Turist Konaklama Servisleri İçin Eko-Etiketleme

“Turist Konaklama Servisleri İçin Eko-Etiketleme Çalışmaları “
BOZCAADA SÜRDÜRÜLEBİLİR BELDE OLMA YOLUNDA
N. Selen Önal
GEP Yeşil Enerji Üretim Teknolojileri – Genel Koordinatörü
E-posta: [email protected]
Doç.Dr.Nilgün Kiran Cılız
Öğretim Üyesi
Boğaziçi Üniversitesi
Cevre Bilimleri Enstitusu
34342 Bebek - Istanbul
E-posta: [email protected]
Yerel Gündem 21 uygulamaları doğrultusunda pilot belde olarak seçilmiş Bozcaada`nın
örnek teşkil edebilmesi, edinilen tecrübelerin beldeye özel geliştirilmek suretiyle ülke
genelinde yayılmasını sağlamak amacıyla Bozcaada katı atıklarının minimize edilmek
suretiyle enerji kaynağı olarak kullanımı tesisine besi malzemesi sağlayarak katkıda bulunan
aktörler arasından seçilen turist konaklama servisleri için çevre dostu konaklama merkezi
olma yönünde ilgili Avrupa Birliği (AB) ve Italyan “Legambiente Turismo” Eko-etiket kriterleri
karşılaştırmalı olarak değerlendirilmiş ve yatırım önerilerinde bulunulmuştur.
Eko-Etiket Tanımı ve Uygulama Alanları
Sürdürülebilir Kalkınma (SK), sürdürülebilir üretim ve tüketim süreçlerinde çevre ve
endüstrinin politikalara katılımı için genel bir çalışmanın parçası olan Eko-Etiketleme bir ürün
veya servisin Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi (YDD) etmenlerini temel alarak tüm çevresel
performansını tanımlayan, dünya çapında uygulanan bir sertifika yöntemidir. Çevresel
performansı tanımlayan bu etmenler; enerji ve su tüketimi ile atık üretiminin sınırlandırılması,
çevre üzerinde daha az baskı yaratan yenilenebilir kaynak ve maddelerin kullanımının tercih
edilmesi ve çevresel eğitim ile iletişiminin desteklenmesidir.
Eko-Etiketler firmalar bünyesinde oluşan ve servis/ürünlere kendilerince tanımlanmış sıfatlar
olmayıp bağımsız üçüncü kuruluşlarca denetlemeler sonucunda belli kategorilerde, kriterler
yerine getirildiği taktirde, gönüllü müracaatlar neticesinde ödül niteliğinde verilmektedir.
27 adet Eko-Etiket programı, kar amacı gütmeyen, benzer programları desteklemeyi
hedefleyen Küresel Eko-Etiketleme Ağı (GEN) liderliğinde bir araya gelir ve 21 adet EkoEtiketlenebilir ürün ve servis ana grubu bu programlar dahilinde mevcuttur ki bunlar kendi
içlerinde alt kategorilere sahiptir. Bu gruplar arasında raf ömrü kısa, insan sağlığını doğrudan
etkileyen ürünlerde Eko-Etiket uygulaması tercih edilmediğinden gıda ve ilaç tüketiminde
sertifikaların geniş kullanım alanının olmadığı saptanmıştır.
Yerli ürün ve servislerimizde Eko-Etiket uygulamasına geçildiği taktirde Bozcaada
şaraplarının dış pazarlara sunumu sırasında sertifikanın avantaj sağlayacağı
düşünülmektedir. Özellikle Corvus Şarapçılık tarafından “PAX” (Latince: Barış) konsepti
altında üretilen ve Avustralya`ya ihraç edilen yerel organik şarapların, Avustralya`da varolan
Şarapçılık Eko-Etiketi`nden faydalanması, pazardaki rekabetçi avantajını arttıracaktır.
Turist konaklama servislerinin Eko-Etiketlenmesi GEN dahilindeki bazı üyelerce turizm ürün
grubu dahilinde uygulanmakta olup AB bunlara dahildir.
AB Turist Konaklama Servis Eko-Etiketleri
AB turist konaklama tesisi Eko-Etiketleri 5 boyuttan oluşur ve bunlar; oda ve yatak tedariki,
konaklamanın ana servis olduğu ve bu servisin turistlere yönelik, belli bir bedel karşılığında
sunulduğu işletmeler kapsamında değerlendirilir.
1
Çevresel performans kriterleri zorunlu ve seçenekli olmak suretiyle iki grupta toplanır. EkoEtiketlerin sertifika olmalarının yanı sıra işletmelere kattığı farklı değerler vardır. Prestij
getirecek bu avantajlar arasında alttaki maddeler sıralanabilir.
1. Personel ve işletmecilerin daha fazla gelişme için motivasyonları artar, kendi örnekleri
üzerinden çevresel sürdürülebilirlik adına lider olurlar.
2. Doğal kaynak tüketiminde sınırlamaya gidileceğinden işletme giderleri düşürülür
dolayısıyla rekabetçi avantajı değerlendirmiş olurlar.
3. Eko-Etiketlemenin sosyal sorumluluk olarak benimsenip yerel halk bilinç arttırılmasına
yönelik çalışmalar gerçekleştirilir.,
4. İşletmeden kaynaklanabilecek
herhangibir
tehlikeye maruz kalınmaması
garantilenmiş olur.
5. Tüketim parametrelerinin sınırlanmasına ek olarak geri dönüşüm faaliyetleri sunulmuş
olur. Sağlıklı, biyolojik ve uzun ömürlü, muadilleri ile aynı kalitede fakat çevresel
performansı üstün olan ürün kullanımı tercih edilir.
AB`de az sayıda turist konaklama servisinin Eko-Etiket sahibi olmasının sebebinin varolan
yüksek kriterlerle ilintili olduğu düşünülebilir. Dolayısıyla AB ülkeleri kendi bünyelerinde daha
düşük ve erişilmesi daha kolay değerlere sahip çevresel performans kriterlerini ara hedef
olarak belirlemişlerdir. İtalyan “Legambiente Turismo” bu amaçla geliştirilmiş, AB Eko-Etiketi
kriterlerine ek olarak farklı alt gruplar barındıran bir çevresel performans sertifikasıdır. EkoEtiketleme hedefine doğru ilerleyen turist konaklama tesislerinin ayrıca AB İş Ödüllerine de
müracaat etmeleri mümkündür.
Bozcaada Temsili Turist Konaklama Servisleri
Beldeye özel turist konaklama servis sunumu anlayışını temsil eden 3 işletme –Rengigül
Konukevi, Hotel Armagrandi, Çapraz Tatil Köyü- AB ve İtalyan Eko-Etiket kriterlerinden yola
çıkarak hazırlanmış olan anketleri yanıtlamış, konaklama ve tesislere ziyaretler
gerçekleştirilerek yerinde tespitlerde bulunulmuştur. Pazarlama stratejilerinde çevre öncelikli
konuların vurgulanabilmesi için çalışma ve gözlemler kriterlere paralel olarak AB ve İtalyan
Eko-Etiketleri birarada sunulmak suretiyle 11 başlıkta gruplandırılmıştır.
1. Enerji tasarrufu,
2. Su tasarrufu,
3. Genel Yönetim,
4. Atık Minimizasyonu,
5. Misafir Bilgilendirmesi,
6. Eko-Etiketleme Bilgilendirmesi,
7. Gıda Ürünleri,
8. Gastronomi,
9. Taşımacılık,
10. Gezi, Gürültü,
11. Kültürel ve Çevresel Aktiviteler
Eski bir Rum evi olan Rengigül Konukevi`nin Bozcaada imkanları dahilinde çevresel
servislerden yararlandığı, işbirliklerine açık olduğu ve kendini bu yönde geliştirdiği
izlenmektedir. Varolan durumda Rengigül Konukevi yerel ürün ve faaliyetleri desteklemekte
ve duyurmaktadır. Yerel personel istihdam ve çevre bilincinin arttırılması ile altyapı
sözkonusudur. Sürdürülebilir Belde Kalkınması (SBK) modelini destekleyen işletme 2.
yazımızda belirtilen alt kümelerle aktif olarak irtibat ve işbirliği halindedir. Ayrıca ürün/servis
anlayışının tecrübe ile birleştiği işletmede misafirler belde hakkında detay bilgi edinme
şansına sahiptirler.
2
Hotel Armagrandi 2006 yazı başında açılmış yeni bir işletme olmasına rağmen deneyimli
işletmeci ve kadrosu ile belde ziyaretçilerine yüksek servis kalitesi ile hizmet sunmaktadır.
Beldeye yeni kazandırılan bu tesis karakterini eski şarap fabrikası özelliğinden almaktadır.
Hotel Armagrandi`nin varolan çevresel yatırımları arasında ısı enerjisi elde edilmesi amaçlı
prina kullanımı mevcuttur. Bu yatırım altyapısı ve adalılara açacağı yeni iş kolu ile örnek
teşkil etmektedir.
Bozcaada`nın en büyük turist konaklama merkezi vasfına sahip Çapraz Tatil Köyü` nün
enerji ve atık yönetimi konularında bilinçli olduğu anlaşılmıştır. Dönemsel personel eğitimleri
sunuluyor olması işleyen çevre sistemleri oluşturabilmek adına önemlidir. Sunulan organik
tarım ve organik yerel lezzetler ayrı bir cazibe noktası yaratmaktadır. Çapraz Tatil Köyü
mamullerinden elde edilen özel etiketli şarap ikramları Eko-Etiket anlayışını
desteklemektedir.
Yukarıda sıralanan bu 3 turist konaklama tesisi için Eko-Etiketleme kapsamında belirlenen
yatırımlar aşağıda sıralanmaktadır. Her bir otelin tüm yatırımları yapması gerekmemektedir,
kimi yatırımlar mevcuttur. Bozcaada turizm yüksek sezonunun 3 ay ile sınırlı olduğunu
gözönünde bulundurarak öngörülen yatırımların kısa vadede karlılığa etki etmesi
beklenmektedir.
Önerilen Atıktan-Enerji tesisi ürünlerinden faydalanılması.
Enerji tasarruf sistemlerinin entegrasyonu.
Havalandırma sistem suyunun ısıtma amaçlı kullanımı.
Kurutmadan açığa çıkan buharın bulaşık yıkama suyunun ısıtılmasında kullanımı.
Bina Yönetim Sistemi entegrasyonu: tüm teknik ekipmanların sisteme bağlantısı
gerçekleştirilmelidir. Bu ekipmanlar kapsamına havalandırma, kazan, pompa, sulama,
aydınlatma dahil edilir. Aynı sistemle pompa ve sulama mekanizmaları kontrol
edilebileceğinden su kullanımında tasarrufa gidilmesi mümkündür. Ölçüm ve kontrol
mekanizmaları, dönemsel bakımlar ile işletme maliyetleri ve doğal kaynak tüketimi
azaltılmış olacaktır.
6. Balkon ve havalandırma sisteminin bağlantısının gerçekleştirilmesi.
7. Pencere panellerinin yenilenmesi ile ses ve ısı yalıtımı sağlanır.
8. Kimyasal kullanılan noktalara dozajlama ünitelerinin entegre edilmesi uygundur.
9. Kartlı kilit sistemleri yatırımı ile aydınlatma ve havalandırma sistemleri kontrol edilir.
10. Kompost üretimli tuvalet sistemleri için yatırımların gerçekleştirilmesi.
11. Tüm çevresel faaliyetlerin koordine edilmesi için istihdam sağlanması.
1.
2.
3.
4.
5.
Çalışmaya katkılarından ötürü Rengigül Konukevi, Hotel Armagrandi, Çapraz Tatil Köyü`ne
teşekkür ederiz.
Takip edecek yazı başlığı: ““Atık-Türevi-Yakıttan Temiz - Sürdürülebilir Enerji Üretimi ve
Yaşam Döngüsü Değerlendirmesi”
3
REFERANSLAR
[1 ]Bozdemir, B., 2005. Bozcaada Governorship Official Documentation.
[2] EU Eco-label for Tourist Accommodation Service and Camp Site Service Home Page.
http://www.eco-label-tourism.com (accessed May 2006).
[3] Italian Eco-label Home Page. http://www.legambienteturismo.it/ (accessed May 2006).
[4] ANPA Italian Environment Protection Agency, 2001. Tourist Accommodation EU Ecolabel Award Scheme, First Activity Report, 1-53.
[5] European Awards, 2006. Rural Tourism Network in Andean Countries, Category:
International Cooperation for Sustainable Development, No: 139-INT, 1-7.
[6] ANPA Italian Environment Protection Agency, 2001. Tourist Accommodation EU Ecolabel Award Scheme, Working Plan, 1-9.
[7] European Commission, 2003. Commission Decision of 14 April 2003 establishing the
ecological criteria for the award of the community eco-label to tourist accommodation service
(2003/287/EC), Official Journal of the European Union, Issue No. L102/82.
[8] ANPA Italian Environment Protection Agency, 2001. EU Eco-label Award Scheme, Short
Paper for The Definition of Product Group Tourist Accommodation, 2-6.
[9]European Awards, 2006. Eco-labeled Tourists Accommodation Service, Sunwing Hotels
Hellas S.A. – Sunwing Resort Kallithea, Category 2: Product Award, 1-7.
[10] Davis, G., et.al., 1998. Environmental Labelling Issues, Policies and Practices
Worldwide, Environmental Protection Agency, United States, 3.
[11] European Commission, 2006. Eurpoean Eco-label Newsletter, No: 1, 1-4.
[12] Hale, M., 1996. Eco-labeling and cleaner production: Principles, Problems, Education
and Training in Relation to the Adoption of Environmentally Sound Production Processes,
Journal of Cleaner Production, Vol: 4, No: 2, 85-95.
4