TUĞLA UNUNUN ÇİMENTO MUKAVEMETİNE ETKİSİ EffECTS Of

ANKARA - TURKIYE
TUĞLA UNUNUN ÇİMENTO MUKAVEMETİNE ETKİSİ
EFFECTS OF BRICK DUST ON CEMENT STRENGTH
Osman ŞİMŞEKa, Kenan TOKLUa, Can DEMİRELb,
Gazi Üniversitesi Teknoloji Fakültesi İnşaat Mühendisliği Bölümü, Beşevler/Ankara,
[email protected], [email protected]
b
Kırklareli Üniversitesi, Pınarhisar Meslek Yüksek Okulu, Yapı Denetim Bölümü Pınarhisar/Kırklareli,
[email protected]
a
Özet
Bu çalışmada, çimento harcı içerisine puzolanik katkı malzemesi olarak tuğla unu kullanılmıştır. Bu amaçla
tuğla unu, çimento harcına hacimce %10, %15, %20, %25,
%30, %35, %40, %45 ve %50’ si oranlarında doğrudan ikame edilmiştir. Hazırlanan çimento ikamelerinin fiziksel ve
kimyasal özellikleri TS EN 196-1 standardı esas alınarak belirlenmiştir. Üretilen çimento ikameleri ile hazırlanan
40x40xl60 mm harç numunelerinin 7, 28 ve 90 gün yaşlarındaki mekanik özelliklerinin değerleri tespit edilmiştir. Elde
edilen sonuçlara göre; tuğla unu katkısının çimento-su miktarı, priz başlama ve bitiş sürelerini artırdığı belirlenmiştir.
Şahit örneklerine göre, eğilme ve basınç dayanımı değerlerinde, en iyi sonucu % 10 ile % 15 karışım grubunun verdiği görülmüştür. Normal değerlere göre bu gruplardaki
artışın yaklaşık % 5 oranında olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Tuğla Unu, Basınç dayanımı, Eğilme Dayanımı, Sürdürülebilirlik.
Effects of Brick Dust on Cement Strenght
Abstract
In this study, brick dust is used as puzzolanic additive materials
in the cement slurry. For his purpose, brick dust is added to cement slurry in proportion to cement volume’s 10%, 15%, 20%,
25%, 30%, 35%, 40%, 45% , and 50%. Physical and chemical
properties of prepared cement sample are determined on the basis of TS EN 196-1. Mechanic properties’ values of both produced cement samples and prepared mortar samples (40x40x160
mm) are determined on 7., 28., and 90. days. According to obtai-
ned results, brick dust increases water/cement ratio, and setting
time (both starting and finishing). According to witness sample,
best result for bending and pressure strength is obtained between 10 % and 15 % mixing group. The increase in these groups is
found to be about %5 than normal values.
Key Words: Brick Dust, Pressure Strength, Bending
Strength, Sustainability
1. Giriş
Atıkların kullanılması i l e çevre sorunları azalmakta,
enerji tasarrufu ve ekonomik açıdan kazanımlar elde edilmektedir. Yeryüzündeki doğal yapı malzemeleri ve
hammadde kaynakları gün geçtikçe azalmaktadır. Bundan
dolayı bazı sanayi atıklarının kendilerine özgü özellikleri
i l e kullanıldıkları alanlarda teknik yönden iyileştirmelerle, daha kaliteli ürünler elde etme çalışmaları devam
etmektedir (1).
Günümüz inşaat sektöründe duvar örme malzemesinin
%80 tuğla oluşturmaktadır. Birde inşaat sektöründe en
çok kullanılan bir malzeme unvanını elinde bulunduran bir
yapı elemanı olması tuğla hammaddelerinin çok kullanılması anlamına gelmektedir ki, bu da tarım arazilerimizin,
dolayısıyla milli servetin hiçte ekonomik olmayan bir
boyutunu gözler önüne sermektedir (2).
Ülkemizde inşaat sektörünün hızla gelişmesiyle birlikte
yapı malzemelerine olan ihtiyaçta bu oranda artmıştır. Bu
durum hammadde kaynaklarının hızlı bir şekilde tüketilmesine yol açmıştır. Ayrıca, hammadde kaynaklarının fabrikalara uzak kalması nakliye gibi ek bir maliyet getir-
71
2nd International Sustainable Buildings Symposium
miştir (3).
Ülkemizde ve dünyada yapı sektörünün en önemli bağlayıcı yapı
malzemesinden birisi de çimentolardır. İnşaat sektöründeki gelişmeye paralel olarak çimento tüketimi de artmaktadır. Çimento
üreticileri açısından, üretimin minimum maliyette yapılması ve
talebin karşılanması, daha ucuz, güvenli ve dayanımı yüksek
malzemelerin kullanılması istenmektedir. Doğal ve yapay birçok
puzolan, çimento üretiminde katkı maddesi olarak tüketilmektedir (4).
Doğal puzolanlar, 1) Killer ve tortul şistler, 2) Opaller ve volkanik tüfler, 3) Sünger taşlar olarak gruplandırılırlar. Yapay puzolanlar ise, sanayi artıklarıdırlar. Bunlara, silis dumanı,
uçucu kül, yüksek fırın cürufu ve tuğla unu vs. örnek verilebilir (5, 6, 7). Puzolanların en yaygın kullanımı, çimento
endüstrisinde gerçekleşmektedir (5, 8, 9). Bir puzolanı
değerlendirmek ve kullanmak için onun puzolanik aktivitesini belirlemek esastır.
Puzolanik aktivite birçok faktöre bağlıdır. Prensip olarak, bir
maddenin puzolanik aktivitesini değerlendirmek için verilen metotlar kimyasal, fiziksel ve mekanik olmak üzere
üçe ayrılabilir (8, 10, 11). Puzolanik aktivitenin bir diğer
ölçüm yöntemi, puzolanların kireçle reaksiyonunda eriyen
silis ve alüminyum oksit metodlarından elde edilmektedir. Florentin metodu, analitik belirleme için kullanılır (12).
72
ASTM C 618’ e göre puzolan-kireç (Ca(OH)2) reaksiyonu sonunda;
Eğilme dayanımı 10 kg/cm2, Basınç dayanımı 40 kg/cm2den az olmamalı ve traslarda aranan kimyasal özellikler, SiO2 + A12O3 +
Fe2O3 değeri en az % 70, MgO ise en çok % 5 olmalıdır (14).
Genellikle inşaatta kullanılması uygun olmayan ve standart ve şartnamelere uyum göstermeyenlerin yanında kırık, çatlak tuğlalara atık tuğla denmektedir. Bu atık tuğla
üretimin yaklaşık %7’si üretim kaybı olarak görülmektedir. Değişik ölçekli fabrikalarda ortalama günlük üretim toplam olarak 45.000.000 adet /gün i l e 60.000.000
adet /gün olarak bilinmektedir.
Bu çalışmada, tuğla ununun çimento harcında puzolanik
bir katkı maddesi olarak kullanılabilirliğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla Eskişehir Kılıçoğlu tuğla
fabrikasından temin edilen tuğla unları, değişik oranlarda Portland çimentosuna ikame edilerek çimento harçlarındaki performansları bakımından üretilen harçlar, hem
birbirleri i l e hem de tuğla unu içermeyen kontrol çimentosu i l e karşılaştırılmıştır.
2. MATERYAL VE METOT
2.1. Materyal
Araştırmada çimento harcına hacimce %10, %15, %20, %25,
%30, %35, %40, %45, %50, oranlarında tuğla unu ikame edilerek her bir oran ve her bir deney yaşı için üçer adet 40x40x160
mm’ lik prizmalar hazırlanmıştır. Çimento harcında standart
kum, PÇ 42,5 N ve Eskişehir Kılıçoğlu tuğla fabrikaları atıklarından elde edilen tuğla unları kullanılmıştır.
2.1.1. Çimento ve Standart Kum
Araştırmada Limak-Ankara Çimento Fabrikasından alınan PÇ
42,5 N Portland Çimentosu kullanılmıştır. Deneylerde kullanılan
çimentonun kimyasal analizleri, fiziksel ve mekanik özellikleri
ilgili fabrikadan alınmış ve deney sonuçları, Çizelge 2.1’de
verilmiştir. Deneylerde Rilem Cembureau Standart kumu
kullanılmıştır (15).
2.1.2. Tuğla Unu ve Puzonalik Aktivitesi
Eskişehir Kılıçoğlu tuğla fabrikalarından alınan tuğla atıkları
bilyeli değirmende yaklaşık 3 saat süre ile öğütülmüştür. Öğütme
işlemi tamamlanan tuğla atığının 0.140 mm elekten geçen kısmı
tuğla unu araştırmasında kullanılmıştır. Tuğla ununun kimyasal analizi, yoğunluk ve özgül yüzey deneyleri Ankara Limak
Çimento Fabrikasında yapılmış ve analiz sonuçları Çizelge
2.1.’ de verilmiştir. Ayrıca, TS 25 ‘e uygun olarak tuğla unu puzolanik aktivite testi yapılmıştır. Bu test sonucu elde edilen sonuçlar Çizelge 2.2’ de verilmiştir.
Çizelge 2.1. Deneylerde kullanılan PÇ 42,5 N ve Tuğla
unu kimyasal ve fiziksel özellikleri
Kimyasal
Analiz
PÇ 42,5
N
TU
Fiziksel
Özellikler
PÇ 42,5N
TU
SiO2
19.50
58.50
Yoğunluk (gr/
cm3)
3,12
2.8
Fe2O3
2.95
8.00
Özgül Yüzey
(blaine) (cm/g)
3028
2970
Al2O3
5.72
16.50
200 µm elek
üstü kalan (%)
0,00
0,1
CaO
61.94
3.50
90 µm elek üstü
kalan (%)
0,8
16,5
MgO
2.91
0.15
40 µm elek üstü
kalan (%)
15,2
47,6
Na2O
0.2S
1.00
K2O
1.1 S
2.41
SO3
2.79
0.00
TiO2
0.00
0.88
Çözünmeyen
Kalıntı
0.57
-
28 - 30th May 2015 | Ankara - TURKIYE
Çizelge 2.2. Puzolanik Aktivite
Dayanım
(MPa)
1
1,2
2
1,6
3
1,7
Dayanım
Ortalama
(MPa)
Basınç Deneyi
Numune
No
Numune
No
Eğilme Deneyi
1600: Plakaların veya yardımcı plakaların (40 mm x 40 mm)
alanı (mm2) dir.
Dayanım
(MPa)
Dayanım
Ortalama
(MPa)
1a
1b
2a
2b
3a
3b
4,00
4,00
4,10
3,80
4,00
4,20
4,02
1,5
2.2. Metot
Çalışmada, kıvam, priz süresi, hacim genleşmesi TS EN 1963 (18) ve basınç-eğilme özelliklerinin belirlenmesinde TS EN
196-1 standardı esas alınmıştır (16).
Standart kıvam tayini, priz başlangıcı ve sona erme süreleri,
Hacim genleşmesi Deneyi, TS EN 196-3 “Çimento Deney Metotları - Bölüm 3: Priz süresi ve genleşme tayini” standardına
göre yapılmıştır (18).
Çimentoların yoğunluk deneyleri, sarsıntısız bir ortamda Le
Chatelier balonu kullanılarak TS EN 196-2’ ye göre, özgül yüzey
deneyleri, TS EN 196-6 standardına göre yapılmıştır (17, 20).
Çimentoların eğilme-basınç tayini deneyleri, Şekil 2.1’ de görüldüğü üzere TS EN 196-1’e uygun 40x40x160 mm boyutlarında
numuneler üzerinde yapılmıştır (16).
Deneysel Bulgular ve Değerlendirme
İkame oranları arttıkça kıvam suyu ihtiyacının da arttığı Çizelge
3.1’ den görülmüştür. En düşük su miktarı PÇ 42,5 N (Kontrol
Numunesi) ile üretilen harçlarda elde edilirken en yüksek su oranı TU50 ile üretilen harç numunelerinden elde edilmiştir. Daha
fazla tuğla unu tanelerinin karışıma girmesi ile değerin fazla
çıkması, kıvam suyu ihtiyacının belirli oranlarda artmasına neden
olmuştur. Tuğla unu oranı arttıkça priz başlama süresi artar iken
priz sonu süresinin azaldığı görülmektedir. Tuğla unu harçlarının
hacim sabitliği testi sonunda katkı oranı arttıkça hacim genleşmesinde azalma olduğu görülmüştür. Ayrıca, karışımlarda katkı
oranı arttıkça yoğunluğun azaldığı görülmüştür.
3.1. Tuğla Unu’nun Priz Sürelerine Etkisi
TU’ ları ile PÇ 42,5 N çimentosunun priz süreleri, diğer fiziksel
özelliklerle birlikte Çizelge 3.1’ de verilmiştir.
Çizelge 3.1’de, TU’leri ile PÇ 42,5 çimentonun fiziksel
özellikleri ve priz süreleri
Bağlayıcı
Kıvam
Priz
Yoğunluk
Priz Sonu
Tipi
suyu Başlangıcı
Hacim
Genleşme
gr/cm3
(%)
PÇ 42.5 N
(Kontrol)
3.08
25
2,55
2,10
4
TU 10
3.05
27
3,20
1,40
3
TU 15
3.03
28
3,25
1,35
4
TU 20
3.02
29
3,30
1,40
3
TU 25
3.00
30
3,30
1,35
2
TU 30
2.99
30
3,40
1,25
3
TU 35
2.97
31
3,50
1,10
2
Şekil 2.1. TU ikameli harçların çelik kalıplarında
görünümü.
TU 40
2.95
31
3,50
1,05
2
TU 45
2.94
32
4,10
0,55
2
Eğilme-Basınç dayanım numuneleri 7, 28, 90 deney günlerine
kadar kür havuzunda 20 ± 2 °C sıcaklık ile %100 nispi nem
ortamında kür edilmiştir. Eğilme dayanımı aşağıdaki formül ile
hesaplanmıştır.
TU 50
2.92
33
4,20
0,45
2
R f = (1.5x F f x Ɩ)/b 3
[1.1]
R f: Eğilme dayanımı, (kgf/cm 2)
b: Prizmanın kare kesitinin kenar uzunluğu (cm)
F f: Prizmanın kırıldığı anda ortasına uygulanan kuvvet
(kgf)
l: Mesnet silindirleri arasındaki uzaklık (cm)
Basınç dayanımı aşağıdaki formül ile hesaplanmıştır.
Rc= FL/1600
Rc: Basınç dayanımı (kgf/cm ),
FL: kırılmadaki en büyük yük (kgf),
[1.2]
(Saat/dk) (Saat/dk)
TU’ ların priz süreleri, TS EN 197-1 “Genel Çimentolar-Bileşim, Özellikler ve Uygunluk Kriterleri”, standardın sınır değerleri
içerisinde yer almaktadır (21). Görüldüğü gibi prize başlama
süresinde katkı oranı arttıkça artan su ihtiyacı ile birlikte prize başlama süresinin de arttığı söylenebilir. Fakat priz sonu için
aynı şeyi söylemek mümkün değildir. TU’ ların standart kıvam
suyu - tuğla unu oranı ilişkisi paralel olarak artmaktadır.
3.2. Tuğla Ununun Eğilme - Basınç Dayanımına Etkisi
TU harçlarının eğilme dayanımlarına ait değerlerin aritmetik ortalamaları, PÇ 42,5 N çimento harcı ile birlikte Çizelge 3.2’ de
verilmiştir. Şekil 3.1’ de eğilme ve basınç deney numunelerinin
kırılması gösterilmektedir.
73
2nd International Sustainable Buildings Symposium
10
y = -0,025x 2 + 0,2723x + 8,9427
9
R2 = 0,7934
y
=0
, 97
90. Gün
TU45
TU50
TU35
TU40
TU20
TU25
TU30
Kont
TU10
TU15
3
Tuğla Unu İkame Oranları
Şekil 3.3. TU’ler ile PÇ 42,5 N harçlarının eğilme
dayanımları (MPa)
Çizelge 3.2. görüldüğü gibi, 7 ve 28 günlük dayanımlarda en yüksek değer kontrol numunelerinde (TU0), en düşük eğilme dayanımı ise %50 TU ile üretilen numunelerde görülmüştür. Ancak,
90 günlük numuneler incelendiğinde en yüksek eğilme dayanımı
%15 TU ile üretilen numunelerde (9,9 MPa) elde edilirken en düşük eğilme dayanımı ise %50 TU ile üretilen numunelerde (8,9
MPa) bulunmuştur. Kür süresi arttıkça eğilme dayanımı artmaktadır. Ayrıca, tuğla unu ikame oranı arttıkça eğilme dayanımını
olumsuz yönde etkilediği anlaşılmıştır.
Eskişehir Kılıçoğlu Tuğla işletmelerinden alınan tuğla ununun
çimento harcında mukavemete etkisi araştırıldığı bu çalışmadan
elde edilen sonuçlar ve öneriler, aşağıda sıralanmıştır.
1. TU’larda standart kıvam suyu ihtiyacı, tuğla unu oranı artışı
ile artmaktadır.
65
TU50
TU45
TU40
TU35
TU30
TU25
TU20
TU15
28. Gün
4. Sonuç ve Öneriler
21
15
TU10
68
91
0,
7. Gün
4
06
99
0,
2
90. Gün
Kontrol
=
Basınç Dayanımı (MPa)
2
=
0,9
8
2
=
R
20
2
R
28. Gün
77
6R
37
7. Gün
6
7,
43
,67
79
25
+
99
2x
+
7,
-2
,1
+
2
1x
30
01
51
x
x
02
22
0,
-0
,
97
y=
,1
+4
3 ,5
95
R
35
+
37 x
40
2
+0
, 36
-0
2
2
x
x
-0 ,
21 2
8
x
77
04
R2 = 0,8609
55
45
77
y = -0,5848x 2 + 5,7764x + 51,728
y=
,
-0
65
50
5
Şekil 3.3. ve Çizelge 3.2. ‘de görüldüğü gibi, 7 ve 28 günlük basınç
dayanımlarda en yüksek değer kontrol numunelerinde (TU0) ve en
düşük basınç dayanımı ise %50 TU ile üretilen numunelerde olduğu
görülmüştür. Fakat 90 günlük numuneler incelendiğinde en yüksek
basınç dayanımı %20 TU ile üretilen numunelerde 69,7 MPa elde
edilirken en düşük basınç dayanımı ise %45 ve %50 TU ile üretilen
numunelerde 48,9 MPa bulunmuştur. Grafikten de anlaşıldığı gibi,
Kür süresi arttıkça basınç dayanımı artmaktadır. Fakat tuğla unu
oranı arttıkça basınç dayanımını olumsuz yönde etkilemiştir.
70
60
01
Basınç Dayanımı
( MPa)
7.
28.
90.
Gün Gün
Gün
40,4 43,8
58,6
36,1 42,9
62,8
33,8 41,9
68,3
32,3 39,4
69,7
29,8 37,2
66,2
27,5 34,9
63,4
25,1 33,0
58,2
23,6 31,1
52,4
21,2 28,2
48,9
16,4 19,6
48,6
Eğilme Dayanımı (MPa)
=
74
TU0 (Kontrol)
TU10
TU 15
TU 20
TU 25
TU 30
TU 35
TU 40
TU 45
TU 50
Eğilme Dayanımı
( MPa)
7.
28
90.
Gün Gün
Gün
7,3
8,2
9,4
7,0
7,8
9,4
6,7
7,5
9,9
6,4
7,4
9,6
6,1
7,1
9,6
5,3
7,1
9,5
5,0
6,4
9,6
4,7
5,7
9,5
4,2
5,9
9,1
3,4
3,7
8,9
6
,
-0
Tuğla Unu
İkame
Oranları
=
Çizelge 3.2. TU ‘ler ile PÇ 42,5 N harçlarının eğilme ve
basınç dayanımları (MPa)
7
y
Şekil 3.1. Eğilme ve basınç deney numunesinin
kırılması
8
Tuğla Unu İkame O ranları
Şekil 3.2. TU ‘ler ile PÇ 42,5 N harçlarının basınç
dayanımları (MPa)
2. TU’lerin priz başlama, priz sona erme ve hacim genleşmeleri standartlara uygun olduğu görülmüştür.
3. Tuğla ununun yoğunluğunun (2,8 gr/cm3) düşük olması
nedeni ile tuğla unu oranı arttıkça üretilen çimento ikamelerinin yoğunluğunu düştüğü görülmüştür.
28 - 30th May 2015 | Ankara - TURKIYE
4. Çimento harcı üretiminde, tuğla ununun katkı şeklinde
kullanılması atıkların değerlendirilerek ekonomik katkı
sağlaması ve pahalı bir malzeme olan çimentonun sarfiyatının belirli oranda azalması açısından uygun olacağı
düşünülmektedir.
5. Bu çalışmada kullanılan tuğla ununun, standartlar dâhilinde katkılı çimento üretiminde kullanılabilirliği görülmüştür, %10 katkılı çimento 7 ve 28 günden sonra mukavemete olumlu katkıda bulunmaktadır bu oran %5 civarındadır.
6. Tuğla unu priz süresini uzattığı için beton dökümünde kürleme tavsiye edilir.
genleşme tayini”, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (2002).
[19]. TS EN 196-5 “Çimento Deney Metodları - Puzolanik Çimentoların
Özellikleri” Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (2002).
[20]. TS EN 196-6 , “Çimento deney yöntemleri - Bölüm 6: İncelik tayini”,
Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (2010).
[21]. TS EN 197-1, “Çimento - Bölüm 1: Genel çimentolar - Bileşim,
özellikler ve uygunluk kriterleri”, Türk Standartları Enstitüsü,
Ankara, (2012).
[22]. TS 25, ‘’ Doğal puzolan (tras)-Çimento ve betonda kullanılanTarifler, gerekler ve uygunluk kriterleri’’, Türk Standartları Enstitüsü,
Ankara, (2008).
[23]. Yırgal, H., “Seramik tozunun çimento katkı maddesi olarak kullanım
imkanları”. Yük. Lis. Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
Ankara, 65-71 (2004).
7. Tuğla unu, beton içerisinde kullanılarak betonun özelliklerine etkisi ve sıva harcında kullanılabilirliğinin araştırılması düşünülebilir.
8. Tuğla unu ikame edilen çimentoların, CEM II grubunda bulunan çimento tipine uygun olduğu bulunmuştur.
5. Kaynaklar
[1]. Aruntaş, H.Y., Tokyay, M, “Katkılı çimento üretiminde diatomitin
puzolonik malzeme olarak kullanabilirliği.” Çimento ve beton
dünyası, Ankara 17-22 (1996).
[2]. Kaynak, H., “ Tuğla ve gazbetonun mühendislik özellikleri.ülke
ekonomisindeki yeri, hammadde potansiyelleri, avantaj ve
dezavantajları”, Yüksek Lis.Tezi Osman Gazi ünivesitesi Fen
Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 5-19 (1999).
[3]. Müdüroğlu, M., “Tuğla yapımında kullanılan kil hammaddelerinin
özelliklerinin incelenmesi’”, Yüksek Lis.Tezi İ.T.Ü. Fen Bilimleri
Enstitüsü, İstanbul,18-34 (1999).
[4]. Yıldırım, E., “Çorum’da kullanılan tuğla atıklarının tekrar
değerlendirilmesinin
araştırılması”. Yüksek Lis. Tezi, Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Ankara, 78-83 (2001).
[5]. Okucu. A.. “Bigadiç ve Tumatepe (Balıkesir) yörelerindeki zeolitik
ve pcrlitiktüflerin puzolanik özellikleri”, Doktora tezi, Balıkesir
Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir, 1-44, (1998).
[6]. Aruntaş, H.Y., “Diatomitlerin çimentolu sistemlerde puzolanik
malzeme olarak kullanılabilirliği”, Doktora tezi, Gazi Üniversitesi
Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, 1 35 (1996).
[7]. Taşkın, C, “Türkiye çimento hammadde kaynaklan”, Türkiye
Çimento
Müstahsilleri Birliği, Ankara, 154-160, (1983).
[8]. Leckebush, R., “Türkiye’deki doğal puzolanların çimento katkı
maddesi olarak kullanımı”, Çimento Araştırma ve Geliştirme
Merkezi, Ankara, 1-10, (1984).
[9]. Postacıoğlu, B., “Beton Bağlayıcı Maddeler”, Teknik Kitaplar
Yayınevi, Cilt 1, İstanbul, 5-38, (1986).
[10]. Tolon, C, “ Bazı Bölgelerimize Ait Killerin Fiziksel ve Kimyasal
İncelemelerine Katkı, Doktora Tezı J.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü,
İstanbul, 31-35, (1973).
[11]. “DPT Madencilik özel ihtisas komisyonu raporu”, Sekizinci Beş Yıllık
Kalkınma Planı, Yayın No: DPT:2614-ÖİK:625, Ankara, 6-9 (2001).
[12]. Leckebush, R., “Türkiye’de Doğal Puzolanların Çimento Katkı
Maddesi olarak Kullanımı Üzerine İncelemeler”, Çimento Araştırma
ve Geliştirme Merkezi, Ankara, 1-6(1984).
[13]. Kılıçoğlu Tuğla Fabrikası Kalite Müh. Temel Bey ve Teknik
sorumlularla yapılan özel görüşme, Eskişehir (20.04.2006).
[14]. ASTM C 618, “Standard Specification for Coal Fly Ash and Raw or
Calcined Natural Pozzolan for Use in Concrete”.
[15]. TS 819, “Rilem Cembureau Standart Kumu”, Türk Standartları
Enstitüsü, Ankara, (1988).
[16]. TS EN 196-1, “Çimento Deney Metotları – Bölüm1: Dayanım tayini”,
Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (2002).
[17]. TS EN 196-2, “Çimento Deney Metotları - Bölüm.2: Çimentonun
kimyasal analizi”, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara, (2013).
[18]. TS EN 196-3, “Çimento Deney Metotları - Bölüm.3: Priz süresi ve
75