ubi siiafrsrzlandmlu.
Kimi zaman Srrplarla Kosovallar arastnda, kimi
20
io.un ir" Kosovaliveya Srrp sivillerl'e KFSR gtuevlileri arasrnda'btilkonusunda
kararlilt{1
-rriiii giinti, "NAfO'nui Kosova'daki
bir mtyi .t.g.rrye.yi.'.uT39agk
ve
halka
liderlere
ve
askeri
sivaii
tiif.nin askerlerinden oluqan 1500 kiqilik bir birligin
i{i On'o tutriacafr Dinamik Tepki 2000 tatbikatr baglatrhr.
t;iltlil;;"i",
;;;ail
ilil;hr'tir".ino"ti
itit
ffi;;
;Jil;;;.*"r.i"air.
d;tgbb
i;il';;ffi
EnformasYon
delil
konfirmasYon
Bu savaqta da, bir kez daha gazetecilik me-s!e$ia1 k69e taqlanndan
soigulayrcr anlayrqrn yitimine tanrk olduk. Ttim savaq boyunca
bi.i
batr medyasi, sauagrn taiaila'ndan biri olan NATO'nun sijzciiliigiinti
sorgulanvaDtl. NATO'nun yaptrlr brifingler strastnda vcrilen bilgiler
iluriftndun frigtir elegtirel tutum sergilenmedi. Edi;;d;
be5
S"i-d, izledigi otuz NATO basrn toplantrsl slraslnda, en fazla
NATO
veya
Solana'nin
;;,tr aitr eazete;inin, Genel Sekreter Jivier
Kogrktrlrnr.anlatryor(4)'
karqt
agrklamalanna
Str"u'nin
i"ltrLii;r.tiirU
itibaren
ise- b ombalamalarrn ba;rndan
s ova'd a gcirev yapan gazeteciler
alar ve an alizler N ATO'nunkiler
aqrklam
an
YapUkl
brrakmiqu.
i alrsmay-,
;digrnOan, onlinn rahafhareket edemedifine'. $913f^tf ryla do[yaplru tritrer aktaiamadrfrna karar verilmiqti. Bu nedenle, NATO'dan
ion ogrtfo*alar yeteili gortiltiyordu- Halbuki Kosova savagtnatrir g?zP1!.i ;'i1,iitb tr-utitOtgt tairtir{e iorgulanabilecek hatta eleqtirilebilecek birSudurlika Hastanesi'nin bombalanEirt ?;g" bulunuyordu. Jamie She1,
bu hastanenin asltnda bir krqla
aErklamada,
yaptrlr
iourt tr".ine
oldu[unu beliriiybrd"u. Yikrntrlarrn altlndan gtkan ve aralannda on dotuiiostnOu gair 6ir genE krankinin de bulundulu sivil c.esetleri bu agkyalairlamakiaydr ancak bu yalanrn iizerine gidilmedi. Belg-
J;
,"J
;"'i;i"t"ijit
iltffi
l;;y;
/-oJ
Marmnrailetisim
rad'daki Srrp televizyonunun merkezinin bombalanmasr
konusu da yine
lqr,Qylanpasr gereken bir konudur. Bombutu-aoan-lrc gti" ti"."
C NN'in Arl anta'dak i,merkezi, B er grad'da bd
;;iiuf irt"rrn", rele_
vi.zyon binasrnrn d.e.hedef ahnaca-gr haberini u"ri.. no
,"riada Milose_
bilinen S'p rstihb-arat Bakanr ru.t u"ouivucic, bom_
IlE.:
f"kr"trlryla
Dalamanm olacaEr g,ul,
yayrnlanacak Lany King,in programl_
9N.N'9e
;;
n
a ka
u I m as
r i qin"bu"
bin
ada
jrn" yaprlabilmesi
bu
r
unin'ri"dy;i;;ilffiiil: h*a m akya_
igin yarrm saat de erken"gelm".il;;;;i;. V".iig"E
kahr ve bonibalam_agT^r.:rn* gelir. cNN b"unun tiiilrrorir
old;d;;
ve randevuyg_9n iki saar 0ncesinde.n iptal ettirdiginiioola
eder.(5)Tatr
medyasrnrn
.(i!\ gylem rerine baEradrli yrllardu,{e o hilieiorist olarak
tanrmladr!r). Ue-{'yl
.yaklagrmr_ Oi dtOutgi,rt"*ffi;;. fustu*i,
UQK baskr altrndaki uii
hatkin silahh birlikierini irio"-Jr"ktedir. Ne
var ki,.bu. rirgiittin ydnetimi ve beslenme kaynakla" lonuiuno
akibazt
pglgetleri de gormekte fayda var. UQK'ntn Almanya u" Ar".iko tu.o_
rnoan mador n*tT,l-rl,dcstekrendi!i batr medyasinda da yer
armrEtrr.
Ancak bu destek silah ahmrndan dte-paralr aske'r r"ruG;i,
da kajsa_
maktadrr. UQK'y,a komutan .rarak atanan Agim ceku nun,
emekri
Amenkan generallerince v(inetiien ve vabancr iilkelere parah
aiker
gon_
professionar Res.urcei tnc. qirketitfiril
deren
iliqti
iieii\ti]iqarv.
sinde oldulu bilinmektedir.
aynr zamandi t995'te riajinida
.g"Iu,
Hrrvat ordusu tarafindan yiizbinlerce Srrbrn topruf.foitnOai stirtilmesinin baghca sorumlulanndandrr (o zamanlar grivat
g"n"rolUQK'nin
"ior.""o"
uyu$rurucu
ricaretiyle
u"
o.gunrr"
rug^i;.gltr".iyr"
!1)
$yTca,
(dzellikle de rs.vigrg ve Almanya'daklKosova maiyas, itejihfisl
ot<iu_
!u bilinmekte(6). Bu arada, Kbsovahlara yiinelik irtnit t.rnliteme giri_
gi m leri kargr s r nda UQ{ Kosu va'da
j"r.
.VaS.ai,.an Qrrpl.arr u.'f lng.n
gi riqi m i gerqekles tirm teiir. zOO Ui n .iuu".nOi
y:jl"l.1
Srrp ve
Xtf
l': Kosova'yr terk etmek zorunda brrakrlmrgqr. Bu insanlar,
gmgene
iop_
rakl anndan s i.iriilen Arn avutlardan d ah a
- . os u-' de gitoirtei.
_
Yukarrda aktardrklarrmlzdan, giiphesiz medya da haberdardr ancak
vg ydntemleri konusunda hi"gbir sorguJamayu, nrJ.ni", gerek
96riilmemiEtir. Sorulan sorular ise zaten ce'iabr bilinen u. toigirunon'iorrn'kendilerini daha iyi i?de edebilmelerini sallayan ,oruia.or. Fransa
Bagbakanr Lionel Jos,pin, katrldrlr France z tanitrnoatiana trau".
biilteninde bombalamalar hakkrndaki go$qfelqu agrklar: ',Bu bii iavas
aigii
/:i: l.yk:tr.adrna y.a.pilan.vuruslirdtr-". Elegti'rmey" ,.yiiii ti. gareilci
rqrn biiylesr brr aqrklama bulunnraz Hint kumaSr sayrJrr. Ancak hiber
su_
ngcyry.z qu sorulan sormayl teryih eder: "yetbrinLe erken harekete gigilebjldi mi?"; "Bir kara mtidahalesi tasarlarnak gerekmeyecek mi"?,,;
" A.91.(lq.rymarus he defle rde n biri M ilo s ev ig'i
o r tadin kaldtriak o tabili'r
mi?"; "Bazr miiltecilerin Kosova'ya geri dandu[tive orada ci:anh kalkan
o lar a k ku llanilfi fi y ri niind e b i I g il e r iii z v ar mt ?i', . (7
)
ulK
Nadiren de olsa, kimi meslefe yakrErr sorulann soruldulu vakit de,
bunlar hasrr alh ediliyor. Briiksel'de gergeklegtirilen NATd basrn top-
Marmnrailetigim
lantilanndan birinde, ingiliz gazetect Robert Fisk'in, Irak'ta kullanrlan
ve birqok kanser vakaslna sebep olan 'yoksullaqtrrrlmrg urany_um_'lu
cephanelerin kullanrhp kullanrlmadrlr sorusu iizerine, bir general, NATO'nun bu silahlan kuilandrlr kabul etmig ve aQrklama naklen yayrnlanmrq+. Daha sonraki bir progiam igin.bu^toplantrnm kaydr iizerinde galtgan CNN, bu b6li.imi.i tamamen silmiE.(8)
Ancak medyanrn asrl suskun kaldrlr konu, nedenleri ve sonugllrryla
sava$ln bizzat kendisidir. Hergeyden once bu sav-aq.Birlegmiq Milletler
belirten 2. Maddesine
$artrnrn, egemen bir iilkeye saldrnlamayallgTI
izni 3lmamryBM'den.gerekli
i<;in
miidahale
bu
NATO
aykrndri. Ay.tca
soktulu iEin
saYa$a
iilkesini
almadan
onaylnl
tr't. Clinton'ise, Kongre
NATO'nun
olarak,
si.irekli
Bizlere
etmiqtir.
ihlal
Amerikan Anayasasrinr
i'Amavut mtiltecilerin evlerine dijnebilmesi iEin" mticadele ettili anlanldr, Ancak higbir gazeteci,bu miiltecilgril brlyiik Eofunlu[unun, bombalamalar barslamadan 6nce zaten evlerinde oldufunu ve asrl.olarak bombalamalar *nutu Belgrad yiinetiminin etnik temizlemeye g-iriqtifini sdyleyerek, bu agrklamalira itirazda bulunmadr. Srrp QgngralNebojsa Pavkovic, i\ATb'non Yugoslavya'ya saldrrmasr halinde, bunun aclslnl
Kosovah Arnavutlardin grkaracaklan uyarrsmda b_ulunmugtu. NATO'nun tist dtzey komutanlanndan General westley c]ot9o, Kosovahlara karEr yiirtiiiilecek saldrrlarrn kesinlikle 6ngiiri'ilebilir oldu!unu
o,;tklu*air. hynca sivil cinayetlerinin, ancak bombalamalann b aqlam artnOon ronru Iiosoua geneline yayrldrfr, daha ijnceleri UQK'nin bulundu!u yerler ve gegriliyollar iizerinde gergekle$tirildiEi Avrupa Gliv.eniil"ve'iEbirtlgi foirhilugu (AGIT) tarafindan haztrlanan raporda da belirtildi(9).
Belgrad yiinetiminin, Rambouillet gdriigmeleri strasrnda, birgok batt
iitkesiriin teisine, ayrrhkEr Kosovahlarla masaya oturmayl kabul ettig]ni
'^SlrgOrmiigtUf<. Hatia Srrbisian Millet Meclili, gortigmeler srrastnda
Eirto,r' Cumhuriy eti'nin v e Yugo slavy a F e deral Cumhur iy eti'nin e g e menli{,ine ve toprakbAtAnlA[tii, saygt kapsamutda, tiim etnik cemnatle,i,rif y"rtt"Si;lirm eSitli{inii gtit,encV altinda olacafi [Kosova.i7ir:!,bi,
Azerklik yAit;nde siyasi"bi, airlasmayal' glulpuk i91n !M ve AGIT'ten
uarOtm istenilen bii metin sunmuEfu.(10) Ne var ki bu metin, haber
iianslanna dafrtrlmrg olsa da, kamuoyunun .lyytit bir kesimine ulagmadr. Dolayrsryli, bir diplomatik Eilziim kesinlikle miimkiindi.i, ama buradan da ahtaytaUitecefi gibi, biryle bir 962ilm istenmedi'
Yukarrda gdrdiiliimiiz gibi, son gi.in NATO tarafindan sunulan altr
koEullar soniasrndi anlaEmazhla diiEtildti (NATO gtidiimlti bir Bang
Gi.ici.i'ntin ti.im Yugoslav topralilannda serbestqe dolaqtmt, y-ol, kiiprii
gibi yaprlan istedili gibi defiEtirme, yasalanndan muaf tutulma, ileti[iln ,rrgantarrndan iicietsiz yararlanma hnkkr ve Kosova'nrn tig y.tl i!9Tiind" Sugt*srz olabilme hht<i<r). Savagrn sonunda ise B.elgrad'rn NATO, AB ie Rusya ile imzaladrlr anlaEmaya gdre, B4rrE Gi.icii ancak Ko-
Marmnrailetisim
sova'ya yerleEebilecgkti, yani Yugoslavya'nrn geri kalanrnda serbest
dolaqrmr sdzkonusu delildi, aynca-Kosova'nrn ti-E
vtl igerisinde bafrmszhla kav-gsabilmesini igeren madde de ortadan i<ltttr. Krsacasr, savag
Kosova halkrna hiEbir
getirmedili gibi (unutmayahm ki bu ,'ini
sani yardrm.aT.ag! miidahale" onlar adrna b-aglairlmrgtr), Srrplann etnik
k-qq*
temizleme girigimini.de tetiklemigti._Dolayrsryla sava$ uir triq'iEin yaprlB irrasyonelligin brzzat kendisi basrn- tarafi nd an sorgutunrnufryT lgF. u
dt**.
Sayrsal Dezenformasyon
Savag siiresince Srrplann Kosovahlara yaptrkian konusunda bir
Eok
s!.y rigv{u-t<. srrplarca oldiirtilen Kosovah-sayrsr her gtin artryordu.in-
giliz.DrgiEleri Bakanh!t "100'denfazla kntliamda
I0 0b0 kirsi oklt;rt;klti,,
agrklamasmda bulunmuqtu. ABD savunma Bakanr bir televizyon progsilahtaSryacak yagta 100 000 kiginin kayrp otdufunu, truritarin
L?T1_d.a
dldtiriilmtiE olabilecelini soylemigti. Amerikan Devlet"BakanhEr ise
agrklamada, "500 000 Kosovah Arnavut kaytp, dtdiiriitmis olyqlgryldan.kor.kuy.oruz" demigri. 2I Nisan giinti Frinsrz TFI ka'nah,
\{To'ngn bilgilerine dayanarak 100 000lte soO 000 insanrn kayrp ve
ijldi.iriilmiig olabilecelini aErklamrgtr. NATo sava$ran sonra l0 ooo er-
yaptlr
navutun dldiiri.ildiiEiini.i iddia etmiqti. Bombalamalar sona erdikten sonijlii. sayrsrnr ve sava$ suglarrnr_ araqtrrmak izere Kosova'ya giden
1.1,
Yugoslavya igin u_luslararasr ceza Mahkemesi (yucM), yupttgt ifrcetemeler sonucu 2018 c_eset-buldu! Aynca hepsinin Amavutbldu[una dair
bir kanrt da yok.. ft]cMlnin yanrsrra bolgeye giden diger uhislararasr
komisyonlardan hig biri, "soyktnm" terimlnin kullanrminr hakh krlacali
diizeyde toplu mezara rastlamadr. Bizlere haftalarca scjylenenlerin aksi_
ne, aynm grizetmeden yaprlmrg kitle katliamlanna dair liamtlara, tecavirz
kamplanna veya gegitli uzuvlarr kesilmig cesetrere rastlanmadi. Kosova'da bulunan bu 2018 cesedin drgrnda, 1998'den ueK'nrn saldrrrlalT91n dolayr 100 Srrp_ve Arnavur hayatmr kaybetmig; sava$ boyunca
426 Srrp askeri ue ll4 Srrp polisi oldtirtilmti$; NATo'nun attigt ub ougtiikten sonra bir krsmr patlamayrp mayln iglevi gdren pargah bimbalara
basarak_200 kiEi dlmiig..Eryt^.9u sOylenen rakamlarla sonugta onaya grkan 2018 ceset araslndaki farkr-agrklayabilme derdine dtigen *"dya,
Srrplann cesetleri ortadan kaldrrdrlrnr iddia ettr.7 temmuz iqqq tarihti
P"!ly. Mirlor gazetesi 4hazirrn.gtinfi Trepca maclen ocaklannda yagh bir
iEginin onlarca kamyonun ocala biiytik guvallar soktufunu, ama bunlann iginde ne oidulunu giiremedigini anlatryordu. Bu, diyordu gazete,
'.'son bir karutlart gizleme gabax igerisinde aiffirutmtis insanlarti cesetlerinin kitle s e I olarak bos alnlm"as ry dr. s orusturmnyt yiirtitenler (... )
1000'e yahn cesedin Auschwitz'de kullarulanlara benzer finnlarda yakilmrs,olmasmdan korkuyorlar'... ". Bu iddialar iizerine olayr aragtrran
Daniel Pearl ve Robert Block adh gazeteciler 3l Aralft tarihli-waII
street Journal'da, srizkonusu maden ocaklarrnr inceleyen Fransrz iic
malara uzmanl jandarmadan oluqan ekibin higbir cesei bulamadrlrnr,
266
Marmnrailetrsim
difer uzman ekibin de higSavaqr meqrulaEtrrbelirtiyorlardr.
bir insan kahntrsrna rastlamadlgrnr
iz,]eyicilere
gostererek
kaynak
biibirlerini
medya
mak tizere NATO ve
(sistekonular
olduklan
hassas
en
insanlarrn
agrkga yalan stiylemigtir.
cenin
bedeninden
kadrnlann
tjlti
oynama,
top
9tniadt tecaviz,liafayli
gah$rlahnmaya
igin
onay
bombalamalar.
kartrp yakma...) kuilanrlirak
rre medyastAr. ( r i iZ t . yiizyrla girerken geligmig tilkelerin aydmlanmn
defil.
mtimkiin
kaprlmamak
dehgete
gicideti
oniinde
nrnkurgusal
daha sonra, finnlardaki ktilleri inceleyen bir
Organik aydrnlardan organik medyaya:
hafrua kaybr siiriiYor
italyan Marksist Antonio Gramsci, egemen stntftn, dg.zefn yeniden
iiretimi ni sa$arken s adece baskrya/zor1 ba-qvurm aprfrm, o zellikle de geliqmig iilkel6rde, ezilenlerin iizerinde kurduklarr- he g e mony a sayesinde
ontutin rlzasml da almak zorunda oldulunu belirtir. Gramsci, aynca,
her srnrfin, kendisine "organik" olarak bafh aydrnlar yarattrfrnl ve yetiqnnlifini ileri si.irer. Bu Srganik aydrnlar, iktidanl elgileriditlet ve eAir'nt"t ilzerinde hegemonya yaratmakla, dtizenin devamt ydntinde onlann onaymr iiretmekle gi)revlidirler.(I2)
Yukarrda gdrdtiltimtiz ijrneklerden de anlaErlabileceli. gibi, tiim savaq boyunca-bomb--alam alan hakh,g ostermek ve NATO' nun boi geyg
veitesti-tesine zemin hazrrlamak igin, batr medyast, (zamanrnda SadMilosevig'i bir leytan, bir Hitler olarak sundu biz\eail'; yaptrEr gibi)
;organik medya" tan!ry,
m-edya-nm bu savaqta (ve birgok
;;. M;rt'"1i2
iq il mil kaftan'
s ava$ tai gii rdtilii iE levi anlatm ak iqin b
biiti.inliifii igerisinde.kavramam t zr
.n g.ittyt.tk krsmi, bireyiel tlramlara yo [u nlaqryordu hab.er biiltenleri'
;,d, yosrrda, kolunrJa bir kyrSun, ailesinin on dokuzfeldjytin iiltimtine
tinri iirlu"' "On yasmda. Diin akSam Jakovo'dan S.9Id!' Ve basma g.eS
avag b oyunca, etnik gatrqmayr
lenler korkung" gibf fraberterle bizlere Dren'in, Dren'lerin hikayesi anlatitar. ';{i,"Ai ikrZnlarmtza aElayan biri gelece.k. .giinkii bu,konuSan bir
pOrtinifidiir" gibi haberlerle dolup taEryoidu giindem, ancak bunlar BalRanlarda yaga"nanlan anlamamza yardrmcr olmuyordu. Bu allayan Arrdu, nzamrn avut g tirii nil'iteri, bi zlere b o mbalan alkrqlam am rzr em rediyo
ir Urefiyordu. Kugkusuz aplayan Srrplarda vardr ama onlan gilremedik
haberlerde.
organik aydrnlann halkrn onayml i.iretme gorevi.bugtin artlk medyaki, Paul Nizan'rn,.aydrnlan ele
itOrgt "Bikgi kripekleri"ne gdnderme yapgak S.e1qe Halimi, Franstz
mecfiasr tiz-erine son kitabrnrn adrnr "Yeni bek.gi.kdpekleri"(13) koy*ugio.. Organik medya, NATO'nun miidahalesinin insani amaglar taqtdrlinr s6yl6rek, balrmsrzhltnt isteyen Kosova halkrna_yiinelik insani
delerlerc aykrn eylemlerde bulunan Belgrad yonetimine karqr htimanizyo u".Ilrnigtli. Ve herhalde bu nedenledir
Marmara itetiSim
min, ahlakrn ve aklll savunucululunu iistlenmiqti. Ancak burada, medya, elEisi.oldufu iktidarlann da go[u kez benier kogullarda (rrianda,
Bask..-), benzer eylemlerde bulunduklannl unutmakta. Trpicr, Saddam'm
"Amerika, her zaman otdugu gii,'n;ku_
SgygVt'1iggat-eOiglni
kun iistilnlii{iinti gti-g kullanarak ortarlan kaldrmak isteyinliin, saldtrs.ylqr!" kargtsmdady" djrerek karsilayan ABD Biskant Bush'un,
A B D' nin P anamn iS g alini " h an r I amarli
{1,, !ibi. 1 I +;
Buradan tarihe kqg\j.k.qir pelcgle agrp l9.yti zy|ra uzandrlrmrzda,
ltiv.ut Fransrzdiigiini.irii Alexis de Tocqubville'in de kimi qah$;ahrinda bu unutkanhktan nasibini alddrnr gdiebiliriz. Tocquevilie, Amerikan
demokrasisini incelerken, Amerikahlarrn kralderilileie ve siyahlaru yti_
nelik tavnna ciddi eleq.tiriler getirmiEtir. Ancak lg40'h yrllarda Fransrz
ordusunun,-iggal altrndaki cezayir'e ve oradaki Mtisltimanlara uyguladrfr vahget konusunda, Tocqueville daha ijnce kullandrlr normlairlrnutur. o normlann cezayir.iirnelinde geqersiz sayrlmairnrn kayna[ida
Mijsliimanlarrn agalr bir dine inanmalandrr. Onlinn tlisiplin alirnaihn_
masr gerektifiini belirtir Tocqueville (Kuqkusuz Amerikairlar de benzer
gerekgeler.gcistermiglerdir).(15) Scimtirgecilili megrulagtrrmak igin ge-
rekEeler ttikenmez.
Tarihten beri iktidarlar ve onlann.organik medyasr ve aydrnlan, bagka iilkelcri yargrlamak igin kullmdrklarinormlan. "kendi toiriontrtiiet
Ei_
karlan sijz konusu oldufunda bir grrprda unutuveriyor-unutluruveriyor.
Punu kimi zaman yalan sdyleyerek, kimi zaman zusarak, kimi zaman
ise, kam uoyunun hafizasmr tazelemek isteyenleri engelleyerek.
"Hafizastz direnig olmaz" :
Entelektiiellerin karEr saldlnsr.
B ombalamalann baglam asryla birlikte, 29 Mart gtinii, igerisinde
birgok sosyolog., iktisatEr. h:S-'' tarihgi, gazeteci, filolofun ve bir Avrupa
milletvekilinin de bulundulu bir grup Fransz aydrnr "lvATo madahciesini mesrtlasnrya( ig-in sahte bir ikilem" baEhich bir yazrh galnda bulundular. Bu gaglql, kamuoyu-na_sunulan 'yi bombalir ya da Srrp iktidarrnrn Kosova'daki gerici politikalarr' ikiieminin gerget
Ei olm^adrgr,
NATo'n_un vuruElannrn AGIT gi.iglerinin bdlgeyi terf ettneiine ve dolayrsryla Kosovahlara ycinelik saldrnlann artmasrha yol aqtrfr belirtiliyordu. B om b-alann aynr zam anda M.ilosevig'in diktatilryal-ikiidannrn iaglamlagtrnlmaslna, Belgrad. ydnetimi lehine milli bir konsensiistin olu!faslla ve Srrplann agrn miliiyetgi intikamcrh[rnrn cesaretlenmesine sebep oldulu sciyleniyordu. Qalnda gu talepler irralanryordu:
-
268
Bombalamalar durdurulsun:
itgitl devletlerin ve bu devletlerdeki milli cemaatlerin temsilcilerinin katrlacafr bir Balkan konferansr dtizenlensin;
Marmnralletisim
-
Halklarrn kendi gelecekleri konusunda karar verme hakkr ilkesi
savunuimah. Ancak bunun baEka bir halkrn srtrndan yaprlmamasr
veya topraklann etnik temizlemeye Abii tutulmast koguluyla;
Frinsa'mn NATO'daki yeri iizerine Meclis'te bir tartrqma gerqekleqtirilmeli.(16)
Bu Ealrr diler Avrupa iilkelerinde de ciddi bir yankr buldu. Metin geqitli difiJre gevrilip im2aya agrldr. Sosyolog. Pierre- Bourdieu'niin bagrnr
iektigi bu insiyatii l5 Mayrs giinii Paris'te bir toplantr diizenledi ]opiunttio Fransri sol entelijansiyasrnrn yanlsfa Avrupa'nrn di er iilkelerinden de katrhm veya m-esaj di.izeyinde destek geldi. New Left Review,
Le Monde Diplomarique, il lvl an ifesto gibi yayrnlar,. tn giliz. ydnetmen
Ken Loach, iipanyol yazar Manuel Yazquez Montalban, Fizik Nobel
OOtitti sahibi ilya-Prifogyne, Noam Chomsky, Edward Said, Avru.pa
sol partiierinden ve seridildattndan temsilciler bu toplantrya desteklerini
sunhular ve toplanfi sonucunda Erkan melr e imza attrlar. l5 Mayrs Qa[nsr trlarak bilinen "Balkanlarda Atlil ve Kaltct bir Bans" baqlfth bu metinde bir tincekinde belirtilen gdri.iq ve taleplerin yanlsra
-
BM Genel Meclisi sorumlululunda olacak uluslararast bir koruma
alunda Kosova'lt Arnavutlann topraklanna geri donmesi;
Bireysel ve kolektif haklara saygl_gergevesinde harcanmasr iizere
Balkan devletlerine ekonomik yardtm ;
Kosova'cla uygulanan vahget tizerine uluslararasr ceza Mahkemesi'nce ytinetilecek bir ara-:[rma;
Cenevre Anlaqmasr uyannca srlrnma hakkrna saygl, tiim mtiltecilerin ve yugoilav asker kagaklarrnrn Avrupaya kabulii ve serbest
dolaqrm hakkr gibi talepler de yer ahyordu.(17)
Yine "Ne Nato Ne Milosevig" ydneliminde bir kamuoyu olugturma
W{lgrstein, Galeano gibi entelekttielier, yazdrklan makalelerle RgO-NATO'nun gergek niyetl.erini _ve diinyaOat<i diger Eatrgmalara miidahale etmeyiglerini teqhir ettiler. Chomsky,
bugiinjkadar Kolombiya, Laos gibi iilkelerde yaqanan. katliam lara.goz
uuilan. hatta bu iilkeleii silahlandrran ABD'nin askeri mi.idahalesinin
nedeninin insani yardrm olamayacafnr, baqka amaglan oldulunu belirtiyordu( I 8) . Hai:za ve evrensellik olmadan direnigin de olm_ayacaftnt
siiyleyen Said ise, Yugoslavya'da yagananlarrn benzerinin 5 yrl orrce
Ruania'daki katliamlarda, Hrrvat askerlerinin 350 bin Srrp'r topraklanndan stirtgii srrasmda, Kdrfez savaEtnda 560 bin Irakh sivilin dldiiriilmesinde, ve itt etnik temizleme iirneklerinden birine maruz kalan Filistin'de gergeklegtifini anrmsatryordu. Washingtonlun !frtalya'da, Endonezla'd'a, lran'da, israil'de ve Avrupa'da izledili politikalar arastnda
bir ba! kurulmast, bunlann aym stratejinin pargalan oldufunun.gcisterilmesi lerektilini vurguluyordu. "Krizler, CNN onlan izlemey-i btak-n{mdibitmiyor" diyordu Said.(19) Galeano ile wallerstein ise bombalamanrn asrl amaglarrntn, varhk nedeni olan SSCB'nin yrkiltgrndan sonra
gabasr dahilinde Chomsky, Sa!d,
269
Marmnrailetisim
NATo'ya yeni bir \lev yiiklemek, ABD'nin diinya jandarmasr roltinti
pekiqtirmek, son model uEaklar ile akrlh bombalann"reklamrnr yapmak
ve silahlan_maya yaprlan devasa yatnml megrulagtrrmak oldugunu 6eriitiyorlardr.(20)
m-edya bu gatlak seslere karqr taviz vermemekte
--.{ry."t
NATo'yu eleqtiren ya da en azrndan
kararhydr.
sorgulayan her ttirlii makale, konugma, toplantrnrn do!rudan Milosevig yantrsi olduluna karar veriiiyor
ve kamuoyu cjniinde karalanryordu.
Yine Fransrz entelijansiyasrnrn rjnemli isimlerinden Regis Debrey,
\!{<9do1ya ve Kosova'da yaptr[r-bir yolculuk sonrasrnda, r3 ruruyr. ii]
rll\i
te. Monde
.gazgresinde yayinlanah Fransa cumhurbaEkam Jatques
chirac'a voj'"l$ bir agft mekfup yazdr. Bu mektupta Debiey, cum'hur-
baEkanrmn Balkanlardaki Eatrgmahrn nedenleri ve orada yaEananlar konusunda yanhg bilgilere ve dolayrsryla yanhg bir yonelime'sahip oldu^medya
g unu belrrtiyord u. B u. metktubun y.ayrnlanmasr iizerine
organik
ve.av{{q Debrey'e kargr diglerini gdsterdi. Fransa'da soiyal demok-
ratlar htikiimerre oldulundan, bu medyatik ling girigiminiri rjnci.isii de
aslolarak merkez-sol basrn oldu. Les Dernieres N6uviltes D,Alsace ad\r
derginin.l6 Mayrs 1999 tarihli sayrsmda gu baghk atrlmrgtr: ,,Miloselviig
yanlm bir makale Fransu basmmda polemik yaratn". Debrey ise Betg'rad'da sadece Milosevig kargrtlarryla gortgmtildi. l4 Mayrs l99g tarlliti
L i b e.r at i o.n s azetesj
l9e, .9 g qatlqlar gergeve igeri sinde' yayrnl anm rqrr
"De.lray [...] Grand Hotel'de
kaldt ve'resmi mnLamlarla gAitiStA,,.OeL_
grkmadrlrnr
otelden
drgan
ve.sadece Belgrad yanhianyia goriiqtti:gy:in
lti ima eden bu satrrlan gaz€te,paris te burunai Debrey'deniog"ruraima
ih.tiyacr duymam$tl. Ertesi giink'i- Liberation'da bu yanltgtn, NJw york
Times.'dan ylprlan. yanhg bir geviriye d-ayandr[r belirtiliyor da. " imii
E
at^izi kalsm" hlla igliyor,. Le Nouuel obiervateur adh hiftahk dirginin
20-27 Mayrs 1999 tarihli saysrnda "Regis Debrey'in pilgm seriivenine
ygn(gn.gn giizelyorum".!a5!!grn altrnda resmi 6ir Sirpiurulugu olan
Media center'rn temsilcisi Milivoje JVlihailovig'in Eu sdzleri yer ahyordu "o acaba nerede bulundu{unun farhnda mt?". bahasonri bu sti2ler
Mihailovig tarafindan yalanlandr. Debrey'in Le Monde'a yollanrlan
mektubu ise, yayrnlanmadan 6nce tinli.i oiganik aydrnlardan Bernard
Henry Levy ve Alain Joxe'a iletilerek, mektupla aynr sayrda "uzmanlann" kar-qrt yazrlannrn {l v"I almasr sallanmr$u. Fiance-inter radyosunfa tf tvtayls giinii kendi mekrubuna ya.prlan elegtirileri dinleyen Debrey,
bu elegtirilere cev^ap veren bir yanyr ilgili program sunucusuna yollimr$tl. Yazr bir hafta sonraki Le Nouvelle observateur dersisinde ?arkh
bir baghk ve France-inter'e yaprlan referanslar kesilmig ola"rak yayrnlanm$ ve aym dergide daha 6nce Eftmrq olan (ve Debrey'in bihabei olduEu) bir kriEe yazrsrna cevap olarak gcisterilmiEti. Bunlann yamsra bilumum sanstirlii siiylegilsr, nefret piiskiiren "okrtr" mektuplan, "salt mesleki" agrdan yaprlmrE eleEtiriler de bu kampanyanrn dgeleri arasrnda yer
aldr. Debrey, k Monde Diplomatique'inHaztran 1999 saytsrna yazdrpr
270
Marmnrailetisim
"Bir savas aygftr" adh uzunca bir makalede, medyanrn-kendisine aE-ttlt
etti.(zl)
rouuEru f.riUan?rfr tiim ydntemleri birer birer inceleyerek teghir
Kendinden geEerek sava$ grfrrtkanhlr yaprrlr anlard.a, medya ile miidtigcaclele edebilnienin iki yilnterii vardrr. Iiunlardan biri, medyanrn
yansttmaktrr'
ruhiyesini
haleti
karqr taraftn girriiqlerini ve
.u" t"iifOi[i"oluqturulan
kariuoyunun.sarsilmast ve aslmda olaylann onnu q"kitA",
y
iara anf auf Or gr liUi olm adrlmr gd rmeleri. sa4an ab ilir. 4''"*. ! o irntem,
durug6riinme
olalak_
go4nO9
biitaraf
il;;;E;"totli tu*uoyuilun
ydnbir
(6rne!in,
b_iiylesi
krrar
etkisini
-oni iieUilir ve bu, .;abamrrrn
sava$lnKosova
ancak
otabilir
geqerli
tem bir Vietnam savaqr igin betki
hayrrh bir iE olmadrlr
Ou iuiifor""ig ittiOarrna VuL"n giiriinmenin gqk dl
kullandrft dil inceve
siiylemi
;;d;drr) . iklnci ydntem ise,-medyamn
grkanlmasr, iktiortaya
yalanlannr_n
f"neiet tarafhh[rnin teqhir edilmesi
medya eleqtirKantmrzca
mastdrr.
a;;;il ;tgufiit itigtit"rinin agrklan
Deb.rey, (yine
y6ntemdir'
ikinci
gerei<en
bu
menlerince benimsenmesi
izlemigtir'
ydntemi
birinci
mektubunda
tiire) hatal davranarak, a[rk
bir savaq
ve
medyayr
y'azdrEt
ijotro ronru rse Le MonrJ.e Diplomatique'e
yaklaEt m
ir
h
daha-tutarh
m
akaleiinde
Eok
av qrtr olarak Qoztim lemedi !i'
gostermedyantn
organik
da
karqt
ntiii"rrnistir. Ancak her ikil(inteme
etmektedir'
hak
krnanmayr
tavtr
;ipi;iia;okrarik ve saldirgan
gazeDebrey drgrnda resmi goriigi.in drqrna.qr kan.birgok. entelektiiel,
Haftahk
rldr.
nasibini
saldrnlardan
t".i V"Vt'., kurulugu dabrimedyatik
ilElr'rir',nuzr deigisi 29 Nisair 1999 tarihli saytstnda, "Miloseu-ig'in
ve Siyah
hir-ttr 4Utrlikgiliri'iizerine bir roportaj.h.azrrlamrqtr- Ktrmtzr
vurgulamak
anlaqmrqlfrnr
kdnudaki
bu
ito"rti"iitferin've fagistlerin
geief. ) renklerle benzenmiq bu altr sayfalk dosyada, Le
;;;;
"d
M; ; i ipfo mntiqu e dergis i ve yazarlannm, birE ok. aqr n. s.afcr aydrnrn,
"A Cftirmsky, Aleksatidr Soljenitsin, Peter HandFg.giUi tinlti- aragurNoo*
v i 9 S b i r li kg i ;;i il ;" y ,J,artann de igerisinde b_ulundu! yt byl( i Io s.ebombalamalart
.i
NATO'nun
Halimi,
Serge
irriiiri"rl ddilmi$ti. Bu ara'da
y6nlendirilen b om balannsrras rnda Fransrzlin n M at r a qirketlnin Lazetle
kullan{rfr. cephagoslavya'da.
Yu
ordusunun
o^" r."iro"orfrnr ve Fransrz
bel i rtiyordu'
sallandrlrnr
ndan
r
tarafr
t
a
g
M
a
gofunlu
unun
;;iigilb"tiift
'L,E;;";;rrr,i"r"girinii
ise Matra -Hachette qirketine ait oldulu bilin-
mekte.(22)
hiE {e anlatrldrfr gibi olarasrnda- polemikiktidarlar
ile
gazeteciler
"sorgui-ayctr
maOrgint gtiren
Milosevig
Srrbistan'da
gerqekleEiyor.
ti"nq"
le. ue""eni"lektiiel
liriglmleri
yrkrlan
sivil
sonucu
bombalar
kesimlerin,
demo'krai
Oti".nin" muhalif
Simpson-yine
John
muhabiri
geken
BBC
dikkat
kurumlarrn varhfrna
basrn aracrhlryliDrgigleri B akanr Robin Cook'un " Milo s evig .isbirlikgi'
si " geklindetii agtr hakaretleri ile kargrlagu.Il3qa htikiimet Simnson'un
geri Eafrrlmasr-igin BBC'ye baskr yaptr, PP9 reddetti. Ancak aynr
EnC, cinh yayrnda sdylegi-yaptlEr Edward Said, Srrplar tarafindan Ko-
Kimi zaman ise bcilgeye giden ve durumun
Marmnrailetisim
sovaltlara yaprlanlann daha cince israil tarafindan Filistinlilere yaprldrErnr ve bom balarm bg.epzri.m olu g rurm adr
r.uir"n'.iyuyin,
lrn r s ciyrem
kesti.(23) italyan RAi terevizy-onu muhibiri Ennio"y"
ft.ernonolno'#lr
rad'rn bombalanmasrnr, cizellikle de Srrp televizyonunun
v"rle bir edil_
mesini sert bir dille elegtirdikten sonra rlalya'nrn org*i[ niedyasr
u" oy_
J
drnlan tarafindan "Milosevig'in casusr" oimakhsfigl
i"ar'.-r2q>
Her ne kadar'o?d,Iu, Krirfez savagmdan gglekl dersleri grkarttrlrnr,
yetkililerin agrklamalanna kargr artrk daha d"ikkatli
iddia etse
de, Kosova sry$r srasmda.geieneline son derece ovguf;
"io"Er""
Juuranml$rrr.
Am erika'nrn B alkanl ar p o ritikasrnrn' mim arl arrnoan i.ict
ard u orbro oke
bile bunu kabul u4ygi, "New york rimes'rn, w;;ir"s;"n post,ttn,
NBC' cBS, ABC, cNN'in ve dergirerin konuyu isreyisi"muhtesem
vi
d rn: ( gdste ri le c e k dilzey d ey
"
Ancak oigir iulotii, ezirenrer,
41 Qr.
veya hark olarak tanrmlayib'ecelirni, diEe; bi;
,T,lF9fll:,
:i?_k!itrt
Kesmrn organik
entelekttielleri de bu savaqla biilikte artik egem6nlerin
m anip til a_syo nuna kar$r birlikte hareket etme
.yeteneEini kazaim aya b aE_
lamrg tr r. Sarun z kim i hatat davranrg lanna
er R; gi ;-D;br.y,o"o yl_
prcaprmn uzunca ahntr, Kiireseilejme ve llgq
y6ni Diiny"a Diizeni masalla_
nna ve bunlan anlatanlara kargr birfolunun, birgolumuz* aiistin."i"ri_
ni de dile geririrmektedir:
sr)zde, demokrasiyi, agtk_fikirrilili, yeni barbarlt{a karst
- "sizler,t:",":!
meedivor.muss.inuz. Haytr. su'rlt;iiiiiitilii"Brsa"kii ytiziisiiniiz.(...) Tarihi, e.leStiy1t1v1 rizgy,tr araftumay tah"liye ,;ii;;;;;;
nt-r1 w
e s r tin ttiy ti,rma *h ! i y in i
fi g t, ip iy.:,? !!!: :e
ko y uy r un uz.
anil m m. Ar n k
dy.nlye.yi
r iry
r)
ka
s
er
bas
i
s
) .Y
:T
:: adrm
:,,?: !y,,
^y,: :::miicadele
ailm
e.tyek gerekti{ini biliyorum. Diderot'nun
o s
( . ..
s i z"e'
s
iai s t
rahipler_
le, Ana.tole France'm kilise yanhlairyla, watter Benia.iin;in
*araribiyla.ve. victor serg.e'in stalinistlerle miicadele ettigi giui. i;iiii'orto,
kadar
iyi degil.anw.onlarla aynt uzanfida. Evet giilebifir;iniz;; ir,icadele sti_
riiyor. Arnk birbirimizi brakmnyaca{ul sdz. yaruruzda Deilet, iAio,
saytsal tistiinliik, ekran, karikatiirisier ve
4yyak baim var. 4..'.t ors;;
(ys1inceyi gasp edebilirsiniz ama onu yasakliyamiyi,o[trn z. yenebiItrstnrz ama tkna edemeuiniz.. Beya.za.siyah., siyaha beyaz deme giiciine
sahip ols_antzbile. (...) Ama sizlei de bunu bitiis otuni
u;io;;"*dai
nevi ne kq(ar cinayet
boyun
e {meyenlerin,thunu'hig bir
.isleyr.i1 4,r,
za man ti I diir e mey e c e ks in i 2. " (26)
DiPNOTLAR
*
272
DiilIlryn
en a[r ve yolun metali olan yoksulagtrnlmrg uranyum
(YU)' aynl zamanda gok ucuzdur (asrrnda bir ntikleer sanavi
atrlrdrr ve silahlanmada kullanrlmasr nlikleer atrk sorunu bii
dlgiide gozmektedir). YU saniyede 1200 merre hzrnda firlatrldrlrnda tanklann zrrhrnr delebiliyor. Irak savagrnda Amerika
ve rngiltere tarafindan kullanrlan YU'nun, sakat gocuk do-
MarmarailetiSim
tespit edildi' ingiliz AtoEumlanna ve kansere sebep glgugy
gizli
A;,t'uiitr;inissr .y"'fo." ortava erkanlan
btqiili'ine
Kuveyt
ve
ii'az 4O ton UY Irak
bir raporuna gOre
""tLt"i'
a
olm
st lo uin dltimc sebep
.potans.iveline
;;ililI b"
il;ffiili
;;
ffi;'B;g*,
fr.f.f, tt"t irt"r gocuklardi lijsemi, yetiEkinlerhala
de kanser ve ttimtil veiottot U"U"t Aofumu-vakalanna
Ab(Bkz.
Christine
anorm al .lgiide .^*" ti""O*i"r beriltiyirlar.
", Le
.
delkrim_Delunn",
Gi-f*
es Si Peu c onventionnelles
Monde Diplomatique. Haziran 1999)'
** B"-iir*J;i,
ugtatt'iti t ari tt" rasvonel oI up olm adr[r deferlen"^;;;il;;r,in
astrnia t tui oqioun balar[rmzli baflantrh.d11'^Kut["i"i r.iaro, ABb:-AIi gibi giigler-aErsrndan' yani lt+:,
ililkileDtizeni' ABD:A-8.
i6;;; i;i*ity,*o, ?e'ni o"iinva
olirsak bu miidahale bir 6lqiiiil", iiJpiu*rn.io JiiSiinecek amaElanan
hedeflere tamamen
Oe tusvoti"tdir ve haqiangrqta
elde, edi Imiettr'
sonue.
bir.
alra vakr I
;6;il;ffi;ru du, hirnlclinton'a
kulak verelim: "Eler b.lit\in
;ilD Brskili wiiiio*
di.inyaya ruug
yoptno*'zr do ig"t"tek gi'iElii bir ekonomf^i[t
zorundadtr
ki kurabilecef.sef, nurupa bunun anahtan olmak
(...) Bu Kosova douott,'boqtun aqalr bununla ilgilidir'"(aktaran Savran, a.g.m.)
Bosna'da EtCatherine Samary,^iargalanan Y-ugoslavva
istanbul'
yay''
ii"n
nik SavaE, .;"u.'e'iilJt-Tonoiot,
[995.
,
,,
et la Gauche" ' lnpFranqois Vercammen, "La Guerre, l'Europe
ricor , MaYrs 1999.
exMuitun,."Guerre et Restauration Capitaliste en
u"'ii"io'
1999'
inprecor. Mayrs
Youeoslavie", ^c';;;;'
;'i{i,t6it" Secrete des Neg-ogations de
p^i-"M";i;?"
ri
J
^Ii^t"bo" lllet" , L,e MontJe DiplomatiqLze' Mayls 1299" DiploLe Monde
4 Edward Said, "La li"rrl*" des rntelle-ctuels",
matique, Alustos 1999'
o I'Ep"uu" de la Force-Mensonges de
Fisk, "L'Etitiq;
Robert
5
l.-L, M i' nd e D i p I o nm tiqr.r e., Alustos I 999.
.
G uerre au Koso^vi
de Liberation du
cil;ropil bt i.t"t,;'A* origines de l'Amee
6
Le Monde Diplomatiqus Mayrs 1999
Fighter' Financed
ve
- Michel Ctto.ruJourty-[Kotou,i'Freedom
sprint'ca'
Chossudouslq@
internet:
iliot*ized Crime",J'Th"
in NAEntrenched
is
DrugTrade
u"- ifrl"ni"t c. Ruppert,
aktaran
om.'dan
pv
a.
c
c
i
politics",
c
o
p
17
@
p
e
mru
int'ernet:
TO
BaSungur Savran, "ikinci Kosbva Savagl", Srnrf Bilinci,
harYaz 1999.
Monde
Serge Halimi, "Quand le Doigt Montre la Lune", Le
I
1999.
biptomattque, MaYts
-"ii;;J;",
8
9
10
Fisk, a.g.m.
r/
n tn i//wiw. o s c e. o r g/ko s r n o / r e p o r t slh
une Autre Solution",
y
Avait
il
N;;; Ch",ort', "iu Kosovo!
Le Monde DiPlomntique,Mart 2000'
273
Marmtrut llet$im
l1 Serge Halimi ve Dominique Vidal, "Medias et desinformation",
Le Monde Diplonntique, Mart 2fi)0.
t2 Antonio Gramsci, Aydlnlar ve Toplum, gev. Vedrt Giinyol-
Ferit Edgii-Bertan Onaran, Qan yayrnlan, ist.,1967. Aynia
bkz. Perry Anderson, Gramsci Hegemonya, Dogu,/Batr Sorunu ve Stateji, Alan yay., Ist", 1988.
l3 Serge Halimi, Diizenin Yeni Bekgileri, Evrensel yay. rst.
1999.
l4 Noam Chomsky,, Sam Arnca Ne rstiyor -ikinci Dilrrya
1)
I6
17
l8
l9
20
21
22
23
24
25
26
274
Savagr'ndan Giiniimiize Amerikan Politikalarr-, Minerva, Ist.. 2000.
Edward Said, Entelektiiel -siirgiin, marjinal, yabancr-,
. gev. Tuncay Birkan, Ayrrntr, Ist., 1995.
Inprecor, Nisan 1999.
Inprecor, Haziran 1999.
Noam Chomsky, "L'Otan, Maitre du Monde", Le Monde Diplomatique. Mayrs 1999.
Said, a.g.m.
Immanuel Wallerstein, "Bombalarr Saln" , EfendisiTler, sayr no.
5 (15t04^999\
ve Eduardo Galeano, "La Confession des Bombes", Rouge, no.
1825 (29t04il999\.
Regis Debrey, "Une Machine de Guerre", Le Monde Diplomattqu e , Haziran 1999 .
Serge Halimi, "Complioes de...", Le Monde Diploruttique,Haziran 1999.
Ragrp Duran, "Savaq Unsuru olarak Medya", Radikal iki, 16/l
03t1999.
Ignacio Ramonet, Nouvel Ordre Global", Le Monde Dinlomnri.que, Haziran 1999.
Halimi-Vidal, a.g.m.
Debrey, a.g.m.