Bahar Yemegi Sunumu

Döküm Dünyasında Bir
Gezinti
16 Nisan 2014,
Yaylalı Günay
[email protected]
Dünya rekabet gücü dağılımı
2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak
Teknolojiler-1
• 1)
• 2)
• 3)
Her yerde İnternet
Bilgi işlemlerinin otomasyonu
Her cihazdan sensörler ile bilgi
toplama, değerlendirme, karar verme
• 4)
Bulut Teknolojisi
• 5)
İleri Robot Teknolojisi
• 6)
Şoförsüz Araçlar
2014 ve Sonrası Dünyayı Çalkalayacak
Teknolojiler-2
•
•
•
•
7)
8)
9)
10)
• 11)
• 12)
Sentetik Biyoloji ve Gen Bilimi
Uzun Süre Enerji Depolama Teknolojisi
Eklemeli 3D Üretim Teknolojileri
Yüksek Özellikli Teknolojik
Malzemeler
İleri Petrol ve Doğal Gaz Teknolojileri
Ekolojik Yenilebilir Enerji
Yeni Dünya = VUCA Dünyası
V= Volatile ---- Değişken
U= Uncertain---- Kesin Değil
C= Complex----- Karmaşık
A= Ambiguous---- Çok Yönlü
VUCA dünyasına ilk girenler: Google, Amazon,
Facebook, Apple, Zara, AliBaba, Samsung
Ana Tema: Atılganlık ve herkesin beklemediğini
sunmak, hafif de olsa ayak izi bırakmak
Soru: Döküm sektörü bu yeni
eğilimler ve dünyanın neresinde???
Karmaşık bir dünya yapısı….
Orta ve üst teknoloji ticaretinin akış yolları.
Yüksek, orta ve
düşük teknoloji
ürünlerin
üretildiği ve
satıldığı ülkeler.
Yine karmaşık
bir düzen, ama iş
yapmak için
anlamak ve içine
girmek gerek….
Türkiye rekabet gücünde AB ve BRICS ülkelerinin gerisinde
Türk Döküm Sektörü- Demir Dışı Pazar Dağılımı
Türk Döküm Sektörü Demir BazIı Ürünler Pazar
Dağılımı
Kaynak: Tüdöksad
CAGR= Birleşik Yıllık Büyüme Oranı
FE= Demir
NF= Demirdışı
Döküm sektörü karlılık marjları düşük
Maliyet artışları müşteriye yansıtılamıyor
Maliyet
Fiyat zammı
Satılan malın ödemelerinde gecikmeler artıyor
Tüm tüketimde artış gelişmekte olan ülkelere
kayıyor…
Ar-Ge çalışmalarının merkezde, üretimin pazara
yakın yapıldığı ürünler
Araç satışları artıyor, fakat artış, Çin, Hindistan,
Rusya gibi gelişmekte olan ülkelerde…
Dünyada makine üretimi ve mühendislik ürünlerinde
büyüme var, fakat aslan payı Çin ve Hindistan’da
Türk döküm sektörünün ana pazarı olan AB’de ise araç
üretimi sabit…
Döküm sektörünün ana pazarı olan AB araç üretimi lüks sınıf
araçlara kayıyor
Döküm işi BRIC ülkelerine kayıyor. 2008 öngörüsü
2012’de değerlendirildiğinde tuttuğu görülüyor.
Yuan’ın değerlenmesi, Çin’de işçilik ücretlerinin verimlilik artışından fazla artışı,
nakliye ve servis ücretlerinin artışı, ABD’deki döküm tesislerinin verimliliklerinin
ücretlerden fazla artması, Çin’in rekabetçi gücünü düşürmüştür
AB ve ABD’de işçilik verimi gelişmekte olan ülkelere
göre daha hızlı artmaktadır
Gelecekte enerji ve araç ilişkileri ne
olacak?
1)
Mevcut şekli ile araç teknolojisi ve kullanım/sahip olma anlayışının
sürdürülebilmesi mümkün görülmemekte,
2) Araçlarda hidrojen yakıt hücrelerinin kullanımı?
3) 1 lt veya Nm3/km yakıt harcayan araçların imali
4) Herkesin nano ölçeklerinde araçlar kullanması
5) Çevreyi kirletmeden üretilmiş elektrik hatlarından şarj edilen akülü araçların
kullanılması
6) Araç kullanmadan ve sağa sola gitmeden her işi internet, cloud ve apps
üzerinden yapmak,
7) Araç sayısının 3 milyara ulaşmasını bir şekilde önlemek
8) Araç kavramını Toyota’nın i-swing tipine dönüştürme,
9) Her evde değişik iş ve mesafeler için farklı araçların bulunması
10) Petrol yakıtlarının merkezi yerlerde yakıt hücreleri vasıtası ile en verimli ve
temiz şekilde elektrik enerjisine çevrilerek, tüm kullanımın elektrik (akü) olarak
yapılması
11) Yaşlanan ve genç nüfus araba alma sevdasından vazgeçiyor
Daimler’in «yakıt hücreli» aracı ve Toyota’nın
çözümleri
Dünya egzoz emisyon değerleri sürekli azaltılıyor…
Sonuç: Araçlar daha da hafiflemek zorunda…
Araç hafiflemesinin faydaları…
•
•
•
•
•
•
Her 100 kg hafifleme,
100 km’de 0.3-0.5 litre
yakıt tasarrufu ve
100 km’de 0.8-1.1 kg
CO2 salınımı azalması
sağlıyor. (8-11 gr/km)
Yeni araçlar hafifliyor…
Araçlarda ilk alüminyum kullanımı. Yıl:1893
Marka: Studebaker (75 kg Alüminyum kullanılmış)
Otomobilde alüminyumun bugünü ve yarını
Araçlarda artan alüminyum kullanımı
Araçlarda alüminyum miktarı artışı
2 lt’lik bir otoda, dökme demir %40 azalıyor,
alüminyum ve plastik kullanımı artıyor
Ford 150 kamyonette Al kullanımı ile
300 kg hafifleme
Askeri araçlarda alüminyum ve
kompozit artışı
Polystrene kaplamalı Spandex kumaş
karoseri (BMW)- (Kapıya dikkat)
Araçlarda hafiflemede motor gövdesi dökümünün katkısı.
Et payı: 5 mm’den 2.5 mm’ye, ağırlık 38.5 kg’dan 28.5 kg’a
(Kalıplama ve maça tekniğine dikkat)
2mm et paylı yüksek basınç alüminyum döküm
0.3 mm kalınlığında Zamak döküm plastikle savaşıyor….
Pik gömlek veya pahalı SiC kaplama yerine lazer ile Cr
kaplama (BMW)
Silindir gömleğinin sonu mu?
Titanyum dökümün
uçaklarda kullanımı
wing
frame
Tek kristalden büyütülmüş türbin kanatçıkları uçak ağırlığını ve
ömrünü arttırıyor- Titanyum döküm
Metallerle hafifleme yetmiyor. Sırada karbon fiber karoseri var.
Gövdenin adı bir asırdır ‘White Body’ idi, artık ‘Black Body’ oluyor.
Sac+kaynak yapıdan döküme dönüşüm ve hafifleme
BMW X3 Instrument Panel:
One Piece, 12.5 lb
Magnesium Die Casting
Converted from a Steel
Stamping at 50% weight
3-piece steel weldment for
ag equip. redesigned to
ductile iron sand casting at
$10,000 annual savings
Araç karoseri akü olarak kullanılıyor.
Elektrikli araçların şarj problemi çözülüyor mu?
Bu da bir başka şarj
probleminize çözüm…
BMW Hibrit Motor Gövdesi
Gövde = Mg yüksek basınç döküm.
Silindir ve kep yüzeyleri = Al yüksek basınçlı döküm.
Hibrit olarak dökülüyor.
BMW 1995’den beri dökme demir motor kullanmıyor
Dikkat ….Fren diskleri ve krank milleri de hafifliyor.
Döküm yerine boru ve geçme sertleştirilmiş kamlarla
kam mili- (Kam mili üretenlere duyurulur)
Kompozit jant.
Alüminyum jant
üreticileri için bir
tehlike mi?
Tahtında kalacak büyük parça demir- çelik dökümdür
Türkiye AB’de 4. sırada Bu tahtta ne
kadar kalacak?
Öngörüler
-Dünya toplam döküm tonajı: 100 mt +/-%10-15
-Azalış: Dökme demir, Artış: Alüminyum
-Türk döküm tonajı: 1.5-1.7 m ton.
-Döküm pazar payını değerlendirmek için artık ‘TON’ yerine
‘CİRO’ kullanılmalı.
-İthal araçlar ve ithal döküm kullanan yerli üretim araçlara
kayıp tonaj: 350.000 ton
-Yeni Beklentiler: Ekseni kayan pazar, ürünlerde hafifleme, yeni
malzemeler, ürün Ar-Ge’si, sahipliği ve hızlı devreye alma, ürün
taşeronluğundan kurtulma, müşterinin ‘iş ortağı’ olması, vs
-Türk döküm sektörü yeni üretim beklentileri ve yapıya nasıl
uyacak???
Bazı Teknolojik Yenilikler
Döküm Parça Kontrolünde Bilgisayarlı
Tomografi
Artık döküm boşluklu parçaları sevketme
lüksümüz kalmıyor…
Simülasyon artık dökümcünün yoldaşı oldu…
Simülasyonla alüminyum ve çelik sac gövdeli araçların çarpışma
kontrolü.
Alüminyum gövde daha dayanıklı görülüyor…
Tuz su ceketi maçası ile «closed deck»
özelliğinde yüksek basınç süreci ile dökülebilen
alüminyum motor
Küresel grafitli dökme demir ve alüminyuma %1-3 arasında
nano ölçülerde Al2O3, SiC, karbon fiber eklemekle, mekanik
özellikler %50 arttırılarak, ürün dizaynları hafifletilmektedir
Mg ingotundaki nano parçacıklar ve kullanılan ort 50
mikron ebatlarındaki SiC nano parçacıklar
Metal bilimde yeni teknolojiler-Kendi kendini tedavi
eden malzemeler. Kaynak tamirine veda mı?
Güneş enerjisi ile maden eritilmesi. Şimdilik
laboratuvar düzeyinde 2-3 kg eritilebiliyor. Endüksiyon
ocaklarının ve elektrik faturalarının dikkatine….
Yeni bir trend ---- BioDesign
Tabiatın mühendisliğinin döküm parçalara uygulanması
Bio-Design ile 4.2 kg’dan 3.42 kg’a hafifletilen bir sfero
döküm akson
Bio-Design ile hafifleştirilmiş tezgah
gövdesi
Biyonik Design ızgara:
Arı peteği yapısı, kayma tehlikesi yok, dayanım
katsayısı %50 yüksek, ışık geçirme özelliği %100 fazla
Oyunun kurallarını değiştiren yeni bir teknoloji…
3D BaskıAdditive Manufacturing veya Laser Printing!
Şimdilik, prototip, kalıp ve kısa serili döküm için bir
alternatif, ama gelecekte???
3D Laser Printing/Additive Manufacturing tekniğinde
çalışma şekli ve bazı ürünler
3D Additive Manufacturing ile maça yapımı, prototip
dökümü, kısa serili parçalar içim maça/kalıp yapımı
3D Additive Manufacturing metodu ile üretilmiş
Airbus A380 paslanmaz çelik parça
3D Additive Manufacturing metodu ile araç ana gövdesi
dökümü
Hayal gibi mi görünüyor dersiniz????
Artık döküm fabrikaları da yeni
anlayışlara göre kurulmalı…
Dökümcünün akıllanması yetmiyor, fabrikalarının da
akıllanması gerekli…
Yenilikçi bir hassas döküm fabrikası
yerleşim ABD-Signicast
Ara stoksuz kontinü çalışan bir sfero döküm fabrikası
Heger-Ferrit/Almanya
Geleceğin döküm fabrikası
Modern bir
alüminyum döküm
fabrikası
Modern bir alüminyum kokil döküm fabrikası
Nemak Dillingen/Almanya
Teknoloji değişimine ayak
uyduramayan dökümler
Dökümden kaçışta böyle ürünler de görmemeliyiz….
(Araç yüküne dayanmayıp kırılan bir kompozit bir rögar kapağı)
Döküm için her zaman yeni pazarlar olacaktır
Döküme yeni uygulama alanları
Sfero döküm kazık duvar
(Birçok şehir efsanesi boş çıkıyor….)
Atmak için para ödenen döküm kumundan tarım toprağına
%10 katılarak üretilen lahana ve ıspanak (ABD’de onaylı)
Teknolojide Sırada Ne Var?
• Teşekkürler