Op. Dr. Esra Çirçi



Esra Çirci
İstanbul Eğitim ve Araştırma Hastanesi
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Asetabular displazi asetabulumun yetersiz gelişmesidir

Gelişimsel kalça displazisi, Perthes hastalığı, Serebral palsi, polio sekeli,
6 yaşından önce geçirilmiş septik artrit, myelomeningosel ve
mukopolisakkaridoz gibi hastalıklara bağlı olarak gelişebilir

Tedavi edilmemiş asetabuler displazi hastalarında ileri yaşlarda artroz
kaçınılmazdır

E. Çirci
Sekonder koksartrozun en önemli nedenler arasındadır
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Asetabuler displazili hastaların en önemli şikayetlerini ağrı,
ağrıya bağlı aktivitelerin kısıtlanması ve gluteal yetmezliğe
bağlı Trendelenburg topallaması oluşturmaktadır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Ani keskin ve kasık bölgesine uzanır

Egzersizle ortaya çıkan ağrı yetmezliğe giden kalçada abduktor kasların
gücünü kaybetmesi durumunda çıkar

Uzamış aktivite ile trokhanter çevresinde ağrıya sebep olur

Bacak bacak üstüne atınca ağrı abduktor gerilmesi ile oluşur

Gebelik döneminde ve kilo artışı durumunda ağrı şiddeti artar

Merdiven çıkma, yokuş, uzun süreli ayakta yapılan aktiviteler ağrıyı artırır

Kontraktürle beraber sürekli ağrı olması dejeneratif artrozun başlangıcında
ortaya çıkar
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

90º fleksiyonda ve adduksiyonda femoral boyun ve asetabuler
kenar yaklaşır iç rotasyonda labrumu makaslayan kuvvetler
sıkışarak ağrıyı uyarır

İmpingment testi femoral asetabüler impingment (FAİ) ve
asetabuler displazi varlığında pozitif olur

Displazi varlığında abduktör yetersizlik bulunur, FAİ hastalarından
ayrılmasında abdüktör yetmezliğin varlığı önemlidir

İmpingment ve adduktör kasların zayıf olması asetabuler rim
sendromu olarak tanımlanmıştır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Femur başının örtünmeyen kısmı kasıkta palpasyonla
hissedilir kitle belirtisi (lump sign) denilmektedir kalçanın
çeşitli fleksiyon va rotasyon hareketlerinde ağrı ve kilitlenme
ortaya çıkar

Rotasyonel hareketlerde artan akut keskin ağrı ve kilitlenme
labrum yırtığını düşündürür
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Diplazik kalça ekleminde femur başının
laterale kayması abdüktör kolu
kısaltarak üzerine düşen yükü artırır
abduktor kaslarda zayıflamaya ve
abduktor kaldıraç kolunun yetersizlikle
sonuçlanır ve pelvik tilt oluşur

Trendelenburg testinin pozitifliği
yetmezliğe giden bir kalçada pozitif olur
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Hastaların Trendelenburg topallaması değerlendirilirken belli bir
süre içinde durumunu bozmadan pozisyonunu koruyup
koruyamadığı dikkate alınmalıdır

Eğer belli bir süre içinde (20-30 saniye) hastada Trendelenburg
testi pozitif hale geliyorsa bu tür vakaları da patolojik olarak
değerlendirmek gerekir

Trendelenburg topaIlaması ağrıdan daha önce ortaya çıkmakta ve
artrozun erken habercisi olmaktadır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Toplallama var ise sebebi belirlenmelidir (ağrıya bağlı
antaljik, trendelenburg yetmezliğine bağlı veya kısalığa
bağlı)

Skolyoz, kalça çevresi kaslarının kontraktürüne bağlı pelvik
tilt gözlenebilir abdüktör yetmezlikten ayrılmalıdır

Yürüyüş sırasında destek kullanıp kullanmadığı
sorgulanmalıdır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Femoral anteversiyon ve iç rotasyonda artış vardır

İç rotasyon azalırsa sekonder osteoartroz gelişmiştir

Korkutma (apprehension) testi anterior instabiliteyi gösterir,
supin pozisyonda iken kalçaya ekstansiyonda dış rotasyon
yapılır kasık bölgesinde instabilite ve rahatsızlık hisseder
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Perthes hastalığı, femur başı epifiz kayması ve sepit artrit
gibi nedenlerle avasküler nekroz gelişebilir kalça
abdüksiyona gelemez bu durum menteşe (hinge)
abdüksiyon olarak tanımlanmıştır

Abdüktör yetmezlikten ayrılmadır displazinin ayırıcı
tanısında fizik muayenede yardımcı olmaktadır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul



E. Çirci
15-18 arası: iyi
12-14 arası: orta
12’den az kötü olarak yorumlanır
Siebenrock KA et al. J Bone Joint Surg Am. 83:449-, 2001
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Direkt grafiler asetabular displazisi tanısı koymada ve değerlendirmede seçilecek ilk ve en
iyi yöntemdir


E. Çirci
Ayakta basarak anterior-posterior grafi
o
Wilberg’in merkez kenar açısı (CE açısı)
o
Asetabular açı (Sharp açıcı, transvers asetabular inklinasyon)
o
Asetabular indeks açısı (AI, Tönnis açısı)
o
Femoral baş örtünme yüzdesi (asetabular baş indeksi, AHI)
o
Lateralizasyon ve kranializasyon
o
Asetabular derinlik ve genişlik
False pozitif grafiler
o
Vertikal -merkez ön kenar açısı
o
Anterior asetabular baş indeksi
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Koronal planda lateral femur örtünmesini tanımlamaktadır

Femur başını örten derin bir asetabulum varlığında açı
değeri büyüktür

Femur başının merkezinden gövde orta hattına paralel
geçen çizgiyle femur başı merkezinden asetabulum en dış
noktasını birleştiren çizgiler arasındaki açıdır

Güvenilir ölçüm 3-8 yaş arasındadır çoğunlukla alt sınır 5 yaş
olarak kabul edilmektedir

6-13 yaş için alt sınır 19 derece, 14 yaş üzeri ise 25 derece
kabul edilmektedir

E. Çirci
Idelberger K. & Frank A. Z Orthop 1952(82):571-7
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Her iki pelvik gözyaşı damlalarının alt
uçlarını birleştiren çizgiyle (Hilgenreiner)
asetabulumun kemik tavanı dış kenarı
pelvik gözyaşı damlası alt ucu arasında
çizilen çizgi arasındaki açıdır

Erişkinlerde 40º normal kabul edilirken,
adölesan döneme kadar 49º ve altı,
adölesan dönemde ise 45-47º normal
kabul edilmektedir
o
Sharp I. L Bone Joint Surg 1961(43):268-72

Değerlendirme için Y kıkırdağının açık olması
durumunda Y kıkırdağından geçen horizantal
düzlemdeki çizginin asetabulum dış kenarı arasındaki
açı değeri

Y kıkırdak kapandıktan sonra yük taşıyan yüzeyin
horizantal düzlemde uzanımı ile asetabulum dış
kenarı arasında kalan açı kullanılmaktadır

0-4 ay arasında 29º, 5 ay-2 yaş arasında 24º, 2-3 yaş
arasında 23º, 3-7 yaş arasında 19º, 7-14 yaş arasında
14º ve erişkinlerde 10º normal sınırlar olarak kabul
edilmektedir
o
Tönnis D. Clin Orthop Relat Res 1976(119):39-47

Femur başı metafizin en iç noktası ile
asetabulumun dış kenarı arasındaki
mesafenin femur üst uç epifizin en dış
noktası ile femur metafizin iç noktası
arasındaki mesafeye oranıdır

%70-100 baş örtünmesi normal olarak
kabul edilmektedir
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Femur başı medialinden
ilioiskial çizgi arasındaki
mesafe lateralizasyon

Femur başı alt kenarı ile
asetabulumun en
posteroinferioru arasındaki
mesafe ise kraniliazasyondur
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Asetabulumun üst-dış köşesi ile
gözyaşı figürünün alt sınırı arasında
oluşturulan hatta asetabulum en derin
noktasından bir dikme indirilir, bu
uzunluğun hatta oranı asetabulum
derinlik genişlik indeksini verir
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Femur başının anteriorunun
asetabulum tarafından örtünmesi
ölçülür

Hasta ayakta iken pelvis ve kaset
arasındaki açı 65º ve tüp 100 cm
uzakta olacak şekilde femur başı
santralize edilerek çekilir

İpsilateral ikinci metatars arkı kasete
paralel olmalı ve tüp bu aksa dik
olmalıdır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Femur başı ile asetabulumun en
dış kısmı ve femur başından
geçen vertikal düzlemdeki açı
değeridir

Femur başı deformasyonlu ve ileri
artozlu hastalarda kullanılmaz

Normal değeri 25º olup 20º altı
asetabuler displazi olarak kabul
edilmektedir
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Baş deforme ve ileri artroz varsa da
kullanılabilmektedir

Femur başının en arka en ön ve asetabulum
dış kenarından vertikal düzlemde geçen
çizgiler arasındaki mesafenin oranıdır

Normal değeri 84±6 olarak kabul
edilmektedir
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

1. derece: Kalça stabil, baş asetabulum ile uyumlu fakat displazik

2. derece: İnstabil ve sublukse kalça

3. derece: Sublukse kalça, baş asetabulum az uyumlu, redükte olabilir
veya olamaz

4. derece: Aşırı uyumsuzluk mevcut, sublukse kalça
o
Treatment of dysplasia in the older childand adolescent:Factors in decision making
congenital dislocation of the hip. Edit by M.O.Tashdjian, New York,ChurchillLivingstone,Chap 34 p.:625-646,1982
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

1. derece: Asetabulumun superolateral köşesinde yoğun dansiteli üçgen
şeklinde skleroze subkondral kemik görünür

2. derece: Üçgen şeklindeki skleroze alanın yükseklik ve derinliği artar,
superolateral eklem aralığı daralır

3. derece: Asetabulum medialinde osteofit, femur başında kist oluşur, tüm
eklem aralığında daralma görülür

4. derece: Femur başı ve asetabulumda kistik oluşumlar ortaya çıkar, eklem
aralığı belirgin şekilde daralır
o
Pauwels F. Biomechanics of the normal and diseased hip.(Translated by Furlong R.J.,
Maquet P.) Springer- Verlag, Berlin- Heidelberger, New York: 1976.
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Asetabulumun ön ve arka
kısmında yer alan kemik kayıpları
hakkında bilgi vermektedir

Özellikle 3 boyutlu spiral
tomografi ile asetabuler defektin
lokalizasyonunu göstermede
oldukça yararlı bilgiler
vermektedir
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

Labral yırtıklar, ganglion kist, stres kırıkları ve avasküler nekrozu
ve kıkırdak dokunun değerlendirilmesine olanak sağlar

Manyetik rezonans artrografi , intraartiküler kontrast madde
DTPA (Godolinium dietilenetriamin pentaasetik asit) kullanımı
yumuşak dokunun görüntülemesine olanak sağlamıştır

Eklem kıkırdağının en iyi değerlendirilmesi artroskopik
görüntüleme ile sağlanmaktadır
E. Çirci
TOTDER-SET Eğitim Toplantıları 09 Nisan 2016, İstanbul

