PDF dökümanını indir - TAV Yatırımcı İlişkileri

Transkript

TAV HAVALİMANLARI 2012 FAALİYET RAPORU
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş.
İstanbul Atatürk Havalimanı
Dış Hatlar Terminali
(A Kapısı - VIP Yanı) 34149 Yeşilköy, İstanbul
Tel: 0 212 463 30 00 Faks: 0 212 465 50 50
www.tavhavalimanlari.com.tr
www.tavyatirimciiliskileri.com
2012 FAALİYET RAPORU
Geçmişi geleceğe taşıyoruz...
İçindekiler
BİR BAKIŞTA TAV
2 Biz Kimiz?
16 Ne İş Yapıyoruz?
18 2012 Yılı Nasıl Geçti?
24 Nerede Çalışıyoruz?
26 2012 Gelişmeleri
32 Öne Çıkanlar
36 Ödüller
37 2012’nin Ardından
38 2013’e Doğru
DEĞERLENDİRMELER
42 Yönetim Kurulu’nun Mesajı
44 İcra Kurulu Başkanı’nın Mesajı
48 2013’ten Beklentiler
FAALİYETLERİMİZ
49 Havalimanı İşletmeciliği
98 Hizmet Şirketleri
118 Yatırımcı İlişkileri ve İMKB Performansı
120 Sürdürülebilirlik
KURUMSAL YÖNETİM
130 Risk Yönetimi
133 İç Denetim
134 Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu
144 Olağan ve Olağanüstü Genel Kurullar
146 Yönetim Kurulu ve Üst Yönetim
158 Komite Çalışma Esasları
161 Kâr Dağıtım Politikası
163 Bağlı Şirket Raporu
RAPORLAR VE MALİ TABLOLAR
166 Denetçi Raporu
167 Sorumluluk Beyanı
168 Bağımsızlık Beyanı
171 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu
282 Sözlük
Anadolu’nun geleceğe bıraktığı eserler
Anadolu, göç ve ticaret yollarının üzerinde bulunması,
Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlaması, topraklarının verimli ve
ikliminin insanların yaşayışına uygun olması gibi nedenlerden
dolayı tarih boyunca uygarlıkların beşiği olmuştur. Karşılıklı
kültür alışverişleri insanlığın gelişimini hızlandırmış ve
bu gelişimin izleri Anadolu’nun birçok yerinde geleceğe
miras olarak kalmıştır.
Türkiye’deki Dünya Mirasları
Yurdumuzun dört bir tarafında yer alan tarihi alanlar
sadece Türkiye’nin değil UNESCO’nun da koruması altındadır.
Dünya Mirası Listesi, UNESCO’ya bağlı Dünya Mirasları
Komitesi tarafından belirlenen ve bulundukları ülkenin
devleti tarafından korunması garanti edilen, tüm dünya
için önemli bir değer taşıdığı kabul edilen doğal ve
kültürel varlıkların yer aldığı bir listedir. Türkiye, UNESCO
Dünya Mirası Listesi’nde 11 alan ile yer almaktadır:
Kapadokya ve Göreme Milli Parkı (1985)
Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası (1985)
İstanbul’daki Tarihi Yerler (1985)
Hattuşaş: Hitit Başkenti (1986)
Nemrut Dağı (1987)
Pamukkale ve Hierapolis Milli Parkı (1988)
Ksantos-Letoon (1988)
Safranbolu Şehri (1994)
Troya (Truva) Antik Kenti (1998)
Edirne Selimiye Camii ve Külliyesi (2011)
Çatalhöyük Taş Devri Yerleşimi (2012)
Haritamızda, bazıları UNESCO Dünya Mirası’nda
yer alan tarihi zenginliklerimizden örnekleri görebilirsiniz.
Geçmişi geleceğe taşıyoruz.
TAV, daha iyi bir geleceğin güçlü ve kalıcı
değerler üzerine kurulduğu bilinciyle
faaliyetlerini sürdürüyor. Bu bilinçle geleceğe
eşsiz havalimanları bırakmakla kalmıyor,
geçmişin değerlerini de bugüne ve geleceğe
taşıyoruz.
TAV Gönüllüleri olarak, sosyal sorumluluk
alanındaki projelerimizi sürdürüyoruz. Geçmişten
bize kalan kültür mirasını gelecek kuşaklara
aktarmak için Kültür Bilincini Geliştirme
Vakfı ile “Kültür Karıncaları Projesi”ne destek
oluyoruz. TAV Gönüllüleri olarak bu önemli
proje ile çocuklarımızı ve gençlerimizi geçmişle
buluşturmaktan mutluluk duyuyoruz.
İnanıyoruz ki onlar, edindikleri tarih bilinciyle bizi
Türkiye’nin güzel geleceğine taşıyacaklar.
Kültür Karıncaları Eğitim Modeli
Kültür Bilincini Geliştirme Vakfı’nın Kültür Karıncaları Eğitim Modeli,
ilköğretim okulu öğrencilerinin küçük gruplar halinde “öğrenci merkezli,
gezerek, görerek, hissederek, algılayarak öğrenme” yöntemine
dayanmaktadır. Eğitim, hedeflere göre 1 ya da 2 yıl sürmektedir. Modelin
temaları çerçevesinde kültürel varlıklar bulundukları alanlarda tanıtılmakta,
etkinlikler müzik, resim, kil, drama, 5 duyu çalışmaları ile pekiştirilmektedir.
Başak Helen Taşkan
Havaş
Deniz Ülker
TAV İzmir
Dilara Çamır
Havaş
Duygu Aykut
TAV Havalimanları
Enis Vardar
TAV Bilişim Hizmetleri
Figen Bulut
ATÜ
Filiz Tuzgu
TAV Havalimanları
Fulya Altunsoy
ATÜ Ankara
Gökçe Atasoy
TAV İşletme Hizmetleri
Gonca Aksoy
TAV İstanbul
Hilal Doğru
TAV İstanbul
Özgün Çelebi
TAV İstanbul
Özlem Çapkın
TAV İzmir
Recep Çağdaş
TGS Yer Hizmetleri
Rıfat Çelik
TAV Güvenlik
Seçil Tekin
BTA Catering
Serkan Yüce
TGS Yer Hizmetleri
Sinem Toker
TAV Havalimanları
Tayfun Bahsi
TAV Havalimanları
Tuna Hanağasıoğlu
TAV Havalimanları
TAV Gönüllüleri
Başlangıcından bu yana sosyal faydayı faaliyetlerinin
odağına alan TAV Havalimanları, bugüne kadar çok
sayıda sosyal sorumluluk projesini hayata geçirmiştir.
Türkiye’nin en fazla istihdam sağlayan şirketlerinden biri
olan TAV Havalimanları, sahip olduğu insan kaynağının
beceri ve yetkinliklerini topluma aktarabilmek hedefiyle
2012 yılında TAV Gönüllüleri projesini oluşturmuştur.
Proje kapsamında, Holding ve iştiraklerinde görev alan
TAV çalışanları, başkalarına yardım etmenin, topluma,
sanata, çevreye katkı sağlamanın aslında kendimize
yapabileceğimiz en büyük iyilik olduğu bilinci ile “gönüllü”
olarak bir araya gelmiştir. Sürdürülebilir gelişme ve
ilerleme için sosyal sorumluluğun öneminin farkında
olarak gelecekte birçok projeyi hayata geçirme hedefiyle
kurulan TAV Gönüllüleri; sadece Türkiye’de değil,
TAV Havalimanları’nın faaliyet gösterdiği Makedonya,
Gürcistan, Tunus, Letonya ve Suudi Arabistan’da da
içinde yer aldıkları toplumun gelişmesine,
desteklenmesine ve yaşam kalitesinin artmasına yönelik
faaliyetlerde görev almayı hedeflemektedir.
Ortaklık Yapısı
Aéroports de Paris,
TAV Havalimanları’nın %38’ini
satın alma sürecini 16 Mayıs
2012’de tamamladı.
Aéroports de Paris satın almasından önce
Hisse Adedi
Sermaye Oranı (%)
Tepe İnşaat Sanayi A.Ş.
94.664.477
26,1
Akfen Holding A.Ş.
94.886.071
26,1
Sera Yapı Endüstrisi ve Ticaret A.Ş.
14.645.132
4,0
Halka açık olmayan diğer
12.775.048
3,5
Halka açık kısım diğer
146.310.522
40,3
TOPLAM
363.281.250
100,0
Hisse Adedi
Sermaye Oranı (%)
138.046.875
38,0
Tepe İnşaat Sanayi A.Ş.
29.273.852
8,1
Akfen Holding A.Ş.
29.495.446
8,1
7.379.507
2,0
12.775.048
3,5
Halka açık kısım diğer
146.310.522
40,3
TOPLAM
363.281.250
100,0
Aéroports de Paris satın almasından sonra
Aéroports de Paris*
Sera Yapı Endüstrisi ve Ticaret A.Ş.
Halka açık olmayan diğer
* Aéroports de Paris’nin tamamına sahip olduğu iştiraki Tank ÖWA alpha GmbH
2
TAV 2012 FAALİYET RAPORU
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
%38
%40
%8
Aéroports de
Paris
Halka Açık
Kısım Diğer
Akfen
Holding A.Ş.
%8
%2
%4
Tepe İnşaat
Sanayi A.Ş.
Sera Yapı Endüstrisi ve
Ticaret A.Ş.
Halka Açık Olmayan
Diğer
Hissedarlar
%38 Aéroports de Paris: Dünyanın dört bir yanında yürüttüğü operasyonlarıyla Avrupa’nın lider havalananı işletmecilerinden biridir.
%8 Tepe İnşaat: 1969 yılından bu yana faaliyet gösteren sektörün lider şirketlerinden biridir.
%8 Akfen Holding: Başta altyapı yatırımı olmak üzere, denizyolu yatırımları, (liman işletmeciliği vb.) enerji, gayrimenkul, inşaat sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
%2 Sera Yapı: İnşaat altyapı ve üstyapı faaliyetlerine odaklanmıştır.
%4 Halka Açık Olmayan Diğer
%40 Halka Açık Kısım Diğer
3
Organizasyon
Yapısı
Havalimanı İşletmeciliği
%100
%100
%100
%100
%33
%67
%76
%100
%100
Atatürk Havalimanı
Gazipaşa Havalimanı
Tiflis ve Batum Havalimanı
* Sadece ticari alanlar
4
Esenboğa Havalimanı
Medine Havalimanı
Üsküp ve Ohrid Havalimanı
Adnan Menderes
Havalimanı
Monastır ve Enfidha
Hammamet Havalimanı
Riga* Havalimanı
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
Hizmet Şirketleri
%50
ATÜ Unifree
%50
TGS
%99
TAV Bilişim
%67
%100
%67
%100
BTA
Havaş Europe
%100
Havaş
2012 yılında yaklaşık 575 bin uçak ve
72 milyon yolcuya hizmet sunan
TAV Havalimanları, Türkiye’deki İzmir
İç Hatlar Terminali ile Suudi
Arabistan’daki Medine Havalimanı’nın
işletmesini devralmasıyla Avrupa
ve Orta Doğu’daki varlığını daha da
güçlendirmiş, yatırımları ile global
çapta tanınırlığını, saygınlığını ve marka
değerini artırmıştır.
TAV Özel Güvenlik
5
TAV GÖNÜLLÜLERİ,
ÇOCUKLARI 1.400 YIL
ÖNCEYE TAŞIDI!
Dünya mimarlık tarihinin günümüze kadar
ayakta kalmış en önemli anıtları arasında
yer alan Ayasofya Müzesi; mimarisi, ihtişamı,
büyüklüğü ve işlevselliği yönünden
bize olduğu gibi gelecek kuşaklara da
hep örnek olacak.
2
1
TAV 2012
FAALİYET
16 Fulya Altunsoy
– ATÜ
Ankara, RAPORU
2 Deniz Ülker – TAV İzmir, 3 Filiz Tuzgu – TAV Havalimanları, 4 Dilara Çamır – Havaş
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
4
3
7
Kilometre Taşları
1997
2005
• TAV kuruldu ve İstanbul Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar ihalesi
kazanıldı.
• TAV Havalimanları, Atatürk
Havalimanı Dış ve İç Hatlar Terminal
Binası, Katlı Otopark ile Genel
Havacılık Terminali’nin 15,5 yıllık
işletme ihalesini kazandı.
• Havaş’ın %60 hissesi satın alındı.
• İzmir Adnan Menderes Dış Hatlar
Terminali’nin yapımı ve işletmesi
TAV’a geçti.
• TAV Bilişim Hizmetleri A.Ş. kuruldu
ve havalimanı terminal yapım ve
işletmeciliği sırasında geliştirilen
bilişim hizmetleri bu şirket altında
toplandı.
• TAV, Gürcistan’da Tiflis Havalimanı’na
ilişkin ihaleyi kazandı.
1999
• TAV Havalimanları’na bağlı olarak
gümrüksüz mağazacılık yapmak
üzere kurulan ATÜ, TAV bünyesine
katıldı ve yiyecek içecek hizmeti
sunan BTA kuruldu.
2000
• TAV, İstanbul Atatürk Havalimanı Dış
Hatlar Terminali’ni işletmeye başladı.
2001
• “primeclass” CIP Servis hizmete girdi.
2004
• BTA, İstanbul International Airport
Hotel’i işletmeye başladı.
• Tepe - Akfen, Esenboğa Havalimanı
İç ve Dış Hatlar Terminali’nin yapım
ve işletmesini üstlendi.
• TAV İşletme Hizmetleri A.Ş. kuruldu.
8
2006
• İşletme ve yapım hizmetleri “TAV
Havalimanları” ve “TAV Yatırım
Holding” olarak iki ayrı holding çatısı
altında yeniden yapılandırıldı.
• İzmir Adnan Menderes Havalimanı
Dış Hatlar Terminali açıldı.
• Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar
Terminali açıldı.
• TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş.
kuruldu ve havalimanı işletmeciliği
sırasında geliştirilen özel güvenlik
hizmetleri bu şirket altında toplandı.
2007
• TAV Havalimanları’nın halka arzı
gerçekleştirildi.
• Tiflis Havalimanı yeni yolcu terminali
hizmete açıldı.
• Batum Havalimanı işletmeye açıldı.
• TAV Havalimanları, Tunus’ta
Monastır ve Enfidha Hammamet
havalimanlarının ihalesini kazandı.
• Havaş’ın %40 azınlık hissesi
satın alındı. Havaş, %100 TAV
Havalimanları iştiraki oldu.
BİR BAKIŞTA TAV
• TAV Havalimanları, TAV İzmir ve TAV
Esenboğa’da tüm hisselerin sahibi
oldu.
• TAV Havalimanları, Antalya Gazipaşa
Havalimanı’nın işletme ihalesini
kazandı.
• Havaş’ın işlettiği Hopa Terminali
hizmete açıldı.
2008
• TAV Havalimanları, Tunus’ta
Monastır Havalimanı’nın işletmesini
devraldı.
• Antalya Gazipaşa Havalimanı’nın
işletmesi için TAV Gazipaşa YatırımYapım ve İşletme A.Ş. kuruldu.
• TAV Havalimanları, Makedonya’nın
başkenti Üsküp ve Ohrid’deki
havalimanlarının işletmesini ve
opsiyonel olarak elinde bulundurduğu
İştip Kargo Havalimanı’nın yapımına
ilişkin ihaleyi kazanarak imtiyaz
sözleşmesi imzaladı.
• Havaş THY’nin iştiraki olan TGS’ye
(Turkish Ground Services Co.) %50
oranında ortaklık sağlayan ihaleyi
kazandı.
2009
• TAV Havalimanları, 121 milyon TL’lik
sermaye artırımı gerçekleştirdi.
• TAV Gazipaşa, Antalya Gazipaşa
Havalimanı’nda faaliyete geçti.
• Enfidha Hammamet Havalimanı
yatırımı tamamlandı.
• Havaş azınlık hisselerinin HSBC
(%28) ve İş Girişim’e (%7) satışı için
anlaşmaya varıldı.
• Havaş, TGS’nin %50 hissesini iktisap
etti.
• Dünya Bankası kuruluşu IFC
(Uluslararası Finans Kurumu), TAV
Tunus’un %15’lik hissesini satın aldı.
2010
• Makedonya’nın Üsküp ve Ohrid
havalimanlarının işletmesi 20 yıl
süreyle devralındı.
• Havaş azınlık hisselerinin HSBC ve İş
Girişim’e satışı tamamlandı.
• Dünya genelinde 1.600’ün
üstünde havalimanının üye olduğu
Uluslararası Havalimanları Konseyi
ACI, TAV ile “küresel eğitim merkezi”
anlaşması imzaladı.
Biz Kimiz?
• TAV İşletme Hizmetleri A.Ş., TAV’ın
işlettiği havalimanlarında birçok
ayrıcalık ve imkân sunan TAV
Passport kartı hayata geçirdi.
• BTA, İstanbul Atatürk Havalimanı İç
Hatlar Terminali’nde 5 adet hizmet
noktasını (Kantin, Beerport, Kokpit
Cafe, Kokpit Brasserie, İç Hatlar
Botanik Cafe) 1 Temmuz 2010
itibarıyla devraldı.
• TAV Havalimanları, TAV Tunisie
SA’nın %18 hissesini Pan African
Infrastructure Development Fund’a
sattı. • Havaş, Letonya Riga Havalimanı’nda
faaliyet gösteren North Hub Services
(NHS, Havaş Europe)’un %50
oranında hissesini satın aldı.
• TAV Havalimanları Letonya’nın Riga
Havalimanı’nda duty free, yiyecekiçecek ve diğer ticari alanların
işletmesine yönelik ihaleyi kazandı.
• TAV Havalimanları’nın TAV
Bilişim’deki payı %97’den %99’a
yükseldi.
9
Kilometre Taşları
2011
• Letonya’nın Riga Havalimanı’nda
ticari alanların devralınması
sonrasında faaliyete başlandı.
• TAV Havalimanları’nın sermayesine
%66,67 oranında sahip olduğu TAV
Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş.’deki
payı %100’e yükseldi.
• TAV Havalimanları, sermayesine %66
oranında sahip olduğu TAV Urban
Georgia’daki payını %76’ya yükseltti.
• TAV Havalimanları, sermayesine %60
oranında sahip olduğu TAV Batumi
Operations LLC şirketindeki payını
%76’ya yükseltti.
• BTA’nın %50, TASS’ın %50 iştiraki ile
BTA Denizyolları kuruldu; BTA İDO’da
faaliyetlere başladı.
• Üsküp Havalimanı’nda yapımı
tamamlanan yeni terminal hizmete
açıldı.
• TAV Havalimanları, Suudi Arabistan’ın
ilk havalimanı özelleştirmesi, Medine
Havalimanı’nın yap-devret-işlet
projesi için ortakları Al Rajhi ve Saudi
Oger ile birlikte Suudi Arabistan Sivil
Havacılık Otoritesi GACA ile sözleşme
imzaladı.
10
• TAV Havalimanları’nın işlettiği
havalimanlarında gerçek zamanlı
bilgilere ulaşımı sağlayan mobil
uygulama TAV Mobile hizmete girdi.
• TAV Havalimanları, İzmir Adnan
Menderes Havalimanı Mevcut Dış
Hatlar Terminali, CIP, İç Hatlar
Terminali ve mütemmimlerinin
kiralanmak suretiyle işletilme hakkı
verilmesine ilişkin ihaleyi 17 Kasım
2011 tarihinde en iyi teklifi vermek
suretiyle kazandı.
• TAV Havalimanları’nın %65 oranında
bağlı ortağı Havaalanları Yer
Hizmetleri A.Ş.’nin (Havaş), North
Hub Services (NHS) sermayesi
içindeki payı, 20 Aralık 2011
tarihi itibarıyla %50’den %66,7’ye
yükseldi. NHS, faaliyet gösterdiği
Havalimanları’nda “Havaş Europe”
ticari markası adlı altında hizmet
veriyor.
2012
• TAV Havalimanları’nın %38 hissesinin
874 milyon ABD doları karşılığında
Aéroports de Paris Grubu’na
satışını öngören anlaşma 11 Mart
2012 tarihinde imzalandı. Hisse
alım sözleşmesinde yer alan ön
koşulların tamamlanmasını takiben
16 Mayıs 2012 tarihinde hisse devri
gerçekleştirildi.
• TAV Havalimanları, 250 milyon
avroluk İzmir İç Hatlar Terminali’nin
temelini haziran ayında attı.
• TAV Havalimanları, Al Rajhi Holding
Group ve Saudi Oger Ltd. ile eşit
oranda (%33) paya sahip olduğu
ve halihazırda faaliyette olan
Medine Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini Haziran sonu itibarıyla
devralmıştır.
• TAV Havalimanları, Medine
Havalimanı inşaatı için 1,2 milyar
ABD doları tutarındaki kredi
sözleşmesini haziran ayında imzaladı.
BİR BAKIŞTA TAV
• TAV İşletme Hizmetleri’nin
2001 yılında İstanbul Atatürk
Havalimanı’nda başlattığı “primeclass”
CIP Servis, yurt dışında yapılan
işbirlikleri sayesinde artık 60 avrodan
başlayan fiyatlarla dünyanın çeşitli
bölgelerindeki 77 noktada sunulmaya
başlandı.
• TAV Havalimanları, Türkiye Kurumsal
Yönetim Derneği (TKYD) tarafından
verilen 3. Kurumsal Yönetim
Ödülleri’nde, “En Yüksek Nota Sahip
Kuruluş” ödülüne layık görüldü.
• TAV Bilişim, Türkiye’de az sayıda
şirketin sahip olduğu Bilgi Güvenliği
Yönetim Sistemi ISO 27001:2005
sertifikasını aldı.
• TAV Havalimanları, yolcuların
şikâyet ve taleplerini etkin şekilde
karşılayabilmek amacıyla Türkiye’de
işlettiği havalimanlarının çağrı
merkezleri için ortak bir telefon
numarasını devreye soktu.
• Anons yoğunluğunu azaltmak ve
yolculara pratik bir çözüm sunmak
amacıyla TAV Bilişim tarafından
geliştirilen “Buluşma Noktası”,
yolcuların, kendilerini karşılamaya
gelen kişileri monitörler aracılığıyla
kolayca bulabilmesi için İstanbul Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali geliş
katında uygulamaya geçti.
• TAV Tunus, 16-20 Nisan tarihleri
arasında, 47 ülkede 249 havalimanı
işleten 59 üyenin katıldığı 47. ACI
Yönetim Kurulu Toplantısı’na ev
sahipliği yaptı.
• Atatürk Havalimanı, ağustos ayında
Engelsiz Havalimanı Sertifikası aldı.
• TAV Bilişim, Suudi Arabistan’ın Riyad
ve Dammam’daki Kral Khalid ve
Kral Fahd Havalimanları için hayata
geçirilen kaynak kullanım sistemi
projesi ile Bilişim Zirvesi 12’de
ikincilik ödülü aldı.
• TAV Havalimanları, Thomson
Reuters Extel Surveys tarafından
her yıl Avrupa ülkelerini kapsayacak
şekilde yapılan Avrupa Yatırımcı
İlişkileri Anketi’nde, “Yatırımcı
İlişkileri alanında Türkiye’nin En iyi
Şirketi” (Avrupa’da emsal grubu
içinde üçüncü) ve “Türkiye’nin En İyi
Yatırımcı İlişkileri Yetkilisi” (Avrupa’da
emsal grubu içinde ikinci) olmak
üzere iki dalda birinci seçildi.
Biz Kimiz?
• TAV İstanbul, Müşteri Memnuniyeti
Yönetimi standartları arasında yer
alan ISO 10002 belgesi almaya hak
kazandı.
• Havaş’ın geri kalan %35 oranındaki
hisselerinin tamamının alımı için
imzalanan anlaşma gereğince hisse
devri tamamlandı.
• TAV İstanbul, Çevre Yönetim
Sistemi (ISO14001:2004), İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetim Sistemi
(OHSAS18001:2007) belgelerini aldı.
• Danskeyfi Dans Akademileri’nin,
Atatürk Havalimanı’nda TAV
Havalimanları’nın desteğiyle
düzenlediği rekor denemesinde 5
dakika boyunca hatasız ve senkronize
olarak en kalabalık bachata dansı
yapan 198 çift, Guinness Rekorlar
Kitabı’na geçti.
• Hissedarlarımıza 1 TL nominal
değerinde beher hisse için brüt
0,25 TL olmak üzere toplam brüt
90.820.312 TL nakit temettü
ödemesi gerçekleştirildi.
11
İş Modeli ve Stratejisi
TAV Havalimanları
Holding A.Ş.
Havalimanı
İşletmeciliği
Atatürk Havalimanı
Gümrüksüz Mağazacılık
Yer Hizmetleri
Adnan Menderes Havalimanı
Yiyecek ve
İçecek Hizmetleri
Medine Havalimanı
Bilişim Hizmetleri
Monastır ve Enfidha
Hammamet Havalimanları
Güvenlik Hizmetleri
Batum ve Tiflis Havalimanları
Üsküp ve Ohrid Havalimanları
Riga Havalimanı
12
Hizmet
Şirketleri
İşletme Hizmetleri
BİR BAKIŞTA TAV
Organik
Büyüme
Artan yolcu sayısı: Organik
büyümeyi, mevcut
havalimanlarında hizmet
verilen yolcu sayısındaki
artışla sağlıyoruz.
Gelirlerimiz, yüksek yolcu
sayılarıyla orantılı olarak
artarken, operasyonel
giderlerimizin önemli bir
bölümünün sabit olmasından
dolayı, giderlerimiz
gelirlerimizden daha yavaş
artış gösteriyor. Böylece,
operasyonel kaldıraç
etkisinden yararlanarak daha
yüksek FAVÖK elde ediyoruz.
Biz Kimiz?
İnorganik
Büyüme
Değer
Üretiyoruz
Yeni coğrafyalarda yeni
yatırımlar:
İnorganik büyümeyi,
havalimanı ve hizmet
şirketlerindeki
yatırımlarımızla sağlıyoruz.
Mevcut portföyümüzü,
hedef bölgelerimiz olan
Avrupa, Rusya, BDT, Baltık
Devletleri, Gürcistan, Orta
Doğu, Afrika ve Hindistan’da
yeni havalimanları ve
hizmet şirketleri ekleyerek
zenginleştiriyoruz.
İş kolları arasındaki
entegrasyonu güçlendirerek
yarattığımız toplam değeri
artırıyoruz.
13
Yatırım Öncelikleri
Güçlü büyüme
potansiyeline sahip
cezbedici bir piyasa
Dengeli portföy
yapısına sahip lider bir
havalimanı işletmecisi
İstikrarlı finansal
performans ve nakit
üretme gücü
Türkiye
TAV
Havalimanları
124 milyon
avro kâr
Avrupa’nın
en hızlı büyüyen
havacılık pazarı
Çeşitlendirilmiş
portföy
yapısı
Güçlü büyüme
ivmesi (2006-2012
döneminde)
%14
1.
%50**
2002-2012 döneminde
yolcu sayısında yıllık
büyüme oranı
350 milyon*
2023 yılında hedeflenen
yolcu sayısı
Hızla Gelişen Orta Doğu
ve Kuzey Afrika Bölgesi’ne
Kolay Erişim
*T.C. Ulaştırma Bakanlığı’nın 2023 Türkiye
toplam havayolu yolcusu hedefi
14
Türkiye’nin lider havalimanı
işletmecisi
12
Türkiye, Gürcistan, Tunus
ve Makedonya’da işletilen
havalimanı*
İzmir iç hatlar terminali
2012 yılının başında,
Suudi Arabistan’ın
Medine şehrinde bulunan
havalimanının işletmesi ise
2012 yılının ikinci yarısında
devralınmıştır.
*Riga Havalimanı’nda bulunan ticari alanların
işletilmesi TAV Havalimanları tarafından
yürütülmektedir.
FAVÖK’te Bileşik Yıllık
Büyüme Oranı (BYBO)
%18**
Konsolide Ciro Bileşik Yıllık
%21
Yolcu sayısında Bileşik Yıllık
%18
İstihdamda Bileşik Yıllık
**UFRYK 12 standartlarının etkileri ters
çevrilerek düzeltilerek hesaplanmıştır.
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
15
Genel Bakış
Ciro*
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
631
515
6.601
milyon avro
Gazipaşa
Havalimanı
(%100)
İstanbul Atatürk
Havalimanı
(%100)
Ankara
(%100)
İzmir Adnan
Menderes Havalimanı
(%100)
Ciro
Ciro
Ciro
57 milyon avro
19
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Letonya
FAVÖK’ten Aldığı Pay
Çalışan Sayısı
Çalışan Sayısı
Çalışan Sayısı
414 milyon avro
%32
%53
2.640
Gürcistan
31
45 milyon avro
%3
%4
%6
872
milyon avro
Makedonya
18
%8
623
milyon avro
Tunus
51
milyon avro
Monastır ve
Enfidha Hammamet
Havalimanları (%67)
Ciro
Ciro
Ciro
18
milyon avro
51 milyon avro
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Çalışan Sayısı
Çalışan Sayısı
Çalışan Sayısı
%2
%5
794
%1
%1
648
Riga Havalimanı
(ticari faaliyetler)
(%100)
Çalışan Sayısı
Suudi Arabistan
Üsküp ve Ohrid
Havalimanları
(%100)
milyon avro
Çalışan Sayısı
3
Tiflis ve Batum
Havalimanları
(%76)
31
16
Çalışan Sayısı**
%79
%48
milyon avro
Türkiye
%4
%6
17
milyon avro
Medine Havalimanı
(%33)
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
%1
%1
Çalışan Sayısı
254
748
* Kombine ciro
** 31 Aralık 2012 itibarıyla
Ne İş Yapıyoruz?
BİR BAKIŞTA TAV
Hizmet Şirketleri
Ciro*
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
673
%52
%21
Gümrüksüz Satış Yiyecek/İçecek
Yer Hizmetleri
ATÜ (50%)
BTA (%67)
Havaş (%100)
milyon avro
Çalışan Sayısı**
16.108
Diğer
Diğer
İşletme Hizmetleri, TAV
Letonya, Bilgi Teknolojileri
(BT), TAV Akademi ve
Güvenlik
Ciro
Ciro
Ciro
Ciro
211 milyon avro
92 milyon avro
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Toplam Gelirlerden
Aldığı Pay
Çalışan Sayısı
1.551
Çalışan Sayısı
2.642
Çalışan Sayısı
Çalışan Sayısı
Türkiye’nin en büyük
gümrüksüz satış
mağazalarına sahiptir.
142 noktada toplam
12.500 kişilik oturma
kapasitesine sahiptir.
Önde gelen seyahat
perakendecisi Alman
Heinemann’ın iştiraki
olan Unifree ile ortaklık
kurmuştur.
Türkiye’de çeşitli zincirlere
pastane ürünleri
konusunda hizmet
vermektedir.
Yaklaşık %65 pazar payı
ile Türkiye’de İstanbul,
Ankara, İzmir ve
Antalya da dahil olmak
üzere 24 havalimanında
faaliyet göstermektedir.
TAV İşletme
Hizmetleri (%100)
Ticari alan tahsisi ve turizm
hizmetleri sunmaktadır.
255 milyon avro
%20
%8
Türkiye, Gürcistan, Tunus,
Makedonya ve Letonya’da
115 milyon avro
%9
%3
131 oda kapasiteli İstanbul
Havalimanı Oteli’ni
işletmektedir.
Türkiye, Gürcistan, Tunus,
Makedonya’da faaliyet
göstermektedir.
BTA Denizyolları ile İDO’da
faaliyete başlamıştır.
* Kombine ciro
** 31 Aralık 2012 itibarıyla
%16
%6
11.082
TGS (%50)
İstanbul, Ankara, İzmir,
Antalya ve Adana’da
Havaş Europe’da %67
oranında ortaklığı
bulunmaktadır.
%7
%3
833
TAV IT (%99)
Havalimanları bilgi
teknolojileri hizmetleri
vermektedir.
TAV Güvenlik (%100)
İstanbul, Ankara, İzmir ve
Gazipaşa havalimanlarında
güvenlik hizmetleri
sunmaktadır.
TAV AKADEMİ (%100)
Kurumsal öğrenme ortamı
yaratmayı ilke edinmiştir.
17
Operasyonel Performans
TAV Havalimanları
31 Aralık 2012 tarihinde sona
eren dönemde 124 milyon avro
net kâr açıklamıştır.
Aşağıda Şirket’in operasyonel
performansı değerlendirilirken inşaat
gelirleri ve harcamaları hariç olarak
bakılmış ve hesaplamalarda Ankara
ve İzmir’de işletilen havalimanlarında
elde edilen garanti yolcu gelirleri dahil
edilmiştir.
• 2012 yılında TAV Havalimanları’nın
işlettiği havalimanlarını kullanan
yolcu sayısı %36 oranında artış
göstererek 71,5 milyon seviyesinde
gerçekleşmiştir. Transfer yolcuların da
dahil edildiği Devlet Hava Meydanları
İşletmesi (DHMİ) istatistiklerine göre
İstanbul Atatürk Havalimanı dış hat
yolcu sayısı 2012 yılında %20 artarak
45 milyon olmuştur.
• Ankara ve İzmir’de işletilen
havalimanlarında elde edilen garanti
yolcu gelirleri dahil edilerek ulaşılan
düzeltilmiş gelirlerimiz 2011 yılında
881 milyon avro iken, 2012 yılında
%25 artışla 1.099 milyon avroya
yükselmiştir.
• Havacılık gelirlerinin payı (yer
hizmetleri ile Ankara ve İzmir garanti
yolcu gelirleri dahil) bu dönemde
%45 seviyesindedir. Havacılık gelirleri
18
2011 yılında da toplam gelirlerin
%46’sını oluşturmaktaydı. Gümrüksüz
mağazalarla ilgili gelirler %32’lik pay ile
gelirler arasında en büyük ikinci kalemi
oluşturmaktadır.
• Düzeltilmiş FAVÖK 2011 yılında 257
milyon avro iken, 2012 yılında %29
artarak 332 milyon avro (FAVÖK marjı:
%30,2) seviyesinde gerçekleşmiştir.
• 2011’de TAV Havalimanları’nın net
kârı 53 milyon avro iken, 2012 yılında
124 milyon avro seviyesinde net kâr
gerçekleşmiştir.
• 2011’de 250 milyon avro olan
serbest nakit akımı, bu dönemde
operasyonlardan elde edilen güçlü
nakit akımı nedeniyle %13 artış ile
283 milyon avro olarak
gerçekleşmiştir.
• Düzeltilmiş gelirler, 2011 yılında
881 milyon avro iken 2012’de organik
ve inorganik büyüme ile birlikte %25
artarak 1.099 milyon avro seviyesine
yükselmiştir. Aynı dönemde yolcu
sayısı %36 oranında artış gösterirken,
inorganik büyüme hariç tutulduğunda
ise büyüme oranı %18 oranında
gerçekleşmiştir.
• Gelirlerimizin büyük bir kısmı döviz
(avro ve ABD doları) cinsindendir.
2012 yılı itibarıyla toplam
faaliyet gelirlerinin %45’i havacılık
faaliyetlerinden (yer hizmetleri dahil),
%55’i ise havacılık dışı faaliyetlerden
gelmektedir.
• Düzeltilmiş havacılık gelirleri (yer
hizmetleri gelirleri hariç), 2011
yılında 211 milyon avro iken 2012
yılında 280 milyon avroya yükselmiştir.
UFRYK 12 uygulaması nedeniyle
Ankara Esenboğa Havalimanı’ndan
(16,8 milyon avro) ve İzmir Adnan
Menderes Havalimanı’ndan (18,0
milyon avro) elde edilen garanti
yolcu gelirleri, bu dönemde havacılık
geliri olarak UFRS’ye göre hazırlanan
raporda gelir tablosunda yazılmamıştır.
Bu raporda verilen düzeltilmiş
rakamlarda garanti yolcu gelirleri,
havacılık geliri olarak hesaba dahil
edilmiştir.
• Gümrüksüz mağaza satışları, artan
yolcu sayısı ve yolcu başına harcamayla
beraber 2011 yılında 203 milyon avro
iken 2012’nin aynı döneminde %23
oranında artarak 249 milyon avro
olarak gerçekleşmiştir. Yolcu başına
ortalama harcama %1 oranında artış
göstererek 14,9 avrodan 15,1 avroya
yükselmiştir. 2012’de bir önceki yıla
BİR BAKIŞTA TAV
göre Istanbul Atatürk Havalimanı
dış hatlar transfer yolcu sayısı %39
oranında büyürken, yolcu başına
harcama oranında %1 oranında
gerileme ile birlikte, 16,5 avro
seviyesinde gerçekleşmiştir.*
• Yer hizmetleri gelirleri, 2011 yılında
192 milyon avro iken 2012 yılında %14
artarak 218 milyon avroya yükselmiş,
Havaş, TGS, Havaş Europe’un hizmet
verdiği uçak sayısı %15 oranında
artarak 363 bin olarak gerçekleşmiştir.
• Gümrüksüz mağaza hizmetleri
imtiyaz gelirleri, 2011’de 87 milyon
avro iken, 2012’de %21 artışla 106
milyon avroya yükselmiştir.
• Yiyecek-içecek gelirleri, BTA’nın
İDO’da faaliyete geçmesinin etkisiyle
%47’lik artışla 2011’de 52 milyon
avrodan 2012 yılında 76 milyon
avroya yükseliş göstermiştir.
• Diğer gelirler, 2011 yılında 137
milyon avro iken, özellikle otopark
ve reklam gelirlerindeki güçlü artışa
paralel olarak ve Havaş otobüs
gelirlerinde yaşanan düşüşe rağmen
2012 yılında %25 artışla 171 milyon
avroya yükselmiştir.
• Faaliyet giderleri, 2011 yılında 689
milyon avro iken 2012 yılında %22
oranında artış ile 838 milyon avro
seviyesine yükselmiştir. Bu, ağırlıklı
olarak personel maliyetleri ve gümrük
mağaza ürünlerinin maliyetlerindeki
artıştan kaynaklanmaktadır.
•İmtiyaz kira giderleri, 2012’de
geçtiğimiz yıla göre %12 artışla,
144 milyon avro seviyesinde
gerçekleşmiştir. Istanbul Atatürk
Havalimanı için giderleşen kira
tutarı 123 milyon avro seviyesinde
gerçekleşmiştir. TAV Ege İzmir
İç Hatlar Terminali için 2012
yılında toplam 8,7 milyon avro kira
giderleşmiştir. Medine Havalimanı
için toplam cironun %54,5’unun
*2012 transfer yolcu rakamları geçicidir.
karşılığı olarak 9 milyon avro ödeme
gerçekleşmiştir. Tunus’ta işletilmekte
olunan Havalimanları ile ilgili
olarak Tunus Hükümeti ile yapılan
müzakereler sonucunda 2010 yılına
ilişkin imtiyaz borcu 3,9 milyon avro
indirilmiştir. Bu nedenle cari dönem
giderinden 3,9 milyon avro düşülmüş
olup cari yıl imtiyaz gideri 0,8 milyon
avro olmuştur.
• Gümrüksüz mağaza ürünlerinin
maliyeti, 2012 yılında 96 milyon avro
olup önceki yılın aynı dönemine göre
%24 oranında artmıştır. %23 oranında
artış gösteren gümrüksüz mağaza
satışlarının üzerinde gerçekleşmesinin
nedeni, Avro’nun TL karşısında değer
kaybetmesidir.
• Yiyecek içecek ürünlerinin maliyeti,
2012 yılında %47 olan cirodaki artış
oranına göre biraz daha yüksek
oranda artarak %50 oranında
artışla, 26 milyon avro seviyesinde
gerçekleşmiştir.
• Personel giderleri, 2011 yılında 236
artarak 298 milyon avro seviyesine
yükselmiştir. Bu artış, özellikle
portföye yeni eklenen faaliyetlerden ve
ortalama personel sayısının geçtiğimiz
yıla göre %12 oranında artmasından
kaynaklanmaktadır.
• Satılan hizmet maliyeti, 2011 yılında
60 milyon avro iken %28 artışla 2012
yılında 76 milyon avroya yükselmiştir.
Satılan hizmet maliyeti BTA, TAV
İşletme Hizmetleri ile Havaş’ın
konsolide edilen faaliyet giderlerinden
ve TAV Letonya’nın kira ödemesinden
oluşmaktadır.
• Amortisman giderleri, 2011’de 65
milyon avro iken yeni operasyonların
(Eylül 2011’de Üsküp’te inşaatı
biten terminal) başlaması nedeniyle
2012’nin aynı döneminde %10 artarak
72 milyon avroya yükselmiştir.
2012 Yılı Nasıl Geçti?
• Diğer faaliyet giderleri, 2012’de
%21 artarak 125 milyon avroya
yükselmiştir. Giderlerde görülen artışın
nedenleri olarak ise; Medine proje
finansmanı ile ilgili danışmanlık gideri,
Istanbul Trijenarasyon tesislerindeki
yangın sonrasında tahakkuk eden
sigorta gelirlerinin giderleştirilmesi,
sert geçen kış koşulları nedeniyle artan
giderler ve yeni operasyonlar nedeniyle
artan sigorta giderleri gösterilebilir.
• Düzeltilmiş faaliyet kârı, (inşaat
gelirleri ve harcamaları hariç, garanti
yolcu gelirleri dahil) 2011’de 192
milyon avro iken %36 oranında
artışla 2012’de 261 milyon avroya
yükselmiştir.
• Düzeltilmiş FAVÖK, 2011’de 257
artışla 332 milyon avroya ulaşmıştır.
• Düzeltilmiş FAVKÖK, (imtiyaz kira
ödemelerinden önceki düzeltilmiş
FAVÖK), 2011 yılında 387 milyon avro
iken %23 oranında artış göstererek
2012 yılında 477 milyon avro olarak
gerçekleşmiştir.
• Net finansal giderler, 2011’de
67 milyon avro iken 2012’de
63 milyon avro olmuştur.
• Toplam vergi geliri /(gideri)
ertelenmiş vergi ile kurumlar
vergisinden oluşmaktadır. Dönem vergi
gideri geçtiğimiz yıl 36 milyon avro
seviyesinde iken bu yıl ise 42 milyon
avro olarak gerçekleşmiştir. 2011’de
4 milyon avro ertelenmiş vergi gideri
varken bu yıl 6 milyon avro ertelenmiş
vergi geliri oluşmuştur. Toplam vergi
gideri 2012 yılında 36 milyon avro,
geçtiğimiz yılın aynı döneminde ise
40 milyon avro olarak gerçekleşmiştir.
• Ana ortaklara düşen net kâr, 2011
yılında 53 milyon avro kar iken bu yılın
aynı döneminde 124 milyon avro net
kâr oluşmuştur.
19
Rakamlarla Tav
2006-2012 yılları arasında
bileşik yıllık büyüme oranı (BYBO)
(milyon avro)
1.099
2012 yılı konsolide ciro artışı
%25 seviyesinde gerçekleşmiştir.
Büyük kısmı döviz cinsinden elde
edilen toplam faaliyet gelirlerinin
%45’i havacılık faaliyetlerinden (yer
hizmetleri dahil), %55’i ise havacılık
dışı faaliyetlerden sağlanmaktadır.
%25
Konsolide Ciro*
Artışı
%18
881
785
627
640
2008
2009
508
402
2006
2007
2010
(milyon avro)
2011
2012
%50
332
2012 yılında operasyonel kaldıraç
etkisiyle gelirler %25 artarken,
FAVÖK %29 oranında artmıştır.
257
212
%29
Konsolide FAVÖK*
Artışı
141
29
2006
167
77
2007
2008
2009
* Ciro ve FAVÖK, garanti yolcu gelirlerini içerecek, inşaat gelir ve giderlerini içermeyecek şekilde düzeltilmiştir.
20
2010
2011
2012
2012 Yılı Nasıl Geçti?
BİR BAKIŞTA TAV
%21
(milyon)
72
TAV Havalimanları’nın işletmesini
üstlendiği havalimanlarında 2012
yılında yolcu sayısı bir önceki yıla
oranla %36 artış kaydederek 72
milyon seviyesine ulaştı.
53
48
%36
Yolcu Sayısındaki
Artış
41
42
2008
2009
30
23
2006
2007
2010
2011
2012
%18
22.227
TAV Havalimanları, üç kıtada altı
ülkede işlettiği 12 havalimanında
22.227 çalışanıyla hizmet vermektedir.
19.838
17.535
%12
Ortalama Çalışan
Sayısındaki Artış
11.289
8.146
2006
12.194
9.473
2007
2008
2009
2010
2011
2012
21
TAV GÖNÜLLÜLERİ
ÇOCUKLARI ZİRVEYE TAŞIDI.
Sektörünün zirvesinde yer alan bir şirketin çalışanları olarak
TAV Gönüllüleri, çocuklara farklı bir zirvenin keyfini yaşattılar.
528 yılında Fener Kulesi olarak inşa ettirilen İstanbul’un eşsiz
Galata Kulesi, dayanıklılığı, özgünlüğü ve önemiyle bize olduğu gibi
gelecek kuşaklara da yön gösterecek.
1
2
1 Rıfat Çelik
TAV Güvenlik,
2 Duygu
Aykut - TAV Havalimanları, 3 Başak Helen Taşkan - Havaş, 4 Enis Vardar - TAV Bilişim Hizmetleri
22
TAV-2012
FAALİYET
RAPORU
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
4
3
23
Operasyon Haritası
TAV Havalimanları, coğrafi
genişlemesine yurt dışında
işletmesini üstlendiği yeni
havalimanlarıyla devam
etmektedir.
MAKEDONYA
TÜRKİYE
GÜRCİSTAN
TAV’ın 2012 Uçak Trafiği
11,3 bin
490,8 bin
23,6 bin
TAV’ın 2012 Yolcu Trafiği
914 bin
63,6 milyon
1,4 milyon
Ülkelere Göre Gelirler
%2
%89
%3
Üsküp
İstanbul Atatürk
Tiflis
Ohrid
Ankara Esenboğa
Batum
İzmir Adnan Menderes
TUNUS
Antalya Gazipaşa
TUNUS
27,4 bin
Suudi
Arabistan
3,3 milyon
%4
Enfidha
Monastır
24
LETONYA
Riga Havalimanı
(Ticari Faaliyetler)
Medine Havalimanı
2012 Uçak Trafiği
36,3 bin
2012 Yolcu Trafiği
4,6 milyon
%2
BİR BAKIŞTA TAV
Nerede Çalışıyoruz?
Yolcu Hizmet Geliri
Yer Hizmetleri
Konma
Park Etme
Yakıt
LETONYA
Duty Free
Yiyecek ve İçecek
Otopark
GÜRCİSTAN
MAKEDONYA
TÜRKİYE
Suudi Arabistan
25
2012 Gelişmeleri
Operasyonel Gelişmeler
Var olan operasyonlara ilave olarak
İzmir İç Hatlar ve Medine Havalimanı’nın
işletmeye alınmasıyla birlikte yolcu
sayısındaki artış rekor seviyelere ulaştı.
%50
30,8
%27
40,8
32,0
20,6
İç Hatlar
Yolcu Trafiği
(milyon)
2011
%45
2012
242.258
Dış Hatlar
Yolcu Trafiği
(milyon)
%19
2011
2012
330.960
278.934
167.631
İç Hatlar Ticari
Uçuş Trafiği
26
2011
2012
Dış Hatlar Ticari
Uçuş Trafiği
2011
2012
BİR BAKIŞTA TAV
Finansal Gelişmeler
TAV Havalimanları, faaliyetlerinde
yakaladığı başarılı çizgiyi her zamanki gibi
finansallarına yansıtmayı da başardı. 2012
yılında konsolide cirosu %25 artarak 1,099
milyon avroya çıkarken konsolide FAVÖK
%29 artarak 332 milyon avroya yükseldi.
Böylece, yılı 124 milyon avro net kârla
kapayarak net kâr rekorunu kıran TAV’ın
serbest nakit akışı ise 2012 yılında %13
artarak 283 milyon avroya yükseldi.
%29
332
%25
Ciro
(milyon avro)
1.099
881
2011
%135
2012
124
257
53
FAVÖK
(milyon avro)
2011
Özet Gelir Tablosu* (milyon avro)
2012
Net Dönem Kârı
(milyon avro)
2011
2012
2011
2012
Ciro
881
1.099
Faaliyet Giderleri
689
838
Net Esas Faaliyet Kârı
192
261
Net Finansal Giderler
(67)
(63)
Vergi Öncesi Kâr/(Zarar)
Vergi Geliri/(Gideri)
Net Dönem Kârı/(Zararı)
Ana Ortaklık Dışı Kâr/(Zarar)
92
163
(40)
(36)
53
124
(1)
3
FAVÖK
257
332
FAVKÖK
387
477
*Garanti yolcu gelirleri dahil, inşaat gelir ve giderleri hariç verileri içerir. (2012 yılında İzmir ve Ankara toplam garanti
yolcu geliri 35 milyon avro düzeyindedir.)
27
2012 Gelişmeleri
Finansal Gelişmeler
%8
2.249
2.081
Toplam Varlıklar
(milyon avro)
2011
Özet Bilanço (milyon avro)
2012
%16
Faaliyetlerden
Elde Edilen
Net Nakit
(milyon avro)
414
355
2011
2012
2011
2012
76
63
356
402
Toplam Varlıklar
2.081
2.249
Finansal Borçlar
1.224
1.347
Toplam Yükümlülükler
1.519
1.712
Özsermaye
562
537
Net Borç
792
882
Hazır Değerler ve Menkul Kıymetler
Kullanımı Kısıtlı Banka Bakiyeleri
Serbest Nakit Akımı
2011 yılında oluşan serbest nakit akımı (faaliyetlerden elde edilen net nakit - yatırım için
kullanılan nakit) 250 milyon avro iken, 2012 yılında serbest nakit akımı 283 milyon avro
olarak gerçekleşmiştir.
(milyon avro)
2011
2012
Faaliyetlerden Elde Edilen Net Nakit
355
414
Maddi Duran Varlık Alımları
(43)
(39)
Havalimanı İşletim Hakkı Girişleri
(61)
(90)
(1)
(2)
250
283
Maddi Olmayan Duran Varlık Alımları
Serbest Nakit Akımı
28
BİR BAKIŞTA TAV
312
Maddi Duran Varlıklar
Havalimanı İşletim Hakkı
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
215
131
120
Yatırım Harcamaları
(milyon avro)
2007
%11
119
2008
2009
2010
106
2011
2012
882
792
TAV Havalimanları’nın
konsolide net borcu %11
artarak 882 milyon avro
düzeyinde gerçekleşmiştir.
Konsolide Net Borç
(milyon avro)
2011
2012
Borç Dağılımı (milyon avro)
450
Diğer
TAV Holding-Solo
400
TAV Ege
350
Medine
300
Havaş
250
TAV Gazipaşa
200
TAV Makedonya
ATÜ
150
TAV Tiflis
100
TAV Esenboğa
50
0
TAV Tunus
TAV istanbul
1-yıl
2-yıl
3-yıl
4-yıl
5-yıl
5+yıl
29
TAV GÖNÜLLÜLERİ
ÇOCUKLARI DEĞERLERİMİZE TAŞIDI.
Osmanlı İmparatorluğu’nun 600 yıllık tarihinin
400 yılı boyunca, devletin idare merkezi olarak
kullanılan Topkapı Sarayı, içinde barındırdığı tüm
değerleriyle çocuklarımızı karşıladı. Topkapı Sarayı,
değerlerimizi korumak ve sürdürmek adına
bize olduğu gibi çocuklarımıza da ilham verecek.
1
TAV 2012
130Gonca Aksoy
- TAVFAALİYET
İstanbul, 2RAPORU
Özgün Çelebi - TAV İstanbul, 3 Tuna Hanağasıoğlu - TAV Havalimanları, 4 Sinem Toker - TAV Havalimanları
2
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
3
4
31
Öne Çıkanlar
TAV Havalimanları, İMKB
Kurumsal Yönetim Endeksi’nde
‘En Yüksek Nota Sahip Birinci
Kuruluş’ oldu.
Şubat
Ocak
• TAV Havalimanları, İzmir Adnan
Menderes Havalimanı İç Hatlar
terminalinde faaliyete başladı.
• “Avrupa’nın en iyi havalimanı”
unvanına sahip Esenboğa
Havalimanı’nın özel uçaklara
ayrıcalıklı hizmet veren Genel
Havacılık Terminal’i düzenlenen
törenle hizmete açıldı.
• Havaş’ın İstanbul’daki otobüs seferleri
geçici olarak durduruldu.
32
• TAV Havalimanları’nın iştiraki olan ve
İstanbul Atatürk Havalimanı’nı işleten
TAV İstanbul Terminal İşlt. A.Ş.,
Müşteri Memnuniyeti Yönetimi
çerçevesinde verilen ISO
10002 sertifikasını almaya
hak kazandı. British Standards
Institute (BSI) tarafından müşteri
ilişkileri yönetimiyle ilgili yapılan
değerlendirmeler sonucunda TAV
İstanbul, Şikâyet Yönetim Sistemi
(ISO 10002:2004) Sertifikası’nı aldı.
• Türkiye, Dans Keyfi Dans
Akademileri’nin organizasyonu ve
TAV Havalimanları’nın desteğiyle
12 Şubat 2012 saat 14.30’da
Atatürk Havalimanı’nda
gerçekleştirilen “En Kalabalık
Bachata Dansı Rekor Denemesi”ne
katılan 198 çiftin (396 kişi) başarılı
performansıyla Guinness Rekorlar
Kitabı’na girmeyi başardı.
• 9-12 Şubat 2012 tarihlerinde
TÜYAP’da 16.’sı düzenlenen Emitt
Doğu Akdeniz Uluslararası Turizm
ve Seyahat Fuarı’nda TAV İşletme
Hizmetleri’nin önemli markaları
“primeclass” CIP Servis, TAV Passport
Kart ve Havaş Turizm & Seyahat
Acentası, 7. salondaki özel konsept
dizayn stantları ile geçtiğimiz yıllarda
olduğu gibi yine yerini aldı.
• TAV Havalimanları, yolcuların
şikâyet ve taleplerini etkin şekilde
karşılayabilmek amacıyla Türkiye’de
işlettiği havalimanlarının çağrı
merkezleri için ortak bir telefon
numarasını devreye soktu.
444 9 TAV (828) numaralı
telefondan hizmet vermeye başlayan
TAV Çağrı Merkezi İstanbul Atatürk,
Ankara Esenboğa, İzmir Adnan
Menderes havalimanları ile BTA,
Havaş ve TAV İşletme Hizmetleri’ne
gelen çağrıları cevaplamaktadır.
BİR BAKIŞTA TAV
Mart
Mayıs
• Türkiye’de havalimanı işletmeciliğinde
lider, uluslararası arenada ise
Türkiye’yi temsil eden küresel
bir marka haline gelen TAV
Havalimanları, 7-11 Mart tarihlerinde
Almanya’nın başkenti Berlin’de
düzenlenen 46. ITB Uluslararası
Turizm Borsası Fuarı’nda geçtiğimiz
yıllarda olduğu gibi yine yerini aldı.
• TAV Havalimanları’nın iştiraki olan
TAV İstanbul, British Standards
Institute (BSI) tarafından yapılan
değerlendirmeler sonucunda Çevre
Yönetim Sistemi (ISO14001:2004)
ve İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi (OHSAS18001:2007)
sertifikalarını da almaya hak kazandı.
• Aéroports de Paris’in,
TAV Havalimanları’nın %38’ini ve
TAV Yatırım Holding’in %49’unu satın
alımı için imzalar atıldı.
• Hisse satışını yapan Akfen
Holding, Tepe İnşaat ve Sera Yapı
ile Aéroports de Paris 11 Mart
2012’de bu konuda bir hisse alım
sözleşmesi imzalamıştı. Hisse
alım sözleşmesinde yer alan ön
koşulların tamamlanmasını takiben
16 Mayıs 2012 tarihinde hisse devri
gerçekleştirildi.
• Aéroports de Paris, TAV
Havalimanları’nın %38’ini ve TAV
Yatırım Holding’in (İMKB’de işlem
görmeyen TAV İnşaat’ın sahibi TAV
Yatırım) %49’unu satın alma sürecini
16 Mayıs 2012 tarihinde tamamladı.
33
Öne Çıkanlar
TAV Havalimanları İslam
dünyasının en önemli ikinci
şehrinde yer alan Medine
Havalimanı’nı işletmeye başladı.
Haziran
• TAV Havalimanları, Al Rajhi Holding
Group ve Saudi Oger Ltd. ile eşit
oranda (%33) paya sahip olduğu
ve hâlihazırda faaliyette olan
Medine Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini haziran ayı sonu itibarıyla
devraldı. Havalimanının işletme
süresi 25 yıl olup (Haziran 2037’ye
kadar), işletme tüm havalimanı
faaliyetlerini kapsamaktadır.
TEMMUZ
• TAV Havalimanları Olağanüstü Genel
Kurulu yapıldı.
Ağustos
• 30 Haziran 2012’de TAV
Havalimanları, Saudi Oger Limited
ve Al Rajhi Holding Grubu (TIBAH
Konsorsiyumu) tarafından özel
bir amaç için oluşturulan TIBAH
Havalimanları Geliştirme Limited
Şirketi (Proje Şirketi) Suudi Arabistan
Sivil Havacılık İdaresi (GACA) ile
el-Medinetü’l Münevvere’de bulunan
34
Prens Muhammad Bin Abdulaziz
Uluslararası Havalimanı’nın yapım ve
işletme haklarının 25 yıllık imtiyazla
söz konusu şirkete devrine ilişkin yapdevret-işlet sözleşmesini imzaladı. Aynı
gün İslami finansman kuruluşlarından
Arab National Bank, National
Commercial Bank ve Saudi British
Bank tarafından temin edilen toplam
1,2 milyar ABD doları ile projenin
finansal kapanışı da gerçekleştirildi.
Eylül
• Avrupalı havalimanı işletmecilerinin
üst düzey politika oluşturma birimi
olan ACI Europe’un, 74. Politika
Komitesi Toplantısı 17-18 Eylül’de
TAV Havalimanları’nın ev sahipliğinde
İstanbul’da gerçekleştirildi.
Ekim
• İstanbul Atatürk Havalimanı
çalışanları, işitme engelli yolcuların
sorun yaşamadan her türlü hizmete
kolayca erişebilmesi için işaret dili
eğitimi almaya başladı. TAV Akademi
ve İşitme Engelliler Federasyonu’nun
işbirliğiyle verilen eğitimler
güvenlikten yer hizmetlerine kadar
tüm alanlara yaygınlaştırılacak.
• Havaş’ın geri kalan %35 oranındaki
hisselerinin tamamının alımı için
imzalanan anlaşma gereğince hisse
devri tamamlandı.
Kasım
• TAV Havalimanları’nın İcra Kurulu
Başkanı Dr. M. Sani Şener, Dış
Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK)
Türk-Fransız İş Konseyi Başkanı
seçildi. Şener, konsey başkanlığını iki
yıl boyunca sürdürecek.
BİR BAKIŞTA TAV
• Gelecek kuşaklara yaşanabilir bir
çevre bırakma sorumluluğuyla
hareket eden TAV İstanbul,
Türkiye’de ISO 50001 Enerji
Yönetim Sistemi Sertifikası’nı
alan ilk havalimanı işletmesi oldu.
TAV İstanbul ACI Europe Karbon
Akreditasyonu Programı’nda izleme
seviyesinden azaltma seviyesine
yükseldi.
• TAV Havalimanları, havalimanında
yolcuların görmedikleri perde arkasını
ve yönettiği altyapıyı yeni filmiyle
anlattı. Havalimanına gelen iki
yolcunun hikâyesi üzerine kurgulanan
filmde, TAV çalışanlarının sunduğu
hizmetlerden yolcuların hangi
alanlarda faydalandığı anlatılıyor.
• TAV Havalimanları, Thomson
Reuters Extel Surveys tarafından
her yıl Avrupa ülkelerini kapsayacak
şekilde yapılan ve tüm dünyadan
fonlar ve aracı kurumlar tarafından
derecelendirmesi yapılan “Avrupa
Yatırımcı İlişkileri Anketinde”,
“Yatırımcı İlişkileri alanında
Türkiye’nin En iyi Şirketi” (Avrupa’da
emsal grubu içinde üçüncü) ve
“Türkiye’nin En İyi Yatırımcı İlişkileri
Yetkilisi” (Avrupa’da emsal grubu
içinde ikinci) olmak üzere iki dalda
birinci seçildi.
• TAV Havalimanları, Nisan 2012
tarihinde yapılmış olan Hırvatistan
Zagreb Uluslararası Havalimanı
ihalesini kazanan şirketler olan
Aéroports de Paris Management
(Aéroports de Paris şirketinin iştiraki)
ve Bouygues Bâtiment International
konsorsiyumuna (Konsorsiyum) %15
oranında katılım için niyet mektubu
imzalamıştır. Şirket, mutabakata
varılan niyet mektubunda yer alan
şartlar çerçevesinde Konsorsiyum’a
en fazla 15 milyon avro tutarında
sermaye eklemek hususundaki
niyetini teyit etmiştir.
35
Ödüller
TAV Havalimanları, pek
çok uluslararası platformda
ödüllendirilmeye devam ediyor.
• TAV Havalimanları, European Business
Awards’da (EBA) “müşteri odaklılık”
kategorisinde Türkiye’nin en iyisi
seçildi.
• 15. kez düzenlenen ‘Skalite ‘2012’
Ödülleri’nde, Havaş ve TAV İşletme
Hizmetleri ödüle layık görülürken, TAV
İzmir de ‘2012 Bölge Özel Ödülü’nün
sahibi oldu.
• TAV, Capital 500 Ödülleri’nde 2011’de
Türkiye’de en fazla istihdam sağlayan
ikinci; “kârını en fazla artıran” üçüncü
şirket oldu.
• Üsküp Alexander the Great Havalimanı,
Makedonya Ekonomi Bakanlığı
ve elektrik şirketi EVN tarafından
başlatılan “Düşün ve Tasarruf Et”
kampanyası çerçevesinde örnek proje
seçildi.
• İşitme Engelliler Federasyonu, TAV
İstanbul’u “Engelsiz Havalimanı”
projesiyle ödüle layık gördü.
• TAV Havalimanları, yeni imaj filmiyle
Cannes’da “Gümüş Yunus” ödülünü
aldı.
• Türk Dünyası Mühendislik Mimarlık
ve Şehircilik Kurultayı’nda TAV
İnşaat tarafından tasarımı ve yapımı
gerçekleşen Tiflis Havalimanı projesi
ödül aldı.
36
• TAV Bilişim, Suudi Arabistan’ın Riyad
ve Dammam’daki Kral Khalid ve
Kral Fahd Havalimanları için hayata
geçirilen kaynak kullanım sistemi
projesi ile Bilişim Zirvesi 12’de ikincilik
ödülü aldı.
• TAV Havalimanları, Türkiye Kurumsal
Yönetim Derneği (TKYD) tarafından
düzenlenen III. Kurumsal Yönetim
Ödülleri’nde, “En Yüksek Nota Sahip
Kuruluş” ödülüne layık görüldü.
• TAV Havalimanları Thomson Reuters
Extel Surveys tarafından her yıl Avrupa
ülkelerini kapsayacak şekilde yapılan
ve tüm dünyadan fonlar ve aracı
kurumlar tarafından derecelendirmesi
yapılan “Avrupa Yatırımcı İlişkileri
Anketinde”, “Yatırımcı İlişkileri
alanında Türkiye’nin En iyi Şirketi” ve
“Türkiye’nin En İyi Yatırımcı İlişkileri
Yetkilisi” oldu.
• Quality of Magazine tarafından
üçüncüsü düzenlenen etkinlikte TAV
Passport Kart, “En İyi & En Kaliteli
Hizmet” Ödülü’ne layık görüldü.
• TAV Havalimanları, Türkiye’de iç
denetim faaliyetlerinin tanıtımı,
yaygınlaşması ve iç denetim mesleğinin
uluslararası standartlara uygun olarak
yürütülmesi konusunda verdiği destek
ve Şirket içi çalışmaları nedeniyle TİDE
tarafından ödüllendirildi.
• İngiltere merkezli Euromoney
dergisinin bu yıl sekizinci kez
düzenlediği ödüller kapsamında
TAV Havalimanları “Türkiye’de En
Bütünlüklü ve İkna Edici Stratejiye
Sahip Şirket – 1” ve “CEE Bölgesi
Havayolları ve Havacılık Sektöründe
En Bütünlüklü ve İkna Edici Stratejiye
Sahip Şirket – 1” kategorilerinde ödüle
layık görüldü.
• TAV Havalimanları’nın, çalışanlarının
fırçasından renkli karelerle oluşturduğu
2011 Faaliyet Raporu, Amerikan
İletişim Profesyonelleri Ligi (LACP)
tarafından düzenlenen Vision Awards
ve Spotlights Faaliyet Raporu
Ödülleri’nde “Altın” ödüle layık görüldü.
• TAV Havalimanları 2011 Faaliyet
Raporu ARC tarafından Finansal
Raporlama ve Geleneksel Olmayan
raporlar dalında “Büyük” ödüle layık
görüldü.
• TAV Havalimanları 2011 Faaliyet
Raporu Creativity tarafından
düzenlenen Faaliyet Raporları
ödüllerinde “Altın” ödüle layık görüldü.
• TAV Havalimanları, Türkiye Halkla
İlişkiler Derneği’nin (TÜHİD) 11.
kez düzenlediği Altın Pusula’dan
“Sponsorluk İletişimi-Çevre”
kategorisinde ödülle döndü.
2012’nin Ardından
22 Ocak 2013 Tarihinde DHMİ’nin
Yaptığı Bilgilendirme Hakkında
TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği
A.Ş. (“TAV İstanbul”), Devlet Hava
Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü
(“DHMİ”) ile imzaladığı kira sözleşmesi
uyarınca, 03.07.2005 tarihi saat
00.01’den başlamak ve 02.01.2021
tarihi saat 24.00’te sona ermek
üzere, toplam 15,5 yıl süreyle Atatürk
Havalimanı Dış ve İç Hatlar Terminal
Binası, Katlı Otopark ile Genel Havacılık
Terminali’nin işletme hakkını haizdir.
DHMİ tarafından TAV İstanbul’a ve
TAV Havalimanları’na
22 Ocak 2013 tarihinde gönderilen
yazıda, İstanbul’un Avrupa Yakası’na
yapılacak yeni havalimanının
TAV İstanbul’un kira sözleşmesi
süresinin bitiminden önce hizmete
açılması halinde, çakışma dönemine
ilişkin Şirket’in uğrayacağı tüm
kâr kayıplarının DHMİ tarafından
tazmin edileceği ve tüm kayıpların
hesaplanması için bağımsız
kuruluşlardan yararlanılabileceği ifade
edilmiştir.
25 Ocak 2013 Tarihli Yönetim Kurulu
ve Komite Üyesi Değişiklikleri
Şirket’in 24 Ocak 2013 tarihli Yönetim
Kurulu toplantısında alınan kararlar
aşağıda yer almaktadır:
• Yönetim Kurulu Üyelerimizden, Sn.
François Paul Antoine Rubichon’un
istifasının kabulüne, bu istifa ile
boşalan yeni Yönetim Kurulu
Üyeliği’ne Sn. Augustin Pascal
Pierre Louis Marie de Romanet
de Beaune‘un yapılacak olan ilk
Genel Kurul’un onayına sunulmak
üzere Yönetim Kurulu Üyesi olarak
seçilmesine,
• Şirketimizin Yönetim Kurulu üyesi
Sn. Augustin Pascal Pierre Louis
Marie de Romanet de Beaune’un
Şirketimizin Yönetim Kurulu Başkan
Vekilli olarak seçilmesine, öncesinde
Yönetim Kurulu Başkanvekili olarak
görev yapmakta olan Sn. Pierre
Georges Denis Graff’ın görev
unvanının sadece Yönetim Kurulu
Üyesi olarak belirlenmesine,
• Şirketimizin Riskin Erken Tespiti
Komitesi’nden istifa eden Sn. Pierre
Georges Denis Graff’ın yerine
Şirketimizin Riskin Erken Tespiti
Komitesi’ne seçilmesine,
BİR BAKIŞTA TAV
• Şirketimizin Kurumsal Yönetim
Komitesi’nden istifa eden Sn.
Francois Paul Antoine Rubichon’un
yerine Sn. Augustin Pascal Pierre
Louis Marie de Romanet de
Beaune’un Şirketimizin Kurumsal
Yönetim Komitesi’ne seçilmesine,
• Şirketimizin Aday Gösterme
Komitesi’nden istifa eden Sn. Pierre
Georges Denis Graff’ın yerine
Şirketimizin Aday Gösterme
Komitesi’ne seçilmesine,
• Şirketimizin Riskin Erken Tespiti
Komitesi, Kurumsal Yönetim Komitesi
ve Aday Gösterme Komitesi’nde
yukarıda belirtilen değişiklikler
dışında kalan tüm komite üyelerinin
üyeliklerinin devamına karar
verilmiştir.
37
2013’e Doğru
Bölgesel altyapı gelişimi
olanakları ile TAV büyümesini
sürdürmektedir.
Dünya Genelinde Yolcu ve Uçak Trafiği
TAV Havalimanları, 2012 yılında yolcu sayısı artış
oranlarında dünya ve Avrupa’daki artış oranlarını geride
bırakarak sektör ortalamasının üzerindeki büyüme
trendini sürdürmüştür. Hızla gelişen Türk havacılık
sektörünün lider markası TAV Havalimanları, coğrafi
genişlemesine de yurt dışında işletmesini üstlendiği yeni
havalimanlarıyla devam etmektedir.
Güçlü bölgesel büyüme performansı ile
Türkiye’nin 1 numaralı havalimanı işletmecisi
Türkiye’nin en büyük üç şehrindeki havalimanlarının
(İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa, İzmir Adnan
Menderes) işletme hakkına sahip olan TAV
Havalimanları, faaliyet alanını yurt dışında Tunus,
Gürcistan, Makedonya, Letonya ve Suudi Arabistan’a
genişletmiştir. Bölgesel altyapı gelişimi olanakları ile
TAV, büyümesini sürdürmektedir.
TAV Havalimanları Türkiye’nin en
büyük beş havalimanından üçünü
işletmektedir.
Seçili Havalimanlarındaki Yolcu
Sayısı Artış Oranı (%)
2012
TAV Havalimanları
36,0
Fraport
2,9
Schiphol
2,6
Aéroport de Paris
0,8
BAA
0,1
Aena
-5,0
Avrupa
1,7
Dünya
4,0
Kaynak: ACI
45,0
25,0
14,5
2012 Yolcu Sayısı (milyon)
38
İstanbul
AHL
Antalya
İstanbul
SAW
9,4
9,2
İzmir
Ankara
BİR BAKIŞTA TAV
Türk Havacılık Sektörü ve TAV Havalimanları
130
Türk havacılık sektörü
hızla büyüyen dinamik
bir sektördür.
118
103
57
Türkiye Pazarı
Toplam Yolcu
Sayısı (milyon)
%14
70
65
79
86
45
34
34
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2012
%23
72
TAV Havalimanları
Türk havacılık
sektörünün oldukça
üzerinde büyüme
göstermiştir.
TAV
Havalimanları
Toplam Yolcu
Sayısı (milyon)
2011
41
42
2008
2009
48
53
30
23
9
9
10
17
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2010
2011
2012
39
TAV GÖNÜLLÜLERİ
ÇOCUKLARI İLKLERE TAŞIDI
İstanbul’daki en büyük yapı komplekslerinden biri
olan Sultanahmet Camii, Türkiye’nin altı minareli
ilk camiidir. Başka hiçbir mabette olmayan iç
aydınlığa sahip Sultanahmet Camii, benzersiz
hizmetler üretmek adına bize olduğu gibi
çocuklarımıza da rehber olacak.
2
1
40
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
4
3
1 Serkan Yüce - TGS Yer Hizmetleri, 2 Seçil Tekin - BTA Catering, 3 Gökçe Atasoy - TAV İşletme Hizmetleri, 4 Tayfun Bahsi - TAV Havalimanları
41
Yönetim Kurulu’nun Mesajı
Küresel bir havalimanı
platformu oluşturduk...
2012 yılında havalimanı işletmeciliğine
damgasını vuran en önemli olaylardan
biri de Aéroports de Paris’nin Mayıs
ayında TAV Havalimanları’nın %38
hissesini satın almasıydı. İşlem tarihinde
TAV Havalimanları hisselerinin İstanbul
Menkul Kıymetler Borsası’nda oluşan
fiyatının %32 üzerinde gerçekleşen
bu satınalma, dünyanın önde
gelen havalimanı işletmecilerinden
olan Aéroports de Paris’nin hem
Türkiye ekonomisine, hem Türkiye
havacılık sektörüne hem de TAV
Havalimanları’nın benzersiz iş modeline
duyduğu büyük güvenin en önemli
göstergesidir. TAV Havalimanları,
2012 yılında %36 oranında bir yolcu
büyümesi eşliğinde, seneyi 124 milyon
avro net kârla kapatarak bu güvene
ne kadar layık olduğunu bir kez daha
göstermiştir.
42
Bu satınalmayla birlikte, hem gelişmiş
pazarların, hem de gelişmekte olan
pazarların en iyi uygulamalarını ortak
bir havuzda toplayıp önemli sinerjiler
yaratabileceğimiz bir entelektüel
sermayeye de hayat vermiş olduk.
37 havalimanında yaklaşık 200
milyon yolcuya ulaşan bu platformla
hem Türkiye’nin havacılık alanındaki
muazzam gelişiminden en yüksek payı
almayı hem de özel sektör katılımı
açısından hâlâ çok mesafe kaydedilmesi
gereken havalimanı işletmeciliği
alanında dünyada oluşan fırsatlardan
optimum bir şekilde faydalanmayı
hedefliyoruz.
Meydana getirdiğimiz eşsiz platformun
meyvelerini daha ilk yıldan toplamaya
başladık. Hırvatistan Zagreb Uluslararası
Havalimanını işletecek konsorsiyuma
TAV Havalimanları da %15 payla
ortak olabilecek. Konsorsiyumun
havalimanını işletmeyi devralması ile
birlikte Şirketimizin Avrupa’da faaliyet
gösterdiği havalimanı sayısı dörde
çıkacak. Eski Osmanlı medeniyetinin
kültürel etki alanında bulunan Doğu
Avrupa, TAV Havalimanları’nın doğal
faaliyet coğrafyasıdır. Bu coğrafyada
böylece Aéroports de Paris ile birlikte
hissedarlarımız için yepyeni fırsatlar
yaratıyoruz. Bu fırsatlar sadece
havalimanı işletmeciliği ile de sınırlı
değil. Hizmet şirketlerimiz olan Havaş
ve BTA’yı da Zagreb Havalimanı’nda
önemli görevler bekliyor.
2012 yılının Şirketimiz açısından
diğer en önemli stratejik adımları,
portföyümüze eklediğimiz yeni
havalimanları oldu. Sene başında İzmir
Adnan Menderes Havalimanı İç Hatlar
Terminalinin işletmesini devraldık. Bu
terminal için yapacağımız 250 milyon
avroluk yatırım hem ülkemiz turizminin
gelişmesine hem de İzmir ekonomisine
katkı yapacak. İzmir’in büyümesine olan
inancımızın en kuvvetli göstergesi olan
bu yatırımın geri dönüşünü daha ilk
seneden almaya başladık.
Suudi Arabistan’ın ilk tam ölçekli
havalimanı özelleştirme projesi olan
Medine Havalimanı’nın devrine ilişkin
imzaladığımız sözleşme de 2012
yılındaki önemli başarılarımızdan
biriydi. Konsorsiyum ortaklarımız Al
Rajhi Grubu ve Saudi Oger ile birlikte
2037 yılına kadar işletme hakkına
DEĞERLENDİRMELER
sahip olduğumuz Medine Uluslararası
Havalimanı’nın yeni terminal binasının
2015 yılının ilk yarısına kadar
tamamlanmasını planlıyoruz. İslam
dünyasında özel bir yere sahip olan
Medine şehrinin giriş kapısı olan bu
havalimanı, 2012 senesinde kaydettiği
%29’luk büyüme ile bu yatırımımızın da
ne kadar yerinde olduğunu gösterdi.
Tüm paydaşlarımızın çok iyi bildiği
üzere, TAV Havalimanları, operasyonel
entegrasyon açısından tüm dünyada
gıpta edilen, eşsiz bir iş modeli
oluşturuyor. Bu iş modeli, TAV
Havalimanları’nın kardeş şirketi olan
ve dünyanın en büyük 4. havalimanı
inşaat şirketi olan TAV İnşaat’ın
yetenekleriyle birleştirildiğinde,
ortaya çıkan verimlilikle bizi son
derece rekabetçi kılıyor. Bu denkleme
Aéroports de Paris’nin tüm dünyada
birçok vizyoner havalimanı tasarımına
imza atan tasarım kolu olan ADPI’ı da
eklediğimizde, önümüze çıkacak yeni
yatırım fırsatlarında ortaklık yapmaya
niyetlendiğimiz kamu otoritelerine daha
rekabetçi, daha verimli ve havalimanı
işletmeciliği alanında standartları
yeniden belirleyen teklifler sunabilme
yeteneğimiz daha da kuvvetlenmiş
oldu. Önümüzdeki dönemde meydana
getirdiğimiz bu eşsiz platformla
paydaşlarımız için yaratacağımız değere
olan inancımız sonsuz.
Augustin de Romanet
Yönetim Kurulu
Başkan Vekili
TAV Havalimanları çok kısa bir sürede
havalimanı işletmeciliği alanında dünya
devleriyle boy ölçüşen bir güç olmayı
başardı. Önümüzdeki dönemde daha da
yüksek başarılara imza atacağımızdan
eminiz.
Destekleri ve başarımıza katkılarından
dolayı tüm paydaşlarımıza ve Şirketimizi
bugünlere getiren tüm çalışanlarımıza
teşekkürlerimizi sunarız.
Dr. M. Sani Şener
Yönetim Kurulu Üyesi ve
İcra Kurulu Başkanı
Hamdi Akın
Yönetim Kurulu
Başkanı
43
İcra Kurulu Başkanı’nın Mesajı
2012 yılında tüm dünyadan
72 milyon yolcuya hizmet
vererek %36 gibi ulaşılması zor
bir büyüme rakamına imza attık.
Bir yılı daha göz kamaştırıcı bir büyüme
göstererek ve kendi rekorlarımızı
kırarak geride bıraktık. Böylece,
2012 yılını, üç kıtada, altı ülkede,
12 havalimanı işleten küresel bir
havalimanı işletmecisi olarak kapadık.
Ayak bastığımız her yerde, yarattığımız
bu küresel markanın, yolcular ve
havayolu şirketleri için kusursuz hizmet
ve üstün kalite anlamına geldiğini
bilen tüm paydaşlarımız bizi büyük bir
coşkuyla karşılıyor. Bir Türk markasının
sahip olduğu bu küresel itibar elbette ki
hepimizin en büyük övünç kaynağıdır.
Sadece işlettiğimiz havalimanlarıyla
değil, hizmet şirketlerimizle de TAV
kalitesini dünyanın dört bir yanına
götürüyoruz. İşletme Hizmetleri
şirketimizin “primeclass” hizmeti
dünya çapında 77 noktada yolcuların
konforunu artırıyor. Havaş, gerek
doğrudan faaliyette bulunarak
gerekse know-how temin ederek
toplam 40 yurt içi ve yurt dışı
44
noktada yer hizmetleri üretiyor.
Bilişim şirketimiz Suudi Arabistan’daki
birçok havalimanının bilgi teknolojileri
altyapısını kuruyor. Bu başarılar,
TAV Havalimanları’nın havalimanı
işletmeciliğinin her alanında küresel
kalitede bilgi üretme kapasitesini tekrar
tekrar gözler önüne seriyor.
2012 yılının Mayıs ayında Aéroports de
Paris’nin TAV Havalimanları’nın %38’ini
satın alması sonucunda havalimanı
işletmeciliğinde başka bir küresel marka
ile güçlerimizi birleştirdik. Böylece, 37
havalimanında 200 milyondan fazla
yolcuya ulaşan dev bir küresel platform
oluşturmuş olduk. Önümüzdeki
dönemde bir numaralı hedefimiz, bu
benzersiz bilgi havuzunu, daha da
kuvvetli bir marka haline gelmek için
kullanmak olacaktır.
2012 yılında tüm dünyadan 72 milyon
yolcuya hizmet vererek %36 gibi
ulaşılması zor bir büyüme rakamına
imza attık. ACI verilerine göre İstanbul
Atatürk, Ankara ve İzmir, Avrupa’nın
en hızlı büyüyen havalimanları olurken,
İstanbul Atatürk, Avrupa’nın büyük
havalimanları arasında en hızlı büyüyen
oldu. Bu büyüme rakamları ile İstanbul
Atatürk, Avrupa’nın en büyük altıncı
havalimanı haline geldi.
2012 yılında yolcu artışına en
çok katkıyı yapan gelişmeleri
değerlendirdiğimizde İstanbul’un
nefes kesici büyümesinin ardından,
kalbimizdeki yeri müstesna olan Medine
havalimanının portföyümüze eklenmesi,
İzmir iç hatlar terminalinin işletmeye
alınması ve Arap Baharı’nın daraltıcı
etkilerinden hızla çıkan Tunus’taki
büyümeyi görüyoruz. Sene içerisinde
portföyümüze eklediğimiz inorganik
büyüme inisiyatiflerinin birinci günden
nakit yaratmaya başladığının da altını
çizmeliyiz.
DEĞERLENDİRMELER
Faaliyetlerimizde yakaladığımız başarılı
çizgiyi her zamanki gibi finansallarımıza
yansıtmayı da başardık. 2012 yılında
konsolide ciromuz %25 artarak 1.099
milyon avroya çıkarken konsolide
FAVÖK %29 artarak 332 milyon avroya
yükseldi. Böylece, yılı 124 milyon
avro net kârla kapayarak net kâr
rekorumuzu kırdık. 2012 yılında serbest
nakit akışımız %13 artarak 283 milyon
avroya yükseldi.
Başarılarla geçen bir yılı taçlandırmak
adına, Yönetim Kurulumuz, TAV
Havalimanları tarihindeki ikinci
temettüyü saygıdeğer Genel
Kurulumuzun onayına sunma kararını
aldı. 2013 yılında yapılacak olan olağan
Genel Kurul’da 2012 yılı net kârı
üzerinden 143 milyon TL temetttü
dağıtılması önerisi hissedarlarımızın
onayına sunulacak.
Şirketimizin 2013 yılına ilişkin
performans beklentilerimiz ise
2012 yılında gösterdiğimiz başarıyı
bir adım öteye taşıyacak niteliktedir.
Toplam yolcu büyümesinin
%15-18 seviyesinde olmasını
beklerken, konsolide ciro büyümesini
%14-16, konsolide FAVÖK büyümesini
ise geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi yine
cirodaki büyümenin üzerinde
%17-19 arasında beklemekteyiz.
2013 yılına ilişkin toplam yatırım
harcamasını ise 330-350 milyon avro
seviyesinde planlamaktayız.
Bu vesileyle tüm TAV çalışanlarına,
yolcularımıza ve hissedarlarımıza
hedeflerimize varma konusunda
bize verdikleri destek için teşekkür
ediyorum.
Dr. M. Sani Şener
45
TAV GÖNÜLLÜLERİ
ÇOCUKLARI MÜKEMMELE TAŞIDI
1732 yılında yaptırılan Tophane Çeşmesi,
İstanbul’un en büyük çeşmelerinden
biridir. Şehirdeki en yüksek duvarlı çeşme
olan, mimaride Batı uslubuna geçişin
örneklerinden olan Tophane Çeşmesi,
mükemmel ayrıntılarıyla bize
olduğu gibi gelecek kuşaklara da
her zaman heyecan verecek.
TAV -2012
146Hilal Doğru
TAV FAALİYET
İstanbul, 2 RAPORU
Figen Bulut - ATÜ
BİR BAKIŞTA TAV
Biz Kimiz?
2
1
47
2013’ten Beklentiler
Güçlü ve istikrarlı büyüme
performansı
İstanbul Atatürk
Havalimanı Yolcu
Sayısı Artışı
%14-16
Toplam
Yolcu
Sayısı Artışı
Konsolide
Ciro
Büyümesi
Konsolide
FAVÖK
Büyümesi
%15-18 %14-16 %17-19
TAV Havalimanları’nın normal piyasa koşulları altında 2013 yılına ilişkin hedefleri aşağıda yer almaktadır:
• İstanbul Atatürk Havalimanı yolcu sayısı artışı %14-16 arasında,
• TAV Havalimanları toplam yolcu sayısı artışı %15-18 arasında,
• Ciro büyümesi %14-16 arasında,
• FAVÖK büyümesi %17-19 arasında,
• Toplam yatırım harcamalarının ise 330-350 milyon avro seviyesinde
gerçekleşmesi beklenmektedir.
Not: Bütün finansal hedefler UFRS 11 ve UFRYK 12 standartlarının etkileri ters çevrilerek, düzeltilerek hesaplanmıştır. Finansal beklentilerin gerçekleşmesi, yolcu
beklentilerinin gerçekleşmesine bağlıdır.
48
FAALİYETLERİMİZ
Türkiye, Avrupa’nın
en genç ve en hızlı
büyüyen ülkesidir.
Çekim merkezi
Türkiye, zengin tarihi ve kültürel yapısı, doğal güzellikleri, gelişmekte olan ekonomisi, ticaret hacmi ve stratejik konumuyla
Avrupa’da olduğu kadar Orta Doğu’da da güçlü bir çekim merkezi haline gelmektedir.
En kalabalık 2’nci ülke
Türkiye, 75 milyon nüfusu ile Avrupa’nın en genç ve en hızlı büyüyen ülkesidir.
Kişi Başına Gelir (ABD doları)
14.748
13.662
12.636
10.272
9.245
7.040
10.017
10.363
10.457
2011
2012T
31
30
11.067
11.738
8.528
7.626
5.791
4.535
3.519
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
33
33
2009
2010
2013T
2014T
2015T
2016T
29
28
28
28
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
Kaynak: IMF
Net Borç/GSYİH (%)
71
64
55
46
39
2002
2003
2004
2005
2006
38
2007
2008
2009
35
2010
2011
2012T
27
2017T
49
2027’de yolcu sayısının 9 milyara
yükselmesi öngörülmektedir.*
Enflasyon (%)
45
25
9
XXX
8
10
9
10
9
6
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
9
7
6
2010
2011
2012T
2013T
5
5
5
5
2014T
2015T
2016T
2017T
Kaynak: IMF
Uçak Sayısındaki Büyüme
Türk havacılık sektörü başarısını sürdürerek, Türkiye Cumhuriyeti’nin 100. yılı olan 2023 yılında uçak sayısını 750’ye, yolcu
sayısını ise 350 milyona yükseltmeyi hedeflemektedir.**
Son 5 yıl içinde toplam uçak
sayısı yaklaşık %50 oranında artış
gösterirken, havayolu şirketleri
tarafından verilen büyük ölçekli yeni
siparişler, toplam uçak sayısının
önümüzdeki yıllarda da artarak devam
edeceğini göstermektedir.
Türkiye Toplam
Uçak Sayısı
* ICAO
** T.C. Ulaştırma Bakanlığı
Kaynak: SHGM
50
332
349
370
299
250
2007
270
2008
2009
2010
2011
2012
FAALİYETLERİMİZ
Dünyada sivil havacılık sektörü 2012 yılı itibarıyla yaklaşık 20 bin ticari uçak, yaklaşık 5,4 milyar yolcu, 2 bin ticari havayolu
şirketi ile büyümeye devam etmektedir. 2027 yılında ticari uçak kapasitesinin 40 bine, yolcu sayısının 9 milyara yükselmesi
öngörülmektedir.*
Türkiye Havacılık Sektörü (milyon yolcu)
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
9
14
21
31
32
36
41
51
58
65
Dış Hat
25
31
36
34
38
44
44
53
59
65
Toplam
34
45
57
65
70
79
86
103
118
130
Gelen Turist
14
18
21
20
23
26
27
29
31
32
İç Hat
2011 2012**
Kaynak: DHMİ
Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
Artan Turist Sayısı
Ülkeler
2012**
(%)
2011
(%)
2010
(%)
Almanya
5.028.745
15,82
4.826.315
15,34
4.385.263
15,32
Rusya
3.599.925
11,33
3.468.214
11,03
3.107.043
10,85
İngiltere
2.456.519
7,73
2.582.054
8,21
2.673.605
9,34
Bulgaristan
1.492.073
4,69
1.491.561
4,74
1.433.970
5,01
Gürcistan
1.404.882
4,42
1.152.661
3,66
1.112.193
3,88
Hollanda
1.273.593
4,01
1.222.823
3,89
1.073.064
3,75
İran
1.186.343
3,73
1.879.304
5,97
1.885.097
6,58
Fransa
1.032.565
3,25
1.140.459
3,63
928.376
3,24
ABD
771.837
2,43
757.143
2,41
642.768
2,24
Suriye
730.039
2,30
974.054
3,10
899.494
3,14
Diğer
12.806.311
40,29
11.961.488
38,03
10.491.331
36,64
Genel toplam
31.782.832
31.456.076
28.632.204
* ICAO
** Veriler geçicidir.
Kaynak: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı
51
Avrupa’nın en büyük
altıncı havalimanı
2012 yılı istatistiklerine göre “Avrupa’nın en büyük altıncı havalimanı”
unvanını alan Atatürk Havalimanı, Türkiye’deki havayolu şirketlerinin,
İstanbul’un coğrafi avantajlarını maksimum düzeyde kullanan bakış
açısına ve büyüme politikalarına uygun bir şekilde her geçen gün
kendini yeniliyor, büyüyor.
52
FAALİYETLERİMİZ
Katlı Otopark Alanı
Duty Free Mağaza Sayısı
Bus Gate Sayısı
Kapalı Otopark Araç Kapasitesi
Yiyecek/İçecek Alanı
Pist Sayısı ve Özellikleri
Açık Otopark Alanı
Check-in Kontuar Sayısı
Açık Otopark Araç Kapasitesi
Pasaport Gişesi
Duty Free Alanı
Köprü Sayısı
180.000 m2
7.076 araç
28.300 m2
1.034 araç
6.157 m2
26
İç Hatlar: 9 Dış Hatlar: 16
14.936 m2
Dış Hatlar: 224 İç Hatlar: 96
17R/35L 3.000 x 45 m
17L/35R 3.000 x 45 m
05/23 2.600 x 60 m
Destinasyon Sayısı
Gidiş Katı: 50 Geliş Katı: 49
Başlıca Gelişmeler
Başarılar
• Open Gate’e geçilmesi ile birlikte hem müşteri
memnuniyeti artırıldı hem de kapasitenin daha efektif
kullanılması sağlandı.
• Common Use Self Service (CUSS) check-in kioskları
ile birlikte, yolcular check-in işlemlerini ortak
kullanımlı kiosklardan yapmaya başladı.
• Otopark Yönlendirme Sistemi, yolcuların araçlarını
daha kısa sürede park etmesini sağladı.
• Yol tariflerinden hava durumuna kadar ihtiyaca
yönelik pek çok bilgiye kolayca ulaşılmasını sağlayan
“Yolcu Bilgilendirme Sistemi” kioskları ile yolcular,
havalimanında hayatı kolaylaştıran tüm bilgilere
anında ulaşabiliyor.
• Engelli, yaşlı ve hasta yolcuların taşınmasında akülü
sandalyeler ve golf araçları kullanılmaya başlandı.
• 2012 yılında Atatürk Havalimanı’ndan, dış hatlarda
97 havayolu şirketi, iç hatlarda ise 6 havayolu şirketi
uçuş yaptı.
• 2012 yılında 3 şirket (United Airlines, Zagros Airlines
ve Ghamades Air Transport) tarifeli seferlere başladı.
• TAV Havalimanları tarafından işletilen İstanbul
Atatürk Havalimanı, havacılık sektörünün nabzını
tutan anna.aero sitesi tarafından “En Fazla Yeni
Destinasyona Sahip Havalimanı” ve “En Fazla
Yeni Avrupa Dışı Destinasyona Sahip Havalimanı”
kategorilerinde birinci seçildi.
• TAV İstanbul, yenilikçi yönetim anlayışı ile
sürdürülebilir gelişme ekseninde sunduğu
hizmetlerini, Çevre Yönetim Sistemi (ISO
14001:2004), İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemi (OHSAS 18001:2007), Müşteri
Memnuniyeti Yönetim Sistemi (ISO 10002)
ve Enerji Yönetim Sistemi (ISO 50001:2011)
belgelerini de alarak devam ettiriyor.
• TAV İstanbul, Engelsiz Havalimanı Sertifikası aldı.
• İşitme Engelliler Federasyonu Engelsiz Havalimanı
Ödülü’ne layık görüldü.
• Airports Council International (ACI) Europe Karbon
Akreditasyon Programı’nın “azaltma” seviyesine
(Level 2) geçti.
53
2012 yılında Atatürk
Havalimanı’ndan, dış hatlarda
97 havayolu şirketi, iç hatlarda
ise 6 havayolu şirketi uçuş yaptı.
Başlıca Göstergeler
Havayolu Bazında Uçuş Trafiği (%)
45
Dış Hatlar
İç Hatlar
37
32
Dış Hatlar
30
24
20
Yolcu Trafiği
(milyon)
12
2010
13
2011
İç Hatlar
274
179
54
2012
346
Dış Hatlar
Ticari Uçuş
Trafiği
(bin)
15
95
2010
302
THY 72
Lufthansa 2
2 Atlasjet
24 Diğer
İç Hatlar
231
198
104
115
2011
2012
THY 74
Atlas Jet 10
14 Onur Air
3 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
55
Ankara Esenboğa Havalimanı
Destinasyonları da hizmet
kalitesi de artan havalimanı
Bir başkente yakışır şekilde, uçuş gerçekleştirilen ülke sayısı 18’den
29’a, destinasyon sayısı da 29’dan 47’ye çıkan havalimanında, bu
yoğunluğa uygun bir hizmet kalitesi sunuluyor.
56
FAALİYETLERİMİZ
İşletme Süresi Bitiş Tarihi
Köprü Sayısı
Otopark Alanı
Bus Gate Sayısı
Araç Kapasitesi
Duty Free Alanı
Pasaport Gişesi
Mayıs 2023
108.000 m2
4.053 araç
2.387 m2
7
5.200 m2
18
2RWY 03/21 3.750 x 45 m
2RWY 03/21 3.750 x 60 m
Gidiş Katı: 18 Geliş Katı: 18 VIP: 4
• Dış hatlarda 29 ülkede 47 noktaya,
iç hatlarda ise 37 farklı noktaya uçuş
gerçekleştirildi.
• Mahan Air, Haziran 2012 itibarıyla
Ankara-Tahran uçuşlarına başladı.
• Yolcu ihtiyaçlarını en mükemmel seviyede
karşılayarak memnuniyet düzeyini
artırmak amacıyla, terminal içindeki
yeme içme alanlarında ve ticari alanlarda
yenilemeler yapıldı, ürün ve marka
çeşitliliği artırıldı.
• İş Bankası Vale Sözleşmesi Ağustos 2012
itibarıyla imzalandı.
• Pegasus Havayolları yolcuları için
ayrıcalıklı fiyatlarla otopark kullanımını
sağlayan sözleşme Ağustos 2012 itibarıyla
imzalandı.
• Ankara’nın tanıtımını sağlamak, turizmini
canlandırmak ve havalimanını kullanan
yolcu sayısını artırmak amacıyla faaliyet
gösteren Ankara Turizm ve Tanıtma
Konseyi ile birlikte çeşitli çalışmalar yapıldı.
• 2008 yılında kojenerasyon santralini
devreye sokarak kendi elektriğini
üretmeye başlayan TAV Esenboğa, 2012
yılında toplam enerji ihtiyacının %72’sini
Esenboğa Enerji Üretim Santrali’nden
karşıladı.
57
Ankara Esenboğa Havalimanı
Dış hatlarda 29 ülkede 47
noktaya, iç hatlarda ise 37 farklı
noktaya uçuş gerçekleştirildi.
9,2
İç Hatlar
8,5
Dış Hatlar
Dış Hatlar
7,7
7,1
7,8
6,4
Yolcu
Trafiği
(milyon)
1,3
1,4
1,6
2010
2011
2012
İç Hatlar
Dış Hatlar
72
63
60
75
THY 37
Lufthansa 14
18 Pegasus
31 Diğer
İç Hatlar
62
52
Ticari Uçuş
Trafiği
(bin)
58
12
12
13
2010
2011
2012
THY 76
Pegasus 14
10 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
59
İzmir Adnan Menderes Havalimanı
Büyük liman kentine yakışan
havayolu üssü
Ege’de ticaretin kalbi olan İzmir, nüfusunun ve deniz ticaretindeki
gücünün yansımalarını havayolu taşımacılığına da taşıyor. TAV, 2012
yılında iç hatlar terminalini de işletmeye başladığı havalimanında, dış
hatlarda 60, iç hatlarda ise 6 havayoluna hizmet verdi.
60
FAALİYETLERİMİZ
Köprü Sayısı
Otopark Alanı
Bus Gate Sayısı
Araç Kapasitesi
Duty Free Alanı
Pasaport Gişesi
Aralık 2032
69.168 m2
2.237 araç
2.403 m2
11
6.199 m2
66
34R-16L 3.240 x 45 m
34L-16R 3.240 x 45 m
• Mevcut dış hatlar terminali, yeni iç hatlar
terminali inşaatı bitirilene kadar kullanılmak
üzere iç ve dış hat olarak ikiye bölündü.
• İç hatlar operasyonu, 2 Ocak 2012 tarihi itibarıyla
Devlet Hava Meydanları İşletmesi’nden devralındı.
• VIP, CIP ve Genel Havacılık Terminalleri, mevcut
yerleri inşaat alanında kaldığı için geçici olarak en
eski iç hatlar terminaline taşındı.
• Devralınan eski iç hatlar terminali yıkılarak yeni iç
hatlar terminali inşaatına başlandı.
• Yıkılan iç hatlar terminalinden çıkan malzeme ve
molozların %99’u geri dönüştürülerek ekonomiye
tekrar kazandırıldı.
• 2012 yılında toplam 60 havayolu şirketi TAV
İzmir’den uçuş yaptı.
• Dış hat destinasyon sayısı 99’a ulaştı.
• TAV İzmir, karbon akreditasyonu kapsamında
seviye 1 yenileme verifikasyonu yapıldı.
• SunExpress Havayolları, Ekim 2012’den itibaren
Adnan Menderes Havalimanı’nı iç hat-dış hat
bağlantılı aktarım merkezi olarak kullanmaya
başladı.
Başarılar
• SKAL International 2012 - Turizmde Kalite Ödülü
61
İzmir Adnan Menderes Havalimanı
2012 yılında toplam
60 havayolu şirketi
İzmir Adnan Menderes
Havalimanı’ndan uçuş yaptı.
9,4
İç Hatlar
8,5
Dış Hatlar
7,5
Dış Hatlar
6,9
6,1
5,4
Yolcu Trafiği
(milyon)
2,1
2010
İç Hatlar
Dış Hatlar
58
42
Ticari Uçuş
Trafiği (bin)
62
2,4
2,4
2011
2012
62
45
67
SunExpress 28
Lufthansa 8
Atlasjet 4
14 Pegasus
8 Onur Air
38 Diğer
İç Hatlar
50
16
17
17
2010
2011
2012
Pegasus 31
THY 25
SXS 21
9 Atlasjet
8 Anadolujet
6 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
63
Antalya Gazipaşa Havalimanı
Akdeniz turizminin
yeni havacılık merkezi
Yerli ve yabancı turistlerin gözdesi Alanya ile, Türkiye’deki tatilcilerin son
yıllarda dikkatini daha fazla çeken Anamur’un ortasında yer alan Antalya
Gazipaşa Havalimanı, 2012 yılında tarifeli uçuşlarla 75.886 dış hat
yolcusuna ve 3.854 iç hat yolcusuna hizmet verdi.
• Temmuz 2010’da tarifeli iç hat seferleri yapılmaya başlanan
Antalya Gazipaşa Havaalimanı’ndan 2011 yılında bu yana
tarifeli charter dış hat uçuşları da gerçekleştiriliyor.
• Pist uzatma ve genişletme çalışmaları için yatırım yapıldı.
Pistin uzunluğu 1.825 metreden 2.000 metreye, genişliği ise
30 metreden 45 metreye çıkarıldı.
• 2011 yılında Gazipaşa Havalimanı’nın ilk dış hat uçuşlarını
gerçekleştiren Transavia Havayolları, 2012 yaz sezonunda da
Hollanda’nın Amsterdam şehrine uçmaya devam etti.
• Corendon Havayolları ise aynı dönemde Amsterdam’ın yanı
sıra Danimarka’nın Kopenhag ve Billund şehirlerine uçtu.
Corendon Havayolları’nın uçmaya başlaması ile Boeing
737-800 tipi 189 kişilik uçaklar bu havaalanına ilk defa indi.
• 2012 yaz sezonunda SAS Havayolları Norveç’in Oslo,
Tailwind ise Belçika’nın Brüksel şehirlerine bu havaalanından
uçuş gerçekleştirdi.
• 17 Aralık itibarıyla kış sezonu uçuşlarını başlatan Pegasus
Havayolları, hem Sabiha Gökçen Havalimanı’na hem de bu
havalimanı bağlantılı olarak yurt dışındaki bazı noktalara
uçuşlar gerçekleştiriyor.
• BTA’nın işlettiği ‘Kantin’ isimli kafe temmuz ayında hizmete
açıldı.
• Shell, uçak yakıt mobil hizmetini 2013 yılında sabit
tesislerinden vermeyi planladığı ikmal tesislerinin inşaatını
tamamladı.
• ILS (localizer) seyrüsefer yardımcı cihazı olarak Devlet Hava
Meydanları İşletmesi tarafından devreye alındı.
• Sürdürülebilirlik çalışmaları kapsamında çevre aydınlatması
üçte bir azaltılarak %30 oranında elektrik tasarrufu sağlandı.
64
FAALİYETLERİMİZ
Duty Free Alanı
Otopark Alanı
Mayıs 2034
4.400 m2
Araç Kapasitesi
150 araç
Pasaport Gişesi
127 m2
2
Gidiş Terminali: 2 Geliş Terminali: 3
Gidiş Kapısı: 1 Geliş Kapısı: 1
PCN 77/R/X/T 2.000 x 45 m
375 m
2
6
79.740
3.854
75.886
İç Hatlar
Dış Hatlar
14.130
4.192
Yolcu Trafiği
4.684
2010
9.938
2011
2012
578
İç Hatlar
46
Dış Hatlar
532
212
Ticari Uçuş
Trafiği
196
102
2010
94
2011
2012
65
Gürcistan
Gürcistan, Kafkas Dağları’ndan
geçen ticaret yolunun kontrolünü
elinde tutmaktadır.
Stratejik konum
Bakü-Tiflis-Ceyhan gibi bölgede yapımı tamamlanan petrol ve boru hatları, Avrupa’nın Asya ile
birleştiği noktada yer alan Gürcistan’ın stratejik konumunu desteklemektedir.
Ticaret yolları
Doğu Karadeniz’de bulunan Gürcistan, Kafkas Dağları’ndan geçen ticaret yolunun kontrolünü elinde
tutmaktadır.
Büyüme potansiyeli
4,3 milyon nüfusa sahip Gürcistan, Rusya ile Abazya ve Güney Osetya’da yaşanan siyasi gerilime
kadar bölgedeki ekonomisi en hızlı büyüyen ülkelerden biri olmuştur.
5.404
4.853
4.370
3.824
4.042
3.514
3.210
2.937
2.455
2.326
2.623
1.765
1.484
777
2002
66
919
2003
1.188
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
FAALİYETLERİMİZ
Toplam Borç/GSYİH (%)
44
39
37
34
34
34
32
32
30
28
27
29
27
22
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
Kaynak: IMF
Enflasyon (%)
10
9
9
9
8
7
6
6
6
6
6
6
6
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
5
2
0,1
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
67
Tiflis Uluslararası Havalimanı
Doğu Karadeniz ve Kafkaslar
için stratejik bir merkez
Gürcistan’ın başkenti Tiflis, Doğu Karadeniz’in ve Kafkaslar’ın stratejik
şehirlerinin başında geliyor. Şehrin ticari kapasitesindeki artışa bağlı
olarak, havayolunu kullanan insanların sayısı da her geçen gün artıyor.
2012 yılında Tiflis Havalimanı’nın aynı kalan uçuş sayısına rağmen yolcu
sayısında %15 artış sağlaması da bunun en büyük kanıtı.
68
FAALİYETLERİMİZ
Köprü Sayısı
Otopark Alanı
Bus Gate Sayısı
Araç Kapasitesi
CIP Alanı
Duty Free Alanı
Pasaport Gişesi
Şubat 2027
13.000 m2
532 araç
352 m2
2
1.100 m2
24
3
2
488 m2
13R/31L 3.000 x 45 m
• Tiflis Havalimanı’ndan 2012
yılında 30 havayolu şirketi uçuş
gerçekleştirdi.
• 2012 yılında Qatar Airways, Estonian
Air, Aegean Airlines, UTAir, Alitalia,
British Airways ve FlyGeorgia olmak
üzere toplam 7 yeni havayolu uçuşa
başladı.
• Tiflis Havalimanı’ndan 34’ü dış hat,
2’si iç hat olmak üzere toplam 36
noktaya uçuş yapıldı.
• CIP otoparkı genişletilerek 192 araç
kapasitesine ulaştı.
Başarılar
• 5. Türk Dünyası Mühendislik,
Mimarlık ve Şehircilik Kurultayı’nda
şehircilik alanında mansiyon ödülü
(2012)
• Golden Brand 2010’da, ‘Ulaşım ve
Hizmet’ kategorisinde ‘En İyi Marka
Ödülü’
• EMAA Best Emerging Airport Ödülü
(2010 ve 2011)
69
Tiflis Havalimanı’ndan
2012 yılında 30 havayolu şirketi
1.219
1.057
822
Yolcu Trafiği
(bin)
2010
2011
2012
19,6
19,6
2011
2012
16,5
Ticari Uçuş
Trafiği
(bin)
70
2010
Georgian A/W 18
Lufthansa 4
Aerovit 6
8 THY
4 Pegasus
60 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
71
Batum Uluslararası Havalimanı
Denizyolunda olduğu kadar
havayolunda da önemli bir liman
Gürcistan’ın başta Türkiye olmak üzere, dünya ile arasındaki ekonomik ve
sosyo-kültürel ilişkilerin gelişmesinde önemli bir yeri olan Batum Havalimanı,
2011 yılında beş havayolu şirketine hizmet verirken, 2012’de bu sayı dokuza
yükseldi. Ayrıca 2012’de Kafkaslar’ın ilk “Open Gate” uygulanan havalimanı
unvanına da sahip olan Batum Havalimanı, hem yolcu hem de uçuş sayısını
çift haneli oranlarda artırdığı bir yılı geride bıraktı.
72
FAALİYETLERİMİZ
Pasaport Gişesi
Araç Kapasitesi
Bus Gate Sayısı
Duty Free Alanı
Ağustos 2027
100 araç
64 m2
1
64 m2
6
3
13/31 2.500 x 45 m
• Batum Havalimanı’ndan 2012 yılında
9 havayolu şirketi uçuş gerçekleştirdi.
• Siberia Airlines, Aerosvit, FlyGeorgia ve
Pegasus 2012 yılında Batum’a sefer
düzenlemeye başladı.
• Kafkaslar’da bir ilke imza atılarak ‘Open
Gate’ uygulamasına başlandı.
• Yolcu sayısında %26, uçuş sayısında
%15’lik bir artış sağlandı.
73
Batum Havalimanı’ndan
2012 yılında 9 havayolu şirketi
168
134
89
Yolcu Trafiği
(bin)
2010
2011
2012
3.516
4.046
2011
2012
2.276
Ticari Uçuş
Trafiği
74
2010
Georgian A/W 37
THY 15
7 Belavia
41 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
75
Tunus
Tunus, ülkeler arası gelişmiş
altyapı sıralamasına göre
37. konumdadır.
Turizm odaklı büyüme
Etkili özelleştirme politikaları
Akdeniz’in önemli ülkelerinden Tunus, deniz ticaret yolları
ve eşsiz turizm potansiyeli ile öne çıkmaktadır. Popülaritesi
günden güne artan Tunus için ziyaretçileri %90 oranında
havayolunu tercih etmektedirler.
Yaklaşık 10 milyon nüfusa sahip olan ülke, hükümetin
izlediği özelleştirme politikaları ile ekonomisine son on yılda
büyük bir ivme kazandırmıştır. Yılda yaklaşık 10 milyon yolcu
ağırlayan Tunus, önemli bir turizm merkezi olma yolunda
ilerlemektedir.
2010 Aralık ayında başlayan “Arap Baharı”nın etkisiyle
düşüş yaşayan yolcu trafiği, ülkede tekrar sağlanan
istikrar ile yükselmiştir.
Gelişmiş altyapı
Özellikle havayolu ve demiryolu taşımacılığında gelişmiş
altyapısıyla dikkat çeken Tunus, “World Economic Forum
Competitiveness” tarafından gerçekleştirilen ülkeler arası
gelişmiş alt yapı sıralamasına göre 37. konumdadır.
4.429
4.346
4.171
4.199
2009
2010
4.317
4.152
4.187
4.279
2012T
2013T
2014T
4.602
4.835
3.807
3.140
3.218
3.394
2.790
2.374
2002
76
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2011
2015T
2016T
2017T
FAALİYETLERİMİZ
67
66
54
2002
2003
2004
52
2005
49
2006
51
46
2007
43
43
2008
2009
44
52
51
46
49
47
40
2010
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
4
4
4
4
4
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
Kaynak: IMF
Enflasyon (%)
5
5
4
3
4
3
4
4
4
2009
2010
2011
3
2
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2012T
77
Monastır Uluslararası Havalimanı
Ocak 2008’den itibaren
TAV tarafından işletilmektedir.
Kuzey Afrika’nın önde gelen turizm duraklarından biri olan Tunus’ta
yer alan ve Avrupa’nın birçok başkentine sadece iki saat uzaklıkta
bulunan Monastır Havalimanı, Ocak 2008’den itibaren TAV tarafından
işletilmektedir. Monastır Havalimanında hava trafik kontrolü dışında tüm
havalimanı faaliyetleri, TAV Havalimanları’nın %67 oranında iştiraki olan
TAV Tunisie SA tarafından gerçekleştirilmektedir.
78
FAALİYETLERİMİZ
Yiyecek-İçecek Alanı
Pasaport Gişesi
Araç Kapasitesi
Kapasitesi
Bus Gate Sayısı
Duty Free Alanı
Mayıs 2047
13.077 araç
1.431 m2
1.019 m2
7 satış noktası
46
12
PCN: 45 2950x45 m (asfalt)
3
• Arap Baharı nedeniyle geçtiğimiz
yıl görülen düşüşün ardından, 2012
yılında büyük bir sıçrama gösteren
havalimanlarındaki yolcu sayısı %45
oranında artışla 3,3 milyona ulaştı.
• Arap Baharı sonrasında ülkede başlayan
demokratikleşme süreci sonrasında Tunus’a
yatırım yapan yabancı sermayenin hızla
artması bekleniyor.
• TAV Tunus, işletmekte olduğu
havalimanlarındaki trafiği artırmak amacıyla
yürütmüş olduğu yoğun pazarlama
faaliyetleri sonucunda toplam 19 havayolu
şirketi ile anlaşmaya vardı.
• Enfidha Havalimanı ile şehir merkezi
arasında ulaşımı kolaylaştırabilmek için
otobüs seferleri düzenlendi.
3,9
3,3
2,3
Yolcu Trafiği
(Monastır ve
Enfidha)
(milyon)
2010
2011
2012
31,8
27,4
20,8
Ticari Uçuş
Trafiği (Monastır
ve Enfidha)
(bin)
2010
2011
2012
79
Enfidha Hammamet Uluslararası Havalimanı
Hammamet bölgesi,
Avrupa’nın yanı başında bir
turizm cennetidir.
Kuzey Afrika’nın en önemli uçuş merkezlerinden biri olma potansiyelini
taşıyan Enfidha Hammamet Havalimanı, 65 km mesafede bulunan
Monastır Havalimanı’ndan sonra TAV Tunisie SA tarafından Tunus’ta
işletilen ikinci havalimanıdır.
80
FAALİYETLERİMİZ
Yiyecek-İçecek Alanı
Köprü Sayısı
Otopark Alanı ve Araç Kapasitesi
Kapasitesi
Bus Gate Sayısı
Duty Free Alanı
Pasaport Gişesi
Mayıs 2047
130.000
1.930 m2
6
950 m2
18
9 satış noktası
3
62
PCN: 104 3300x60 m (asfalt)
TAV tarafından yaklaşık 500
milyon avro yatırımla yapılan
ve 2009 yılı sonunda faaliyete
başlayan Enfidha Hammamet
Havalimanı, turistik merkezlere
yakın olması sebebiyle Tunus
turizminde etkili bir rol
oynamaktadır.
TAV Tunisie SA, Enfidha
Hammamet Havalimanı’nın
hava trafiğini artırmak
amacıyla yoğun pazarlama
faaliyetleri sonucunda
bölgedeki önemli havayolu
şirketleri ve turizm acenteleri
ile anlaşmıştır. Yaklaşık 30
havayolu şirketi ile anlaşmalar
yapılmıştır.
Avrasya bölgesindeki iş birliklerinin artmasını teşvik
eden bir platform olarak tasarlanan ICT Summit
Eurasia - Bilişim Zirvesi 11, bölge ülkeleri arasında
gerçekleşen bilişim projelerini ödüllendirdi. Bilişim
sektörünün pek çok köklü firmasını Enfidha Hammamet Havalimanı bilişim altyapısı projesiyle
geride bırakan TAV Bilişim, düzenlenen ödül töreninde
birinci seçildi.
(Monastır ve Enfidha)
Nouvelair 22
Thomas Cook UK 17
Tunisair 14
10 Thomson Fly
5 Jet Air Fly
32 Diğer
81
Makedonya
Makedonya ile 500 milyon
nüfusa sahip Avrupa Birliği
arasındaki yolcu trafiğinde artış
gerçekleşmiştir.
Yolcu ve hava trafiğinde artış
Balkanların kalbinde yer alan ve gerek tarihi gerekse kültürel yapı çeşitliliği ile turistleri cezbeden
Makedonya, konumu itibarıyla Balkanlarda önemli bir ticaret kavşağıdır. 2009 yılında getirilen
vize serbestisinin ardından, Makedonya ile 500 milyon nüfusa sahip Avrupa Birliği arasındaki
yolcu trafiğinde artış gerçekleşmiştir. Avrupa ortak hava sahasına girmek için yaptığı görüşmeleri
tamamlayan Makedonya, ortak hava sahasına katılmasıyla birlikte hava trafiğinde hızlı bir artış
gerçekleştirecektir.
6.530
5.815
4.827
5.162
4.548
4.551
2009
2010
4.935
5.147
6.168
5.438
3.997
2.717
2.943
3.219
2.353
1.861
2002
82
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
FAALİYETLERİMİZ
36
34
32
32
28
29
29
28
28
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
2
2
2
2
2
2
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
27
25
23
23
20
2002
2003
2004
2005
2006
2007
21
19
2008
2009
2010
2011
Kaynak: IMF
Enflasyon (%)
8
4
3
2
2
1
2002
2003
2
0,5
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
-0,4
-1
83
Üsküp Havalimanı
Hizmet verdiği havayolu sayısı
%50 arttı.
Üsküp Alexander the Great Havalimanı geçtiğimiz yıl, Avrupa’nın önemli
noktaları ile Orta Doğu’ya uçulan bir merkez olmaya başladı. 2012 yılında
yolcu sayısını %9 artıran ve dış hatlarda uçtuğu nokta sayısı 29’a ulaşan
havalimanından hizmet alan havayolu sayısı %50 arttı.
84
FAALİYETLERİMİZ
İşletim Süresi Bitiş Tarihi
Yiyecek-İçecek Alanı ve Kapasitesi
Köprü
Araç Kapasitesi
Bus Gate Sayısı
Duty Free Alanı
Pasaport Gişesi
Mart 2030
1.206 araç
450 m2
1.000 m2
23
Gidiş Katı: 12 Geliş Kat: 14
6
5
Code E/ILS CAT I 2.980 m
2
• Avrupa’nın en büyük düşük ücretli havayolu şirketlerinden Wizz Air,
ekim ayı itibarıyla Üsküp Alexander the Great Havalimanı’nı A320
tipi bir uçağı için üs belirleyerek mevcuttaki 2 hattına (Venedik ve
Londra) ek olarak 6 adet yeni hatta (Basel-Mulhouse, Eindhoven,
Dortmund, Milano-Bergamo, Malmö, Münih-Memmingen) uçmaya
başladı.
• Ekim ayı itibarıyla Üsküp-Dubai uçuşlarına başlayan Flydubai,
Makedonya’dan Orta Doğu’ya yapılan ilk seferi gerçekleştirerek
ülkenin havacılık tarihinde bir ilke imza attı.
• Quality Management System-ISO 9001, Environmental
Management System-ISO 14001 ve Customer SatisfactionComplaint Handling-ISO 10002 sertifikaları alındı.
• Hizmete açılan yeni terminal binasında enerji verimliliği sağlamak
amacıyla kurulan Building Management System (BMS), Makedonya
elektrik dağıtım şirketi (EVN) ve Makedonya Ekonomi Bakanlığı
tarafından 2012 yılının en etkili enerji tasarruf sistemi ilan edildi.
• Üsküp Havalimanı’nın yolcu sayısı 2012 yılında %9,1 oranında arttı.
• Üsküp Havalimanı’ndan 29 noktaya uçuş gerçekleştirildi.
• TAV Makedonya, Uluslararası Üsküp Maratonu’na sponsor oldu.
Başarılar
• Üsküp Havalimanı ACI ASQ sonuçlarına gore 2012’de
0-2 milyon yolcu kapasiteli havalimanları arasında
en iyi hizmet veren havalimanı seçildi.
85
Üsküp Havalimanı
Üsküp Havalimanı’nın yolcu
sayısı 2012 yılında
%9 oranında arttı.
836
764
685
Yolcu Trafiği
(bin)
Ticari Uçuş
Trafiği
(bin)
86
2010
2011
11,2
11,0
2010
2011
2012
10,4
2012
Wizz Air 13
Turkish Airlines 12
Austrian Airlines 12
8 Jat Airways
7 Hello AG
2 Finnair
48 Diğer
FAALİYETLERİMİZ
87
Ohrid Havalimanı
Makedonya’nın incisinde uçaklar
artık daha dolu.
2012 yılında 12 havayolu şirketinin 10 noktaya uçuş gerçekleştirdiği
Ohrid Havalimanı’nda, sefer sayılarındaki azalmaya karşın, yolcu sayısı
%5 oranında arttı. En fazla yolcu taşınan destinasyon olan
Amsterdam’ın yolcu sayısındaki %48’lik artış dikkat çekiciydi.
88
FAALİYETLERİMİZ
Pasaport Gişesi
Otopark Alanı
Bus Gate Sayısı Araç Kapasitesi
Mart 2030
11.000 m2
230 araç
1
90 m2
6
2
Code E/ILS CAT I 2.548 m x 45 m
Duty Free Alanı
20 m2
• Corendon, Finn Air ve Arke Fly
havayolları Ohrid Havalimanı’ndan
uçuşlarına devam ederken, bunlara,
Brüksel uçuşlarına başlayan Jetairfly
eklendi.
• Quality Management System (ISO
9001), Environmental Management
System (ISO 14001) ve Customer
Satisfaction-Complaint Handling (ISO
10002) sertifakaları alındı.
• Gerçekleşen uçuş sayısı %4,4 azalmasına
rağmen, uçak doluluk oranlarında
yaşanan artış, yolcu sayısının %5
oranında artmasını sağladı.
• Ohrid Havalimanı’ndan 12 havayolu
şirketi, 10 noktaya uçuş gerçekleştirdi.
• En fazla yolcu taşınan destinasyon olan
Amsterdam’ın yolcu sayısı
%48 oranında arttı.
89
Ohrid Havalimanı
Ohrid Havalimanı’ndan
12 havayolu şirketi, 10 noktaya
78
74
45
Yolcu Trafiği
(bin)
2010
2011
904
2012
866
627
Ticari Uçuş
Trafiği
90
2010
2011
2012
Corendon Dutch Airlines 21
Hello AG 17
ArkeFly 10
Jat Airways 9
9 Jetairfly
5 Helvetic Airways
3 Finnair
4 Diğer
24 Genel Havacılık
FAALİYETLERİMİZ
91
Letonya
Riga Uluslararası Havalimanı
2012 yılında 4,8 milyon yolcuya
hizmet verdi.
Kuzey Avrupa’da yer alan ve Baltık Denizi’ne kıyısı olan Letonya, başkent
Riga ile öne çıkmaktadır. Letonya 2,2 milyon nüfusa sahip olup orman ve
orman ürünleri, makine sanayi ve tekstil, ülkenin başlıca gelir kaynaklarını
oluşturmaktadır. 2008’de yaşadığı ekonomik kriz sonrasında ülke ekonomisi
tekrar istikrar kazanmış, 2012 yılında %5,6 büyüme kaydetmiştir.
92
Riga Havalimanı
FAALİYETLERİMİZ
Riga Uluslararası Havalimanı,
TAV Letonya ile büyüyor.
TAV Havalimanları’nın bir Avrupa Birliği ülkesinde hayata geçirdiği
ilk proje olan Riga Uluslararası Havalimanı, 2012 yılında 4,8 milyon
yolcuya hizmet verdi. Bu rakamla havalimanı, Baltık ülkelerinin
önde gelen uçuş noktası olma özelliğini korurken, TAV Letonya da,
Riga Uluslararası Havalimanı’na mali katkıda bulunan en büyük
şirket olma özelliğini sürdürdü.
• TAV Letonya, Riga Uluslararası
Havalimanı’nın toplam 2.600 m2’lik ticari
alanını işletmeye devam ediyor.
• TAV Letonya’nın ticari alanları yönetmeye
başlamasıyla birlikte, Riga Uluslararası
Havalimanı tarihinde ilk kez havacılık dışı
ticari gelirler havacılık gelirlerini geçti.
• ATÜ’nün devraldığı tüm duty-free mağazaları
yenilendi ve hizmet vermeye başladı.
• Yapılan yatırımlar ve iki yıl içinde alınan
başarılı sonuçlar TAV markasının Letonya’da
ve Baltık Bölgesi’nde bilinirliğinin artmasını
sağladı.
• Riga Uluslararası Havalimanı 2012 yılında
4,8 milyon yolcuya hizmet verdi.
• TAV Letonya, Riga Uluslararası
Havalimanı’na mali katkı sağlayan en büyük
şirket olma özelliğini üst üste ikinci yıl da
sürdürdü.
* 2012 yılsonu itibarıyla
5,1
4,7
Yolcu Trafiği
(milyon)
2010
2011
4,8
2012
1 Ocak 2021
Yönetilmekte Olan Toplam Ticari Alan*
2.600 m2
93
Suudi Arabistan
22.823
23.199
23.218
23.569
23.997
24.428
21.196
18.487
13.650
14.784
16.541
15.434
14.129
11.112
9.745
8.773
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
2013T
2014T
2015T
2016T
2017T
-46
-50
-49
-48
-80
-80
-78
4
4
4
4
2014T
2015T
2016T
2017T
89
75
54
2002
2003
2004
18
17
2005
2006
-17
-60
-69
-76
Kaynak: IMF
Enflasyon (%)
10
5
5
5
5
5
4
2
0,2
94
2002
0,6
0,4
0,6
2003
2004
2005
TAV 2012
FAALİYET
RAPORU
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012T
2013T
Medine Havalimanı
FAALİYETLERİMİZ
İslam aleminin
merkezi Suudi Arabistan
İslam dünyasının en önemli ikinci şehri olan Medine’ye hizmet veren
Medine Havalimanı, TAV’ın işletme hakkını devralması, kapasite ihtiyacına
yönelik çözümleri ve kaliteli hizmet anlayışı sonucunda 2012 yılı sonunda,
bir önceki yıla oranla normal trendin çok üstünde %29’luk bir artış oranıyla
4,6 milyon yolcuya hizmet verdi. İslam dünyasının Medine’ye olan ilgisi
nedeniyle, mevcut havalimanında yapılan iyileştirmeler ve inşa edilmekte
olan yeni terminal inşaatının bitmesiyle birlikte yolcu sayılarının önemli
oranda artması öngörülüyor.
• Özellikle umre ve hac yolcularına hizmet veren Terminal 6 yenilendi. Büyütülerek kapasite artırılan yapı sayesinde, hac
döneminde daha fazla yolcuya hizmet verilmesini sağlandı.
• TAV IT tarafından geliştirilen TAMS (Total Airport Management Suite) Sistemi, havalimanı operasyonu için
uygulanmaya başlandı. Böylece hem operasyonun daha sağlıklı yürütülmesiyle yolcuların daha hızlı ve güvenli
bir şekilde bilgiye ulaşması sağlandı hem de faturalandırma süreci kontrol alarak hızlandı. Sistemin uygulanması
sonucunda havayollarının bu konudaki sıkıntıları çözüme kavuşmuş oldu.
95
Medine Havalimanı
Açık Otopark Alanı
Araç Kapasitesi
Pasaport Gişesi
56.943 m2
Dış Hatlar: 14 İç Hatlar: 12
1.150 araç
Duty Free Alanı
6.300 m2
17/35 3.850 x 45 m
18/36 3.050 x 45 m
İç Hat ve Dış Hat Toplam
(opsiyonel kullanımlı): 45
Uçak Park Sahası
Bus Gate Sayısı
Destinasyon Sayısı
24 (açık park pozisyonu)
İç Hat ve Dış Hat Toplam
(opsiyonel kullanımlı): 16
19
Dış Hat: 189 İç Hat: 10
1.997 m2
4,6
3,2
Yolcu Trafiği
(milyon)
2010
3,5
2011
2012
36,3
31,3
Ticari Uçuş
Trafiği
(bin)
96
Dış Hatlar
Suudi Arabistan
Havayolları 34
Türk Hava Yolları 13
11 Mısır Havayolları
43 Diğer Havayolları
İç Hatlar
32,9
Suudi Arabistan Havayolları
100
2010
2011
2012
FAALİYETLERİMİZ
97
Yer Hizmetleri: Havaş
Her geçen gün büyüyen
yer hizmetleri hacmi
Havaş iştirakleri hariç, 2012 yılında, toplam 24 havalimanında, tarifeli
ve charter seferler yapan 200’ün üzerinde havayolu şirketine, 117 bin
uçuşta hizmet verdi. 2012 yılında İberia ve Aeroflot-Donavia havayollarını
portföyüne ekleyen Havaş, böylece hizmet verdiği müşteri tabanını
genişletmeye devam etti. Havaş’ın konsolide gelirleri 2012 yılında bir önceki
yıla göre %7 artarak 211 milyon avro olarak gerçekleşti.
98
Başarılar
• Havaş markasıyla 24, TGS markasıyla 6, CAS markasıyla 1 ve Havaş
Europe markasıyla 9 havalimanında, 200’ü aşkın müşteriye yer
hizmetleri sunuldu.
• TAV Havalimanları, HSBC ve İş Girişim’deki (%35 oranındaki) Havaş
hisselerini geri aldı.
• Yurt içinde Ağrı ve Kütahya Zafer havalimanlarında faaliyete geçildi.
• İstanbul’da verilen otobüs hizmeti 14.01.2012 tarihi itibarıyla
durduruldu. Konu ile ilgili yasal süreç devam ediyor.
• İberia (İspanya) ve Aeroflot-Donavia (Rusya) havayolları başta olmak
üzere 18 yeni havayolu şirketi Havaş’ın müşteri portföyüne katıldı.
• 2012 yılında 42 bin 955 uçuşa hizmet veren Havaş Europe,
Almanya’da 6 lokasyonda (Münih, Frankfurt, Berlin, Düsseldorf,
Hamburg ve Stuttgart) hizmete başladı. Havaş Europe, Almanya’da
Air France, KLM, Alitalia ve Air One havayollarına bilet ve yolcu
hizmetleri sunuyor.
• Toplam 24 havayolu şirketine hizmet veren Havaş Europe, ortalama
439 çalışana sahip.
• Antrepo kargo hacmi %24 artarak 26 bin 190 tona ulaştı.
• Otobüs hizmeti sunmak üzere, “Havaalanları Yolcu Taşımacılığı”,
“Havaalanları Araç Kiralama ve Yolcu Taşımacılığı” ve “Havaalanları
Taşımacılık ve Ticaret” isimli şirketler kuruldu.
• Havaş istasyonlarında ISO 14064-1 sera gazı standardına göre
verifikasyon projesi sürdürüldü.
• “Sürdürülebilirlik Raporu” hazırlandı.
• Jet2.com - Yüksek Standartlarda
Emniyetli Hizmet Sertifikası (Dalaman
İstasyonu)
• SAS - Dakiklik, Bagaj Kalitesi ve Sıfır
Uçak Hasarlı Kaza Teşekkür Belgesi
(Tüm istasyonlar)
• Air Cargo - Havayoluna sağlanan
destek ve hizmet için verilen teşekkür
belgesi (Antalya İstasyonu)
• Pegasus/UK Border Agency Boarding kapılarında alınan yüksek
güvenlik önlemleri için teşekkür
belgesi
• Yeşil Kuruluş Sertifikası (Dalaman ve
Antalya istasyonları)
• İŞKUR/Ankara - ‘Ankara İstihdam,
Kariyer, Girişimcilik Etkinliği 2012’
kapsamında yapılan katkılardan dolayı
teşekkür belgesi
• İŞKUR/Antalya - Hizmet sektöründe
en fazla personel istihdam edilmesi
sebebiyle teşekkür plaketi
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
99
Yer Hizmetleri: Havaş
İştirakler
Turkish Ground Services (TGS)
Havaş Europe
Cyprus Airport Services (CAS)
TAV Gözen
Ürün ve Hizmetler
• Yolcu Hizmetleri
• Ramp Hizmetleri
• Kargo ve Posta Hizmetleri
• Yük Kontrolü, Haberleşme ve
Uçuş Operasyon Hizmetleri
• Temsil ve Yönetim Hizmetleri
• Ulaşım Hizmetleri
• Antrepo Hizmetleri
Başlıca Finansal Sonuçlar
197
211
363
308
164
269
Toplam
Gelirler
(milyon avro)
2010
2011
2012
Hizmet
Verilen
Uçak Sayısı
(bin)*
*CAS Hariç
34
26
21
FAVÖK
(milyon avro)
100
2010
2011
2012
2010
2011
2012
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
101
Gümrüksüz Mağazacılık: ATÜ
Cazip fiyat ile kaliteli
hizmet bir arada.
14.513 m2 toplam alana sahip 68 mağazasında, dünyanın en tanınmış
markalarına ait 50 bini aşkın ürünü cazip fiyatlarla yolcuların hizmetine
sunan ATÜ, müşteri şikâyetlerini binde 1’in altına çekerek hizmet kalitesi
ile ayrı bir başarıya imza attı.
• İstanbul Atatürk Havalimanı’nda başlayan ‘Open Gate’ uygulaması
sonucunda yolcu sayısında ve ciroda önemli bir artış kaydedildi.
• Transfer yolcuları için İstanbul’da 2 mağaza konumlandırıldı.
• Personel Memnuniyet Anketi Projesi ile çalışan verimliliği artırıldı.
• Tiflis’te yeni şarap konsept mağazası açıldı.
• Müşteri şikâyetlerinin binde 0,9 gibi son derece düşük bir oranda
tutulması sağlandı.
• BalticMiles gibi şirketlerle çeşitli ortaklıklar kurularak özel kampanyalar
düzenlendi.
• Enerji tasarrufu, yenilenebilir kaynaklar, doğal kaynakların bilinçli
kullanımı ve yaşam tarzının değişmesi konularında ofis uygulamalarında
değişim, çalışanlarda farkındalık yaratmayı amaçlayan ‘Yeşil Ofis’ isimli
programı uygulamaya geçirmek üzere WWF (Dünya Doğal Yaşamı
Koruma Vakfı / World Wildlife Fund) ile sözleşme imzalandı. Bu
programla basit ve uygulanabilir kaynak yönetimi sağlanarak atık ve
maliyetlerin azaltılması, çevreye verdikleri zararın minimuma indirilmesi
amaçlanıyor.
Başarılar
• ATÜ, Türkiye’de en çok vergi ödeyen şirketler sıralamasında 58. sırada
yer aldı.
• ATÜ, Capital Türkiye’nin 2012 yılı değerlendirmesinde en büyük şirketler
kategorisinde 141’inci, perakende sektörü kategorisinde ise 9’uncu
sırada yer aldı.
102
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
103
Gümrüksüz Mağazacılık: ATÜ
Ürün ve Hizmetler
Yolculara yönelik klasik duty free ürünleri, bunları
tamamlayan yerli ürün konseptleri, moda ve aksesuar
ürünleri
510
11
10
9
415
340
Toplam
Gelirler
(milyon avro)
2010
2011
2012
56
42
31
FAVÖK
(milyon avro)
104
2010
2011
2012
FAVÖK
Marjı
(%)
2010
2011
2012
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
105
Yiyecek-İçecek Hizmetleri: BTA
Kalite sunduğu kadar
alternatif de sunuyor.
TAV’ın hizmet verdiği havalimanlarının kalitesine yakışır bir
anlayışla hareket eden BTA, farklı fiyat kategorilerinde ürünler
sunarak konuklarının sayısını 2012 yılında yaklaşık beşte bir
oranında artırmayı başardı.
• Tadında Anadolu, dünyadaki en iyi 31
havalimanı restoranından biri seçildi.
• Yolculara farklı fiyat kategorileri
sunularak Türkiye havalimanı
operasyonlarında BTA’nın hizmet
verdiği konuk sayısında %19’luk artış
sağlandı.
• Medine Havalimanı’ndaki yiyecek ve
içecek operasyonunun yürütülmesi
için yeni bir şirket kurulması ile ilgili
çalışmalara başlandı.
• TAV Airport Hotel’in 131 odasında
toplam doluluk oranı geçen yıla göre
9 puan artışla %105 olarak gerçekleşti.
• Artan talep ve ihtiyaçları
karşılayabilmek için BTA Unlu
Mamüller A.Ş. ile 22.910 m2’lik bir
alan anlaşması yapıldı. Şirket’in,
2013 yılında yeni yerine taşınması
planlanıyor.
• BTA Denizyolları, 2011 yılında 17
araba vapuru ve 12 iskelede toplam
38 noktada verdiği hizmeti, 2012
yılında 74 noktaya yükseltti.
• BTA Georgia, Air Astana ve FlyGeorgia
ile inflight catering anlaşmaları
imzaladı.
106
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
107
Yiyecek-İçecek Hizmetleri: BTA
Ürün ve Hizmetler
Havalimanları Yiyecek ve İçecek İşletmeciliği
Denizyolları Yiyecek ve İçecek İşletmeciliği
Otel İşletmeciliği (TAV Airport Hotel)
Unlu Mamul ve Pasta Üretimi (Cakes&Bakes)
İştirakler ve Bağlı Ortaklıklar
BTA Havalimanları
BTA Georgia
BTA Tunisie
BTA Macedonia
BTA Denizyolları
BTA Unlu Mamuller
115
75
Toplam
Gelirler
(milyon avro)
2010
2011
2012
7,2
6,0
108
2010
2011
9,2
7,4
81
10,6
FAVÖK
(milyon avro)
9,6
2012
FAVÖK
Marjı
(%)
2010
2011
2012
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
109
Diğer Hizmetler
Bilgi teknolojilerine, işletme
kalitesine ve güvenlik ağına
önemli yatırımlar yapıldı.
110
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
ISO 27001 “Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi” ve
ISO 9001 “Kalite Yönetim Sistemi” takip denetimleri başarıyla
gerçekleştirildi ve sertifikaların devamlılığı sağlandı.
TAV Bilişim HİZMETLERİ
• Suudi Arabistan Riyad Kral Khaled Uluslararası Havalimanı’nda yürütülen; AODB (Airport Operational Database), FIDS (Flight
Information Display System), RMS (Resource Management System), IB (Information Broker) projeleri tamamlandı. TAV
Bilişim Hizmetleri, RMS projesi ile “Bilişim Zirvesi 2012”de ikincilik ödülü aldı.
• Medine Havalimanı’nın bilişim altyapısı, yeni kurulumlarla birlikte Suudi Arabistan sivil havacılık otoritesi GACA’dan TAV
Bilişim Hizmetleri’ne devredildi.
• DHMİ ile Van, Elazığ ve Adıyaman Havalimanları FIDS, CUTE (Common Use Terminal Equipment) ve BRS (Baggage
Reconciliation System) projeleri tamamlandı.
• DHMİ’den ihale yolu ile alınan ilk proje olan Gaziantep Havalimanı’nda FIDS projesi tamamlanarak hayata geçirildi.
• İzmir Adnan Menderes Havalimanı İç Hatlar Terminali sistem kurulumu projesine başlandı. Mevcut telekom altyapısının
taşınması için yeni bir Datacenter yapıldı.
• Yolculara sunulan hizmetlerle ilgili gerçek zamanlı bilgilere mobil cihazlar üzerinden ulaşmayı sağlayan TAV Mobile;
Blackberry, iPad, iPhone ve Android’den sonra Windows 8 platformu için de geliştirildi ve Türkiye’den Microsoft platformuna
konumlanan ilk uygulamalardan olma başarısını yakaladı.
• Havalimanıyla ilgili tüm bilgilere dokunmatik ekranlı kiosklar üzerinden kolaylıkla ulaşılmasını sağlayan “Yolcu Bilgilendirme
Sistemi” uygulamasının donanım ve yazılımı geliştirildi ve İstanbul Atatürk Havalimanı’nda kullanılmaya başlandı.
• Havalimanının etkin işletimi ve ortak faydanın artırılması için DHMİ, THY ve TAV ortaklığında CDM (Collaborative Decision
Making) projesine başlandı.
• İstanbul Atatürk Havalimanı Otopark Yönlendirme Projesi tamamlandı.
• TAV Grubu’nda kullanılan ERP e-iş uygulamaları, “Oracle R12 Geçiş Projesi” ile daha gelişmiş bir ara yüz ve artırılmış
özelliklere sahip R12 versiyonuna yükseltildi. TAV Bilişim Hizmetleri, proje kapsamında 14 şirketin finansal, lojistik ve
İK süreçlerini gözden geçirip yeni versiyona uyarlamalarını yaparak Türkiye’de upgrade yöntemiyle geçiş yapan sayılı
firmalardan biri oldu.
• Bütçe raporlama, hazırlık ve kontrol süreçlerinin etkin yönetimi için TAV İstanbul ve TAV Bilişim şirketlerinde, Hyperion
Planlama ürününün kurulum ve uyarlama çalışmaları tamamlandı, bütçe sürecinin Oracle üzerinden otomasyonu sağlandı.
• TAV grubu bünyesinde tamamlanan MIS (Management Information System) projesiyle havalimanı operasyonları ve finansal
veriler ile ilgili Mobil Raporlama hizmeti hayata geçirildi. Üst düzey yönetimin kullanımına sunularak, zaman tasarrufu
sağlandı.
• 22 havalimanında tüm bilişim altyapı ve sistemlerinin 7/24, gerçek zamanlı izlenilip, müdahale edilebildiği yeni TAV Bilişim
Operasyon Merkezi kuruldu.
• ISO 27001 “Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi” ve ISO 9001 “Kalite Yönetim Sistemi” takip denetimleri başarıyla gerçekleştirildi
ve sertifikaların devamlılığı sağlandı.
Başarılar
Suudi Arabistan’ın Riyad Kral Khaled ve Dammam Kral Fahd Uluslararası Havalimanları’nda hayata geçirilen
RMS (Resource Management System) Projesi, Bilişim Zirvesi 2012’de ikincilik ödülüne layık görüldü.
111
Diğer Hizmetler
TAV Passport kartı üye sayısı
10 bine ulaştı.
112
FAALİYETLERİMİZ
• İlk yılında 100 bine yakın yolcuyu misafir
eden, Atatürk Havalimanı Dış Hatlar
Terminali’ndeki “primeclass” Lounge
yenilenerek ve büyütülerek hizmete
girdi. “primeclass” Lounge’un 1.000 m2
daha büyütülmesine yönelik yeni projeler
tamamlandı ve 2013’te devreye alınmak
üzere gerekli planlamalar yapıldı.
• “primeclass”ın CIP hizmetlerinden biri
olan Prime Pack (havalimanında yolcu
karşılama-uğurlama) hizmetlerine olan
talep %30 artarak 30 bin yolcu barajını
aştı.
• TAV İşletme Hizmetleri, yurt dışından
yaklaşık 30 havalimanının VIP/CIP (World
of VIP Forum) yöneticisini haziran ayında
İstanbul’da ağırladı. Hizmet uygulamaları
ve yenilikler üzerine küresel ölçekte
bir atölye çalışması yapıldı. TAV
Havalimanları, bu atölye çalışmasında
gelir ve müşteri memnuniyeti açısından
ön plana çıkan uygulamalarını paylaştı.
• Lounge işletmesi üzerine Emirates
ile anlaşma yapıldı. Aylık 2.500 yolcu
kapasitesine sahip Emirates Lounge,
Şubat 2012’de yolcularını ağırlamaya
başladı.
• İzmir Dış Hatlar Terminali’nde, Türk
Hava Yolları’nın İç ve Dış Hat CIP
Salonu inşaatı tamamlanarak işletmeye
alındı. CIP Salonu, yeni terminal inşaatı
nedeniyle yıl içinde yeni yerine taşındı.
• TAV İşletme Hizmetleri, “primeclass”
Lounge’dan sonra Comfort Lounge ismi
ile yeni bir lounge konseptini hizmete
soktu. “primeclass” Lounge’lara göre
yolcuların bütün ihtiyaçlarına yönelik
daha standart özel yolcu salonu
hizmetleri sunan Comfort Lounge’ların
ilk örnekleri İzmir Adnan Menderes
Havalimanı İç Hatlar Terminali’nde ve
Ankara Esenboğa Havalimanı Dış Hatlar
Terminali’nde hayata geçti.
• Havaş Turizm ve Seyahat Acentası
olarak hizmet veren acenta unvanı, TAV
Tourism olarak değişti ve online satış
portalı olan tavport.com hizmete girdi.
• TAV Passport kartı üye sayısı 10 bine
ulaşırken, bu kartta bulunan hizmetlerin
sunulmasında sınırsızlığı amaçlayan
TAV Passport Edition kartı da çıktı. TAV
Passport Edition kartının ilk üyeleri
Formula 1 Şampiyonlarından Fernando
Alonso ve FIA ( Uluslararası Otomobil
Federasyonu) Başkanı Jean Todt oldu.
• Anadolujet ile yapılan işbirliği sonucunda,
bu firmanın, Ankara Esenboğa
Havalimanı İç Hatlar Terminali’ndeki
“primeclass” Lounge sözleşmesi uzatıldı.
Anadolujet, “primeclass” Lounge’da
geçen yıl 40 binin üzerinde misafir
ağırladı.
• Dünya genelinde 61 havalimanı ile
yapılan lounge anlaşması ve “primeclass”
CIP Servis tarafından verilen hizmetlerin
yurt dışı muadili olan özel yolcu
hizmetlerinde işbirliği içinde bulunulan
nokta sayısı bu yıl 77’ye ulaştı. Yapılan
kampanya ve duyurularla, yolcuların ilgisi
ve farkındalığı artırılarak bu hizmetten
yararlanmaları sağlandı.
• Atatürk Havalimanı başta olmak üzere,
TAV Havalimanları’na gelen turistlerin
Türkiye’de kaldıkları süre zarfında güvenli
alışveriş yapabilecekleri; kur riskini,
çalınma ve kayıp risklerini minimuma
indiren; harcarken kazandıran ve
şehirdeki pek çok fırsatı bünyesinde
barındıran, TAV İşletme Hizmetleri’nin
son ürünü Traveler Card (ön ödemeli
debit kart) Projesi’nde, Mastercard, TEB
ve Provus firmaları ile yapılan görüşmeler
yakında sonuçlandırılacak.
Hizmet Şirketleri
• Tiflis Havalimanı’ndaki “primeclass”
Lounge’larının (geliş ve gidiş) yenilenme
çalışmaları tamamlanarak tekrar hizmete
açıldı.
• Tunus Monastır Havalimanı’nda
“primeclass” Departure Lounge’un
inşasına Kasım ayında başlandı. Şubat
2013’te hayata geçecek olan lounge,
ilk etapta yılda 20 bine yakın yolcuyu
ağırlayacak.
• Enfidha Havalimanı’ndaki “primeclass”
Lounge 10 bine yakın misafir ağırlayarak
bir rekora imza attı.
Başarılar
• TAV İşletme Hizmetleri,
standında yer alan TAV Passport,
“primeclass” CIP Servis ve TAV
Tourism markaları ile, Emitt Doğu
Akdeniz Uluslararası Turizm ve
Seyahat Fuarı’nda “En İyi Stand
Dekoru Ödülü” aldı.
• TAV Passport kartı, Quality of
Magazine dergisi tarafından
düzenlenen ödül töreninde “En İyi
& En Kaliteli Hizmet Ödülü”nü aldı.
• TAV Passport kartı, “Turizmin
Oscarı” kabul edilen Skalite
2012’de, “Turizmle İlgili Diğer
Faaliyetler” kategorisinde ödül aldı.
• “primeclass” CIP Servis, Türkiye
otomobil sporlarına yaptığı
katkılardan dolayı Türkiye Otomobil
Sporları Federasyonu (TOSFED)
tarafından ödüllendirildi.
• AÇEV tarafından TAV İşletme
Hizmetleri’ne bir Teşekkür Plaketi
verildi.
113
Diğer Hizmetler
TAV Güvenlik, ödüllendirilmeye
devam ediyor.
114
FAALİYETLERİMİZ
Hizmet Şirketleri
TAV Özel Güvenlik
• Sivil Havacılık Genel
Müdürlüğü’nden, 3 yıl geçerli
SHT 17.2 Sivil Havacılık
Güvenliği Eğitim ve Sertifikasyon
Talimatı kapsamında tüm
kurslarda geçerli olmak
üzere Hizmet içi Eğitim
Yetkilendirilmesi güncellendi.
• Uluslararası kargo hizmetlerinde
5 antrepoda X-Ray kontrolleri
için DHL ile sözleşme imzalandı.
• ISO 9001-2008 kapsamında
3 yıl süreli KYS Yeniden
Belgelendirme gerçekleştirildi.
• Mısır Havayolları ile hizmet
sözleşmesi imzalandı.
• Uluslararası Avrupa Havacılık
Konferansı Örgütü’nce ECAC
güvenlik denetimi yapıldı ve
başarılı olundu.
Başarılar
• Atatürk Havalimanı Mülki
İdare Amirliği, TAV’a, denetim
bulgularına yönelik başarılı
çalışma belgesi verdi.
• Türkiye İstatistik Kurumu
tarafından çalışmalara verilen
destek ödülü alındı.
115
TAV GÖNÜLLÜLERİ, ÇOCUKLARI
FARKLILIĞA TAŞIDI.
Bizans İmparatoru 1. Justinianus tarafından
Büyük Saray’ın su ihtiyacını karşılamak üzere
yaptırılan Yerebatan Sarnıcı’nın tarihi 542 yılına
kadar uzanıyor. Ustalıkla yapılmış güçlü sütunları
sayesinde yıllara meydan okuyan bu farklı eser,
kalıcılığıyla bize olduğu gibi gelecek kuşaklara da
esin kaynağı olacak.
2
1
1 Özlem Çapkın - TAV İzmir, 2 Recep Çağdaş - TGS Yer Hizmetleri
Yatırımcı İlişkileri ve İmkb Performansı
TAV Havalimanları Yatırımcı
İlişkileri 2012 yılında 20 roadshow
ve konferansa katılmıştır.
Yatırımcı İlişkileri
TAV Havalimanları Yatırımcı İlişkileri 2012 yılında 20
roadshow ve konferansa katılmış ve yıl boyunca 600’ün
üzerinde yatırımcı ve analistle, Holding faaliyetleri,
performansı ve diğer gelişmelerle ilgili görüşmeler
gerçekleştirmiştir. Ayrıca 2012 yılı içinde Sermaye
Piyasası Mevzuatı gereğince pay sahipleri ve kamuoyunu
bilgilendirmek amacı ile 26 adet Özel Durum Açıklaması
Kamuyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) bildirilmiş ve aynı
zamanda Şirket’in internet sitesinde yayımlanmıştır.
Şeffaflık, adillik, sorumluluk ve hesap verebilirliği değişmez
ilkeler olarak kabul eden TAV, 2012 yılında sermaye
piyasası katılımcılarını bilgilendirecek bir dizi roadshow ve
konferansa katılmıştır. Holding faaliyetleri, performans ve
diğer gelişmelerin ele alındığı bu etkinliklerde katılımcılarla
ayrıntılı bilgi paylaşımında bulunulmuştur.
TAV Havalimanları, uluslararası standartlardaki yatırımcı
ilişkileri uygulamaları ile hissedar değerini artırmaktadır.
TAV Havalimanları Yatırımcı İlişkileri Birimi, Şubat 2007’de
gerçekleşen halka arzdan itibaren yatırımcılar ile Holding
arasında iki yönlü şeffaf bilgi aktarımı görevini üstlenmekte
ve Holding ile ilgili bilgileri kamuoyuna, doğru, tarafsız ve
eşzamanlı olarak sunmayı hedeflemektedir. Bu doğrultuda
Holding ile ilgili bilgileri Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda
tüm şeffaflığı ile gecikmeksizin paylaşmaktadır.
6,50
TAVHL ($)
Hisse Performansı
“TAVHL” hisse koduyla İstanbul Menkul Kıymetler
Borsası’nda işlem gören Şirket Hisseleri, 2012 yılı içinde en
düşük 7,32 TL, en yüksek 10,10 TL seviyesini görmüştür.
1,00
İMKB’ye göre
6,00
0,90
5,50
0,80
5,00
0,70
4,50
0,60
4,00
0,50
3,50
3,00
118
17.12.2012
30.11.2012
15.11.2012
31.10.2012
11.10.2012
26.09.2012
11.09.2012
24.08.2012
07.08.2012
23.07.2012
06.07.2012
21.06.2012
06.06.2012
22.05.2012
07.05.2012
18.04.2012
03.04.2012
19.03.2012
02.03.2012
16.02.2012
01.02.2012
17.01.2012
02.01.2012
0,40
FAALİYETLERİMİZ
Kurumsal Derecelendirme
Kâr Dağıtım Politikası
Türkiye’de Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) Kurumsal
Yönetim İlkeleri’ne uygun olarak derecelendirme yapmak
üzere faaliyet izni bulunan, uluslararası derecelendirme
kuruluşu ISS Corporate Services tarafından “Kurumsal
Yönetim Derecelendirme Dönemsel Revizyon Raporu”
tamamlanmıştır.
Şirket’in kârına katılım hususunda herhangi bir imtiyaz
bulunmamaktadır.
Şirket’in, 26.08.2011 itibarıyla 90,96 (10 üzerinden 9,09)
olan Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu, Şirket’in
Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni uygulama alanında yaptığı
sürekli iyileştirme çabaları sonrasında, 24.08.2012 tarihi
itibarıyla 92,40 (10 üzerinden 9,24) olarak yukarı yönlü
revize edilmiştir.
TAV Havalimanları bu notla ile birlikte en yüksek Kurumsal
Yönetim Derecelendirme notuna sahip şirket olarak 2012
yılını ilk sırada tamamlamıştır.
Kurumsal Yönetim Derecelendirme notunun alt başlıklar
itibarıyla dağılımı aşağıda verilmektedir.
Alt Kategoriler
Ağırlık Alınan Not
Pay Sahipleri
0,25
90,98
Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık
0,35
96,26
Menfaat Sahipleri
0,15
94,53
Yönetim Kurulu
0,25
87,29
Toplam
1,00
92,44
Şirket, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Mevzuatı,
Sermaye Piyasası Kurulu düzenleme ve kararları, vergi
yasaları, ilgili diğer yasal mevzuat hükümleri ile Şirket
Ana Sözleşmesi’ni dikkate alarak kâr dağıtımı kararlarını
belirlemektedir.
Kâr dağıtım politikasının Şirket’in ve iştirak ve bağlı
ortaklıklarının uzun dönemli büyümesinin gerektireceği
yatırım ve sair fon ihtiyaçları ile ekonomik koşullardaki
olağanüstü gelişmelerin gerektireceği özel durumlar
hariç sürdürülmesi, Şirket’in temel amaçları arasında yer
almaktadır.
TAV Havalimanları ile ilgili her türlü bilgi ve veriye Yatırımcı
İlişkileri internet sitesinden ulaşılabilir. Ayrıca Birim’in
aşağıda yer alan iletişim bilgileri aracılığıyla hisse senedi,
finansal raporlar ve Genel Kurul ile ilgili konularda bilgi
temin edilebilir.
Tel.: +90 212 463 30 00 / 2120-2122-2123-2124
Faks: +90 212 465 31 00
İnternet: http://www.tavyatirimciiliskileri.com
twitter.com/irTAV
facebook.com/irTAV
119
Sürdürülebilirlik
TAV Havalimanları karbon
ayak izini küçültmeye
çalışmaktadır.
TAV Havalimanları, sürdürülebilirlik performansıyla ilgili
raporlama yaparak faaliyetlerinin ekonomik, çevresel ve
sosyal etkilerini izlemeyi, değerlendirmeyi ve yönetmeyi
amaçlamaktadır. Bu çerçevede sürdürülebilirlik raporlamasını
yönetimsel bir araç olarak kabul etmekte ve 2010 yılından
bu yana düzenli olarak gerçekleştirmektedir. Bu çabanın
aynı zamanda tüm paydaşların sürdürülebilir bir yaşam
konusunda farkındalığını artırmaya ve gezegenin geleceğine
dair sorumluluk bilincinin gelişmesine katkı sunması
umulmaktadır.
TAV, sürdürülebilirlik raporlamasının kapsamını
önceliklendirme, katılım, bütünsellik ve sürdürülebilirlik
ilkeleri çerçevesinde belirlemektedir. Faaliyetlerimizin çevresel
etkileriyle ilgili veriler Türkiye’de işletmesini üstlendiğimiz
İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes
havalimanlarıyla sınırlandırılmıştır. Bu üç havalimanı, 2012
verilerine göre yolcu sayısı bakımında TAV Havalimanları
portföyünün yaklaşık %89’unu oluşturmaktadır.
Tüm paydaşlar için sürdürülebilir ekonomik fayda
Ülkelerin ve şehirlerin giriş kapıları olarak tanımlanan
havalimanları, bulundukları bölgenin ekonomik ve sosyal
kalkınmasına önemli oranda etki etmektedir. Başlıca ulaşım
altyapı yatırımları arasında yer alan havalimanları, yapım
aşamasından başlayarak işletme süresince, doğrudan
istihdam ve ekonomik değer yaratırken dolaylı fayda da
ortaya çıkartmaktadır. Havalimanlarının; yer aldıkları bölgede
ticaret ve turizm fırsatlarının artması, kültürel etkileşimin
artması, küresel pazarlara erişimin açılması gibi etkileri
bulunmaktadır. International Air Transport Association (IATA)
verilerine göre, havayolu ulaşımı endüstrisi küresel ölçekte
56,6 milyon istihdam ortaya çıkarırken, sektöre yapılan
yatırım 1,5 ila 3 kat artı değer yaratmaktadır.
120
Türkiye, Avrupa’nın en hızlı büyüyen havacılık pazarı
konumundadır. Altı ülkede 12 havalimanında faaliyet
gösteren TAV Havalimanları, dört havalimanının işletmesini
üstlendiği Türkiye’de, DHMİ’nin 2012 yolcu trafiği verilerine
göre %49 payla lider işletmecidir. 2012’de iştirakleriyle
birlikte yaklaşık 575 bin uçuş ve 72 milyon yolcuya hizmet
veren TAV Havalimanları, operasyonel gelişimini yüksek
finansal faydaya çevirmeyi başarmıştır. 2006-2012 arasında
gelirlerinde %18 yıllık birleşik büyüme oranı yakalayan TAV,
aynı dönemde istihdamda da %18 yıllık bileşik büyüme
sağlamıştır. Şirket 2012 yılında önceki yıla göre %25 artışla
toplam 1 milyar 99 milyon avro konsolide ciro rakamına
ulaşmıştır. Net kâr 124 milyon avro olarak gerçekleşirken,
bu miktarın yarısının temettü olarak dağıtılması Genel Kurul
onayına sunulacaktır. 2012’de tarihinde ilk kez hissedarlarına
temettü dağıtan TAV, yatırımcılarına hisse başına 0,25 TL
ödeme yapmıştır.
Gelecek kuşaklar için yaşanabilir bir gezegen
Kısa vadeli ekonomik gelişmelerden etkilense de, uzun
vadede havacılık endüstrisinin hızlı bir şekilde büyümeye
devam edeceği öngörülmektedir. Havalimanı işletmecilerinin
çatı örgütü Airports Council International (ACI), bugün küresel
ölçekte yaklaşık 5 milyar olan yıllık yolcu trafiğinin 2027’de
9 milyara yükseleceğini tahmin etmektedir.
Türkiye ve bölgenin lider havalimanı işletmecisi olan TAV,
her gün on binlerce yolcunun geçtiği terminallerde müşteri
memnuniyetini en üst düzeye çıkarırken doğal kaynakların
etkin kullanımı için en iyi uygulamaları benimsemektedir.
Bu doğrultuda, atık yönetimi, geri dönüşüm, su yönetimi,
sera gazı salımlarının azaltılması ve biyolojik çeşitliliğin
korunmasını öncelikleri arasında kabul etmektedir.
FAALİYETLERİMİZ
2015 Çevresel Hedefleri (%)
%52,8’ini temsil eden 59 havalimanı bulunmaktadır. Katılımcı
havalimanları, karbon salımlarını bir yıl içinde toplam 414 bin
128 ton azaltmıştır. Bu miktar, yaklaşık 290 bin aracın bir
yıllık karbon salımına eşittir.
2010’a Göre Yolcu
Başına Azaltım
Hedefleri
İstanbul
Ankara
İzmir
Doğal Gaz
33,00
3,90
2,70
Elektrik
13,00
1,00
2,30
CO2 Salımı
0,77
0,80
2,50
Su Tüketimi
5,90
0,00
4,90
Su Tahliyesi
2,00
0,00
16,00
Atık
14,00
1,50
3,90
Ambalaj Atıkları
10,00
2,00
6,00
İklim değişikliği ve küresel ısınma
TAV Havalimanları, iklimin ve doğal kaynakların korunması
kapsamında tüm havalimanlarının karbon ayak izinin
küçülmesi amacıyla kapsamlı programlar yürütmekte
ve performansını şeffaf bir biçimde paylaşmaktadır.
Bu çerçevede, küresel ölçekteki en yaygın ve etkin
programlardan biri olan Karbon Saydamlık Projesi’ne (CDP)
iştirak eden TAV, 2012’de Türkiye’den programa katılan 32
şirket arasında yer almaktadır.
Sektöre özgün yaygın bir çalışma olarak ACI Europe,
üyelerinin küresel ısınma ve iklim değişikliğini tetikleyen en
önemli etkenlerden olan karbondioksit salımlarını azaltma ve
nihai olarak sıfırlama yönündeki çabalarını bir araya getirmek
üzere 2008 yılında Havalimanı Karbon Akreditasyonu
programını hayata geçirmiştir. Program haritalandırma,
azaltım, optimizasyon ve nötralizasyon olarak dört seviyeden
oluşmaktadır. Böylece, havalimanı işletmecilerinin, bağımsız
kuruluşlarca denetlenen karbon ayak izlerini ölçümlemesi,
karbon salımını azaltması, olabilecek en düşük seviyeye
indirmesi ve ardından da sıfırlaması öngörülmektedir. Mayıs
2012 itibarıyla programda Avrupa havayolu yolcu trafiğinin
Karbon
Salımı
(1.000 t)
2011
2012
Değişim (%)
İstanbul
44,02
45,48
3,33
Ankara
15,25
14,30
-6,22
6,74
6,60
-2,15
İzmir
TAV Havalimanları, İstanbul, İzmir ve Ankara’da işlettiği
havalimanlarıyla başlangıcından itibaren programda aktif
olarak yer almaktadır. İstanbul Atatürk Havalimanı, 17
Ekim 2012’de programda ikinci seviyeye geçmiştir. İzmir
Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminali ve Ankara
Esenboğa Havalimanı da ilk seviyede raporlama yaparak
programda yer almıştır.
Sektör spesifik olarak Türkiye’de havalimanlarında faaliyet
gösteren kuruluşların yer aldığı başlıca program, Sivil
Havacılık Genel Müdürlüğü’nde yürütülen “Yeşil Havalimanı
Projesi”dir. Bu sertifikayı alan ilk havalimanı işletmesi olan
TAV İstanbul’un yanı sıra TAV İzmir de gerekli revizyonları
yaparak 2012’de de sertifikasyonunun devamını sağlamıştır.
121
TAV’ın su yönetimi yaklaşımı,
atık su miktarının en aza
indirilmesini kapsamaktadır.
Yolcu başına elektrik
tüketimi (GJ/1.000
yolcu)
2011
2012
Değişim
(%)
İstanbul
9,58
8,61
-10,12
Ankara
11,89
10,39
-12,60
İzmir
19,00
7,35
-61,34
Her üç havalimanında enerji verimliliği alanında yürütülen
çalışmalar ve artan yolcu sayıları, yolcu başına toplam
elektrik tüketiminde düşüş sağlamıştır. İstanbul Atatürk
Havalimanı’nda bulunan trijenerasyon sistemi, elektrik,
ısıtma ve soğutma enerjisini tek bir kaynaktan üreterek
iletim ve dağıtımda yaşanan kayıpların en aza indirilmesini
sağlamaktadır. Ankara Esenboğa Havalimanı’nda kurulu
bulunan kojenerasyon sistemi de terminalin ihtiyacı olan
elektrik enerjisini doğalgazdan üretirken ortaya çıkan atık
ısıyı iklimlendirmede kullanarak verimlilik artışını beraberinde
getirmektedir. Yeni iç hatlar terminali projesiyle birlikte
İzmir’de de trijenerasyon sistemi devreye girecektir.
Elektrik
(Toplam
tüketim) GJ
(Toplam)
2011
2012
Değişim
(%)
İstanbul
358.095,21
387.288,82
8,15
Ankara
103.069,94
97.518,47
-5,39
46.463,42
68.731,58
47,93
İzmir
122
TAV Havalimanları, İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nda
iç hatlar terminalinin işletmesini de kazanarak 2012 başında
yeni terminalin yapımına başlamıştır. Yapım süresince tüm
uçuşlar dış hatlar terminalinden gerçekleştirilmektedir.
Dolayısıyla Dış Hatlar Terminali’nin yolcu sayısı 2011’de 2
milyon 398 bin 457 iken, 2012’de terminali kullanan toplam
yolcu sayısı 9 milyon 356 bin 284’e çıkmış ve artış %290
olarak gerçekleşmiştir. Terminali kullanan yolcu sayısındaki
artış, yolcu başına tüketim değerlerinde önemli bir düşüşe yol
açmıştır.
İstanbul Atatürk Havalimanı’nda yalıtım, iklimlendirme ve
aydınlatma sistemlerinde gerçekleştirilen iyileştirmelerle %20
yolcu artışına karşın toplam elektrik tüketimindeki artış bu
oranın altında gerçekleşmiştir. Enerji sarfiyatını yukarı çeken
bir başka etkense yıl boyunca beklentilerin üzerinde seyreden
hava sıcaklığı ve nem oranı nedeniyle terminalin soğutma
ihtiyacının artmasıdır.
Su Tüketimi
Yolcu başına
su tüketimi
(1.000 m³/1.000 yolcu)
2011
2012
Değişim
(%)
İstanbul
0,017
0,016
-6,55
Ankara
0,020
0,021
1,32
İzmir
0,051
0,019
-63,12
FAALİYETLERİMİZ
Dünyadaki temiz su kaynakları endüstriyel kirlilik, iklim
değişikliği ve verimsiz kullanım gibi nedenlerle hızla
azalmaktadır. TAV’ın su yönetimi yaklaşımı, konfordan ödün
vermeksizin yolcu başına kullanılan su miktarının azaltılması
ve atık su miktarının en aza indirilmesini kapsamaktadır. Bu
çerçevede yağmur suyunun toplanarak bahçe sulamasında
kullanılması, terminal içindeki su kullanan birimlerde fotosel
ve debi azaltıcı başlıklar gibi teknolojilerin kullanımı, damla
sulama yapılması ve benzeri uygulamalar hayata geçirildi.
Tahliye Edilen Atık Su
(1.000 m³/yıl)
2011
2012
Değişim
(%)
İstanbul
511,7
533,5
4,27
283
283
0,00
48,43
99,55
105,57
Ankara
İzmir
Atık Yönetimi
Geri dönüştürülen atık
(1.000 t)
2011
2012
Değişim
(%)
İstanbul
0,868
0,783
-9,79
Ankara
0,069
0,078
12,73
İzmir
0,129
0,395
205,29
Geri dönüştürülen atık oranını artırma çabalarının bir sonucu
olarak üç terminaldeki yıllık toplam geri dönüşüm miktarı
%18 artışla 1 milyon 126 bin tona yükselmiştir.
Pratik Bilgiler
ACI Europe tarafından yürütülen Havalimanı Karbon
Akreditasyonu programı hakkında geniş bilgi için
www.airportcarbonaccreditation.org adresi ziyaret
edilebilir.
İzmir Adnan Menderes Havalimanı Dış Hatlar Terminalinde
yolcu sayısındaki büyük artışa bağlı olarak toplam su
tüketiminde ve atıksu deşarjında artış meydana gelmiştir.
Terminallerde oluşan atık sular kapalı devre bir kanalizasyon
sistemiyle toplanmakta ve havalimanındaki atık su arıtma
tesislerine gönderiliyor. Bütün terminallerde biyolojik arıtma
yöntemlerini kullanan tesisler bulunuyor. İlgili çevre yasaları
gereğince, atık su en yakın toplama sistemine veya alıcı
çevreye gönderiliyor.
TAV Havalimanları’nın Çevre Politikası’na
www.tavhavalimanlari.com.tr/tr-TR/Pages/
EnvironmentalPolicy.aspx adresini ulaşılabilir.
TAV Akademi’nin çalışmaları hakkında daha fazla bilgi için:
www.tavakademi.com
Karbon Saydamlık Projesi’yle ilgili bilgilere
cdpturkey.sabanciuniv.edu adresinden ulaşılabilir.
123
TAV, Türkiye’nin en fazla
“expat” çalışanı olan şirketleri
arasında yer almaktadır.
Topluma geri dönen artı değer
Ekonomik faydanın ancak sosyal faydayla birlikte anlamlı
olduğu inancıyla TAV Havalimanları, başta çalışanları ve
yolcuları olmak üzere tüm paydaşlarıyla şeffaflık, hesap
verebilirlik ve işbirliğine dayalı bir ilişki kurmak için çaba
göstermektedir. Çalışanlar için iş güvenliği, fırsat eşitliği ve
kapsamlı kişisel gelişim olanaklarıyla yolcular için güvenlik,
kaliteli ve çeşitlendirilmiş hizmet yelpazesiyle erişilebilirlik,
politikalarının odağında yer almaktadır.
İstihdam ve çalışan memnuniyeti
İnsan sermayesini başarının ve sürdürülebilirliğin temeli
olarak gören TAV Havalimanları, farklılıklardan sinerji ve güç
yaratmayı, “tercih edilen kuruluş” olmayı ve entegre insan
kaynakları uygulamaları ile Türkiye’de ve dünyada sektörün
öncüsü olmayı hedeflemektedir. Bu çerçevede Performans
Yönetim Süreci’ni, Şirket ana performansına çalışan katkısının
daha çok hissedilebileceği ve Şirket başarısına çalışanın
ortak olmasının daha iyi anlaşılabileceği yönde geliştirmiştir.
Bununla birlikte, şirket içinde yeteneklerin belirlenmesi,
kişiye özel gelişim planları oluşturarak çalışan gelişiminin
takip edilmesi ve gelecekte ihtiyaç duyulacak organizasyon
planlarının oluşturulması amacıyla TAV’ın Geleceğinin
Yönetimi programı uygulamaya konulmuştur.
TAV, çalışan memnuniyetini iki yıllık aralarla bağımsız
kuruluşlarca gerçekleştirilen alışmalarla ölçümleyerek
geliştirmek üzere çalışmaktadır. Son olarak 2011’de
gerçekleştirilen araştırmada çalışan memnuniyeti puanı 67,7
olarak gerçekleşerek aynı araştırmanın piyasa normunun
%26 üzerinde çıkmıştır. Çalışan bağlılığı puanı 74,4 olarak
gerçeklemiş ve piyasa normunun %31 üzerinde çıkmıştır.
124
Gruplara Göre
Çalışanlar
Yabancı Çalışanlar
Engelli Çalışanlar
2011
2012
Sayı
2.450
2.950
Oran
12,09
12,99
Sayı
348
400
Oran
1,72
1,76
Uluslararası bir grup olan TAV, Türkiye’nin en fazla “expat”
çalışanı olan şirketleri arasındadır. Yapılan araştırmalarla her
düzeyden çalışanın görevlendirildikleri ülkelere hızlı uyum
sağlaması, farklı kültürlerle etkin iletişim kurabilmesi ve ortak
bir çalışma ruhu geliştirebilmesi için ihtiyaçlar belirlenmiştir.
Ortak paylaşım için TAV Abroad web sitesi kurulmuş ve
ihtiyaca uygun İK uygulamaları geliştirilmiştir.
2012 yılında hayata geçirilen Stajyer Kariyer Destek
Programı, stajyerlerin kariyer planlamalarına ve bireysel
gelişimlerine katkı sağlayacak eğitimler ve aktiviteleri
kapsamaktadır. Geçen yıl TAV Havalimanları’nda 341 stajyer
yer almıştır.
İstahdam Türüne Göre
Toplam İşgücü
2011
2012
Beyaz Yakalı Çalışanlar
7.639
8.324
Mavi Yakalı Çalışanlar
12.630
14.385
FAALİYETLERİMİZ
TAV Havalimanları 2012 yılında önceki yıla göre yaklaşık
%12 artışla toplam 22 bin 709 kişiye istihdam sağlamıştır.
İstihdam artışında öne çıkan gelişmeler arasında TGS’nin
hizmet verdiği uçak sayısındaki artışa bağlı olarak personel
sayısının artması; BTA’nın İDO gemileri ve iskelelerindeki
yiyecek-içecek operasyonlarını devralması; Medine
Havalimanı ve İzmir İç Hatlar terminalinin işletmesinin
üstlenilmesi ve İstanbul’daki trafik artışıyla Open Gate
uygulamasının getirdiği ihtiyaç yer almaktadır.
Yönetimdeki Kadınların
Dağılımı (%)
2011
2012
Üst Yönetim
17,31
20,51
Orta Dereceli Yönetim
19,78
21,15
Yönetmen Olarak Çalışanlar
22,55
21,71
Uzman/Mühendis
36,99
37,63
İdari Personel
25,00
24,72
İstihdamda ve işte fırsat eşitliğini benimseyen TAV
Havalimanları, bu yöndeki ulusal ve uluslararası girişimleri
desteklemekte ve fırsat eşitliğini hayata geçirmek için çaba
göstermektedir. 2012’de önceki yıla benzer şekilde istihdamın
75’i erkek, 25’i kadın çalışanlardan oluşmuştur. Yönetim
kademelerindeki kadın çalışanların oranıysa önceki yıla göre
artış göstermiştir.
Deneyim paylaşımı ve kişisel gelişim
TAV Havalimanları, iştirakleriyle birlikte havalimanı
işletmesinin her alanında hizmet vermektedir. Bu özgün
yönetim modelinin ortaya çıkardığı bilgi birikimi, TAV
Akademi eliyle formel hale getirilerek grup içinde ve dışında
paylaşılmaktadır. Bu bağlamda “Liderlik ve Yetenek Gelişimi”,
“Kişisel ve Profesyonel Gelişim”, “Üniversite – Sektör
İşbirlikleri” ve “Havalimanı İşletmeciliği Know-How Gelişimi”
alanlarına odaklanan TAV Akademi, 2012’de 10 binden fazla
çalışanın gelişimine destek vermiştir.
Airports Council International’ın uluslararası eğitim
merkezleri arasında yer alan TAV Akademi, 2012’de farklı
ülkelerden 200’den fazla katılımcıya ulaşmıştır. Kuzey Afrika
ve Orta Doğu bölgesindeki havalimanlarının performansını
ve çalışanlarının yetkinliklerini geliştirmeyi hedefleyen TAV
Aviation Minds Eğitim ve Danışmanlık Şirketi, TAV Akademi
ortaklığında kurulmuştur. TAV Akademi’nin hazırladığı
ve Bahçeşehir Üniversitesi ile CO-OP programı işbirliği
doğrultusunda yürüttüğü “TAV Havalimanı İşletmeciliği”
dersi, işletme fakültesi derslerinden biri olarak müfredatta
yer almıştır.
125
TAV Akademi, 2012’de farklı
ülkelerden 200’den fazla
katılımcıya ulaşmıştır.
İş Sağlığı ve güvenliği
Türkiye’deki dört havalimanında, 2011’de 721, 2012’de ise 2.067 çalışana sağlık ve güvenlik eğitimi verilmiştir.
İSTANBUL
2011
ANKARA
2012
İZMİR
2011
2012
2011
2012
1,3
0,6
3,9
Sağlık ve Güvenlik Eğitimleri Çalışan Başına Saat olarak
SEG eğitimleri Saat/Yıl
1,4
3,6
1,3
2011
2012
2011
2012
2011
2012
İlkyardım düzeyindeki
küçük yaralanmalar
hariç tümü-Adet
4,0
9
4,0
2
5,0
5
Ölümlü-Adet
0,0
0
0,0
0,0
0,0
0,0
Raporlanabilir-Adet
0,0
9
0,0
1
3,0
2
Kaza Sıklığı %
2,99
2,13
3,00
1,6
14,80
8,16
Eksik Günler
2011
2012
2011
2012
2011
2012
Hastalığa Bağlı Kazalar
Sebebiyle Kaybedilen
Günler-% kayıp
%0,0
%0
%0,1
%0
%0,0
%0
Raporlanabilir*-% kayıp
%0,0
%0
%0,2
%0
%0,0
%0
Kazalar
* 3 günden fazla rapor gerektiren iş kazaları
126
FAALİYETLERİMİZ
Yolcu memnuniyeti
İstanbul başta olmak üzere Şirket’in işlettiği havalimanları,
bölgesel ve küresel birer bağlantı merkezi olarak önem
kazanmaktadır. Bu yıl TAV Havalimanları’nın “İngilizce
Konuşulan Havalimanı” olarak bilinirliğini arttırmak hedefiyle
yolcu ve müşteri deneyiminde etkisi bulunan 900’e yakın
çalışan, gelişim programına katılmıştır.
İstanbul Atatürk, Ankara Esenboğa ve İzmir Adnan Menderes
havalimanlarında istek ve şikayetler için tek bir telefon
numarası oluşturulmuştur. Müşteri memnuniyetini artırmayı
amaçlayan uygulamayla yolcular 444 9 TAV’ı (828) arayarak
tüm sorularına cevap bulabilmektedir. TAV Bilişim Hizmetleri
ve TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği’nin ortak çalışmaları ile
hayata geçen ortak çağrı numarası için müşteri temsilcilerinin
eğitimleri TAV Akademi tarafından gerçekleştirilmiştir.
İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali Geliş
katında konumlandırılan “Buluşma Noktası” monitörleriyle
yolcular kendilerini karşılamaya gelen kişileri kolayca
bulabilmektedir. TAV Bilişim tarafından TAV İstanbul
işbirliğiyle geliştirilen sistemin anons yoğunluğunu azaltması
ve yolculara pratik bir çözüm sunması hedeflenmektedir.
Erişilebilirlik
TAV Havalimanları, terminallerinin tüm yolcular için
erişilebilir hale gelmesi için gerekli tüm düzenlemeleri
uluslararası standartlarda hayata geçiriyor. Bu kapsamda
İstanbul Atatürk Havalimanı ve Ankara Esenboğa Havalimanı
2012 yılı içinde hazırlıklarını tamamlayarak SHGM tarafından
yürütülen “Engelsiz Havalimanı Projesi” kapsamında
sertifikalandırıldı. Proje çerçevesinde İstanbul’da İç Hatlar
ve Dış Hatlar Terminalleri ile otoparklarda yaklaşık 2 bin
metretül hissedilebilir zemin uygulaması yapıldı. 38 asansöre
İngilizce ve Türkçe kat bilgilerini veren sesli uyarı sistemi
konuldu. 19 ankesörlü telefon tekerlekli sandalye kullanıcıları
için uygun yüksekliğe indirildi. Beş adet asistan yardım
noktası oluşturuldu. İzmir Adnan Menderes ve Ankara
Esenboğa havalimanları da bu kapsamdaki çalışmalarını
tamamlayarak sertifikasyon aşamasına ulaştı. Ayrıca,
“Engelsiz Havalimanları Projesi” çerçevesinde işitme engelli
yolcuların sorun yaşamadan her türlü hizmete kolayca
erişebilmesi için müşteri hizmetinde görev yapan 250’ye
yakın çalışanın işaret dilini öğrenmesini hedefleyen İşaret Dili
Eğitimleri, İşitme Engelliler Federasyonu’yla yapılan işbirliği
ile gerçekleştirildi.
Sosyal Sorumluluk
TAV Havalimanları, sosyal sorumluluğu, daha iyi ve gelişmiş
bir topluma ulaşmak için sağladığı gönüllü katkı olarak
tanımlamaktadır. Bu çerçevede sürdürülebilir, katılımcı,
şeffaf, denetlenebilir projeler oluşturarak yarattığı değeri
topluma geri döndürmek üzere projeler oluşturmaktadır.
Sosyal yaşam alanları olan ve her gün farklı kültürlerden
on binlerce insanın geçtiği terminallerde, yolcuların seyahat
deneyimini zenginleştirmek ve kültürel paylaşımı artırmak
üzere oluşturulan kültür-sanat platformu TAV Galeri, 2012
yılı boyunca 18 sergi ve etkinliğe ev sahipliği yapmıştır.
İstanbul, İzmir ve Ankara’da bulunan TAV Galeri’de geçen yıl
yer alan sergiler arasında “Minyatür/Sacide Çehreli” sergisi,
TAV çalışanları tarafından oluşturulan “Ebru” sergisi, TAV
Atölye ve Darüşşafaka öğrencilerinin ortak çalışması “Benim
İşim Benim Okulum” fotoğraf sergisi, “Modern Hat Sanatı/
Bilal Akkaya” sergisi, “Avrupa Birliği Bakanlığı Fotoğraflarla
Diyalog” sergisi, Türkiye Gezginler Kulübü’nün hazırladığı “Bir
Yol” sergisi ve “Türkiye’de Ticari Havacılık Tarihi 1950-2012/
Cumhur Koraltürk” sergisi yer almıştır.
127
TAV Atölye ve TAV Cup
etkinliklerine toplam
1.222 çalışan katıldı.
TAV Grubu çalışanlarını bir araya getiren ve üç yıldır devam
eden TAV Cup turnuvaları 2012’de de İstanbul, Ankara ve
İzmir’de 1.048 çalışanın katılımıyla devam etmiştir. Futboldan
voleybola, satrançtan masa tenisine kadar farklı branşlarda
gerçekleştirilen turnuvalar, tüm TAV Grubu şirketlerinden
çalışanların katılımıyla düzenlenmektedir. Tüm müsabakaların
gözlemciler tarafından seyredildiği turnuvalar sonrasında
başarılı 130 sporcu TAV Havalimanları adına 7 farklı branşta
İstanbul’da düzenlenen Türkiye’nin en büyük kurumlar arası
spor organizasyonu olan Corporate Games’de mücadele
etmiştir.
TAV Grubu çalışanlarının kişisel gelişimlerine katkıda bulunan
TAV Atölye çalışmaları 2012’de beş branşta sürmüştür.
Profesyonel eğitmenlerce gerçekleştirilen fotoğraf, ebru,
müzik, resim ve dans atölyelerine 174 çalışan katılmıştır.
TAV Havalimanları bu çalışmaların yanı sıra yıl boyunca
eğitim ve kültür-sanatın yanı sıra sektörel etkinliklere de
destek sağladı:
• Atatürk Havalimanı’nda 198 çiftin aynı anda bachata
dansı yapması ile İtalya’ya ait olan Guiness Rekoru kırıldı
ve dünyada ilk kez bir havalimanı Guiness Rekoru’na ev
sahipliği yapmış oldu.
• Türkiye ve dünyada Harem konusunda oluşan eksik ve
hatalı bilgilerin düzeltilmesi amacıyla Topkapı Sarayı
Müzesi tarafından düzenlenen Harem-i Humayun sergisi
TAV Havalimanları ana sponsorluğunda Topkapı Sarayı
Müzesi’nin Has Ahırlar Sergi Salonu’nda ziyaretçilerle
buluştu.
• TAV Havalimanları, 74. Airports Council International
Europe (ACI Europe) yönetim toplantısına İstanbul’da ev
sahipliği yaptı.
• Avrasya Ekonomik İlişkiler Derneği tarafından düzenlenen
“Makedonya’ya bir Dost Selamı” Fotoğraf Sergisi,
TAV Havalimanları’nın desteği ve ev sahipliği ile Üsküp
Alexander the Great Havalimanı’nda gerçekleştirildi.
128
• Uluslararası Sivil Havacılık ve Havalimanları Fuarı AIREX
2012, 48 ülkeden 150’nin üzerinde firmanın katılımıyla
TAV Havalimanları ana sponsorluğunda İstanbul Atatürk
Havalimanı Genel Havacılık Apronu’nda yapıldı.
• İstanbul Atatürk Havalimanı kompleksi içinde yer alan
Hazerfen Ahmet Çelebi Camisi TAV tarafından 16 ayda
yenilendi. İki bin kişinin ibadet edebileceği cami,
Osmanlı-Selçuklu mimarisinden esinlenilerek inşa edildi.
• TAV Havalimanları ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Kariyer
Merkezi işbirliği ile düzenlenen Kurumsal İletişim Sertifika
Programı, 4. döneminde ‘Bilgili’ öğrenciler ile buluştu.
• Avrupa’nın ve Türkiye’nin en büyük insan yönetimi
kongresi PERYÖN 20. İnsan Yönetimi Kongresi, TAV
Havalimanları sponsorluğunda İstanbul’da yapıldı.
• TAV İzmir, gelecek kuşaklara yaşanabilir çevre bırakma
sorumluluğundan hareketle çalışanların çocuklarına “Enerji
Eğitimi ve Terminal Gezisi” düzenledi.
• TAV Makedonya ve FON Üniversitesi, üniversitenin
akademik kampanyası ‘Bilgi Fabrikası’ için bir işbirliği
anlaşması imzaladı.
• Milli rallici Burcu Çetinkaya TAV’ın katkılarıyla yarıştığı
Katar’da üçüncü oldu.
• TAV Tunus, ACI-Africa toplantısına ev sahipliği yaptı.
• Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) koordinasyonunda
ve TAV Havalimanları’nın işbirliğiyle düzenlenen Havacılık
Endüstriyel İşbirliği Çalıştayı ile D-8 ülkelerinin havacılık
sektörü yöneticileri İstanbul’da bir araya geldi.
• TAV Makedonya, ‘2012 Üsküp Maratonu’nun sponsoru
oldu
• Abu Dhabi Türk İş Konseyi’nin 23 Nisan etkinlikleri
çerçevesinde ülkelerine davet ettiği 20 Vanlı öğrenci
ve öğretmenleri, gidiş ve dönüşlerinde İstanbul Atatürk
Havalimanı’nda BTA tarafından ağırlandı.
FAALİYETLERİMİZ
Ödüller
• TAV Havalimanları, European Business Awards’da (EBA)
“müşteri odaklılık” kategorisinde Türkiye’nin en iyisi seçildi.
• 15. kez düzenlenen ‘Skalite ‘2012’ Ödülleri’nde, Havaş ve
TAV İşletme Hizmetleri ödüle layık görülürken, TAV İzmir
de ‘2012 Bölge Özel Ödülü’nün sahibi oldu.
• TAV, Capital 500 Ödülleri’nde 2011’de Türkiye’de en fazla
istihdam sağlayan ikinci; “kârını en fazla artıran” üçüncü
şirket oldu.
• Üsküp Alexander the Great Havalimanı, Makedonya
Ekonomi Bakanlığı ve elektrik şirketi EVN tarafından
başlatılan ‘Düşün ve Tasarruf kampanyası çerçevesinde
örnek proje seçildi.
• İşitme Engelliler Federasyonu, TAV İstanbul’u “Engelsiz
Havalimanı” projesiyle ödüle layık gördü.
• TAV Havalimanları, yeni imaj filmiyle Cannes’da “Gümüş
Yunus” ödülünü aldı.
• Türk Dünyası Mühendislik Mimarlık ve Şehircilik
Kurultayı’nda TAV İnşaat tarafından tasarımı ve yapımı
gerçekleşen Tiflis Havalimanı projesi ödül aldı.
• TAV Bilişim, Suudi Arabistan’ın Riyad ve Dammam’daki
Kral Khalid ve Kral Fahd Havalimanları için hayata geçirilen
kaynak kullanım sistemi projesi ile Bilişim Zirvesi 12’de
ikincilik ödülü aldı.
• TAV Havalimanları, Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği
(TKYD) tarafından düzenlenen III. Kurumsal Yönetim
Ödülleri’nde, “En Yüksek Nota Sahip 1. Kuruluş” ödülüne
layık görüldü.
• TAV Havalimanları Thomson Reuters Extel Surveys
tarafından her yıl Avrupa ülkelerini kapsayacak şekilde
yapılan ve tüm dünyadan fonlar ve aracı kurumlar
tarafından derecelendirmesi yapılan “Avrupa Yatırımcı
İlişkileri Anketinde”, “Yatırımcı İlişkileri alanında Türkiye’nin
En iyi Şirketi” ve “Türkiye’nin En İyi Yatırımcı İlişkileri
Yetkilisi” oldu.
• Quality of Magazine tarafından üçüncüsü düzenlenen
etkinlikte TAV Passport Kart, “En İyi & En Kaliteli Hizmet”
Ödülü’ne layık görüldü.
• TAV Havalimanları, Türkiye’de iç denetim faaliyetlerinin
tanıtımı, yaygınlaşması ve iç denetim mesleğinin
uluslararası standartlara uygun olarak yürütülmesi
konusunda verdiği destek ve şirket içi çalışmaları nedeniyle
TİDE tarafından ödüllendirildi.
• İngiltere merkezli Euromoney dergisinin bu yıl sekizinci
kez düzenlediği ödüller kapsamında TAV Havalimanları
“Türkiye’de En Bütünlüklü ve İkna Edici Stratejiye Sahip
Şirket – 1” ve “CEE Bölgesi Havayolları ve Havacılık
Sektöründe En Bütünlüklü ve İkna Edici Stratejiye Sahip
Şirket – 1” kategorilerinde ödüle layık görüldü.
• TAV Havalimanları’nın, çalışanlarının fırçasından renkli
karelerle oluşturduğu 2011 Faaliyet Raporu, Amerikan
İletişim Profesyonelleri Ligi (LACP) tarafından düzenlenen
Vision Awards - Faaliyet Raporu Ödülleri’nde Altın ödüle
layık görüldü.
• TAV Havalimanları, Türkiye Halkla İlişkiler Derneği’nin
(TÜHİD) 11. kez düzenlediği Altın Pusula’dan “Sponsorluk
İletişimi-Çevre” kategorisinde ödülle döndü.
Sertifikalar
• TAV İşletme Hizmetleri, ISO 10002:2004 Müşteri
Memnuniyeti ve Şikâyet Yönetim Standardı Belgesi’ni aldı.
• TAV İstanbul, British Standards Institute (BSI) tarafından
yapılan değerlendirmeler sonucunda ISO 14001 ve OHSAS
18001 sertifikalarını da almaya hak kazandı.
• TAV İstanbul, Türkiye’de ISO 50001 Enerji Yönetimi
Sertifikası’nı alan ilk havalimanı işletmesi oldu.
• TAV İstanbul, Müşteri Memnuniyeti Yönetimi çerçevesinde
verilen ISO 10002 sertifikasını aldı
• TAV Bilişim, Bilgi Güvenliği Yönetim Sistemi ISO
27001:2005 sertifikasını aldı.
129
Risk Yönetimi
“Entegre risk yönetimi”
anlayışı...
Kurumsal Risk Yönetimi Politikası
TAV Havalimanları Kurumsal Risk
Yönetimi (KRY) Politikası’nın amacı
aşağıda sıralanan ana başlıklar altında
özetlenebilen sorumluluk ve görevlerin
yerine getirilebilmesine yönelik yöntem
ve prensipleri ortaya koymaktır:
• TAV Havalimanları’nın kurumsal
hedeflerine varma sürecini
etkileyebilecek risk faktörlerinin
belirlenmesi.
• Kurumun üst yönetim ve
hissedarlarının risk iştahı ile uyumlu
risklerin alındığından emin olunması.
• Belirsizlik ve tehdit oluşturabilecek
risklerin değerlemeye tabi tutulup
seviyeleriyle uyumlu, etkin kontrol
ve aksiyon planlarının oluşturulması,
fırsatların değerlendirilmesi ve bu
döngünün sürekliliğinin sağlanması
için risk sahipleri ve KRY/KÖD
sorumlularıyla işbirliği içinde
çalışılması.
• Karar mekanizmalarının işleyişini
kolaylaştırmaya yönelik raporlamaların
zamanında yapılarak yönetim
kararlarının ilgili risklerin farkında
olunarak alınmasının sağlanması.
• Farklı birimlerde tespit edilen,
farklı etkileri olan, ancak birbirini
etkileyebilecek risklerin birimin değil
kurumun yüksek çıkarına en uygun
olacak şekilde yönetilmesine destek
olunması ve böylece kurum genelinde
etkinliğin artmasına ve kayıpların
azaltılmasına katkıda bulunulması.
130
Kurumsal Risk Yönetimi Anlayışı ve
Risk Değerleme Metodu
TAV Havalimanları’nın risk yönetimi
anlayışı öncelikle “entegre risk yönetimi”
olarak tanımlanabilir. TAV Havalimanları
bünyesindeki Risk Yönetimi biriminin
koordinasyonu altında, TAV Grubu’na
bağlı tüm hizmet şirketlerini ve
havalimanı operasyonlarını bu risk
yönetimi anlayışı içinde kapsamaktadır.
Holding, iş birimleri içindeki riskleri
ayrı ayrı değerlendiren klasik risk
yönetimi yaklaşımından farklı olarak;
“kurumun tümü” için risklere tepeden
bakabilen, riskin sahibi olan iş biriminden
Belirleme&Ölçme
önce “kurumun genel yararı”nı
gözeten ve süreklilik arz eden bir risk
yönetimi fonksiyonunu işler kılmayı
hedeflemektedir.
Diğer yandan Holding’in faaliyet
gösterdiği bölgelerdeki ekonomik
durumlar kadar sosyal ve çevresel
faktörlerin olası olumsuz etkilerini de
içine alan ve riskleri inisiyatif kullanarak
yönetmeyi benimseyen yaklaşımı, risk
yönetimini de sürdürülebilirlik ilkeleri
çerçevesinde görmek isteğinin bir
göstergesidir.
Belirleme&Ölçme
Önceliklendirme
Önceliklendirme
TERMİNAL
İŞLETMELERİ&
HİZMET ŞİRKETLERİ
HOLDİNG KRY
Aksiyon
Aksiyon
Takip&Raporlama
Kaynakların Etkin Kullanımı
Bir işletmede risk almadan kazanç elde
edilemeyeceğinin bilincinde olan Holding,
bu kapsamda risk yönetimini, kurumsal
hedeflere giden yolda, hem fırsatları
hem de tehditleri görebilmek; risk iştahı
ile orantılı olarak aldığı risklerin maliyetini
bilerek doğru şekilde fiyatlandırabilmek
olarak değerlendiriyor.
Takip&Raporlama
Riskin sahibi olan yönetici/iş biriminin
riske ait sorumluluğu alması ve
benimsenmiş metodoloji doğrultusunda
tarafsız bir gözle değerlemeye tabi
tutması risk yönetiminin başarısı için
bir ön şart olma özelliğine sahip.
Eğer değerlenme sonucunda, yönetici
risklerini elindeki kaynaklar ve yönetim
becerisine rağmen hedeflediği seviyeye
indiremiyorsa ve bunu sağlayabilme
yönünde alınabilecek aksiyon planları
mevcutsa, Şirket üst yönetimine bu
yönde bir öneri getiriyor.
KURUMSAL YÖNETİM
Kurumsal Risk Yönetimi Alanında
TAV Havalimanları’nı Farklı Kılan
Unsurlar
TAV, KRY uygulamasını Türkiye’de ilk
başlatan kurumlardan birisidir ve bu
alanda başarılı olma yolunda en büyük
şansı, KRY yapılanmasının üst yönetim
tarafından destekleniyor olmasıdır.
Bu desteğin dayanağı da hiç şüphesiz
Şirket’in hissedar değerine verilen
önemdir.
TAV’da risk yönetiminin başarılı
yapılabilmesine olanak sağlayan bazı
özellikler şöyle sıralanabilir:
- KRY çalışmalarının ortaya çıkardığı
iyileştirme alanlarına yönelik
kararlaştırılan faaliyetlerin takipçisi
olacak bir İç Denetim fonksiyonunun
varlığı,
- Grup içinde bu iyileştirme çalışmaları
için “kuruma özel” sistemsel çözümler
üretebilen bir bilişim şirketinin
bulunması,
- Finansal içerikli risklerin yönetimine
ilişkin olarak finans, yapılandırılmış
finans ve proje finansmanı ekiplerinin
geçmişte yönettikleri işlerin hacim ve
çeşitliliğinden kaynaklanan bilgi ve
tecrübe birikimleri,
- Bütçe hazırlık, onay ve takip
prensiplerine kurum içinde ilk kuruluş
yıllarından itibaren verilen önem.
2012 Yılı Risk Yönetimi Çalışmaları
TAV Havalimanları’nın 2011 yılı risk
envanteri, Risk Yönetimi ve Araştırma
Koordinatörlüğü’nün koordinasyonu
altında Holding’in ana süreçlerinin
yöneticileri tarafından gözden geçirilmiş
ve 2011 yılında belirlenmiş aksiyon
planlarının etkileri risk seviyelerine
yansıtılmıştır. Böylece oluşturulan
risk envanteri 2012 yılında 3.
döngüsünü tamamlayarak üst yönetime
raporlanmıştır.
Revizyon çalışmaları sonucunda, 2011
yılında öngörülen risklerden 4 tanesi
envanterden çıkarılırken 4 adet yeni
risk eklenmesi sonucu risk sayısı 273
olarak kalmıştır. Seviyeleri itibarıyla
üst yönetimin odağına giren risk sayısı
46’dan 45’e düşerken, İç Denetim’in
odağına giren risk sayısı 128’den 129’a
yükselmiştir.
ÇY
8
Kalan Risk Derecesi
Değerleme sonrası boy sırasında yüksek
değeri alan ve üst yönetimin odağına
giren riskler kaynaklardan ağırlıklı ve
öncelikli payı alıyorlar. Burada öncelikli
amaç, bu risklerin gerçekleşmesini
önlemek, sonrasında da gerçekleşmeleri
durumunda karşılaşılabilecek krizlerin en
iyi şekilde yönetilebilmesi için hazırlıklı
olabilmek. Politik, sosyal ve çevresel
içerikli bazı riskler (doğal afet ya da savaş
gibi) tam olarak ölçülemeyeceğinden,
bu kapsama giren riskler sürekli olarak
yakından izleniyor.
Y
23
14
26
52
8
21
52
61
8
D
O
Y
ÇY
O
D
Üst Yönetim’in
odağına giren
45 adet risk
bulunmaktadır.
İç Denetim’in
odağına giren
129 adet risk
bulunmaktadır.
Doğal Risk Derecesi
Riskler stratejik, finansal, operasyonel ve yasal/uygunluk kategorileri altında
sınıflandırılıyor ve riskin etkisini sadece finansal boyutta değil hizmet sürekliliği, itibar,
müşteri kaybı ve yasal/mevzuatsal etki boyutlarında da değerlendiriliyor.
Risklerin kategori bazında dağılımı aşağıdaki gibidir:
Operasyonel
122
%45
Stratejik
82
%30
Yasal/Mevzuatsal
36
%13
Finansal
33
%12
Toplam
273
%100
KRY çalışmaları neticesinde TAV Holding bünyesinde ihale yönetimi, sözleşme
yönetimi, veri ve bilgi sahipliği, teminat takibi, sigorta kapsamının gözden geçirilmesi,
şirketler arası çalışma ve yönetim prensiplerinin daha net tanımlanması gibi konular
öne çıkmış ve bu yönde iyileştirme çalışmaları başlatılmıştır.
131
Risk Yönetimi
TAV KRY Çalışmalarına Yönelik
İstatistikler
Riskin Erken Saptanması ve
Yönetimi
2012 yılında Holding’in yanı sıra grup
şirketlerinde de KRY yapılandırılmasına
devam edilmiştir. 2 adet hizmet şirketi 2.
döngülerini tamamlarken 3 adet hizmet
şirketi ve 5 adet terminal 1. döngülerini
tamamlamış ve raporları üst yönetime
sunulmuştur. 1 adet terminal ve 1 adet
hizmet şirketinde çalışmalar başlatılmış
ve risk değerleme aşamasına gelinmiştir.
Temmuz 2012 itibarıyla yürürlüğe giren
yeni Türk Ticaret Kanunun 378. maddesi
aşağıdaki şekildedir:
• Gruba ait 6 hizmet şirketi ve 6
terminalde başlatılan KRY çalışmaları
farklı seviyelerde devam etmektedir.
• 118 adet atölye çalışması toplam 324
saat harcanarak gerçekleştirilmiştir.
• Yaklaşık olarak 350 yöneticiyle
görüşmeler yapılmıştır.
• 200 farklı risk, süreç sahipleriyle
birlikte gözden geçirilmiştir.
• Yaklaşık olarak 2.400 adet risk
tartışılmıştır.
• Süreç sahiplerine yaklaşık 80 saatlik
eğitim verilmiştir.
Grup şirketleri için yapılan bu çalışmaların
ardından tüm riskler konsolide edilmiştir.
Bugüne kadar süreç yöneticilerinin
değerlemesi yoluyla belirlenen riskler bu
kez üst yönetimin bakış açısıyla tekrar
değerlenmiş ve TAV Havalimanları
için en önemli 15 adet risk ortaya
çıkarılmıştır. Bu 15 adet risk alınması
gereken aksiyon planları ile birlikte Risk
Komitesi’ne sunulmuştur. En önemli 15
riskin olay kategorisine göre dağılımı;
7 adet stratejik, 4 adet finansal, 3 adet
operasyonel ve 1 adet yasal şeklinde
gerçekleşmiştir.
132
Madde 378
(1) Pay senetleri borsada işlem
gören şirketlerde, yönetim kurulu,
şirketlerin varlığını, gelişmesini
ve devamını tehlikeye düşüren
sebeplerin erken teşhisi, bunun
için gerekli önlemler ile çarelerin
uygulanması ve riskin yönetilmesi
amacıyla, uzman bir komite kurmak,
sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle
yükümlüdür. Diğer şirketlerde bu
komite denetçinin gerekli görüp
bunu yönetim kuruluna yazılı olarak
bildirmesi halinde derhal kurulur ve
ilk raporunu kurulmasını izleyen bir
ayın sonunda verir.
(2) Komite, yönetim kuruluna her iki
ayda bir vereceği raporda durumu
değerlendirir, varsa tehlikelere
işaret eder, çareleri gösterir. Rapor
denetçiye de yollanır.
Bu kapsamda kurulan Riskin Erken
Saptanması Komitesi’nin görevleri
aşağıdaki şekildedir;
• Genel Yönetim ile birlikte Grubun
maruz kaldığı temel riskleri, risk
haritalama gibi araçlarla düzenli olarak
değerlendirmek,
• Tüm önemli bilanço dışı yükümlülükleri
incelemek,
• Risk yönetim sistemlerinin etkinliğini
izlemek,
• Yönetim Kurulu’na Grubun stratejik
politikalarının tanımı ve uygulaması
ilgili görüş bildirmek (özellikle hava
trafiğindeki ve havacılık sektöründeki
gelişmeler, havalimanı hizmetlerindeki
ve ilgili faaliyetlerdeki büyüme
ve Grubun yer aldığı rekabetçi
ortamdaki gelişmelere ilişkin olasılıklar
konusunda),
• Yönetim Kurulu’na Grubun
çeşitlendirme (yurt dışındaki
havalimanlarının yönetimi, taşınmaz
mallar portföyü vb.) ile ilgili politikaları
hakkında görüş vermek ve düzenli
olarak bu politikaların sonuçlarını
denetime tabi tutmak,
• İster Türkiye’de ister yurt dışında
olsun herhangi bir Grup Şirketi
tarafından yürütülen yurt içi ya da
yurt dışı büyüme operasyonuna
ilişkin yukarıdaki paragrafta belirtilen
faaliyetleri ilgilendiren konuları
araştırmak ve bunlar hakkında
Yönetim Kurulu’na görüş bildirmek.
Örneğin önemli yatırım ve geliştirme
projeleri, satın almalar, var olan iştirak
paylarının (hissedarlık oranı) azaltılması
veya artırılması; Grup faaliyetlerinin
genişletilmesi, elden çıkarılması veya
faaliyetlerin sona erdirilmesi; ortak
girişimlerin planlanan oluşumu veya
sermayeye nakdi ya da ayni katılım.
Söz konusu projelerin ekonomik
ve mali şartları hakkında bir görüş
bildirmek ve görüşlerin bu projelerin
içerdiği risklere karşı yeterliliğini temin
etmek,
• Şirket’in iktisadi doktrinini incelemek
(mali düzenlemelerin etkileri üzerinde
yorum yaparak ve ücretlendirme
politikası hakkında teklifler
yayımlayarak vs. Şirket’in iktisadi
performansını, satın alma ve işleri
taşerona verme politikasını analiz
etmek).
İç Denetim
Şirket’in iç kontrol sistemi ve
iç denetim faaliyetleri hakkında
bilgiler ile yönetim organının bu
konudaki görüşü
TAV Havalimanları İç Denetim
Direktörlüğü, risk yönetimi ve yönetişim
süreçlerindeki zafiyetleri, kaynakların
boşa harcanmasına ve verimsizliklere yol
açan uygulamaları, sistematik ve mesleki
disipline bağlı kalarak tespit etmek,
raporlamak ve sonuçlarını takip etmek
suretiyle Kurum’un sürdürülebilirliğine
katkıda bulunmak üzere 2007 yılından bu
yana hizmet vermektedir.
İç Denetim Direktörlüğü, işlevsel olarak
İç Denetim Komitesi vasıtası ile Yönetim
Kurulu’na, idari olarak ise CEO’ya bağlıdır.
Birimin kapsamında TAV Havalimanları
ve tüm iştiraklerine ilişkin operasyonel,
finansal ve bilgi sistemleri süreçleri yer
almaktadır.
TAV Holding İç Denetim Direktörlüğü,
2009 yılında Uluslararası İç Denetim
Standartlarına ve Etik Kurallara uygun
çalıştığını PricewaterhouseCoopers’ın
yapmış olduğu denetim sonucunda
tescillemiştir. Birim, 2009’dan bu yana
standartlara uygun olarak faaliyetlerini
yürütmektedir.
KURUMSAL YÖNETİM
Direktörlük, yıllık denetim planını,
yine yıllık olarak yapmış olduğu risk
değerlendirmesine göre hazırlamakta,
değerlendirme sırasında CEO,
Denetim Komitesi ve üst yönetimin
yorumlarını dikkate almaktadır. Yıllık
Denetim Planı, Denetim Komitesi
tarafından onaylanmaktadır. Planda
yapılması gereken değişiklikler, yine
Denetim Komitesi’nin onayı ile hayata
geçmektedir. Birim, yıllık denetim planına
ilişkin durumu, denetim sonuçlarını ve
devam etmekte olan bulguları özetleyen
raporları düzenli olarak Denetim Komitesi
ve CEO ile paylaşmaktadır.
2012 yılında gerek yurt içi gerek ise
yurt dışındaki faaliyetlere yönelik iç
denetim çalışmaları yapılmış, bulgular
ve bunlara ilişkin tavsiyeler Denetim
Komitesi ve Şirket üst yönetimine
raporlanmıştır. Raporlarda belirtilen
tavsiyeler çerçevesinde Direktörlük, ilgili
birimler ile birlikte çalışarak kontrollerin
etkinleştirilmesine destek olmuştur.
İlave olarak Direktörlük, TAV Holding ve
şirketlerinde bilgi güvenliği yönetimi ile
süreç ve sistem geliştirmeye yönelik risk
danışmanlığı hizmeti vermiştir.
Bu çalışmaların yanı sıra Direktörlük;
denetçilerin günlük hayatta sıkça
karşılaştığı kontrol eksikliklerini ve
bunların olası etkilerini tüm çalışanların
rahatlıkla okuyup anlamasını sağlamak
üzere eğitim ve bilgilendirme
çalışmalarında bulunmaktadır. TAV
Havalimanları İç Denetim Direktörlüğü,
bu çalışmaları sayesinde Türkiye İç
Denetim Enstitüsü tarafından 2012
İç Denetim Farkındalık Ödülü’ne layık
görülmüştür.
Konsolide Finansal Tabloların
Hazırlanması Süreci İle İlgili
Olarak Topluluğun İç Denetim ve
Risk Yönetimi Sistemlerine İlişkin
Açıklamalar
İç Denetim Direktörlüğü, yıllık yapmış
olduğu risk değerlendirmesine paralel
olarak finansal tablolara etki eden
operasyonlara ilişkin iç kontrol sistemini
değerlendirmekte, böylelikle finansal
tablolara yansıyan tutarların doğruluğuna
ve güvenilirliğine ilişkin olarak yönetime
makul güvence vermektedir.
Direktörlük aynı doğrultuda, solo ve
konsolide finansal tabloların hazırlanması
sürecindeki mevcut risklerin etkin
ve verimli bir şekilde yönetilmesini
ve kullanılan bilgi sistemlerini
değerlendirmektedir.
133
Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu
TAV Havalimanları (“Şirket”), Sermaye
Piyasası Kurulu (SPK) “Sermaye Piyasası
Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri”ne
(“İlkeler”) uyum sağlama yönünde azami
ölçüde özen göstermektedir. Sermaye
Piyasası Kurulu(“SPK”) tarafından
yayınlanan Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin
(“İlkeler”) eşitlik, şeffaflık, hesap
verebilirlik ve sorumluluk kavramlarını
benimsemiştir.
Sermaye Piyasası Kurulu (“SPK”)
tarafından 04.07.2003 tarih ve 35/835
sayılı kararı ile kabul edilen, Temmuz
2003’de kamuya ilk olarak açıklanan,
Mayıs 2005’te revize edilen ve son olarak
11.10.2011 tarihi itibarıyla yeniden
belirlenen ‘Kurumsal Yönetim İlkeleri,
Şirket tarafından da benimsenmekte ve
bu evrensel prensipler uygulanmaktadır.
Şirket’in, 26 Ağustos 2011 itibarıyla
90,96 (10 üzerinden 9,09) olan
Kurumsal Yönetim Derecelendirme notu,
Kurumsal Yönetim İlkeleri’ni uygulama
alanında yaptığı sürekli iyileştirme
çabaları sonrasında, 24 Ağustos 2012
tarihi itibarıyla 92,40 (10 üzerinden 9,24)
olarak yukarı yönlü revize edilmiştir.
Kurumsal Yönetim Derecelendirme
notunun alt başlıklar itibarıyla dağılımı
aşağıda verilmektedir.
Alt Kategoriler
Şirket’in Kurumsal Yönetim Komitesi,
kurumsal yönetim uygulamalarını
geliştirmeye yönelik çalışmalarına devam
etmektedir. Halihazırda uygulanmakta
olan ilkeler dışında kalan ve henüz
uygulanmayan prensipler, bugüne kadar
menfaat sahipleri arasında herhangi bir
çıkar çatışmasına yol açmamıştır.
11 Mayıs 2012 tarihinde yapılan
Olağan Genel Kurul toplantısında, Ana
Sözleşme’nin yeni Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ne uyumlu hale getirilmesi,
Bağımsız Yönetim Kurulu Üye sayısının
yeniden belirlenmesi, bilgilendirme
politikasının revizesi ve ücretlendirme
politikasının oluşturulması gibi
değişiklikler ile birlikte SPK tarafından
yayımlanan yeni Kurumsal Yönetim
İlkeleri (Seri: VIII, No: 54 Tebliği)
gereğince belirlenen ve uygulamakla
yükümlü olunan tüm ilkeler, Genel Kurul
tarafından kabul edilerek onaylanmıştır.
PAY SAHİPLERİ
Pay Sahipliği Haklarının
Kullanımının Kolaylaştırılması
Şirket’in Bilgilendirme politikası uyarınca
tüm pay sahipleri, potansiyel yatırımcılar
ve analistler arasında bilgi alma ve
inceleme hakkının kullanımında eşit
davranılarak açıklamaların aynı içerikle
Ağırlık
Alınan Not
Pay Sahipleri
0,25
90,98
Kamuyu Aydınlatma ve Şeffaflık
0,35
96,26
Menfaat Sahipleri
0,15
94,53
Yönetim Kurulu
0,25
87,29
Toplam
1,00
92,44
134
herkese aynı zamanda ulaştırılması
esastır. Tüm bilgi paylaşımı daha
önce kamuya açıklanmış olan içerik
kapsamında gerçekleşmektedir. Bilgi
paylaşımı çerçevesinde, pay sahipleri ve
piyasa oyuncularını ilgilendirecek her
türlü bilgi, özel durum açıklamalarıyla
duyurulmakta; söz konusu duyuruların
İngilizcesi e-posta adresini ileten
kişi/kurumlara elektronik ortamda
dağıtılmakta ve geçmişe dönük özel
durum açıklamaları Türkçe ve İngilizce
olarak internet sitesinde yer almaktadır.
Yatırımcı İlişkileri Birimi, mevcut
ve potansiyel yatırımcılara TAV
Havalimanları hakkında doğru,
zamanında ve tutarlı bilgi sunmak,
Şirket’in bilinirliğini ve kredibilitesini
artırmak, dünyadaki halka açık havalimanı
şirketleri arasında konumlanmasını
sağlamak, Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin
uygulanmasıyla Şirket’in sermaye
maliyetini düşürmek ve Yönetim
Kurulu ile sermaye piyasası katılımcıları
arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla
faaliyet göstermektedir. Bu hedefe
paralel olarak, Şirket, pay sahipleri ve
yatırımcılarla iletişime büyük önem
vermekte ve aktif bir yatırımcı ilişkileri
programı sürdürmektedir.
KURUMSAL YÖNETİM
TAV Yatırımcı İlişkileri Birimi
Ad Soyad
Unvan
Telefon
E-mail
Direktör
212 463 3000 / 2122
[email protected]
Ali Özgü Caneri
Müdür Yardımcısı
212 463 3000 / 2124
[email protected]
Besim Meriç
Müdür Yardımcısı
212 463 3000 / 2123
[email protected]
Nursel İlgen, CFA
Pay sahipliği haklarının kullanılmasında
mevzuata, Ana Sözleşme’ye ve diğer
Şirket içi düzenlemelere uyulmakta ve
bu hakların kullanılmasını sağlayacak
önlemler alınmaktadır.
Bilgi Alma ve İnceleme Hakkı
Yatırımcı İlişkileri Birimine yöneltilen
sorular, gizli ve ticari sır niteliğindeki
bilgiler hariç olmak üzere, ilgili olduğu
konunun en yetkili kişisi ile görüşülerek
gerek telefon gerekse yazılı olarak
cevaplandırılmaktadır.
Ana Sözleşme’de hissedarların özel
denetçi atanması talebi henüz bireysel bir
hak olarak düzenlenmemiş olup Şirket’e
herhangi bir özel denetçi tayini talebi
gelmemiştir. Ancak Ana Sözleşme’nin
20.1. maddesinde hissedarların, şüpheli
gördükleri hususlarda denetçilerin
dikkatini çekmeye ve gerekli açıklamayı
istemeye yetkili oldukları hükmü
bulunmaktadır.
Bunun yanı sıra Şirket faaliyetleri,
Genel Kurul’da tespit edilen Bağımsız
Dış Denetçi ve Denetçiler tarafından
periyodik olarak denetlenmektedir.
Genel Kurul’a Katılım Hakkı
İnternet sitesinde yayımlanan Genel Kurul
Bilgilendirme Dokümanı ile beraber Genel
Kurul toplantı duyurularında; toplantı gün
ve saati, toplantı yeri, gündem, davetin
Yönetim Kurulu tarafından yapıldığı ve
pay sahiplerinin Genel Kurul’a katılım
prosedürü açıklanmıştır. Şirket’te nama
yazılı pay bulunmadığından, bu tür
pay sahiplerinin yapılan Genel Kurul
toplantılarına katılabilmesi adına herhangi
bir işlem yapılmamıştır.
Bunun yanı sıra Şirket’in ortaklık
yapısını yansıtan toplam pay sayısı ve
oy hakkı, Şirket sermayesinde imtiyazlı
pay bulunuyorsa her bir imtiyazlı pay
grubunu temsil eden pay sayısı ve oy
hakkı, Şirket’in ve Şirket’in önemli iştirak
ve bağlı ortaklıklarının geçmiş hesap
döneminde gerçekleşen veya gelecek
hesap döneminde planladığı Şirket
faaliyetlerini önemli ölçüde etkileyecek
yönetim ve faaliyetlerindeki değişiklikler
ve bu değişikliklerin gerekçeleri ile
değişikliğe taraf olan tüm kuruluşların
son iki hesap dönemine ilişkin faaliyet
raporları ve yıllık finansal tabloları, Genel
Kurul toplantı gündeminde Yönetim
Kurulu Üyeleri’nin azli, değiştirilmesi
veya seçimi varsa, azil ve değiştirme
gerekçeleri, Yönetim Kurulu Üyeliği’ne
aday gösterilecek kişiler hakkında bilgi;
Gündemde yer alan Ana Sözleşme
değişikliği ile ilgili Yönetim Kurulu kararı
ile birlikte, Ana Sözleşme değişikliklerinin
eski ve yeni şekilleri, Yönetim Kurulu
Üyelikleri’ne aday gösterilecek kişilerin;
özgeçmişleri, son on yıl içerisinde
yürüttüğü görevler ve ayrılma nedenleri,
Şirket ve Şirket’in ilişkili tarafları ile
ilişkisinin niteliği ve önemlilik düzeyi,
bağımsızlık niteliğine sahip olup olmadığı
ve bu kişilerin Yönetim Kurulu Üyesi
seçilmesi durumunda, Şirket faaliyetlerini
etkileyebilecek benzeri hususlar hakkında
bilgi, Genel Kurul toplantı ilanının yapıldığı
tarihten sonraki 1 hafta içerisinde
kamuya açıklanmıştır. Pay sahiplerinin,
Sermaye Piyasası Kurulu (SPK)’nun ve/
veya Şirket’in ilgili olduğu diğer kamu
kurum ve kuruluşlarının gündeme
madde konulmasına ilişkin talepleri
bulunmadığından Genel Kurul gündemine
dahil edilmemiştir.
Şirket bağış ve yardımlara ilişkin
politikasını oluşturarak Genel Kurul’un
onayına sunar. Genel Kurul tarafından
onaylanan politika doğrultusunda dönem
içinde yapılan tüm bağış ve yardımların
tutarı ve yararlanıcıları ile politika
değişiklikleri hakkında Genel Kurul
toplantısında ayrı bir gündem maddesi ile
ortaklara bilgi verilir.
Mali tablo ve raporlar, Genel Kurul
gündem maddeleri; Genel Kurul
Toplantısı’na yapılan davetin ilan
tarihinden itibaren pay sahiplerinin en
rahat biçimde ulaşabilecekleri yerlerde
ve internet sitesinde incelemeye açık
tutulmuştur.
Şirket’in 2011 yılı faaliyetlerine ilişkin
Hissedarlar Olağan Genel Kurul
Toplantısı, 11 Mayıs 2012 Cuma günü
saat 10.00’da, Atatürk Havalimanı Dış
Hatlar Terminali, A Kapısı - VIP yanı
TAV Yönetim Merkezi, Yeşilköy, İstanbul,
adresinde bulunan TAV Akademi (A)
Salonu’nda gerçekleşmiştir. Olağan Genel
Kurula ilişkin toplantı gün ve saatini,
toplantı yerini, gündem maddelerini,
135
pay sahiplerinin Olağan Genel Kurul’a
katılım prosedürü, vekaletname örneği
ve düzenleme usulü hakkında gerekli
bilgiyi içeren ilan 20 Nisan 2012 tarihli
ve 8053 sayılı Türkiye Ticaret Sicili
Gazetesinin 201-205 sayfalarında ve
20 Nisan 2012 tarihli Radikal ve Dünya
gazetelerinde yayımlanmıştır. Toplantı
tarihi itibarıyla Şirket sermayesini temsil
eden 363.281.250 adet hissenin %58’ine
karşılık gelen 210.771.706 adet hisse
Olağan Genel Kurul’da temsil edilmiştir.
Genel Kurul toplantısına ilişkin ilanlar,
mevzuat ile öngörülen usullerin yanı
sıra, mümkün olan en fazla sayıda pay
sahibine ulaşmayı sağlayacak biçimde
Şirket merkezinde ve internet sitesinde
(www.tavyatirimciiliskileri.com) 21 gün
önceden yayımlanmıştır.
Genel Kurul toplantısında, gündemde
yer alan konular tarafsız ve ayrıntılı bir
şekilde, açık ve anlaşılabilir bir yöntemle
aktarılarak pay sahiplerine eşit şartlar
altında düşüncelerini açıklama ve soru
sorma imkanı verilmektedir. Olağan
Genel Kurul toplantısı esnasında ortaklar,
dinleyiciler ve toplantıya katılanlar
tarafından sorulan sorulara İcra Kurulu
Başkanı ve Üst kademe Yöneticileri
tarafından gerekli açıklamalarda
bulunulmaktadır.
Kurumsal Yönetim İlkeleri 1.3.10
maddesi kapsamında, “önemli nitelikteki
işlemlere” ilişkin hususa Ana Sözleşme’de
yer verilmiştir.
Ana Sözleşme’de bir hüküm
bulunmamasına karşın, Genel Kurul
toplantıları, söz hakkı olmaksızın menfaat
sahipleri ve medya dâhil kamuya
açık olarak yapılmaktadır. Yeni Türk
Ticaret Kanunu çerçevesince, 2013
yılından itibaren elektronik oy kullanma
dahil olmak üzere Kurumsal Yönetim
136
İlkeleri’nde belirtilen diğer esaslara göre
genel kurulların etkinliğinin artırılması
çalışmalarına devam edilmektedir.
Oy Hakkı
Şirket’te oy hakkının kullanılmasını
zorlaştırıcı uygulamalardan kaçınılmakta
ve her pay sahibine, oy hakkının en
kolay ve uygun biçimde kullanma fırsatı
sağlanmaktadır. Şirket’te her payın
bir oy hakkı bulunmaktadır. Şirket
Ana Sözleşmesi’ne göre oy hakkında
imtiyaz mevcut değildir. Dolayısıyla,
Şirket’te imtiyazlı pay ve grup ayrımı
bulunmamaktadır. Şirket’te oy hakkının
iktisap tarihinden itibaren belirli bir
süre sonra kullanılmasını öngörecek
biçimde bir düzenleme bulunmamaktadır.
Şirket Ana Sözleşmesi’nde pay sahibi
olmayan kişinin temsilci olarak vekaleten
oy kullanmasını engelleyen hüküm
bulunmayıp Şirket sermayesinde karşılıklı
iştirak ilişkisi yoktur.
Azınlık Hakları
Şirket Ana Sözleşmesi’nde azınlık
haklarının, ödenmiş sermayenin en
az %5’ini temsil eden pay sahipleri
tarafından kullanılacağına dair hüküm
bulunmaktadır. Şirket’te azınlık
haklarının kullanılması Türk Ticaret
Kanunu’na, Sermaye Piyasası Kanunu’na,
ilgili mevzuata ve Sermaye Piyasası
Kurulu’nun tebliğ ve kararlarına tabidir.
Kâr Payı Hakkı
Şirket’in kârına katılım hususunda
herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
Şirket, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye
Piyasası Mevzuatı, Sermaye Piyasası
Kurulu Düzenleme ve Kararları, Vergi
Yasaları, ilgili diğer yasal mevzuat
hükümleri ile Şirket’in Ana Sözleşmesi’ni
dikkate alarak kâr dağıtımı kararlarını
belirlemektedir. Buna göre, SPK’nın 27
Ocak 2010 tarih ve 02/51 sayılı kararı
gereğince halka açık anonim ortaklıkların
2009 yılı faaliyetlerinden elde ettikleri
kârlarının dağıtımı konusunda herhangi
bir asgari zorunluluk getirilmemiştir
(2008 Yılında %20). Kâr dağıtımı yapmaya
karar veren anonim ortaklıklar için ise
bu dağıtımın Şirket Genel Kurulu’nda
alınacak karara bağlı olarak nakit
olarak ya da bu temettünün sermayeye
eklenmesi suretiyle ihraç edilecek
payların bedelsiz olarak dağıtılmasına
veya belli oranda nakit, belli oranda
bedelsiz pay olarak dağıtılmasına karar
verilmiştir.
Şirket Yönetim Kurulu’nda kabul edilen
işbu kâr dağıtım politikası, faaliyet
raporunda ve yatırımcı ilişkileri sitesinde
yer almaktadır. Kâr dağıtım politikasının,
Şirket’in ve iştirak ve bağlı ortaklıklarının
uzun dönemli büyümesinin gerektireceği
yatırım ve sair fon ihtiyaçları ile
ekonomik koşullardaki olağanüstü
gelişmelerin gerektireceği özel durumlar
hariç sürdürülmesi, Şirket’in temel
amaçları arasında yer almaktadır. 11
Mayıs 2012 tarihli Olağan Genel Kurul
Toplantısı Gündemi’nin beşinci maddesi
uyarınca, Şirket’in 2011 hesap yılı
sonu itibarıyla yasal kayıtlarında oluşan
Şirket’in 01 Ocak 2011- 31 Aralık 2011
tarihleri arasında icra ettiği faaliyetleri
neticesinde;
• Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: XI,
No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında
Finansal Raporlamaya İlişkin
Esaslar Tebliği” hükümleri uyarınca
hazırlanmış olan bağımsız denetimden
geçmiş konsolide mali tablolara göre
oluşan karının 122.638.960 TL, Türk
Ticaret Kanunu ve Vergi Usul Kanunu
hükümleri çerçevesinde hesaplanan
ticari karının ise 159.568.042 TL
olduğunun,
KURUMSAL YÖNETİM
• Konsolide mali tablolara göre oluşan
vergi sonrası kardan 122.638.960
TL’lik karın Sermaye Piyasası
Kurulu’nun Seri: IV No: 27 sayılı
tebliği uyarınca kâr dağıtımına esas
olduğunun,
• Türk Ticaret Kanunu’nun 466’ncı
maddesi çerçevesinde ödenmiş
sermayenin beşte birini buluncaya
kadar birinci tertip yasal yedek akçe
ayrılması zorunludur. Buna göre;
7.561.303 TL’nin 2011 yılı için
birinci tertip yasal yedek akçe olarak
ayrılmasının,
• Konsolide mali tablolara göre
115.077.657 TL tutarındaki 2011 yılı
dağıtılabilir kârına yıl içinde yapılan
155.587 TL tutarındaki bağışların
eklenmesi ile oluşan 115.233.244
TL’nin birinci temettü matrahı olarak
belirlenmesinin,
• Sermaye Piyasası Kurulunun Seri: IV
No: 27 sayılı Tebliği’ne uygun olarak
birinci temettü matrahı olarak dikkate
alınan 115.233.244 TL’nin %20’sine
karşılık gelen 23.046.649 TL’nin nakit
birinci temettü olarak dağıtılmasına,
67.773.663 TL’nin ise nakit ikinci
temettü olarak dağıtılmasının,
a. Toplam nakit olarak dağıtılacak
90.820.312 TL’nin tamamının dönem
net karından dağıtılmasının,
b. Bu itibarla hissedarlarımıza 1 TL
nominal değerinde beher hisse için
brüt 0,25 TL olmak üzere toplam
brüt 90.820.312 TL nakit temettü
ödenmesinin, 24.257.345 TL’nin ise
olağanüstü yedek olarak ayrılmasının
Genel Kurul’un onayına sunularak
onaylanmış, faaliyet raporunda yer
almış ve Şirket’in internet sitesinde
yayımlanmıştır.
Payların Devri
Şirket Ana Sözleşmesi’nde pay
sahiplerinin paylarını serbestçe
devretmesini zorlaştırıcı herhangi bir
hüküm mevcut değildir.
KAMUYU AYDINLATMA VE
ŞEFFAFLIK
Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal
Yönetim İlkeleri gereği hazırlanan
Şirket’in bilgilendirme politikası yazılı bir
bildiri haline getirilerek
www.tavyatirimciiliskileri.com internet
sitesinde de ilan edilmiştir. TAV
Havalimanları’nın Yeni Kurumsal
Yönetim İlkeleri kapsamında hazırlamış
olduğu Bilgilendirme Politikası, 2011
yılı Olağan Genel Kurul tarafından kabul
edilmiştir. Şirket, Merkezi Kayıt Kuruluşu
(MKK) e-Yönet portalı kanalıyla Şirket
ortakları ile doğrudan ve etkin bir iletişim
içerisindedir.
Bilgilendirme politikasının takibinden,
gözden geçirilmesinden ve
geliştirilmesinden Yönetim Kurulu
sorumludur. Yatırımcı İlişkileri Birimi
kamuyu aydınlatma ile ilgili her türlü
hususu gözetmek ve izlemek üzere
görevlendirilmiştir. Bilgilendirme
politikası, Şirket’in geçmiş performansını
ve gelecek beklentilerini, genel kabul
gören muhasebe prensipleri ve
Sermaye Piyasası Mevzuatı hükümleri
çerçevesinde tam, adil, doğru, zamanında
ve anlaşılabilir bir biçimde, pay sahipleri,
yatırımcılar ve sermaye piyasası
uzmanları (sermaye piyasası katılımcıları)
ile eşit olarak paylaşarak her zaman
aktif ve şeffaf bir iletişim sağlamayı
amaçlamaktadır.
Kamuyu Aydınlatma
Esasları ve Araçları
Kamuya açıklanacak bilgiler, açıklamadan
yararlanacak kişi ve kuruluşların karar
vermelerine yardımcı olacak biçimde,
zamanında, doğru, eksiksiz, anlaşılabilir,
yorumlanabilir, düşük maliyetle kolay
erişilebilir ve eşit olarak kamunun
kullanımına sunulmaktadır. TAV
Havalimanları, kamuyu aydınlatmaya
ilişkin tüm uygulamalarda Sermaye
Piyasası Mevzuatı’na ve İstanbul Menkul
Kıymetler Borsası düzenlemelerine uygun
olarak hareket etmektedir. Şirket’in
uyguladığı kamuyu aydınlatma esasları
ve araçları ile ilgili bilgiler aşağıda
sunulmaktadır:
• Yatırımcı İlişkileri Birimi kamuyu
aydınlatma ile ilgili her türlü hususu
gözetmek ve izlemek üzere görevlidir.
Şirket dışından gelen sorular,
İcra Kurulu Başkanı (CEO), Finans
Direktörü (CFO) veya bu kişilerin bilgisi
dahilinde Yatırımcı İlişkileri Birimi
tarafından mümkün olan en kısa süre
içinde cevaplandırılmaktadır. Yazılı
sorular ve Şirket tarafından verilen
cevaplar kayıt altında tutulmaktadır.
Sermaye piyasası katılımcıları ile
iletişim ve yapılan tüm görüşmeler,
Yatırımcı İlişkileri Birimi tarafından
gerçekleştirilmektedir.
• Kamuya yapılan açıklamalarda, yasal
düzenlemelerle öngörülenlere ek
olarak basın bültenleri, elektronik veri
dağıtım kanalları, elektronik posta
gönderileri, pay sahipleri ve potansiyel
yatırımcılarla yapılan toplantılar,
sosyal medya araçları ve internet
sitesi üzerinden yapılan duyurular gibi
kamuyu aydınlatma araç ve
yöntemleri de etkin bir biçimde
kullanılmaktadır.
137
• TAV Havalimanları bünyesinde
tanımlanmış olan Etik Kurallar, bütün
yönetici ve çalışanların uymak zorunda
olduğu ilke ve kuralları açıklamaktadır.
Etik kurallar, Şirket internet sitesinde
kamuoyunun bilgisine sunulmaktadır.
• Şirket’in finansal durumunda ve/
veya faaliyetlerinde önemli bir
değişiklik olması halinde veya yakın bir
gelecekte önemli bir değişikliğin ortaya
çıkmasının beklendiği durumlarda, ilgili
düzenlemelerde yer alan hükümler
saklı kalmak kaydıyla, kamuoyu
bilgilendirilmektedir.
• Şirket’in kamuya yapmış olduğu
açıklamalarla ilgili sonradan ortaya
çıkan değişiklikler ve gelişmeler
sürekli olarak güncellenerek kamuya
duyurulmaktadır.
• TAV Havalimanları yurt içinde anlaştığı
medya takip ajansı aracılığıyla ulusal
yayın yapan önemli basın organlarında
TAV Havalimanları ile ilgili olarak
çıkan haberlerin takibini yapmaktadır.
Bu kapsamda her sabah, yayınlanan
haberler TAV Havalimanları Üst
Düzey Yöneticilerine, Yatırımcı İlişkileri
birimine ve Kurumsal İletişim birimine
yönlendirilmektedir. Şirket ile ilgili
gerçeğe dayalı olmayan bir haber
bulunması durumunda, Yatırımcı
İlişkileri Birimi tarafından durum
değerlendirilerek , İMKB veya SPK
tarafından açıklama isteğini takiben
veya gerekli hallerde açıklama isteği
beklenmeksizin TAV Havalimanları
bilgilendirme politikasına uygun olarak
ilgili bildirimler yapılmaktadır.
Kamunun Aydınlatılmasında
Periyodik Mali Tablo ve Raporlar
ve Bağımsız Denetim
Mali tablolar ve dipnotları konsolide
bazda SPK’nın Seri: XI, No: 29 Tebliği
kapsamında ve Uluslararası Finansal
Raporlama Standartları’na (UFRS)
uygun olarak hazırlanmakta; Uluslararası
Denetim Standartları’na (UDS) göre
bağımsız denetimden geçirilmekte ve
kamuya açıklanmaktadır.
İnternet Sitesi
Şirket tarafından kamuya açıklanmış olan
bilgilere internet üzerinden erişim imkânı
bulunmaktadır. Şirket’in antetli kağıdında
internet sitesinin adresi açık bir biçimde
yer almaktadır. www.tavyatirimciiliskileri.
com adresli internet sitesinden
ulaşılabilmektedir. Sermaye Piyasası
Kurulu Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde
sayılan bilgilerden Şirket hakkında
uygulanabilir nitelikte olanların tamamı
Şirket’in internet sitesinde yayınlanmakta
ve güncellenmektedir. 2010 ve 2011
yılı içerisinde yapılan çalışmalarla birlikte
Yatırımcı İlişkileri internet sitesinin
içeriği daha da zenginleştirilerek her
türlü bilgi ve veriye daha kolay erişimi
sağlayacak şekilde interaktif bir yapıya
kavuşturulmak suretiyle yenilenmiş,
mobil site uygulaması başlatılmış ve Ipad
uygulamasına uyumlu hale getirilmiştir.
Site, Genel Kullanıcı, Kurumsal Yatırımcı,
Bireysel Yatırımcı ve Analist olmak üzere
4 farklı kullanıcı grubuna ayrılmış olup
kullanıcının ana sayfa üzerinden seçtiği
gruba göre sayfanın içeriği farklılık
göstermektedir.
İnternet sitesinde uygulanan yeni
özellikler ile birlikte yatırımcılar, TAV
Yatırımcı İlişkilerine istediği her konuda
sorularını iletebildiği gibi, Şirket’in
Yönetim Kuruluna da mesaj göndererek,
138
Şirket yönetimi ile aktif bir iletişim bağı
kurabilmektedir. Kullanıcılar, mail dağıtım
listemize dahil olarak, Şirket’le ilgili rapor
ve bilgilere düzenli olarak sahip olabildiği
gibi, kurumsal yatırımcılar toplantı
taleplerini site içerisinde ilgili bölüm
üzerinden iletebilmektedir. Bunun yanı
sıra Şirket’le ilgili rapor çıkaran analistler,
internet sitesi üzerinden, raporlarını
ve Şirket’le ilgili önemli finansal ve
operasyonel tahminler ile gelecek yıllara
ilişkin makroekonomik beklentilerini
kendilerine özel olarak verilen şifre ve
kullanıcı kodu ile girmek suretiyle siteye
ekleyebilmektedir.
İnternet sitesinde aşağıdaki bilgilere yer
verilir:
• Şirket tarihçesi
• Son durum itibarıyla yönetim ve
ortaklık yapısı
• Özet bilanço, gelir tablosu ve nakit
akım tablosu
• Özet operasyonel veriler
• Şirket Kurumsal Yönetim İlkeleri
• Şirket Etik Kuralları
• Yönetim Kurulu ve Yönetim Kurulu
Komiteleri
• Ana Sözleşme’nin son hali ve
değişikliklerin yayınlandığı Ticaret Sicili
gazetelerinin tarih ve sayısı
• İzahnameler ve halka arz sirküleri
• Ticaret sicili bilgileri
• Genel Kurul Toplantısı gündemi,
Genel Kurul bilgilendirme dokümanı,
vekaleten oy kullanma formu, toplantı
tutanağı
• Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum
Raporu
• İçeriden öğrenebilecek durumda olan
kişilerin listesi
• Bilgilendirme politikası
• Faaliyet raporları
• Periyodik mali tablo ve raporlar
KURUMSAL YÖNETİM
• Finansal takvim
• Özel durum açıklamalarımız
• Sunumlarımız
• Hisse senedi fiyatı ve performansına
ilişkin bilgi ve grafikler
• Veri sağlayıcı şirket tarafından
güncellen haberler
• Sıkça sorulan sorular
• Analist iletişim bilgileri
• Şirket iletişim bilgileri
• Yönetim Kurulu ile iletişim
• Dağıtım listesine katılım
• Toplantı talepleriniz
• Rapor talepleriniz
• Yatırımcı geri bildirim formu
Faaliyet Raporu
Şirket Yönetim Kurulu Faaliyet
Raporu’nu, kamuoyunun Şirket’in
faaliyetleri hakkında tam ve doğru
bilgiye ulaşmasını sağlayacak şekilde
hazırlamaktadır.
e) Şirket faaliyetlerini önemli derecede
etkileyebilecek mevzuat değişiklikleri
hakkında bilgiye,
f) Şirket aleyhine açılan önemli davalar ve
olası sonuçları hakkında bilgiye,
g) Şirket’in yatırım danışmanlığı ve
derecelendirme gibi konularda hizmet
aldığı kurumlarla arasında çıkan çıkar
çatışmaları ve bu çıkar çatışmalarını
önlemek için Şirket’çe alınan tedbirler
hakkında bilgiye,
h) %5’i aşan karşılıklı iştiraklere ilişkin
bilgiye,
i) Çalışanların sosyal hakları, mesleki
eğitimi ile diğer toplumsal ve çevresel
sonuç doğuran Şirket faaliyetlerine
ilişkin kurumsal sosyal sorumluluk
faaliyetleri hakkında bilgiye,
j) Kurumsal Yönetim İlkeleri’nin 1.3.7
numaralı bölümünde yer alan bilgilere
yer verilmektedir.
MENFAAT SAHİPLERİ
Mevzuatta ve Kurumsal Yönetim
İlkelerinin diğer bölümlerinde belirtilen
hususlara ek olarak yıllık faaliyet
raporlarında;
a) Yönetim Kurulu Üyeleri ve yöneticilerin
Şirket dışında yürüttükleri görevler
hakkında bilgiye ve Yönetim Kurulu
Üyeleri’nin bağımsızlığına ilişkin
beyanlarına,
b) Yönetim Kurulu Komitelerinin komite
üyeleri, toplanma sıklığı, yürütülen
faaliyetleri de içerecek şekilde
çalışma esaslarına ve komitelerin
etkinliğine ilişkin Yönetim Kurulu’nun
değerlendirmesine,
c) Yönetim Kurulu’nun yıl içerisindeki
toplantı sayısına ve Yönetim Kurulu
Üyeleri’nin söz konusu toplantılara
katılım durumuna,
d) Varsa mevzuat hükümlerine aykırı
uygulamalar nedeniyle Şirket ve
Yönetim Kurulu Üyeleri hakkında
verilen önemli nitelikteki idari yaptırım
ve cezalara ilişkin açıklamaya,
Menfaat Sahiplerine ilişkin Şirket
Politikası
Şirket’in Kurumsal Yönetim uygulamaları
ve etik kuralları, menfaat sahiplerinin
mevzuat ve karşılıklı sözleşmelerle
düzenlenen haklarını garanti altına
almaktadır. Menfaat sahipleri Şirket’in
mevcut mevzuat ve etik kurallar
gereğince oluşturduğu bilgilendirme
politikası çerçevesinde sürekli olarak
bilgilendirilmektedir. Ayrıca, basın
bültenleri, faaliyet raporu, internet sitesi
ve şeffaflığa dayalı bilgilendirme politikası
kapsamındaki uygulamaları ile tüm
menfaat sahiplerinin bilgilendirilmesi
hedeflenmektedir. Şirket çalışanları
için kurum içi bilgi paylaşım alanı olan
intranet aktif bir biçimde kullanılmakta
olup üç ayda bir “Newsport” ve aylık
“Gate” dergisi yayınlanmaktadır.
Şirket çalışanlarının işlerini yaparken,
Şirket’in çıkarlarını kendisi, ailesi ve
yakınlarının çıkarlarından üstün tutarak
yükümlülüklerini yerine getirmeleri
beklenir. Çalışanlar kendileri ya da
yakınlarına çıkar sağlama anlamına
gelebilecek her türlü girişimden
kaçınırlar. Öngörülebilen olası çıkar
çatışması durumları ve Şirket yönetimi
tarafından tanımlanan durumlar
çalışanlarla paylaşılır ve Şirket yönetimi
gerekli önlemleri alır.
Menfaat sahiplerinin mevzuat ve
sözleşmelerle korunan haklarının ihlali
halinde etkili ve süratli bir tazmin
imkânı sağlanır. Şirket, yaptığı tüm
sözleşmelerde tazminata ilişkin olarak
gerekli açıklamaların açıkça yer almasına
özen göstermekte ve menfaat sahipleri
tarafından iletilen her türlü talep ve geri
bildirimi dikkate almaktadır. TAV Holding
bünyesinde yayınlanmış bir “tazminat”
politikası olmamakla birlikte çalışanların
tazminatı ile ilgili konular 4857 no’lu
İş Kanunu’nun gerekleri çerçevesinde
yürütülmektedir. İşin kapsamına ya da
özelliğine istinaden gerekli istisna
durumlar çalışanlarla yapılmış olan iş
sözleşmesinde ek tazminat maddesi
olarak yer almakta ve çalışanlarla
paylaşılmaktadır.
Menfaat Sahiplerinin
Şirket Yönetimine Katılımın
desteklenmesi:
Menfaat sahiplerinin yönetime katılımı
konusunda bir model veya mekanizma
oluşturulmamıştır. Ancak Yönetim
Kurulu’nda yer alan bağımsız üyeler
Şirket’in ve hissedarların yanı sıra tüm
menfaat sahiplerinin de yönetimde
temsil edilmesini mümkün kılmaktadır.
Şirket, çalışanlar, tedarikçiler, çeşitli
sivil toplum kuruluşları ve diğer bütün
menfaat sahiplerinin görüş, önerilerini ve
müşteri memnuniyeti anketlerini dikkate
almaktadır.
139
İnsan Kaynakları Politikası
İşe alım politikaları oluşturulurken
ve kariyer planlamaları yapılırken,
eşit koşullardaki kişilere eşit fırsat
sağlanması ilkesi benimsenir. Yönetici
görev değişikliklerinin Şirket yönetiminde
aksaklığa sebep olabileceği öngörülen
durumlarda yeni görevlendirilecek
yöneticilerin belirlenmesi hususunda
halefiyet planlaması hazırlanır.
• Personel alımına ilişkin ölçütler yazılı
olarak belirlenir ve bu ölçütlere uyulur.
• Çalışanlara sağlanan tüm haklarda adil
davranılır, çalışanların bilgi, beceri ve
görgülerini artırmalarına yönelik eğitim
programları gerçekleştirilir ve eğitim
politikaları oluşturulur.
• Çalışanlara yönelik Şirket’in finansal
durumu, ücret, kariyer, eğitim, sağlık
gibi konularda bilgilendirme toplantıları
yapılarak görüş alışverişinde bulunulur.
• İnsan kaynakları politikasında
belirtilmiş olan çalışanlarla ilgili
kararlarda sendikalardan görüş
alınması ve toplu iş sözleşmesi konuları
TAV Grubu şirketleri genelinde
sendikal yapılanma söz konusu
olmadığından geçerli değildir. Ancak
Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında
belirtilen örgütlenme özgürlüğü ile ilgili
anayasa hükümleri sabit olup; ayrıca
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
üyesi olarak Örgütlenme Özgürlüğü
ve Kongre Örgütlenme Hakkının
Korunması Sözleşmesi (sözleşme
87) ve Örgütlenme ve Toplu Pazarlık
Hakkı Sözleşmesi (sözleşme 98)
uyarınca ileride söz konusu olabilecek
örgütlenmelerde ilgili hükümler ilgili
taahhütler uyarınca yürütülecek olup
çalışanlarımızın özgür iradesine her
platformda saygı duyulmaktadır.
140
• Şirket çalışanlarının görev tanımları
ve dağılımı ile performans ve
ödüllendirme kriterleri çalışanlara
duyurulur. Çalışanlara verilen ücret
ve diğer menfaatlerin belirlenmesinde
verimliliğe dikkat edilir. Şirket,
çalışanlarına yönelik olarak hisse
senedi edindirme planları oluşturabilir.
• Çalışanlar arasında ırk, din, dil ve
cinsiyet ayrımı yapılmaması ve
çalışanların şirket içi fiziksel, ruhsal
ve duygusal kötü muamelelere karşı
korunması için önlemler alınır.
TAV Havalimanları’nda, tüm
iştirakleri dahil, 31.12.2012 itibarıyla
toplam çalışan sayısı 22.704 kişidir.
Çalışanlardan ayrımcılık konusunda
herhangi bir şikâyet gelmemiştir.
Müşteriler ve Tedarikçilerle
İlişkiler
Şirket, mal ve hizmetlerinin
pazarlamasında ve satışında müşteri
memnuniyetini sağlayıcı her türlü tedbiri
almaktadır. Müşterinin satın aldığı
mal ve hizmete ilişkin talepleri süratle
karşılanmakta ve gecikmeler hakkında
süre bitimi beklenmeksizin müşteriler
bilgilendirilmektedir. Mal ve hizmetlerde
kalite standartlarına uyulur ve standardın
korunmasına özen gösterilir. Bu amaçla
kaliteye ilişkin belirli bir garanti sağlanır.
Ticari sır kapsamında, müşteri ve
tedarikçiler ile ilgili bilgilerin gizliliğine
özen gösterilmektedir.
Etik Kurallar ve Sosyal
Sorumluluk
Şirket’in sosyal sorumluluk faaliyetleri
internet sitesi vasıtasıyla kamuya
açıklanan etik kuralları çerçevesinde
yürütülmektedir. Şirket, faaliyetlerinde
sosyal sorumluluklarına karşı duyarlı
davranmaya azami derecede riayet
etmekte ve çevreye, tüketicilere, kamu
sağlığına ilişkin düzenlemeler ile etik
kurallara uymakta ve iştiraklerini bu
doğrultuda yönlendirmekte ve destek
olmaktadır. Terminal işleticisi iştirakler,
yürürlükteki çevre mevzuatının yanı sıra
ICAO, ECAC, EUROCONTROL, IATA gibi
uluslararası havacılık organizasyonlarının
direktif ve yönergelerine, Dünya
Bankası’nın Equator İlkeleri’ne uygun
olarak faaliyet göstermektedir.
Şirket ve iştiraklerinin faaliyetleri gereği
yasal olarak Çevre Kanunu ve ilgili
mevzuatı kapsamında çevresel etki
değerlendirme raporu düzenlenmesi
gerekmemektedir. Buna rağmen, Şirket’in
ilgili iştirakleri gerek terminallerin yapım
aşamasında gerekse, işletme aşamasında
çevre raporları ve çevresel yönetim
planları hazırlamışlartır. Çevresel yönetim
planlarına güncellenmek suretiyle
uyulmaktadır.
Şirket iştiraklerinin ayrıca iştigal konuları
ile ilgili uluslararası kalite kontrol planları
mevcut olup kalite kontrol denetimleri
uluslararası standartlara uygun olarak
gerçekleştirilmektedir. 2010 yılında
yayımlanan ve 2011 yılında revize edilen
“TAV Havalimanları Sürdürülebilirlik
Raporu”na tavyatirimciiliskileri.com
adresinden ulaşılabilmektedir.
KURUMSAL YÖNETİM
YÖNETİM KURULU
Yönetim Kurulu’nun İşlevi
TAV Havalimanları Yönetim Kurulu,
alacağı stratejik kararlarla, Şirket’in risk,
büyüme ve getiri dengesini en uygun
düzeyde tutarak akılcı ve tedbirli risk
yönetimi anlayışıyla Şirket’in öncelikle
uzun vadeli çıkarlarını gözeterek, Şirket’i
idare ve temsil etmektedir. Yönetim
Kurulu, Şirket’in stratejik hedefleri
doğrultusunda, Şirket’in ihtiyaç duyacağı
insan kaynağı ve finansal kaynakları
belirleyip yönetimin performansını
denetlemektedir. Yönetim Kurulu,
Şirket faaliyetlerinin mevzuata, Ana
Sözleşme’ye, iç düzenlemelere ve
oluşturulan politikalara uygunluğunu
gözetiminden sorumludur.
Yönetim Kurulu’nun Faaliyet
Esasları
Yönetim Kurulu, faaliyetlerini şeffaf,
hesap verebilir, adil ve sorumlu bir
şekilde yürütmektedir. Yönetim Kurulu
faaliyet raporunda risk yönetimi ve iç
kontrol sistemlerinin etkinliği konusunda
bilgi verilmektedir.
Yönetim Kurulu, başta pay sahipleri
olmak üzere Şirket’in menfaat sahiplerini
etkileyebilecek olan risklerin etkilerini
en aza indirebilecek risk yönetim ve
bilgi sistemleri ve süreçlerini de içerecek
şekilde iç kontrol sistemlerini, ilgili
Yönetim Kurulu Komiteleri’nin
görüşünü de dikkate alarak
oluşturmaktadır.
Yönetim Kurulu’nda yer alan 11
üyeden 10’u icrada yer almayan üye
niteliğine sahiptir. Ana Sözleşme’de
ifade edilmemesine karşın, Şirket’in
kuruluşundan bu yana Yönetim Kurulu
Başkanı ile İcra Kurulu Başkanı aynı kişi
değildir. Şirket’te hiç kimse sınırsız karar
verme yetkisine sahip değildir.
Yönetim Kurulu, Şirket ile pay sahipleri
arasında etkin iletişimin korunmasında,
yaşanabilecek anlaşmazlıkların
giderilmesinde ve çözüme
ulaştırılmasında öncü rol oynamakta
olup bu amaca yönelik olarak Kurumsal
Yönetim Komitesi ve Pay Sahipleri
ile İlişkiler Birimi ile yakın işbirliği
içerisindedir.
Yönetim Kurulu’nun Yapısı
Yönetim Kurulu’nun oluşumu ve
seçimi Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne
uygun olarak gerçekleştirilmekte
olup buna ilişkin esaslar Şirket’in Ana
Sözleşmesi’nde yer almaktadır. Şirket
Ana Sözleşmesi ile tespit edildiği şekilde
söz konusu üyelerin üçte biri SPK’nın
Kurumsal Yönetim İlkeleri’nde tanımlanan
anlamda Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyeleri’nden oluşur.
Yönetim Kurulu Üyeleri’nden Tayfun
Bayazıt, Necmi Bozantı, Jérôme
Paul Jacques Marie Calvet ve Sevdil
Yıldırım, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri
Bağımsızlık Kriterleri’ne uygun olarak
bağımsızlık niteliğine sahiptir. SPK
Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne uygun
olarak Sn. Sevdil Yıldırım “kadın üye”
olarak Yönetim Kurulu’nda yer almıştır.
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
faaliyet döneminde bağımsızlıklarını
ortadan kaldıracak bir durum olmamıştır.
Aday Gösterme Komitesi, yönetim ve pay
sahipleri de dahil olmak üzere bağımsız
üyelik için aday tekliflerini, adayın
bağımsızlık ölçütlerini taşıyıp taşımaması
hususunu dikkate alarak değerlendirir ve
buna ilişkin değerlendirmesini bir rapora
bağlayarak Yönetim Kurulu onayına
sunar.
Şirket Ana Sözleşmesi’ne uygun olarak
belirlenen Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
adları ve soyadları aşağıda yer almakta
olup, SPK Kurumsal Yönetim İlkelerine
uygun olarak Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
çoğunluğu icrada görevli olmayan
üyelerden oluşmaktadır.
Yönetim Kurulu
Hamdi Akın
Yönetim Kurulu Başkanı (İcracı Olmayan)
Pierre Graff
Yönetim Kurulu Başkan Vekili (İcracı Olmayan)
Ali Haydar Kurtdarcan
Mustafa Sani Şener
Yönetim Kurulu Üyesi (İcracı Olmayan)
Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı
Abdullah Atalar
Francois Rubichon*
Laurent Galzy
Tayfun Bayazıt
Yönetim Kurulu Üyesi (Bağımsız)
Necmi Bozantı
Jérôme Calvet
Sevdil Yıldırım
*24.01.2013 tarihi itibarıyla istifa eden Sn. Francois Rubichon’un yerine Sn. Augustin
de Romanet atanmıştır.
141
Yönetim Kurulu, Aday Gösterme
Komitesi’nin raporu çerçevesinde
bağımsız üye aday listesini hazırlayarak
Genel Kurul toplantısından önce SPK’nın
belirlemiş olduğu süre içerisinde
göndermekle yükümlüdür.
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nin Aday
Gösterme Komitesi’ne bağımsızlık beyanı
vermeleri ve bağımsızlıklarının ortadan
kalkması halinde Yönetim Kurulu’nu
durumdan derhal haberdar etmeleri şarttır.
Bu durumda bağımsızlığını kaybeden
Yönetim Kurulu üyesi ilke olarak istifa
eder. Asgari bağımsız Yönetim Kurulu üye
sayısının yeniden sağlanmasını teminen,
Aday Gösterme Komitesi yapılacak ilk
Genel Kurul toplantısına kadar görev
yapmak üzere boşalan üyeliklere bağımsız
üye seçimi için değerlendirme yapar ve
değerlendirme sonucunu yazılı olarak
Yönetim Kurulu’na bildirir.
Yönetim Kurulu Toplantılarının
Şekli
TAV Havalimanları Yönetim Kurulu
görevlerini etkin olarak yerine getirebilecek
sıklıkta toplanmaktadır. Yönetim Kurulu
toplantısı gündeminde yer alan konular
ile ilgili bilgi ve belgeler, eşit bilgi akışı
sağlanmak suretiyle, toplantıdan yeterli
zaman önce Yönetim Kurulu üyelerinin
incelemesine sunulmaktadır.
Yönetim Kurulu üyesi toplantıdan önce,
Yönetim Kurulu başkanına gündemde
değişiklik önerisinde bulunabilir.
Toplantıya katılamayan ancak görüşlerini
yazılı olarak Yönetim Kurulu’na bildiren
üyenin görüşleri diğer üyelerin bilgisine
sunulmaktadır. Yönetim Kurulu’nda her
üyenin bir oy hakkı vardır.
Yönetim Kurulu toplantılarının ne şekilde
yapılacağı şirket içi düzenlemeler ile
yazılı hale getirilirmiştir. Yönetim Kurulu
toplantılarımız yılda 6 kez yapılmakta
olup, gündem ve Yönetim Kurulu raporu
üyelere en az 1 hafta öncesinden
142
incelemek için sunulur. Yönetim Kurulu
toplantılarında gündemde yer alan
konular açıkça ve her yönü ile tartışılır.
Yönetim Kurulu Başkanı, Yönetim Kurulu
toplantılarına icracı olmayan üyelerin
etkin katılımını sağlama yönünde en
iyi gayreti gösterir. Yönetim Kurulu
Üyesi, toplantılarda muhalif kaldığı
konulara ilişkin makul ve ayrıntılı karşı oy
gerekçesini karar zaptına geçirtir.
Şirket’in her türlü ilişkili taraf işlemlerinde
ve üçüncü kişiler lehine teminat, rehin ve
ipotek verilmesine ilişkin Yönetim Kurulu
kararlarında SPK Kurumsal Yönetim
İlkeleri uyarınca hareket ediliyor olup
ilgili hususlara ilişkin hükümlere Ana
Sözleşme’de yer verilmiştir.
Yönetim Kurulu toplantı ve karar nisabına
Ana Sözleşme’de yer almakta olup Olağan
ve Olağanüstü genel kurullarda alınacak
kararlara ilişkin karar nisapları hakkında
Türk Ticaret Kanunu ile Sermaye Piyasası
Mevzuatı hükümleri uygulanır.
Yönetim Kurulu üyeleri Şirket işleri
için yeterli zaman ayırmakta olup
başka bir şirkette görev alan Yönetim
Kurulu Üyeleri herhangi bir çıkar
çatışmasına yol açmamakta ve görevlerini
aksatmamaktadır. Bu nedenle, Yönetim
Kurulu Üyeleri’nin Şirket dışında başka
görev veya görevler alması belli kurallara
bağlanmamış veya sınırlandırılmamıştır.
Yönetim Kurulu üyesinin Şirket dışında
aldığı görevler ve gerekçesi, Grup içi
ve Grup dışı ayrımı yapılmak suretiyle
seçiminin görüşüldüğü Genel Kurul
toplantısında pay sahiplerinin bilgisine
sunulmaktadır.
Yönetim Kurulu Bünyesinde
Oluşturulan Komiteler
Şirket’in Yönetim Kurulu, Sermaye
Piyasası Kurulu’nun Kurumsal
Yönetim İlkeleri’nin Belirlenmesine ve
Uygulanmasına İlişkin Tebliği’nde yer
alan hükümler çerçevesinde mevcut
komitelerin yapısı ve faaliyetlerini
gözden geçirerek; aşağıdaki şekilde
oluşturulmasına karar vermiştir.
Denetimden Sorumlu Komite
Denetim Komitesi Başkanı
Kurumsal Yönetim Komitesi
Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı
Necmi Rıza Bozantı
Denetim Komitesi Üyeleri
Tayfun Bayazıt
Kurumsal Yönetim Komitesi Üyeleri
Tayfun Bayazıt
D. Sevdil Yıldırım
Pierre Graff
Francois Rubichon*
Aday Gösterme Komitesi
Pelin Akın
Riskin Erken Saptanma Komitesi
Aday Gösterme Komitesi Başkanı
Riskin Erken Saptanma Komitesi Başkanı
Aday Gösterme Komitesi Üyeleri
Jerome Calvet
Riskin Erken Saptanma Komitesi Üyeleri
Tayfun Bayazıt
Pierre Graff**
Pierre Graff**
Laurent Galzy
Laurent Galzy
Hamdi Akın
Selim Akın
* 24.01.2013 tarihi itibarıyla Yönetim Kurulu üyeliğinden istifa eden Sn. Francois Rubichon yerine
Sn. Augustin de Romanet atanmıştır.
** 24.01.2013 tarihi itibarıyla Aday Gösterme ve Riskin Erken Saptanması Komitesi’nden istifa eden
Sn. Pierre Graff yerine Sn. Augustin de Romanet atanmıştır.
KURUMSAL YÖNETİM
Komitelerin görev alanları, çalışma
esasları Yönetim Kurulu tarafından
belirlenmiş ve kamuya açıklanmıştır.
Komitelerin başkanları bağımsız Yönetim
Kurulu üyelerinden seçilmiş olup
Denetim Kurulu Üyelerinin tamamı
bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nden
oluşmaktadır.
İcra Kurulu Başkanı komitelerde yer
almamaktadır. Şirket’in ortaklık yapısı
nedeniyle Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
bazıları birkaç komitede birden görev
almıştır.
Komiteler yaptıkları tüm çalışmaları yazılı
hale getirir ve kaydını tutar. Komiteler,
çalışmaların etkinliği için gerekli görülen
ve çalışma ilkelerinde açıklanan sıklıkta
toplanmaktadır. Çalışmaları hakkındaki
bilgiyi ve toplantı sonuçlarını içeren
raporları Yönetim Kurulu’na sunmaktadır.
Şirket’in Kurumsal Yönetim İlkeleri’ne
uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme
çalışmalarında bulunmak ve Yönetim
Kurulu’na öneriler sunmak üzere
kurulan ve 6 üyeden oluşan Kurumsal
Yönetim Komitesi’nin üyelerin çoğunluğu,
icrada görevli olmayan Yönetim Kurulu
Üyeleri’nden oluşmaktadır.
Yönetim Kurulu tarafından risk
yönetim ve iç kontrol mekanizması
oluşturulmuştur. TAV Havalimanları’nın
risk yönetimi anlayışı “Entegre Risk
Yönetimi” olarak tanımlanabilir. TAV
Havalimanları bünyesindeki Risk Yönetimi
biriminin koordinasyonu altında, TAV
Grubu’na bağlı tüm hizmet şirketlerini
ve havalimanı operasyonlarını bu risk
yönetimi anlayışı içinde kapsamaktadır.
İş birimleri içindeki riskleri ayrı ayrı
değerlendiren klasik risk yönetimi
yaklaşımından farklı olarak; “kurumun
tümü” için risklere tepeden bakabilen,
riskin sahibi olan iş biriminden önce
“kurumun genel yararı”nı gözeten
ve süreklilik arz eden bir risk
yönetimi fonksiyonunu işler kılmayı
hedeflemektedir.
Komitelerin görev ve çalışma esaslarına
ilişkin esaslar SPK Kurumsal Yönetim
İlkeleri’ne uygun olarak belirlenmiş
olup www.tavyatirimciilsikileri.com.tr
adresinden erişilebilir.
Şirket’in Stratejik Hedefleri
Şirket’in vizyonu ve stratejik hedefleri;
asgari 2 (iki) ayda bir yapılan
Yönetim Kurulu toplantılarında üyeler
tarafından düzenli olarak gözetilerek
değerlendiriliyor olup gerektiğinde revize
edilerek yeniden belirlenebilmektedir.
Yönetim Kurulu gerektiğinde stratejik
hedeflerin oluşturulması ve izlenmesi
görevini Üst Düzey Yönetici ve/veya
Departman tarafından takip edilmesine
karar verebilir.
Yönetim Kurulu Üyelerine ve Üst
Düzey Yöneticilere Sağlanan Mali
Haklar
Yönetim Kurulu üyelerinin ve üst düzey
yöneticilerin ücretlendirme esasları
yazılı hale getirilmiş olup Genel Kurul
toplantısında ayrı bir madde olarak
ortakların bilgisine sunularak pay
sahiplerine bu konuda görüş bildirme
imkânı tanınmıştır. Bu amaçla hazırlanan
ücret politikası, Şirket’in internet sitesinde
yer almaktadır.
Yönetim Kurulu Komiteleri içerisinde
Ücret Komitesi ayrıca kurulmamış
olup, SPK Kurumsal Yönetim İlkeleri
kapsamında belirlenmiş olan Ücret
Komitesi görevleri, SPK ilkelerine uygun
olarak Kurumsal Yönetim Komitesi
tarafından sürdürülmektedir.
SPK’nın Kurumsal Yönetim İlkeleri
çerçevesinde bağımsız üye olarak
görev yapan Bağımsız Yönetim Kurulu
Üyeleri’ne üyelik zaman yatırımı ve
gereklerini yerine getirebilmeleri için yıllık
50.000 ABD doları ücret ödenmektedir.
Ancak diğer Yönetim Kurulu Üyeleri’ne
ücret veya huzur hakkı ödenmemesine,
denetçilere de ayrıca bir ücret
ödenmemesine Genel Kurul tarafından
karar verilmiştir.
Yönetim organı üyeleri ile üst düzey yöneticilere sağlanan mali haklar (bin TL)
Kısa vadeli faydalar (ücret ve primler)
2012
2011
39.219
29.628
39.219
29.628
Grubun, 31 Aralık 2012 ve 2011 itibarıyla direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu
bulunmamaktadır.
143
Olağan ve Olağanüstü Genel Kurullar
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’nin
2012 Yılına Ait Olağan Genel Kurul Toplantısı’na ait Gündem:
1. Açılış ve Toplantı Başkanlığı’nın teşkili,
2. Şirket’in 2012 yılına ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu, Denetçi Raporu ve Bağımsız Denetim Rapor Özeti’nin okunması, müzakeresi
ve onaylanması,
3. 2012 Yılı Bilanço ve Kâr Zarar Hesapları’nın okunması, müzakeresi ve onaylanması,
4. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince, 2012 yılı ve izleyen yıllara ilişkin Şirket’in “Kâr Dağıtım Politikası” hakkında Genel
Kurul’a bilgi verilmesi,
5. Yönetim Kurulu’nun 2012 yılı kârının dağıtılması ve kâr dağıtım tarihi konusundaki önerisinin kabulü, değiştirilerek kabulü veya reddi,
6. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin ve Denetçilerin Şirket’in 2012 yılı faaliyetlerinden dolayı ibra edilmeleri,
7. Türk Ticaret Kanunu’nun 363. maddesine göre Yönetim Kurulu üyeliklerinde yapılan değişikliklerin Genel Kurul’un onayına sunulması,
8. Türk Ticaret Kanunu ve Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Yönetim Kurulu tarafından yapılan Bağımsız Denetim
Kuruluşu seçiminin onaylanması,
9. Sermaye Piyasası Kurulu ile T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan gerekli izinlerin alınmış olması şartıyla, 6102 sayılı Türk Ticaret
Kanunu’na uyum gereği Şirket Esas Sözleşmesi’nin 2, 3, 4, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 23, 24, 25,
26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 34A, 34B, 35, 36, 37, 38, 39, 40, 41, 42. maddelerinin değiştirilmesi ve 43 ve 44. maddelerinin
iptali ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu hükümleri uyarınca kayıtlı sermaye sisteminde süre uzatımı nedeniyle, Şirket Esas
Sözleşmesi’nin 6. maddesinin değiştirilmesinin Genel Kurul’un onayına sunulması,
10. Türk Ticaret Kanunu’nun 419/2 maddesi ve Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul ve Esasları İle Bu Toplantılarda
Bulunacak Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı Temsilcileri Hakkında Yönetmeliğin 40 ve devamı maddeleri uyarınca, Yönetim Kurulu
tarafından hazırlanan Genel Kurulu’nun Çalışma Esas ve Usulleri Hakkında İç Yönerge’nin Genel Kurul’un onayına sunulması,
11. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Ücretlendirme Politikası’nın Genel Kurul’un bilgisine sunulması,
12. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Bağış ve Yardım Politikası’nın Genel Kurul’un onayına sunulması ve Şirket’in 2012
yılı içinde yaptığı bağış ve yardımlar hakkında Genel Kurul’a bilgi verilmesi,
13. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Bilgilendirme Politikası’nın Genel Kurul’un bilgisine sunulması,
14. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: IV No: 52 sayılı Tebliğ ile değişik Seri: IV No: 41 sayılı Tebliği’nin 5. maddesi kapsamında “İlişkili
Taraflarla” yapılan işlemler hakkında Genel Kurul’a bilgi verilmesi,
15. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 09.09.2009 tarih ve 28/780 sayılı Kararı uyarınca, verilen rehin, teminat ve ipotekler hususunda Genel
16. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri’ne Türk Ticaret Kanunu’nun 395’inci ve 396’ncı maddelerinde yazılı işlemlerin ifası hususunda
gerekli izinlerin verilmesi,
17. Dilek ve temenniler,
18. Kapanış.
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’nin
11 Mayıs 2012 Cuma günü yapılan 2011 Yılına Ait Olağan Genel Kurul Toplantısına ait Gündem:
1. Açılış ve Başkanlık Divanı’nın teşkili
2. Genel Kurul Toplantı Tutanağı’nın imzalanması konusunda Başkanlık Divanı’na yetki verilmesi
3. Şirket’in 2011 yılına ait Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu’nun ve Denetçi Raporu’nun okunması, müzakeresi ve onaylanması
4. 2011 Yılı Bilanço ve Kâr Zarar Hesapları’nın okunması, müzakeresi ve onaylanması
5. 2011 yılı kârının dağıtılması ve kar dağıtım tarihi konusundaki önerisinin kabulü, değiştirilerek kabulü veya reddi,
6. Yönetim Kurulu Üyeleri’nin ve Denetçilerin Şirket’in 2011 yılı faaliyetlerinden dolayı ibra edilmeleri,
7. Yönetim Kurulu Üyelerinin seçimi, Bağımsız Yönetim Kurulu Üyelerinin atanmasının Genel Kurul’un onayına sunulması,
8. Bağımsız Denetim Kuruluşunun Genel Kurul’un onayına sunulması,
9. Sermaye Piyasası Kurulu’nca uygun görülen ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca izin verilen, Sermaye Piyasası Kurulu’nun Kurumsal
Yönetim İlkeleri ile teminat, rehin ve ipotekler konusundaki kararlarına uyum ve şirketin kendi paylarını geri alabilmesi amacıyla Şirket
Ana Sözleşmesi’nin 4., 13.1., 13.2., 13.4., 18.5, 18.6, 21.2., 22., 23., 27.2., 30.2., 34.1, 34A, 34A.1., 34A.2., 34B maddelerinin tadili
ve Genel Kurul onayına sunulması,
10. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Ücretlendirme Politikası’nın Genel Kurul’un bilgisine sunulması,
11. Sermaye Piyasası Kurulu düzenlemeleri gereğince Bilgilendirme Politikası’nın Genel Kurul’un bilgisine sunulması,
12. Şirket Paylarının Geri Alım Programının Genel Kurul’un onayına sunulması,
144
KURUMSAL YÖNETİM
13. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri:IV No:41 sayılı tebliğinin 5. Maddesi kapsamında “İlişkili Taraflarla” yapılan işlemler hakkında Genel
14. Şirket’in 2011 yılı içinde yaptığı bağışlar hakkında hissedarlara bilgi verilmesi,
15. Sermaye Piyasası Kurulu’nun 09.09.2009 tarih ve 28/780 sayılı Kararı uyarınca, verilen rehin, teminat ve ipotekler hususunda
ortaklara bilgi verilmesi,
16. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyeleri’ne Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335’inci maddelerinde yazılı muamelelerin ifası hususunda yetki
verilmesi
17. Dilek ve temenniler,
18. Kapanış.
TAV Havalimanları Anonim Şirketi’nin 2011 yılına ilişkin Olağan Genel Kurul Toplantısı 11 Mayıs 2012 tarihinde saat 10.00’da Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali - A Kapısı VIP Yanı Yeşilköy İstanbul adresindeki Şirket Yönetim Merkezinde yer alan TAV Akademi (A)
Toplantı Salonunda yapılmıştır.
Olağan Genel Kurul Toplantısı’nda;
1. 2011 hesap dönemine (01 Ocak 2011 -31 Aralık 2011) ait Bilanço ve Kâr ve Zarar Tabloları, Yönetim Kurulu Faaliyet Raporu,
Denetim Kurulu Raporunun ayrı ayrı müzakere edilerek kabulüne,
2. Şirket’in 2011 yılındaki faaliyetleri neticesinde oluşan kârın, 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,25 TL olmak üzere toplam
brüt 90.820.312 TL nakit temettünün 15 Mayıs 2012 tarihinden itibaren başlanmak üzere ödenmesine, 24.257.345 TL’nin ise
olağanüstü yedek olarak ayrılmasına,
3. Yönetim Kurulu üyeleri ile Denetçilerin 2011 yılı faaliyetlerinden dolayı ibra edilmelerine,
4. Şirket’in Yönetim Kurulu üyeleri olarak görev yapmak üzere Sn. Hamdi AKIN, Sn. Ali Haydar KURTDARCAN, Sn. Mustafa Sani ŞENER,
Sn. Abdullah ATALAR, Sn. Önder SEZGİ, Sn. İbrahim Süha GÜÇSAV, Sn. Ahmet Ersagun YÜCEL, Sn. Tayfun BAYAZIT (Bağımsız), Sn.
Necmi Rıza BOZANTI (Bağımsız), Sn. Jerome Paul Jacques Marie Calvet (Bağımsız), ve Sn. Didar Sevdil Yıldırım’ın (Bağımsız) 3 (üç) yıl
süreyle görev yapmak üzere seçilmesine,
5. Sermaye Piyasası Mevzuatı ve SPK düzenlemeleri çerçevesinde, 1 (bir) yıl süreyle Bağımsız Denetim Kuruluşu olarak Akis Bağımsız
Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş. (KPMG)’nin onaylanmasına,
6. 17 Nisan 2012 tarihinde Sermaye Piyasası Kurulu Başkanlığı’nca uygun görülen ve Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nca izin verilen, Şirket
Ana Sözleşmesi’nin 4., 13.1., 13.2., 13.4., 18.5, 18.6, 21.2., 22., 23., 27.2., 30.2., 34.1, 34A, 34A.1., 34A.2., 34B maddelerinin tadil
tasarısına uygun olarak tadil edilmesine,
7. Şirket Paylarının Geri Alım Programı’nın kabul edilmesine,
8. Yönetim Kurulu Başkan ve Üyelerine Türk Ticaret Kanunu’nun 334 ve 335. maddelerinde yazılı muamelelerin ifası hususunda yetki
verilmesine,
karar verilmiştir.
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ’nin 10 Temmuz 2012 Salı günü yapılan
Olağanüstü Genel Kurul Toplantısına ait Gündem:
1. Açılış ve Başkanlık Divanı’nın teşkili
2. Genel Kurul Toplantı Tutanağı’nın imzalanması konusunda Başkanlık Divanı’na yetki verilmesi
3. İstifa eden Yönetim Kurulu üyeleri yerine atanan yeni Yönetim Kurulu Üyelerinin ve Denetçinin sürelerini tamamlayıncaya kadar görev
yapmalarının Genel Kurul’un onayına sunulması.
4. Dilek, temenniler ve kapanış.
TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi’nin Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı 10 Temmuz 2012 tarihinde saat 10.00’da Atatürk
Havalimanı Dış Hatlar Terminali - A Kapısı VIP Yanı Yeşilköy İstanbul adresindeki Şirket Yönetim Merkezinde yer alan TAV Akademi (A)
Toplantı Salonunda yapılmıştır.
Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı’nda;
Yıl içinde istifa eden Yönetim Kurulu üyeleri yerine atanan Sn. Pierre Georges Denis Graff, Sn. François Paul Antoine Rubichon ve Sn.
Laurent Marc Galzy’nin Yönetim Kurulu üyeleri olarak; istifa eden Denetim Kurulu üyesi yerine atanan Sn. Seda Akkuş Tecer’in Denetim
Kurulu üyesi olarak, sürelerini tamamlayıncaya kadar görev yapmaları Genel Kurul tarafından onaylanmıştır.
145
Yönetim Kurulu
Hamdi Akın
Yönetim Kurulu Başkanı
2005 yılında TAV Havalimanları Yönetim
Kurulu Başkanlığı’nı üstlendi. TAV
Havalimanları’nın kurucularından ve
hissedarlarından olan Akın, aynı zamanda
Akfen Holding’in de kurucusu ve Yönetim
Kurulu Başkanı’dır. Gazi Üniversitesi
Makine Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan
Akın, 1976 yılında inşaat, turizm, ticaret ve
hizmet sektörlerinde faaliyet gösteren Akfen
Holding’i kurdu. Özel girişimciliğin yanı sıra
özelleştirme kapsamındaki altyapı, enerji ve
yatırım projeleri gerçekleştiren Akın, birçok
dernek, vakıf ve sivil toplum örgütünde
kurucu ve yönetici olarak görev aldı. Akın,
2000-2002 yılları arasında Fenerbahçe
Spor Kulübü Asbaşkanlığı, 1992-2004 yılları
arasında Metal Sanayiciler Sendikası (MESS)
Ankara Bölgesi Temsilciler Kurulu Başkanlığı,
1998-2000 yılları arasında Türkiye Genç İş
Adamları Derneği (TÜGİAD) Yönetim Kurulu
Başkanlığı, 1995-2001 yılları arasında
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu
(TİSK) Yönetim Kurulu Üyeliği ve 2008-2009
yılları arasında Türkiye Sanayici İş Adamları
Derneği (TÜSİAD) Yönetim Kurulu Üyeliği ve
Bilgi Toplumu&Yeni Teknolojiler Komisyonu
Başkanlığı görevlerini yürüttü. London School
of Economics’de Çağdaş Türkiye Araştırmaları
Kürsüsü’nün kurucularından olan Akın,
1999’dan bu yana Türkiye’ye iyi yetişmiş insan
kaynağı sağlamayı amaçlayan Türkiye İnsan
Kaynakları Vakfı’nın (TİKAV) Kurucu Üyesi
ve Onursal Başkanı, Kayseri Abdullah Gül
Üniversitesi Destekleme Vakfı Mütevelli Heyeti
Başkan Yardımcısı unvanlarının da sahibi.
Augustin de Romanet
Yönetim Kurulu Başkan Vekili*
Kıdemli kamu yöneticisi Augustin de Romanet,
Paris Politik Çalışmalar Enstitüsü (Paris Institut
d’Etudes Politiques-IEP) ve Ulusal İşletme
Okulu’ndan (Ecole Nationale d’AdministrationENA) (Denis Diderot sınıfı) 1986 yılında
mezun oldu. Kariyerine Ekonomi ve Mali İşler
Bakanlığı’nda Bütçe Direktörlüğünde başlayan
Romanet, 1990 yılında Brüksel’deki Fransa
Avrupa Birliği Daimi Temsilciliği’ne Mali
Danışman olarak atandı. 1993 yılında Bütçe
Direktörlüğü’ne, Bütçe Stratejisi ve Politikası
Departman Başkanı olarak döndü.
Augustin de Romanet, 1995 yılında Ekonomi
ve Mali İşler Bakanı Alain Madelin için Kıdemli
Danışman olarak atanırken, aynı zamanda
Bütçe Bakanı François d’Aubert için de Kıdemli
Danışman ve Müsteşar olarak çalıştı. 1995
ve 1997 yılları arasında Bütçe Bakanı ve
Hükümet Sözcüsü François d’Aubert için bütçe
konularında danışmanlık yaptı. Romanet aynı
dönemde Mali İşler, Ekonomi ve Planlama
Bakanı Jean Arthuis’nin de Danışmanlığını
yürüttü. 1997 yılında ise Bütçe Direktörlüğü’ne
Direktör Yardımcısı olarak atandı.
Augustin de Romanet 1999 yılında Oddo et
Compagnie yatırım şirketinin Yönetim Kurulu
Başkanlığı’na atandı ve bir sonraki yıl Oddo
Pinatton Şirketi’nin Yönetici Ortağı oldu. 2002
yılında Bütçe ve Bütçe Reformu Bakanı Alain
Lambert için Müsteşar ve Ekonomi İlişkileri,
Finans ve Sanayi Bakanı Francis Mer içinse
Müsteşar Yardımcısı olarak atandı. 2004
yılında, İstihdam, Çalışma ve Sosyal Uyum
Bakanı Jean-Louis Borloo’nun Danışmanlığını
ve ardından Fransa Başbakanı Jean-Pierre
Raffarin’nin Danışman Yardımcılığını yaptı.
2005 yılında Fransa Cumhurbaşkanlığı
Genel Sekterer Yardımcısı olarak görev alan
Romanet, Ekim 2006’da Credit Agricole
Group S.A.’nın Finans ve Strateji İdari Müdür
Yardımcısı ve İcra Kurulu Üyesi olarak atandı.
Mart 2007 ve Mart 2012 tarihleri arasında
Fransız Parlamentosu’na bağlı olarak faaliyet
gösteren Depozit ve Konsinye Fonu’nda (Caisse
des Depots et Consignations) İdari Müdür
olarak çalıştı. Romanet, Aralık 2008-Mart
2012 arasında Stratejik Yatırım Kaynakları
(Fonds Stratégique d’Investissement) İcra
Kurulu Başkanlığını görevini yürüttü. Aynı
zamanda Uzun Vadeli Yatırım Kulübü’nü (LTIC)
kurdu.
Fransız Bakanlar Konseyi, 28 Kasım 2012
tarihinde Augustin de Romanet’i Aéroports
de Paris’nin Yönetim Kurulu Başkanı ve İcra
Kurulu Başkanı olarak atadı.
Mustafa Sani Şener
Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı
Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı olarak
atandı. 1977 yılında Karadeniz Teknik
Üniversitesi (KTÜ) Makine Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olan Şener, 1979 yılında
İngiltere’de Sussex Üniversitesi’nde Akışkanlar
Mekaniği üzerine yüksek lisans (M.Phil.) yaptı.
Türk mühendisliğinin uluslararası düzeyde
gelişimine katkılarından dolayı KTÜ Makina
Mühendisliği Fakültesi tarafından, mühendislik
dalında TAV’daki görev süresi boyunca
Proje ve Risk Yönetimi konusunda başarıları
nedeniyle de Amerikan Helenik Üniversitesi
tarafından işletme dalında onur doktorasına
layık görüldü.
* 24.01.2013 itibarıyla Yönetim Kurulu Başkan Vekili olarak atanmıştır.
146
TAV Havalimanları öncesinde birçok ulusal ve
uluslararası projede, proje müdürlüğünden
genel müdürlüğe kadar çeşitli görevler
üstlendi. Massachusetts Institute of
Technology’de (MIT) Kompleks Sistemler
Yönetimi üzerine eğitim aldı. Uluslararası
Havalimanları Konseyi (Airports Council
International/ACI) Avrupa Yönetim Kurulu
Üyesi de olan Şener, 2012 yılında Dış
Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Fransız
İş Konseyi Başkanlığı görevine seçildi.
Pierre Graff
Yönetim Kurulu Üyesi
Pierre Graff, 27 Temmuz 2005 ile 11 Kasım
2013 tarihleri arasında Aéroports de Paris
Limited Şirketi’nin Başkanı ve CEO’su olarak
görev yaptı. Kabine tarafından adaylığı, 26
Temmuz 2005 tarihinde firmanın Yönetim
Kurulu tarafından yapılan öneriyle onaylandı.
Graff, 17 Eylül 2003 tarihinde kabine
tarafından Aéroports de Paris Başkanlığı’na
atandı.
Askeri Akademi (Paris Ecole Polytechnique)
ve Paris Teknoloji Enstitüsü üyesi olan Köprü
ve Yollar Ulusal Okulu (Ecole des Ponts et
Chaussées) Üniversitesi’nde Genel Mühendislik
eğitimi alan Graff, pek çok şirkette (Ardennes,
Calvados, Nord, Loire Atlantique) Altyapı Birim
Direktörlüğü görevinde bulundu. 1986 yılında
Altyapı, Kamu, Bölgesel Kalkınma ve Ulaştırma
Bakanlığı için Karayolu Politikası konusunda
Teknik Danışman olarak atanan Pierre Graff,
1987-1990 yılları arasında karayolu güvenliği
konusunda Bakanlıklararası Delege olarak
görev yaptı. 1993 yılına kadar Essonne’de
Altyapı Birim Direktörü olan Graff, 1993
yılında Altyapı, Ulaştırma ve Turizm Bakanlığı
Özel Müsteşar Yardımcısı olarak atandı; daha
sonra da Özel Müsteşar olarak görevine devam
etti. 1995-2002 yılları arasında Sivil Havacılık
İdaresi Genel Müdürlüğü yapan Graff, Haziran
2002-Eylül 2003 tarihleri arasında Altyapı,
Ulaştırma, Turizm ve Denizcilik Bakanı Gilles
de Robien’in Özel Müsteşarlığı görevini yürüttü.
Bunlara ek olarak Ekonomi ve Sosyal Konseyi
Üyesi ve Paris Ulaşım Araçları Özerk İşletmecisi
(Régie Autonome des Transports ParisiensRATP) Yöneticisi olan Pierre Graff, Onur Nişanı
(Şövalye) ve Ulusal Liyakat Nişanı sahibidir.
KURUMSAL YÖNETİM
Laurent Galzy
1 Şubat 2002 tarihinde Aéroports de Paris
İdari Kontrol, Mali ve Hukuk İşleri Direktörü
olarak göreve başlayan Galzy, 21 Temmuz
2003 tarihinden bu yana Aéroports de Paris
Finans ve Genel Yönetim Murahhas Azası
olarak görev yapıyor. Paris’te HEC İşletme
Okulu ve Politik Çalışmalar Enstitüsü’nden
mezun olan, ekonomi yüksek lisansı yapan
Galzy, İşletme Ulusal Okulu’nu (ENA) bitirdi.
1984 yılından bu yana altyapı, ulaşım ve
bölgesel ya da idari birim kalkınma alanlarında
bütçe yönetimiyle ilgili pek çok görevde (Maliye
ve Ekonomi Bakanlığı) bulunan Galzy, 1999
yılında Maliye ve Ekonomi Bakanlığı Bütçe
Yönetimi Bölümü’nün Sanayi, Ulaştırma ve
Araştırma Alt Birimi’ne Direktör Yardımcısı
olarak atandı.
Kurulu Başkan Yardımcılığı’nı üstlenen
Kurtdarcan, Denetim Komitesi’nin de
başkanıdır. TAV Havalimanları hissedarlarından
Tepe İnşaat’ın Yönetim Kurulu Başkanı olan
Kurtdarcan, 1973 yılında Orta Doğu Teknik
Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü’nden
mezun oldu. Tepe İnşaat’ta 22 yıldır Genel
Müdürlük, Genel Müdür Yardımcılığı gibi çeşitli
yöneticilik pozisyonlarında görev aldı.
Abdullah Atalar
Kurulu Üyeliği’ne atanan Abdullah Atalar, 1974
yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ)
Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden mezun
oldu. 1976 ve 1978’de Stanford Üniversitesi
Elektrik Mühendisliği Bölümü’nden yüksek
lisans ve doktora derecelerini alan Atalar,
kariyerine 1979’da Hewlett Packard Araştırma
Laboratuvarı’nda başladı. Atalar, 1980’de
ODTÜ’ye Yardımcı Doçent olarak döndü.
1982 yılında Almanya’daki Ernst Leitz Wetzlar
firmasında ilk ticari akustik mikroskobu
geliştirme projesini yönetti. 1986’da yeni
kurulan Bilkent Üniversitesi Elektrik-Elektronik
Mühendisliği Bölümü’nde Bölüm Başkanı ve
Doçent olarak görev aldı; 1990 yılında da
Profesör oldu.
1996 yılında Stanford Üniversitesi’nde Misafir
Profesör olarak çalışan Atalar, TÜBİTAK’ın
1982 Teşvik ve 1994 Bilim ödüllerini aldı.
1997’de Türkiye Bilimler Akademisi’nin asil
üyeliğine seçildi ve 2007 yılında IEEE’nin
Fellow derecesine yükseltildi. ASELSAN,
Teletaş, Hitachi gibi firmalar için araştırma
projeleri yürüttü. 17 uluslararası patenti,
74 bilimsel makalesi, 103 konferans bildirisi
bulunan Atalar’ın makalelerine bugüne kadar
1.500’ün üzerinde atıfta bulunuldu. Atalar,
halen Bilkent Üniversitesi Rektörü, TÜBİTAK
Bilim Kurulu Üyesi, Bilkent Holding Başkan
Yardımcısı ve Murahhas Azası olarak görev
yapmaktadır.
Tayfun Bayazıt
Makine mühendisliği lisans eğitimini 1980
yılında tamamlayan Tayfun Bayazıt, daha
sonra Columbia Üniversitesi’nde Finans
ve Uluslararası İlişkiler alanlarında yüksek
lisans yaptı. Bankacılık kariyerine Citibank’ta
başlayan Bayazıt, daha sonra 13 yıl Çukurova
Grubu bünyesinde Yapı Kredi Bankası Genel
Müdür Başyardımcısı ve İcra Kurulu Üyesi,
İnterbank Genel Müdürü ve Banque de
Commerce et de Placement S.A. İsviçre’de
Başkan ve CEO olarak üst düzey yöneticilik
görevlerinde bulundu. 1999 yılında Doğan
Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili ve
Dışbank Murahhas Azası olan Bayazıt, 2001
yılında Dışbank İcra Başkanı (CEO) olarak
görev yapmaya başladı. 2003 yılında Dışbank
Yönetim Kurulu Başkanı olarak görevlendirilen
Bayazıt, Temmuz 2005’te Fortis’in Dışbank’ın
çoğunluk hisselerini satın alması sonrası Fortis
Türkiye CEO’luğu ve Fortis Küresel Yönetim
Komitesi Üyeliği’ne getirildi. Bayazıt, 2006’da
yapılan Genel Kurul’dan sonra Fortis Türkiye
Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini üslendi.
2007 yılında Yapı Kredi’ye -UniCredit ve Koç
Grupları Ortaklığı- Murahhas Üye ve Genel
Müdür olarak geri dönen Bayazıt, 2009
yılında Yönetim Kurulu Başkanı oldu. Yapı
Kredi’deki görevinden halihazırda Başkanlığını
yürüttüğü ‘Bayazıt Danışmanlık Hizmetleri’
isimli şirketini kurmak için ayrılan Bayazıt,
TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı,
Eğitim Gönüllüleri Vakfı (TEGV), Kurumsal
Yönetim Derneği (TKYD), Embarq gibi çeşitli
sivil toplum kuruluşlarında da aktif görevler
üstlenmektedir.
Necmi Bozantı
1977 yılında Marmara Üniversitesi’nden
mezun olan Necmi Bozantı, aynı üniversitede
Üretim Yönetimi, İstanbul Üniversitesi İktisat
Fakültesi’nde ise Muhasebe-Finansman yüksek
lisansı yaptı. Daha sonra Genel İktisat üzerine
doktora çalısması gerçekleştiren Bozantı,
1981-84 yılları arasında Türkiye Şişe ve Cam
Fabrikaları A.Ş. Planlama Müdürlüğü’nde
Planlamacı olarak çalıştı. Bankacılık kariyerine
1984 yılında İnterbank’ta başlayan Bozantı,
1984-87 arasında İktisat Bankası’nda, 199192 yıllarında Türkiye Emlak Bankası’nda çalıştı.
1992-1995 yılları arasında Alternatif Bank
Genel Müdür Yardımcılığı görevini üstlenen
Bozantı, altı yıl Dış Factoring Genel Müdürü
olarak çalıştı. Ekip Danışmanlık şirketinin
kurucusu olan Bozantı, aynı zamanda My
Technic, ACT Kargo ve ASD Madencilik, Mapek
Dış Ticaret A.Ş. ve Bordrill firmalarında İcra
Kurulu Üyesi olarak da görev yapmaktadır.
Jerome Calvet
1983 yılında Paris Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamlayan
Jerome Calvet, 1983-1997 arasında
Fransız Maliye Bakanlığı’nda, 1988-1990
yılları arasında Avrupa Topluluğu Fransa
Temsilciliği’nde Finansal Ataşe olarak görev
yaptı. Calvet, bu yıllar arasında birçok şirketin
Yönetim Kurulu Üyeliği görevini de yürüttü.
1998-2004 yılları arasında Société Générale
Bankası’nın Kurumsal Finans (Fransa)
Departmanı’nı yöneten Calvet, daha sonra aynı
bankanın Avrupa Birleşme ve Devralmalar
Departmanı’nın başına geçti. 2004-2008 yılları
arasında Lehman Brothers Yatırım Bankası’nın
Yatırım Bankacılığı (Fransa) Departmanı’nı
yöneten Calvet, 2008 yılından bu yana
Nomura (Fransa) şirketinin eşbaşkanlığı
görevini yürütmektedir.
Sevdil Yıldırım
1988 yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi
İşletme Bölümü’nden mezun olan Sevdil
Yıldırım, daha sonra aynı üniversitenin
Ekonomi Bölümü’nde ve London Business
School’da yüksek lisans yaptı. Yıldırım,
1988-1999 yılları arasında Başbakanlık
Sermaye Piyasası Kurulu’nda (SPK), Araştırma
ve Geliştirme Dairesi’nde ve Denetleme ve
Gözetim Dairesi’nde görev yaptı. Mart 1999’da
Uluslararası Sermaye Piyasaları Bölümü’nü
kurmak üzere Yapı Kredi Yatırım’da çalışmaya
başlayan Yıldırım, 2003 yılında aynı kurumda
Genel Müdür Yardımcılığı’na terfi etti.
2006’da Genel Müdür Yardımcısı olarak
Turkish Yatırım A.Ş.’de, 2007’de BGC
Partners’ta çalışmaya başlayan Yıldırım, 2009
yılında Kurumsal Finansman ve Sermaye
Piyasaları Koordinatörlüğü’nü kurmak üzere
Yıldız Holding A.Ş.’de çalışmaya başladı. Eylül
2010’dan itibaren Gözde Girişim Sermayesi
Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin kuruluş sürecinde
aktif rol alan Yıldırım, Şubat 2012’de bu
şirketten ayrıldığı sırada Genel Müdür
Yardımcılığı ve Yatırım Komitesi Üyeliği
görevlerini yürütüyordu. Mart 2012’den bu
yana İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş.’nin
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği’nin yanı
sıra Mayıs 2012’den bu yana da Denizli Cam
A.Ş.’nin Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliği
görevini de yürüten Sevdil Yıldırım, bugüne
kadar sermaye piyasaları ve uluslararası
yatırımlar alanında çeşitli sivil kuruluşlarında
aktif görevler üstlenmiştir.
147
Üst Yönetim
Mustafa Sani Şener
Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı
olarak atandı. 1977 yılında Karadeniz
Teknik Üniversitesi (KTÜ) Makine
Mühendisliği Bölümü’nden mezun olan
Şener, 1979 yılında İngiltere’de Sussex
Üniversitesi’nde Akışkanlar Mekaniği
üzerine yüksek lisans (M.Phil.) yaptı. Türk
mühendisliğinin uluslararası düzeyde
gelişimine katkılarından dolayı KTÜ
Makina Mühendisliği Fakültesi tarafından,
mühendislik dalında TAV’daki görev
süresi boyunca Proje ve Risk Yönetimi
konusunda başarıları nedeniyle de
Amerikan Helenik Üniversitesi tarafından
işletme dalında onur doktorasına layık
görüldü.
TAV Havalimanları öncesinde birçok
ulusal ve uluslararası projede, proje
müdürlüğünden genel müdürlüğe kadar
çeşitli görevler üstlendi. Massachusetts
Institute of Technology’de (MIT) Kompleks
Sistemler Yönetimi üzerine eğitim aldı.
Uluslararası Havalimanları Konseyi
(Airports Council International/ACI) Avrupa
Yönetim Kurulu Üyesi de olan Şener,
2012 yılında Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu
(DEİK) Türk-Fransız İş Konseyi Başkanlığı
görevine seçildi.
148
David-Olivier Tarac
İcra Kurulu Başkan Yardımcısı
1995 yılında Askeri Akademi’den (Paris
Ecole Polytechnique) mezun olan DavidOlivier Tarac, İşletme yüksek lisansını
Ecole National Supérieure des Mines de
Paris’te (Mines ParisTech) tamamladı.
Kariyerine 1995’te Legris Industrie
firmasında Kurumsal Birim Yöneticisi
olarak başlayan Tarac, 1996-98 yılları
arasında PWC Kurumsal Finansman’da
Analist olarak görev yaptı. 1998-2000
arasında DCN’de (Navals Shipyards)
Direktör Yardımcısı olarak çalışan Tarac,
daha sonra sırasıyla, 2000-2004 yılları
arasında Kamu Holding İdaresi’nde
Portföy Yöneticisi, 2004-2007 arasında
Boston Danışmanlık Grubu’nda Proje
Lideri, 2007-2008 yıllarında BNP
Paribas’ta Başkan Yardımcısı ve
2008 yılında ise Roland Berger
Danışmanlık firmasında Kıdemli Proje
Müdürü olarak görev yaptı. Son olarak
2008-2012 yılları arasında Aéroports de
Paris Finansal Operasyonlar Direktörü
unvanı ile görev yapan David-Olivier
Tarac, burada, birleşme ile satın almalar
ve mali mühendislik, hazine ve borç
yönetimi, ücretlendirme, iş planlama,
yatırımcı ilişkileri ve yatırım denetiminden,
Vergi Departmanı’ndan ve ADP Grubu
iştiraklerinin idaresinden sorumlu oldu.
Tarac ayrıca 2011 yılında Uluslararası
Yönetim Gelişimi Enstitüsü (IMD) Başarılı
Performans Yönetimi Programını da
bitirdi.
Burcu Geriş
Finans Direktörü
Burcu Geriş 1999’da Boğaziçi Üniversitesi
İşletme bölümünden mezun oldu.
London Business School ve Columbia
Business School’dan MBA derecesi
aldı. Profesyonel iş yaşamına başladığı
Garanti Bankası’nda 1999-2005 yılları
arasında bir dizi özelleştirme, altyapı ve
enerji projesinin finansmanında görev
alan Geriş, proje finansmanı, kurumsal
finansman ve hazine alanlarında 14
yıllık mesleki tecrübeye sahiptir. TAV
Havalimanları Holding bünyesine 2005
yılında katılan Geriş, 2005-2012 yılları
arasında Şirket’in Proje ve Yapılandırılmış
Finansman Bölümü’nün başında yer
almıştır. Geriş, TAV’daki görev süresi
boyunca, İstanbul, Ankara, İzmir,
Gürcistan, Tunus, Makedonya ve Medine
havalimanlarını içeren toplam 4 milyar
ABD doları değerindeki yedi havalimanı
projesinin finansman ve refinansmanını
tamamlamıştır. Geriş, ayrıca, TAV’ın
halka arz sürecinde ve çeşitli hisse satış
süreçlerinde önemli rol üstlenmiştir. Geriş,
İngilizce ve Fransızca bilmektedir.
KURUMSAL YÖNETİM
Altuğ Koraltan
İç Denetim Direktörü
1986 yılında İstanbul Üniversitesi
İşletme Bölümü’nden mezun olan Altuğ
Koraltan, kariyerine 1986-88 yılları
arasında Peat Marwick and Mitchell’de Dış
Denetçilik yaparak başladı. Daha sonra
ENKA Pazarlama’nın Bağdat Ofisi’nde
Satış Temsilciliği yapan Koraltan, 1990
yılında Effemex-Mars’da Finans Müdürü
olarak çalışmaya başladı. Koraltan, takip
eden yıllarda beş yıl boyunca Osmanlı
Bankası’nda İç Denetçi, Menkul Kıymetler
Bölümü Müdür Yardımcısı ve Hazine
Bölümü Döviz Masası’nda Dealer olarak
görev yaptı. 1997’de bir yıl süre ile
OYAK Bank Teftiş Kurulu’nda görev alan
Koraltan, TAV Grubu’na katılmadan
önce ABN Amro Bank’ta 10 yıl süre ile
-1997-2007 yılları arasında- Türkiye
ve Yunanistan’dan Sorumlu İç Denetim
Bölüm Başkanı olarak görev aldı.
Koraltan, 2007 yılında TAV Havalimanları
Denetim Direktörlüğü’ne atandı.
Bengi Vargül
Kurumsal İletişim Direktörü
İstanbul Üniversitesi İletişim
Fakültesi’nden mezun olan Vargül,
aynı üniversitede televizyon haberciliği
alanında lisansüstü eğitimini tamamladı.
Kariyerine 1992 yılında TRT Haber
Merkezi’nde başladı. 1997-2000 yılları
arasında da NTV Haber Merkezi’nde
devam etti. London Canning School’da
iletişim, ikna teknikleri ve farklı kültürlerle
iletişim teknikleri konularında eğitim
aldı. TAV Grubu’nda 13 yıldır görev
yapan Vargül, dört yıldır İstanbul Bilgi
Üniversitesi’nde Kurumsal İletişim
Sertifika Programı dersi veriyor. Türkiye
Halkla İlişkiler Derneği (TÜHİD) Üyesi olan
Vargül, Kurumsal İletişimciler Derneği
Yönetim Kurulu Üyeliği görevini de
yürütüyor.
Ceyda Akbal
Baş Hukuk Müşaviri
Galatasaray Lisesi’nin ardından devam
ettiği Galatasaray Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nden 1999 yılında mezun
olan Ceyda Akbal, aynı üniversitede
özel hukuk alanında yüksek lisansını
bitirdikten sonra, Paris 1 Panthéon
Sorbonne Üniversitesi’nde Ekonomik
Hukuk alanında da yüksek lisans yaptı.
2000 yılından itibaren Paris ve İstanbul’da
uluslararası alanda hizmet veren çeşitli
hukuk bürolarında ‘Rekabet Hukuku’ ve
’Uluslararası Ticaret Hukuku’ alanlarında
çalışan Akbal, ilaç, hava ve deniz
taşımacılığı, telekomünikasyon ve çimento
sektörlerinde Türkiye’nin önde gelen
şirketlerine hukuki hizmet verdi.
149
Üst Yönetim
Deniz Aydın
Mali İşler Direktörü
1988 yılında Orta Doğu Teknik
Üniversitesi Ekonomi Bölümü’nden
mezun olan Deniz Aydın, TAV Grubu’na
katılmadan önce Ernst&Young, Akfen
Holding, Bobcock&Wilcox Gama
Kazan, FMC Nurol Savunma Sanayi
A.Ş. gibi firmaların mali işlerinde,
maliyet sistemleri, yönetim ve yurt
dışı raporlamaları ve bunlara ilişkin
sistemlerin kurulumlarında çalıştı. Aydın,
2004 yılında Serbest Muhasebecilik Mali
Müşavirlik Belgesi aldı. 2006 yılında TAV
Havalimanları’na Mali İşler Koordinatörü
olarak katılan, Temmuz 2010’da da Mali
İşler Direktörü olarak atanan Aydın, aynı
zamanda TÜRMOB İstanbul SMMM Odası
ve Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği
Üyesi’dir.
150
Ersagun Yücel
Genel Sekreter
1994’te Yıldız Teknik Üniversitesi’nde
Serigrafi öğrenimini tamamlayan Ersagun
Yücel, 1997’de New York Üniversitesi’nde
Reklamcılık ve Pazarlama Programı’na
katıldı. 1999’da California Newport
Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun
olan Yücel, halen aynı üniversitede
yüksek lisansına devam ediyor. Kariyerine
1993’te MR Com Graphics’te Grafiker
olarak başlayan Yücel, 1995 ve 1998
yılları arasında Rifle Jeans ve Calvin Klein
Jeans’te yöneticilik yaptı. 1999 yılında TAV
Havalimanları’nda Genel Müdür Asistanı
olarak göreve başladı. 2002 yılında TAV
Havalimanları Genel Sekreterliği’ne,
2009 yılında da TAV Havalimanları
Yönetim Kurulu Üyeliği’ne atanan Yücel,
Genel Sekreterlik bünyesinde Kurumsal
İletişim, Dış İlişkiler, Yönetim Sistemleri ile
Yönetim Kurulu İdari İşler çalışmalarını da
yönetmektedir.
Haluk Bilgi
Kuzey Afrika Direktörü
1992 yılında İstanbul Üniversitesi İktisat
Fakültesi İktisat Bölümü’nden mezun olan
Haluk Bilgi, İşletme yüksek lisansını 1999
yılında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nde
tamamladı. Aynı yıl Harvard Business
School SEPEP (Structuring Effective
Private Equity Partnership) Programı’na
katıldı. Kariyerine 1991 yılında BBBAG
A.Ş.’de Dış İlişkiler Sorumlusu olarak
başladı. 1993 yılında Sibkon A.Ş. ile ilk
yurt dışı görevine Sibirya Novokuznetks’de
başlayan Bilgi, 1995 yılında katıldığı
Tepe Grubu ve bağlı uluslararası
ortaklıklarında 10 yıl süre ile sırasıyla
Rusya Federasyonu, İngiltere, ABD ve
Irak’ta üst düzey yönetici olarak görev
aldı. 2005 yılında TAV Havalimanları’na
İş Geliştirme Grup Müdürü olarak
katılmadan önce Tepe İnşaat Sanayi
A.Ş. İş Geliştirme Koordinatörü görevini
yürütüyordu. Bilgi, 2001 yılından itibaren
American Management Association,
DEİK Türk-Amerikan İş Konseyi Yurt
dışı Müteahhitlik Komitesi, Orta Anadolu
İhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu ve
Global Ethics üyeliklerinde bulundu. 2008
yılında TAV Havalimanları İştiraklerden
Sorumlu İş Geliştirme Direktörlüğü’ne
atanan Bilgi, aynı zamanda TAV Tunus
Ülke Direktörlüğü görevini yürütmektedir.
KURUMSAL YÖNETİM
Mehmet Erdoğan
Dış İlişkiler Direktörü
1982’de Anadolu Üniversitesi İşletme
Bölümü’nden mezun olan Erdoğan,
Türk Sigorta Enstitüsü’nde iki yıl
boyunca sigortacılık eğitimi gördü. TAV
Havalimanları’nda Dış İlişkiler Direktörü
olarak görev yapan Erdoğan, TAV
Havalimanları’na katılmadan önce çeşitli
şirketlerinde görev aldı. 2006 yılında TAV
Havalimanları Yönetim Kurulu Üyeliği’ne
atandı.
Murat Örnekol
İşletmeler Direktörü
Üniversitesi Endüstri Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olan Murat
Örnekol, 2006-2008 yılları arasında
TAV Esenboğa Genel Müdürlüğü yaptı.
TAV Havalimanları’na katılmadan önce
Kutlutaş Holding’de Planlama Mühendisi,
BİM Müdürü ve Ticaret Müdürü olarak
çalıştı. Bilgi teknolojileri sektöründe
faaliyet gösteren Bordata şirketinde
Genel Müdür, Beretta Holding’de
Genel Müdür, ayrıca Bayındır Grubu
şirketlerinde Lojistik ve İş Geliştirme
Koordinatörlüğü, Sağlık Sektörü
Başkanlığı, Telekom Proje Direktörlüğü ve
Holding İcra Kurulu Başkan Yardımcılığı
görevlerinde bulundu. Örnekol, 2008
yılında TAV Havalimanları’nda İşletmeler
Direktörlüğü’ne atandı.
Nursel Ilgen
Yatırımcı İlişkileri Direktörü
Nursel İlgen, Orta Doğu Teknik
Üniversitesi (ODTÜ) İşletme Bölümü’nden
1997 senesinde mezun olduktan sonra
çalışma hayatına Ata Yatırım’da başladı.
1997-2002 arasında Ata Yatırım’da
portföy yöneticisi ve kıdemli analist
olarak görev yaptı. İlgen, 2002-2006
yılları arasında ise İş Yatırım Araştırma
Departmanında bölüm yönetmeni
olarak görev aldı. Şirket, sektör ve
makro ekonomik bazlı araştırma
raporlarının hazırlanması ile yerli
ve yabancı kurumsal yatırımcılara
sunumlarının gerçekleştirilmesinin
yanı sıra halka arz ve özelleştirme
projelerinde de görev aldı. 2006 yılında
katıldığı TAV Havalimanları’nda halka
arz sürecinde görev aldı ve Yatırımcı
İlişkileri Departmanı’nı kurarak bu
bölümde çeşitli hisse satış işlemleri dahil
olmak üzere çalışmalarını devam ettirdi.
Yatırımcı İlişkileri alanında Thomson
Extel tarafından yerli ve yabancı finans
kuruluşları arasında yapılan oylamada
Türkiye’de yatırımcı ilişkileri yetkilisi
alanında 2009 ve 2011’de ikinci,
2010 ve 2012’de birinci seçilmiştir.
Avrupa Ulaştırma sektöründe yapılan
benzer bir çalışmada İlgen, Yatırımcı
İlişkileri alanında 2012 yılında Avrupa
ikincisi unvanını kazanmıştır. Chartered
Financial Analyst (CFA), SPK İleri Düzey
ve Kurumsal Yönetim derecelendirme
lisanslarına sahiptir. CFA Institute, CFA
Society of Istanbul, TÜYİD, TKYD üyelikleri
bulunmaktadır.
151
Üst Yönetim
Serkan Kaptan
İş Geliştirme Direktörü
2003 yılından bu yana TAV Havalimanları
Holding İş Geliştirme Direktörü olarak
görev yapan Kaptan, 1995 yılında İstanbul
Üniversitesi İşletme Bölümü’nden mezun
oldu. 2002’de ise Marmara Üniversitesi
İşletme Yüksek Lisansı Programı’nı
tamamladı. 1998 yılında İstanbul Atatürk
Havalimanı yap-işlet-devret projesi ile TAV
Havalimanları Holding’e katıldı. 19982001 yılları arasında TAV Havalimanları
Holding’in ortağı VIE’ye ait Airport
Consulting Vienna şirketinde havalimanı
işletme danışmanı olarak görev yaptı. TAV
Havalimanları’na katılmadan önce, Birgenair
Charter Group’ta Dispatcher ve Operasyon
Sorumlusu olarak çeşitli görevler üstlendi.
Havalimanı ve havayolu işletmeciliği ve
kamu-özel-sektör işbirliği ile yapılan altyapı
projelerinde 18 yıllık deneyime sahip olan
Kaptan, TAV Havalimanları Holding’in İran
ve Gürcistan’da ülke operasyonlarının uzun
süreli ülke ve ilişki yönetimi sorumluluğunu
üstlenmiştir. 2010 yılından bu yana ise Dış
Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Türk-Leton
İş Konseyi Başkanlığı’nı yürütmektedir.
Waleed Youssef
Körfez Arap Ülkeleri Direktörü ve
Acı Temsilcisi
Berkeley Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olan Dr. Waleed
Youssef, aynı üniversitede Ulaşım
Ekonomisi alanında yüksek lisans
ve Havayolu Taşımacılığı Finansı
alanında doktora derecesi aldı. TAV
Havalimanları’na katılmadan önce Abu
Dhabi Airports Şirketi’nde Direktör,
Dünya Bankası Grubu’nun özel sektör
yapılanması olan Uluslararası Finans
Kurumu’nda (IFC) Havacılık Sektörü
Uzmanı olarak görev yaptı. Havalimanı
özelleştirmelerinde geniş deneyime sahip
olan Youssef, JFK Terminal 4 (ABD),
Brisbane Havalimanı (Avustralya) ve
Bangalore Uluslararası Havalimanı’nda
(Hindistan) başarılı operasyonlar yürüttü.
IFC’de bulunduğu süre içerisinde Ürdün,
Suudi Arabistan, Madagaskar, Nijerya
ve Panama hükümetlerine özelleştirme
danışmanlığı da yapan Dr. Youssef, Abu
Dabi’de iki havalimanı şirketinin (Abu
Dhabi ve Al Ain) kurumsallaştırması
ve sertifikasyon sürecine liderlik etti.
Eski Uluslararası Havalimanları Konseyi
(Airports Council International/ACI) Dünya
Ekonomi Daimi Komitesi Başkanı olan
Dr. Youssef, aynı zamanda ACI Avrupa
Ekonomi Komitesi üyesi ve Amerikan
Ulusal Bilimler Akademisi Ulaştırma
Araştırma Kurulu Havaalanı ve Hava
Sahası Kapasitesi ve Rötar Komitesi
Üyesi’dir.
Dr. Waleed Youssef, 2008-2012 yılları
arasında, Körfez Arap Ülkeleri Direktörü
ve ACI Temsilcisi unvanlarını almadan
önce, TAV Havalimanları Strateji Direktörü
olarak görev yaptı.
152
Yiğit Oğuz Duman
İnsan Kaynakları Direktörü
Yiğit Oğuz Duman, Boğaziçi
Üniversitesi Endüstri Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olduktan sonra
Koç Üniversitesi’nde İşletme yüksek
lisans eğitimini tamamladı. Kariyerine
Kibar Holding A.Ş.’de başladı. Dış ticaret,
otomotiv, metal ve gıda gibi çeşitli
sektörlerde faaliyet gösteren grupta
değişim yönetimi, insan kaynakları
yönetimi, endüstriyel ilişkiler, kalite
güvence uygulamaları ve iş hukuku
gibi ana konu başlıklarında aktif
sorumluluklar aldı. Assan Alüminyum’da
İnsan Kaynakları Müdürlüğü ve Kibar
Holding’de İnsan Kaynakları ve İdari
İşler Direktörlüğü görevlerinde bulunan
Duman, 2008 yılında Turkcell Superonline
bünyesine katıldı. Turkcell Superonline’da
İnsan Kaynakları, Satınalma İdari İşler
ve Müşteri Deneyimi Yönetimi ana
başlıklarında görev alarak İş Destek Genel
Müdür Yardımcılığı ve Müşteri Deneyimi
Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı
rollerini üstlendi. 2011 yılında TAV
Havalimanları İnsan Kaynakları Direktörü
olarak görev yapmaya başlayan Duman,
1995 yılında üyesi olduğu Türkiye’nin
İnsan Kaynakları Yönetimi alanındaki en
büyük STK’sı olan Türkiye İnsan Yönetimi
Derneği’nin (PERYÖN) 2001 yılından
itibaren Yönetim Kurulları’nda çeşitli
yöneticilik görevlerini üstlendi. 20052010 yılları arasında PERYÖN Genel
Başkanı, 2010-2012 yılları arasında
PERYÖN Genel Başkan Yardımcısı olarak
görev yapan Duman, Mart 2012 itibarıyla
PERYÖN Yönetim Kurulu Başkanlığı
görevini yürütmektedir. Duman ayrıca
2012 yılından bu yana Trabzonspor
Basketbol Kulübü Yönetim Kurulu
Üyesi’dir.
KURUMSAL YÖNETİM
Kemal Ünlü
Genel Müdür, Tav İstanbul
1978 yılında Ankara Esenboğa
Havalimanı’nda Elektrik Teknisyeni
olarak çalışamaya başlayan Kemal Ünlü,
Gazi Üniversitesi Elektrik Mühendisliği
Bölümü’nü 1983 yılında bitirdi. 1988
yılında DHMİ Antalya Havalimanı Elektrik
Müdürü, 1994 yılında DHMİ Atatürk
Havalimanı Başmüdür Yardımcısı, Ağustos
1999-Mart 2004 tarihleri arasında DHMİ
Atatürk Başmüdürü olarak görev yaptı.
2004 yılında Başmüdürlük görevinden
emekli olarak TAV Havalimanları’na
katılan Ünlü, İran Projesi’nde görev aldı
ve İran’da yaklaşık dört ay çalıştıktan
sonra İstanbul’a döndü. 2006 yılında
TAV İstanbul Genel Müdürlüğü’ne atandı.
Kemal Ünlü, Türkiye Özel Sektör Havacılık
İşletmeleri Derneği’nde (TÖSHİD) 5 Aralık
2006 tarihinden bu yana 4. dönemdir
Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı olarak
görev yapmaktadır.
Erkan Balcı
Genel Müdür, Tav İzmir
Üniversitesi İnşaat Mühendisliği
Bölümü’nden mezun olan Balcı, TAV
Havalimanları’na katılmadan önce
Antalya I. Dış Hatlar Terminali’nde
Operasyon Müdürü, Fraport’da Bilgi
Teknolojileri Proje Müdürü, Bayındır
Antalya Havalimanı’nda Bilgi Teknolojileri
Şefi olarak görev aldı. 2006-2008
yılları arasında TAV İzmir Genel Müdür
Yardımcısı olarak görev yapan Balcı, Mart
2008-Ocak 2009 arasında vekaleten
yaptığı TAV İzmir Genel Müdürlüğü
görevini Ocak 2009’dan bu yana asaleten
yürütmektedir.
Nuray Demirer
Genel Müdür, Tav Esenboğa
1988 yılında İstanbul Teknik Üniversite
Mimarlık Bölümü’nden mezun olan Nuray
Demirer, kariyerine 1988 yılında Atölye
T Mimarlık’ta çalışarak başladı. Daha
sonra Eczacıbaşı İlaç Fabrikası İnşaat
ve İşletmesi’nde ve Tepe İnşaat’ta Saha
Şefliği, Yapım Müdürlüğü gibi birçok
pozisyonda görev aldı. 1999 yılında
Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali
İnşaatı ile TAV Havalimanları’na katıldı.
TAV Esenboğa İç-Dış Hatlar Terminali’nin
Proje Müdürlüğü’nü yapan, 2006-2008
yılları arasında TAV Esenboğa Genel
Müdür Yardımcılığı görevini üstlenen
Demirer, 2008 yılında TAV Esenboğa
Genel Müdürlüğü’ne atandı.
153
Üst Yönetim
Mete Erkal
Genel Müdür, TAV Gürcistan
1993 yılında Southern Illinois
Üniversitesi Finans Bölümü’nden mezun
olan Mete Erkal, 1995 yılı öncesinde
Blinder&Robinson şirketinde (St. Louis,
ABD) Yönetici Adayı ve Türk Hava
Yolları’nda New York ve Paris Hatları
Yöneticiliği görevlerinde bulundu.
1995-1999 yılları arasında Havaş Yer
Hizmetleri A.Ş.’nin özelleştirilmesi ve
Swissport ile yapılan ortaklıkta Satış
ve Servislerden Sorumlu Genel Müdür
Yardımcılığı ve 1999-2002 yılları arasında
Çelebi Hava Servisi A.Ş.’de Ticaret
Direktörlüğü görevlerinde bulundu. TAV
Havalimanları’na katılmadan önce üç
yıl süreyle ATA Holding’de Pazarlama
Direktörlüğü yapan Erkal, 2008-2009
yılları arasında TAV Havalimanları
İşletmeler Koordinasyon Müdürü, Eylül
2009-Haziran 2010 tarihleri arasında
TAV Georgia Genel Müdür Yardımcısı
(Genel Müdür Vekili) olarak görev yaptı.
Haziran 2010’da TAV Georgia Genel
Müdürü olarak atanan Erkal, aynı
zamanda American Marketing Association
Üyesi’dir.
Zoran Krstevski
Genel Müdür, TAV Makedonya
St. Cyril&Methodius Üniversitesi Hukuk
Fakültesi’nden 1985 yılında mezun olan
Krstevski, 1986-1990 yılları arasında da
Havacılık Hukuku Kıdemli Uzmanı olarak
çalıştı. 1996-2000 yılları arasında JSC
Makpetrol Başkan Vekili ve Genel Müdür
Yardımcısı unvanıyla faaliyette bulunan
Krstevski, üç yıl boyunca PEAS Airport
Services Genel Müdürü olarak görev yaptı.
2000-2002 yılları arasında Avrupa ile
İlişkilerden Sorumlu Başbakan Yardımcısı
olarak görev yapan Krstevski, 2002-2006
yılları arasında Makedonya Cumhuriyeti
Parlamento Üyeliği görevinde bulundu.
2006-2008 arasında Makedonya JSC
Airports Genel Müdürlüğü’nü yürüten
Krstevski, aynı zamanda ACI Politikası
Kurulu Üyesi olarak da çalıştı. TAV
2008-2010 yılları arasında Makedonya
Sivil Havacılık Kurumu Genel
Müdürlüğü’nü de üstlendi. Görevi
süresince Eurocontrol Yönetim Kurulu
Geçici Konseyi, Genişletilmiş Komite ve
ECAC Üyeliği’nin yanı sıra EASA Yönetim
Kurulu Gözlemciliği de yaptı.
Sofiene Abdessalem
Genel Müdür, Medine Havalimanı
1992 yılında Tunus Havacılık
Akademisi’nden mezun olan Sofiene
Abdessalem, Fransız Ulusal Sivil Havacılık
Okulu’nda (ENAC) Havalimanı Yönetimi
alanında yüksek lisans yaptı. Kariyerine,
1995 yılında Tunus’taki Sivil Havacılık ve
Havalimanları Ofisi’nde (OACA) Tozeur
Uluslararası Havalimanı Direktörü olarak
başlayan Abdessalem, Güney Tunus’ta
turizmin gelişmesine yönelik projelerde
yer aldı. 1997 yılında Uluslararası
Havalimanı (Tunus) Direktörü olarak
atanan Abdessalem, Hava Taşımacılığı,
Havalimanı Emniyeti ve Güvenliği gibi pek
çok havalimanı komitelerinde yer aldı.
Ayrıca Tunus’un havalimanı özelleştirme
sürecinde de bulundu.
2008 yılında TAV Tunus Operasyonlardan
Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak
atanan Abdessalem, 2011 yılında Tunus
Enfidha Uluslararası Havalimanı Genel
Müdürlüğü’ne terfi etti. TAV bünyesindeki
görevi esnasında devlet organlarıyla ilgili
koordinasyonları da yürüten Sofiene
Abdessalem, yeni Enfidha Havalimanının
inşaat ve operasyonel hazırlıklarına da
katkıda bulundu.
Abdessalem, Kasım 2011’den bu yana
Medine Uluslararası Havalimanı’nı işleten
TIBAH Airports İşletme A.Ş.’nin Genel
Müdürü olarak görev yapmaktadır.
Havacılık ve havalimanı yönetimi
alanlarında pek çok serfikasyonu
bulunan Abdessalem, ABD’den Havacılık
Güvenlik Yönetimi ve Fransa ENAC’tan
Havalimanı Üst Yönetim Eğitimi gibi
pek çok önemli sertifikayı almaya hak
kazanmasını yanı sıra ICAO, ACI, ve IATA
tarafından düzenlenen çeşitli konferans ve
seminerlere de katılmıştır.
154
KURUMSAL YÖNETİM
Ersan Arcan
Genel Müdür, ATÜ
1989 yılında Warnborough College
Oxford’tan (BBA) mezun olan Ersan
Arcan, 1991 yılında Almanya’nın
Heidelberg kentindeki Schiller Üniversitesi
İşletme Bölümü’nü tamamladı. Arcan,
TAV Havalimanları’na katılmadan önce
İsviçre’de A.T.A s.a.r.l’da Satış Sorumlusu,
Lüksemburg A.R.E.X Ltd.’de Satış Müdürü
olarak görev aldı. 1999-2006 yılları
arasında ATÜ’de Operasyon Müdürü,
2006-2007 yılları arasında ise Genel
Müdür Yardımcısı olarak görev yapan
Ersan Arcan, Ekim 2007’de ATÜ Turizm
İşletmeciliği A.Ş.’ye Genel Müdür olarak
atandı.
Sadettin Cesur
Genel Müdür, BTA
Londra Sheffield Hallam Üniversitesi
Seyahat ve Turizm İşletmeciliği
Bölümü’nden mezun olan Sadettin Cesur,
ABD’de Managing Succesfully eğitimi
aldı. TAV Havalimanları’na katılmadan
önce Çınar Otel, Parksa Hilton, Conrad
İstanbul, Four Seasons Otel de dahil
olmak üzere çeşitli beş yıldızlı otellerde ve
Bilintur Catering Center’da çalıştı. Cesur,
2000 yılında BTA Havalimanları Yiyecek
ve İçecek Hizmetleri Genel Müdürlüğü
görevine atandı.
Müjdat Yücel
Genel Müdür, Havaş
Çalışma yaşamına 1972 yılında Türk Hava
Yolları’nda (THY) başlayan Müjdat Yücel,
THY’nin Singapur, Tahran ve New York
temsilciliklerinde İstasyon Müdürü olarak
çalıştı. Yücel, 1992-94 yılları arasında
Yer İşletme Başkanlığı, 1994-98 yılları
arasında ise Yer İşletmeden Sorumlu
Genel Müdür Yardımcısı olarak görev
yaptı. Manchester ve Kuzey Batı Bölgesi
Satış ve Pazarlama Müdürlüğü de yapan
Yücel, 2003 yılında THY’den ayrıldı. 2004
yılında Genel Müdür Yardımcısı olarak
Havaş’ta göreve başlayan Yücel, 2005
yılında Genel Müdür olarak atandı.
155
Üst Yönetim
Turgay Şahan
Genel Müdür, Tav Güvenlik
1989 yılında Polis Akademisi’nden
mezun olan Şahan, 1989-1990
yıllarında İngiltere Polis Departmanı’nda
Mesleki Bütünleştirme Programı’na
ve 1999-2000 yılları arasında Ankara
Üniversitesi Avrupa Birliği Temel Eğitim
Programı’na katıldı. 1990-2006 yılları
arasında İzmir, Tunceli ve Ankara Emniyet
Müdürlükleri’nin çeşitli birimlerinde farklı
görevlerde bulunan Şahan, Haiti, Bosna,
Kosova, Birleşmiş Milletler Barış Gücü
ve Belçika’da ECAC görevlerinde yer
aldı. 1996-2006 yıllarında EGM Koruma
Dairesi Başkanlığı Hava Meydanları Şube
Müdürlüğü görevini de yürüten Şahan,
aynı zamanda Eğitim, Araştırma ve
Denetleme Uzmanları Kurulu (EADUK)
Başkanlığı görevlerinde de bulundu.
2006 yılında TAV Güvenlik bünyesinde
Esenboğa Havalimanı Güvenlik Müdürü
olarak göreve başlayan Şahan,
2007-2010 yılları arasında Esenboğa
Havalimanı Özel Güvenlik Koordinatörü
olarak çalıştı. Ocak 2010-Nisan 2011
arasındaki dönemde Genel Müdür
Yardımcılığı görevini üstlenen Şahan,
Nisan 2011’de TAV Özel Güvenlik
Hizmetleri Genel Müdürü olarak atandı.
156
Binnur Onaran
Genel Müdür, Tav Bilişim
1990-1993 yılları arasında Conestoga
College Bilgisayar Programcılığı/Analist
Programı’nı tamamlayan Binnur Onaran,
1993-1995 yılları arasında Vancouver
CDI College Eğitim Müdürü olarak
Bilgisayar Programcılığı ve Network
Yönetimi eğitimleri verdi. 1995-2002
yılları arasında Mercedes Benz Türkiye
Bilgi İşlem ve Organizasyon Bölümü’nde
yöneticilik yaptı. 2002’de Daimler Chrsyler
Üniversitesi Yöneticilik Programı’nı
tamamlayan Onaran, Mercedes Benz
Türkiye Organizasyon ve Bilgi Teknolojileri
Yönetim Müdürlüğü’ne atandı. TAV
TÜVTURK Bilgi Teknolojileri Direktörlüğü
yapan, network, telekomünikasyon,
yazılım, ERP ve altyapı sistem projeleri
yöneten Onaran, organizasyonel
yapılanma, süreç optimizasyonu ve sistem
geliştirme çalışmalarında görev aldı.
2006 yılında TAV Bilişim Sistem Destek
ve Uygulama Genel Müdür Yardımcılığı’na
atanan Onaran, Ekim 2009-Temmuz
2010 arasında Genel Müdürlüğe vekalet
etti; Temmuz 2010’da da TAV Bilişim
Hizmetleri Genel Müdürü olarak atandı.
KURUMSAL YÖNETİM
Eda Bildiricioğlu
Genel Müdür, Tav İşletme Hiz.
1991 yılında Doğu Akdeniz Üniversitesi
İşletme ve Ekonomi Bölümü’nden mezun
olan Eda Bildiricioğlu, çeşitli şirketlerde
Pazarlama Müdürü olarak görev yaptıktan
sonra 1997 yılında Ticari İşler Müdürü
olarak TAV Havalimanları’na katıldı.
Bildiricioğlu, 2006 yılında TAV İşletme
Hizmetleri Genel Müdürlüğü’ne atandı.
Anıl Ezgi Kadıoğlu
Tav Akademi Koordinatörü
Üniversitesi Psikoloji Bölümü’nden mezun
olan Anıl Ezgi Kadıoğlu, aynı üniversitede
Kamu Yönetimi yan dal programını
tamamladı. 2001-2002 yılları arasında
İngiltere’de Aston Business School’da
Organizasyonel Psikoloji ve İş İdaresi
yüksek lisans programını tamamladı.
Kadıoğlu daha sonra SHL İnsan Kaynakları
Danışmanlık şirketinde, uluslararası ve
Türkiye’nin önde gelen birçok şirketine
insan kaynakları danışmanlığı yaptı.
Turkcell Akademi’de Liderlik ve Yetenek
Gelişimi Müdürü olarak çalıştı. Burada,
stratejik liderlik gelişim programlarının
tasarımı ve uygulanması, koçluk,
mentorluk, gelişim danışmanlığı gibi
birçok farklı liderlik gelişim aracının
tasarım ve uygulanmasından sorumluydu.
Bugüne kadar CORPU Global Liderlik
Gelişim Danışma Kurulu’nda görev alan
Kadıoğlu ve ekibinin yaptığı çalışmalar
Harvard, ASTD gibi prestijli kurumlardan
ödüller de aldı.
Kadıoğlu, 2012 yılında TAV Akademi’nin
şirketleşme ve öncelikli olarak Kuzey
Afrika ve Orta Doğu bölgesinde yer
alan havalimanlarının ve çalışanlarının
gelişimini hedefleyen TAV Aviation
Minds Eğitim ve Danışmanlık Hizmetleri
şirketinin kurulma süreçlerini yönetti.
Türkiye Eğitim ve Gelişim Platformu
(TEGEP) Yönetim Kurulu Üyesi olarak da
görev yapan Kadıoğlu, 2012 yılında TAV
Akademi Koordinatörlüğü’ne atandı.
157
Komite Çalışma Esasları
TAV Havalimanları Yönetim
Kurulu’nda Oluşturulan
Komitelerin Çalışma Esasları
Genel Prensipler
Komiteler kendilerini ilgilendiren
konularda bir karar içeren her Yönetim
Kurulu toplantısı öncesinde bir araya
gelecektir. Komiteler, herhangi bir
aciliyet ya da önemli bir mani haricinde
Yönetim Kurulu toplantısından en
az bir gün önce toplanacaktır. Her
komitenin başkanı ya da başkanın
müsait olmaması halinde bu amaçla
atanmış olan bir komite üyesi, komite
toplantısını müteakip düzenlenen
Yönetim Kurulu toplantısında komitenin
konuyla ilgili takibat ve muamelesinin
bir özetini içeren bir raporlama
yapacaktır.
Komite üyeleri, komite toplantılarına
video konferans ya da herhangi bir
uygun telekomünikasyon aracıyla
katılabilirler.
Komitelerin üyelerine, her komite
toplantısından en az 3 işgünü öncesinde
ilgili takibatları işlemleri için gereken
belgeler iletilmiş olacaktır. Herhangi bir
acil ya da gerekli durum olduğunda,
toplantı daveti oturumdan hemen önce
uygun iletişim araçlarıyla, hatta sözel
olarak iletilebilir. Gereklilik, Yönetim
Kurulu’nun acil bir kararını gerektiren,
firmanın faaliyetlerini etkileyebilecek
öngörülemeyecek şartları ya da
operasyonları içermektedir. Başkan,
oturum esnasında toplantı çağrısının
aciliyetini ya da bu ihtiyaca yol açan
şartları açıklayacaktır.
Önceki paragrafa istinaden, komiteler
herhangi bir kurumiçi belgenin ya da
amaçlarına hizmet edecek herhangi bir
bilginin tebliğini talep etmeye yetkilidir.
158
Komite üyeleri ve komite toplantılarına
davet edilen kişiler, komitelere ifşa
edilen bilgiler ya da kendi görevleri
gereğince erişim sağladıkları bilgilerle
ilgili olarak gizlilik yükümlülüğüne bağlı
olarak hareket edeceklerdir.
İşlerini tamamlama amaçlarıyla
komiteler, Şirket ve Grup yöneticilerini
dinleyebilir ya da gerek duyulduğunda
dışarıdan uzmanlarla çalışabilirler.
Yılda bir defa komiteler, yükümlü
oldukları faaliyetin şartlarını
değerlendirecek ve gelecekteki döneme
ilişkin iş programlarını belirleyeceklerdir.
Kurumsal Yönetim Komitesi
Kurumsal Yönetim Komitesi’nin görev
ve sorumlulukları:
• Kurumsal yönetim prensiplerinin
uygulanıp uygulanmadığını tespit
etmek,
• Uymama durumunda arkada yatan
nedenleri ve bundan kaynaklanan
çıkar çatışmalarını değerlendirmek,
• Kurumsal yönetimin uygulanmasını
geliştirmek üzere Yönetim
Kurulu’na tavsiyelerde bulunmak;
Pay Sahipleriyle İlişkiler Birimi’nin
çalışmalarını izlemek,
• Şirket üst yönetiminin genel
ücretlendirmesi ve uygun olduğu
yerlerde ikramiyeler ya da farklı
tarzda ücretlendirmelerin kapsamı
hususlarında, ilgili Türk kanunu ve
kurumsal yönetim prensiplerine göre
önerilerde bulunmak,
• Yönetim Kurulu Üyeleri’nin ve
Şirket üst yönetiminin performans
değerlendirmesi ve kariyer
planlamasıyla ilgili yaklaşım, ilke
ve uygulamaları belirlemek ve
gözlemlemek. Ayrıca yürütülen
diğer faaliyetlerin yanı sıra Şirket
üst yönetiminin ücretlendirmesinin
sabit ve değişken ögeleri ile bu
ücretlendirmenin belirlenmesine
yönelik kuralları tavsiye etmek, bu
kuralların uygulanmasını gözetmek
ve kuralların Şirket performansının
yıllık değerlendirmesiyle tutarlı
olmasını sağlamak,
• Yönetim Kurulu’na uygun olduğu
hallerde Olağan Genel Kurul
Toplantısı’nda onaya sunulmak
üzere Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
ücretlerinin genel toplam tutarı
için, söz konusu Yönetim Kurulu
Üyesi ücretlerinin tahsisine yönelik
kuralları üyelerin Yönetim Kurulu
toplantılarına ve komitelerine bireysel
katılımının yanı sıra kendilerine
verilen görevleri de dikkate alarak
teklifte bulunmak. Ayrıca Yönetim
Kurulu’na üyelerin görevlerini
yaparken katlandıkları masrafların
geri ödemesine dair izlenecek bir
politika önermek,
• Yönetim Kurulu Üyeleri’nin
ücretlendirilmesiyle ilgili olarak
hissedarlara verilen ve halka
açıklanan bilgileri onaylamak,
• Yönetim Kurulu, yöneticiler ve diğer
çalışanlar arasında Şirket’in ticari
sırlarının yanlış kullanımını ve çıkar
çatışmalarını engellemek amacıyla
düzenlenmiş kurumiçi yönetmelik
ve politikalara uyum gösterilmesini
gözetmek.
Kurumsal Yönetim Komitesi,
halihazırda Şirket içerisinde kurulmuş
bulunmaktadır ve komite altı (6)
üyeden oluşacaktır. Üyelerden ikisi (2)
Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nden
seçilecektir. Bunlardan biri Kurumsal
Yönetim Komitesi’nin Başkanı olacaktır.
Kurumsal Yönetim Komitesi’nin
çoğunluğu, icracı olmayan Yönetim
Kurulu Üyeleri’nden oluşacaktır.
Aday Gösterme Komitesi’nin görev ve
sorumlulukları:
• Yönetim Kurulu’na uygun adayları
belirlemek,
KURUMSAL YÖNETİM
• Bu kişilerin değerlendirilmesi
ve eğitimi için şeffaf bir sistem
oluşturulmasına yönelik çalışmalar
yapmak, konuyla ilgili politika ve
stratejiler belirlemek,
• Yönetim Kurulu’ndaki bağımsız üyelik
için adayın, komiteye aday gösterildiği
an itibarıyla ilgili yönetmelik ve Şirket
Ana Sözleşmesi uyarınca gerekli
kriterler çerçevesinde, bağımsız
olduğunu belirten yazılı bir beyanda
bulunmasını sağlamak,
• Yönetim Kurulu’nun yapısı ve etkinliği
hakkında düzenli değerlendirmeler
yapmak ve önerilerini olası
değişikliklere göre Yönetim Kurulu’na
iletmek,
• Yönetim Kurulu’nun bağımsız
üyelerinin seçimiyle ilgili olarak,
yönetim ve hissedarları da kapsayan
bağımsız üyelik adaylarının
bağımsızlık kriterine uyup uymadığını
değerlendirmek ve değerlendirmeyi
Yönetim Kurulu’nun onayına sunmak,
• Genel Kurul Toplantısı’nın
duyurusuyla birlikte bağımsız
adayların nihai listesinin kamuoyuna
duyurulmasını sağlamak.
Aday Gösterme Komitesi altı (6) üyeden
oluşacaktır. Üyelerden ikisi (2) Bağımsız
Yönetim Kurulu Üyeleri’nden olacak
ve bu üyelerden biri Aday Gösterme
Komitesi’ne başkanlık edecektir.
Denetimden Sorumlu Komitesi
Denetimden Sorumlu Komite, Şirket’in
kurumsal ve konsolide hesaplarının
doğruluk ve gerçekliğini değerlendirme
konusunda Yönetim Kurulu’na yardım
edecektir. Ayrıca Yönetim Kurulu’nu
elde edilen bilginin güvenilirliği ve
kalitesiyle ilgili aydınlatacaktır. Yönetim
Kurulu yetkisi altında görevlerini yerine
getiren Denetimden Sorumlu Komite,
bizzat karar verme gücüne sahip
değildir.
Denetimden Sorumlu Komite, Yönetim
Kurulu’ndan verilen görevlerin bir
parçası olarak aşağıda belirtilen
hususlardan yükümlüdür:
a. Hesaplar:
• Hesapları oluşturmak için kullanılan
muhasebe metotlarının geçerliliğini
ve devamını incelemek; bu amaçla
konsolidasyonun kapsam ve
metotlarına özel ilgi göstermek,
• Grup üzerinde önemli bir etkisi olan
istinai faaliyetlerin ya da etkinliklerin
hesaplarına uygun uyarlama
yapılmasını sağlamak,
• Yönetim Kurulu’na sunulmadan
önce, altı aylık ve yıllık hesaplar
oluşturulurken kurumsal ve konsolide
hesaplarla birlikte hesaplara ilişkin
notları ve yönetim raporlarını
incelemek,
• Ana iştiraklerin ve bağlı şirketlerin
mali durumunu yılda bir kez
değerlendirmek.
b. Kontrol, İç Denetim, Bağımsız
Denetim Şirketi:
• Güvenilirliği sağlamak üzere bilgi
toplama ve kontrolü için gereken
tüm zaruri dahili prosedürlerin
uygulandığını kontrol etmek,
• Dahili kontrol sistemlerini
değerlendirmek, denetim
departmanının programı ve işinin
sonuçlarını ve tavsiyelerini, ayrıca
bunlarla ilgili uygulama ve sonuçları
incelemek,
• Dahili kontrol sistemlerinin etkinliğini
takip etmek,
• Yönetim Kurulu’na ihaleye sistematik
olarak davet edilecek bağımsız
denetim şirketinin seçimi konusunda
tavsiye ve ücretlendirmesi konusunda
görüş vermek. Burada Yönetim
Kurulu, bağımsız denetim şirketinin
teklifini ve seçimini denetleyerek
(her zaman ilgili mevzuatın uyulması
gereken hükümlerine tabi olarak),
bağımsız denetim şirketi için en iyi
teklifin -ilgili mevzuat uyarınca onay
gereken durumlarda- Genel Kurul’un
onayına sunulmasını sağlamak,
• Bağımsız denetim şirketinin yaptığı
işin kalitesini ve bağımsızlığını
-atanmış bilanço tasdiki ve işlerin yıllık
tetkikiyle birlikte- doğrulamak,
• Bağımsız denetim şirketinin iş
programını, alınan sonuç ve
tavsiyeleri incelemek.
c. Mali Politika:
• Şirket ve Grup bütçesini incelemek,
• Şirket ve Grubun finansal, muhasebe
ve genel vergilendirmesi politikasını
ve bunun uygulanışını incelemek.
(Özellikle komitenin Şirket ve Grubun
borç önetimiyle ilgili politikasını
(hedefler, risk kapsamı, kullanılan
mali araçlar, vb.) incelemesi
gerekmektedir),
• Tahmin ve öngürüler de dahil olmak
üzere firma çatısı altında toplanan
bilgiyi incelemek.
Denetimden Sorumlu Komite, Yönetim
Kurulu’nun tevdi ettiği diğer hususlar
ya da ilgili mevzuatın uyulması gereken
hükümlerine tabi olan ele alınmasına
gerek gördüğü diğer hususlarla da
ilgilenebilir.
Denetimden Sorumlu Komite’nin
başkanı ve tüm üyeleri, Şirket’in
bağımsız Yönetim Kurulu Üyeleri’nden
oluşur.
159
Komite Çalışma Esasları
Riskin Erken Saptanması
Komitesi
Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin
görevleri:
• Genel Yönetimle birlikte Grubun
maruz kaldığı temel riskleri, risk
haritalama gibi araçlarla düzenli
olarak değerlendirmek,
• Tüm önemli bilanço dışı
yükümlülükleri incelemek,
• Risk yönetim sistemlerinin etkinliğini
izlemek,
• Yönetim Kurulu’na Grubun stratejik
politikalarının tanımı ve uygulaması
ilgili görüş bildirmek (Özellikle
havacılık sektöründeki büyüme ve
gelişmelerle ilgili büyüme olasılıkları,
hizmet şirketlerinde ve ilgili
faaliyetlerde büyüme ve Grubun yer
aldığı rekabetçi ortamdaki gelişmeler),
• Yönetim Kurulu’na Grubun
çeşitlendirme (Yurt dışındaki
havalimanlarının yönetimi, taşınmaz
mallar portföyü vb.) ile ilgili
politikaları hakkında görüş vermek
ve düzenli olarak bu politikaların
sonuçlarını denetime tabi tutmak,
• İster Türkiye’de ister yurt dışında
olsun herhangi bir Grup şirketi
tarafından yürütülen yurt içi ya da
yurt dışı büyüme operasyonuna
ilişkin yukarıdaki paragrafta belirtiken
faaliyetleri ilgilendiren konuları
araştırmak ve bunlar hakkında
Yönetim Kurulu’na görüş bildirmek
(Önemli yatırım ve geliştirme
projeleri, satın almalar, var olan
iştirak paylarının (hissedarlık oranı)
azaltılması veya artırılması; Grup
faaliyetlerinin genişletilmesi, elden
çıkarılması veya faaliyetlerin sona
erdirilmesi; ortak girişimlerin
nakdi ya da ayni sermaye artımına
katılınması),
160
• Söz konusu projelerin ekonomik
ve mali şartları hakkında bir görüş
bildirmek, projenin risklerinin
getirisine kıyasla makul olduğunu
değerlendirmek,
• Şirket’in iktisadi doktrinini incelemek
(Mali düzenlemelerin etkileri üzerinde
yorum yaparak ve ücretlendirme
politikası hakkında teklifler
yayımlayarak vs. Şirket’in iktisadi
performansını, satın alma ve işleri
taşerona verme politikasını analiz
etmek).
Riskin Erken Saptanması Komitesi’nin
Başkanı, Şirket’in bağımsız bir Yönetim
Kurulu Üyesi olacaktır.
Denetimden Sorumlu Komite
Denetim Komitesi Başkanı
Kurumsal
Yönetim Komitesi
Kurumsal Yönetim Komitesi Başkanı
Denetim Komitesi Üyesi
Tayfun Bayazıt
Kurumsal Yönetim Komitesi Üyeleri
Tayfun Bayazıt
Pierre Graff
Francois Rubichon*
Pelin Akın
Başkanı
Başkanı
Jerome Calvet
Aday Gösterme Komitesi Üyeleri Riskin Erken Saptanma Komitesi Üyeleri
Tayfun Bayazıt
Pierre Graff**
Pierre Graff**
Laurent Galzy
Laurent Galzy
Hamdi Akın
Selim Akın
* 24.01.2013 tarihi itibarıyla Yönetim Kurulu üyeliğinden istifa eden Sn. Francois Rubichon yerine Sn.
Augustin de Romanet atanmıştır.
**24.01.2013 tarihi itibarıyla Aday Gösterme ve Riskin Erken Saptanması Komitesinden istifa eden Sn.
Pierre Graff yerine Sn. Augustin de Romanet atanmıştır.
KURUMSAL YÖNETİM
Şirket, Türk Ticaret Kanunu, Sermaye Piyasası Mevzuatı, Sermaye Piyasası Kurulu Düzenleme ve Kararları, Vergi Yasaları,
ilgili diğer yasal mevzuat hükümleri ile Şirket’in Ana Sözleşmesi’ni dikkate alarak kâr dağıtımı kararlarını belirlemektedir.
Şirket’in kârına katılım hususunda herhangi bir imtiyaz bulunmamaktadır.
2012 yılına ilişkin Kâr Dağıtım Teklifi
1. Şirket’in 01 Ocak 2012/31 Aralık 2012 tarihleri arasında icra ettiği faaliyetleri neticesinde Sermaye Piyasası Kurulu’nun
Seri: XI, No: 29 sayılı “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” hükümleri uyarınca hazırlanmış
olan bağımsız denetimden geçmiş konsolide mali tablolara göre oluşan kârının 285.858.000 TL, Türk Ticaret Kanunu ve
Vergi Usul Kanunu hükümleri çerçevesinde hesaplanan ticari karının ise 210.848.826 TL olduğuna,
2. Konsolide mali tablolara göre oluşan vergi sonrası kardan 285.858.000 TL’lik karın Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: IV
No: 27 sayılı tebliği uyarınca kâr dağıtımına esas olduğuna,
3. Türk Ticaret Kanunu’nun 519’ıncı maddesi çerçevesinde, ödenmiş sermayenin %20’sini buluncaya kadar birinci tertip
yasal yedek akçe ayrılması zorunludur. Buna göre; 10.542.441 TL’nın 2012 yılı için birinci tertip yasal yedek akçe olarak
ayrılmasına,
4. Konsolide mali tablolara göre 275.315.559 TL tutarındaki 2012 yılı dağıtılabilir kârına yıl içinde yapılan 765.086 TL
tutarındaki bağışların eklenmesi ile oluşan 276.080.645 TL’nin birinci temettü matrahı olarak belirlenmesine,
5. Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: IV No: 27 sayılı Tebliği’ne uygun olarak birinci temettü matrahı olarak dikkate alınan
276.080.645 TL’nin %20’sine karşılık gelen 55.216.129 TL’nin nakit birinci temettü olarak dağıtılmasına, 87.712.871
TL’nin ise nakit ikinci temettü olarak dağıtılmasına,
a. Toplam nakit olarak dağıtılacak 142.929.000 TL’nin tamamının dönem net kârından dağıtılmasına,
b. Bu itibarla hissedarlara 1 TL nominal değerinde beher hisse için brüt 0,39 TL (%39) olmak üzere toplam brüt 142.929.000
TL nakit temettü ödenmesine,
6. Sermaye Piyasası Mevzuatı ve Türk Ticaret Kanunu uyarınca, dağıtılacak olan kârın düşülmesinden sonra kalan tutarın
olağanüstü yedek olarak ayrılmasına ilişkin karar, Genel Kurul’un onayına sunulacaktır.
161
TAV Havalimanları 2012 Yılı Kâr Dağıtım Tablosu (TL)
1. Ödenmiş/Çıkarılmış Sermaye
363.281.250
2. Toplam Yasal Yedek Akçe (Yasal Kayıtlara Göre)
20.240.231
Esas Sözleşme uyarınca kar dağıtımda imtiyaz var ise söz konusu imtiyaza ilişkin bilgi
SPK’ya Göre
Yasal Kayıtlara Göre
3. Dönem Kârı
369.931.000
210.848.826
4. Ödenecek Vergiler ( - )
(84.073.000)
-
5. Net Dönem Kârı ( = )
285.858.000
210.848.826
-
-
7. Birinci Tertip Yasal Yedek ( - )
(10.542.441)
(10.542.441)
8. NET DAĞITILABİLİR DÖNEM KÂRI (=)
275.315.559
200.306.385
6. Geçmiş Yıllar Zararları ( - )
9. Yıl içinde yapılan bağışlar ( + )
10. Birinci temettüün hesaplanacağı bağışlar eklenmiş net
dağıtılabilir dönem kârı
11. Ortaklara Birinci Temettü (*)
- Nakit
765.086
276.080.645
55.216.129
- Bedelsiz
-
- Toplam
-
12. İmtiyazlı Hisse Senedi Sahiplerine Dağıtılan Temettü
-
13. Yönetim Kurulu üyelerine, çalışanlara vb. temettü
-
14. İntifa Senedi Sahiplerine Dağıtılan Temettü
-
15. Ortaklara İkinci Temettü
87.712.871
16. İkinci Tertip Yasal Yedek Akçe
-
17. Statü Yedekleri
-
-
18. Özel Yedekler
-
-
132.386.559
-
-
-
19. OLAĞANÜSTÜ YEDEK
20. Dağıtılması Öngörülen Diğer Kaynaklar
- Geçmiş Yıl Kârı
- Olağanüstü Yedekler
- Kanun ve Esas Sözleşme Uyarınca
Dağıtılabilir Diğer Yedekler
162
Bağlı Şirket Raporu
KURUMSAL YÖNETİM
TAV Havalimanları Yönetim Kurulu Türk Ticaret Kanunu’nun 199’uncu Maddesi
Kapsamında Hazırlanan 2012 Yılı Bağlı Şirket Raporu
1 Temmuz 2012 tarihinde yürürlüğe giren 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 199’uncu maddesi
uyarınca, TAV Havalimanları Yönetim Kurulu, faaliyet yılının ilk üç ayı içinde, geçmiş faaliyet yılında
Şirket’in hâkim ortağı ve hakim ortağına bağlı şirketlerle ilişkileri hakkında bir rapor düzenlemek
ve bu raporun sonuç kısmına faaliyet raporunda yer vermekle yükümlüdür. TAV Havalimanları’nın
ilişkili taraflarla yapmış olduğu işlemler hakkında gerekli açıklamalar 39 nolu finansal rapor
dipnotunda yer almaktadır. TAV Havalimanları Yönetim Kurulu tarafından hazırlanan Rapor’da
“TAV Havalimanları’nın hakim ortakları ve hakim ortaklarının bağlı ortaklıkları ile 2012 yılı içinde
yapmış olduğu tüm işlemlerde, işlemin yapıldığı veya önlemin alındığı veya alınmasından kaçınıldığı
anda tarafımızca bilinen hal ve şartlara göre, her bir işlemde uygun bir karşı edim sağlandığı ve
Şirket’i zarara uğratabilecek alınan veya alınmasından kaçınılan herhangi bir önlem bulunmadığı
ve bu çerçevede denkleştirmeyi gerektirecek herhangi bir işlem veya önlemin olmadığı sonucuna
ulaşılmıştır.” denilmektedir.
163
164
TAV Havalimanları Holding A.Ş.
ve Bağlı Ortaklıkları
31 Aralık 2012 Tarihinde Sona Eren
Hesap Dönemine Ait Konsolide Finansal
Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu
Denetçi Raporu
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG ANONİM ŞİRKETİ
YILLIK OLAĞAN GENEL KURULU’NA
Unvan
:
TAV Havalimanları Holding A.Ş.
Merkezi
:
İstanbul
Sermayesi
:
363.281.250 TL (31.12.2012 itibariyle)
Faaliyet Konusu
:
Havalimanları, Havalimanları Terminal Yapım ve İşletmeciliği ile ilgili Yatırım
ve İşletmecilik Faliyetleri, bu faaliyetlerle iştigal eden kuruluşlara iştirak
edilmesi, yönetim ve finansman hizmeti verilmesi.
Denetçilerin Adı ve Görev Süreleri, Ortak veya Şirket’in
Personeli Olup Olmadıkları
:
Murat AŞKAR, Meral ALTINOK, Seda AKKUŞ TECER Şirkete ortaklığımız
yoktur, Şirket’in personeli değiliz.
Katılınan Yönetim Kurulu ve Yapılan Denetleme Kurulu
Toplantısının Sayısı
:
6 (altı) defa Denetleme Kurulu toplantısı yapılmıştır.
Ortaklık Hesapları, Defter ve Belgeleri Üzerinde
Yapılan İncelemenin Kapsamı, Hangi Tarihlerde
Yapıldığı ve Varılan Sonuç
:
Vergi Mevzuatı ve Ticaret Hukuku açısından 3., 6., 9., 12. ayların
ilk haftalarında tetkik ve kontrol yapılmış, Tenkide değer bir hususa
rastlanmamıştır.
Türk Ticaret Kanunu’nun 353. Maddesinin 1. Fıkrasının
3 Numaralı Bendi Gereğince Ortaklık Veznesinde Yapılan
Sayımların Sayısı ve Sonuçları
:
Denetimler sırasında kasa sayımları yapılmış, sayım tutanakları düzenlenmiş,
sayım neticesinde kaydi durum ile fiili durumun uygun olduğu tespit edilmiştir.
Türk Ticaret Kanunu’nun 353. Maddesinin 1. Fıkrasının
4 Numaralı Bendi Gereğince Yapılan İnceleme
Tarihleri ve Sonuçları
:
Her ayın ilk gününde yapılan incelemelerde mevcut kıymetli evrakın defter
kayıtlarına uygun olduğu tespit edilmiştir.
İntikal Eden Şikayet ve Yolsuzluklar ve Bunlar Hakkında
Yapılan İşlemler
:
Herhangi bir şikayet intikal etmemiştir.
TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi’nin 01.01.2012 - 31.12.2012 dönemi hesap ve işlemlerini Türk Ticaret Kanunu, Ortaklığın Esas
Sözleşmesi ve Diğer Mevzuat ile genel kabul görmüş Muhasebe ilke ve Standartları’na göre incelemiş bulunmaktayız.
Görüşümüze göre, içeriğini benimsediğimiz 31.12.2012 tarihi itibariyle düzenlenmiş bilanço, ortaklığın anılan tarihteki gerçek mali durumunu
01.01.2012 - 31.12.2012 dönemine ait gelir tablosu anılan döneme ait faaliyet sonuçlarını, gerçeğe uygun ve doğru olarak yansıtmakta; kar
dağıtım önerisi yasalara ve Ortaklık Esas Sözleşmesi’ne uygun bulunmaktadır.
Bilançonun ve gelir tablosunun onaylanmasını ve Yönetim Kurulu’nun aklanmasını oylarınıza arz ederiz.
DENETİM KURULU
166
Murat AŞKAR
Meral ALTINOK
Seda AKKUŞ TECER
Sorumluluk Beyanı
SERMAYE PİYASASI KURULU’NUN SERİ: XI, NO: 29 SAYILI TEBLİĞİNİN ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜNÜN 9. MADDESİ
GEREĞİNCE SORUMLULUK BEYANI
Şirketimiz, Yönetim Kurulu ve Denetim Komitesi tarafından onaylanmış 2012 Ocak - Aralık dönemine ait Sermaye Piyasası Kurulu’nun
Seri: XI No: 29 “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” uyarınca Uluslararası Finansal Raporlama Standartları
çerçevesinde ve SPK’nın 17.03.2005 tarihinde yapmış olduğu 11/367 sayılı kararı doğrultusunda, SPK tarafından 20 Aralık 2004 tarihli
duyuru ile uyulması zorunlu formatlara uyumlu olarak hazırlanan konsolide mali tablolarımız ektedir.
a) 31 / 12 / 2012 tarihli konsolide mali tabloların tarafımızca incelendiğini,
b) Şirketimizin görev ve sorumluluk alanında sahip olduğumuz bilgiler çerçevesinde, konsolide mali tabloların önemli konularda gerçeğe aykırı
bir açıklama içermediğini ya da açıklamanın yapıldığı tarih itibarıyla yanıltıcı olması sonucunu doğurabilecek herhangi bir eksiklik içermediğini,
c) Yürürlükteki finansal raporlama standartlarına göre hazırlanmış finansal tabloların konsolidasyon kapsamındakilerle birlikte Şirketimizin
aktifleri, pasifleri, finansal durumu ve kâr ve zararı ile ilgili gerçeği dürüst bir biçimde yansıttığı ve faaliyet raporunun işin gelişimi ve
performansını ve konsolidasyon kapsamındakilerle birlikte Şirketimizin finansal durumunu, karşı karşıya olduğu önemli riskler ve belirsizliklerle
birlikte, dürüstçe yansıttığını,
beyan ederiz.
Saygılarımızla
Sani ŞENER İcra Kurulu Başkanı Deniz AYDIN
Mali İşler Direktörü
Bağımsızlık Beyanı
TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı’na,
Şirketinizin 11 Mayıs 2012 tarihli Genel Kurul Toplantısında Bağımsız Yönetim Kurulu Üyeliğine aday olmam nedeniyle,
a) Şirket, şirketin ilişkili taraflarından biri veya şirket sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak %5 veya daha fazla paya sahip hissedarların
yönetim veya sermaye bakımından ilişkili olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlarım arasında, son
beş yıl içinde, doğrudan veya dolaylı istihdam, sermaye veya önemli nitelikte ticari ilişkinin kurulmamış olduğunu,
b) Son beş yıl içerisinde, başta şirketin denetimini, derecelendirilmesini ve danışmanlığını yapan şirketler olmak üzere, yapılan anlaşmalar
çerçevesinde şirketin faaliyet ve organizasyonunun tamamını veya belli bir bölümünü yürüten şirketlerde çalışmamış ve yönetim kurulu üyesi
olarak görev almamış olduğumu,
c) Son beş yıl içerisinde, şirkete önemli ölçüde hizmet ve ürün sağlayan firmaların herhangi birisinde ortak, çalışan veya yönetim kurulu üyesi
olmadığımı,
d) Şirket sermayesinde sahip olduğum pay oranının %1’den fazla olmadığını ve bu payların imtiyazlı olmadığını,
e) Bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip
olduğumu,
f) Yönetim Kuruluna aday gösterilme tarihi itibarıyla ve seçilmem durumunda görevim süresince, herhangi bir kamu kurum ve kuruluşunda
tam zamanlı çalışmadığımı ve çalışmayacağımı,
g) Gelir Vergisi Kanunu’na göre Türkiye’de yerleşik olduğumu,
h) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, şirket ortakları arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat
sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu,
i) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde şirket işlerine
zaman ayırabileceğimi,
Beyan ederim.
Saygılarımla,
D. Sevdil Yıldırım Necmi Rıza BOZANTI
Tayfun BAYAZIT
Bağımsızlık Beyanı
TAV Havalimanları Holding A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanlığı’na,
TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi (“Şirket”) Yönetim Kurulu’nda, mevzuat, sözleşme ve Sermaye Piyasası Kurulu tarafından ilan
edilen Kurumsal Yönetim İlkelerinde belirlenen kriterler kapsamında “bağımsız üye” olarak görev yapmaya aday olduğumu,
a) Şirket, Şirket’in ilişkili taraflarından biri veya Şirket sermayesinde doğrudan veya dolaylı olarak %5 veya daha fazla paya sahip hissedarların
yönetim veya sermaye bakımından ilişkili olduğu tüzel kişiler ile kendim, eşim ve üçüncü dereceye kadar kan ve sıhrî hısımlarım arasında, son
beş yıl içinde, doğrudan veya dolaylı istihdam, sermaye veya önemli nitelikte ticari ilişki kurulmadığını,
b) Son beş yıl içerisinde, başta Şirket’in denetimini, derecelendirilmesini ve danışmanlığını yapan şirketler olmak üzere, yapılan anlaşmalar
çerçevesinde Şirket’in faaliyet ve organizasyonunun tamamını veya belli bir bölümünü yürüten şirketlerde çalışmamış ve yönetim kurulu üyesi
olarak görev almamış olduğumu,
c) Son beş yıl içerisinde, Şirket’e önemli ölçüde hizmet ve ürün sağlayan firmaların herhangi birisinde ortak, çalışan veya yönetim kurulu üyesi
olmadığımı,
d) Şirket sermayesinde sahip olduğum pay oranının %1’den az olduğunu ve bu payların imtiyazlı olmadığını/Şirket sermayesinde pay sahibi
olmadığımı,
e) Ekte yer alan özgeçmişimde görüleceği üzere, bağımsız yönetim kurulu üyesi olmam sebebiyle üstleneceğim görevleri gereği gibi yerine
getirecek mesleki eğitim, bilgi ve tecrübeye sahip olduğumu,
f) Kamu kurum ve kuruluşlarında, aday gösterildiğim tarih itibarıyla tam zamanlı çalışmıyor olduğumu ve seçilmem durumunda görevim
süresince tam zamanlı çalışmıyor olacağımı,
g) Şirket faaliyetlerine olumlu katkılarda bulunabilecek, Şirket ortakları arasındaki çıkar çatışmalarında tarafsızlığımı koruyabilecek, menfaat
sahiplerinin haklarını dikkate alarak özgürce karar verebilecek güçlü etik standartlara, mesleki itibara ve tecrübeye sahip olduğumu,
h) Şirket faaliyetlerinin işleyişini takip edebilecek ve üstlendiğim görevlerin gereklerini tam olarak yerine getirebilecek ölçüde Şirket işlerine
zaman ayıracağımı,
beyan ederim.
Saygılarımla,
Jérome Paul Jacques Marie Calvet
BAĞIMSIZ DENETİM RAPORU
TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi Yönetim Kurulu’na
TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları’nın (“Grup”) 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle hazırlanan ve ekte yer alan
konsolide finansal durum tablosu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide kapsamlı gelir tablosunu, konsolide özkaynak değişim tablosunu ve
konsolide nakit akış tablosunu, önemli muhasebe politikalarının özetini ve dipnotları denetlemiş bulunuyoruz.
Finansal Tablolarla İlgili Olarak Grup Yönetiminin Sorumluluğu
Grup yönetimi konsolide finansal tabloların Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartlarına göre hazırlanması
ve dürüst bir şekilde sunumundan sorumludur. Bu sorumluluk, konsolide finansal tabloların hata ve/veya hile ve usulsüzlükten kaynaklanan
önemli yanlışlıklar içermeyecek biçimde hazırlanarak, gerçeği dürüst bir şekilde yansıtmasını sağlamak amacıyla gerekli iç kontrol sisteminin
tasarlanmasını, uygulanmasını ve devam ettirilmesini, koşulların gerektirdiği muhasebe tahminlerinin yapılmasını ve uygun muhasebe
politikalarının seçilmesini içermektedir.
Bağımsız Denetim Kuruluşunun Sorumluluğu
Sorumluluğumuz, yaptığımız bağımsız denetime dayanarak bu konsolide finansal tablolar hakkında görüş bildirmektir. Bağımsız denetimimiz,
Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan bağımsız denetim standartlarına uygun olarak gerçekleştirilmiştir. Bu standartlar, etik ilkelere
uyulmasını ve bağımsız denetimin, konsolide finansal tabloların gerçeği doğru ve dürüst bir biçimde yansıtıp yansıtmadığı konusunda makul
bir güvenceyi sağlamak üzere planlanarak yürütülmesini gerektirmektedir.
Bağımsız denetimimiz, konsolide finansal tablolardaki tutarlar ve dipnotlar ile ilgili bağımsız denetim kanıtı toplamak amacıyla, bağımsız
denetim tekniklerinin kullanılmasını içermektedir. Bağımsız denetim tekniklerinin seçimi, konsolide finansal tabloların hata ve/veya hileden
ve usulsüzlükten kaynaklanıp kaynaklanmadığı hususu da dahil olmak üzere önemli yanlışlık içerip içermediğine dair risk değerlendirmesini
de kapsayacak şekilde, mesleki kanaatimize göre yapılmıştır. Bu risk değerlendirmesinde, Grup’un iç kontrol sistemi göz önünde
bulundurulmuştur. Ancak, amacımız iç kontrol sisteminin etkinliği hakkında görüş vermek değil, bağımsız denetim tekniklerini koşullara
uygun olarak tasarlamak amacıyla, Grup yönetimi tarafından hazırlanan konsolide finansal tablolar ile iç kontrol sistemi arasındaki ilişkiyi
ortaya koymaktır. Bağımsız denetimimiz, ayrıca Grup yönetimi tarafından benimsenen muhasebe politikaları ile yapılan önemli muhasebe
tahminlerinin ve konsolide finansal tabloların bir bütün olarak sunumunun uygunluğunun değerlendirilmesini içermektedir. Bağımsız denetim
sırasında temin ettiğimiz bağımsız denetim kanıtlarının, görüşümüzün oluşturulmasına yeterli ve uygun bir dayanak oluşturduğuna inanıyoruz.
Görüş
Görüşümüze göre, ilişikteki konsolide finansal tablolar, TAV Havalimanları Holding Anonim Şirketi ve Bağlı Ortaklıkları’nın 31 Aralık 2012
tarihi itibariyle konsolide finansal durumunu, aynı tarihte sona eren yıla ait konsolide finansal performansını ve konsolide nakit akışlarını,
Sermaye Piyasası Kurulu’nca yayımlanan finansal raporlama standartları (Not 2) çerçevesinde doğru ve dürüst bir biçimde yansıtmaktadır.
İstanbul, 22 Şubat 2013
Akis Bağımsız Denetim ve Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik A.Ş.
İsmail Önder Ünal, SMMM
Sorumlu Ortak, Başdenetçi
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI
31 ARALIK 2012 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE
FİNANSAL DURUM TABLOSU
(Tüm tutarlar aksi belirtilmedikçe, bin Türk Lirası (“TL”) olarak ifade edilmiştir. TL dışındaki para birimleri, aksi belirtilmedikçe bin olarak belirtilmiştir.)
Bağımsız Denetimden Geçmiş
VARLIKLAR
Dipnot Referansları
Dönen Varlıklar
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
1.931.626
1.724.774
Nakit ve Nakit Benzerleri
6
148.557
186.576
Türev Finansal Araçlar
9
712
10.281
- İlişkili Taraflardan Ticari Alacaklar
39
151.409
18.128
- Diğer Ticari Alacaklar
10
228.274
180.409
- İlişkili Taraflardan Ticari Olmayan Alacaklar
39
2.146
1.286
- Kısa Vadeli Diğer Alacaklar
11
4.366
4.539
Kullanımı Kısıtlı Banka Bakiyeleri
12
945.383
869.371
Stoklar
14
53.359
45.641
Peşin Ödenen İmtiyaz ve Kira Giderleri
15
323.641
301.687
Diğer Dönen Varlıklar
28
73.779
106.856
3.356.723
3.361.381
178.396
230.448
Ticari Alacaklar
Diğer Alacaklar
Duran Varlıklar
Ticari Alacaklar
10
Finansal Yatırımlar
Maddi Duran Varlıklar
7
57
59
20
451.539
437.351
Maddi Olmayan Duran Varlıklar
21
1.996.985
1.960.686
Şerefiye
22
357.761
371.772
Ertelenmiş Vergi Varlığı
37
235.542
199.704
Peşin Ödenen İmtiyaz ve Kira Giderleri
15
134.345
160.001
Diğer Duran Varlıklar
28
2.098
1.360
5.288.349
5.086.155
TOPLAM VARLIKLAR
Ekteki dipnotlar bu konsolide finansal tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır.
172
FİNANSAL TABLOLAR
31 ARALIK 2012 TARİHİ İTİBARİYLE KONSOLİDE
FİNANSAL DURUM TABLOSU
KAYNAKLAR
Kısa Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Türev Finansal Araçlar
Ticari Borçlar
- İlişkili Taraflara Ticari Borçlar
- Diğer Ticari Borçlar
Diğer Borçlar
- İlişkili Taraflara Ticari Olmayan Borçlar
- Kısa Vadeli Diğer Borçlar
Dönem Karı Vergi Yükümlülüğü
Borç Karşılıkları
Diğer Kısa Vadeli Yükümlülükler
Uzun Vadeli Yükümlülükler
Finansal Borçlar
Diğer Borçlar
- İlişkili Taraflara Ticari Olmayan Borçlar
- Uzun Vadeli Diğer Borçlar
Kıdem Tazminatı Karşılığı
Ertelenmiş Vergi Yükümlülüğü
Diğer Uzun Vadeli Yükümlülükler
ÖZKAYNAKLAR
Ana Ortaklığa Ait Özkaynaklar
Ödenmiş Sermaye
Ortak Yönetim Altındaki İşletmeler
Hisse Senedi İhraç Primleri
Değer Artış Yedeği
Finansal Riskten Korunma Yedeği
Diğer Yedekler
Yabancı Para Çevrim Farkları
Kardan Ayrılan Kısıtlanmış Yedekler
Geçmiş Yıllar Karları
Net Dönem Karı
Kontrol Gücü Olmayan Paylar
TOPLAM KAYNAKLAR
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
8
9
1.239.863
522.506
389.754
1.070.039
496.705
309.718
39
10
17.069
121.541
7.012
96.227
39
11
37
24
28
9.365
98.438
23.269
20.162
37.759
18.458
65.598
28.793
13.718
33.810
8
2.786.165
2.646.317
2.641.666
2.495.225
39
11
26
37
28
15.129
26.731
40.458
13.834
43.696
18.863
38.962
25.070
14.851
48.695
1.262.321
1.186.051
363.281
76.811
409.160
1.336
(212.985)
(46.410)
151.981
108.661
48.358
285.858
76.270
1.374.450
1.161.326
363.281
76.811
409.160
2.139
(147.497)
14.470
195.065
65.872
59.386
122.639
213.124
5.288.349
5.086.155
29
173
31 ARALIK 2012 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT
KONSOLİDE KAPSAMLI GELİR TABLOSU
2012
2011
Satış Gelirleri
Satışların Maliyeti (-)
5-30.1
30.2
BRÜT KAR
Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri (-)
Genel Yönetim Giderleri (-)
Diğer Faaliyet Gelirleri
31
33
FAALİYET KARI
Finansal Gelirler
Finansal Giderler (-)
34
35
VERGİ ÖNCESİ KAR
Vergi Gideri
Dönem Vergi Gideri
Ertelenmiş Vergi Geliri / (Gideri)
37
37
NET DÖNEM KARI
Diğer Kapsamlı Gelir:
Duran varlıklar değer artış fonundaki değişim
Finansal riskten korunma fonundaki değişimin etkin kısmı
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi gelirleri
35
35
35-37
DİĞER KAPSAMLI GELİR (VERGİ SONRASI)
TOPLAM KAPSAMLI GELİR
Dönem Karının Dağılımı
Ana Ortaklık Payları
Net Dönem Karı
Toplam Kapsamlı Gelirin Dağılımı
Ana Ortaklık Payları
Toplam Kapsamlı Gelir
Adi ve Seyreltilmiş Hisse Başına Kazanç (tam TL)
2.565.937
(1.761.268)
2.037.572
(1.411.600)
804.669
625.972
(17.246)
(376.207)
109.907
(13.394)
(327.223)
83.329
521.123
368.684
76.788
(221.322)
67.648
(223.406)
376.589
212.926
(84.073)
(97.293)
13.220
(92.425)
(83.902)
(8.523)
292.516
120.501
160
(101.193)
(54.620)
29.799
167
(38.638)
210.428
14.590
(125.854)
186.547
166.662
307.048
6.658
285.858
292.516
(2.138)
122.639
120.501
(6.506)
173.168
166.662
27.084
279.964
307.048
0,79
0,34
38
174
76.811
363.281
363.281
1 Ocak 2012 tarihi itibariyle
Toplam kapsamlı gelir
Dönem karı
Diğer kapsamlı gelir
Maddi olmayan duran varlıkların yeniden
değerlemesi
Finansal riskten korunma yedeğindeki değişim,
vergi sonrası
Yabancı para çevrim farkları
Toplam diğer kapsamlı gelir
İştirak sermayesindeki azalış
Temettü ödemesi
Kontrol değişmeden yapılan kontrol gücü
olmayan pay alımı, net
Transferler
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle
-
-
29
363.281
29
76.811
409.160
-
-
-
409.160
409.160
-
-
-
-
1.336
(803)
(803)
-
(803)
-
2.139
2.139
-
(835)
(835)
-
(835)
-
(212.985)
(65.488)
(65.488)
(65.488)
-
-
-
(147.497)
(147.497)
-
(14.971)
(14.971)
(14.971)
-
-
-
Finansal
Riskten
Korunma
Yedeği
(132.526)
(60.880)
(46.410)
-
-
-
14.470
14.470
(15.494)
-
-
-
-
3.808
470
151.981
(47.362)
(47.362)
(47.362)
-
-
-
195.065
1.068
6.742
195.065
172.129
172.129
172.129
-
-
-
Yabancı
Diğer Para Çevrim
Yedekler
Farkları
29.964
15.126
42.789
108.661
-
-
-
65.872
29.167
65.872
-
-
-
Kardan
Ayrılan
Kısıtlanmış
Yedekler
36.705
-
-
35
35
-
-
76.811
-
-
-
-
-
35
35
Ödenmiş
Sermaye
363.281
Dönem karı / (zararı)
Diğer kapsamlı gelir
Maddi olmayan duran varlıkların yeniden
değerlemesi
Finansal riskten korunma yedeğindeki değişim,
vergi sonrası
Toplam diğer kapsamlı gelir
İştirak sermayesindeki azalış
Temettü ödemesi
Kontrol değişmeden yapılan kontrol gücü
olmayan pay alımı, net
Grup yapısındaki değişikliğin etkisi
Transferler
31 Aralık 2011 tarihi itibariyle
1 Ocak 2011 tarihi itibariyle
Not
Ortak
Yönetim
Hisse
Altındaki Senedi İhraç Değer Artış
İşletmeler
Primleri
Yedekleri
76.811
409.160
2.974
KONSOLİDE ÖZKAYNAK DEĞİŞİM TABLOSU
78.829
48.358
963
963
(90.820)
963
-
59.386
62.749
59.386
1.002
1.002
-
1.002
-
Geçmiş Yıl
(Zararı) /
Karı
(4.365)
(122.639)
285.858
285.858
-
-
285.858
122.639
(98.994)
122.639
122.639
-
-
122.639
(57.072)
(551)
1.186.051
(65.488)
(47.362)
(112.690)
173.168
(90.820)
160
285.858
1.161.326
(14.426)
(336)
1.161.326
(14.971)
172.129
157.325
279.964
-
167
122.639
Kontrol Gücü
Olmayan
Paylar
Net Dönem
Öncesi
Karı
Toplam
98.994
896.124
(127.256)
551
76.270
(5.906)
(7.258)
(13.164)
(6.506)
(13)
(3.630)
-
6.658
213.124
(6.944)
2.153
336
213.124
(9.077)
38.299
29.222
27.084
(15.760)
(4.925)
-
(2.138)
Kontrol
Gücü
Olmayan
Paylar
211.180
(184.328)
1.262.321
(71.394)
(54.620)
(125.854)
166.662
(13)
(94.450)
160
292.516
1.374.450
(21.370)
2.153
1.374.450
(24.048)
210.428
186.547
307.048
(15.760)
(4.925)
167
120.501
Toplam
1.107.304
FİNANSAL TABLOLAR
175
31ARALIK 2012 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT
KONSOLİDE NAKİT AKIŞLARI TABLOSU
İŞLETME FAALİYETLERİ
Dönem karı
Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına
getirmek için yapılan düzeltmeler:
- Havalimanı işletim hakkı itfası
- Maddi duran varlıkların amortismanı
- Maddi olmayan duran varlıkların itfası
- İmtiyaz ve kira gideri
- Kıdem tazminatı karşılığı
- Geri çevrilen sigorta geliri
- Şüpheli alacak karşılığı
- Alacak ve borç reeskontu, net
- Geri çevrilen diğer karşılıklar
- Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış karı
- Kullanılmayan izin karşılığı
- Hareketsiz stoklar için ayrılan karşılık
- Faiz geliri
- UFRYK 12 etkisiyle oluşan reeskont faiz geliri, net
- Faiz gideri
- Vergi gideri
- Finansal durum tablosu kalemleri üzerindeki gerçekleşmemiş kur farkları
İşletme sermayesindeki değişimler öncesi faaliyetten
elde edilen nakit akımı
- Kısa vadeli ticari alacakların artışı
- Uzun vadeli ticari alacakların azalışı
- Stoklarda artış
- İlişkili şirketlerden alacakların artışı
- Diğer alacaklar ve dönen varlıkların azalışı / (artışı)
- Diğer alacaklar ve dönen varlıkların içindeki kullanımı kısıtlı banka
bakiyelerindeki azalış
- Ticari borçların (azalışı) / artışı
- İlişkili şirketlere borçlardaki azalış
- Diğer uzun vadeli borçlardaki artış
- Diğer borçlar ve kısa vadeli yükümlülüklerdeki (azalış) / artış
- Peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri
Faaliyetlerden elde edilen nakit
- Ödenen vergiler
- Ödenen faizler
- Ödenen kıdem tazminatları
Faaliyetlerden elde edilen net nakit
21
20
21
30.2
26
40
33
24
34
34
35
37
15
26
176
2012
2011
292.516
120.501
92.794
59.789
12.207
332.781
22.092
6.202
2.879
(69)
(381)
(656)
5.402
(66)
(38.039)
(34.874)
197.557
84.073
(30.978)
85.374
53.541
12.499
300.869
13.832
1.749
17.032
(71)
(239)
(4.286)
3.056
(12)
(37.890)
(29.573)
193.977
92.425
228.297
1.003.229
(50.818)
86.927
(7.652)
(134.141)
98.636
1.051.081
(38.275)
32.334
(17.010)
(8.914)
(178.434)
582.384
(3.165)
(2.770)
27.842
(6.858)
(324.510)
1.269.104
(102.704)
(195.080)
(6.805)
964.515
521.544
12.077
(13.353)
4.254
44.575
(260.603)
1.149.276
(82.291)
(204.593)
(4.625)
857.767
FİNANSAL TABLOLAR
31ARALIK 2012 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT
KONSOLİDE NAKİT AKIŞLARI TABLOSU
2012
2011
35.577
35.852
29
(184.328)
(21.370)
6.040
14.188
- Havalimanı işletim hakkı girişleri
21
(213.069)
(149.237)
- Maddi duran varlık alımları
20
(91.339)
(106.230)
- Maddi olmayan duran varlık alımları
21
YATIRIM FAALİYETLERİ
- Alınan faizler
- Kontrol gücü olmayan pay alımı
- Satılan maddi ve maddi olmayan duran varlıklardan elde edilen nakit
Yatırım faaliyetlerinde kullanılan net nakit
(4.404)
(2.897)
(451.523)
(229.694)
FİNANSMAN FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI
- Alınan yeni krediler
- Kredilerin geri ödemesi
- Kullanımı kısıtlı banka bakiyesinde artış
- Temettü ödemesi
29
664.609
438.557
(396.461)
(467.623)
(727.473)
(469.854)
(90.820)
-
- Finansal kiralama yükümlülüklerindeki değişim
(748)
6.476
- Kontrol gücü olmayan paylardaki değişiklik
(5.594)
(9.659)
Finansman faaliyetlerinde kullanılan net nakit
(556.487)
(502.103)
(43.495)
125.970
NAKİT VE NAKİT BENZERLERİNDEKİ NET (AZALIŞ) / ARTIŞ
DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
6
186.576
60.606
DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
6
143.081
186.576
177
31 ARALIK 2012 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE
FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
1. ŞİRKET’İN ORGANİZASYONU VE FAALİYET KONUSU
TAV Havalimanları Holding A.Ş. (“TAV”, “TAV Holding” veya “Şirket”) Tepe Akfen Vie Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş. ismi altında 1997 yılında
Türkiye’de kurulmuştur. Şirket’in kuruluş amacı İstanbul Atatürk Havalimanını (Uluslararası Terminal Binası) yeniden inşa etmek ve 66 aylık
bir süre için işletmektir. Şirket’in daha önce TAV Havalimanları İşletme A.Ş. olan ismi 7 Ağustos 2006 tarihi itibariyle TAV Havalimanları
Holding A.Ş. olarak değiştirilmiştir. Şirket adresi, İstanbul Atatürk Havalimanı Dış Hatlar Terminali 34149 Yeşilköy, İstanbul, Türkiye’dir.
Şirket hisseleri 23 Şubat 2007’den itibaren “TAVHL” adı altında İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem görmektedir.
TAV, bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi teşebbüsleri için bu raporda “Grup” ibaresi kullanılacaktır. Bağlı ortaklıkların 31 Aralık 2012
ve 2011 tarihleri itibariyle detayları aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Sermaye Oy kullanma Sermaye Oy kullanma
pay oranı hakkı oranı pay oranı hakkı oranı
%
%
%
%
Ana
faaliyet
Faaliyet
yeri
TAV İstanbul Terminal İşletmeciliği A.Ş.
(“TAV İstanbul”)
İstanbul Havalimanı
Terminal Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş.
(“TAV Esenboğa”)
Ankara Havalimanı
Terminal Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV İzmir Terminal İşletmeciliği A.Ş.
(“TAV İzmir”)
İzmir Havalimanı
Terminal Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV Ege Terminal Yatırım Yapım ve İşletme A.Ş.
(“TAV Ege”)
İzmir Havalimanı
Terminal Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV Tunisie SA (“TAV Tunus”)
Havalimanı İşletmecisi
Tunus
67,00
67,00
67,00
67,00
TAV Urban Georgia LLC (“TAV Tiflis”)
Gürcistan
76,00
76,00
76,00
76,00
Havalimanı
Yönetim Hizmetleri
Gürcistan
76,00
100,00
76,00
100,00
Batumi Airport LLC
Gürcistan
-
100,00
-
100,00
TAV Macedonia Dooel Petrovec
(“TAV Makedonya”)
Makedonya
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV Gazipaşa Yapım, Yatırım ve İşletme A.Ş.
(“TAV Gazipaşa”)
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
SIA TAV Latvia (“TAV Letonya”)
Ticari Alan İşletmecisi
Letonya
100,00
100,00
100,00
100,00
Yer Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
65,00
65,00
Bağlı ortaklık ismi
TAV Batumi Operations LLC (“TAV Batum”)
Havaş Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş.
(“HAVAŞ”)
BTA Havalimanları Yiyecek ve İçecek
Hizmetleri A.Ş. (“BTA”)
Yiyecek ve İçecek Hizmetleri
Türkiye
66,66
66,66
66,66
66,66
BTA Georgia LLC (“BTA Gürcistan”)
Gürcistan
66,66
66,66
66,66
66,66
BTA Tunisie SARL (“BTA Tunus”)
Tunus
66,66
66,66
66,66
66,66
BTA Macedonia Dooel Petrovec
(“BTA Makedonya”)
Makedonya
66,66
66,66
66,66
66,66
178
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Sermaye Oy kullanma Sermaye Oy kullanma
pay oranı hakkı oranı pay oranı hakkı oranı
%
%
%
%
Ana
faaliyet
Faaliyet
yeri
Yiyecek ve
İçecek Hizmetleri
Türkiye
66,66
66,66
66,66
66,66
TAV İşletme Hizmetleri A.Ş. (“TAV İşletme”)
Bakım, İşletme ve
Özel Salon Hizmeti
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
TAV Georgia Operation Services LLC
(“TAV İşletme Gürcistan”)
Özel Salon Hizmeti
Gürcistan
99,99
99,99
99,99
99,99
TAV Tunisie Operation Services SARL
(“TAV İşletme Tunus”)
Özel Salon Hizmeti
Tunus
99,99
99,99
99,99
99,99
TAV Tunisie Operation Services Plus SARL
(“TAV İşletme Tunus Plus”)
Özel Salon Hizmeti
Tunus
99,99
99,99
99,99
99,99
TAV Macedonia Operation Services Dooel
(“TAV İşletme Makedonya”)
Özel Salon Hizmeti
Makedonya
99,99
99,99
99,99
99,99
TAV Bilişim Hizmetleri A.Ş. (“TAV Bilişim”)
Yazılım ve Sistem
Hizmetleri
Türkiye
98,53
98,53
98,53
98,53
Güvenlik Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
100,00
100,00
BTA Unlu Mamülleri Pasta Üretim Turizm
Gıda Yiyecek İçecek Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş.
(“Cakes & Bakes”)
TAV Özel Güvenlik Hizmetleri A.Ş.
(“TAV Güvenlik”)
TAV Akademi Eğitim ve Danışmanlık
Hizmetleri A.Ş. (“TAV Akademi”)
Eğitim Hizmetleri
Türkiye
100,00
100,00
-
-
North Hub Services SIA (“HAVAŞ Europe”)
Yer Hizmetleri
Letonya
66,67
66,67
66,67
66,67
North Hub Services Finland OY
(“HAVAŞ Europe Helsinki”)
Yer Hizmetleri
Finlandiya
66,67
66,67
66,67
66,67
North Hub Services Stockholm Ab
(“HAVAŞ Europe Stockholm”)
Yer Hizmetleri
İsveç
66,67
66,67
66,67
66,67
HAVAŞ Germany Gmbh (“HAVAŞ Almanya”)
Yer Hizmetleri
Almanya
66,67
66,67
-
-
Havaalanları Yolcu Taşımacılığı A.Ş.
(“HYT İzmir”)
Otobüs İşletmeciliği
Türkiye
100,00
100,00
-
-
Havaalanları Araç Kiralama veYolcu
Taşımacılığı A.Ş. (“HYT Muğla”)
Türkiye
100,00
100,00
-
-
Havaalanları Taşımacılık ve Ticaret A.Ş.
(“HYT Samsun”)
Türkiye
100,00
100,00
-
-
179
Müştereken kontrol edilen işletmelerin 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle detayı aşağıdaki gibidir:
Ana
Faaliyet
faaliyet
yeri
ATÜ Turizm İşletmeciliği A.Ş. (“ATÜ”) Hizmetleri
Gümrüksüz Mağaza
Türkiye
ATÜ Georgia Operation Services LLC
(“ATÜ Gürcistan”) Hizmetleri
Gümrüksüz Mağaza Gürcistan
ATÜ Tunisie SARL (“ATÜ Tunus”) Hizmetleri
Tunus
ATÜ Macedonia Dooel (“ATÜ Makedonya”) Hizmetleri
Gümrüksüz Mağaza Makedonya
AS Riga Airport Commercial Development
(“ATÜ Letonya”) Hizmetleri
Letonya
TAV Gözen Havacılık İşletme ve Ticaret A.Ş.
(“TAV Gözen”)
Özel Hangar İşletmeciliği
Türkiye
Cyprus Airport Services Ltd. (“CAS”)
Yer Hizmetleri
KKTC
TGS Yer Hizmetleri A.Ş. (“TGS”)
Yer Hizmetleri
Türkiye
BTA Denizyolları ve Limanları Yiyecek ve İçecek
Yiyecek ve İçecek
Hizmetleri Tic. A.Ş. (“BTA Denizyolları”)
Hizmetleri
Türkiye
Tibah Airports Development Company Limited
Suudi
(“Tibah Development”)
Havalimanı İşletmecisi Arabistan
Tibah Airports Operation Limited
Suudi
(“Tibah Operation”)
Havalimanı İşletmecisi Arabistan
31 Aralık 2012
Sermaye Oy kullanma
pay oranı hakkı oran
%
%
49,98
50,00
31 Aralık 2011
Sermaye Oy kullanma
pay oran hakkı oranı
%
%
49,98
50,00
49,98
49,98
49,98
50,00
50,00
50,00
49,98
49,98
49,98
50,00
50,00
50,00
49,98
50,00
49,98
50,00
32,40
50,00
50,00
32,40
50,00
50,00
32,40
50,00
50,00
32,40
50,00
50,00
50,00
50,00
50,00
50,00
33,33
33,33
-
-
51,00
33,33
-
-
HAVAŞ, 12 Nisan 2010 tarihinde HAVAŞ Europe’un %50 hissesinin alımı ile ilgili sözleşmeyi imzalamıştır. HAVAŞ Europe hisselerinin alımı Not
3’te açıklanmıştır. 21 Aralık 2011’de HAVAŞ, HAVAŞ Europe’un ek %16,67 hissesini satın almıştır ve 31 Aralık 2012 itibariyle HAVAŞ Europe
tam konsolidasyona tabi tutulmuş, kontrol gücü olmayan pay hissesi için kontrol gücü olmayan pay yansıtılmıştır.
8 Ağustos 2011 tarihinde BTA ve TASS Denizcilik ve Ulaş. Hizm. Tur. San. ve Tic. A.Ş., BTA Denizyolları adı altında müştereken kontrol edilen
bir işletme kurmuşlardır. 31 Aralık 2012 itibariyle BTA, BTA Denizyolları’nın %50 hissesine sahiptir. BTA Denizyolları, feribotlar ve deniz
otobüslerinde yiyecek ve içecek satışı gerçekleştirmektedir.
10 Ağustos 2011 tarihinde, TAV İşletme tarafından TAV İşletme Makedonya adı altında bir bağlı ortaklık kurulmuştur. 31 Aralık 2012
itibariyle TAV İşletme, TAV İşletme Makedonya’nın %99,99 hissesine sahiptir. TAV İşletme Makedonya, terminallerde salon hizmeti
vermektedir.
8 Aralık 2011 tarihinde, TAV Holding tarafından TAV Ege adı altında bir bağlı ortaklık kurulmuştur. 31 Aralık 2012 itibariyle TAV Holding, TAV
Ege’nin %100 sermaye payına sahiptir. TAV Ege, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı iç hatlar terminalinin yapım ve işletmesini
2012 yılından başlayarak, Grup tarafından 2005 yılında yapılan Yap-İşlet-Devret (“YİD”) sözleşmesi dahilinde şu anda işletilmekte olan İzmir
Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı dış hatlar terminalinin işletmesini de 2015 yılından başlayarak gerçekleştirecektir.
Faaliyetlerin tanımı
Grup’un ana faaliyeti terminal ve havalimanı binası inşası, yönetimi ve operasyonları ile ilgilidir. TAV Esenboğa, TAV İzmir ve TAV Gazipaşa,
Devlet Hava Meydanları İşletmesi Genel Müdürlüğü (“DHMİ”) ile; TAV Tiflis, Gürcistan Devlet Hava Meydanları İşletmesi (“JSC”) ile; TAV
Batum, Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı (“GMED”) ile; TAV Tunus, Tunus Devlet Hava Meydanları İşletmesi (“OACA”) ile; TAV
Makedonya, Makedonya Ulaştırma Bakanlığı (“MOTC”) ile YİD; Tibah Development ise Suudi Arabistan Devlet Hava Meydanları İşletmesi
(“GACA”) ile Yap-Devret-İşlet (“YDİ”) sözleşmeleri yapmışlardır. TAV Ege, DHMİ ile imtiyaz sözleşmesi yapmıştır. Bu sözleşmelere göre Grup,
belirlenen sürelerde havalimanı inşası, yeniden yapılması veya yönetimini gerçekleştirmekte ve bunun karşılığında önceden belirlenen süreler
için havalimanını işletme hakkını elde etmektedir. Sözleşme dönemleri sonunda, Grup inşa edilmiş olan binanın mülkiyetini ilgili kuruma
(DHMİ, JSC, GMED, OACA, MOTC ve GACA’ya) devredecektir. Buna ek olarak, Grup müteakip olarak havalimanı operasyonları ile ilgili münferit
sözleşmeler de imzalamaktadır.
180
FİNANSAL TABLOLAR
YİD ve YDİ Sözleşmeleri
Grup tarafından yönetilen havalimanları aşağıdaki gibidir:
İstanbul Atatürk Uluslararası Havalimanı
1998 yılında TAV ve DHMİ arasında, Atatürk Uluslararası Havalimanı Uluslararası Terminal Binası’nın (“Atatürk Uluslararası Havalimanı
Terminali” veya “AUHT”) yeniden inşası, yatırımı ve işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşmeye göre TAV,
inşaatı Ağustos 2000 tarihi itibariyle tamamlama yükümlülüğü üstlenmiş ve sonrasında Uluslararası Terminal Binası’nı 3 yıl, 8 ay ve 20
gün için işletme hakkını elde etmiştir. TAV, Uluslararası Terminal Binası inşaatını Ocak 2000’de tamamlamış ve inşaatın önemli bir kısmını
tamamladıktan sonra 7 ay erken olarak işletmeye başlamıştır. Projenin kalan kısımlarının inşası Ağustos 2000 itibariyle tamamlanmıştır.
DHMİ ve T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Ağustos 2000 tarihinde yatırım dönemi gerçekten tamamlandığında onay vermişlerdir.
Haziran 2000’de sözleşmeye ek bir değişiklik yapılmış ve bu değişikliğe göre, TAV 2004 yılı itibariyle Uluslararası Terminal Binasını %30
oranında genişletmeyi taahhüt etmiştir. Bunun karşılığında TAV’a verilen işletim süresi Haziran 2005’e kadar 13 ay 12 gün daha uzatılmıştır
(toplamda yaklaşık 66 ay). Sözleşme Haziran 2005’te sona ermiş ve TAV, AUHT ve Atatürk Havalimanı İç Hatlar Terminali (“AİHT”)’ni DHMİ’ye
devretmiştir. TAV İstanbul, 3 Haziran 2005 tarihinde AUHT ve AİHT’yi 2021 yılına kadar 15,5 yıl boyunca işletmek üzere DHMİ ile kira
sözleşmesi imzalamıştır.
TAV İstanbul ile DHMİ arasında 4 Kasım 2008 tarihinde Atatürk Havalimanı Gelişim Projesi için bir ek sözleşme imzalanmıştır. Söz konusu
sözleşme uyarınca, işletme hakkı karşılığında yeni yolcu köprüleri ve çeşitli ticari geliştirmeler yapılmış olup yatırım tutarı yaklaşık 36.000
Avro’dur.
Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı
18 Ağustos 2004 tarihinde TAV Esenboğa ve DHMİ arasında, Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı’nın (“Esenboğa Havalimanı”) İç ve
Dış Hatlar Terminalleri’nin yeniden inşası, yatırımı ve Mayıs 2023 tarihine kadar işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır.
Sözleşmeye göre TAV Esenboğa sözleşme tarihinden itibaren 36 ay içinde inşaatı tamamlama yükümlülüğünü üstlenmiş ve bundan sonra 15
yıl 8 aylık bir süre için Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı Terminali’nin işletim hakkını elde etmiştir. TAV Esenboğa terminal, otopark
ve köprü hizmetleri vermeye 16 Ekim 2006 tarihinde başlamıştır.
İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı
20 Mayıs 2005 tarihinde TAV İzmir ve DHMİ arasında, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı’nın (“Adnan Menderes Havalimanı”) Dış
Hatlar Terminali’nin yeniden inşası, yatırımı ve işletilmesini düzenleyen bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre TAV İzmir sözleşme
tarihinden itibaren 24 ay içinde inşaatı tamamlama yükümlülüğünü üstlenmiş ve bundan sonra 6 yıl, 7 ay ve 29 günlük bir süre için İzmir
Adnan Menderes Havalimanı’nın işletim hakkını elde etmiştir. 21 Ağustos 2006’da yapılan ilave sözleşmeye göre, yapılan ek çalışmalarından
dolayı TAV İzmir’in işletim süresi Ocak 2015’e kadar toplam 11 ay 17 gün daha uzatılmıştır. TAV İzmir yolcu, köprü ve check-in banko
hizmetleri vermeye 13 Eylül 2006 tarihinde başlamıştır.
16 Aralık 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere TAV Ege ve DHMİ arasında, İzmir Adnan Menderes Uluslararası Havalimanı’nın İç
Hatlar Terminali’nin 31 Aralık 2032’ye kadar işletilmesi ve Dış Hatlar Terminali’nin Ocak 2015 itibariyle dolacak olan işletme süresinden
itibaren 31 Aralık 2032’ye kadar işletilmesini düzenleyen bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme ile TAV Ege, yeni İç Hatlar
Terminali’nin ek binası ile birlikte yapımı ve DHMİ’ye yıllık eşit taksitler halinde toplam 610.000 Avro artı KDV (%18) ödemekle yükümlü olup,
imtiyaz sözleşmesine göre bu tutarın 30.500 Avro + KDV tutarındaki kısmı imtiyaz süresinin başlangıcında peşin ödenmiştir.
181
TAV Tiflis ile JSC arasında 6 Eylül 2005 tarihinde Tiflis Uluslararası Havalimanı operasyonları (iç ve dış hat terminalleri ile park-apron-taksi
yolları) için bir YİD anlaşması imzalanmıştır. Bu anlaşma yeni havalimanı inşasının başlangıç tarihinden itibaren 10 yıl 6 aylık bir süre için
geçerli olup, Tiflis Uluslararası Havalimanı’nın tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşaası, denemesi, işletmesi ve bakımı ile ilgili konuları
kapsamaktadır. Bu süre TAV Tiflis’in Batum Havalimanı inşaatı için yeni yatırımlar (ek pistler, apronun genişletilmesi, vs) yapmayı taahhüt
etmesiyle, Ağustos 2027’ye kadar 9,5 yıllık bir dönem için uzatılmıştır. TAV Tiflis yeni yapılan Tiflis Uluslararası Havalimanı terminalinde
8 Şubat 2007 tarihinden itibaren yolcu, hava kontrolü hariç köprü, check-in banko ve park-apron-taksi hizmetleri gibi tüm havalimanı
operasyonlarını vermeye başlamıştır.
9 Ağustos 2007 tarihinde TAV Batum ile Gürcistan Ekonomik Kalkınma Bakanlığı arasında Batumi Airport Ltd’in hisselerinin yönetim hakkının
%100’ünün TAV Batum’a 20 yıllığına devri konusunda anlaşma imzalanmıştır. Bu hisse anlaşmasına göre, Batum Uluslararası Havalimanı’nın
işletmesini Ağustos 2027’ye kadar TAV Batum gerçekleştirecektir. Batum Havalimanı’nın işletmesi, hava trafik kontrol ve güvenlik hizmetleri
dışında, tüm havalimanı faaliyetlerini kapsamaktadır. Hava trafik kontrol ve güvenlik hizmetleri Gürcistan Hükümeti’nin sorumluluğu
altındadır.
Tunus Monastır ve Enfidha Uluslararası Havalimanları
TAV Tunus ile OACA arasında 18 Mayıs 2007 tarihinde mevcut Monastır Habib Bourguiba ve Enfidha Havalimanları’nın operasyonu için bir
YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme varolan Monastır Habib Bourguiba Havalimanı’nın (İç, Dış Hatlar Terminalleri ile park-apron-taksi
yolları) işletimi ile Enfidha Havalimanı’nın (İç, Dış Hatlar Terminalleri ile park-apron-taksi yolları) tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşaası,
denemesi, işletmesi ve bakımı ile ilgili konuları kapsamaktadır. Monastır Habib Bourguiba ve Enfidha Havalimanları’nın işletmeleri sırasıyla,
Ocak 2008 ve Aralık 2009’da üstlenilmiştir. Her iki havalimanının işletim süresi Mayıs 2047’de sona erecek olup, işletim süresince hava trafiği
kontrolü haricinde yolcu, köprü, check-in banko ve park-apron-taksi hizmetleri de içeren tüm hizmetler verilmektedir.
Antalya-Gazipaşa Havalimanı’nın kiralanmak suretiyle işletim hakkının devir alınması ile ilgili olarak, 4 Ocak 2008 tarihinde, TAV Gazipaşa ile
DHMİ arasında imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Yıllık 500.000 yolcu kapasitesi bulunan Antalya-Gazipaşa Havalimanı’nın işletme süresi 25
yıllık olup Mayıs 2034’te sona erecektir. Havalimanı işletim süresince hava tarafı ve kara tarafı, park-apron-taksi hizmetlerini vermektedir.
TAV Gazipaşa, yıllık 50 ABD Doları artı KDV ve buna ek olarak net dönem karının %65’ini DHMİ’ye ödeyecektir.
Makedonya Üsküp, Ohrid ve İştip Havalimanları
24 Eylül 2008 tarihinde, yeni kurulan TAV Makedonya ve MOTC arasında İştip’te (Shtip) yeni kargo havalimanının işletme opsiyonu ve yapımı,
Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı ve işletilmesi ve Ohrid’de bulunan “St. Paul the Apostle” Havalimanı’nın
yenileme ve işletilmesine ilişkin 20 yıllık YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Alexander the Great ve St. Paul the Apostle Havalimanları’nın işletmesi,
hava trafik kontrol dışında, tüm havalimanı faaliyetlerini kapsayacak olup teknik altyapıyı da kapsayacak şekilde modernizasyon çalışmaları
öngörülmektedir. Alexander the Great ve St. Paul the Apostle Havalimanları için imtiyaz sözleşmesi 1 Mart 2010 tarihinde yürürlüğe
girmiştir ve imtiyaz sözleşmesinin bitiş tarihi 1 Mart 2030’dur. İştip’te yapılacak olan yeni kargo havalimanı için ise imtiyaz sözleşmesinin
yürürlüğe girme tarihi en az 10 yıl sürecek meteorolojik ve teknik ölçümler sonrasında belirlenecektir. Ohrid’de bulunan St. Paul the Apostle
Havalimanı’nın modernizasyon çalışmaları ve Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı tamamlanmış olup, sırasıyla Mart
2011 ve Eylül 2011 itibariyle operasyonlarına başlamışlardır.
182
FİNANSAL TABLOLAR
Medine Uluslararası Havalimanı
Tibah Development ve GACA arasında 29 Ekim 2011 tarihinde Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletilmesi ve geliştirilmesi için bir YDİ
sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşmeye göre, Tibah Development varolan Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini devralmasının yanı
sıra, yeni yolcu terminalinin tasarımı, mühendisliği, finansmanı, inşası, test edilmesi, işletilmesi ve bakımı ile gerekli ilave altyapı çalışmalarını
da üstlenecektir. TAV Holding, Tibah Development’in %33,33’üne sahiptir. Operasyonlara Haziran 2012 itibariyle başlanmıştır. İmtiyaz süresi
Haziran 2037 itibariyle sona erecektir. Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletilmesi terminal, otopark, kargo, yer hizmetleri, park-aprontaksi hizmetleri ve slot tahsisini kapsamaktadır. Tibah Development, Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletmesi için, TAV Holding’in %51
payına sahip olduğu Tibah Operation’u taşeron olarak belirlemiştir.
İşletim Sözleşmeleri
YİD ve YDİ faaliyetleri ile yönetim sözleşmeleri aşağıdakileri içermektedir:
Terminal ve havalimanı hizmetleri – Grup önceki paragraflarda belirtildiği üzere terminal ve havalimanlarının işletim hakkına sahiptir. Bu hak,
yolcu, köprü, park-apron-taksi, check-in banko hizmetlerini içermektedir. Havayolu şirketlerine sunulan hizmetler, havalimanını kullanan yolcu
sayısı, uçaklar tarafından kullanılan köprüler, kalkış ve iniş şartları ve check-in bankolarına göre ücretlendirilmektedir.
Gümrüksüz mağaza ürünleri – Grup işletmekte olduğu terminallerde gümrüksüz mağaza ürünü satışı yapma hakkına sahiptir. Gümrüksüz
mağaza ürünleri hem gelen hem de giden yolculara sunulmaktadır. Satışlar Grup tarafından gerçekleştirilmektedir veya belli durumlarda satış
hakları, satışlar üzerinden alınan komisyonlar karşılığında başka şirketlere verilmektedir.
Yiyecek içecek ve havaalanı otel hizmetleri – Grup hem yolcular hem de terminal personeli için tüm yiyecek içecek faaliyetlerini yönetme
hakkına sahiptir. Grup belli yiyecek içecek operasyonlarının işletim haklarını, satışlar üzerinden alınacak komisyonlar karşılığında başka
şirketlere vermektedir.
Alan tahsis hizmetleri – Kiralayan olarak, Grup, havaalanında bilet satışı için havayolu şirketlerine, bankalara ofis alanları kiralamaktadır.
Yer hizmetleri – Grup belirli havalimanlarında yer hizmetleri faaliyeti sağlama hakkına sahiptir. Havaalanları Yer Hizmetleri Yönetmeliği (“SHY
22”) uyarınca iç ve dış hat uçuşlarına trafik, köprü, uçuş operasyon, kargo olmak üzere tüm yer hizmetlerini vermektedir.
Salon hizmetleri – Grup’un üye yolcularına CIP hizmetleri vermek üzere işlettiği veya kiraladığı salonlar bulunmaktadır.
Otobüs ve otopark hizmetleri – Grup’un otopark ve vale park hizmetleri verme hakkı bulunmaktadır. Otobüs hizmetleri gelirleri
havalimanlarından şehir merkezlerine sağlanan ulaşımla ilgilidir.
Yazılım ve sistem hizmetleri – Grup, havacılık sektöründe özellikle uçuş yönetim sistemleri konusunda operasyonel ve finansal verimliliği
sağlamak amacıyla yazılım ve sistemler geliştirmekte olup Grup şirketlerinin ve bazı üçüncü tarafların bilgi sistemleri ihtiyaçlarını
karşılamaktadır.
Güvenlik hizmetleri – Grup, yurtiçi terminallerinde güvenlik hizmetlerini sağlamaktadır.
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle Grup’taki toplam çalışan sayısı 22.709 (ortalama 22.232) 31 Aralık 2011’de 20.269 (ortalama 19.838) kişidir.
183
2. FİNANSAL TABLOLARIN SUNUMUNA İLİŞKİN ESASLAR
2.1 Sunuma İlişkin Temel Esaslar
a) Uygunluk Beyanı
Grup, muhasebe kayıtlarını Tek Düzen Hesap Planı, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Vergi Kanunları’na uygun olarak tutmakta ve yasal finansal
tablolarını da buna uygun olarak TL bazında hazırlamaktadır.
Grup’un ilişikteki konsolide finansal tabloları Sermaye Piyasası Kurulu’nun (“SPK”) 9 Nisan 2008 tarih ve 26842 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan Seri XI, 29 No’lu “Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği” (“Tebliğ”) hükümlerine uygun olarak
hazırlanmıştır. SPK mevzuatına göre raporlama yapan şirketler Tebliğin 5. Maddesine göre Avrupa Birliği tarafından kabul edilen haliyle
Uluslararası Muhasebe Standartları’nı / Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nı (“UMS/UFRS”) uygularlar.
Ancak Tebliğ’de yer alan Geçici Madde 2’ye göre Tebliğ’in 5. maddesinin uygulanmasında Avrupa Birliği tarafından kabul edilen UMS /
UFRS’nin Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (“UMSK”) tarafından yayımlanan UMS / UFRS’den farkları Türkiye Muhasebe Standartları
Kurulu (“TMSK”) tarafından ilan edilinceye kadar UMS / UFRS’ler uygulanır. Bu kapsamda, Grup, 31 Aralık 2012 itibariyle konsolide finansal
tablolarını UMS / UFRS’lere uygun olarak hazırlamıştır.
2 Kasım 2011 tarihinde resmi gazetede yayımlanan ve yürürlüğe giren 660 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile TMSK kuruluş maddesi
olan 2499 sayılı kanunun ek 1. maddesi iptal edilmiş ve Kamu Gözetimi Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun (“Kurum”) kurulması
Bakanlar Kurulu’nca kararlaştırılmıştır. Bu Kanun Hükmünde Kararname’nin geçici 1. maddesi uyarınca, Kurum tarafından yayımlanacak
standart ve düzenlemeler yürürlüğe girinceye kadar, bu hususlara ilişkin mevcut düzenlemelerin uygulanmasına devam edilecektir. Bu durum
raporlama dönemi itibariyle, Sunuma İlişkin Temel Esaslar’da herhangi bir değişikliğe yol açmamaktadır.
Grup’un 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle düzenlenmiş konsolide finansal durum tablosu, bu tarihte sona eren yıla ait konsolide kapsamlı gelir
tablosu, 22 Şubat 2013 tarihinde Yönetim Kurulu tarafından onaylanmıştır. Genel Kurul finansal tabloların yayımı sonrası finansal tabloları
değiştirme gücüne sahiptir.
b) Finansal Tabloların Hazırlanış Şekli
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle konsolide finansal tablo ve dipnotların hazırlanmasında, SPK Karar Organı’nın 17 Nisan 2008 tarih ve 11/467
sayılı karar ile açıklanan “SPK Seri:XI, No:29 Sermaye Piyasasında Finansal Raporlamaya İlişkin Esaslar Tebliği Uyarınca Düzenlenecek
Finansal Tablo ve Dipnot Formatları Hakkında Duyuru”da belirtilen esaslar kullanılmıştır.
c) Yüksek Enflasyon Dönemlerinde Finansal Tabloların Düzeltilmesi
Grup, SPK’nın 17 Mart 2005 tarihinde aldığı karar doğrultusunda 1 Ocak 2005 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere enflasyon muhasebesi
uygulamasına son vermiştir.
d) Ölçüm Esasları
Konsolide finansal tablolar, gerçeğe uygun değerleri ile ölçülen türev finansal araçlar haricinde tarihi maliyetler üzerinden hazırlanmıştır.
Gerçeğe uygun değer ölçümünde kullanılan yöntemler ayrıca 41. Notta belirtilmiştir.
e) Geçerli ve Raporlama Para Birimi
TAV Holding ve Türkiye’de faaliyet gösteren bağlı ortakları muhasebe kayıtlarını ve yasal finansal tablolarını TL olarak, Türk Ticaret Kanunu
ve Vergi Usul Kanunu’na uygun olarak hazırlamaktadır. Yabancı bağlı ortaklıklar ve müştereken kontrol edilen ortaklıklar muhasebe kayıtlarını
faaliyet gösterdikleri ülke kanunları ve uygulamalarına göre hazırlamaktadırlar. İlişikteki konsolide finansal tablolar, Şirket’in raporlama para
birimi olan TL cinsinden sunulmuştur. Grup’un geçerli para birimi Avro’dur.
184
FİNANSAL TABLOLAR
Şirket’in faaliyet gösterdiği ülke para birimi TL olmasına karşın Grup şirketlerinin çoğunun geçerli para birimi Avro’dur.
Grup şirketlerinin geçerli para birimleri aşağıdaki tabloda özetlenmiştir.
Şirket
Geçerli Para Birimi
TAV Holding
Avro
TAV İstanbul
Avro
TAV Esenboğa
Avro
TAV İzmir
Avro
TAV Ege
Avro
TAV Tunus
Avro
TAV Tiflis
Gürcistan Larisi (“GEL”)
TAV Batum
GEL
Batumi Airport LLC
GEL
TAV Makedonya
Avro
TAV Gazipaşa
Avro
TAV Letonya
Avro
HAVAŞ
Avro
BTA
TL
BTA Gürcistan
GEL
BTA Tunus
Tunus Dinarı (“TND”)
BTA Makedonya
Makedonya Dinarı (“MKD”)
Cakes & Bakes
TL
TAV İşletme
TL
TAV İşletme Gürcistan
GEL
TAV İşletme Tunus
TND
TAV İşletme Tunus Plus
TND
TAV İşletme Makedonya
MKD
TAV Bilişim
Avro
TAV Güvenlik
TL
TAV Akademi
TL
HAVAŞ Europe
Avro
HAVAŞ Europe Helsinki
Avro
HAVAŞ Europe Stockholm
İsveç Kronu (“SEK”)
HAVAŞ Almanya
Avro
HYT İzmir
TL
HYT Muğla
TL
HYT Samsun
TL
ATÜ
Avro
ATÜ Gürcistan
GEL
ATÜ Tunus
Avro
ATÜ Makedonya
Avro
ATÜ Letonya
Avro
TAV Gözen
ABD Doları
CAS
ABD Doları
TGS
TL
BTA Denizyolları
TL
Tibah Development
Suudi Arabistan Riyali (“SAR”)
Tibah Operation
SAR
TL olarak sunulan bütün finansal bilgiler aksi belirtilmedikçe en yakın bin TL’ye yuvarlanmıştır.
185
f) Konsolidasyon Esasları
Konsolide finansal tablolar Şirket’in ve Şirket tarafından kontrol edilen bağlı ortaklıkların ve müştereken kontrol edilen ortaklıkların finansal
tablolarını içermektedir. Kontrol, bir işletmenin faaliyetlerinden fayda elde etmek amacıyla mali ve operasyonel politikaları üzerinde gücünün
olması ile sağlanır.
Bağlı ortaklıklar ve müştereken kontrol edilen ortaklıklar, aşağıdaki yöntemler kullanılarak konsolide edilmiştir:
• TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV İzmir, TAV Gazipaşa, TAV İşletme, TAV Makedonya, TAV Letonya, TAV Ege, TAV Güvenlik, HAVAŞ,
HYT İzmir, HYT Muğla, HYT Samsun ve TAV Akademi tam konsolidasyona tabi tutulmuştur. Bu şirketlerde kontrol gücü olmayan pay
bulunmamaktadır.
• TAV Tunus, TAV Batum, BTA, BTA Gürcistan, BTA Tunus, BTA Makedonya, Cakes & Bakes, TAV İşletme Gürcistan, TAV İşletme Tunus,
TAV İşletme Tunus Plus, TAV İşletme Makedonya, TAV Bilişim, TAV Tiflis, Batumi Airport LLC, HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki,
HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya tam konsolidasyona tabi tutulmuş olup, ana ortaklık dışı paylar için kontrol gücü olmayan
paylar yansıtılmıştır. Batumi Airport LLC’nin sermayesi üzerindeki yönetim hakkı hisse yönetim sözleşmesi süresi sonunda JSC’ye
transfer edileceğinden dolayı Batumi Airport LLC’nin sermayesinin tamamı özkaynaklar altında kontrol gücü olmayan paylar içerisinde
gösterilmiştir.
• ATÜ, ATÜ Gürcistan, ATÜ Tunus, ATÜ Makedonya, ATÜ Letonya, TAV Gözen, CAS, TGS, BTA Denizyolları ve Tibah Development ve Tibah
Operation oransal konsolidasyon yöntemi ile konsolide edilmiştir.
i) İşletme Birleşmeleri
İşletme birleşmeleri, kontrolün Grup’a transfer olduğu tarih olan birleşme tarihinde satın alma metodu kullanılarak muhasebeleştirilir. Kontrol,
Grup’un bir işletmenin faaliyetlerinden fayda sağlamak amacıyla söz konusu işletmenin finansal ve faaliyet politikalarını yönetme gücünü ifade
eder. Kontrol değerlendirilirken ifa edilebilir potansiyel oy hakları Grup tarafından dikkate alınmaktadır.
Grup satın alma tarihindeki şerefiyeyi aşağıdaki şekilde ölçmektedir:
• Satın alma bedelinin gerçeğe uygun değeri; artı
• İşletme birleşmelerinde edinilen işletme üzerindeki kontrol gücü olmayan payların kayıtlı değeri, artı
• Eğer işletme birleşmesi birden çok seferde gerçekleştiriliyorsa edinen işletmenin daha önceden elde tuttuğu edinilen işletmedeki
özkaynak payının birleşme tarihindeki gerçeğe uygun değeri; eksi
• Tanımlanabilir edinilen varlık ve varsayılan yükümlülüklerin muhasebeleştirilen net değeri (genelde gerçeğe uygun değeri).
Eğer yapılan değerlemede negatif bir sonuca ulaşılırsa, pazarlık satın alımı doğrudan kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
Satın alma bedeli var olan ilişkilerin kurulmasıyla ilgili tutarları içermez. Bu tutarlar genelde kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
İşletme birleşmesiyle bağlantılı olarak Grup’un katlandığı, borçlanma senetleri veya hisse senedine dayalı menkul kıymetler ihraçlarıyla ilişkili
giderler dışındaki işlem maliyetleri tahakkuk ettiğinde giderleştirilir.
ii) Bağlı ortaklıklar
Bağlı ortaklıklar, Grup tarafından kontrol edilen işletmelerdir. Bağlı ortaklıkların finansal tabloları, kontrolün başladığı tarihten sona erdiği
tarihe kadar konsolide finansal tablolara dahil edilmiştir.
186
FİNANSAL TABLOLAR
iii) Kontrol gücü olmayan paylar
Grup, her bir işletme birleşmesinde, edinilen işletmedeki kontrol gücü olmayan payları aşağıdaki yöntemlerden birini kullanarak ölçer:
• Gerçeğe uygun değer üzerinden ya da
• Edinilen işletmenin net tanımlanabilir varlıklarının, genelde gerçeğe uygun değerinden, muhasebeleştirilen tutarlarındaki orantılı payı
üzerinden
Grup’un bağlı ortaklıklardaki paylarında kontrol kaybına neden olmayan değişiklikler, ortaklarla yapılan ortaklığa ilişkin işlem olarak
muhasebeleştirilir. Kontrol gücü olmayan paylara yapılan düzeltmeler, bağlı ortaklığın net varlık değerinin oransal tutarı üzerinden
hesaplanmaktadır. Şerefiye üzerinde bir düzeltme yapılmaz ve kâr veya zararda kazanç veya kayıp olarak muhasebeleştirilmez.
3 Ekim 2012 tarihinde HAVAŞ’ın sermayesinin %35’ini temsil eden hisseleri İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. ve HSBC Investment
Bank Holdings Plc’den 80.000 Avro (184.328 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in HAVAŞ’taki payı %100’e çıkmış,
konsolide finansal tablolarda HAVAŞ kontrol gücü olmayan pay ayrılmaksızın tam konsolidasyona tabi tutulmuş ve bu işlem özkaynak işlemi
olarak konsolide finansal tablolarda diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir.
2011 itibariyle TAV Batum’un sermayesinin %16’sını temsil eden hisseleri Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’den (“Akfen İnşaat”) 667 ABD
doları (1.063 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Batum’daki payı %76’ya çıkmış ve bu işlem özkaynak işlemi
2011 itibariyle TAV Güvenlik’in sermayesinin %33,33’ünü temsil eden hisseleri Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri Sanayi A.Ş.’den 6.000
TL karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Güvenlik’teki payı %100’e çıkmış, konsolide finansal tablolarda TAV Güvenlik
kontrol gücü olmayan pay ayrılmaksızın tam konsolidasyona tabi tutulmuş ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide finansal tablolarda
diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir.
2011 itibariyle TAV Tiflis’in sermayesinin %10’unu temsil eden hisseleri Sera Yapı Endüstrisi ve Tic. A.Ş. (“Sera Yapı”) ve Akfen İnşaat’tan
8.583 ABD doları (14.307 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Tiflis’teki payı %76’ya çıkmış ve bu işlem
özkaynak işlemi olarak konsolide finansal tablolarda diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir.
2010 itibariyle HAVAŞ Europe’un %50 hissesi HAVAŞ tarafından satın alınmıştır. HAVAŞ Europe Aralık 2011’e kadar HAVAŞ ve Baltic Aviation
Services tarafından müştereken kontrol edilmiştir ve oransal konsolidasyona tabi tutulmuştur. Bu değişiklik konsolide finansal tablolarda
“işletme birleşmelerinin etkisi” olarak gösterilmiştir. 21 Aralık 2011’de HAVAŞ 1.001 Avro karşılığında HAVAŞ Europe’un ek %16,67 hissesini
satın almıştır (Not 3). Bu işlemden sonra, 31 Aralık 2011 itibariyle HAVAŞ, HAVAŞ Europe’un kontrol hakkını elde etmiş, alım tarihinden
sonra tam konsolidasyona tabi tutulmuş, kontrol gücü olmayan pay hissesi için kontrol gücü olmayan pay olarak yansıtılmıştır. Bu değişiklik
konsolide finansal tablolarda “grup yapısındaki değişikliğin etkisi” olarak gösterilmiştir.
iv) Ortak kontrol altındaki işletme paylarından edinimler
Grup’u kontrol eden hissedarın kontrolündeki şirketlerin hisselerinin transferinden kaynaklanan işletme birleşmeleri sunulan en erken
karşılaştırmalı dönemin başında gerçekleşmiş gibi, eğer daha sonra ise, ortak kontrolün sağlandığı tarihte muhasebeleştirilir. Bu amaçla
karşılaştırmalı dönemler yeniden düzenlenir. İktisap edilen varlıklar ve borçlar önceden Grup’un kontrolündeki hissedarlarının konsolide
edilmiş finansal tablolarında kaydedilen defter değerinden kaydedilirler. İktisap edilen şirketlerin özsermaye kalemleri sermayenin haricinde
Grup’un özkaynaklarında aynı kalemlere eklenir ve ortaya çıkan kâr yada zarar özkaynaklarda muhasebeleştirilir.
v) Kontrolün kaybedilmesi
Grup, bağlı ortaklık üzerindeki kontrolünü kaybetmesi durumunda, bağlı ortaklığın varlık ve yükümlülüklerini, kontrol gücü olmayan paylarını
ve bağlı ortaklıkla ilgili diğer özkaynak altındaki tutarları kayıtlarından çıkarır. Kontrolün kaybedilmesinden kaynaklanan kazanç ya da kayıplar
kâr veya zarara kaydedilir. Eğer Grup önceki bağlı ortaklığında pay sahibi olmayı sürdürürse bu paylar kontrolün kaybedildiği gün itibariyle
gerçeğe uygun değerleri üzerinden ölçülür. Sonrasında sahip olunmaya devam edilen bu paylar, devam eden kontrol etkisinin seviyesine göre,
özkaynak yöntemiyle muhasebeleştirilen yatırım ya da satılmaya hazır finansal varlık olarak muhasebeleştirilir.
187
vi) Müştereken kontrol edilen ortaklıklar
Müştereken kontrol edilen ortaklıklar finansal ve stratejik kararlar için kontrata bağlı anlaşmalar ile kurulan ve stratejik, finansal ve
operasyonel kararlar için oybirliği gerektiren şirketlerdir. Grup müştereken kontrol edilen ortaklıklar üzerindeki payını oransal konsolidasyon
yöntemine göre raporlamaktadır. Konsolide finansal tablolarda, Grup’un müştereken kontrol edilen ortaklık üzerindeki hissesi oranınca,
müştereken kontrol edilen işletmelerin varlık ve yükümlülükleri ile gelir ve giderleri her kalem bazında ayrı ayrı yansıtılmıştır.
vii) Konsolidasyonda düzeltme işlemleri
Konsolidasyona dahil edilen şirketler arasındaki grup içi işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında silinmiştir. İştirakle ana ortaklık ve ana
ortaklığın konsolidasyona tabi bağlı ortaklıkları ve müştereken kontrol edilen ortaklıklar arasında gerçekleşen işlemler neticesinde oluşan
karlar ve zararlar, ana ortaklığın iştirakteki payı oranında netleştirilmiştir. Gerçekleşmemiş zararlar değer düşüklüğüne dair kanıt olmadığı
sürece gerçekleşmemiş kazançlarla aynı şekilde silinirler.
g) Yabancı Para
i) Yabancı para işlemler
Yabancı para işlemler, ilgili Grup şirketlerinin geçerli para birimlerine işlemin gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yabancı para
cinsinden olan parasal varlık ve yükümlülükler raporlama tarihindeki kurlardan geçerli para birimine çevrilmişlerdir. Parasal kalemlere ilişkin
yabancı para çevrim farkı kazancı veya zararı, dönem başındaki geçerli para birimi cinsinden itfa edilmiş tutarın etkin faiz oranı ve ödemelerin
etkisi düzeltilmesiyle dönem sonundaki yabancı para birimi cinsinden itfa edilmiş tutarın dönem sonu kurundan çevrilmiş tutarı ile arasındaki
farkı ifade eder.
Yabancı para cinsinden olan ve gerçeğe uygun değerleriyle ölçülen parasal olmayan varlıklar ve yükümlülükler, gerçeğe uygun değerin tespit
edildiği tarihteki kurdan geçerli para birimine çevrilir. Yabancı para cinsinden tarihi maliyetiyle ölçülen parasal olmayan kalemler, işlemin
gerçekleştiği tarihteki kurdan çevrilmişlerdir. Yeniden çevrimle oluşan kur farkları, diğer kapsamlı gelirde kayıtlara alınan nakit akış riskinden
korunma araçların etkin olan kısmından doğan farklar hariç, kâr veya zararda kayıtlara alınır.
ii) Yabancı operasyonlar
Yabancı operasyonların varlık ve yükümlülükleri, satın alımdan kaynaklanan şerefiye ve gerçeğe uygun değer düzeltmeleri dahil olmak üzere,
raporlama tarihindeki döviz kuru ile raporlama para birimine çevrilir. Yabancı operasyonların gelir ve giderleri aylık ortalama döviz kuru ile
raporlama para birimine çevrilir.
Yabancı para çevrim farkları diğer kapsamlı gelirler içerisinde kayıtlara alınır ve özkaynaklar altında yabancı para çevrim farklarında sunulur.
Ancak, eğer yabancı operasyon, tamamına sahip olunmayan bir bağlı ortaklık ise, kontrol gücü olmayan paylara ilişkin kısım oransal olarak
kontrol gücü olmayan pay olarak sınıflanır. Eğer bir yabancı operasyonun elden çıkarılması sonucunda kontrol, önemli etki veya müşterek
kontrol kaybedilirse, ilgili yabancı operasyona ilişkin olarak yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutar, elden çıkarma sonucu
oluşan kazanç veya kayıpların bir parçası olarak kâr veya zarara transfer edilir. Eğer Grup yabancı bir operasyon içeren bir bağlı ortaklığının
sadece bir kısmını elden çıkarıp kontrolü koruyorsa, yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutarın ilgili kısmı kontrol gücü olmayan
pay olarak sınıflanır. Eğer Grup yabancı bir operasyon içeren bir iştirakini veya iş ortaklığının sadece bir kısmını elden çıkarıp önemli etkiyi veya
müşterek kontrolü koruyorsa, yabancı para çevrim farkları hesabındaki birikmiş tutar kâr veya zarara transfer edilir.
Grup şirketleri, Avro, TL, ABD Doları, TND, GEL, SEK, MKD veya SAR’ı geçerli para birimi olarak kullanmaktadırlar, çünkü bu para birimleri
ilgili Grup şirketlerinin operasyonlarında önemli ölçüde kullanılmakta veya operasyonları üzerinde önemli etkiye sahip bulunmakta olup, bu
şirketlere ilişkin olay ve koşulların ekonomik özünü yansıtmaktadır. Finansal tablolardaki kalemlerin ölçümü için seçilen para birimi hariç bütün
para birimleri yabancı para olarak ele alınmaktadır. Dolayısıyla, geçerli para birimiyle ölçülmemiş olan işlemler ve bakiyeler, ilgili geçerli para
birimleri cinsinden yeniden ifade edilmiştir. Grup, konsolide finansal tablolar ve dipnotların sunumu amacıyla raporlama para birimi olarak
TL’yi kullanmaktadır.
188
FİNANSAL TABLOLAR
Geçmişte yüksek enflasyonlu kabul edilen bir ekonominin (Türkiye) para birimiyle raporlayan bağlı ortaklıkların finansal tabloları, yüksek
enflasyonun sona erdiği tarihe kadar raporlama tarihinde geçerli ölçüm birimi cinsinden yeniden ifade edilmiştir. Yukarıda anılan 17 Mart
2005 tarihli karar neticesinde enflasyon muhasebesi uygulamalarının 31 Aralık 2004 tarihi itibariyle sona erdiği kararlaştırıldığından, 1 Ocak
2005 tarihinden itibaren TL yüksek enflasyonlu olmayan bir ekonomiye ait para birimi olarak değerlendirilmiştir.
Grup’un bağlı ortaklıklarından, geçerli para birimi TL olan BTA, TAV Güvenlik ve TAV İşletme’nin finansal tablolarında Türk Lirası’nın satın
alma gücündeki değişimin gösterilmesi amacıyla, 31 Aralık 2004 tarihine kadar 29 No’lu Uluslararası Muhasebe Standardı (UMS 29 (“Yüksek
Enflasyonlu Ekonomilerde Finansal Raporlama”)) hükümlerince öngörüldüğü üzere toptan eşya genel fiyat endeksleri kullanılarak enflasyon
düzeltmeleri yapılmıştır.
Avro / TL, GEL / TL, TND / TL, ABD Doları / TL, MKD / TL, SEK / TL, SAR / TL ve Avro / ABD Doları kurlarındaki senelik değişimler raporlama
dönemi sonları itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Avro / TL
2,3517
2,4438
GEL / TL
1,0775
1,1307
TND / TL
1,1485
1,2608
ABD Doları / TL
1,7825
1,8889
MKD / TL
0,0382
0,0397
SEK / TL
0,2729
0,2732
SAR / TL
0,4753
0,5028
Avro / ABD Doları
2.2 Önemli Muhasebe Politikalarının Özeti
1,3193
1,2938
a) Finansal Araçlar
i) Türev olmayan finansal varlıklar
Grup kredi, alacakları ve mevduatlarını oluştukları tarihte kayıtlarına almaktadır. Finansal varlıklar Grup’un ilgili finansal aracın sözleşmeye
bağlı koşullarına taraf durumuna geldiği işlem tarihinde kayıtlara alınır.
Grup, finansal varlıklar ilgili sözleşme uyarınca olan nakit akışları ile ilgili hakları sona erdiğinde veya ilgili haklarını bu finansal varlık ile
ilgili bütün risk ve getirilerinin sahipliğini transfer ettiği bir alım-satım işlemiyle devrettiğinde ilgili finansal varlığı kayıtlarından çıkarır.
Grup tarafından devredilen finansal varlıklardan yaratılan ya da elde tutulan her türlü hak, ayrı bir varlık ya da yükümlülük olarak
muhasebeleştirilir.
Grup finansal varlık ve yükümlülüklerini, sadece ve sadece, netleştirme için yasal hakkı olduğunda ve işlemi net bazda gerçekleştirmek ya da
varlığın gerçekleşmesi ile yükümlülüğün yerine getirilmesini eş zamanlı yapmak konusunda niyetinin bulunması durumunda netleştirmekte ve
net tutarı finansal tablolarında göstermektedir.
Grup’un türev olmayan finansal varlıkları, krediler ve alacaklardır.
189
Krediler ve alacaklar
Krediler ve alacaklar aktif bir piyasada kote edilmemiş, sabit veya değişken ödemeli finansal varlıklardır. Bu tür varlıklar başlangıçta gerçeğe
uygun değerlerine direk ilişkilendirilebilen işlem maliyetlerinin eklenmesiyle muhasebeleştirilir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben krediler
ve alacaklar gelecekteki anapara ve faiz nakit akışlarının etkin faiz oranları kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden değer düşüklükleri
indirilerek gösterilmektedir (Not 2.2(h)(i)).
Krediler ve alacaklar, nakit ve nakit benzerleri, ticari alacaklar, kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri, ilişkili taraflardan alacaklar ve DHMİ tarafından
garanti edilen yolcu geliri alacağından oluşmaktadır (Not 10).
Nakit ve nakit benzerleri
Nakit ve nakit benzerleri gerçeğe uygun değerinde değişim riskinin çok az olduğu nakit mevcudu, vadesiz mevduatlar ve 3 aydan az vadeye
sahip vadeli mevduatlardan oluşmaktadır ve Grup tarafından kısa vadeli yükümlülüklerin finansmanı için kullanılır.
Grup’un Proje Hesabı, Rezerv Hesabı ya da Fonlama Hesabının kullanımı kredi sözleşmelerinde belirtilen şartlara bağlıdır. Bu yüzden,
bu hesaplar içerisindeki banka bakiyeleri konsolide finansal durum tablosunda Kullanımı Kısıtlı Banka Bakiyeleri kalemi içerisinde
gösterilmektedir.
Hizmet imtiyaz sözleşmeleri
Grup, imtiyazı tanıyandan, sunulan hizmetlerin iyileştirilmesi veya inşaat işlemleri için nakit veya herhangi bir diğer finansal varlığı elde etmeye
bir sözleşmeye bağlı olarak koşulsuz bir hakkı olduğunda hizmet imtiyaz sözleşmesinden doğan finansal varlıkları muhasebeleştirmektedir. Bu
tür finansal varlıklar başlangıçta gerçeğe uygun değerleriyle ölçülmektedir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben finansal varlıklar indirgenmiş
değerleri üzerinden gösterilmektedir.
Eğer Grup inşaat hizmetleri için bir kısmı finansal varlık ve bir kısmı maddi olmayan duran varlık şeklinde olmak üzere ödeme almakta ise,
alınan veya alınacak olan her bir varlık başlangıçta gerçeğe uygun değeri üzerinden olmak üzere ayrı ayrı muhasebeleştirilir (Not 2.2(e)).
ii) Türev olmayan finansal yükümlülükler
Grup borçlanma senetlerini ve ikinci dereceden yükümlülüklerini başlangıçta oluşturuldukları tarih itibariyle muhasebeleştirmektedir. Diğer
bütün finansal varlıklar için muhasebeleştirilme tarihi Grup’un araç ile ilgili sözleşme uyarınca doğan yükümlülüklere taraf olduğu tarihtir.
Grup, finansal yükümlülük ile ilgili sözleşmeye bağlı taahhütleri sona erdiğinde veya iptal edildiğinde ilgili finansal yükümlülüğü kayıtlarından
çıkarır.
Grup, türev olmayan finansal yükümlülükleri diğer finansal yükümlülükler içerisinde gösterir. Bu tür finansal yükümlülükler başlangıçta
gerçeğe uygun değerlerine direk ilişkilendirilebilen işlem maliyetlerinin çıkarılmasıyla ölçülmektedir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben
finansal yükümlülükler etkin faiz oranı kullanılarak indirgenmiş değerleri üzerinden gösterilmektedir.
Grup’un diğer finansal yükümlülükleri; finansal borçlar, banka nezdindeki cari hesaplar, ilişkili taraflara borçlar, ticari borçlardır.
Talep üzerine geri ödenebilir olan ve Grup’un nakit yönetimin bir parçası olan faizsiz krediler nakit akış tablosunda gösterim amacıyla nakit ve
nakit benzerlerine bir kalem olarak eklenmiştir.
iii) Sermaye:
Adi hisse senetleri özkaynak olarak sınıflanır.
190
FİNANSAL TABLOLAR
iv) Türev finansal araçlar (Nakit akış riskinden korunma muhasebesi dahil)
Grup, yabancı para ve faiz oranı risklerinden korunmak amacıyla türev finansal araçlar kullanmaktadır.
Riskten korunmanın ilk kayıtlara alınmasında Grup riskten korunma araçları ve riskten korunan araçlar arasındaki ilişkiyi, ilgili riskten korunma
işleminin risk yönetimi amaçlarını ve stratejilerini ve riskten korunmanın etkinliğini ölçmede kullanılacak olan yöntemleri resmi olarak
belgelemektedir. Grup, riskten korunmanın ilk kayıt tarihinde ve devam eden süreç içerisinde, riskten korunma metodunun ilgili araçların
metodun uygulandığı süreçteki beklenen gerçeğe uygun değerlerindeki veya nakit akışlarındaki değişiklikler üzerinde etkinliğini veya her bir
metodun gerçekleşen sonuçlarındaki etkinliğinin %80–125 aralığında olup olmadığını ölçer. Nakit akış riskinden korunma işlemleri için, finansal
riskten korunma işleminin konusunu teşkil eden tahmini işlemin gerçekleşme ihtimalinin yüksek olması ve nakit akışlarındaki değişikliklerin kâr
veya zararı etkileyebilecek nitelikte olması gerekir.
Türev finansal araçlar ilk olarak gerçeğe uygun değerleriyle kayıtlara alınır ve türevlere atfolunan ilgili işlem maliyetleri oluştukları tarihte kâr
veya zarar olarak kaydedilir. İlk kayıtlara alınmalarını müteakiben, türevler gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür ve oluşan değişimler aşağıdaki
şekilde muhasebeleştirilir.
Nakit akış riskinden korunma
Bir türev aracı kayıtlara alınmış bir varlığı, yükümlülüğü veya kâr veya zararı etkileyecek gerçekleşme ihtimali yüksek tahmini işlemle ilgili
belirli bir riskin nakit akışlarındaki değişikliklerin riskinden korunma aracı olarak tasarlandığında; türev aracının gerçeğe uygun değerindeki
değişikliğin etkin kısmı diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilir ve özkaynak altında riskten korunma rezervlerinde gösterilir. Türevin
gerçeğe uygun değerindeki etkin olmayan kısım doğrudan kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
Diğer durumlarda, finansal riskten korunmaya konu olan kalem finansal olmayan varlıksa, özkaynaklar içerisinde birikmiş olan tutar, finansal
riskten korunmaya konu kalem kâr veya zararı etkilediği dönemle aynı dönemde kâr veya zarar içerisinde yeniden sınıflandırılır. Eğer finansal
riskten korunma aracı artık finansal riskten korunma muhasebesi ile ilgili koşulları sağlamaması, vadesinin dolması veya satılması, sona
erdirilmesi veya kullanılması veya işlemden kaldırılması durumunda riskten korunma muhasebesinden ileriye dönük olarak vazgeçilir. Eğer
tahmini işlemin gerçekleşmesi artık beklenmiyorsa, özkaynaklar içerisinde muhasebeleştirilmiş bulunan bakiye kâr veya zarar içerisinde
yeniden sınıflandırılır.
b) Maddi Duran Varlıklar
i) Muhasebeleştirme ve ölçme
Maddi duran varlıklar, maliyet değerlerinden birikmiş amortisman ve kalıcı değer kayıpları düşülmüş olarak gösterilirler.
Maliyet ilgili varlığın edinimiyle direk ilişkili harcamaları ifade etmektedir. Grup tarafından inşa edilen varlıkların maliyeti, malzeme maliyeti,
direk işçilik ve o varlığın Grup’un kullanımına hazır hale gelmesiyle direk ilişkili maliyetleri ve gerektiği durumlarda varlıkların sökümüne
veya restorasyonuna, varlıkların yer değiştirmesine ve yerleştirildiği alanın restorasyonuna ilişkin maliyetleri, aktifleştirilmiş borçlanma
maliyetlerini içermektedir. Satın alınan yazılımlar ilgili olduğu cihazın ayrılmaz bir parçası olduğu durumlarda bu cihazın bir parçası olarak
aktifleştirilmişlerdir.
Bir tesis, makine veya cihazın farklı ekonomik ömürlere sahip parçaları var ise, ayrı kalemler (temel birleşenler) olarak muhasebeleştirilirler.
Bir maddi varlığın elden çıkartılması veya itfasında ortaya çıkan kazanç ve kayıplar, söz konusu maddi duran varlığın elden çıkartılmasıyla
elde edilen tutar ile defter değeri karşılaştırılarak belirlenir ve gelir tablosunda “diğer faaliyetlerden gelir ve karlar / (gider ve zararlar)”
hesaplarında muhasebeleştirilir.
ii) Sonraki maliyetler
Sonradan yapılan harcamalar sadece bu harcamalar sonucunda ileride oluşacak ekonomik faydaların Grup’a aktarılacağının mümkün olduğu
durumlarda aktifleştirilebilir. Devam eden onarım ve bakım yapıldıkça gider olarak muhasebeleştirilir.
191
iii) Amortisman
Maddi duran varlıklara ait amortisman hesaplaması varlığın kurulumunun gerçekleştiği ve kullanıma hazır hale geldiği tarihten itibaren başlar
ya da işletme içi oluşturulan varlıklar için ise varlığın tamamlandığı ve kullanıma hazır hale geldiği tarihten itibaren başlar.
Amortisman, maddi duran varlık kalemlerinin maliyetlerinden bunların tahmini faydalı ömürleri boyunca doğrusal yöntem ile tahmini kalıntı
değerlerinin silinmesiyle hesaplanmaktadır. Amortisman, başka bir varlığın defter değerine dahil edilmediği sürece, genellikle kâr veya zarar
ile ilişkilendirilir. Kiralanan varlıklar, Grup kiralanan varlığın mülkiyetini kiralama sonunda makul bir kesinlikte üzerine almayacaksa, varlığın
kiralama süresi ile faydalı ömürden kısa olanı üzerinden amortismana tabi tutulur. Arazi amortismana tabi değildir.
Grup’un cari ve karşılaştırmalı dönemlerde kullandığı amortisman oranları aşağıdaki gibidir:
Binalar
Tesis, makina ve cihazlar
Taşıtlar
Döşeme ve demirbaşlar
Özel maliyetler
50 yıl
4-19 yıl
5-18 yıl
2-19 yıl
1-15 yıl
Amortisman oranları, faydalı ömürler ve kalıntı değerler her raporlama dönemi sonunda gözden geçirilir ve gerekli durumlarda yeniden
belirlenir.
c) Maddi Olmayan Duran Varlıklar
i) Şerefiye
Bağlı ortaklık edinimlerinden doğan şerefiye, maddi olmayan duran varlıklar içerisinde gösterilir. Şerefiyenin ilk kaydı ile ilgili bilgi için dipnot
2.1(f)(i)’ye bakınız.
Sonraki ölçüm
Şerefiye, maliyet değerinden kalıcı değer kayıpları düşülerek ölçülür.
ii) İşletme birleşmelerinde muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklar
Müşteri ilişkileri, HAVAŞ hisselerinin 2005 ve 2007 yıllarındaki alımları, TGS hisselerinin 2009 yılındaki alımı ve HAVAŞ Europe hisselerinin
2010 ve 2011 yıllarındaki alımları sırasında muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklardır. DHMİ lisansı HAVAŞ hisselerinin 2005 ve
2007 yıllarındaki alımları ve TGS hisselerinin 2009 yılındaki alımı sırasında muhasebeleştirilen maddi olmayan duran varlıklardır. Bir işletme
birleşmesinde ya da iktisabında, iktisap eden şirket iktisap tarihinde iktisap edilen şirketin maddi olmayan duran varlıklarını, maddi olmayan
duran varlık tanımına uyması ve gerçeğe uygun değerinin güvenilir bir biçimde ölçülebilmesi durumunda ayrı ayrı muhasebeleştirir.
DHMİ lisansı ve müşteri ilişkilerinin gerçeğe uygun değerleri bağımsız değerleme uzmanlarınca belirlenmiştir.
30 Eylül 2007 tarihine kadar Grup’un %60’ına sahip olduğu HAVAŞ oransal olarak konsolide edilmekteydi. Bundan dolayı konsolide finansal
tablolarda HAVAŞ’ın ilk alımından kaynaklanan maddi olmayan duran varlıklar, Grup’un payı olan %60 nispetinde yansıtılmaktaydı. UFRS 3
(“İşletme Birleşmeleri”) ile uyumlu olarak, kalan %40 hisse alımı, aşamalı olarak gerçekleşen işletme birleşmesi şeklinde muhasebeleştirilmiştir.
DHMİ lisansı ve müşteri ilişkileri, gerçeğe uygun değerlerine göre yeniden değerlendirilmiştir. Daha önceden finansal tablolarda oransal
konsolidasyonla yansıtılmakta olan %60’lık paya istinaden oluşan gerçeğe uygun değer değişimi özkaynak altında gösterilen yeniden
değerleme rezervlerine kaydedilmiştir. Bu hesaba kaydedilen tutar %40 ek hisse alımı öncesinde konsolide finansal tablolarda yansıtılmakta
olan maddi olmayan duran varlıklar üzerinde oluşan yeniden değerleme farkını ifade etmektedir.
TGS’nin %50 hissesinin ve HAVAŞ Europe’un %50 ve %16,67 hisselerinin sırasıyla 2009, 2010 ve 2011 yıllarında alımları UFRS 3’e uygun
olarak muhasebeleştirilmiştir. Alımdan kaynaklanan DHMİ lisansı ve müşteri ilişkileri bağımsız değerleme uzmanlarınca belirlenen gerçeğe
uygun değerleri üzerinden kayıtlara alınmıştır.
192
FİNANSAL TABLOLAR
iii) İşletme içinde oluşturulan yazılımlar
İşletme içinde oluşturulan yazılımlar TAV Bilişim tarafından geliştirilen havalimanı yazılımlarından oluşmaktadır. İşletme içinde oluşturulan
sınırlı ekonomik ömre sahip yazılımlar maliyet değerlerinden, birikmiş itfa payları ile değer düşüklükleri çıkarılarak ölçülürler.
iv) Diğer maddi olmayan duran varlıklar
Grup tarafından satın alınan sınırlı faydalı ömre sahip diğer maddi olmayan duran varlıklar maliyet değerlerinden, birikmiş itfa payları ile kalıcı
değer düşüklükleri çıkartılarak ölçülürler.
v) Sonradan ortaya çıkan maliyetler
Sonradan ortaya çıkan maliyetler varlığın gelecekteki ekonomik faydasını arttırıcı nitelikte ise aktifleştirilebilirler. Giderler ve içeride yaratılan
şerefiye ve markalar da dahil olmak üzere tüm diğer gider kalemleri oluştukça kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
d) İtfa Payları
Şerefiye dışında kalan maddi olmayan duran varlık kalemleri için itfa payları, kullanıma hazır oldukları günden itibaren ilgili varlıkların tahmini
faydalı ömürleri üzerinden doğrusal itfa yöntemi kullanılarak kâr veya zarara kaydedilir. Satın alınan yazılımlar 3-5 yıllık ekonomik ömürleri
süresince itfa edilirler. HAVAŞ’ın, TGS ve HAVAŞ Europe hisselerinin iktisabı ile ilgili maddi olmayan duran varlıklar, müşteri ilişkileri ve DHMİ
lisansıdır. Müşteri ilişkileri 5-10 yıllık, DHMİ lisansı ise işletmeye net nakit girişi sağlaması beklenen süre için öngörülebilir bir sınır olmaması
nedeniyle belirsiz ekonomik ömüre sahiptirler. DHMİ lisansının değer düşüklüğü yıllık olarak test edilir.
İtfa yöntemleri, faydalı ömürler ve kalıntı değerler her raporlama dönemi sonunda gözden geçirilir ve gerekli durumlarda yeniden belirlenir.
e) Hizmet İmtiyaz Sözleşmeleri
DHMİ ile TAV Esenboğa ve TAV İzmir için YİD anlaşması imzalanmıştır. Bu YİD anlaşmasına göre, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı
ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak garanti edilen yolcu alacakları bulunmaktadır. YİD
sözleşmesi TAV İzmir için Ocak 2015’e kadar olan dönemi, TAV Esenboğa için Mayıs 2023’e kadar olan dönemi kapsamaktadır.
TAV Tiflis ile JSC arasında 6 Eylül 2005 tarihinde havalimanları operasyonları (iç ve dış hat terminalleri ile park-apron-taksi yolları) için YİD
anlaşması imzalanmıştır. Anlaşma Ağustos 2027 yılına kadar olan dönemi kapsamaktadır.
TAV Tunus ile OACA arasında 18 Mayıs 2007 tarihinde bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme varolan Monastır Habib Bourguiba
Havalimanı’nın ve yeni Enfidha Havalimanı’nın (iç ve dış hatlar terminalleri ile park-apron-taksi yolları) işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma
süresi Mayıs 2047’de sona erecektir.
TAV Gazipaşa ile DHMİ arasında 4 Ocak 2008 tarihinde bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme, Antalya Gazipaşa Havalimanı’nın
(hava tarafı, kara tarafı, park-apron-taksi yolları) işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma süresi Mayıs 2034’te sona erecektir.
TAV Makedonya ile Makedonya Ulaştırma Bakanlığı arasında 24 Eylül 2008 tarihinde bir YİD sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme İştip’te
yeni kargo havalimanının işletme opsiyonu ve yapımı, Üsküp’te bulunan “Alexander the Great” Havalimanı’nın yapımı ve işletilmesi ve Ohrid’de
bulunan “St. Paul the Apostle” Havalimanı’nın yenileme ve işletmesini kapsamaktadır. Anlaşma süresi Mart 2030’da sona erecektir.
TAV Ege ile DHMİ arasında 16 Aralık 2011 tarihinde bir imtiyaz sözleşmesi imzalanmıştır. Bu sözleşme İzmir Adnan Menderes Havalimanı iç
hatlar terminalinin inşası ve işletmesi ile dış hatlar terminalinin Ocak 2015’te devralınmasını kapsamaktadır. Anlaşma süresi Aralık 2032’de
sona erecektir.
Tibah Development ve GACA arasında varolan Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletilmesi ve yeni havalimanının inşası ve işletilmesini
kapsayan bir YDİ sözleşmesi imzalanmıştır. Sözleşme süresi Haziran 2037’de sona erecektir.
193
i) Maddi olmayan duran varlıklar
Grup, imtiyaz altyapısını kullanma hakkına sahip olması durumunda hizmet imtiyaz sözleşmesinin şartlarından doğan hakları maddi
olmayan duran varlık olarak muhasebeleştirir. Hizmet imtiyaz anlaşmasında belirtilmiş inşaatın yapılması ya da hizmetlerin geliştirilmesi
olarak değerlendirilen maddi olmayan duran varlıklar ilk defa kayıtlara alınırken gerçeğe uygun değerleri ile muhasebeleştirilirler. İlk kayda
alınmalarını takiben bu maddi olmayan duran varlıklar, elde edilme maliyetlerinden itfa payları ve varsa ilgili değer düşüklüğü karşılığı
düşüldükten sonra muhasebeleştirilmektedir.
Yapım hizmetlerinin karşılığında kâr marjı alınan veya alınacak olan ücretin gerçeğe uygun değeri, diğer benzer inşaat işleri ile tutarlı bir
marj yansıtmak üzere, gerçekleştirilen gerçek maliyetlere eklenen bir marj da içermektedir. TAV İzmir, TAV Esenboğa, TAV Gazipaşa, TAV
Makedonya, TAV Ege ve Tibah Development için söz konusu brüt kâr oranları %0, TAV Tiflis ve TAV Tunus için sırası ile %15 ve %5’dir.
İmtiyazlı hizmet sözleşmelerinden kaynaklanan maddi olmayan duran varlıkların faydalı ömrü, Grup’un ilgili sözleşme uyarınca altyapı
kullanımlarına bağlı olarak kamudan bedel talep edebildiği dönemden başlayarak imtiyazın bittiği zamana kadar olan süredir. Maddi olmayan
duran varlığın itfa payı, tahmini faydalı ömürleri üzerinden doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak hesaplanır.
ii) Finansal varlıklar
Grup, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için yapılan sözleşmelere bağlı olarak garanti
edilen yolcu alacaklarını finansal varlık olarak kayıtlara almaktadır. Bu finansal varlıklar ilk defa kayıtlara alınırken gerçeğe uygun değer
üzerinden muhasebeleştirilir. Gerçeğe uygun değeri raporlama dönemi sonunda geçerli olan piyasa faiz oranları ile indirgenen gelecekteki
nakit akışlarının bugünkü değeri olarak tahmin edilir (Not 2.2(r)).
iii) İşletim sözleşmesinin muhasebeleştirilmesi (TAV İstanbul)
İşletim sözleşmesi ile ilgili maliyetler temel olarak TAV İstanbul’un DHMİ’ye kira ödemelerini ve AUHT’nin iç hatlar terminalinin iyileştirme ve
geliştirilmesine yönelik ödemelerini içermektedir. TAV İstanbul, belli kira tutarını peşin olarak ödemiştir ve bu ödemeyi ödeme süresi boyunca
peşin ödenmiş kira olarak muhasebeleştirmektedir. TAV İstanbul tarafından gerçekleştirilen iç hatlar terminalini iyileştirme ve geliştirme
harcamaları peşin ödenmiş geliştirme harcamaları olarak kaydedilmiş olup, ilgili sözleşme süresi boyunca itfa edilmektedir. Rutin bakım
onarıma ilişkin diğer tüm maliyetler oluştukları dönem içinde giderleştirilmektedir.
UFRYK 12 - İmtiyazlı Hizmet Anlaşmaları’na göre bir işletmeci sağladığı inşaat, yenileme hizmeti veya diğer kalemler karşılığında aldığı bedeli
maddi olmayan duran varlık veya finansal varlık olarak muhasebeleştirir. TAV İstanbul’da bir inşaat veya önemli bir yenileme bulunmamakta
ve sözleşme işletme safhasındadır. Bu nedenle TAV İstanbul’un finansal tablolarında bir maddi olmayan duran varlık veya finansal varlık
muhasebeleştirilmemiş ve işletme hizmetleri ile ilgili hasılat ve maliyetler UFRYK 12 gereğince UMS 18’e göre muhasebeleştirilmiştir.
f) Kiralama İşlemleri
Kiraya konu olan varlığın sahipliğine ilişkin risk ve getirilerin Grup’a ait olduğu kiralama işlemleri finansal kiralama olarak sınıflandırılmıştır.
İlk olarak finansal kiralama yoluyla elde edilen sabit kıymetler ilgili varlığın gerçeğe uygun değeri ile asgari finansal kiralama ödemelerinin
bugünkü değerinden düşük olanı üzerinden muhasebeleştirilir. İlk kayıtlara alınmasını takiben ise ilgili varlık için geçerli olan muhasebe
politikalarına göre muhasebeleştirilir.
Diğer kiralama işlemleri faaliyet kiralamasıdır ve kiralanan varlıklar Grup’un konsolide finansal durum tablosunda gösterilmezler.
g) Stoklar
Stoklar, maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin düşük olanı ile değerlenmektedir. Maliyet ilk giren ilk çıkar (“FIFO”) yöntemine göre
hesaplanır. Stoklara dahil edilen maliyeti oluşturan unsurlar direk malzeme ve ilgili durumlarda stokları mevcut durumuna getirmek için
katlanılan diğer giderleri kapsamaktadır.
Net gerçekleştirilebilir değer, olağan ticari faaliyet içerisinde oluşan tahmini satış fiyatından tahmini tamamlanma maliyeti ve satışı
gerçekleştirmek için gerekli tahmini pazarlama ve satışı gerçekleştirmek için gerekli tahmini satış giderleri toplamının indirilmesiyle elde edilen
tutardır.
194
FİNANSAL TABLOLAR
h) Varlıklarda Değer Düşüklüğü
i) Türev olmayan finansal varlıklar
Gerçeğe uygun değer farkı kar/zarara yansıtılmayan bir finansal varlıktaki değer düşüklüğü her raporlama tarihinde değer düşüklüğü
olduğuna kanaat getirilen nesnel kanıtlarla değerlendirilir. Eğer nesnel kanıtlar ilgili finansal varlığın ilerideki nakit akışlarını olumsuz yönde
etkilediğine dair bir veya birden fazla olaya işaret ediyorsa, ilgili finansal varlıkta değer düşüklüğü olduğu dikkate alınır.
Finansal varlıkların değer düşüklüğüne neden olan nesnel kanıt, borçlunun temerrüdünü veya yükümlülüğünü yerine getirememesi, Grup’un
aksini dikkate alamayacağı koşullara bağlı olarak bir tutarın yeniden yapılandırılmasını, borçlunun veya ihraççının iflas etme ihtimalinin
oluşmasını, bu kişilerin ödeme durumlarında negatif durumlar ortaya çıkması veya menkul bir kıymetin aktif pazarının ortadan kalkması
durumlarını kapsayabilir.
İtfa edilmiş maliyetleriyle ölçülen finansal varlıklar
Grup kredi ve alacaklardaki değer düşüklüğüne dair kanıtları hem ilgili varlık seviyesinde, hem de toplu olarak dikkate almaktadır. Tüm tek
başına önemli olan alacaklar değer düşüklüğü açısından ayrı ayrı değerlendirilmektedir. Daha sonra, değer düşüklüğüne uğramadığı tespit
edilen tüm tek başına önemli alacaklar toplu olarak, gerçekleşen ancak henüz tanımlanmamış bir değer düşüklüğüne maruz kalıp kalmadıkları
konusunda değerlendirilir.
İtfa edilmiş maliyetleriyle ölçülen finansal varlıktaki değer düşüklüğü, varlığın kayıtlı değeri ile nakit akışlarından oluşan alacağın orijinal
etkin faiz oranı esas alınarak iskonto edilerek bugüne indirgenmiş değeri arasındaki fark olarak hesaplanır. Zararlar kâr veya zararda
muhasebeleştirilir ve kredi ve alacaklar altında bir karşılık hesabına yansıtılır. Değer düşüklüğü gösteren varlık üzerinden hesaplanan faizler
iskonto edilmeye devam edilirler. Raporlama dönemi sonrası gerçekleşen bir durum değer düşüklüğünde azalmaya neden olursa, bu azalış
kâr veya zararda geri çevrilir.
ii) Finansal olmayan varlıklar
Grup, her bir raporlama tarihinde, stoklar ve ertelenen vergi varlıkları dışında kalan her bir varlığa ilişkin değer kaybı olduğuna dair herhangi
bir gösterge olup olmadığını değerlendirir. Eğer böyle bir gösterge mevcutsa, o varlığın geri kazanılabilir tutarı tahmin edilir. Şerefiye ve
belirsiz ekonomik ömre sahip ya da henüz kullanıma hazır olmayan maddi olmayan duran varlıklar için geri kazanılabilir tutar her yıl aynı
zamanda tahmin edilir. Bir varlığın ya da onun ilgili nakit yaratan biriminin (“NYB”) kayıtlı değeri geri kazanılabilir tutarını aşıyorsa değer
düşüklüğü gideri kayıtlara alınır.
Varlığın ya da NYB’nin geri kazanılabilir tutarı net satış fiyatı ile kullanım değerinden yüksek olanıdır. Kullanım değeri, ilerideki nakit
akışlarının ilgili NYB ya da varlıktaki belirli riski ve paranın zaman değerini gösteren vergi sonrası iskonto oranı kullanılarak bugünkü değerine
indirgenmesi ile değerlendirilir. Değer düşüklüğü testi için, kendi başına test edilemeyen varlıklar diğer varlıklar ve varlık gruplarından
bağımsız olarak sürekli kullanımından dolayı nakit girişi üreten en küçük birimlere (NYB) ayrılır. İşletme birleşmesinde ortaya çıkan şerefiye
birleşme sinerjisinden yararlanması beklenen nakit üreten birimlere paylaştırılır.
Değer düşüklüğü zararları kâr veya zarara kaydedilir. NYB’lerden kaynaklanan ve muhasebeleştirilen değer düşüklüğü karşılığı öncelikle
birimlere paylaştırılan şerefiyelerin defter değerlerinden daha sonra birimlerdeki diğer varlıkların (varlık gruplarının) defter değerlerinden
oransal esasa göre düşülür.
Şerefiyeye ait bir değer düşüklüğü iptal edilmez. Diğer varlıklarda önceki dönemlerde ayrılan değer düşüklükleri her raporlama döneminde
değer düşüklüğünün azalması veya değer düşüklüğünün geçerli olmadığına dair göstergelerin olması durumunda değerlendirilir. Değer
düşüklüğü geri kazanılabilir tutarın belirlenmesinde kullanılan tahminlerde değişiklik olması durumunda ters çevrilir. Değer düşüklüğü, eğer ki
değer düşüklüğü kayıtlara alınmamış olsaydı, varlığın amortisman ve itfa payı düşüldükten sonraki net kayıtlı değerini aşmayacak bir seviyeye
kadar ters çevrilir.
195
i) Çalışanlara Sağlanan Faydalar / Kıdem Tazminatları
Türkiye’deki mevcut iş kanunu gereğince, Grup, çalışanların emeklilik, askerlik ya da ölüm gibi nedenlerden işten ayrılan 1 yılı doldurmuş
çalışanlarına belirli miktarlarda ödeme yapmakla yükümlüdür. Kıdem tazminatı karşılığı 30 gün bazında Grup’un çalışanlarının emekli olması
durumunda gelecekteki tahmini muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değerini ifade etmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı, tüm çalışanlar
bu tür bir ödemeye tabi tutulacakmış gibi hesaplanmış olup konsolide finansal tablolarda tahakkuk esası ile yansıtılmıştır. Kıdem tazminatı
karşılığı, Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanmıştır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle kıdem tazminatı
tavanı tam 3.034 TL tutarındadır (31 Aralık 2011: tam 2.732 TL). Not 26’da açıklandığı üzere, Grup yönetimi kıdem tazminatı karşılığı
hesaplamasında bazı tahminler kullanmıştır.
Tüm aktüeryal kazanç ve kayıplar kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
j) Karşılıklar
Geçmiş olaylardan kaynaklanan mevcut bir yükümlülüğün bulunması, yükümlülüğün yerine getirilmesinin muhtemel olması ve yükümlülük
tutarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumunda konsolide finansal tablolarda karşılık ayrılır. Karşılıklar, raporlama dönemi itibariyle
yükümlülüğün yerine getirilmesi için yapılacak harcamanın Grup yönetimi tarafından yapılan en iyi tahminine göre hesaplanır ve etkisinin
önemli olduğu durumlarda bugünkü değerine indirmek için iskonto edilir.
k) Hasılat
Asıl faaliyet konusu kapsamında gerçekleştirilen malların satışından elde edilen hasılat, karşılığında alınan tutar ya da alacağın iadeler, satış
iskontoları ve ciro primleri düşüldükten sonraki gerçeğe uygun değeri olarak ölçülür. Hasılat, genellikle yapılan bir satış sözleşmesi suretiyle
ürünün teslimi veya hizmetin verilmesi, ürünle ilgili risk ve faydaların satın alana transfer olmuş olması, ödenecek bedelin tahsil edilebilir
olması, ilgili maliyet ve muhtemel getiri tutarlarının güvenilir şekilde tahmin edilebilmesi, satışa konu mal üzerinde devam eden yönetimsel
satıcı lehine bir hak kalmamış olması ve hasılat tutarının güvenilir bir şekilde ölçülebilmesi durumlarında kaydedilir. Bir indirimin sağlanması
muhtemel ve tutarı güvenilir bir biçimde ölçülebiliyorsa hasılatın kaydedildiği anda indirim tutarı hasılattan düşülerek kaydedilir.
İnşaat hasılatı ve inşaat maliyeti: İnşaat hasılatı ve maliyeti raporlama tarihindeki o güne kadar oluşan sözleşmeyle ilgili maliyetlerin tahmin
edilen toplam sözleşme maliyetlerine oranıyla ölçülen tamamlanma aşamasına göre muhasebeleştirilir. Sözleşme kapsamındaki değişimler,
alacaklar ve teşvik ödemeleri müşteri ile anlaşıldığı ölçüde dahil edilir.
Bir inşaat sözleşmesinin sonucunun güvenilir bir şekilde tahmin edilemediği durumda sözleşme hasılatı oluşan sözleşme maliyetlerinin geri
kazanılabilir tutarı kadar muhasebeleştirilir. Sözleşme maliyetleri oluştukları dönemde gider olarak kaydedilirler.
Toplam sözleşme maliyetinin toplam sözleşme hasılatından fazla olması muhtemel ise, beklenen zarar doğrudan doğruya giderleştirilir.
Hizmet imtiyaz sözleşmeleri: Hizmet imtiyaz sözleşmeleri kapsamında verilecek olan inşaat hizmetleri ile ilgili hasılat Grup’un yukarıda
anlatılan inşaat hasılatının muhasebeleştirilmesi hakkındaki muhasebe politikalarıyla tutarlı olarak tamamlanma aşamasına göre
muhasebeleştirilir. İşletme veya hizmet hasılatı, hizmetlerin Grup tarafından sağlandığı dönemde muhasebeleştirilir. Grup, bir hizmet imtiyaz
anlaşmasında birden fazla hizmet sağlıyorsa, sözleşmeden kaynaklanan alacaklar ilgili hizmetlerin gerçeğe uygun değerleri referans alınarak
her bir hizmet için ayrı ayrı belirlenir.
Havacılık geliri: Havacılık geliri, ilgili havayolu şirketlerinden elde edilen günlük raporlara göre kaydedilir. Havacılık gelirleri yolculardan
elde edilen terminal hizmet gelirinin yanı sıra uçaklar için kullanılan rampalar ile havayolları tarafından yolcu uçuş işlemleri için kullanılan
kontuarlardan elde edilen terminal hizmet gelirlerini kapsamaktadır.
Alan tahsisi geliri: Havaalanında ayrılan yerler için yapılan sözleşmelere göre aylık düzenlenen faturalara istinaden kayıtlara alınır.
Gümrüksüz alan mal satışları: Malların satışı, mallar teslim edildiğinde ve malların mülkiyeti satın alana geçtiğinde gerçekleşir.
196
FİNANSAL TABLOLAR
Yiyecek içecek hizmet geliri: Yiyecek içecek hizmet geliri hizmet verildiğinde kayda alınır. Grup, tahsilatı gerçekleşmiş uzun dönem sözleşmelere
ilişkin geliri hizmet verilene kadar ertelemektedir. Bu gelirler, yiyecek içecek şirketlerine iç ve dış hatlarda ürünlerini satmak için verilen satış
haklarına ilişkin olduğundan, bu gelirlere ilişkin olarak ertelenmiş maliyet bulunmamaktadır.
Yer hizmetleri geliri: Yer hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır.
Komisyonlar: Grup’un gümrüksüz mağaza operasyonları ve yiyecek içecek hizmetlerini üçüncü kişilere kiralama hakkı vardır. Bu üçüncü kişiler
sözleşmelerine göre ciro üzerinde belirli bir oranda Grup’a komisyon ödemektedirler. Komisyon gelirleri iki üç günlük raporlar dikkate alınarak
belirlenip muhasebeleştirilmektedir.
Yazılım ve sistem hizmet geliri: Yazılım ve sistem hizmetleri verildiğinde ve ürün teslim edildiğinde kayda alınır.
Salon hizmetleri geliri: Salon hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır.
Otobüs ve otopark hizmetleri geliri: Otobüs ve otopark hizmetleri geliri hizmet verildiğinde kayda alınır.
l) Kiralama Ödemeleri
Operasyonel kiralamada yapılan ödemeler kira süresince doğrusal yöntemle kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
Kira sözleşmesine göre yapılan asgari kira ödemeleri finansman gideri ve kalan yükümlülüğün azalması arasında paylaştırılır. Finans gideri
yükümlülüğün geri kalan bakiyesinde sabit dönem faiz oranı üretmek için kira süresince her döneme dağıtılır.
Şarta bağlı kira ödemeleri geri kalan kira süresi boyunca asgari kira ödemelerinin değiştirilmesiyle muhasebeleştirilir.
m) Finansal Gelirler ve Finansal Giderler
Finansal gelir, yatırımlardan elde edilen faiz gelirlerini, UFRYK 12 etkisiyle oluşan DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları üzerindeki reeskont
ve kâr veya zararda muhasebeleştirilen finansal riskten korunma araçlarından kazançları içerir. Faiz geliri, etkin faiz yöntemi kullanılarak
tahakkuk esasına göre kâr veya zararda muhasebeleştirilir. İştiraklerden elde edilen temettü gelirleri, hissedarların temettü alma hakkı
doğduğu zaman kayda alınır.
Finansal giderler, banka kredilerinin faiz giderleri, finansal varlıklarla (ticari alacaklar dışındaki) ilgili muhasebeleştirilen değer düşüklüklerini
ve kâr veya zararda muhasebeleştirilen türev finansal riskten korunma araçlarının etkin olmayan kısımlarının kayıpları içerir. Bir varlığın
iktisabı, inşaatı ya da üretimi ile doğrudan ilişkilendirilemeyen borçlanma maliyetleri etkin faiz oranı kullanılarak kâr veya zarar içerisinde
muhasebeleştirilmiştir.
Finansal varlık ve yükümlülüklerin üzerindeki kur farkı gelir ve giderleri kur farkı hareketlerinin net pozisyonuna göre finansal gelirler veya
finansal giderler içerisinde net olarak raporlanır.
n) Hisse Başına Kazanç (“HBK”)
Grup adi hisse senetleri için temel HBK bilgisi sunmaktadır. Temel HBK, Grup’un adi hisse sahiplerine atfolunan kâr ya da zararın dönem
içinde tedavülde olan adi hisselerin ağırlıklı ortalama sayısına bölümüyle bulunur. Potansiyel seyreltilmiş hisse yoktur.
197
o) Finansal Bilgilerin Bölümlere Göre Raporlanması
Faaliyet bölümü, Grup’un hasılat elde edebildiği ve harcama yapabildiği işletme faaliyetlerinde bulunan, faaliyet sonuçlarının bölüme tahsis
edilecek kaynaklara ilişkin kararların alınması ve bölümün performansının değerlendirilmesi amacıyla Grup’un faaliyetlere ilişkin karar almaya
yetkili mercii tarafından düzenli olarak gözden geçirildiği ve hakkında ayrı finansal bilgilerin mevcut olduğu bir kısmıdır.
Grup yönetimine raporlanan bölüm sonuçları tutarlı bir şekilde dağıtılabilinen bir bölümle doğrudan ilişkilendirilen kalemleri içerir.
Dağıtılamayan kalemler işletme varlıkları (başta işletmenin merkezi olmak üzere), merkez ofis giderleri ve vergi varlık ve yükümlülüklerinden
oluşmaktadır.
Bölüm yatırım harcamaları yıl içerisinde maddi duran varlıklar ve şerefiye dışındaki maddi olmayan duran varlıkları satın almak için katlanılan
toplam maliyettir.
p) Uygulamada Olmayan Yeni Standartlar ve Yorumlar
Bazı yeni standartlar, standartlardaki değişiklikler ve yorumlar 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle henüz geçerli olmayıp bu konsolide finansal
tabloların hazırlanmasında uygulanmamıştır. Bu yeni standartlardan, aşağıdakilerin Grup’un konsolide finansal tablolarına etkisi olması
beklenmektedir:
• UMS 1 Diğer Kapsamlı Gelir Kalemlerinin Sunumu – UMS 1 standardında yapılan değişiklikler diğer kapsamlı gelir içinde yer alan
kalemlerden belli koşulların yerine getirilmesi durumunda kâr veya zarara sınıflandırılacak olanların hiçbir zaman kâr veya zarar
sınıflandırılmayacak olanlardan ayrı sunulmasını gerektirmektedir. Bu değişiklikler 1 Temmuz 2012 tarihinde ya da bu tarihten sonra
başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır.
• UFRS 10 Konsolide Finansal Tablolar, UMS 27 (2008) ile UMS Yorum 12 Konsolidasyon – Özel Amaçlı İşletmeler’in yerini almaktadır ve 1
Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten sonra başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır.
• UFRS 11 İş Ortaklıkları, UMS 31 ile UMS Yorum 13 Müştereken Kontrol Edilen İşletmeler – Ortak Girişimcilerin Parasal Olmayan Katılım
Payları’nın yerini almaktadır ve 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten sonra başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. UFRS
11 İş Ortaklıkları’nın Grup’un iş ortaklıklarındaki paylarının gösterimi üzerinde önemli etkisi olması beklenmektedir (Not 4). Grup’un iş
ortaklıklarındaki paylarına uygulanmakta olan oransal konsolidasyon yöntemi 1 Ocak 2013’ten itibaren geçerli olmak üzere yasaklanacak
olup, iş ortaklıkları üzerindeki söz konusu paylar özkaynak yöntemi ile muhasebeleştirilecektir.
• UFRS 12 Diğer İşletmelerdeki Paylara İlişkin Açıklamalar, bağlı ortaklık, iş ortaklığı, iştirak ve/veya konsolide edilmeyen yapılandırılmış
işletmelerde payları olan işletmeler için açıklama gerekliliklerini içermektedir ve 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten sonra başlayan
yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır.
• UFRS 13 Gerçeğe Uygun Değer Ölçümü, farklı UFRS’lerdeki gerçeğe uygun değer ölçümüne ilişkin yönlendirmelerin yerine geçerek
gerçeğe uygun değer ölçüm yönlendirmelerini tek bir kaynakta toplamaktadır ve 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten sonra başlayan
yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır.
• UMS 27 Bireysel Finansal Tablolar (2011), UMS 27 (2008)’in yerini almaktadır ve 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten sonra
•UMS 28 İştirak ve İş Ortaklıklarındaki Yatırımlar (2011), UMS 28 (2008)’in yerini almaktadır ve 1 Ocak 2013 tarihinde ya da bu tarihten
sonra başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır.
198
FİNANSAL TABLOLAR
• UFRS 9 Finansal Araçlar, finansal varlıkların ölçüm ve sınıflamalarını değiştirebilecek ve 1 Ocak 2015 tarihinde ya da bu tarihten sonra
• UMS 19 Çalışanlara Sağlanan Faydalar (2011), kısa vadeli ve uzun vadeli çalışanlara sağlanan faydalar tanımlarını değiştirerek kısa
ve uzun vade ayrımını daha anlaşılır hale getirmektedir. Tanımlanmış fayda planları için, aktüeryal kazanç ve kayıpların kaydedilmesi
konusunda muhasebe politikası seçenekleri ile koridor metodu uygulaması kaldırılacak ve ve UMS 19 (2011), 1 Ocak 2013 tarihinde ya
da bu tarihten sonra başlayan yıllık hesap dönemleri için geçerli olacaktır. Erken uygulamaya izin verilmektedir.
• UMS 32 Finansal Araçlar: Sunum – Finansal Varlık ve Borçların Netleştirilmesi (Değişiklik), değişiklik “muhasebeleştirilen tutarları
netleştirme konusunda mevcut yasal bir hakkının bulunması” ifadesinin anlamına açıklık getirmekte ve UMS 32 netleştirme prensibinin
eş zamanlı olarak gerçekleşmeyen ve brüt ödeme yapılan hesaplaşma (takas büroları gibi) sistemlerindeki uygulama alanına açıklık
getirmektedir. Değişiklikler 1 Ocak 2014 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri için geriye dönük olarak uygulanacaktır.
• UFRS 7 Finansal Araçlar: Açıklamalar – Finansal Varlık ve Borçların Netleştirilmesi (Değişiklik), getirilen açıklamalar finansal tablo
kullanıcılarına i) Netleştirilen işlemlerin şirketin finansal durumuna etkilerinin ve muhtemel etkilerinin değerlendirilmesi için ve ii) UFRS’ye
göre ve diğer genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine göre hazırlanmış finansal tabloların karşılaştırılması ve analiz edilmesi için
faydalı bilgiler sunmaktadır. Değişiklikler geriye dönük olarak 1 Ocak 2013 ve sonrasında başlayan yıllık hesap dönemleri ve bu hesap
dönemlerindeki ara dönemler için geçerlidir.
Grup, bu standartların erken uygulanmasını planlamamaktadır ve bunlarla ilgili olarak oluşabilecek etkiler henüz değerlendirilmemiştir.
r) Gerçeğe Uygun Değerlerin Belirlenmesi
Grup’un bazı finansal ve finansal olmayan varlık ve yükümlülüklerinin gerçeğe uygun değerlerinin belirlenmesi hem muhasebe politikası hem
de dipnot sunumları açısından gereklidir. Gerçeğe uygun değerlerin hem değerlendirilmesi hem de dipnotlarda sunum amaçlı belirlenmesi
aşağıdaki yöntemlerle yapılmaktadır. Gerçeğe uygun değerlerin belirlenmesinde kullanılan varsayımlar ilgili varlık veya yükümlülükler ile ilgili
dipnotlarda gerektiğinde sunulmuştur.
i) Maddi duran varlıklar
İşletme birleşmeleri sonucu ortaya çıkan maddi duran varlıkların gerçeğe uygun değerleri satın alma gününde gönüllü bir alıcı ile gönüllü bir
satıcının bilgili, ihtiyatlı ve hiçbir baskı altında kalmadan davrandığı piyasa koşullarındaki bir işlemle el değiştirmesinde ortaya çıkacak bedeldir.
Tesis, ekipman ve demirbaşların gerçeğe uygun değerleri benzer kalemlerin kote edilmiş piyasa fiyatına ve yenileme maliyetine göre belirlenir.
Amortismana tabi tutulan yenileme maliyeti fiziksel yıpranmanın yanı sıra işlevsel ve ekonomik eskime için düzeltmeleri de yansıtır.
ii) Maddi olmayan duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıkların gerçeğe uygun değeri söz konusu varlıkların kullanımından ve nihai satışından elde edilmesi beklenen iskonto
edilmiş nakit akışlarına göre belirlenir.
Müşteri ilişkileri ve şirket birleşmesinden edinilen DHMİ lisansının gerçeğe uygun değerleri yenileme maliyeti, piyasa ve gelir yaklaşım
yöntemlerine göre belirlenmektedir.
Bir maddi olmayan duran varlık olarak havalimanı işletim hakkı başlangıçta, verilen inşaat hizmeti için alınan ya da alınacak olan
tutarın gerçeğe uygun değeri olan, varlığı elde etmek için elden çıkarılan tutarın gerçeğe uygun değeri olarak tahmin edilen maliyetten
muhasebeleştirilir. Verilen inşaat hizmeti için alınan ya da alınacak olan tutarın gerçeğe uygun değeri oluşan fiili maliyete diğer benzer inşaat
işleriyle uyumlu bir kâr marjını yansıtmak için eklenen bir brüt kâr oranını da içerir. TAV İzmir, TAV Esenboğa, TAV Gazipaşa, TAV Makedonya,
TAV Ege ve Tibah Development için söz konusu brüt kâr oranları %0, TAV Tiflis ve TAV Tunus için sırası ile %15 ve %5’dir.
199
iii) Ticari ve diğer alacaklar
Ticari ve diğer alacakların gerçeğe uygun değeri, raporlama dönemi sonunda geçerli olan piyasa faiz oranları ile indirgenen gelecekteki
nakit akışlarının bugünkü değeri olarak tahmin edilir. Belirli bir faiz oranı olmayan kısa vadeli alacaklar indirgenme etkisinin önemsiz olması
durumunda orjinal fatura tutarından değerlenirler. Bu gerçeğe uygun değerler sadece açıklama amacıyla ya da bir işletme birleşmesiyle
edinimlerde belirlenir.
iv) Türevler
Sözleşmedeki vadeli işlem fiyatı ile cari vadeli işlem fiyatı arasındaki fark sözleşmenin kalan vadesine göre riskten arındırılmış faiz oranı (devlet
tahvillerine temel alınan) veya opsiyon fiyatlama modeli ile indirgenir.
Vadeli faiz oranı takaslarının gerçeğe uygun değeri aracı kotasyonlarına dayanır. Bu kotasyonlar her sözleşmenin şartlarına ve vadelerine göre
değerleme tarihinde benzer bir araçtaki piyasa faiz oranları kullanılarak gelecekteki tahmini nakit akışlar iskonto edilerek gerçeğe uygun olup
olmadığı test edilir.
Gerçeğe uygun değer, finansal aracın kredi riskini gösterir ve gerekli durumda Grup şirketi ile karşı tarafın kredi riskininin hesaba alınması
düzeltmelerini içerir.
v) Türev olmayan finansal yükümlülükler
Dipnotlarda sunum amacıyla hazırlanan gerçeğe uygun değer bilgisi, gelecekteki anapara ve faiz nakit akışlarının raporlama tarihindeki piyasa
faiz oranları ile indirgenmesi ile hesaplanmaktadır. Finansal kiralama işlemleri için piyasa faizi benzer kira anlaşmalarına göre belirlenir.
s) Finansal Risk Yönetimi
Şirket finansal araçların kullanımına bağlı olarak aşağıdaki risklere maruz kalabilmektedir:
•
•
•
•
Kredi riski
Likidite riski
Piyasa riski
Operasyonel risk
Bu dipnot Grup’un yukarıda belirtilen risklere maruz kalma durumu, Grup’un hedefleri, riski ölçmek ve yönetmek için olan politika ve süreçler
ve Grup’un sermayeyi yönetimi ile ilgili bilgi sunmaktadır. Daha detaylı niceliksel ya da rakamsal açıklamalar bu konsolide finansal tabloların
devamında sunulmaktadır.
Risk yönetim çerçevesi
Yönetim Kurulu, Grup’un risk yönetim çerçevesinin sağlanmasından ve gözetiminden genel olarak sorumludur.
Grup, Kurumsal Risk Yönetimi fonksiyonunun işleyişinden sorumlu olmak üzere Risk Yönetim Departmanı’nı kurmuş olup Grup içinde tüm
çalışanların rol ve sorumluluklarını anlayabileceği disiplinli ve yapıcı bir risk yönetimi ve kontrol ortamı oluşturulmasını hedeflenmektedir.
Bütün direktörler kontrol, yönetişim ve risk yönetimi süreçlerine ana faaliyet konularında karşılaşılabilecek risklerle ilgili olarak sürekli tespit,
gözden geçirme ve değerlendirme konularında güvence sağlayabilecek etkin bir risk yönetimi ve iç kontrol sürecinin çalışmasını temin edecek
şekilde hareket etmektedir.
200
FİNANSAL TABLOLAR
İç Denetim, Grup Denetim Komitesi’ne gözetim fonksiyonunu yerine getirmek üzere destek vermektedir. Grup İç Denetim Direktörlüğü’nün
misyonu, TAV Holding Yönetim Kurulu’na, bağlı ortaklıklarına ve yönetime gözetim, yönetim ve işletme sorumluluklarında; iç denetim, risk
yönetimi ve yönetişim süreçlerindeki zaafiyetleri ve kaynakların boşa harcanmasına ve verimsizliklere neden olan uygulamaları tespit etmek
ve bunlara ilişkin öneriler getirerek bağımsız denetimler (raporlar) ve danışmanlık hizmetleri vasıtasıyla yardım sağlamaktır.
İç denetim planlarında, risk değerlendirmeleri ve Denetim Komitesi ile yönetim tarafından dikkat çekilen bulgular dikkate alınmaktadır. Risk
değerlendirmeleri, sadece var olan tespit edilmiş riskleri belirlemek yerine dönem içinde ortaya çıkabilecek yeni riskleri de dikkate almak ve
değerlendirmek prensibi ile ve sürekli olarak Risk Yönetimi Departmanı tarafından takip ve koordine edilmektedir. Resmi olarak risk
değerlendirmeleri yıllık olarak yapılmakta, ancak ihtiyaç duyulduğunda daha sık olarak yapılabilmektedir.
Kredi riski
Kredi riski, bir müşterinin ya da bir finansal enstrümana taraf olan karşı tarafın sözleşmeye bağlı yükümlülüklerini yerine getirmeme riskidir.
Temel olarak Grup’un müşteri alacakları ve banka bakiyelerinden doğabilecek finansal zararlar kredi riskini oluşturmaktadır.
Grup’un başlıca finansal varlıkları nakit ve nakit benzerleri, ticari ve diğer alacaklardır.
Nakit ve nakit benzerleri üzerindeki kredi riski sınırlıdır çünkü muhataplar kredibilitesi yüksek olan bankalardır.
Grup’un hizmetlerinin kredi geçmişi uygun müşterilere verilmesini sağlamak için oluşturduğu uygun prosedürleri vardır. Ticari alacakların
değer düşüklüğü karşılığı ile net edilmiş tutarı ile toplam nakit ve nakit benzerleri, kredi riskine maruz kalan maksimum tutarları
oluşturmaktadır. Grup’un en önemli müşterisi Türk Hava Yolları’dır (THY). Grup bu müşteri ile geçmiş tecrübeye dayanarak önemli bir kredi
riski bulunmadığını düşünmektedir. Alacakların tahsilatı ekonomik faktörlerden etkilenebilmesine rağmen, yönetim müşterilerinin saygın ve
uluslararası havayolu şirketleri olmasından ve havayolu gümrüksüz alan satışlarının nakit veya kredi kartı ile gerçekleşmesinden dolayı şu
anda ayrılmış olan karşılıktan daha fazla bir risk olduğunu düşünmemektedir.
Buna ek olarak, Grup’un, kredibilitesi düşük olan bazı müşterilerinden almış olduğu teminat mektupları ve senetleri bulunmaktadır.
Likidite riski
Likidite riski Grup’un ileri tarihlerdeki nakit ödeme ya da diğer finansal yükümlülüklerini karşılayamaması riskidir. Grup’un likidite riski, mevcut
ve ilerideki muhtemel borç gereksinimlerinin normal koşullarda ya da kriz durumlarında fonlanabilmesi için çeşitli finansal kuruluşlardan
Grup’u zarara uğratmayacak ya da itibarını zedelemeyecek şekilde yeterli finansman olanakları temin edilerek yönetilmektedir.
Grup ürün ve hizmetlerini maliyetlendirmede nakit akış ihtiyaçlarını izlemeye yardımcı olan ve yatırımların nakit dönüşünü etkili kılan faaliyet
bazlı maliyetlendirme kullanmaktadır. Grup genellikle doğal afetler gibi makul bir şekilde öngörülemeyen durumların potansiyel etkisi hariç
olarak finansal yükümlülüklerin yerine getirilmesini de içeren finansal ve operasyonel giderleri karşılamaya yeterli nakdinin olmasını temin
eder.
Piyasa riski
Piyasa riski; döviz kurları, faiz oranları ya da menkul kıymetler piyasalarında işlem gören enstrümanların fiyatları gibi para piyasasındaki
değişiklikler sonucu Grup’un gelirlerinin ya da sahip olduğu finansal varlıkların değerinin değişmesi riskidir. Piyasa riski yönetimi, piyasa riskine
maruz kalmayı kabul edilebilir sınırlar dahilinde kontrol ederken, risk getirisini optimize etmeyi amaçlamaktadır.
Grup piyasa risklerini yönetmek için türev araçlar alıp satmakta ve aynı zamanda finansal yükümlülük altına girmektedir (Not 9). Bütün bu
işlemler kredi veren bankalar ve Grup’un bu operasyonlardan sorumlu yöneticileri tarafından belirlenen kurallara göre icra edilir.
Grup kâr veya zarardaki dalgalanmayı yönetmek için riskten korunma muhasebesi uygulamaktadır.
201
Döviz kuru riski
Grup, yabancı para birimleri üzerinden olan çeşitli gelir ve gider kalemleri ve bunlardan doğan yabancı para borç, alacak ve finansal borçlar
sebebiyle döviz kuru riskine maruz kalmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle, Grup’un, bu konsolide finansal tabloların ilgili notlarında
belirtildiği gibi, Grup şirketlerinin, başlıca Avro olmak üzere, ABD Doları, Gürcistan Larisi, Tunus Dinarı, Makedonya Dinarı, İsveç Kronu, Suudi
Arabistan Riyali ve TL olarak geçerli para biriminden farklı para birimlerinde bakiyeleri vardır. Sözkonusu işlemler başlıca ABD Doları ve
TL işlemlerdir. Grup bu döviz kuru riskini yabancı para nakit tutarak ve Not 40’ta bahsedildiği üzere bazı finansal enstrümanlar kullanarak
yönetmektedir.
Faiz oranı riski
Grup, kredilerin faiz oranlarındaki değişikliğe olan hassasiyetinin %50 ve %100 arasında kalan kısmının sabit faizli olmasını sağlayacak bir
politika benimsemiştir. Not 40’ta belirtildiği gibi bu durum faiz oranı takası sözleşmeleriyle sağlanır.
Operasyonel risk
Operasyonel risk, Grup’un süreçleri, çalışanları, kullandığı teknoloji ve altyapısı ile ilgili çeşitliliğe sahip sebeplerden ve kredi riski, piyasa riski ve
likidite riski haricindeki yasal ve düzenleyici gereklilikler ve tüzel kişilikle ilgili genel kabul görmüş standartlar gibi dış faktörlerden kaynaklanan
direk veya dolaylı zarar riskidir. Operasyonel riskler Grup’un bütün faaliyetlerinden doğmaktadır.
Grup’un amacı maliyet etkinliği ile bir yandan finansal zararlardan ve Grup’un itibarına zarar vermekten kaçınarak, diğer yandan girişimcilik ve
yaratıcılığı kısıtlayan kontrollerden kaçınarak operasyonel riski yönetmektir.
Operasyonel riskten kaçınmadaki kontrollerin iyileştirilmesi ve uygulanması birincil olarak her bir işletmedeki üst düzey yöneticilerin
sorumluluğundadır. Bu sorumluluk aşağıdaki alanlarda operasyonel risklerin yönetimi ile ilgili genel Grup standartlarının iyileştirilmesi ile
desteklenir:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
işlemlerin bağımsız yetkilendirilmesi dahil uygun görev ve sorumluluk dağılımı ile ilgili gereklilikler
işlemlerin mutabakatı ve gözetimi ile ilgili gereklilikler
düzenleyici ve diğer yasal gereklilikler ile uyum
kontrollerin ve prosedürlerin dokümantasyonu
karşılaşılan operasyonel risklerin periyodik olarak değerlendirilmesi ve belirlenen risklerden kaçınma amaçlı kontrol ve prosedürlerin
yeterliliği
operasyonel zararların raporlanması ve bunlarla ilgili iyileştirme faaliyetlerinin sunulması ile ilgili gereklilikler
acil durum planlarının oluşturulması
eğitim ve çalışanların işle ilgili gelişimi
etik ve iş hayatı standartları
etkin olduğu yerde sigortayı da içeren risk azaltma çareleri
Grup standartları ile uyum İç Denetim tarafından yürütülen periyodik denetim programı ile denetlenir. İç Denetim’in yaptığı gözden geçirme
sonuçları ilgili operasyonel bölümün yönetimine bildirilir ve Denetim Komitesi ve üst düzey yönetimle de paylaşılır.
Sermaye yönetimi
Yönetim Kurulu’nun politikası yatırımcı, kredi veren ve piyasa güveni açısından güçlü sermaye yapısı sağlamak ve işletmenin gelecekteki
büyümesini desteklemek, ve sermaye maliyetini düşürmek için en uygun sermaye yapısını sağlamaktır.
Sermaye yapısını sağlamak ya da düzenlemek için, Grup yönetimi hisse sahiplerine ödenen temettü tutarlarını değiştirebilir, hisseleri hisse
sahiplerine iade edebilir, yeni hisseler çıkarabilir ya da borcu azaltmak için varlık satabilir.
202
FİNANSAL TABLOLAR
t) Kurum Kazancı Üzerinden Hesaplanan Vergiler
Gelir vergisi gideri, cari vergi ve ertelenmiş vergi giderinin toplamından oluşur. Gelir vergisi ve ertelenmiş vergi, işletme birleşmeleri veya
doğrudan özkaynaklar veya diğer kapsamlı gelir içinde kaydedilenler dışında kâr veya zararda muhasebeleştirilir.
i) Dönem vergisi
Cari dönem vergi yükümlülüğü ya da varlığı, dönem karı veya zararının vergiye tabi olan kısmı üzerinden hesaplanır. Grup’un cari vergi
yükümlülüğü raporlama tarihi itibariyle geçerli olan vergi oranı kullanılarak hesaplanmıştır ve geçmiş yıllardaki vergi yükümlülükleri ile ilgili
düzeltme kayıtlarını da içerir.
ii) Ertelenmiş vergi
Ertelenen vergi yükümlülüğü veya varlığı, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen tutarları ile yasal vergi matrahı
hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici fark üzerinden geçerli olan vergi oranları dikkate alınarak hesaplanır Aşağıdaki durumlarda
meydana gelen geçici farklar için ertelenmiş vergi muhasebeleştirilmez:
• bir işletme birleşmesi olmayan ve ne muhasebe karını ne de vergiye tabi kâr veya zararı etkilemeyen bir işlem sonucu oluşan varlık veya
yükümlülüklerin ilk kayıtlara alınmasında ortaya çıkan geçici farklar;
• öngörülebilir bir gelecekteki süre içinde tersine dönmesi muhtemel olmayan ve Grup’un geri çevrim zararını kontrol edebildiği bağlı
ortaklık ve müştereken kontrol edilen işletmelerdeki yatırımlarıyla ilgili geçici farklar; ve
• şerefiyenin ilk muhasebeleştirilmesi sırasında oluşan vergilendirilebilir geçici farklar.
Grup, ertelenmiş vergi borçlarını ve ertelenmiş vergi varlıklarını, varlıklarının defter değerlerini ne şekilde geri kazanacağı ve borçlarını defter
değerleri ile ne şekilde ödeyeceği ile ilgili raporlama dönemi sonundaki beklentilerinin vergisel sonuçlarıyla tutarlı bir şekilde hesaplar.
Ertelenmiş vergi, raporlama dönem sonu itibariyle geçici farkların geri çevrildiği zamandaki yürürlükte olan veya yürürlüğe girmesi kesine
yakın olan vergi oranı ile ölçülür. Henüz kullanılmamış geçmiş yıl mali zararları, vergi avantajları ve indirilebilir geçici farklar için ilerideki dönemde bunların mahsup edilmesine
yeterli olacak tutarda vergilendirilebilir gelir elde edileceğinin muhtemel olması halinde ertelenmiş vergi varlığı muhasebeleştirilir. Ertelenmiş
vergi varlıkları her raporlama döneminde gözden geçirilir ve ilgili vergi avantajının kullanımının muhtemel olmadığı kısımlar için ertelenmiş
vergi varlıkları azaltılır.
Ödenecek cari vergi tutarları, peşin ödenen vergi tutarlarıyla, kurumlar vergisi ile ilişkili olduğundan netleştirilmektedir. Ertelenmiş vergi
alacağı ve yükümlülüğü de her bir şirket için netleştirilmektedir.
Türkiye’deki vergi düzenlemeleri bir ana şirket ile bağlı ortaklıklarının konsolide vergi beyannamesi vermesine izin vermemektedir. Dolayısıyla,
ekteki konsolide finansal tablolarda yansıtıldığı üzere vergi karşılıkları ayrı ayrı şirket bazında hesaplanmıştır.
iii) Vergi riski
Dönem vergi gideri ile ertelenmiş vergi gideri tutarları belirlenirken, Grup belirsiz vergi pozisyonlarını ve ödenmesi gerekecek ek vergi
ve faizler olup olmadığını dikkate almaktadır. Grup, vergi kanunu ve geçmiş tecrübelerine dayanarak yaptığı değerlendirmede vergi
incelemesinden geçmemiş dönemler için vergi karşılıklarının yeterli olduğuna inanmaktadır. Bu değerlendirme gelecek ile ilgili birçok mesleki
kanaat içeren tahmin ve varsayımlara dayanmaktadır. Grup’un vergi yükümlülüğünün yeterliliği ile ilgili değerlendirmesini değiştirecek yeni
bilgiler ortaya çıkması durumunda vergi yükümlülüğündeki bu değişim, bu durumun belirlendiği döneme ait vergi giderini etkileyecektir.
203
2.3 Önemli Muhasebe Değerlendirme, Tahmin ve Varsayımları
Konsolide finansal tabloların UFRS’ye uygun olarak hazırlanması, yönetimin, politikaların uygulanması ve raporlanan varlık, yükümlülük, gelir
ve gider tutarlarını etkileyen kararlar, tahminler ve varsayımlar yapmasını gerektirmektedir. Gerçekleşen sonuçlar bu tahminlerden farklılık
gösterebilir.
Tahminler ve tahminlerin temelini teşkil eden varsayımlar sürekli olarak gözden geçirilmektedir. Muhasebe tahminlerindeki güncellemeler,
güncellemenin yapıldığı dönemde ve bu güncellemelerden etkilenen müteakip dönemlerde kayıtlara alınır.
Konsolide finansal tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde en çok etkisi olan muhasebe politikalarına uygulanan önemli kararlara ilişkin
bilgiler aşağıda belirtilen dipnotlarda açıklanmıştır:
Not 2.2 (e) – UFRYK 12 “Hizmet İmtiyaz Anlaşmaları” kapsamında yapılan inşaat maliyetlerine kâr marjı uygulanması
Konsolide finansal tablolarda kayıtlara alınan tutarlar üzerinde önemli etkisi olan tahminlere ilişkin bilgiler aşağıda belirtilen dipnotlarda
açıklanmıştır:
Not 20 ve 21 – Maddi ve maddi olmayan duran varlıkların ekonomik ömürleri
Not 22 – İndirgenmiş nakit akımı projeksiyonlarında kullanılan önemli varsayımlar
Not 26 – Kıdem tazminatı karşılığı hesaplanması
Not 37 – Vergi zararlarının ve yatırım indirimlerinin kullanımı
Not 40 ve 41 – Finansal araçların değerlemesi
204
FİNANSAL TABLOLAR
3. İŞLETME BİRLEŞMELERİ
İlave hisse satın alınması
HAVAŞ Europe’un %16,67 hissesinin satın alınması:
21 Aralık 2011’de HAVAŞ 1.001 Avro karşılığında HAVAŞ Europe’un ilave %16,67 hissesini satın alarak toplam hissesini %50’den, %66,67’ye
çıkarmıştır. Bu işlemden sonra HAVAŞ Europe tam konsolidasyona tabi tutulmuş olup, ana ortaklık dışı hisseler için kontrol gücü olmayan
paylar yansıtılmıştır.
Tanımlanabilir satın alınan varlıklar ve üstlenilen yükümlülükler
Maddi duran varlıklar
Maddi olmayan duran varlıklar
Alım sırasında kayda alınan tutarlar
13.663
5.974
Diğer uzun vadeli varlıklar
158
Ertelenmiş vergi varlığı
119
Stoklar
Ticari alacaklar
İlişkili taraflardan ticari alacaklar
Diğer varlıklar
219
2.160
2
165
951
Finansal borçlar
(9.554)
Ticari borçlar
(3.544)
İlişkili Taraflara Ticari Borçlar
(84)
Diğer borçlar
(4.073)
Karşılıklar
(1.310)
Ertelenmiş vergi yükümlülüğü
(806)
Toplam tanımlanabilir net varlıklar
4.040
Nakit ödenen bedel
2.471
Toplam tanımlanabilir net varlıklar
(4.040)
Kontrol gücü olmayan payların gerçeğe uygun değeri
1.347
Önceden elde tutulan payın gerçeğe uygun değeri
2.021
Yabancı para çevrim etkisi
(25)
Şerefiye
1.774
Nakit ödenen bedel
2.471
Edinilen nakit ve nakit benzerleri
Alımdan kaynaklanan net nakit çıkışı
25
(85)
2.411
Kontrol değişmeden yapılan kontrol gücü olmayan pay alımları Not 29’da açıklanmıştır.
205
4. İŞ ORTAKLIKLARI
Grup’un müşterek yönetime tabi teşebbüslerde sahip olduğu önemli paylar aşağıdaki gibidir:
ATÜ
%49,98 hisse ile eşit oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan ATÜ Türkiye’de kurulmuştur. 31 Aralık 2012
ve 2011 tarihleri itibariyle, ATÜ ve iştiraklerinin sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık
2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin özet kapsamlı gelir tabloları aşağıdaki gibidir:
Finansal durum tablosu
Dönen varlıklar
Duran varlıklar
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
175.067
137.060
131.942
150.186
Kısa vadeli yükümlülükler
(116.546)
(104.996)
Uzun vadeli yükümlülükler
(70.644)
(94.305)
2012
2011
Gelirler
1.175.918
911.748
Giderler
(1.080.218)
(855.027)
95.700
56.721
Kapsamlı gelir tablosu
Dönem karı
CAS
%50,00 hisse ile eşit oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan CAS KKTC’de kurulmuştur. 31 Aralık 2012 ve
2011 tarihleri itibariyle, CAS’ın sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık 2012 ve 2011
tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin özet finansal bilgiler aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Dönen varlıklar
2.029
885
Duran varlıklar
1.381
1.526
(9.478)
(8.192)
2012
2011
Gelirler
7.550
5.535
Giderler
(8.166)
(6.094)
(616)
(559)
Dönem zararı
206
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Gözen
%32,40 hisse ile %32,40 oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan TAV Gözen Türkiye’de kurulmuştur.
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, TAV Gözen’in sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin özet finansal bilgiler aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Dönen varlıklar
1.448
998
Duran varlıklar
427
1.152
(43)
(57)
2012
2011
Gelirler
1.432
1.297
Giderler
(1.576)
(1.937)
(144)
(640)
Dönem zararı
TGS
%50,00 hisse ile %50,00 oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan TGS Türkiye’de kurulmuştur. 31 Aralık
2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, TGS’nin sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık 2012
ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin özet finansal bilgiler aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Dönen varlıklar
82.314
102.061
Duran varlıklar
105.286
86.236
(44.495)
(35.108)
(12.084)
(7.381)
2012
2011
Gelirler
361.346
323.772
Giderler
(348.991)
(290.893)
12.355
32.879
Dönem karı
207
BTA Denizyolları
%49,98 hisse ile %49,98 oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan BTA Denizyolları Türkiye’de kurulmuştur.
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, BTA Denizyolları’nın varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde
sona eren hesap dönemlerine ilişkin sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Dönen varlıklar
Duran varlıklar
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
10.669
11.871
18.452
3.971
(12.739)
(6.017)
(10.555)
(7.818)
2012
2011
Gelirler
53.575
9.905
Giderler
(49.757)
(9.898)
3.818
7
Dönem karı
Tibah Development
%33,33 hisse ile %33,33 oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan Tibah Development Suudi Arabistan’da
kurulmuştur. 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, Tibah Development’in varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık 2012 ve 2011
tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Dönen varlıklar
338.036
-
Duran varlıklar
400.645
-
(91.315)
-
(613.042)
-
2012
2011
Gelirler
510.151
-
Giderler
(494.103)
-
16.048
-
Dönem karı
208
FİNANSAL TABLOLAR
Tibah Operation
%51,00 hisse ile %33,33 oy verme hakkına sahip olunan müşterek yönetime tabi bir teşebbüs olan Tibah Operation Suudi Arabistan’da
kurulmuştur. 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, Tibah Operation’un varlıklar ve yükümlülükler toplamı ile 31 Aralık 2012 ve 2011
tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin sahiplik oranını dikkate almadan hesaplanan özet finansal bilgileri aşağıdaki gibidir:
Dönen varlıklar
Gelirler
Giderler
Dönem karı
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
9.396
(7.547)
(114)
-
2012
2011
28.663
(26.966)
1.697
-
5. BÖLÜMLERE GÖRE RAPORLAMA
Faaliyet Bölümleri :
Yönetim amaçlı olarak Grup dört ayrı bölümde organize olmuştur; Terminal Operasyonları, Yiyecek ve İçecek Operasyonları, Gümrüksüz
Mağaza Operasyonları, Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları. Bu bölümler Grup’un birincil bölüm bilgileri raporlamasının bazını
oluşturmaktadır. Her birinin ana faaliyeti aşağıdaki gibidir:
• Terminal Operasyonları: Terminal, Otopark ve Genel Havacılık Terminali İşletmeciliği hizmetlerinin verilmesi. Bu bölüme dahil edilen grup
şirketleri, TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV İzmir, TAV Ege, TAV Gazipaşa, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Batum, Batumi Airport LLC, TAV
Makedonya, Tibah Development ve Tibah Operation’dur. TAV Tiflis, TAV Batum, TAV Tunus, TAV Gazipaşa ve TAV Makedonya’nın yer
hizmetleri operasyonu ve park-apron-taksi yolları operasyonu taşerona verilmediği için burada gösterilmiştir.
• Yiyecek ve İçecek Operasyonları: Yolcular ve terminal personeli için tüm yiyecek ve içecek faaliyetlerinin sürdürülmesi. Bu hizmetleri
BTA, BTA Gürcistan, BTA Tunus, BTA Makedonya, Cakes & Bakes ve BTA Denizyolları vermektedir.
• Gümrüksüz Mağaza Operasyonları: Uluslararası geliş ve gidiş yolcularına gümrüksüz mağaza ürünlerinin satışı. Grup, gümrüksüz mağaza
hizmetlerini ATÜ, ATÜ Gürcistan, ATÜ Tunus, ATÜ Makedonya ve ATÜ Letonya aracılığıyla vermektedir.
• Yer Hizmetleri ve Otobüs İşletmeciliği Operasyonları: SHY 22 uyarınca iç ve dış hat uçuşlarına trafik, ramp, uçuş operasyon, kargo ve
diğer tüm yer hizmetlerinin verilmesi. Grup, yer hizmetlerini HAVAŞ, CAS, TAV Gözen, TGS, HAVAŞ Europe, HAVAŞ Europe Helsinki,
HAVAŞ Europe Stockholm ve HAVAŞ Almanya aracılığıyla vermektedir. HYT İzmir, HYT Muğla ve HYT Samsun otobüs işletmeciliği
yapmaktadır. Ayrıca, HAVAŞ otobüs işletmeciliği yapmaktadır.
• Diğer Operasyonlar: Özel salon hizmetleri, bilgi-işlem, eğitim ve güvenlik hizmetlerinin verilmesi. Bu bölüme dahil edilen grup şirketleri
TAV Holding, TAV İşletme, TAV İşletme Gürcistan, TAV İşletme Tunus, TAV İşletme Tunus Plus, TAV İşletme Makedonya, TAV Bilişim,
TAV Güvenlik, TAV Letonya, TAV Akademi’dir.
Raporlanan herbir bölüme ait sonuçlarla ilgili bilgiler aşağıda sunulmuştur. Performans, Grup yönetimi tarafından incelenen iç yönetim
raporlarında da olduğu gibi bölüm faaliyet karı baz alınarak ölçülür. Grup yönetimi böyle bir bilginin bu sektörlerde faaliyet gösteren diğer
kuruluşlara göre belli bölümlerin sonuçlarının değerlendirilmesinde en geçerli bilgi olduğuna inandığı için, bölüm faaliyet karı performansı
ölçmek için kullanılmaktadır. Bölümler arası fiyatlandırma piyasa koşullarına uygun olarak belirlenmektedir.
209
210
(128.357)
Amortisman ve itfa payı
giderleri
Bölüm yükümlülükleri
Finansal yatırımlar
Bölüm varlıkları
Maddi ve maddi olmayan
duran varlık alımları
202.624
266.237
(114.256)
29.913
(170.632)
919.241
275.292
31 Aralık
2011
-
3.043.824 2.948.049
-
4.317.789 4.081.813
31 Aralık
2012
Terminal
Operasyonları
248.419
408.459
26.357
(168.642)
Faiz gelirleri
Faiz giderleri
Raporlanabilir bölüm
faaliyet karı / (zararı)
1.235.014
328.763
Terminal
Operasyonları
2012
2011
Bölüm dışı gelirler
Bölümler arası gelirler
Faaliyet bölümleri
12.163
9.515
(4.491)
967
(472)
138.401
26.251
45.171
-
72.658
31 Aralık
2012
38.701
-
54.687
31 Aralık
2011
Yiyecek ve İçecek
Operasyonları
15.780
18.087
(6.295)
753
(620)
189.697
36.255
Yiyecek ve İçecek
Operasyonları
2012
2011
5.863
46.860
(2.358)
2.131
(3.383)
471.086
-
85.738
-
98.059
31 Aralık
2012
93.786
-
77.841
31 Aralık
2011
Operasyonları
1.583
61.971
(2.578)
2.170
(2.479)
573.749
-
Operasyonları
2012
2011
32.755
52.356
(27.399)
1.526
(16.442)
455.231
493
278.488
-
346.935
31 Aralık
2012
295.195
-
352.409
31 Aralık
2011
Yer Hizmetleri ve
Operasyonları
34.688
23.320
(24.285)
2.002
(14.248)
482.817
976
Yer Hizmetleri ve
Operasyonları
2012
2011
KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
572.807
57
452.908
31 Aralık
2012
Toplam
2012
2011
11.920
(5.050)
(2.910)
13.768
(13.554)
31 Aralık
2012
31 Aralık
2011
Toplam
265.325
369.918
(151.414)
48.305
(204.483)
57
59
335.974 4.026.028 3.711.705
59
519.405 5.288.349 5.086.155
31 Aralık
2011
309.929
536.950
(164.790)
53.967
(213.457)
53.613 2.565.937 2.037.572
42.634
423.945
344.670
Diğer Operasyonlar
9.459
25.113
(3.275)
22.685
(27.468)
84.660
57.951
Diğer Operasyonlar
2012
2011
FİNANSAL TABLOLAR
Raporlanabilir bölüm gelir, faaliyet karı, varlık ve yükümlülük ve önemli tutardaki diğer kalemlere ilişkin mutabakatlar:
Gelirler
Bölüm gelirleri
Diğer gelirler
Bölümler arası eliminasyonlar
Konsolide havacılık ve operasyon gelirleri
2012
2011
2.847.271
142.611
(423.945)
2.565.937
2.285.995
96.247
(344.670)
2.037.572
2012
2011
511.837
25.113
(15.827)
521.123
76.788
(221.322)
376.589
374.968
(5.050)
(1.234)
368.684
67.648
(223.406)
212.926
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
4.835.441
452.908
5.288.349
4.566.750
519.405
5.086.155
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
3.453.221
572.807
4.026.028
3.375.731
335.974
3.711.705
2012
2011
31.282
22.685
(15.928)
38.039
34.537
13.768
(10.415)
37.890
Faaliyet karı
Bölüm faaliyet karı
Diğer faaliyet karı / (zararı)
Konsolide faaliyet karı
Finansal gelirler
Finansal giderler
Konsolide vergi öncesi kâr
Varlıklar
Bölüm varlıkları
Diğer varlıklar
Toplam varlıklar
Yükümlülükler
Bölüm yükümlülükleri
Diğer yükümlülükler
Toplam yükümlülükler
Faiz gelirleri
Bölüm faiz gelirleri
Diğer faiz gelirleri
Toplam faiz gelirleri
211
Faiz giderleri
2012
2011
Bölüm faiz giderleri
(185.989)
(190.929)
Diğer faiz giderleri
(27.468)
(13.554)
15.900
10.506
(197.557)
(193.977)
Toplam faiz giderleri
Coğrafi Bilgiler
Grup ağırlıklı olarak Türkiye, Gürcistan, Makedonya, Tunus ve Suudi Arabistan olmak üzere beş farklı ülkede operasyonlarını sürdürmektedir.
Coğrafi bölümlere göre raporlamada bölüm gelirleri elde edildikleri coğrafi konumlarına göre, bölüm varlıkları ise varlıkların coğrafi
konumlarına göre sunulmaktadır.
Türkiye
2012
2011
2.158.776
1.709.145
Suudi Arabistan
179.648
-
Tunus
107.258
87.279
Gürcistan
65.773
54.180
Makedonya
37.317
172.746
Diğer
17.165
14.222
2.565.937
2.037.572
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Türkiye
1.640.739
1.701.800
Tunus
Konsolide gelir
1.214.321
1.256.698
Makedonya
191.504
209.578
Gürcistan
174.811
191.622
Suudi Arabistan
133.548
-
1.800
1.683
3.356.723
3.361.381
Diğer
Konsolide duran varlıklar
212
FİNANSAL TABLOLAR
6. NAKİT VE NAKİT BENZERLERİ
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, nakit ve nakit benzerlerinin detayı aşağıdaki gibidir:
Nakit mevcudu
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
2.514
2.231
Bankadaki nakit
- Vadesiz mevduatlar
- Vadeli mevduatlar
Diğer hazır varlıklar
Faizsiz spot krediler (Not 8)
Nakit akım tablosundaki nakit ve nakit benzerleri
42.140
36.199
100.664
145.974
3.239
2.172
148.557
186.576
(5.476)
-
143.081
186.576
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’a ait vadeli mevduatların, vade tarihlerinin ve faiz oranlarının detayları aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Vade
Faiz oranı %
31 Aralık 2012
TL
Ocak 2013
4,10 - 8,35
80.278
ABD Doları
Ocak 2013
0,25 - 4,75
12.708
Avro
Ocak 2013
0,15 - 3,55
7.429
Letonya Latı
Ocak 2013
5,00
249
100.664
Para birimi
Vade
Faiz oranı %
31 Aralık 2011
TL
Ocak 2012
8,00 - 12,05
74.571
Avro
Ocak 2012
1,00 - 5,67
60.028
ABD Doları
Ocak 2012
0,50 - 5,74
11.375
145.974
Grup’un finansal varlıkları ve yükümlülükleri için kur, faiz oranı riskleri ve duyarlılık analizleri Not 40’ta açıklanmıştır.
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle nakit ve nakit benzerleri bakiyeleri üzerinde herhangi bir blokaj veya kısıtlama bulunmamaktadır.
213
7. FİNANSAL YATIRIMLAR
Uzun vadeli finansal yatırımlar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, uzun vadeli finansal yatırımlar aşağıdaki gibidir:
Payı%
31 Aralık2012
Payı%
31 Aralık 2011
1,00
57
1,00
59
Borsada işlem görmeyen
TAV Havacılık A.Ş. (“TAV Havacılık”)
8. FİNANSAL BORÇLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, Grup’un itfa edilmiş maliyetten duran finansal borçlarının detayı aşağıdaki gibidir. Grup’un bu
finansal borçlardan maruz kaldığı faiz oranı, yabancı para ve likidite riskleri ile ilgili daha fazla bilgi için Not 40’a bakınız.
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
Kısa vadeli finansal borçlar
Kısa vadeli teminatsız banka kredileri
Kısa vadeli teminatlı banka kredileri
151.772
71.385
54.578
41.539
Uzun vadeli teminatsız banka kredilerinin kısa vadeli kısımları
38.308
41.199
Uzun vadeli teminatlı banka kredilerinin kısa vadeli kısımları (*)
268.233
332.092
Finansal kiralama işlemlerinden borçlar
4.139
10.490
Faizsiz spot krediler
5.476
-
522.506
496.705
Uzun vadeli finansal borçlar
Uzun vadeli teminatsız banka kredileri
302.376
136.600
Uzun vadeli teminatlı banka kredileri (*)
2.337.240
2.357.074
(*)
6.701
1.551
2.646.317
2.495.225
Teminatlı banka kredileri, çoğunlukla rehinler ile teminat altına alınmış proje finansman kredilerinden oluşmaktadır.
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, Grup’un toplam banka kredileri ve finansal kiralama işlemlerinden borçları aşağıdaki gibidir:
Banka kredileri
214
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
3.157.983
2.979.889
10.840
12.041
3.168.823
2.991.930
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Kısa vadeli
yükümlülükler
Uzun vadeli
yükümlülükler
Toplam
38.874
805.475
844.349
TAV İstanbul
125.344
677.796
803.140
TAV Holding
188.687
301.438
490.125
26.831
248.077
274.908
Projeler
TAV Tunus
TAV Esenboğa
Tibah Development
2.488
204.261
206.749
HAVAŞ
49.405
124.730
174.135
TAV Makedonya
12.269
141.552
153.821
4.686
80.407
85.093
ATÜ
12.600
30.330
42.930
TAV Gazipaşa
40.255
-
40.255
TAV Tiflis
14.782
24.505
39.287
2.146
1.045
3.191
518.367
2.639.616
3.157.983
Kısa vadeli
yükümlülükler
Uzun vadeli
yükümlülükler
Toplam
119.327
801.952
921.279
TAV Tunus
52.947
846.171
899.118
TAV Esenboğa
27.258
273.968
301.226
TAV Ege
Diğer
31 Aralık 2011 tarihi itibariyle Grup’un banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Projeler
TAV İstanbul
TAV Holding
109.844
134.504
244.348
HAVAŞ
36.878
152.508
189.386
TAV Makedonya
14.907
147.748
162.655
TAV İzmir
49.289
52.799
102.088
ATÜ
16.560
42.448
59.008
TAV Tiflis
14.678
39.481
54.159
TAV Gazipaşa
41.539
-
41.539
2.988
2.095
5.083
486.215
2.493.674
2.979.889
Diğer
215
Kredi sözleşmelerinin orijinal vadelerine göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
Talep edildiğinde veya bir yıl içinde ödenecekler
518.367
486.215
İkinci yılda ödenecekler
588.819
443.317
Üçüncü yılda ödenecekler
501.933
308.916
Dördüncü yılda ödenecekler
303.063
310.066
Beşinci yılda ödenecekler
302.417
301.608
Beş yıldan sonra ödenecekler
943.384
1.129.767
3.157.983
2.979.889
Finansal borçların büyük bir kısmı değişken faiz oranlı krediler olduğundan Grup’u faiz oranı riskine maruz bırakmaktadır. 31 Aralık 2012
tarihi itibariyle değişken faiz oranlı Avro, ABD Doları ve SAR kredilerin faiz oranları sırasıyla %1,54 - %5,75, %4,50 ve %0,87 - %1,25 (31 Aralık
2011:değişken faiz oranlı Avro ve ABD Doları kredilerin faiz oranları sırasıyla %1,54 - %5,75 ve %4,50) arasında değişmektedir.
Not 9’da belirtildiği gibi, TAV İstanbul, TAV Esenboğa, HAVAŞ, TAV Makedonya, TAV Tunus, Tibah Development ve TAV Ege’nin değişken
faiz oranlı kredilerinin faiz ödemelerinin, sırasıyla %100’ü, %100’ü, %50’si, %80’i, %85’i, %89’u ve %100’ü vadeli faiz oranı takası aracılığı ile
sabitlenmiştir.
Grup, TAV Esenboğa, TAV Gürcistan, TAV Makedonya, TAV Tunus, Tibah Development ve TAV Ege şirketlerine ait YİD ve YDİ projelerinin
inşaatının ve TAV İstanbul’un DHMİ’ye yapılacak olan peşin kira giderinin ödemesinin finansmanını sağlamak üzere proje finansman kredileri
almıştır.
Proje finansman kredileri ile ilgili detayların özetleri aşağıdaki gibidir:
TAV Tunus
TAV Tunus’un 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Teminatlı banka kredisi
Avro
Vade Nominal faiz oranı%
2028
Euribor + %2,28
Nominal değeri
Defter değeri
383.192
378.894
Avro
2022
Euribor + %1,90
240.704
238.247
Avro
2028
Euribor + %1,54
159.351
157.564
Avro
2028
Euribor + %4,75
216
70.434
69.644
853.681
844.349
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Tunus’un 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2028
Euribor + %2,28
405.192
400.473
Avro
2022
Euribor + %1,90
262.658
259.767
166.538
Avro
2028
Euribor + %1,54
168.500
Avro
2028
Euribor + %4,75
73.193
72.340
909.543
899.118
Kredi sözleşmelerinin koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
38.874
52.947
45.774
45.608
55.326
53.167
62.506
62.948
64.788
69.252
577.081
615.196
844.349
899.118
TAV İstanbul
TAV İstanbul’un 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Teminatlı banka kredisi (*)
Faizsiz spot kredi
Avro
2018
Euribor + %2,50
TL
-
-
Nominal değeri
Defter değeri
806.163
801.739
1.401
1.401
807.564
803.140
TAV İstanbul’un, ana kredi sözleşmesi dahilinde 801.739 TL tutarında kredisi bulunmaktadır. Kredi sözleşmelerine göre kredi anapara ve faiz
ödemelerinin her altı ayda bir 4 Temmuz ve 4 Ocak’ta yapılması gerekmektedir.
(*)
Faiz oranı, 4 Ocak 2013’e kadar Euribor + %2,50, 4 Ocak 2013 ve 4 Ocak 2016 tarihleri arasında Euribor + %2,65, 4 Ocak 2016 ve 4
Temmuz 2018 tarihleri arasında Euribor + %2,75’tir.
217
TAV İstanbul’un 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
Teminatlı banka kredisi (*)
2018
Euribor + %2,50
Nominal değeri
Defter değeri
923.952
921.279
(*)
Faiz oranı, 4 Ocak 2013’e kadar Euribor + %2,50, 4 Ocak 2013 ve 4 Ocak 2016 tarihleri arasında Euribor + %2,65, 4 Ocak 2016 ve
4 Temmuz 2018 tarihleri arasında Euribor + %2,75’tir.
Kredi sözleşmelerinin orjinal koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
125.344
119.327
135.631
128.426
149.360
140.193
155.028
150.587
146.619
153.080
91.158
229.666
803.140
921.279
TAV Holding
TAV Holding’in 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Nominal değeri
Defter değeri
Teminatsız banka kredisi
Avro
2013 - 2014
%4,25 - %7,10
448.000
457.923
TL
2013
%6,00
32.000
32.000
Faizsiz spot kredi
TL
-
-
202
202
480.202
490.125
Nominal değeri
Defter değeri
207.723
209.678
TAV Holding’in 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2012 - 2014
%4,25 - %6,95
ABD Doları
2012
%3,75 - %4,25
218
34.001
34.670
241.724
244.348
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
188.687
109.844
301.438
120.841
-
13.663
490.125
244.348
TAV Esenboğa
TAV Esenboğa’nın 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Faizsiz spot kredi
Avro
2021
Euribor + %2,35
TL
-
-
Nominal değeri
Defter değeri
279.499
274.370
538
538
280.037
274.908
TAV Esenboğa’nın ana kredi sözleşmesi dahilinde 274.370 TL tutarında kredisi bulunmaktadır. Faiz ödemeleri 31 Aralık 2007 tarihinde ve
anapara ödemeleri 30 Haziran 2008 tarihinde başlayan kredi sözleşmelerine göre kredilerin anapara ve faiz ödemelerinin altı ayda bir 30
Haziran ve 31 Aralık günlerinde yapılması gerekmektedir.
TAV Esenboğa’nın 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2021
Euribor + %2,35
Nominal değeri
Defter değeri
307.186
301.226
307.186
301.226
Kredi sözleşmesinin orjinal koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
26.831
27.258
29.664
28.762
32.905
31.500
33.738
34.022
32.321
34.077
119.449
145.607
274.908
301.226
219
TIBAH Development
TIBAH Development’in 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
SAR
2015
Saibor + 0,87%
SAR
2017
Saibor + 1,25%
Nominal değeri
Defter değeri
201.179
200.008
6.717
6.741
207.896
206.749
Kredi sözleşmesinin kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
2.488
-
2.894
-
195.022
-
168
-
6.177
-
206.749
-
HAVAŞ
HAVAŞ’ın 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Vade
Nominal faiz oranı%
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2018
Euribor + %4,75
122.335
122.759
Avro
2017
Euribor + %5,75
34.523
34.202
Avro
2013
%5,75
14.110
14.326
TL
-
-
Faizsiz spot kredi
2.848
2.848
173.816
174.135
HAVAŞ’ın 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Vade
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2018
Euribor + %4,75
146.628
147.395
Avro
2017
Euribor + %5,75
42.375
41.991
189.003
189.386
220
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
49.405
36.878
29.028
32.468
26.301
28.900
23.857
25.732
23.846
22.887
21.698
42.521
174.135
189.386
HAVAŞ, 24 Mart 2010 tarihinde Türkiye İş Bankası A.Ş.’den Euribor + %4,75 faizli ve Mart 2018 vadeli 60.000 Avro tutarında kredi
kullanmıştır. Kredi aşağıda belirtilen unsurlar dahilinde teminat altına alınmıştır:
• TAV Holding, 10.000 Avro tutarında kefalet vermiştir.
• TGS’nin sermayesinin %50’sini teşkil eden hisseler üzerinde ikinci derece rehin tesis edilmiştir.
• HAVAŞ’ın bağlı ortaklıklarından ve müştereken kontrol edilen ortaklıklardan alacağı temettü gelirleri kredi borcunun ödenmesinde
kullanılmak üzere banka lehine temlik edilmiştir.
• HAVAŞ hisseleri üzerinde ikinci derece rehin tesis edilmiştir.
Kredi anlaşmalarına göre HAVAŞ, temettü ödemesi yapabilmesi için kredi kullanmış olduğu söz konusu bankada bulunan hesaplarında 5.000
Avro bulundurması, ilk üç ödeme taksitinin tamamen ödenmiş olması, dağıtım tarihine kadar vadesi gelen finansal borçlarının tümünün
ödenmiş olması ve hiçbir temerrüt halinin bulunmaması şartı ile temettü dağıtabilecektir.
Kredi Anlaşması’na göre, kredi vadesi boyunca HAVAŞ, kredi kullandıran bankanın onayı olmadan kredi kullanmayacak, garanti, kefalet
tazminat taahhüdü vermeyecek, finansal borçluluk oluşturmayacak; taşınır ve taşınmaz malları, hakları, imtiyazları da dahil fakat bunlarla
sınırlı olmamak üzere hiçbir şekilde teminat göstermeyecektir.
HAVAŞ, 9 Aralık 2009 tarihinde Türkiye İş Bankası A.Ş.’den Euribor + %5,75 faizli ve Aralık 2017 vadeli 20.000 Avro tutarında kredi
kullanmıştır. Kredi aşağıda belirtilen unsurlar dahilinde teminat altına alınmıştır:
•
•
•
•
TGS’nin sermayesinin %50’sini teşkil eden hisseler üzerinde birinci derece ve birinci sırada rehin tesis edilmiştir.
16.585 TL tutarındaki vadeli ve vadesiz mevduat garanti olarak bloke edilmiştir.
TAV Holding, banka kredisi tutarı kadar kefalet vermiştir.
HAVAŞ’ın bağlı ortaklıklarından ve müştereken kontrol edilen ortaklıklarından alacağı temettü gelirleri kredi borcunun ödenmesinde
kullanılmak üzere banka lehine temlik edilmiştir.
• Ticaret sicilinde kayıtlı ticari işletme, ticaret unvanı, işletme adı, makine, ekipman, demirbaşlar, motorlu araçlar da dahil ancak bunlarla
sınırlı olmamak üzere tüm unsurları üzerinde, birinci derecede ticari işletme rehni tesis edilmiştir.
• HAVAŞ hisseleri üzerinde birinci derece rehin tesis edilmiştir.
Kredi Anlaşması’na göre, kredi vadesi boyunca HAVAŞ, kredi kullandıran bankanın onayı olmadan kredi kullanmayacak, garanti, kefalet
tazminat taahhüdü vermeyecek, finansal borçluluk oluşturmayacak; taşınır ve taşınmaz malları, hakları, imtiyazları da dahil fakat bunlarla
sınırlı olmamak üzere hiçbir şekilde teminat göstermeyecektir.
TAV Holding, HAVAŞ tarafından Türkiye İş Bankası A.Ş.’den kullanılan Euribor + %4,75 faizli ve Mart 2018 vadeli 60.000 Avro tutarındaki
kredilerin ve Euribor + %5,75 faizli ve Aralık 2017 vadeli 20.000 Avro tutarındaki kredinin teminatı kapsamında, HAVAŞ’ın sermayesinin
%100’üne tekabül eden 182.633 TL nominal değerli hisse senetlerini rehin vermiştir. Ancak bu hisselerin oy hakkı TAV Holding’e aittir.
221
TAV Makedonya
TAV Makedonya’nın 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2020
Euribor + %5,50
Nominal değeri
Defter değeri
161.952
153.821
161.952
153.821
Nominal değeri
Defter değeri
TAV Makedonya’nın 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2020
Euribor + %5,50
171.066
162.655
171.066
162.655
31 Aralık2012
31 Aralık 2011
12.269
14.907
13.019
5.945
18.211
14.791
19.165
16.307
20.373
18.995
70.784
91.710
153.821
162.655
TAV Ege
TAV Ege’nin 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
222
Avro
Vade
2027 - 2028
Euribor + %5,50
Nominal değeri
Defter değeri
103.207
85.093
103.207
85.093
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
4.686
-
4.235
-
4.584
-
5.242
-
5.509
-
60.837
-
85.093
-
ATÜ
ATÜ’nün 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2015 - 2018
%4,80 - %6,00
27.587
28.085
Teminatlı banka kredisi kredisi
Avro
2015
Euribor + %2,70
14.848
14.788
TND
2013
%5,73
58
57
42.493
42.930
Nominal değeri
Defter değeri
ATÜ’nün 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2012 - 2018
%4,80 - %6,00
37.151
37.778
Avro
2015
Euribor + %2,70
20.572
20.500
TND
2013
%5,93
726
730
58.449
59.008
223
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
12.600
16.560
11.515
12.410
10.557
11.101
3.207
10.856
2.672
3.139
2.379
4.942
42.930
59.008
TAV Gazipaşa
TAV Gazipaşa’nın 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2013
%5,30 - %6,00
24.575
25.255
TL
2013
%8,00
15.000
15.000
39.575
40.255
TAV Gazipaşa’nın 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Vade
Nominal değeri
Defter değeri
Avro
2013
%5,40 - %6,75
25.539
26.267
TL
2013
%11,00
15.000
15.272
40.539
41.539
31 Aralık 2012
224
31 Aralık 2011
40.255
41.539
40.255
41.539
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Tiflis
TAV Tiflis’in 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
ABD Doları
2015
Libor + %4,50
Nominal değeri
Defter değeri
38.882
39.287
38.882
39.287
Nominal değeri
Defter değeri
TAV Tiflis’in 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
ABD Doları
2015
Libor + %4,50
53.568
54.159
53.568
54.159
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
14.782
14.678
15.052
14.916
9.453
15.119
-
9.446
39.287
54.159
TAV İzmir
TAV İzmir’in 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle banka kredileri aşağıdaki gibidir:
Para birimi
Avro
2013
Euribor + %3,00
Nominal değeri
Defter değeri
101.053
102.088
101.053
102.088
Kredi sözleşmesinin orjinal koşullarına göre kredi geri ödemeleri, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
-
49.289
-
52.799
-
102.088
23 Ocak 2012 tarihinde TAV İzmir kalan tüm banka kredisini geri ödemiş ve faiz takası sözleşmesini sonlandırmıştır. Kredi sözleşmeleri
kapsamında bankalar lehine verilmiş olan teminatlar kaldırılmıştır.
225
TAV İstanbul, TAV İzmir, TAV Ege ve TAV Esenboğa’nın proje kredilerine ilişkin rehinler:
a) Hisseler üzerindeki rehinler: TAV İstanbul, TAV Esenboğa ve TAV Ege’nin sırasıyla 180.000 TL, 241.650 TL ve 87.270 TL nominal
tutarındaki tüm hisseleri yürürlükteki kredi sözleşmelerine göre bankalar lehine rehinlidir (31 Aralık 2011: TAV İstanbul, TAV Esenboğa ve
TAV İzmir için sırasıyla 180.000 TL, 241.650 TL ve 150.000 TL). Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini
yerine getirmesi amacıyla kredi veren bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin hisselerini kontrol etme hakları vardır. Temerrüt halinde,
kredi veren bankalar söz konusu şirketlerin hisselerini Türk İcra ve İflas Kanunu’nun uygun hükümleri uyarınca ya halka arz yoluyla ya da
belirlenmiş olan adaylara ihale yoluyla satılmasını talep edebilir. Bu rehinler vade sonunda veya banka borçları tamamiyle ödendikten sonra
kaldırılacaktır.
b) Alacaklar üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi veren
bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin alacaklarını kontrol etme yetkisi vardır ve söz konusu durumda kredi veren bankalar söz konusu
şirket tarafından alınan ödemeleri durdurma ve sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklar ile ilgili hakları kullanma yetkisine
sahiptir. Sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklarla ilgili tüm ödemeler bankalara (bu alacaklarla ilişkin olan tüm ödemeler tahsil
etme ve bu alacaklarla ilişkin olan bütün hakları kullanma yetkisine sahip olan) yapılmalıdır.
TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Ege’nin alacakları üzerinde sırasıyla 79.888 TL, 8.889 TL ve 1.728 TL rehin bulunmaktadır (31 Aralık
2011: TAV İstanbul, TAV İzmir ve TAV Esenboğa’nın alacakları üzerinde sırasıyla 65.006 TL, 2.750 TL ve 7.840 TL).
c) Banka hesapları üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi
veren bankaların kredi kullanan ilgili şirketlerin banka hesaplarını kontrol etme yetkisi vardır. Bu durumda söz konusu şirketlerin borçlar
hesabında duran tutarın tamamını ya da bir kısmını, bu hesaplardan kaynaklanan ya da tahakkuk eden faiz, gelir veya diğer gelirler ile
mahsup etme hakkına sahiptir.
TAV İstanbul, TAV Esenboğa ve TAV Ege’nin banka hesapları üzerinde sırasıyla 697.983 TL, 57.680 TL ve 80.110 TL rehin bulunmaktadır (31
Aralık 2011: TAV İstanbul, TAV İzmir ve TAV Esenboğa’nın banka hesapları üzerindeki rehin sırasıyla 641.516 TL, 94.202 TL ve 48.279 TL’dir.).
TAV İstanbul ve TAV Esenboğa kredi verenin izni ile ek olarak aşağıdaki haklara sahiptir:
•
•
•
Kredi verenin onayı ile ikincil borçlanma,
Herhangi bir varlık alım ya da kiralaması durumunda 500 ABD Doları kadar borçlanma,
Vergi ve sosyal güvenlik yükümlülüklerini ödemek için 3.000 ABD Doları’na kadar borçlanma.
TAV Makedonya’nın proje kredilerine ilişkin rehinler:
TAV Makedonya kredi verenlere hisse rehni vermiştir. Buna ek olarak, kredi verenlerin TAV Makedonya’nın tüm alacaklarını, ticari sözleşmeleri
ve sigorta poliçeleri uyarınca olan ödenecek tutarlarını alma hakkı vardır.
TAV Makedonya’nın alacakları üzerinde 1.983 TL rehin bulunmaktadır (31 Aralık 2011: 3.632 TL).
TAV Tiflis’in proje kredilerine ilişkin rehinler:
a) Hisse üzerindeki rehin: Kredi veren bankaların TAV Tiflis’in % 75 + 1 hissesini kontrol etme hakları vardır.
b) Gelirler üzerindeki rehinler: Kredi veren bankaların YİD sözleşmelerinde belirtildiği üzere TAV Tiflis’in Tiflis Uluslararası Havalimanı
operasyonlarından oluşan gelirlerini kontrol etme hakları vardır.
c) Banka hesapları üzerindeki rehinler: Kredi veren bankaların TAV Tiflis’in JSC Bank of Georgia, JSC Bank Republic ve JSC TBC Bank’taki
hesaplarını kontrol etmeye, hesaplarda bulunan nakdin, herhangi bir faizinin, kazançlarının ve diğer gelirlerinin hepsini veya bir kısmını
krediyle mahsup etmeye hakları vardır.
d) Sigorta kazançları üzerindeki rehin: Bütün sigorta bedellerini ve TAV Tiflis’in sigorta poliçeleri uyarınca olan bütün diğer ödenecek tutarlarını
alma hakkı vardır.
e) Havalimanı işletim hakkı üzerindeki rehin: Havalimanı işletim hakkı sözleşmesine uyarınca olan TAV Tiflis’e ait bütün menfaat ve faydaları
kontrol etme hakkı vardır.
f) İnşaat garantileri ile ilgili haklar üzerindeki rehin: Her bir inşaat garantisi uyarınca olan bütün hak, ünvan ve menfaatleri kontrol etme hakkı
vardır.
226
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Tiflis’in ortakları olan TAV Holding, Urban İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Aeroser International Holding Limited garanti, hisse rehni,
destek ve derecelendirme anlaşmalarını TAV Tiflis’in kredisinin alınması ile ilgili olarak kredi veren bankalar olan EBRD ve International
Finance Corporation (“IFC”) ile neticelendirmiştir. Buna göre, tüm ortaklar geri almamak üzere ve koşulsuz olarak birlikte ve münferit olarak
aşağıdakileri yapmaya kefildirler:
a) Kredi veren bankaların talep etmesi halinde TAV Tiflis’in peşin, vadesi gelmiş veya borçlu olunan bütün para ve yükümlülükleri ödeme
yapması gereken para biriminde kredi veren bankalara veya lehlerine ödemek;
b) Kredi veren bankaların TAV Tiflis’in kredi ve ilişkili sözleşmeler çerçevesindeki herhangi bir veya birden fazla bildirilen yükümlülük veya
sorumluluğundan uğradığı veya maruz kaldığı bütün zararlarının, maliyetlerinin ve giderlerinin talep edilmesi durumunda tazmin edilmesi.
TAV Tunus’un proje kredilerine ilişkin rehinler:
Benzer olarak, TAV Tunus kredi verenlere hisse rehni, hesap rehni ve imtiyaz sözleşmesinden doğan hakların rehnini vermiştir. TAV Tunus’un
245.000 TND nominal tutarındaki tüm hisseleri yürürlükteki kredi sözleşmelerine göre bankalar lehine rehinlidir. Bu rehinler vade sonunda
veya banka borçları tamamiyle ödendikten sonra kaldırılacaktır. TAV Tunus’un aşağıdaki durumlarda ek borçlanma yapmaya hakkı vardır:
• Bir yıldan az vadeli toplam tutarı 3.000 Avro’yu (1 Ocak 2020’ye kadar) ve 5.000 Avro’yu (1 Ocak 2020’den sonra) geçmemesi,
• Ekipmanın finansal veya sermaye kiralaması durumunda kiralanan ekipmanın toplam sermaye değerinin 5.000 Avro’yu geçmemesi,
• TAV Tunus’un “Sermaye - Borç Derecelendirme Anlaşması” sınırları dahilinde yer almayan herhangi bir yükümlülük üstlenmemesi,
taahhüde girmemesi,
• Kreditörlere aracı olan kurumun daha önce verilen yazılı talebe istinaden TAV Tunus’a izin verildiği yönünde yazılı olarak bilgilendirmesi.
Tibah Development’in proje kredilerine ilişkin rehinler:
a) Alacaklar üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla kredi
veren bankaların Tibah Development’in alacaklarını kontrol etme yetkisi vardır ve söz konusu durumda kredi veren bankalar söz konusu
şirket tarafından alınan ödemeleri durdurma ve sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklar ile ilgili hakları kullanma yetkisine
sahiptir. Sözleşme şartlarına bağlı olan belirlenmiş alacaklarla ilgili tüm ödemeler bankalara (bu alacaklarla ilişkin olan tüm ödemeler
tahsil etme ve bu alacaklarla ilişkin olan bütün hakları kullanma yetkisine sahip olan) yapılmalıdır.
Tibah Development’in alacakları üzerinde 17.032 TL rehin bulunmaktadır.
b) Banka hesapları üzerindeki rehinler: Temerrüt durumunda, borç anlaşmaları kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmesi amacıyla
kredi veren bankaların Tibah Development’in banka hesaplarını kontrol etme yetkisi vardır. Bu durumda Tibah Development’in borçlar
hesabında duran tutarın tamamını ya da bir kısmını, bu hesaplardan kaynaklanan ya da tahakkuk eden faiz, gelir veya diğer gelirler ile
mahsup etme hakkına sahiptir.
Tibah Development’in banka hesapları üzerinde 40.593 TL rehin bulunmaktadır.
c) Sözleşmelerin temliki: Çözülememiş bir temerrüde dair bir tebligat gönderilmesi durumunda, kredi veren bankalar temlik edilen
sözleşmeler (YDİ sözleşmesi, inşaat sözleşmesi, garanti sözleşmesi de dahil ancak bunlarla sınırlı olmamak üzere) kapsamındaki haklara
sahip olunması ve kullanılması hakkına sahiptir.
TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Makedonya, TAV Ege ve Tibah Development için kâr dağıtmama testleri, herhangi
bir dağıtımın yapılmasından önce aşağıdaki şartların karşılanmasını gerektirmektedir:
•
•
•
•
Temerrüt durumunun olmaması,
Dağıtımın temerrüt olayına neden olmaması,
Tüm ihtiyat hesaplarının gerekli bakiyeye sahip olması (TAV Tiflis hariç),
Tüm gerekli borç ödemeleri ve zorunlu peşin ödemelerin yapılmış olması,
227
• Borç servis karşılama oranı TAV İstanbul için 1,30, TAV Esenboğa için 1,25, TAV Tunus için 1,20, TAV Tiflis için 1,30, TAV Makedonya
için 1,20, TAV Ege için 1,30 ve Tibah Development için 1,20’nin altında olmaması,
• İlk anapara ödemesinin yapılmış olması,
• Tüm finansman giderlerinin ödenmiş olması,
• Dağıtımla ilgili tüm vergilerin ödenmesi.
Finansal kiralama yükümlülükleri
Grup, bazı demirbaş ve cihazlarını finansal kiralama vasıtasıyla elde etmiştir. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle kalan ortalama kiralama dönemi
4 yıldır. 31 Aralık 2012 tarihinde sona eren hesap dönemi için geçerli olan ortalama borçlanma oranı % 5,55’dır (31 Aralık 2011: %6,32). Faiz
oranlarının sabit olması, Grup’u gerçeğe uygun değer faiz oranı riskine maruz bırakmıştır. Tüm kiralamalar sabit ödeme doğrultusunda olup,
şarta bağlı kira ödemeleri ile ilgili bir düzenleme yapılmamıştır.
31 Aralık 2012
1 yıldan önce
1 - 5 yıl
31 Aralık 2011
Gelecekte
yapılacak
minimum
finansal
kiralama
ödemeleri
Faiz
Yapılacak
minimum
finansal kiralama
ödemelerinin
raporlama dönemi
itibariyle defter
değeri
4.657
7.032
11.689
518
331
849
4.139
6.701
10.840
1 yıldan önce
1 - 5 yıl
Gelecekte
yapılacak
minimum
finansal
kiralama
ödemeleri
Faiz
Yapılacak minimum
finansal kiralama
ödemelerinin
raporlama dönemi
itibariyle defter
değeri
10.643
1.657
12.300
153
106
259
10.490
1.551
12.041
9. TÜREV FİNANSAL ARAÇLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde Grup’un türev finansal araçları aşağıdaki gibidir:
Vadeli faiz oranı takası
Çapraz kur takası
İleri vadeli döviz satım işlemi
Çapraz kur takası
228
Varlıklar
31 Aralık 2012
Yükümlülükler
Net Tutar
192
520
712
(380.845)
(8.909)
(389.754)
(380.653)
(8.909)
520
(389.042)
Varlıklar
31 Aralık 2011
Yükümlülükler
Net Tutar
10.281
10.281
(309.718)
(309.718)
(309.718)
10.281
(299.437)
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Esenboğa’nın banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla vadeli faiz oranı
takası türev enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %100’ü faiz oranı riskine karşı kredinin
ömrü boyunca vadeli faiz oranı takası ile korunmaya alınmıştır (31 Aralık 2011: %100).
TAV Tunus’un banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları
kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle proje finansman öncelikli kredisinin %85’i faiz oranı riskine karşı kredinin ömrü boyunca vadeli
faiz oranı takası ile korunmaya alınmıştır (31 Aralık 2011: %85).
TAV İstanbul’un banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev
enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %100’ü faiz oranı riskine karşı kredinin ömrü boyunca
vadeli faiz oranı takası ile korunmaya alınmıştır (31 Aralık 2011: %100).
TAV İzmir’in banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları
kullanılmaktaydı. 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %49’u faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile korumaya
alınmıştı. 23 Ocak 2012 tarihinde TAV İzmir kalan tüm banka kredisini geri ödemiş ve vadeli faiz oranı takası sözleşmesini sonlandırmıştır.
TAV Ege’nin banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları
kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle değişken faiz oranlı kredileri toplamının %100’ü faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile
korumaya alınmıştır
HAVAŞ’ın banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev enstrümanları
kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle değişken faiz oranlı kredileri toplamının %50’si faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile
korumaya alınmıştır (31 Aralık 2011: %50).
TAV Makedonya’nın banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev
enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %80’i faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası ile
korumaya alınmıştır (31 Aralık 2011: %100).
Tibah Development’ın banka borçlarından doğan faiz yükümlülüklerini, faiz oranlarındaki değişim riskine karşı korumak amacıyla faiz türev
enstrümanları kullanılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle proje finansman kredisinin %89’u faiz oranı riskine karşı vadeli faiz oranı takası
ile korumaya alınmıştır.
Çapraz kur takası
TAV İstanbul, DHMİ’ye olan ABD Doları kira sözleşmesi ödemeleri nedeniyle kur değişiminin etkilerine karşı korunmak amacıyla çapraz kur
takası türev enstrümanlarını kullanmaktadır.
TAV İstanbul, Dexia Credit Local (“DCL”) ile 12 Mart 2008 tarihinde DHMİ’ye 2018’e kadar yapacağı kira ödemeleri için ABD Doları ve Avro
kurları arasındaki pariteyi sabitleyen çapraz kur takası sözleşmesi yapmıştır. 2010 yılında, TAV İstanbul söz konusu finansal riskten korunma
ilişkisini iptal etmiş ve 16 Aralık 2010 tarihinde TAV İstanbul, DCL ve ING Bank N.V. arasında iki adet yeni çapraz kur takası sözleşmeleri
imzalanmıştır. 31 Aralık 2012 itibariyle, sözleşmelerin nominal değeri 309.920 ABD Doları’dır (235.144 Avro) (31 Aralık 2011: 362.858 ABD
Doları’dır (275.309 Avro)).
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle kullanılan vadeli faiz oranı takası ve çapraz kur takası türevlerinin gerçeğe uygun net değeri 389.042 TL
tutarında zarar ifade etmektedir (31 Aralık 2011: 299.437 TL). Belirtilen tutarlar raporlama dönemi sonu itibariyle türev piyasasında benzeri
araçlar için belirlenen fiyatlara dayandırılmaktadır. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle finansal riskten korunma muhasebesi uygulandığı için vadeli
faiz oranı takası ve çapraz kur takası türev işlemlerinin gerçeğe uygun değerlerindeki 71.394 TL tutarındaki değişimin etkin kısmı finansal
riskten korunma yedeğinde zarar olarak özkaynaklar altında muhasebeleştirilmiştir (31 Aralık 2011: 24.048 TL tutarında kar).
Gerçeğe uygun değer açıklamaları
Grup finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerlerini mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemleri kullanarak belirlemiştir.
229
10. TİCARİ ALACAKLAR VE TİCARİ BORÇLAR
Kısa vadeli diğer ticari alacaklar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un diğer ticari alacakları aşağıdaki gibidir:
Ticari alacaklar (*)
DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları (**)
Şüpheli ticari alacaklar
Şüpheli ticari alacak karşılığı (-)
Alacak senetleri
Diğer
(*)
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
179.844
129.159
43.368
47.683
25.641
25.052
(25.641)
(25.052)
4.675
3.418
387
149
228.274
180.409
Ticari alacaklar üzerindeki rehinler Not 25 ve Not 8’de açıklanmıştır.
Şüpheli alacak karşılığı geçmişteki tahsil edilememe tecrübesine dayanılarak belirlenmiştir.
Grup’un ticari alacaklarına ilişkin kredi riski, kur riski ve değer düşüklüğüne ilişkin detaylar Not 40’ta açıklanmıştır.
Uzun vadeli ticari alacaklar
DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları (**)
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
178.396
230.448
178.396
230.448
(**)
DHMİ’den garanti edilen yolcu alacakları, DHMİ ile Ankara Esenboğa Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı’nın işletimi için
yapılan sözleşmelere bağlı olarak UFRYK 12 uygulamasından kaynaklanmaktadır.
230
FİNANSAL TABLOLAR
Kısa vadeli diğer ticari borçlar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un diğer ticari borçları aşağıdaki gibidir:
Ticari borçlar
Diğer ticari borçlar
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
121.393
96.071
148
156
121.541
96.227
Ticari borçlar başlıca, ticari alımlardan ve devam eden harcamalardan kaynaklanan ödenmemiş tutarları kapsamaktadır. Grup’un ticari
borçlarına ilişkin kur ve likidite riski Not 40’ta açıklanmıştır.
11. DİĞER ALACAK VE BORÇLAR
Kısa vadeli diğer alacaklar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle kısa vadeli diğer alacaklar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
4.366
4.539
4.366
4.539
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
İmtiyaz kira borcu (*)
33.221
4.866
Personele borçlar
20.822
16.401
Ödenecek vergi ve fonlar (**)
18.174
15.381
Ödenecek sosyal güvenlik kesintileri
Diğer alacaklar (*)
(*)
Verilen depozito ve teminatlar ve diğer alacaklardan oluşmaktadır.
Kısa vadeli diğer borçlar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle kısa vadeli diğer borçlar aşağıdaki gibidir:
17.038
20.760
Alınan depozito ve teminatlar
3.253
2.513
Alınan avanslar
3.016
2.910
Diğer borçlar
2.914
2.767
98.438
65.598
231
Uzun vadeli diğer borçlar
İmtiyaz kira borcu (*)
Ödenecek vergi ve fonlar
(**)
Diğer borçlar
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
25.415
35.404
393
3.110
923
448
26.731
38.962
Grup’un kısa vadeli diğer borçlarına ilişkin kur ve likidite riski Not 40’ta açıklanmıştır.
(*)
TAV Tunus, Monastır ve Enfidha Havalimanları’nın yıllık satışları üzerinden %11’i ile %26’sı arasında artarak değişen oranda imtiyaz kira
ödemeleri olan 40 yıllık imtiyaz süresine sahiptir. OACA ile yapılan müzakere sonucu, 2011 imtiyaz kira bedeli 11.352 TL, 2012 imtiyaz kira
bedeli en az 12.210 TL, 2013 imtiyaz kira bedeli en az 13.612 TL azaltılmış, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait imtiyaz kira bedelleri 2014,
2015 ve 2016 olmak üzere 3 yıl ertelenmiştir.
Tunus Cumhuriyeti Hazine Arazisi ve Gayrımenkul İşleri Bakanlığı ile yapılan yeni anlaşmaya göre, Enfidha Uluslararası Havalimanı’nın 2010
yılı ile ilgili ve vade tarihi 31 Ocak 2013 olan imtiyaz kira borcu %65 oranında azaltılmış olup, ödeme tarihi 31 Temmuz 2015’e ertelenmiştir.
31 Aralık 2012 itibariyle, 9.143 TL tutarındaki indirim imtiyaz gideri ve imtiyaz kira borcundan düşülmüştür.
TAV Makedonya’ya ait imtiyaz kira bedeli, her iki havalimanını kullanan yolcu sayısı 1 milyona ulaşıncaya kadar yıllık brüt cironun %15’i olup,
yolcu sayısı 1 milyonu aştığı zaman, bu oran yolcu sayısına bağlı olarak %4 ile %2 arasında değişmektedir.
Tibah Development’in imtiyaz bedeli, yıllık brüt satışlarının %54,5’i oranındadır. İmtiyaz bedeli yeni terminalin tamamlanmasının ardından ilk iki
yıl için %50 oranında azaltılacaktır.
(**)
Grup, 6111 sayılı “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun
ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” (“6111 Sayılı Kanun”) kapsamında vergi affından faydalanmıştır.
Bu kapsamda Grup’un 31 Aralık 2012 itibariyle kısa vadeli diğer borçlarında 2.165 TL, uzun vadeli diğer borçlarında 393 TL ödenecek vergi
yükümlülüğü bulunmaktadır (31 Aralık 2011 itibariyle kısa vadeli diğer borçlarında 5.201 TL, uzun vadeli diğer borçlarında 3.110 TL)
(Not 37).
232
FİNANSAL TABLOLAR
12. KULLANIMI KISITLI BANKA BAKİYELERİ
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
928.798
834.760
16.585
34.611
945.383
869.371
Proje, rezerv ve fon hesapları (*)
Nakdi teminatlar (**)
(*)
TAV İstanbul, TAV Esenboğa, ATÜ, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Makedonya, TAV Ege ve Tibah Development gibi bazı bağlı ortaklıklar
(birlikte kredi alanlar) proje hesaplarını fonlamak amacıyla bankalarla yaptıkları anlaşmalara istinaden “Proje Hesabı”, “Rezerv Hesabı” ya
da “Proje Hesaplarını fonlamak için Fon Hesapları” adı altında banka hesapları açmışlardır. Bu anlaşmalara göre, Not 8’de açıklandığı üzere,
TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Tunus, TAV Tiflis, TAV Makedonya, TAV Ege ve Tibah Development bu paraları kullanabilmekte fakat proje
hesaplarındaki tüm çekişler kredi sözleşmelerinde belirtilen şartlara uygun olarak gerçekleştirilmektedir. Proje hesapları operasyonel giderler,
kredi geri ödemeleri veya havaalanı yetkili idarelerine yapılması gereken kira ödemeleri, vergi ödemeleri gibi daha önceden belirlenen amaçlar
için kullanılmalıdır.
(**)
Nakdi teminatlar HAVAŞ’ın kullandığı banka kredisine garanti olarak sağladığı vadeli mevduatları içermektedir.
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle, Avro rezervler için faiz oranı aralığı %0,08 - %3,00 (31 Aralık 2011: %0,08 - %4,50); ABD rezervler için faiz
oranı aralığı %0,25 - %3,00 (31 Aralık 2011: %0,10 - %9,00); TL rezervler için faiz oranı aralığı %5,00 - %8,10 (31 Aralık 2011: %3,50 %12,10) arasındadır.
13. FİNANS SEKTÖRÜ FAALİYETLERİNDEN ALACAK VE BORÇLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un finans sektörü faaliyetlerinden alacak ve borçları bulunmamaktadır.
14. STOKLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, stoklar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Gümrüksüz mağaza stokları
31.222
26.441
Yedek parçalar ve diğer stoklar
17.997
15.127
Yiyecek içecek stokları
4.140
4.073
53.359
45.641
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle, stoklar üzerindeki değer düşüklüğü 440 TL’dir (31 Aralık 2011: 528 TL).
233
15. PEŞİN ÖDENEN İMTİYAZ VE KİRA GİDERLERİ
Grup’un peşin ödenen imtiyaz ve kira giderlerinin analizi 31 Aralık 2012 ve 31 Aralık 2011 tarihleri itibariyle aşağıdaki gibidir:
İmtiyaz ve kira
Peşin ödenen
geliştirme giderleri
Toplam
31 Aralık 2011 kapanış bakiyesi
393.859
67.829
461.688
(20.989)
(2.703)
(23.692)
İmtiyaz ve kira ödemeleri
324.510
-
324.510
(284.441)
31 Aralık 2012
Cari dönem kira gideri - TAV İstanbul
(277.329)
(7.112)
Cari dönem imtiyaz gideri - TAV Ege
(20.079)
-
(20.079)
399.972
58.014
457.986
Kısa dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri
316.401
7.240
323.641
Uzun dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri
83.571
50.774
134.345
Kira
Peşin ödenen
geliştirme giderleri
Toplam
356.630
63.181
419.811
54.424
11.803
66.227
31 Aralık 2011
Kira ödemeleri
260.603
-
260.603
(277.798)
(7.155)
(284.953)
393.859
67.829
461.688
Kısa dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri
294.143
7.544
301.687
Uzun dönem peşin ödenen imtiyaz ve kira gideri
Kira:
99.716
60.285
160.001
Cari dönem kira gideri - TAV İstanbul
Kira sözleşmesi ile ilgili toplam kira tutarı 2.543.000 ABD Doları (31 Aralık 2012: 4.533.152 TL) artı KDV’dir. TAV İstanbul, kira sözleşmesine
göre, toplam tutarın %23’ünü peşin olarak ödemiştir. İlk kira yılından sonra, her kira yılının ilk 5 işgünü içinde toplam kira tutarının %5,5’i
kadar ödeme gerçekleştirilecektir. Aşağıda, kira sözleşmesine göre KDV hariç ödeme planı yer almaktadır.
Tarih
ABD Doları
TL
2013
139.865
249.323
2014
139.865
249.323
2015
139.865
249.323
2016
139.865
249.323
2017 ve 2020 arası
559.460
997.293
1.118.920
1.994.585
234
FİNANSAL TABLOLAR
İmtiyaz:
TAV Ege imtiyaz süresi boyunca toplam 610.000 Avro + KDV kira bedeli ödeyecektir. TAV Ege imtiyaz bedelinin %2’sini sözleşmenin imza
tarihinde ve %3’ünü de sözleşmenin imzalanmasını izleyen üçüncü ayın son gününde ödemiştir. Kalan bedel 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren
eşit taksitler halinde her yılın ilk iş günü sözleşme süresi boyunca ödenecektir. Aşağıda, 31 Aralık 2012 itibariyle, imtiyaz sözleşmesine göre
KDV hariç, ödeme planı yer almaktadır.
Tarih
Avro
TL
2013
28.975
68.141
2014
28.975
68.141
2015
28.975
68.141
2016
28.975
68.141
463.600
1.090.248
579.500
1.362.812
2017 ve 2032 arası
Peşin ödenen geliştirme harcamaları:
Peşin ödenen geliştirme harcamaları, kira sözleşmesi hükümlerine göre TAV İstanbul tarafından gerçekleştirilmesi gereken iç ve dış hat
terminalleri EDS Güvenlik Sistemleri’nin tesisatı ve iç hatlar terminalinin dış tarafında yapılan çeşitli yeniden düzenlemelere ilişkin maliyetleri
içermektedir.
16. CANLI VARLIKLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un canlı varlıkları bulunmamaktadır.
17. DEVAM EDEN İNŞAAT SÖZLEŞMELERİNE İLİŞKİN VARLIKLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un devam eden inşaat sözleşmelerinden alacakları bulunmamaktadır.
18. ÖZKAYNAK YÖNTEMİYLE DEĞERLENEN YATIRIMLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un özkaynak yöntemiyle değerlenen yatırımları bulunmamaktadır.
19. YATIRIM AMAÇLI GAYRİMENKULLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un yatırım amaçlı gayrimenkulleri bulunmamaktadır.
235
236
19
644
18.542
(135)
(13)
235.206
-
(1.315)
26.147
(6.696)
217.070
217.070
129
7.340
(1.772)
18.279
25.425
167.669
Tesis, makine
ve cihazlar
65.638
-
(2.867)
5.039
(2.584)
66.050
66.050
(129)
331
(1.658)
11.549
9.660
46.297
Taşıtlar
79.744
1.047
(1.046)
15.170
(1.720)
66.293
66.293
97
185
(1.243)
11.958
6.510
48.786
Döşeme ve
demirbaşlar
351.914
10.889
(197)
18.890
(11.768)
334.100
334.100
105.841
251
(1.844)
10.404
32.426
187.022
34.312
(12.348)
(3.326)
26.074
2.525
21.387
21.387
(106.936)
-
(6.358)
54.769
12.863
67.049
Özel Yapılmakta olan
maliyetler
yatırımlar
(*)
2012 yılında maddi duran varlıklar üzerinde aktifleştirilmiş borçlanma maliyeti bulunmamaktadır (31 Aralık 2011: 729 TL). 31 Aralık 2011 itibariyle aktiflestirmeye uygun
borclanma maliyetlerinin tespit edilmesinde kullanılan aktiflestirme oranı %100’dur.
(**)
2011 yılında HAVAŞ Europe’un ek olarak %16,67 hissesinin satın alımından kaynaklanmaktadır (Not 2.1 (f)).
(***)
Kalan 412 TL tutarındaki transfer bakiyesi maddi olmayan duran varlıklara transfer olmuştur (31 Aralık 2011: 998 TL).
Transferler
Çıkışlar
(***)
(34)
(915)
Alımlar (*)
794
19.470
1 Ocak 2012 açılış bakiyesi
-
794
-
19.470
(197)
Transferler
(***)
Grup yapısındaki değişikliğin etkisi (**)
Çıkışlar
-
-
(18.729)
199
-
(*)
8.644
Alımlar
792
Binalar
29.555
Arazi ve arsalar
Maliyet değeri
20. MADDİ DURAN VARLIKLAR
786.000
(412)
(8.899)
91.339
(21.192)
725.164
725.164
(998)
8.107
(31.801)
106.959
95.727
547.170
Toplam
31 ARALIK 2012 TARİHİNDE SONA EREN HESAP DÖNEMİNE AİT KONSOLİDE FİNANSAL TABLOLARA
İLİŞKİN AÇIKLAYICI DİPNOTLAR
-
-
Çıkışlar
18.542
31 Aralık 2012 itibariyle net defter değeri
294
410
350
(94)
77
(17)
384
384
83
101.583
89.409
133.623
(619)
11.132
(4.551)
127.661
127.661
1.036
(913)
11.782
18.817
96.939
Tesis, makine
ve cihazlar
25.464
26.393
40.174
(2.723)
4.733
(1.493)
39.657
39.657
82
(1.207)
6.837
6.238
27.707
Taşıtlar
31.519
24.247
48.225
(652)
7.896
(1.065)
42.046
42.046
40
(1.073)
7.140
4.512
31.427
Döşeme ve
demirbaşlar
239.825
256.035
112.089
(14)
35.951
(1.913)
78.065
78.065
50
(1.419)
27.699
8.279
43.456
Özel m
aliyetler
34.312
21.387
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Yapılmakta olan
yatırımlar
451.539
437.351
334.461
(4.102)
59.789
(9.039)
287.813
287.813
1.208
(4.639)
53.541
37.927
199.776
Toplam
(*)
2011 yılında HAVAŞ Europe’un %16,67 hissesinin ek olarak satın alınmasından kaynaklanmaktadır (Not 2.1 (f)).
31 Aralık 2011 tarihi itibariyle 2.565 TL tutarındaki borç senetlerine istinaden HAVAŞ’a ait taşıtlar üzerine 7.694 TL tutarında rehin tesis edilmiştir. 31 Aralık 2012 itibariyle borç
senetleri tamamen ödenmiş olup taşıtlar üzerindeki rehinler kaldırılmıştır.
19.470
-
31 Aralık 2011 itibariyle net defter değeri
-
-
Çıkışlar
-
Dönem amortismanı
-
-
Dönem amortismanı
(*)
(27)
-
81
-
247
Binalar
Birikmiş amortisman
Arazi ve arsalar
FİNANSAL TABLOLAR
237
21. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
Net defter değeri
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
76.967
87.777
Maddi olmayan duran varlıklar
Havalimanı işletim hakkı
1.920.018
1.872.909
Toplam Maddi Olmayan Duran Varlıklar
1.996.985
1.960.686
Satın alınan
yazılımlar ve
marka bedeli
İşletme içinde
oluşturulan
yazılımlar Müşteri ilişkileri
DHMİ lisansı
Toplam
Maliyet
25.778
8.728
68.328
15.868
118.702
4.717
1.270
13.162
3.056
22.205
Alımlar
2.897
-
-
-
2.897
Çıkışlar
(492)
-
-
-
(492)
381
-
4.360
-
4.741
998
-
-
-
998
34.279
9.998
85.850
18.924
149.051
34.279
9.998
85.850
18.924
149.051
(1.049)
(376)
(3.235)
(712)
(5.372)
Alımlar
4.269
135
-
-
4.404
Çıkışlar
(2)
-
-
-
(2)
412
-
-
-
412
37.909
9.757
82.615
18.212
148.493
(*)
Transferler (**)
Transferler (**)
(*)
(**)
2011 yılında HAVAŞ Europe’ nin %16,67 hissesinin ek olarak satın alınmasından kaynaklanmaktadır.
412 TL (31 Aralık 2011: 998 TL) tutarındaki transfer yapılmakta olan yatırımlardan transfer olmuştur.
238
FİNANSAL TABLOLAR
Satın alınan
yazılımlar ve
marka bedeli
İşletme içinde
oluşturulan
yazılımlar Müşteri ilişkileri
DHMİ lisansı
Toplam
-
41.087
İtfa payları
16.989
2.277
21.821
3.091
400
4.572
-
8.063
Dönem itfa payı
4.674
634
7.191
-
12.499
Çıkışlar
(455)
-
-
-
(455)
80
-
-
-
80
24.379
3.311
33.584
-
61.274
24.379
3.311
33.584
-
61.274
(738)
(112)
(1.105)
-
(1.955)
Grup yapısındaki değişikliğin etkisi (*)
Dönem itfa payı
3.728
632
7.847
-
12.207
27.369
3.831
40.326
-
71.526
31 Aralık 2011 itibariyle defter değeri
9.900
6.687
52.266
18.924
87.777
31 Aralık 2012 itibariyle defter değeri
10.540
5.926
42.289
18.212
76.967
Net defter değeri
(*)
2011 yılında HAVAŞ Europe’un %16,67 hissesinin satın alınmasından kaynaklanmaktadır.
Net nakit girişi yaratması beklenen döneme dair öngörülebilir bir sınır olmamasından dolayı HAVAŞ hisselerinin 2005 ve 2007 yıllarındaki
alımları ve TGS hisselerinin 2009 yılındaki alımlarıyla ortaya çıkan DHMİ lisansları belirsiz faydalı ömürle muhasebeleştirilmiştir. HAVAŞ ve
TGS alımları ile ilgili DHMİ lisansları aşağıdaki nedenlerden dolayı belirsiz faydalı ömürlü olarak addedilmiştir;
• söz konusu lisanslar olmadan şirketler işletilemez,
• yer hizmeti vermek için faaliyet öncesi yüksek tutarda masraflar, işgücü ve teçhizat alımları yapılması gerektirdiğinden lisansın alınması
güçtür,
• lisansın devamlılığı başlangıçtaki lisans ücretine göre düşük tutarda yıllık ödemeler gerektirmektedir.
Değer düşüklüğü testi için DHMİ lisanslarının gerçeğe uygun değerinin belirlenmesinde yenileme maliyeti yöntemi kullanılmıştır. Değer
düşüklüğü testi sonucunda herhangi bir değer düşüklüğü muhasebeleştirilmemiştir.
239
240
-
-
-
189.240
212.115
-
-
(10.459)
222.574
222.574
-
50.926
171.648
Tiflis
Uluslararası
Havalimanı
1.213.383
(585)
557
(47.520)
1.260.931
1.260.931
10.531
201.953
1.048.447
Enfidha
Uluslararası
Havalimanı
51.193
-
572
(1.982)
52.603
52.603
1.761
8.212
42.630
Gazipaşa
Havalimanı
203.978
-
58
(7.986)
211.906
211.906
143.177
11.101
57.628
Üsküp
Uluslararası
Havalimanı
122.343
-
122.343
-
-
-
-
-
-
Medine
Uluslararası
Havalimanı
90.656
-
90.656
-
-
-
-
-
-
İzmir Adnan
Menderes
Uluslararası
Havalimanı İç
Hatlar Terminali
2.345.123
(585)
214.186
(85.627)
2.217.149
2.217.149
155.469
347.962
1.713.718
Toplam
(*)
1.117 TL tutarındaki borçlanma maliyeti 2012’de havalimanı işletim hakkı üzerinde aktifleştirilmiştir (2011: 6.232 TL). Aktifleştirmeye uygun borçlanma maliyetlerinin tespit
edilmesinde kullanılan aktifleştirme oranı %100’dür (31 Aralık 2011: %100).
(**)
Trijenerasyon Projesi dahilinde Tunus Devleti’nden alınan 585 TL’lik devlet teşviği, havalimanı işletim hakkından çıkışlarda gösterilmiştir.
31 Aralık 2012 kapanış
bakiyesi
262.215
-
-
Çıkışlar (**)
Alımlar
(10.269)
(*)
(7.411)
272.484
196.651
272.484
bakiyesi
196.651
31.761
44.009
Alımlar (*)
228.475
164.890
İzmirAdnan
Ankara
Menderes
Esenboğa
Uluslararası
Uluslararası
Havalimanı Dış
Havalimanı Hatlar Terminali
Maliyet değeri
HAVALİMANI İŞLETİM HAKKI
11.951
15.609
85.443
85.443
(2.900)
15.515
98.058
Dönem itfa payı
bakiyesi
1 Ocak 2012 açılış
bakiyesi
Dönem itfa payı
bakiyesi
187.041
164.157
31 Aralık 2011 itibariyle
defter değeri
defter değeri
Defter değerleri
57.883
1 Ocak 2011 açılış
bakiyesi
İtfa payları
Ankara
Esenboğa
Uluslararası
Havalimanı
HAVA LİMANI İŞLETİM HAKKI
45.397
71.091
143.843
22.548
(4.265)
125.560
125.560
22.685
17.592
85.283
İzmirAdnan
Menderes
Uluslararası
Havalimanı Dış
Hatlar Terminali
141.584
159.178
70.531
10.186
(3.051)
63.396
63.396
9.295
13.395
40.706
Tiflis
Uluslararası
Havalimanı
1.120.722
1.198.177
92.661
31.619
(1.712)
62.754
62.754
31.897
6.358
24.499
Enfidha
Uluslararası
Havalimanı
46.021
49.463
5.172
2.107
(75)
3.140
3.140
2.134
255
751
Gazipaşa
Havalimanı
189.138
207.959
14.840
10.819
74
3.947
3.947
3.754
193
-
Üsküpn
Uluslararası
Havalimanı
122.343
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Medine
Uluslararası
Havalimanı
90.656
-
-
-
-
-
-
-
-
-
İzmirAdnan
Menderes
Uluslararası
Havalimanı İç
Hatlar Terminali
1.920.018
1.872.909
425.105
92.794
(11.929)
344.240
344.240
85.374
49.744
209.122
Toplam
FİNANSAL TABLOLAR
241
22. ŞEREFİYE
Maliyet değeri
1 Ocak 2011 itibariyle
315.602
60.792
(4.622)
371.772
371.772
(14.011)
357.761
Net defter değeri
371.772
357.761
31 Aralık 2012 ve 2011 itibariyle şerefiyenin ilişkilendirildiği nakit yaratan birimler HAVAŞ, TGS, HAVAŞ Europe ve TAV Tiflis’tir.
(*)
HAVAŞ Europe’un %16,67 hissesinin Aralık 2011‘de alımını takiben HAVAŞ, HAVAŞ Europe’un kontrol hakkını elde etmiştir. Bunun
sonucunda, HAVAŞ Europe’un varlık ve yükümlülükleri yeniden gözden geçirilip 2010 yılında HAVAŞ Europe’un %50 alımı sonucunda ortaya
çıkan 5.362 TL şerefiye tutarı 31 Aralık 2011 itibariyle 1.774 TL olarak kayda alınmıştır (Not 3).
Her bir NYB’ye dağıtılan toplam şerefiye tutarının defter değerleri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
309.400
321.517
37.580
39.052
TAV Tiflis
9.074
9.429
HAVAŞ Europe
1.707
1.774
357.761
371.772
HAVAŞ
TGS
Üç ayrı NYB olarak HAVAŞ, TGS ve TAV Tiflis’in özkaynaklarının gerçeğe uygun değerlerinin değerlemesi, bağımsız bir değerleme şirketi
tarafından yapılmıştır. HAVAŞ ve TAV Tiflis’in özkaynaklarının gerçeğe uygun değerinin tespiti için gelir ve piyasa yaklaşımları kullanılmıştır.
Analiz, çoğunlukla gelir yaklaşımı (indirgenmiş nakit akış yöntemi) kullanılarak yapılırken, HAVAŞ ve TAV Tiflis’in Benzer İşlem ve Şirket
yöntemlerinden kaynaklanan değerine daha düşük ağırlık uygulanmıştır. TGS’nin değerlemesinde gelir yaklaşımı yöntemi kullanılmıştır.
Şirketlerin değerlemesinde yönetim tarafından hazırlanan HAVAŞ için 5 yıllık, TGS icin 7 yıllık (31 Aralık 2011 : 10 yıl) ve TAV Tiflis için 14
yıllık iş planları kullanılmıştır. HAVAŞ, TGS ve TAV Tiflis’in iş planlarındaki büyüme, şirketlerin faaliyet gösterdiği sektördeki fırsatlardan ve yeni
müşteri kazanımlarından kaynaklanmaktadır.
242
FİNANSAL TABLOLAR
İskontolanmış nakit akış projeksiyonlarında kullanılan önemli varsayımlar
Geri kazanılabilir tutarların hesaplanmasında kullanılan önemli varsayımlar iskonto oranları ve nihai büyüme oranlarıdır. Bu varsayımlar
aşağıdaki gibidir:
HAVAŞ
TGS
TAV Tiflis
Vergi öncesi iskonto oranı
%14,4
%13
%18,7
Nihai büyüme oranı
%2
%2
-
İskonto oranı
İndirgenmiş nakit akışlarında kullanılan iskonto oranları şirketlerin sermayelerinin ağırlıklı ortalama maliyetidir.
HAVAŞ ve TGS için nihai büyüme oranları %2 olarak belirlenmiştir. TAV Tiflis’in sınırlı bir ömrü olduğundan dolayı, nihai büyüme oranı
değerlemede kullanılmamıştır.
Piyasa Yaklaşımı
Benzer İşlem Yöntemi, söz konusu şirketin sektöründe gerçekleşen gerçek işlemlere dayanarak değerleme katlarını kullanır. Bu türetilmiş
çarpanlar daha sonra gerçeğe uygun piyasa değerinin bir göstergesine ulaşmak için söz konusu şirketin uygun işletme verilerine uygulanır.
Benzer Şirket Yöntemi ise, söz konusu şirketi halka açık şirketler ile karşılaştırmaya odaklanır.
23. DEVLET TEŞVİK ve YARDIMLARI
31 Aralık 2012 ve 2011 itibariyle TAV Esenboğa ve TAV İzmir’in yatırım teşviği bulunmaktadır (Not 37).
31 Aralık 2012 itibariyle Tunus Devleti’nden Trijenerasyon Projesi kapsamında alınan devlet teşviği bulunmaktadır (Not 21).
24. KARŞILIKLAR, KOŞULLU VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle kısa vadeli borç karşılıkları aşağıdaki gibidir:
Kısa vadeli borç karşılıkları
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
18.776
1.386
20.162
12.919
799
13.718
1 Ocak 31 Aralık 2012
12.919
5.402
455
18.776
9.019
3.056
593
251
12.919
Kullanılmamış izin karşılığı
Diğer
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle kullanılmamış izin karşılıklarının hareketleri aşağıdaki gibidir:
1 Ocak itibariyle
Cari dönemde ayrılan karşılık
31 Aralık itibariyle
(*)
HAVAŞ Europe’un ek olarak %16,67 hissesinin satın alımından kaynaklanmaktadır (Not 2.1 (f)).
243
244
7.141
7.141
7.160
556.870
556.870
1.174.972
366.258
-
-
196.751
196.751
-
218.045
-
-
83.709
83.709
-
31 Aralık 2012
TL ABD Doları
Avro
19
169.507 134.336
19
169.507 134.336
-
56.026
-
-
56.026
56.026
-
688.803
-
-
580.578
580.578
-
MKDTL Karşılığı
- 108.225
- 108.225
-
Grup’un vermiş olduğu diğer TRİ’lerin Grup’un özkaynaklarına oranı 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle %0’dır (31 Aralık 2011: %0).
A. Kendi tüzel kişiliği adına vermiş olduğu TRİ’ler in toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
B. Tam konsolidasyon kapsamına dahil edilen ortaklıklar lehine vermiş olduğu
TRİ’lerin toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
C. Olağan ticari faaliyetlerinin yürütülmesi amacıyla diğer 3. kişilerin borcunu
temin amacıyla vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
D. Diğer verilen TRİ’lerin toplam tutarı
i. Ana ortak lehine vermiş olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
ii. B ve C maddeleri kapsamına girmeyen diğer grup şirketleri lehine vermiş
olduğu TRİ’lerin toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
iii. C maddesi kapsamına girmeyen 3. kişiler lehine vermiş olduğu TRİ’lerin
toplam tutarı
Teminat
Rehin
İpotek
Toplam TRİ
TL Karşılığı
618.102
618.102
-
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle Grup’un teminat / rehin / ipotek pozisyonuna ilişkin tabloları aşağıdaki gibidir:
Taahhütler ve yükümlülükler
25. TAAHHÜTLER
6.938
-
-
6.720
6.720
-
178.110
-
-
168.110
168.110
-
142.155
-
-
105.688
105.688
-
31 Aralık 2011
TL ABD Doları
Avro
218
10.000
36.467
218
10.000
36.467
-
40.650
-
-
40.650
40.650
-
MKD
-
FİNANSAL TABLOLAR
Grup’un DHMİ ile yapılan kira sözleşmesi şartları uyarınca kira bedelinin %6’sı olan 152.580 ABD Doları tutarında teminat mektubu vermekle
yükümlüdür. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır.
Grup’un, GACA ile Suudi Arabistan’da yapılan YDİ sözleşmesi nedeniyle National Commercial Bank’a 284.338 TL (31 Aralık 2011: Yoktur),
GACA’ya 47.534 TL (31 Aralık 2011: Yoktur) tutarında teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından
sağlanmıştır.
Grup’un, OACA ile Tunus’ta yapılan YİD sözleşmesi nedeniyle Tunus Ulaştırma Bakanlığı’na 16.422 TL (31 Aralık 2011: 18.379 TL), OACA’ya
9.742 TL (31 Aralık 2011: 10.804 TL) tutarında teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır.
TAV Ege, DHMİ ile yapılan imtiyaz sözleşmesine göre sözleşme süresi boyunca toplam 610.000 Avro + KDV ödemekle yükümlüdür. Toplam
tutarın %5’i iki taksit halinde ödenmiştir. Kalan tutar eşit taksitler halinde her yılın ilk iş günü kira süresi boyunca ödenecektir. Kira sözleşmesi
şartları uyarınca Grup’un DHMİ’ye 86.072 TL teminat mektubu vermesi gerekmektedir. Toplam yükümlülük Grup tarafından sağlanmıştır.
Üçüncü şahıslara verilen teminat mektuplarının önemli bir kısmını gümrüklere, bankalara ve bazı müşterilere verilen teminatlar
oluşturmaktadır.
Kontrata bağlı yükümlülükler
TAV İstanbul
TAV İstanbul, DHMİ ile yapılan Kira Sözleşmesi şartlarına tabidir. Sözleşme ile belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV İstanbul’un
faaliyetlerinin durdurulmasına yol açabilir.
TAV İstanbul sözleşme süresinin sonunda kira sözleşmesinin konusu tesisi DHMİ’ye devir tarihinden itibaren bir yıl süre ile bu tesise temin
ettiği teçhizat, sistem ve ekipmanın bakım ve onarımından sorumlu olacaktır. Gerekli bakım onarımın yapılmaması halinde bu bakım ve
onarım DHMİ tarafından yaptırılacak ve bedeli TAV İstanbul’a fatura edilecektir.
Sözleşmenin öngördüğü karşılıklara uygun olarak, TAV İstanbul’un sözleşmeden doğan yükümlülükleri sözleşme konusu tesislerin 3 Temmuz
2005 tarihinden başlamak üzere onbeş buçuk yıllığına kiralanmasını; kira (faaliyet) süresi boyunca uluslararası norm ve standartlara uygun
olarak tesislerin faaliyetinin yürütülmesini; tesislerin periyodik tamir ve bakımlarının yapılması ve kira sözleşmesi sonunda söz konusu
tesislerin destek sistemleri, cihazlar, döşeme ve demirbaşlar ile birlikte kullanılabilir ve uygun bir şekilde DHMİ’ye devrolunmasını içerir.
TAV İstanbul DHMİ’ye yaptığı kira ödemelerini geciktirmesi veya eksik yapması durumunda, kira bedelinin %10’u tutarında bir ceza ödemekle
yükümlüdür. TAV İstanbul, bu ödemeyi 5 gün içinde yapmakla yükümlüdür. Aksi halde kira sözleşmesi iptal edilebilir. TAV İstanbul,
sözleşmenin iptali durumunda yaptığı kira ödemelerini talep etme hakkına sahip değildir.
TAV Esenboğa ve TAV İzmir
TAV Esenboğa ve TAV İzmir DHMİ ile yapılan YİD Sözleşmesi şartlarına tabidir. Sözleşme ile belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV
Esenboğa ve TAV İzmir’in faaliyetlerinin durdurulmasına yol açabilir.
YİD Sözleşmesi’ne göre:
• TAV Esenboğa ve TAV İzmir’in sermayesi sabit yatırım tutarının %20’sinden az olamaz.
• TAV Esenboğa ve TAV İzmir’in DHMİ’nin talebi sonucu ilk yatırım tutarının %20’sine kadar ek işler yapma zorunluluğu bulunmaktadır.
DHMİ TAV İzmir’den 21 Ağustos 2006 tarihinde TAV İzmir’e ek 2 ay 20 gün inşaat ve ek 8 ay 27 gün işletme süresi sağlayacak olan
ve ilk yatırım tutarının %13’üne tekabül eden 13.900 Avro’luk ek iş talebinde bulunmuştur. TAV İzmir ek işleri 10 Mayıs 2007 itibariyle
tamamlamıştır. Ek işlerin tamamlanıp 2007 yılında DHMİ tarafından geçici kabulleri sonrasında 21 Mart 2008’de kesin kabul belgesi
alınmıştır.
TAV Esenboğa’nın geçici kabulu 2007 yılı içerisinde DHMİ tarafından yapılmış olup, kesin kabul 5 Haziran 2008 tarihinde gerçekleşmiştir.
245
TAV Esenboğa ve TAV İzmir sözleşme süresinin sonunda kira sözleşmesinin konusu tesisi DHMİ’ye devir tarihinden itibaren bir yıl süre ile bu
tesise temin ettiği teçhizat, sistem ve ekipmanın bakım ve onarımından sorumlu olacaktır. Gerekli bakım ve onarımın TAV Esenboğa ve TAV
İzmir tarafından yapılmaması durumunda gerekli bakım ve onarımı DHMİ yapacak ve bedeli TAV Esenboğa ve TAV İzmir’e fatura edecektir.
TAV Esenboğa ve TAV İzmir tarafından kullanılan bütün cihazlar iyi durumda ve garanti kapsamında olmalı, uluslararası ve Türk
Standartları’na uygun olmalıdır.
Kira sözleşmesi süresi içinde kullanılamayacak duruma gelen ve amortisman oranı Vergi Usul Kanunu’nda düzenlenen şekilde olmayan
amortismana tabi sabit kıymetlerin değiştirilmesi ihtiyacı doğarsa kiracı bunları yenilemekle yükümlüdür.
Sözleşmede belirtilen bütün sabit kıymetler bedelsiz olarak DHMİ’ye devrolunacaktır. Devrolunan sabit kıymetler kullanılabilir ve zarar
görmemiş durumda olmalıdır. TAV Esenboğa ve TAV İzmir, yatırıma dahil olan bütün sabit kıymetlerin bakım ve onarımından sorumludur.
HAVAŞ ve TGS
DHMİ ile imzalanan ve A grubu çalışma ruhsatının ayrılmaz bir parçası olan genel yer hizmetleri anlaşması gereği; HAVAŞ ve TGS,
personelleri tarafından DHMİ’ye yada üçüncü kişilere verilen zararlardan sorumlu bulunmaktadır. Bu kapsamda, HAVAŞ ve TGS bu zararları
sırasıyla 50.000 ABD Doları ve 100.000 ABD Doları tutarlarındaki sigorta poliçeleri ile sigorta ettirmişlerdir. HAVAŞ ve TGS, aynı zamanda
personele verilecek eğitimlerden ve makine ve teçhizatların bakımı da dahil olmak üzere personeli tarafından verilen hizmetin kalitesinden
sorumludur. HAVAŞ ve TGS, DHMİ’ye her biri 1.000 ABD Doları değerinde teminat mektupları vermekle yükümlüdür. Personelin vermiş
olduğu zarardan ya da bu sözleşmeye aykırı davranıştan dolayı alınan ceza yer hizmetleri firmasından talep edilir. Cezalar DHMİ tarafından
belirlenen ödeme tarihleri itibariyle ödenmezse garanti mektubunun nakde dönüştürülmesi yoluna gidilecektir. Bu durumda HAVAŞ ve TGS,
15 gün içinde garantideki para miktarlarını orjinal tutar olan 1.000 ABD Doları’na tamamlamalıdır.
DHMİ ile otopark alanları, arazi, bina ve İstanbul Atatürk, İzmir, Dalaman, Milas-Bodrum, Antalya, Adana, Trabzon, Ankara, Kayseri, Nevşehir,
Gaziantep, Şanlıurfa, Batman, Adıyaman, Elazığ, Muş, Sivas, Samsun, Malatya, Hatay, Konya, Çorlu, Sinop, Amasya ve Ağrı havaalanlarındaki
ofisler hakkında imzalanan kira anlaşması gereği tahsis alanının kullanılmasını sona ermesi halinde kiracı tarafından yaptırılan taşınmazlar
DHMİ’ye ücretsiz terk edilecektir.
TAV Tiflis
TAV Tiflis, YİD anlaşması şartlarına tabidir. Bu anlaşmada belirlenen kural ve talimatlara uyulmaması TAV Tiflis’in faaliyetlerinin
durdurulmasına yol açabilir. YİD anlaşmasına göre TAV Tiflis aşağıdakileri yerine getirmekle yükümlüdür:
• Tüm güvenlik standartlarıyla uyumlu olmak ve havaalanının ve diğer ek teçhizatın Uluslararası Tiflis Havaalanı’na ilişkin tüm teknik
ve işletme gereklilikleriyle ve Gürcistan çevre standartlarıyla uygunlukta yapıldığının ve yolcuların, işçilerin ve halkın sağlığını tehlikeye
atmayacak bir şekilde inşa edildiğinin temin edilmesi;
• Yeni terminal inşaatlarının International Air Transport Association, International Civil Aviation Organization ya da European Civil
Aviation Conference ve onaylanan projeye göre yapılması;
• TAV Tiflis’in kendisinin ve taşeron firmalarının ilgili sigorta politikalarına bağlı kalarak finansal açıdan güçlü ve uluslararası itibara sahip
olan sigorta şirketleriyle çalışması güvencesinin verilmesi;
• Mevcut iletişim ağında TAV Tiflis’in neden olduğu mekanik bir hasardan dolayı veya bu ağın uygunsuz bir şekilde kullanımı ya da
faaliyeti sonucu şirketin neden olduğu mekanik bir hasardan dolayı ortaya çıkabilecek kazaların/hataların düzeltilmesi.
Kesin Kabul Protokolü Mayıs 2011’de tamamlanmıştır.
246
FİNANSAL TABLOLAR
Vergi kanunları ve riskleri
Özellikle Gürcistan ticaret ve vergi kanunları değişken yorumlara ve düzenlemelere yol açabilmektedir. Üstelik, yönetimin vergi kanunları
üzerine yaptığı yorumlar, vergi yetkililerinin yorumlarına göre değişiklik gösterebildiği için, vergi yetkilileri yapılan işlemlere itiraz
edebilmektedir ve sonuç olarak TAV Tiflis ek vergi, ceza ve faize tabi tutulabilir. Vergi dönemleri 5 yıl boyunca vergi yetkilileri tarafından
incelemeye açık kalmaktadır. Yönetim, ilgili yasaların yorumlarının uygun olduğuna ve TAV Tiflis’in karı, para birimi ve gümrük pozisyonlarının
korunacağına inanmaktadır.
TAV Batum
TAV Batum “Batumi Airport LLC”nin hisselerinin yüzde 100’ünün Yönetim Anlaşması (“Anlaşma”) ve Ekleri uyarınca mutabakata varılan şart
ve esaslar altında faaliyet göstermekle yükümlüdür.
TAV Batum’un, Anlaşma ve Ekleri çerçevesindeki esasa ilişkin yükümlülüklerini yerine getirmemesi durumunda, Batum Uluslararası
Havalimanı’nın ve Havalimanı’ndan sağlanan işletme haklarının yönetimini durdurmak zorunda kalabilir.
Bu Anlaşma uyarınca, TAV Batum aşağıdakileri yerine getirmek durumundadır:
• Gürcistan Kanunları’nın ve ilgili tüm yönetmelik hüküm ve gereklerine riayet etmek;
• Batumi Airport LLC’den sağlanan temettülerin, Gürcistan’dan çıkarılmasına ve aktarılmasına engel olmak;
• Yönetim Şirketi’nin Anlaşma çerçevesindeki yükümlülüklerini yerine getirmesine ya da Batumi Airport LLC’nin gelirlerinin elde
edilmesine ve/veya Batumi Airport Ltd’den temettülerin Yönetim Şirketi tarafından elde edilmesine önemli olumsuz etkisi olan izinlerin
şart ve esaslarına riayet etmek;
• Hizmetlere ilişkin olarak Havalimanı’nın ticari menfaatlerini ve itibarını korumak, yüceltmek, geliştirmek ve genişletmek (gerçeğe uygun
gayret gösterilecektir);
• Havalimanı’nın bakım ve işletmesini, benzer uluslararası havalimanlarında geçerli olan uluslararası standartlar ile, bir uluslararası
havalimanı işletmesi için geçerli olabilecek sair yerel standartlar uyarınca gerçekleştirmek;
• Standart ve kabul görmüş işletme standartları uyarınca, Havalimanı’nın işletmesi için yeterli sayıda personel istihdam etmek ve
eğitmek;
• Tüm duran varlıklara yönelik olarak, düzenli, periyodik ve acil durum bakım ve onarım çalışmaları gerçekleştirmek; Havalimanı sınırları
içinde yer alan ek binalar ve aksesuarlar için de aynı bakım ve onarım çalışmalarını yerine getirmek; ve
• İşletme süresi boyunca Anlaşma kapsamında belirtilen sigortaları temin etmek ve sürdürmek.
Kesin Kabul Protokolü Mart 2012’de tamamlanmıştır.
247
TAV Tunus
TAV Tunus, Enfidha Havalimanı inşaat ve işletmesi ile, Monastır Havalimanı işletmesine ilişkin İmtiyaz Anlaşması şart ve esaslarına tabidir.
TAV Tunus’un, bu İmtiyaz Anlaşmalarının hükümlerine ve bunların ekleri olan Şart ve Şartnamelere riayet edememesi durumunda, bu
havalimanlarının işletmesini durdurmaya mecbur bırakılabilir.
Enfidha İmtiyaz Anlaşması çerçevesinde, TAV Tunus aşağıdakileri yapmakla mükelleftir:
• Maliyeti ve riskleri ile yükümlülüğü kendisine ait olmak üzere, tasarım, yapım, bakım, onarım, yenileme, işletme ve iyileştirme
çalışmaları, Enfidha Havalimanının işletmesi için kendisine verilen arazi, altyapılar, binalar, tesisler, ekipmanlar, ağlar ve hizmetler;
• Anlaşma Şart ve Şartnamelerince aksi öngörülmediği sürece, Havalimanı inşaatının tamamlanması ve en geç 1 Ekim 2009 tarihinde
işletmeye başlanması (Bu tarih daha sonra yetkili makamlarca 1 Aralık 2009’a uzatılmıştır.) Havalimanı’nın işletmesi 2009’da belirtilen
tarihte üstlenilmiştir.
• Projenin %30’una kadar olan kısmının, özkaynak ile finansmanı.
Monastır İmtiyaz Anlaşması, maliyeti ve riskleri ile yükümlülüğü kendisine ait olmak üzere, tasarım, yapım, bakım, onarım, yenileme, işletme
ve iyileştirme çalışmaları, Monastır Havalimanı’nın işletmesi için kendisine verilen araziyi, altyapıları, binaları, tesisleri, ekipmanları, ağları ve
hizmetleri kapsamaktadır.
Her iki İmtiyaz Anlaşması uyarınca TAV Tunus aşağıdakileri yapmakla mükelleftir:
• Havalimanlarındaki faaliyetlerin pazarlanması ve tanıtılması ve bunlarla ilgili kamu hizmetlerinin yerine getirilmesi;
• Anlaşmalar uyarınca verilmesi gereken banka teminatlarının verilmesi ve devamlılığının sağlanması;
• Yetkili Makamlara (Tunus Devleti ve OACA) Alan ve İşletme Haklarının ödenmesi;
• Anlaşmaların ekindeki Şart ve Esaslarda yer alan Şirket hissedarlarınca hisse mülkiyetlerine ilişkin Ek 2 hükümlerine özellikle riayet
edilmesi;
• İmtiyaz Anlaşması uyarınca, hakların herhangi bir üçüncü şahsa devri öncesinde veya Havalimanlarının işletmesi esnasında herhangi
bir taşeron anlaşmasının sonuçlandırılması öncesinde Yetkili Makamların onayının alınması;
• Anlaşmalar çerçevesindeki yükümlülükler ile, bilhassa emniyet, güvenlik, teknik, işletme ve çevre ile ilgili olanlar dahil, ancak bunlarla
sınırlı kalmamak üzere, tüm geçerli Tunus Kanunları ile uluslararası kurallara riayet edilmesi;
• Anlaşmalarda öngörüldüğü üzere, sigorta ile ilgili yükümlülüklerin yerine getirilmesi.
TAV Tunus’un (i) ödeme aczi içinde olduğu ilan edilirse veya hakkında adli tasfiye süreci başlatılırsa ya da (ii) Havalimanlarından birine yönelik
işletme faaliyetlerini durdurmak zorunda kalırsa, söz konusu havalimanlarının işletmesini durdurmakla yükümlü olabilir.
Genel yer hizmetleri sözleşmesi dahilinde şirket personelinin üçüncü kişilere verdiği tüm zarardan yükümlü tutulmuştur. TAV Tunus
yukarıda bahsedilen olası zararlardan 500.000 ABD Doları tutarındaki üçüncü şahıslarla yapılan bir sigorta poliçesiyle tüm operasyonlar için
korunmaktadır.
İmtiyaz Anlaşması’nın sona ermesinden yedi yıl önce, Yetkili Makamlar TAV Tunus ile uzlaşarak -ve gerektiğinde uzmanların yardımıyla- bir
tamir, bakım ve yenileme programı oluşturacak, İmtiyaz’ın son beş yılı içerisinde taşınabilir ve taşınmaz İhale mallarını Yetkili Makamlar’a iyi
çalışır durumda devretmek için yapılacak ilgili çalışmaların detaylı fiyatlandırması ve devirden önce yapılacak işlerin programı oluşturulacaktır.
Bu kapsamda TAV Tunus İmtiyaz mallarının İmtiyaz Anlaşması’nın gerektirdiği şekilde çalışır durumda olması için her yıl bakım ve onarım
prosedürleri gerçekleştirmektedir.
248
FİNANSAL TABLOLAR
TAV Gazipaşa
TAV Gazipaşa, DHMİ ile, Antalya Gazipaşa Havalimanı için yapılan İmtiyaz Anlaşmasının şart ve esaslarına tabidir.
Eğer TAV Gazipaşa anlaşmayı ihlal eder ve DHMİ tarafından verilen süre içinde ihlali telafi etmez ise, DHMİ Anlaşmayı feshedebilir.
TAV Gazipaşa hissedarlarının hisse devirleri de, DHMİ’nin onayına tabidir.
Anlaşma, TAV Gazipaşa’nın Ulaştırma Bakanlığı’ndan işletme izni alma tarihinden itibaren yirmibeş yıl süre ile yapılmıştır. TAV Gazipaşa’nın
akdi yükümlülükleri arasında, tesislerin Ulaştırma Bakanlığı Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü ve DHMİ nezaretinde uluslararası norm
ve standartlara uygun olarak işletilmesi; işletme için gerekli tüm sistem ve ekipmanların temin, bakım ve düzenli bakım ve onarımı ile,
Anlaşmanın sona ermesi üzerine, tesislerin, sistem, ekipman, mobilya ve demirbaşların uygun ve DHMİ tarafından kullanılabilir bir halde,
her türlü borç ve yükümlülükten ari olarak DHMİ’ye devri yer almaktadır (sistem, ekipman, mobilya ve demirbaşların kullanım ömürleri sona
ermiş ise, bunlar, DHMİ’ye devredilmeden önce yenilenmelidir). Anlaşmanın sona ermesini müteakip, TAV Gazipaşa tesislerdeki sistem ve
ekipmanın bakım ve onarımından bir yıl süre ile sorumlu olacaktır. Gerekli bakım ve onarımların yapılmaması durumunda, DHMİ, bu bakım ve
onarımları yaptıracak ve masrafları TAV Gazipaşa’ya ait olacaktır.
Anlaşma süresi içinde, ilave tesis veya sistemlerin inşaatı için herhangi bir kamulaştırma gerekirse, TAV Gazipaşa kamulaştırmanın tazmin
edilmesinden sorumlu olacak ve DHMİ’den herhangi bir tazminat ve/veya ilave kira süresi talep etmeyecek olup, söz konusu arazinin sahibi
DHMİ olacaktır.
TAV Gazipaşa’nın kira ödemesinin geciktirilmesi durumunda ve/veya kira DHMİ’ye tam olarak ödenmemiş ise TAV Gazipaşa kalan bakiyenin
%10’unu aylık ceza olarak ödemek durumundadır.
Kira tutarı dışında, havaalanının kurulu tesislerinin (alt-üst yapı) kullanım tutarı olarak, kira döneminin başlamasını müteakiben, DHMİ’ye her
kira yılının son bir ayı içinde 50 ABD Doları yıllık olarak sabit tesis kullanım tutarı ödeyecektir.
TAV Makedonya
TAV Makedonya, Makedonya Ulaştırma Bakanlığı ile yapılan İmtiyaz Anlaşmasının şart ve esaslarına tabidir.
Eğer TAV Makedonya anlaşmayı ihlal eder ve Makedonya Ulaştırma Bakanlığı tarafından verilen süre içinde ihlali telafi etmez ise, Makedonya
Ulaştırma Bakanlığı Anlaşmayı feshedebilir.
TAV Makedonya tarafından kullanılan bütün cihazlar İmtiyaz Anlaşması Standartları’na uygun olmalıdır.
Sözleşmede belirtilen bütün sabit kıymetler bedelsiz olarak Makedonya Ulaştırma Bakanlığı’na devrolunacaktır. Devrolunan sabit kıymetler
kullanılabilir ve zarar görmemiş durumda olmalıdır. TAV Makedonya, yatırıma dahil olan bütün sabit kıymetlerin yatırım süresi boyunca bakım
ve onarımından sorumludur. TAV Ege
TAV Ege tarafından kullanılan bütün cihazlar sözleşme süresi boyunca iyi durumda olmalıdır. TAV Ege, Vergi Usul Kanunu uyarınca ekonomik
ömrünü tamamlamış sabit kıymetleri bir yıl içerisinde yenilemekle yükümlüdür.
Sözleşme süresi sonunda, imtiyaz sözleşmesi kapsamındaki tüm sabit kıymetler karşılıksız olarak DHMİ’ye devredilecektir. Devredilen tüm
cihazların çalışabilir durumda ve hasar görmemiş olması gerekmektedir. TAV Ege, sözleşme süresi boyunca tüm sabit kıymetlerin bakım ve
onarımından sorumludur.
249
Tibah Development
Medine Uluslararası Havalimanı Tibah Development ile GACA arasında yapılan YDİ Sözleşmesi şartlarına tabidir.
Tibah Development sözleşme ile belirlenen kural ve talimatlara uymaması ve GACA tarafından belirlenen süre içerisinde bu durumun
düzeltilmemesi halinde, GACA sözleşmeyi iptal edebilir.
Tibah Development’in sözleşme koşullarından doğan yükümlülükleri; varolan Medine Uluslararası Havalimanı’nın işletmesini devralmasının
yanı sıra, yeni yolcu terminalinin finansmanı, tasarımı, inşası ve gerekli ilave altyapı çalışmalarını; tesislerin imtiyaz süresi içerisinde
uluslararası norm ve standartlarla uyumlu olarak işletilmesini; tesislerin dönemsel bakım ve onarım faaliyetlerinin ve destekleyici sistemler,
cihaz, döşeme ve demirbaşların imtiyaz süresi sonunda GACA’ya uygun ve kullanılabilir durumda devredilmesini kapsar.
Tibah Development GACA’ya çeyrekler halinde brüt karının %54,5’i kadar imtiyaz ödemesi yapmak koşuluyla tarifeli ve tarifesiz gelirlerin tahsil
hakkıyla yetkilendirilmiştir. İmtiyaz bedeli yeni terminalin tamamlanmasının ardından iki yıl için %50 oranında azaltılacaktır.
Tibah Operation
Tibah Operation, Tibah Development ile yapılan işletme ve bakım anlaşması şartlarına tabidir.
Tibah Operation, Tibah Development ile GACA arasında yapılan YDİ Sözleşmesinde de belirtildiği üzere imtiyaz süresince havalimanının
uluslararası norm ve standartlar ile işletilmesinden sorumludur.
Yönetim, 31 Aralık 2012 itibariyle geçerli olan İmtiyaz Anlaşmalarının şartlarını yerine getirmiş olduğunu düşünmektedir.
Şarta bağlı yükümlülük
TAV Güvenlik Ocak 2007 - Aralık 2011 dönemlerine ilişkin hesaplarında Maliye Bakanlığı Vergi Müfettişlerince yürütülen KDV iadesine ilişkin
vergi incelemesi geçirmiştir. Vergi Müfettişi, TAV Güvenlik’in güvenlik elemanları olmadan güvenlik hizmeti veremeyeceği iddiası ile güvenlik
personellerinin kendi bordrosunda olması gerektiğini savunmaktadır. Güvenlik elemanları terminal şirketlerinin bordrosunda olduğundan
terminal şirketlerinin TAV Güvenlik’e işgücü faturası düzenlemesi ve TAV Güvenlik’in de güvenlik personel maliyetlerini içeren güvenlik hizmeti
faturasını terminal şirketlerine düzenlemesi gerekmektedir. İnceleme sonucunda Şirket’in sunmuş olduğu güvenlik hizmetleri KDV tevkifatı
açısından eleştirilmiş, eleştiri neticesinde düzenlenen vergi inceleme raporları, vergi/ceza ihbarnameleri ekinde Şirket’e tebliğ edilmiştir. Bu
tebligat ile 6.201 TL, 6.839 TL, 7.883 TL, 8.345 TL, 9.409 TL tutarında katma değer vergisi ve aynı tutarlarda vergi ziyaı cezası sırasıyla
2007, 2008, 2009, 2010 ve 2011 yılları için hesaplanmıştır. Ayrıca, Kurumlar Vergisi cezası olarak 745 TL, 688 TL, 823 TL, 800 TL, 1.011
TL ve vergi zıyai cezası olarak 1.326 TL, 1.242 TL, 1.496 TL, 1.423 TL, 2.358 TL sırasıyla 2007, 2008, 2009, 2010 ve 2011 yılları için
hesaplanmıştır.
Bunlara ek olarak, güvenlik personel maliyetlerini içeren güvenlik hizmeti faturasını terminal şirketlerine düzenlememesi nedeniyle 2007,
2008, 2009, 2010 ve 2011 yılları için toplam 365 TL özel usulsüzlük cezası hesaplanmıştır. Yapılan eleştiri hukuka aykırı ve yasal dayanaktan
yoksun olduğu düşünüldüğünden anılan vergi ve cezaları hakkında dava açılacaktır. TAV Güvenlik yönetimi, avukatları ve vergi denetçileri
davanın TAV Güvenlik lehine sonuçlanacağını düşündüğünden ekteki konsolide finansal tablolarda bir karşılık ayrılmamıştır.
250
FİNANSAL TABLOLAR
26. KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI
w
Türkiye’de mevcut kanunlar çerçevesinde, Şirket ve Türkiye’deki bağlı ortaklık ve müştereken kontrol edilen ortaklıklarda bir yıllık hizmet
süresini dolduran ve herhangi bir geçerli nedene bağlı olmaksızın işine son verilen, askerlik hizmeti için göreve çağrılan, vefat eden, erkekler
için 25, kadınlar için 20 yıllık hizmet süresini dolduran ve emeklilik yaşına gelmiş (kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş) personele kıdem
tazminatı ödemesi yapılmak zorundadır. Mevzuatın 8 Eylül 1999 tarihi itibariyle değişmesinden dolayı emekliliğe bağlı hizmet süresi ile ilgili
belirli geçiş yükümlülükleri vardır.
Bu ödemeler 31 Aralık 2012 itibariyle 30 günlük maaşın üzerinden en fazla tam 3.034 TL’ye göre (31 Aralık 2011: tam 2.732 TL) çalışılan
yıl başına emeklilik ya da fesih günündeki orana göre hesaplanır. Kıdem tazminatı karşılığı cari bazda hesaplanır ve konsolide finansal
tablolara yansıtılır. Karşılık Grup’un çalışanlarının emekliliklerinden kaynaklanan gelecekteki muhtemel yükümlülüğünün bugünkü değeri
tahmin edilerek hesaplanır. Hesaplama Hükümet tarafından açıklanan kıdem tazminatı tavanına göre hesaplanır.
Kıdem tazminatı yükümlülüğü, Grup’un çalışanlarının emekli olmasından doğan gelecekteki olası yükümlülüğün bugünkü değerinin tahminine
göre hesaplanır. UFRS, Grup’un yükümlülüklerini tanımlanmış fayda planları kapsamında aktüeryal değerleme yöntemleri kullanılarak
hesaplanmasını öngörür. Buna uygun olarak, toplam yükümlülüklerin hesaplanmasında kullanılan aktüeryal varsayımlar aşağıda belirtilmiştir.
Temel varsayım, her hizmet yılı için olan azami yükümlülüğün enflasyona paralel olarak artmasıdır. Dolayısıyla, uygulanan iskonto oranı,
gelecek enflasyon etkilerinin düzeltilmesinden sonraki beklenen reel faiz oranını ifade eder. Sonuçta, 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri
itibariyle ilişikteki konsolide finansal tablolarda yükümlülükler, çalışanların emekliliğinden kaynaklanan geleceğe ait olası yükümlülüğün
bugünkü değeri tahmin edilerek hesaplanır. 31 Aralık 2012 tarihindeki karşılık yıllık %5,00 enflasyon oranı ve %7,15 iskonto oranı varsayımına
göre, yaklaşık %2,05 iskonto oranı ile hesaplanmıştır (31 Aralık 2011: yıllık %5,00 enflasyon oranı ve %9,08 iskonto oranı varsayımına göre,
yaklaşık %3,89 iskonto oranı). Kıdem tazminatına ilişkin hakların imtiyaz anlaşması sonunda ödeneceği planlanmıştır. Buna bağlı olarak
gelecekte ödenecek yükümlülüklerin bugünkü değerinin hesaplanmasında imtiyaz anlaşma süreleri dikkate alınmıştır.
1 Ocak itibariyle
Faiz maliyeti
Hizmet maliyeti
Ödenen kıdem tazminatları
25.070
15.270
1.876
3.722
5.108
3.720
(6.805)
(4.625)
101
593
Aktüeryal fark
15.108
6.390
40.458
25.070
27. EMEKLİLİK PLANLARI
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle emeklilik planları bulunmamaktadır.
251
28. DİĞER VARLIK ve YÜKÜMLÜLÜKLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, diğer varlık ve yükümlülükler aşağıdaki gibidir:
Diğer dönen varlıklar
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
Peşin ödenen sigorta
16.464
8.563
Diğer peşin ödenen giderler
14.700
6.044
Devreden ve indirilecek KDV
11.484
20.092
Satıcılara verilen avanslar
8.835
33.237
Gelir tahakkukları
8.007
23.402
Verilen iş avansları
7.163
10.800
Peşin ödenen vergi ve fonlar
5.197
3.009
Diğer
1.929
1.709
73.779
106.856
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
113
336
Diğer duran varlıklar
Verilen avanslar
Diğer
1.985
1.024
2.098
1.360
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Ertelenmiş gelirler (*)
26.946
27.158
Gider tahakkukları
10.813
6.652
37.759
33.810
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
43.696
48.695
43.696
48.695
Diğer kısa vadeli yükümlülükler
Diğer uzun vadeli yükümlülükler
Ertelenmiş gelirler (*)
(*)
31 Aralık 2012 itibariyle, ertelenmiş gelirlerin 36.007 TL (31 Aralık 2011: 42.237 TL) tutarındaki kısmı ATÜ’nün peşin ödediği imtiyaz kira
gelirleri ile ilgilidir (Not 39).
252
FİNANSAL TABLOLAR
29. ÖZKAYNAKLAR
Ödenmiş sermaye
TAV Holding’in 31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle sermaye yapısı aşağıdaki gibidir:
Ortaklar
Tank ÖWA alpha GmbH (*)
Akfen Holding A.Ş. (“Akfen Holding”)
(%)
31 Aralık 2012
(%)
31 Aralık 2011
38,00
138.047
-
-
8,12
29.495
26,12
94.886
Tepe İnşaat Sanayi A.Ş. (“Tepe İnşaat”)
8,06
29.274
26,06
94.664
Sera Yapı
2,03
7.379
4,03
14.645
Halka açık olmayan diğer hisseler
3,52
12.775
3,52
12.775
Halka açık olan diğer hisseler
Nominal sermaye
40,27
146.311
40,27
146.311
100,00
363.281
100,00
363.281
(*)
Şirket’e ait hisselerin %38’i 16 Mayıs 2012 tarihinde imzalanan anlaşma ile Aéroports de Paris’nin hisselerinin tamamına sahip olduğu
iştiraki Tank ÖWA alpha GmbH tarafından satın alınmıştır.
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle, Şirket’in 363.281 TL olan sermayesi 363.281.250 adet nominal paydan oluşmaktadır (31 Aralık 2011:
363.281 TL olan sermayesi 363.281.250 adet nominal pay).
Ortak yönetim altındaki işletmeler:
Ortak yönetim altındaki işletmelerden satın alınan hisseler defter değerleri üzerinden muhasebeleştirilir. Ödenen tutar ile elde edilen net
varlığın defter değeri arasındaki fark özkaynaklara kaydedilir.
Hisse senedi ihraç primi:
Her bir hissenin nominal değeri ile satış fiyatı arasındaki fark özkaynaklarda hisse senedi ihraç primi olarak kaydedilir.
Değer artış yedeği:
Kar veya zarar ile ilişkilendirilmeyerek diğer kapsamlı gelir olarak muhasebeleştirilen duran varlıklar değer artışları yedeğinden oluşmaktadır.
Finansal riskten korunma yedeği:
Finansal riskten korunma yedeği, henüz gerçekleşmemiş olan finansal riskten korunmaya konu işlem ile ilgili olan nakit akış korunma aracının
makul değerindeki birikmiş net değişimin etkin olan kısmından oluşmaktadır.
Diğer yedekler:
Diğer yedekler, kontrol değişmeden yapılan bağlı ortaklık pay satışından kaynaklanan kâr veya zararlar ile kontrol değişmeden yapılan kontrol
gücü olmayan pay alımlarından kaynaklanan kâr veya zararlardan oluşmaktadır.
3 Ekim 2012 tarihinde HAVAŞ’ın sermayesinin %35’ini temsil eden hisseleri İş Girişim Sermayesi Yatırım Ortaklığı A.Ş. ve HSBC Investment
Bank Holdings Plc’den 80.000 Avro (184.328 TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in HAVAŞ’taki payı %100’e çıkmış,
konsolide finansal tablolarda HAVAŞ kontrol gücü olmayan pay ayrılmaksızın tam konsolidasyona tabi tutulmuş ve bu işlem özkaynak işlemi
253
2011 yılı itibariyle TAV Batum’un sermayesinin %16’sını temsil eden hisseleri Akfen İnşaat Turizm ve Ticaret A.Ş.’den 667 ABD doları (1.063
TL) karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Batum’daki payı %76’ya çıkmış ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide
finansal tablolarda diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir.
2011 yılı itibariyle TAV Tiflis’in sermayesinin %10’unu temsil eden hisseleri Sera Yapı ve Akfen İnşaat’tan 8.583 ABD doları (14.307 TL)
karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Tiflis’teki payı %76’ya çıkmış ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide
finansal tablolarda diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir. 2011 yılı itibariyle TAV Güvenlik’in sermayesinin %33,33’ünü temsil eden hisseleri Tepe Savunma ve Güvenlik Sistemleri Sanayi A.Ş.’den
6.000 TL karşılığında satın alınmıştır. Sonuç olarak, TAV Holding’in TAV Güvenlik’teki payı %100’e çıkmış, konsolide finansal tablolarda TAV
Güvenlik kontrol gücü olmayan pay ayrılmaksızın tam konsolidasyona tabi tutulmuş ve bu işlem özkaynak işlemi olarak konsolide finansal
tablolarda diğer yedekler altında muhasebeleştirilmiştir.
Yabancı para çevrim farkları:
Yabancı para çevrim farkları, yabancı para bazlı finansal tabloların çevriminden kaynaklanan bütün yabancı para kur farklarından
oluşmaktadır.
Kardan ayrılan kısıtlanmış yedekler:
Yasal yedekler:
Türk Ticaret Kanunu’na göre, yasal yedek akçeler, birinci ve ikinci tertip yasal yedek akçelerden oluşmaktadır. Birinci tertip yasal yedek
akçeler, Şirket sermayesinin yüzde 20’sine ulaşıncaya kadar yasal dönem karının yüzde 5’i oranında ayrılmaktadır. İkinci tertip yasal
yedek akçeler, SPK düzenlemelerine göre kâr dağıtımı yapıldığı durumlarda Şirket sermayesinin yüzde 5’ini aşan tüm nakit kâr payı
dağıtımlarının 1/10’u oranında, yasal kayıtlara göre kâr dağıtımı yapıldığı durumlarda ise Şirket sermayesinin yüzde 5’ini aşan tüm nakit
kâr payı dağıtımlarının 1/11’i oranında ayrılmaktadır. Birinci ve ikinci yasal yedek akçeler, toplam sermayenin yüzde 50’sini aşmadığı sürece
dağıtılamazlar; ancak ihtiyari yedek akçelerin tükenmesi halinde zararların karşılanmasında kullanılabilirler. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle,
Grup’un yasal yedekler toplamı 108.661 TL’dir (31 Aralık 2011: 65.872 TL).
Temettü:
Halka açık şirketler, temettü dağıtımlarını SPK’nın öngördüğü şekilde aşağıdaki gibi yaparlar:
SPK’nın 27 Ocak 2010 tarih ve 02/51 sayılı kararı gereğince halka açık anonim ortaklıkların faaliyetlerinden elde ettikleri karların dağıtım
konusunda herhangi bir asgari kâr dağıtım zorunluluğu getirilmemiştir. kâr dağıtım yapmaya karar veren anonim ortaklıklar için ise bu
dağıtımın Şirket’in genel kurulunda alacakları karara bağlı olarak nakit ya da temettünün sermayeye eklenmesi suretiyle ihraç edilecek
payların bedelsiz olarak dağıtılmasına ya da belli oranda nakit, belli oranda bedelsiz pay dağıtılması suretiyle gerçekleştirilebilmesine;
belirlenecek birinci temettü tutarının mevcut ödenmiş/çıkarılmış sermayenin yüzde 5’inden az olması durumunda, söz konusu tutarın ortaklık
bünyesinde bırakılabilmesine de imkan verilmiş ancak bir önceki döneme ilişkin temettü dağıtımını gerçekleştirmeden sermaye artırımı yapan
ve bu nedenle payları “eski” ve “yeni” şeklinde ayrılan anonim ortaklıklardan, faaliyet sonucunda elde ettikleri dönem karından temettü
dağıtacakları, hesaplayacakları birinci temettüyü nakden dağıtmaları zorunluluğu getirilmiştir.
2012 yılında Şirket ortaklara 2011 yılı dağıtılabilir konsolide dönem karından 90.820 TL tutarında temettü dağıtmıştır.
Sirket yönetim kurulu 22 Subat 2013 tarihinde yaptığı toplantı sonucu 2013/10 nolu karar ile 2012 yılı konsolide dönem karından 142.929
TL tutarın nakit olarak dağıtılması yönünde karar almıstır. Bu karar Genel Kurul’un onayına sunulacaktır.
254
FİNANSAL TABLOLAR
Kontrol gücü olmayan paylar:
w
Bağlı ortaklıklardan net varlıklarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet eden kısımları konsolide
finansal durum tablosunda özkaynaklar altında “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılmıştır. 31 Aralık 2012 ve 2011
tarihleri itibariyle finansal durum tablosunda “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılan tutarlar sırasıyla 76.270 TL ve
213.124 TL’dir.
Yine bağlı ortaklıkların net dönem karlarından veya zararlarından ana ortaklığın doğrudan ve/veya dolaylı kontrolü dışında kalan paylara isabet
eden kısımlar, konsolide kapsamlı gelir tablosunda “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sınıflandırılmıştır. 31 Aralık 2012 tarihinde
sona eren hesap döneminde toplam kapsamlı gelirden kontrol gücü olmayan paylara ait zarar ve 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap
döneminde toplam kapsamlı gelirden kontrol gücü olmayan paylara ait zarar ve kâr “Kontrol gücü olmayan paylar” kalemi içinde sırasıyla
6.506 TL ve 27.084 TL’dir.
30. SATIŞLAR VE SATIŞLARIN MALİYETİ
30.1 Satışlar
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, satışlar aşağıdaki gibidir:
2012
2011
222.895
150.476
222.895
150.476
Gümrüksüz mağaza mal satışları
573.750
471.086
Havacılık geliri
564.497
412.608
Yer hizmetleri geliri
502.112
445.978
İmtiyaz ücretleri – gümrüksüz mağaza
243.806
202.729
Yiyecek içecek hizmet geliri
İnşaat hasılatları
İnşaat hasılatı
Havacılık ve operasyon gelirleri
175.470
124.972
Alan tahsis gelirleri
73.365
61.511
Otopark gelirleri
70.916
54.987
Salon hizmet gelirleri
35.267
38.608
Otobüs hizmet gelirleri
31.628
47.255
Diğer gelirler
72.231
27.362
2.343.042
1.887.096
2.565.937
2.037.572
255
30.2 Satışların Maliyeti
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, satışların maliyeti aşağıdaki gibidir:
İnşaat harcamaları ve maliyetleri
İnşaat maliyeti
Satışların maliyeti
Personel giderleri
İmtiyaz ve kira gideri
Satılan ticari malların maliyeti
Satılan hizmet maliyeti (amortisman hariç)
Amortisman ve itfa payı gideri
Yiyecek ve içecek maliyeti
2012
2011
(222.895)
(222.895)
(150.476)
(150.476)
(586.970)
(332.781)
(221.581)
(176.181)
(159.891)
(60.969)
(1.538.373)
(1.761.268)
(454.719)
(300.869)
(179.750)
(138.784)
(145.866)
(41.136)
(1.261.124)
(1.411.600)
31 Aralık 2012 tarihinde sona eren hesap döneminde, inşaat hasılatı ve maliyeti Medine Uluslarası Havalimanı, Üsküp Uluslararası
Havalimanı, Gazipaşa Havalimanı, Enfidha Uluslararası Havalimanı ve İzmir Adnan Menderes Havalimanı İç Hatlar Terminali ile ilgilidir (31
Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap döneminde, inşaat hasılatı ve maliyeti Enfidha Uluslararası Havalimanı, Gazipaşa Havalimanı, Üsküp
Uluslararası Havalimanı ve Ohrid Uluslararası Havalimanı ile ilgilidir).
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, imtiyaz ve kira giderleri aşağıdaki gibidir:
İmtiyaz ve kira giderleri
TAV İstanbul (*)
TAV Ege (*)
Tibah Development (**)
TAV Makedonya (***)
TAV Tunus (****)
2012
2011
(284.441)
(20.079)
(20.240)
(6.157)
(1.864)
(332.781)
(284.953)
(5.847)
(10.069)
(300.869)
Kira gideri TAV İstanbul, imtiyaz gideri TAV Ege, TAV Tunus, TAV Makedonya ve Tibah Development ile ilgilidir.
Dipnot 15’e bakınız.
Tibah Development’in imtiyaz bedeli, yıllık brüt satışlarının %54,5’i oranındadır. İmtiyaz bedeli yeni terminalin tamamlanmasının ardından iki
yıl için %50 oranında azaltılacaktır.
(***)
TAV Makedonya’nın imtiyaz bedeli, her iki havalimanını kullanan yolcu sayısı 1 milyona ulaşıncaya kadar yıllık brüt cironun %15’i olup,
yolcu sayısı 1 milyonu aştığı zaman, bu oran yolcu sayısına bağlı olarak %4 ile %2 arasında değişmektedir.
(****)
TAV Tunus, Monastır ve Enfidha Havalimanları’nın yıllık satışları üzerinden %11’i ile %26’sı arasında artarak değişen oranda imtiyaz
ödemeleri olan 40 yıllık imtiyaz süresine sahiptir. OACA ile yapılan müzakere sonucu, 2011 imtiyaz bedeli 11.352 TL, 2012 imtiyaz bedeli en
az 11.808 TL, 2013 imtiyaz kira bedeli en az 13.163 TL azaltılmış, 2011, 2012 ve 2013 yıllarına ait imtiyaz bedelleri 2014, 2015 ve 2016
olmak üzere 3 yıl ertelenmiştir.
(*)
(**)
Tunus Cumhuriyeti Hazine Arazisi ve Gayrımenkul İşleri Bakanlığı ile yapılan yeni anlaşmaya göre, Enfidha Uluslararası Havalimanı’nın 2010
yılı ile ilgili ve vade tarihi 31 Ocak 2013 olan imtiyaz kira borcu %65 oranında azaltılmış olup, ödeme tarihi 31 Temmuz 2015’e ertelenmiştir.
31 Aralık 2012 itibariyle, 9.143 TL tutarındaki indirim imtiyaz gideri ve imtiyaz kira borcundan düşülmüştür.
256
FİNANSAL TABLOLAR
31. GENEL YÖNETİM GİDERLERİ
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, genel yönetim giderleri aşağıdaki gibidir:
2012
2011
(100.760)
(94.182)
Genel yönetim giderleri
Personel giderleri
Amortisman ve itfa payı gideri
Diğer faaliyet giderleri
(4.899)
(5.548)
(270.548)
(227.493)
(376.207)
(327.223)
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, diğer faaliyet giderleri aşağıdaki gibidir:
2012
2011
Aydınlatma, yakıt ve su giderleri
(43.335)
(25.862)
Bakım giderleri
(33.698)
(26.681)
İndirilemeyecek KDV
(32.322)
(28.667)
Sigorta gideri
(31.184)
(23.679)
Temizlik gideri
(23.687)
(20.364)
Danışmanlık giderleri
(21.930)
(17.162)
Kira gideri
(12.246)
(11.408)
Seyahat ve konaklama giderleri
(11.812)
(9.134)
İletişim ve kırtasiye giderleri
(9.673)
(8.247)
Vergiler
(6.962)
(11.202)
Geri çevrilen sigorta geliri
(6.203)
-
Temsil giderleri
(5.303)
(4.800)
Güvenlik gideri
(3.120)
(3.430)
(2.879)
(17.032)
Karşılık gideri
(26.194)
(19.825)
(270.548)
(227.493)
32. NİTELİKLERİNE GÖRE GİDERLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ilişkin giderler fonksiyon bazında olarak gösterilmiş olup detayları Not 30
ve 31’de yer almaktadır.
257
33. DİĞER FAALİYETLERDEN GELİRLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, Grup’un diğer faaliyetlerden gelirleri aşağıdaki gibidir:
2012
2011
Reklam gelirleri
42.553
31.779
Kira gelirleri
38.387
26.823
7.571
3.258
Gider katılım payı gelirleri
(*)
Maddi ve maddi olmayan duran varlık satış karı
Diğer gelirler
656
4.286
20.740
17.183
109.907
83.329
(*)
Genel giderlere katılım payı gelirleri, Grup tarafından ödenen elektrik, su tedarikleri, ısınma ve doğal gaz giderlerinin, alt kiracılara, kiralanan
alanın metrekare ölçümüne göre fatura edilmesi sonucu oluşan net gelirlerden oluşmaktadır.
34. FİNANSAL GELİRLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, finansal gelirler aşağıdaki gibidir:
2012
2011
Mevduat ve ilişkili şirketler faiz geliri
38.039
37.890
Reeskont faiz geliri, net (*)
34.943
29.644
Kur farkı geliri, net
Diğer
3.729
-
77
114
76.788
67.648
(*)
UFRYK 12 uygulamasının etkisiyle oluşan 34.875 TL tutarındaki reeskont faiz geliri, DHMİ’den garanti edilen yolcu alacaklarının
reeskontundan kaynaklanmaktadır (31 Aralık 2011: 29.573 TL).
35. FİNANSAL GİDERLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde kar/zararda muhasebeleştirilen, finansal giderler aşağıdaki gibidir:
Banka kredisi ve ilişkili şirketler kredi faiz gideri
Komisyon giderleri
Kur farkı gideri, net
Diğer finansman giderleri net (*)
2012
2011
(197.557)
(193.977)
(5.646)
(4.252)
-
(11.529)
(18.119)
(13.648)
(221.322)
(223.406)
(*)
Diğer finansman giderlerinin büyük bir kısmı proje finansmanı için danışman firmalardan alınan hizmet giderlerinden ve banka
masraflarından oluşmaktadır.
258
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde, diğer kapsamlı gelir içerisinde muhasebeleştirilen finansal (giderler) /
gelirler aşağıdaki gibidir:
Yabancı para çevrim farklarındaki değişim
Finansal riskten korunma fonundaki değişimin etkin kısmı
Diğer kapsamlı gelir kalemlerine ilişkin vergi geliri
2012
2011
(54.620)
(101.193)
29.799
(126.014)
210.428
(38.638)
14.590
186.380
36. SATIŞ AMACIYLA ELDE TUTULAN DURAN VARLIKLAR VE DURDURULAN FAALİYETLER
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle, Grup’un satış amacıyla elde tutulan duran varlıkları ve durdurulan faaliyetleri bulunmamaktadır.
37. VERGİ VARLIK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Grup ertelenen vergi yükümlülüğü veya varlığını, varlıkların ve yükümlülüklerin finansal tablolarda gösterilen defter değerleri ile yasal vergi
matrahı hesabında dikkate alınan tutarları arasındaki geçici farklılıkların dikkate alarak hesaplanmaktadır. Söz konusu farklılıklar genellikle
bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile UFRS’ye göre hazırlanan finansal tablolarda farklı dönemlerde yer almasından
kaynaklanmakta olup aşağıda açıklanmaktadır.
Ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülüklerinin hesaplanmasında kullanılan vergi oranı Türkiye’deki bağlı şirketler için %20 (31 Aralık 2011:
%20), Gürcistan’daki bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıkları için %15 (31 Aralık 2011: %15), Tunus’taki bağlı ortaklıklar için %30 (31 Aralık 2011:
%30), Makedonya’daki bağlı ortaklıklar için %10 (31 Aralık 2011: %10) ve Letonya’daki bağlı ortaklıklar için %15’dir (31 Aralık 2011: %15).
Muhasebeleştirilen ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri:
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar
ile havalimanı işletim hakkına ilişkin
amortisman, itfa ve aktifleştirme farkları
Peşin ödenen imtiyaz ve kira giderleri
Ticari ve diğer alacaklar ve borçlar
Türev finansal enstrümanlar
Finansal borçlar
Kıdem tazminatı karşılığı
Karşılıklar
Devreden geçmiş yıl zararları
Yatırım indirimi
Diğer
Vergi varlıkları / (yükümlülükleri)
Netleştirme
Net ertelenen vergi varlıkları / (yükümlülükleri)
Ertelenmiş Vergi
Yükümlülükleri
2012
2011
23.823
4.466
91.755
17.254
7.869
3.190
53.746
69.631
5.831
277.565
(42.023)
235.542
18.135
102
64.308
8.892
4.810
2.238
60.132
72.802
6.599
238.018
(38.314)
199.704
Ertelenmiş Vergi
Yükümlülükleri
2012
2011
(37.918)
(12.111)
(241)
(13)
(5.325)
(249)
(55.857)
42.023
(13.834)
(37.474)
(9.848)
(1.078)
(2.409)
(2.356)
(53.165)
38.314
(14.851)
Net Ertelenmiş Vergi
Varlıkları
2012
2011
(14.095)
(12.111)
4.225
91.742
11.929
7.869
3.190
53.746
69.631
5.582
221.708
221.708
(19.339)
(9.848)
(976)
64.308
6.483
4.810
2.238
60.132
72.802
4.243
184.853
184.853
31 Aralık 2012 tarihi itibariyle, Grup’un gelecekte elde edeceği karlara karşı mahsup edebileceği 521.039 TL tutarında kullanılmamış vergi
zararı vardır (31 Aralık 2011: 496.134 TL). Vergi mevzuatına göre vergi zararları ileriye yönelik olarak 5 yıl süreyle taşınabilmektedir. Grup,
takip eden yıllarda beklenen yolcu sayısı artışı ve operasyonel performans iyileşmesine bağlı olarak gelecekte yeterli vergilendirilebilir karın
bulunmasının muhtemel olduğunu değerlendirdiği 221.246 TL tutarında kullanılmamış vergi zararları ile ilgili 53.746 TL ertelenmiş vergi
varlığını 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle kayıtlara almıştır. Toplam devreden geçmiş yıl zararları aşağıdaki tarihler itibariyle kullanılabilir olma
niteliğini kaybedecektir.
259
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
2012 yılında sona erecek
-
22.173
210.764
226.123
54.904
53.431
20.283
19.115
92.631
104.573
142.457
70.719
521.039
496.134
2017 yılında ve sonraki yıllarda sona erecek
TAV Tunus’un muhasebeleştirilen vergi zararları 100.305 TL tutarında olup, bu zararlar zaman kısıtlaması olmadan ileriye yönelik
kullanılabilir (31 Aralık 2011: 70.719 TL).
Muhasebeleştirilmeyen ertelenmiş vergi varlık ve yükümlülükleri:
31 Aralık 2012 ve 2011 itibariyle muhasebeleştirilmeyen ertelenmiş vergi varlıkları ve yükümlülükleri aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
67.009
34.013
Yatırım indirimi
23.811
18.407
90.820
52.420
Güncel vergi kanunlarına göre vergi teşviklerinin kullanım süresinin dolması söz konusu değildir. Kiralama süresinin sonuna kadar vergiye
tabi kâr elde etmek suretiyle bu farklardan yararlanmanın muhtemel olmaması nedeniyle yatırım teşvikleri ve devreden geçmiş yıl zararları
üzerinden vergi varlığı hesaplanmamıştır.
31 Aralık 2012 itibariyle bağlı ortaklıklar ve iş ortaklıklarındaki yatırımlar ile ilgili 32.792 TL (31 Aralık 2011: 86.960 TL) tutarındaki
ertelenmiş vergi yükümlülüğü, öngörülebilen gelecekteki bir süre içinde ilgili geçici farkın gerçekleşmesi muhtemel olmadığından
kaydedilmemiştir.
260
FİNANSAL TABLOLAR
Net ertelenmiş vergi varlıklarının hareketi aşağıda verilmiştir:
1 Ocak itibariyle
2012
2011
184.853
150.017
Cari dönem ertelenmiş vergi geliri / (gideri)
13.220
(8.523)
Kapsamlı gelir tablosunda muhasebeleştirilen kısım
29.799
14.590
Şirket birleşmesinin etkisi
-
(594)
(6.164)
29.363
221.708
184.853
2012
2011
(97.406)
(77.047)
113
(6.855)
(97.293)
(83.902)
17.675
(10.466)
Vergi gideri:
Kurumlar vergisi gideri
Geçmiş dönemlere ilişkin düzeltmeler (*)
Ertelenmiş vergi geliri / (gideri):
Geçici farklardan kaynaklanan ertelenmiş vergi geliri / (gideri)
Yatırım indirimlerindeki değişim
Geçmiş yıl zararlarından ertelenmiş vergi hesaplanması
Toplam vergi gideri:
(419)
31.020
(4.036)
(29.077)
13.220
(8.523)
(84.073)
(92.425)
(*)
31 Aralık 2011 tarihinde sona eren hesap döneminde 6111 Sayılı Kanun kapsamında oluşan 6.812 TL tutarındaki ilave kurumlar vergisi
giderini içermektedir.
261
1 Ocak 2012 Yabancı para
itibariyle çevrim etkisi
Maddi ve maddi olmayan duran varlıklar ile havalimanı
işletim hakkına ilişkin amortisman ve aktifleştirme
farkları
Kapsamlı gelir
Cari dönem
tablosunda
ertelenmiş muhasebeleştirilen 31 Aralık 2012
vergi geliri
kısım
itibariyle
(19.339)
739
4.505
-
(14.095)
(9.848)
318
(2.581)
-
(12.111)
(976)
141
5.060
-
4.225
64.308
(1.819)
(546)
29.799
91.742
11.929
Finansal borçlar
6.483
(129)
5.575
-
4.810
(116)
3.175
-
7.869
Karşılıklar
2.238
(63)
1.015
-
3.190
60.132
(2.350)
(4.036)
-
53.746
Yatırım indirimi
72.802
(2.752)
(419)
-
69.631
Diğer
4.243
(133)
1.472
-
5.582
184.853
(6.164)
13.220
29.799
221.708
Kapsamlı gelir
tablosunda
Şirket
muhasebeleştirilen birleşmesinin
kısım
etkisi
31 Aralık2011
itibariyle
1 Ocak 2011 Yabancı para
itibariyle çevrim etkisi
Cari dönem
ertelenmiş
vergi gideri
Maddi ve maddi olmayan duran
varlıklar ile havalimanı işletim hakkına
ilişkin amortisman ve aktifleştirme
farkları
(1.784)
(1.008)
(15.953)
-
(594)
(19.339)
(8.982)
(1.688)
822
-
-
(9.848)
(2.924)
(441)
2.389
-
-
(976)
40.468
8.579
671
14.590
-
64.308
Finansal borçlar
5.149
1.008
326
-
-
6.483
2.870
620
1.320
-
-
4.810
Karşılıklar
1.708
338
192
-
-
2.238
76.053
13.156
(29.077)
-
-
60.132
Yatırım indirimi
33.697
8.085
31.020
-
-
72.802
3.762
714
(233)
-
-
4.243
150.017
29.363
(8.523)
14.590
(594)
184.853
Diğer
262
FİNANSAL TABLOLAR
w
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerinde raporlanan
vergi giderleri aşağıdaki mutabakatta gösterilen şekilde
Grup’un vergi öncesi karına yasal vergi oranının uygulanmasıyla hesaplanan tutarlardan farklıdır:
Vergi karşılığının mutabakatı:
%
Dönem karı
2012
%
292.516
Toplam gelir vergisi gideri
Vergi öncesi kâr
2011
120.501
84.073
92.425
376.589
212.926
Yasal vergi oranı ile hesaplanan vergi
20
75.318
20
42.585
Yurtdışı bağlı ortaklıklardaki vergi oranı farklarının etkisi
(1)
(3.972)
(4)
(8.045)
Kanunen kabul edilmeyen giderlerin vergi etkisi
2
8.293
4
8.013
Vergiden muaf gelirlerin vergi etkisi
(1)
(4.917)
(1)
(2.076)
Parasal olmayan kalemlerin çevrim farkı
(2)
(5.986)
5
11.610
Önceki dönemlerde muhasebeleştirilmiş vergi zararlarındaki değişim
3
11.240
19
39.667
Muhasebeleştirilmeyen cari dönem vergi zararı
1
5.180
7
14.333
Muhasebeleştirilmiş geçmiş yıllar zararının kur farkı etkisi
-
(1.347)
2
5.106
Önceki dönemlerde muhasebeleştirilmiş yatırım indirimi istisnalarındaki
değişimin etkisi
-
419
(15)
(31.020)
Geçmiş dönemlere ilişkin düzeltmeler
-
(113)
3
6.855
Ertelenmiş vergiye konu olmayan geçici farklardaki değişim
-
(698)
-
849
Diğer düzeltmelerin etkisi
-
656
2
4.548
22
84.073
43
92.425
Dönem vergi gideri
Kurumlar vergisi:
Dönem sonu itibariyle dönem karı vergi yükümlülüğü karşılığı
Geçmiş yıllara ait düzeltmeler
Önceki dönemlere ait ödenecek vergi
Cari yıl içerisinde ödenen vergi
Dönem sonu itibariyle dönem karı vergi yükümlülüğü
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
97.293
83.902
(113)
6.855
28.793
20.328
(102.704)
(82.292)
23.269
28.793
263
Grup’un cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini vergi yükümlülükleri için ilişikteki konsolide finansal tablolarda gerekli karşılıklar
ayrılmıştır.
Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından
indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve vergiden istisna kazançlar, vergiye tabi olmayan gelirler ve diğer indirimler (varsa geçmiş yıl zararları ve
tercih edildiği takdirde kullanılan yatırım indirimleri) düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır.
Türkiye’de geçici vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle kurum
kazançlarının geçici vergi dönemleri itibariyle vergilendirilmesi aşamasında kurum kazançları üzerinden hesaplanması gereken geçici vergi
oranı %20’dir (31 Aralık 2011: %20).
Zararlar, gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kardan düşülmek üzere maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük
olarak önceki yıllarda oluşan karlardan düşülemez.
Gürcistan kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden
%15 olarak hesaplanmaktadır.
Tunus kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı, üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden %30
olarak hesaplanmaktadır. TAV Tunus’un imzaladığı imtiyaz anlaşmasına göre, TAV Tunus imtiyaz anlaşmasının yürürlüğe girdiği tarihten
itibaren 5 yıl kurumlar vergisinden muaftır.
Makedonya kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden
%10 olarak hesaplanmaktadır. Kar dağıtımı olmaması halinde, kurumlar vergisi hesaplanmamaktadır. Kurumlar vergisi matrahı hesaplanırken
geçmiş yıl zararları gelecek dönemlere taşınamamaktadır. Kurumlar vergisi yükümlüleri kanunen kabul edilmeyen giderler üzerinden %10
vergi ödemektedirler. Ancak, yeniden düzenlenen vergi mevzuatına göre geçmiş yıl zararları, kanunen kabul edilmeyen giderler üzerinden
hesaplanan vergi matrahından düşülmek üzere 5 yıl taşınabilmektedir.
Letonya kanunlarına göre vergiye tabi kurum kazancı üzerinden kanunen indirilebilir giderler düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden %15
olarak hesaplanmaktadır.
Suudi Arabistan vergi ve zekat kanunlarına göre, hissedarların milliyetine göre ilgili şirketin vergi/zekat durumu belirlenmektedir. Hissedarlara
ait şirket Körfez Ülkeleri İşbirliği Konseyi (“KÜİK”)’ne üye ise, zekat matrahı veya dönem mali karı üzerinden %2,5 oranında vergi vermektedir.
Eğer zekat matrahı, dönem mali karından daha az ise, dönem mali karı zekat matrahı olarak kabul edilmektedir. Zekat matrahı; sermaye,
uzun dönemli krediler, ayrılan karşılıkların açılış rakamları ve dönem mali karından maddi duran varlıklar, maddi olmayan duran varlıklar ve
uzun vadeli özsermaye yatırımlarının tutarlarının düşülmesiyle hesaplanır.
Eğer hissedarlara ait şirket KÜİK ülkeleri dışında kurulmuş ise, brüt gelirden kanunen kabul edilmeyen giderlerin düşülmesi ile gelir vergisine
konu edilmektedir (dönem mali karı). Geçmiş yıl mali zararları süresiz olarak gelecek yıllara taşınabilmektedir. Fakat geçmiş yıllardan gelen
zararın vergiye tabi olan kardan düşülmesi, vergiye tabi olan karın %25’i ile sınırlıdır.
Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama
dönemini takip eden yılın 1-25 Nisan tarihleri arasında (özel hesap dönemine sahip olanlarda dönem kapanışını izleyen dördüncü ayın 1-25
tarihleri arasında) vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl
içerisinde incelenerek değiştirilebilir.
264
FİNANSAL TABLOLAR
Yatırım indirimi:
193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu’na 8 Nisan 2006 tarih ve 26133 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren geçerli
olmak üzere yürürlüğe giren 5479 sayılı Kanun ile eklenen Geçici 69 uncu maddede, bu madde kapsamında yükümlülerin 31 Aralık 2005
tarihinde yürürlükte bulunan mevzuat hükümlerine göre (vergi oranına ilişkin hükümler dahil) hesaplayacakları yatırım indirimi tutarlarını
sadece 2006, 2007 ve 2008 yıllarına ait kazançlarından indirebilecekleri öngörülmüş, dolayısıyla da yatırım indirimi uygulaması 1 Ocak 2006
tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştı. Bu çerçevede, üç yıllık sürede yatırım indirimi istisnası haklarının bir kısmını veya
tamamını kullanamayan yükümlülerin hakları 31 Aralık 2008 tarihi itibariyle ortadan kalkmıştı. Diğer yandan 5479 sayılı Kanun’un 2 ve 15
inci maddeleri ile Gelir Vergisi Kanunu’nun 19 uncu maddesi, 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmış ve böylece 1 Ocak 2006
ila 8 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan yatırım harcamaları üzerinden yatırım indirimi istisnasından yararlanılmasına imkan tanınmamıştı.
Ancak, Anayasa Mahkemesi’nin, 15 Ekim 2009 tarihinde yapılan toplantısında aldığı Karar uyarınca, yukarıda bahsi geçen Gelir Vergisi
Kanunu’nun yatırım indirimiyle ilgili geçici 69 uncu maddesinde yer alan 2006, 2007 ve 2008 ibareleri ile yine 5479 sayılı Kanun’un ilgili
düzenlemenin Kanun’un yayımlandığı tarih olan 8 Nisan 2006’da değil de 1 Ocak 2006’dan itibaren yürürlüğe girmesine olanak tanıyan
15. maddesinin (2) numaralı bendindeki “2” rakamının Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle iptal edilmesine karar verilmiş olup, bahsi
geçen tarih öncesi hak kazanılan yatırım indirimlerinin kullanımı ile ilgili süre sınırlaması ve ilgili Kanun’un yayımlandığı süre ile 1 Ocak
2006 tarihleri arasında yapılmış olan yatırım indirimi tutarlarından faydalanılamayacağına ilişkin kısıtlar ortadan kalkmış bulunmaktadır.
Anayasa Mahkemesi’nin aldığı Karar uyarınca, yatırım indirimiyle ilgili iptalin, kararın Resmi Gazete’de yayımıyla birlikte yürürlüğe girmesine
hükmedilmiş ve ilgili Anayasa Mahkemesi Kararı 8 Ocak 2010 tarih ve 27456 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Buna göre; kazanç yetersizliği nedeniyle 2006 yılına devreden yatırım indirimi tutarları ile 1 Ocak 2006 öncesinde başlayıp iktisadi ve
teknik bütünlük kapsamında bu tarih sonrasında da devam eden yatırımlardan doğan yatırım indirimi tutarları sadece 2006, 2007 ve 2008
yıllarında değil sonraki yıllarda da kullanılabilecek olup 1 Ocak 2006 ile 8 Nisan 2006 tarihleri arasında yapılan Gelir Vergisi Kanunu’nun
mülga 19 uncu maddesi kapsamındaki yatırım harcamalarının %40’ından yatırım indirimi istisnası olarak yararlanılabilecektir.
1 Ağustos 2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan 6009 sayılı “Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde
Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun 5. maddesi, 5479 sayılı Kanunun 2. maddesinin iptalinden sonra vergi matrahının hesaplanmasında
faydalanılabilecek yatırım teşviki tutarını düzenlemekteydi. 6009 sayılı Kanun’a göre, vergi mükellefleri ilgili vergi döneminde vergiye baz
gelirlerinin %25’ine kadar olan kısmı için 5479 sayılı Kanun’un yürürlüğe girmesinden önceki dönemlerden kaynaklanan yatırım teşvikinden
faydalanabiliyorlardı.
Ancak Anayasa Mahkemesi, yatırım indirimini vergi matrahının %25’i ile sınırlayan 6009 sayılı kanunun 5. Maddesini Anayasaya aykırı
olduğu gerekçesi ile 9 Şubat 2012 tarihinde iptal etmiştir. Söz konusu madde iptali 18 Şubat 2012 tarihli ve 28208 sayılı Resmi Gazete ile
yayımlanmıştır. Böylece, vergi mükellefleri, 5479 sayılı kanunun yürürlüğe girmeden önceki dönemden gelen yatırım indirimi tutarlarından
herhangi bir kısıtlama olmaksızın yararlanabilecektir. Bu değişiklik, 31 Aralık 2011 tarihinde sona eren mali yıl dahil olmak üzere geçerli
olmuştur. Buna göre; vergi yükümlüleri yatırım indirimlerinden herhangi bir kısıtlama olmaksızın faydalanabilmektedir.
Anayasa Mahkemesi’nin yukarıda bahsi geçen iptal kararı ile birlikte Grup’un konsolide edilen bağlı ortaklıklarından TAV Esenboğa ve
TAV İzmir, yatırım indirimi hükümlerine tabi olup kullanamadıkları tutarları herhangi bir süre sınırlaması olmadan vergiye konu ederek
kurum kazancından indirebilecek hale gelmiştir. Bu çerçevede, TAV Esenboğa ve TAV İzmir’in kalan imtiyaz süresinin sonuna kadar
faydalanabilecekleri yeterli vergilendirilebilir karlarına kadar olan kısmı için geçmiş yıl zararlarını kullandıktan sonra kullanabileceği yatırım
indirimi haklarını kurum kazançlarından indirime tabi tutabileceği kısmı göz önünde bulundurularak 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle ilişikteki
konsolide finansal tablolarda 69.631 TL ertelenmiş vergi aktifi hesaplanmıştır (31 Aralık 2011: 72.802 TL).
Gelir vergisi stopajı:
5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 15. Maddesi uyarınca Türkiye’de yerleşik şirketler, dar mükellef kurumlara, gerçek kişilere ve tam
mükellef gerçek kişilere dağıttıkları kâr payı üzerinden %15 oranında gelir vergisi stopajı hesaplamaları gerekmektedir. Dağıtılmayıp sermayeye
ilave edilen kâr payları gelir vergisi stopajına tabi değildir.
265
Transfer fiyatlandırması düzenlemeleri:
Türkiye’de, transfer fiyatlandırması düzenlemeleri Kurumlar Vergisi Kanunu’nun “Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı”
başlıklı 13. maddesinde belirtilmiştir. Transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı hakkındaki 18 Kasım 2007 tarihli tebliğ uygulama
ile ilgili detayları düzenler.
Vergi mükellefi, ilişkili kişilerle emsallere uygunluk ilkesine aykırı olarak tespit ettikleri bedel veya fiyat üzerinden mal veya hizmet alım ya
da satımında bulunursa, kazanç tamamen veya kısmen transfer fiyatlandırması yoluyla örtülü olarak dağıtılmış sayılır. Bu gibi transfer
fiyatlandırması yoluyla örtülü kazanç dağıtımı kurumlar vergisi için kanunen kabul edilmeyen gider olarak dikkate alınır.
6111 sayılı kanundan faydalanılması:
6111 sayılı kanun 25 Şubat 2011 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre, KDV iadesi ve/veya nakit
iadesi gerçekleşenlerin dışında, kurumlar vergisi ile katma değer vergisine ilişkin matrah arttırımında bulunan mükelleflerin söz konusu yıllarla
ilgili (2006-2009) kurumlar vergisi ile katma değer vergisi ile ilgili bir vergi incelemesi ve ilave bir vergi tarhiyatı yapılmayacaktır.
Bu kanun kapsamında Grup’un bazı iştirakleri 2006-2009 dönemi için kurumlar vergisi ve katma değer vergisi ile ilgili olarak matrah
artırımından faydalanmış ve bu nedenle toplam 6.812 TL tutarında ilave kurumlar vergisi gideri, 2.950 TL tutarında ilave ödenecek KDV
oluşmuştur. Söz konusu kurumlar vergisi gideri 2011 yılı konsolide finansal tablolarında dönem vergi giderine geçmiş yıllara ait düzeltmeler
olarak yansıtılmıştır.
38. HİSSE BAŞINA KAZANÇ
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerinde sona eren hesap dönemlerine ait adi ve seyreltilmiş hisse başına kazanç 285.858 TL ve 122.639 TL
tutarlarındaki ana şirket hissedarlarına ait dönem karlarının ilgili dönemler içindeki 363.281.250 (31 Aralık 2011: 363.281.250) ağırlıklı
ortalama pay adedine bölünmesiyle hesaplanmıştır. Ana şirketin hissedarlarına ait hisse başına kazanç hesaplaması aşağıdaki gibidir:
2012
2011
363.281.250
363.281.250
285.858
122.639
0,79
0,34
2012
2011
1 Ocak’taki ihraç edilmiş adi hisse senetleri
363.281.250
363.281.250
Dönem boyunca mevcut olan hisselerin ortalama sayısı (tam değeri)
363.281.250
363.281.250
Dönem boyunca mevcut olan hisselerin ortalama sayısı (tam değeri)
Ana şirket hissedarlarına ait net dönem karı (TL)
Faaliyetlerden elde edilen adi ve seyreltilmiş hisse başına karı (TL)
266
FİNANSAL TABLOLAR
39. İLİŞKİLİ TARAF AÇIKLAMALARI
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli alacaklar ve borçlar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
151.409
18.128
2.146
1.286
153.555
19.414
Ticari alacaklar
Ticari olmayan alacaklar
Ticari borçlar
Ticari olmayan borçlar
17.069
7.012
9.365
18.458
26.434
25.470
Grup’un ana ortakları ve Grup’u nihai olarak kontrol eden taraflar Aéroports de Paris Grubu, Tepe Grubu ve Akfen Grubu’dur.
Bu notta belirtilmeyen ve Şirket ve bağlı ortaklıkları ve müşterek yönetime tabi ortaklıkları arasında gerçekleşen diğer tüm işlemler
konsolidasyon sırasında eliminasyon işlemine tabi tutulmuştur. Grup ile diğer ilişkili taraflar arasındaki işlemlerin detayları aşağıda
açıklanmıştır.
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli ticari alacaklar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
TAV Tepe Akfen Yatırım İnşaat ve İşletme AŞ (TAV İnşaat) (*)
97.259
10.449
Medinah Airport Joint Venture (“MAJV”) (**)
40.564
-
ATÜ (***)
7.648
5.680
Tibah Development
2.437
-
Diğer ilişkili şirketler
3.501
1.999
151.409
18.128
(*)
TAV İnşaat’tan olan alacakların büyük bir kısmı TAV İnşaat’ın üstlenmiş olduğu inşaat işleri için TAV Ege tarafından verilen avanslardan
oluşmaktadır.
(**)
MAJV’den olan alacakların büyük bir kısmı TAV İnşaat’ın üstlenmiş olduğu inşaat işleri için Tibah Development tarafından verilen
avanslardan oluşmaktadır.
(***)
ATÜ’den olan alacaklar gümrüksüz mağaza imtiyaz geliri alacaklarının oransal konsolidasyona göre elimine olmayan kısmından
oluşmaktadır.
267
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan kısa vadeli ticari olmayan alacaklar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
1.280
1.274
852
-
İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar
CAS
Tibah Development
14
12
2.146
1.286
31 Aralık 2012
31 Aralık2011
15.681
6.423
1.388
589
17.069
7.012
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle ilişkili taraflara kısa vadeli ticari borçlar aşağıdaki gibidir:
İlişkili taraflara ticari borçlar
IBS Brokerlik ve Sigorta Hizmetleri A.Ş. (“IBS Sigorta”) (*)
(*)
IBS Sigorta, Grup’a sigorta aracılık hizmetleri vermektedir.
31 Aralık 2012 ve 2011tarihleri itibariyle ilişkili taraflara kısa vadeli ticari olmayan borçlar aşağıdaki gibidir:
İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar
TAV İnşaat
4.247
2.281
ATÜ (*)
4.147
4.506
TGS (**)
(*)
(**)
-
10.662
971
1.009
9.365
18.458
ATÜ’den finansman amacıyla alınmış olan borçtur.
TGS’ye olan borç HAVAŞ’ın TGS’nin sermaye artışına iştirakinin 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle ödenmemiş kısmıdır (Not 4).
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihleri itibariyle ilişkili taraflara uzun vadeli ticari olmayan borçlar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
15.129
18.863
15.129
18.863
İlişkili taraflara uzun vadeli ticari olmayan borçlar
ATÜ (*)
(*)
ATÜ’ye olan borç ATÜ’den finansman amacıyla alınmış olan borçtur.
268
FİNANSAL TABLOLAR
31 Aralık 2012 ve 2011tarihleri itibariyle ilişkili taraflardan ertelenmiş gelirler aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
4.757
4.894
8
7
4.765
4.901
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
31.250
37.343
İlişkili taraflardan kısa vadeli ertelenmiş gelirler
ATÜ (*)
İlişkili taraflardan uzun vadeli ertelenmiş gelirler
ATÜ (*)
(*)
1
1
31.251
37.344
2012
2011
255.422
213.705
29.069
-
ATÜ’nün peşin ödediği imtiyaz kira gelirleridir.
İlişkili taraflara verilen hizmetler
ATÜ (*)
Tibah Development
(*)
17.684
20.683
302.175
234.388
ATÜ’ye verilen hizmetler, gümrüksüz mağaza imtiyaz gelirinin, oransal konsolidasyona göre elimine olmayan kısmından oluşmaktadır.
2012
2011
İlişkili taraflardan alınan hizmetler
11.421
8.608
Tibah Operation
4.373
-
TAV İnşaat
2.445
6.665
815
1.179
448
4.147
IBS Sigorta (*)
TAV Havacılık
Tepe Servis ve Yönetim Hizmetleri A.Ş.
(*)
1.140
1.289
20.642
21.888
IBS Sigorta, Grup’a sigorta aracılık hizmetleri vermektedir.
269
2012
2011
98.053
166.093
İlişkili taraflardan alınan inşaat hizmetleri
TAV İnşaat (*)
Medinah Airport Joint Venture
(**)
93.667
-
156
12.619
191.876
178.712
31 Aralık 2012 tarihinde sonra eren hesap döneminde TAV İnşaat’tan alınan inşaat hizmetleri İzmir Adnan Menderes Uluslararası
Havalimanı iç hatlar terminalinin yapımına ilişkin hizmetlerden oluşmaktadır. 31 Aralık 2011 tarihinde sonra eren hesap döneminde TAV
İnşaat’tan alınan inşaat hizmetleri Üsküp ve Ohrid inşaatlarının yapımı ile TAV İstanbul ve Gazipaşa Havalimanı’nın yenilenmesine ilişkin
hizmetlerden oluşmaktadır.
(**)
Medinah Airport Joint Venture’a olan borç Medine Uluslararası Havalimanı’nın yeni terminal inşaat hizmetleri ile ilgilidir.
(*)
2012
2011
ATÜ
(1.140)
(1.346)
TGS
(588)
(1.629)
İlişkili taraflardan elde edilen / ilişkili taraflara ilişkin faiz (giderleri) / gelirleri (net)
Diğer ilişkili taraflar
160
197
(1.568)
(2.778)
Grup tarafından kullanılan ortalama yıllık faiz oranı %4,24’dir (31 Aralık 2011: %4,43). Grup, TL ile ifade edilen ilişkili taraflara olan borç ve
ilişkili taraflardan alacak hesaplarını ay sonlarında T.C. Merkez Bankası tarafından açıklanan ABD doları kurunu kullanarak ABD Doları’na
çevirmekte ve daha sonra ABD Doları bakiyeleri üzerinden faiz uygulamaktadır.
Üst düzey yönetici personele sağlanan faydalar:
Yıl içinde üst düzey yöneticilere sağlanan faydalar aşağıdaki gibidir:
Kısa vadeli faydalar (ücret ve primler)
31 Aralık 2012 ve 2011 itibariyle, Grup’un direktörlere ve üst düzey yöneticilere borcu bulunmamaktadır.
270
2012
2011
39.219
29.628
39.219
29.628
Ticari Alacaklar
14.996
15.755
22.794
24.562
2.642
-
2.146
-
529
Diğer Alacaklar Bankalardaki Mevduat
-
55.108
25.089
25.641
(25.641)
-
31/12/2012
351.562
151.409
Diğer Alacaklar
İlişkili Taraf
Diğer Taraf (*)
2.146
529
-
-
712
712
-
Türev Araçlar
Türev Araçlar
-
-
1.091.426
1.091.426
-
Bankalardaki
Mevduat (**)
(**)
(*)
Diğer
-
-
-
-
Diğer (***)
Verilen avanslar gibi finansal olmayan araçlar diğer taraflardan diğer alacaklar içerisine dahil edilmemiştir.
Bankalardaki mevduat bakiyesinin 945.383 TL’si kısıtlı banka bakiyelerinden oluşmaktadır.
(***)
DHMİ’ye peşin ödenen kiraya ilişkin KDV payı, devreden ve indirilecek KDV ile peşin ödenen vergiler ve fonlar gibi finansal olmayan araçlar; diğer içerisine dahil edilmemiştir.
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-3 ay geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş
31/12/2012
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D+E)
- Azami riskin teminat.vs ile güvence altına alınmış kısmı
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların net defter
değeri
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde vadesi geçmiş veya değer
düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter değeri
- Teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
- Değer düşüklüğü (-)
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
E. Bilanço dışı kredi içeren unsurlar
Ticari Alacaklar
İlişkili Taraf Diğer Taraf
151.409
406.670
246.852
Alacaklar
Finansal varlıkların kayıtlı değerleri. maruz kalınan azami kredi riskini gösterir. Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski aşağıdaki gibidir:
Kredi riski
40. FİNANSAL ARAÇLARDAN KAYNAKLANAN RİSKLERİN NİTELİĞİ VE DÜZEYİ
FİNANSAL TABLOLAR
271
272
13.436
16.582
18.793
22.845
2.770
Ticari Alacaklar
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1.286
-
1.286
İlişkili Taraf
-
-
-
-
-
-
-
-
-
17.849
-
17.849
Diğer Taraf
(*)
-
-
Diğer Alacaklar Bankalardaki Mevduat
Alacaklar
-
-
-
-
(25.052)
25.052
-
-
-
-
-
13.246
49.374
-
361.483
291.378
410.857
Diğer Taraf
Diğer Alacaklar
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
10.281
-
10.281
Türev Araçlar
Türev Araçlar
-
-
-
-
-
-
-
-
-
1.053.716
-
1.053.716
Bankalardaki
Mevduat (**)
(**)
(*)
-
Diğer
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Diğer (***)
Verilen avanslar gibi finansal olmayan araçlar diğer taraflardan diğer alacaklar içerisine dahil edilmemiştir.
Bankalardaki mevduat bakiyesinin 869.371 TL’si kısıtlı banka bakiyelerinden oluşmaktadır.
(***)
DHMİ’ye peşin ödenen kiraya ilişkin KDV payı, devreden ve indirilecek KDV ile peşin ödenen vergiler ve fonlar gibi finansal olmayan araçlar; diğer içerisine dahil edilmemiştir.
Vadesi üzerinden 1-30 gün geçmiş
Vadesi üzerinden 1-5 yıl geçmiş
Vadesini 5 yıldan fazla geçmiş
31/12/2011
E. Bilanço dışı kredi içeren unsurlar
- Vadesi geçmemiş (brüt defter değeri)
- Vadesi geçmiş (brüt defter değeri)
D. Değer düşüklüğüne uğrayan varlıkların net defter değerleri
-
-
- Teminat. vs ile güvence altına alınmış kısmı
-
C. Vadesi geçmiş ancak değer düşüklüğüne uğramamış varlıkların net defter
değeri
18.128
-
18.128
İlişkili Taraf
B. Koşulları yeniden görüşülmüş bulunan. aksi takdirde vadesi geçmiş veya
değer düşüklüğüne uğramış sayılacak finansal varlıkların defter değeri
A. Vadesi geçmemiş ya da değer düşüklüğüne uğramamış finansal varlıkların
net defter değeri
- Azami riskin teminat.vs ile güvence altına alınmış kısmı
Raporlama tarihi itibariyle maruz kalınan azami kredi riski (A+B+C+D+E)
31/12/2012
Ticari Alacaklar
Alacaklar
FİNANSAL TABLOLAR
Değer düşüklüğü
Şüpheli alacak karşılığı hareket tablosu aşağıdaki gibidir:
2012
2011
(25.052)
(6.376)
Dönem içinde ayrılan karşılık
(2.879)
(17.032)
Konusu kalmayan karşılıklar
284
133
Dönem başı itibariyle
Çevrim farkı
Dönem sonu itibariyle bakiye
2.006
(1.777)
(25.641)
(25.052)
Grup, ticari alacaklarının tahsil edilebilirliğini dönemsel olarak takip etmekte ve geçmiş yıllardaki tahsilat oranlarını esas alarak tahsili şüpheli
alacaklardan doğabilecek muhtemel zararlar için şüpheli alacak karşılığı ayırmaktadır. Şüpheli alacak tutarına karşılık ayrılmasını takiben,
şüpheli alacak tutarının tamamının veya bir kısmının tahsil edilmesi durumunda, tahsil edilen tutar ayrılan şüpheli alacak karşılığından
düşülerek kâr veya zarar ile ilişkilendirilir.
Likidite riski
Grup’un 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle tahmini faiz ödemeleri dahil olmak üzere finansal yükümlülüklerin sözleşmeye göre belirlenmiş
vadeleri aşağıdaki gibidir:
Finansal yükümlülükler
Teminatlı banka kredileri
Teminatsız banka kredileri
Ticari borçlar
İlişkili taraflara borçlar
Diğer borçlar (*)
Diğer kısa vadeli yükümlülükler (*)
Çapraz kur takası
Nakit çıkışı
Nakit girişi
İleri vadeli döviz satım
işlemleri
Nakit çıkışı
Nakit girişi
Toplam
Kayıtlı değer
Sözleşmeli
nakit akışı
3 aydan az
3-12 ay
1-5 yıl
5 yıldan fazla
2.660.051
492.456
5.476
10.840
121.541
41.563
118.900
10.813
(3.687.894)
(525.432)
(5.476)
(10.846)
(121.876)
(45.348)
(118.900)
(10.813)
(499.746)
(77.169)
(5.476)
(913)
(121.876)
(19.507)
(89.955)
(10.813)
(216.772)
(120.143)
(3.229)
(1.375.697)
(328.120)
(6.704)
(1.595.679)
-
(7.530)
(2.214)
-
(15.031)
(26.731)
-
(3.280)
-
380.653
(428.514)
(55.931)
(66.728)
(228.292)
(77.563)
8.909
543.046
(553.082)
94.553
376.270
(94.696)
72.223
(383.862)
(74.524)
(520)
3.850.682
(60.595)
62.478
(4.963.252)
(15.678)
15.871
(881.193)
(44.917)
46.607
(415.069)
(1.988.167)
(1.678.823)
(*)
Alınan depozito, alınan avanslar ve ertelenmiş gelirler gibi finansal olmayan varlıklar diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler
içerisine dahil edilmemiştir.
273
Grup’un 31 Aralık 2011 tarihi itibariyle tahmini faiz ödemeleri dahil olmak üzere finansal yükümlülüklerin, sözleşmeye göre belirlenmiş
vadeleri aşağıdaki gibidir:
Kayıtlı değer
Sözleşmeli
nakit akışı
3 aydan az
3-12 ay
1-5 yıl
5 yıldan fazla
2.730.705
(3.537.495)
(141.982)
(242.011)
(1.388.901)
(1.764.601)
(16.968)
(99.715)
(152.806)
-
249.184
(269.489)
Finansal kiralama işlemlerinden
borçlar
12.041
(12.064)
(721)
(9.786)
(1.557)
-
Ticari borçlar
96.227
(96.488)
(96.488)
-
-
-
İlişkili taraflara borçlar
44.333
(49.384)
(18.483)
(7.473)
(16.412)
(7.016)
Diğer borçlar (*)
99.136
(99.136)
(58.136)
(2.038)
(38.962)
-
6.652
(6.652)
(6.652)
-
-
-
309.718
(343.542)
(12.882)
(48.883)
(203.330)
(78.447)
Nakit çıkışı
-
(672.899)
-
(98.156)
(406.585)
(168.158)
Nakit girişi
(10.281)
685.502
-
99.995
414.200
171.307
3.537.715
(4.401.647)
(352.312)
(408.067)
(1.794.353)
(1.846.915)
Diğer kısa vadeli yükümlülükler
(*)
Çapraz kur takası
Toplam
(*)
Alınan depozito, alınan avanslar ve ertelenmiş gelirler gibi finansal olmayan varlıklar diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler
içerisine dahil edilmemiştir.
274
FİNANSAL TABLOLAR
Aşağıdaki tablo nakit akım koruması olan türevlerle ilgili nakit akımların gerçekleşmesi beklenen değerlerini göstermektedir:
31 Aralık 2012
Kayıtlı değer
Tahmini
nakit akışı
3 aydan az
3-12 ay
1-5 yıl
5 yıldan fazla
-
-
-
-
-
-
(380.653)
(428.514)
(55.931)
(66.728)
(228.292)
(77.563)
Faiz oranı takası
Varlık
Kaynak
Çapraz kur takası
Varlık
Kaynak
-
-
-
-
-
-
(8.909)
(10.036)
-
(143)
(7.592)
(2.301)
520
1.883
193
1.690
-
-
İleri vadeli döviz satım işlemleri
Varlık
Kaynak
31 Aralık 2011
-
-
-
-
-
-
(389.042)
(436.667)
(55.738)
(65.181)
(235.884)
(79.864)
Kayıtlı değer
Tahmini
nakit akışı
3 aydan az
3-12 ay
1-5 yıl
5 yıldan fazla
-
-
-
-
-
-
(309.718)
(343.542)
(12.882)
(48.883)
(203.330)
(78.447)
10.281
12.603
-
1.839
7.615
3.149
Faiz oranı takası
Varlık
Kaynak
Çapraz kur takası
Varlık
Kaynak
-
-
-
-
-
-
(299.437)
(330.939)
(12.882)
(47.044)
(195.715)
(75.298)
275
276
187.545
-
577.285
-
-
(2.377)
-
220.883
31/12/2012
TL
Avro (*)
1.434
36.620
1.007
306.019
21.425
2.441
364.064
37
37
2.441
364.101
880
25.283
3.767
52.185
171
44.288
786
4.818
122.542
4.818
122.542
(2.377)
241.559
-
24.674
-
218.443
Diğer (**) TL Karşılığı
29.515
57.876
25.965
361.863
6.704
27.899
62.184
447.638
65
123
65
123
62.249
447.761
11.777
36.324
1.536
109.764
17.493
55.208
330
1.799
31.136
203.095
31.136
203.095
31.113
244.666
-
(9.068)
ABD Doları
15.142
28.474
84
43.700
9
9
43.709
2.508
47.860
2.316
117
52.801
52.801
(9.092)
-
(901)
-
211.942
31/12/2011
Avro (*)
TL
722
8.564
660
276.537
22.392
1.382
307.493
29
29
1.382
307.522
299
16.884
1.792
15.271
192
41.004
1.266
2.283
74.425
2.283
74.425
(901)
233.097
-
21.477
Diğer (**)
18.947
29.927
5.348
54.222
78
78
54.300
14.403
3.356
9.638
312
27.709
27.709
26.591
(**)
(*)
Geçerli para birimi Avro olmayan bağlı ortaklıkların ve müştereken kontrol edilen ortaklıkların Avro kuru riski bu kolonda sunulmuştur.
Diğer para birimlerindeki varlık ve yükümlülükler TL karşılıkları olarak belirtilmişlerdir.
(***)
TAV İstanbul, ABD Doları ve Avro arasındaki pariteyi sabitleyen bir çapraz kur takası sözleşmesine (“cross currency swap”) girmiştir. Sözleşme, DHMİ’ye 2018 yılına kadar her yılın
Aralık ayında yapılacak olan ödemeler için imzalanmıştır. 31 Aralık 2012 itibariyle, sözleşmenin nominal değeri 552,988 TL’dir (309,920 ABD Doları, 235,144 Avro’ya bağlanmıştır)
(31 Aralık 2011: 672.801 TL’dir 362.858 ABD Doları, 275.309 Avro’ya bağlanmıştır). İlgili takas işlemi ileriye dönük DHMİ ödemelerine ilişkin olması nedeniyle mevcut döviz
pozisyonunu etkilememektedir.
1. Ticari alacaklar
2a. Parasal Finansal Varlıklar(Kasa. Banka Hesapları dahil)
2b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
3. Diğer
4. Dönen Varlıklar (1+2+3)
5. Ticari Alacaklar
6a. Parasal Finansal Varlıklar
6b. Parasal Olmayan Finansal Varlıklar
7. Diğer
8. Duran Varlıklar (5+6+7)
9. Toplam Varlıklar (4+8)
10. Ticari Borçlar
11. Finansal Yükümlülükler
12a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
12b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
13. Kısa Vadeli Yükümlülükler (10+11+12)
14. Ticari Borçlar
15. Finansal Yükümlülükler
16a. Parasal Olan Diğer Yükümlülükler
16b. Parasal Olmayan Diğer Yükümlülükler
17. Uzun Vadeli Yükümlülükler (14+15+16)
18. Toplam Yükümlülükler (13+17)
19. Bilanço dışı Türev araçların Net Varlık/ (Yükümlülük) Pozisyonu (19a-19b)
a. Hedge Edilen Toplam Varlık Tutarı (***)
19b. Hedge Edilen Toplam Yükümlülük Tutarı (***)
20. Net Yabancı Para Varlık/ (Yükümlülük) Pozisyonu (9-18+19)
21. Parasal Kalemler Net yabancı Para Varlık / (Yükümlülük) Pozisyonu (UFRS
7.B23) (=1+2a+5+6a-10-11-12a-14-15-16a)
22. Döviz Hedge’i için Kullanılan Finansal Araçların Toplam Gerçeğe
Uygun Değeri (***)
23. İhracat (***)
24. İthalat (***)
ABD Doları
10.806
210.200
36
221.042
8
8
221.050
3.588
22.067
7.806
177
33.638
33.638
187.412
TL Karşılığı
92.002
709.054
28.194
829.250
116
116
829.366
44.335
103.569
75.867
1,432
225.203
225.203
604.163
Grup’un yabancı para pozisyonu aşağıdaki tabloda belirtilen yabancı para bazlı varlıklar ve borçlardan kaynaklanmaktadır.
Yabancı para riski
FİNANSAL TABLOLAR
Grup, dönem içerisinde Avro karşısında diğer para birimleri için aşağıdaki tabloda belirtilen kurları uygulamıştır.
Ortalama Kur
ABD Doları
Dönem Sonu Kuru
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
0,7778
0,7188
0,7580
0,7729
TL
0,4340
0,4302
0,4252
0,4092
GEL
0,4710
0,4260
0,4582
0,4627
MKD
0,0163
0,0163
0,0163
0,0163
TND
0,4980
0,5107
0,4884
0,5159
SEK
0,1148
0,1107
0,1161
0,1118
SAR
0,2074
0,1897
0,2021
0,2058
Duyarlılık analizi
Grup’un kur riski genel olarak Avro’nun TL ve ABD Doları karşısındaki değer değişikliklerinden oluşmaktadır. Grup, yabancı para karşısındaki
kur riskini türev finansal sözleşmeler aracılığı ile dengelemektedir. Mümkün olduğu durumlarda her sözleşmeye ait gideri sözleşmenin para
birimi cinsinden yüklenmektedir ve nakit ve nakit benzerlerini de yükümlülükleri ile uyumlu şekilde elde etmektedir.
Kur riskinin ölçülebilmesi için yapılan duyarlılık analizinin temeli kurum genelinde yapılan toplam para birimi açıklamasını yapmaktır. Toplam
yabancı para pozisyonu, yabancı para birimi bazlı tüm kısa vadeli ve uzun vadeli satın alım sözleşmeleri ile tüm varlıklar ve yükümlülükleri
içermektedir.
Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu
2012
Kar/Zarar
Yabancı
paranın değer
kazanması
Özkaynaklar
Yabancı
paranın değer
kaybetmesi
Yabancı
paranın değer
kazanması
Yabancı
paranın değer
kaybetmesi
ABD Doları’nın Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
1- ABD Doları net varlık/yükümlülüğü
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) (*)
3- ABD Doları Net Etki (1+2)
33.408
(33.408)
42.360
(66.950)
-
-
-
-
33.408
(33.408)
42.360
(66.950)
TL’nin Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
4- TL net varlık/yükümlülüğü
5- TL riskinden korunan kısım (-)
6- TL Net Etki (4+5)
24.156
(24.156)
-
-
-
-
-
-
24.156
(24.156)
-
-
Diğer döviz kurlarının Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
7- Diğer döviz net varlık/yükümlülüğü
8- Diğer döviz riskinden korunan kısım (-)
9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8)
TOPLAM (3+6+9)
3.111
(3.111)
-
-
-
-
-
3.111
(3.111)
-
-
60.675
(60.675)
42.360
(66.950)
277
Döviz Kuru Duyarlılık Analizi Tablosu
2011
Kar/Zarar
Özkaynaklar
Yabancı
Yabancı
Yabancı
Yabancı
paranın değer paranın değer paranın değer paranın değer
kazanması
kaybetmesi
kazanması
kaybetmesi
ABD Doları’nın Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
1- ABD Doları net varlık/yükümlülüğü
(2.746)
2.746
72.916
(59.650)
2- ABD Doları riskinden korunan kısım (-) (*)
3- ABD Doları Net Etki (1+2)
(2.746)
2.746
72.916
(59.650)
TL’nin Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
4- TL net varlık/yükümlülüğü
23.310
(23.310)
5- TL riskinden korunan kısım (-)
6- TL Net Etki (4+5)
23.310
(23.310)
Diğer döviz kurlarının Avro Karşısında % 10 değer kazanması/kaybetmesi halinde
7- Diğer döviz net varlık/yükümlülüğü
2.659
(2.659)
8- Diğer döviz riskinden korunan kısım (-)
9- Diğer Döviz Varlıkları Net Etki (7+8)
2.659
(2.659)
TOPLAM (3+6+9)
23.223
(23.223)
72.916
(59.650)
(*)
İlgili takas işlemi ileriye dönük DHMİ ödemelerine ilişkin olması nedeniyle mevcut döviz pozisyonunu etkilememektedir.
Faiz oranı riski
Grup üzerinden önemli derecede yabancı kaynaklardan kullanılan kredi bulunmaktadır. Kullanılan kredilerin çok büyük bir kısmı değişken faiz
bazlı olmasına karşın Grup yönetimi ve kredi kullandıran bankalar tarafından kredi faizleri finansal entrümanlar kullanılarak sabitlenmiştir.
TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Tunus, HAVAŞ ve TAV Makedonya Euribor ve Libor oranlarındaki dalgalanmalara karşı kur riskini
azaltmaya yönelik faiz oranlı finansal enstrümanlar kullanmaktadır. Bu kapsamda TAV İstanbul, TAV Esenboğa, TAV Tunus, HAVAŞ ve TAV
Makedonya’nın değişken faiz oranlı kredilerinin sırasıyla %100, %100, %85, %50 ve %100’ü sabitlenmiştir.
Profil
31 Aralık 2012 ve 2011 tarihlerindeki faize duyarlı finansal araçlar aşağıdaki gibidir:
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
867.335
908.500
Sabit oranlı enstrümanlar
Finansal varlıklar
(991.355)
(688.310)
(124.020)
220.190
31 Aralık 2012
31 Aralık 2011
Değişken oranlı enstrümanlar
Finansal varlıklar
278
-
37.137
(2.577.331)
(2.650.659)
(2.577.331)
(2.613.522)
FİNANSAL TABLOLAR
Sabit oranlı enstrümanlar için gerçeğe uygun değer duyarlılık analizi:
Grup’un, gerçeğe uygun değerleri kâr veya zarara yansıtılan finansal varlık ve yükümlülük ve gerçeğe uygun değer riskinden korunma amaçlı
muhasebeleştirme modeli altında kaydedilen riskten korunma amaçlı türev enstrümanları (vadeli faiz oranı takasları) bulunmamaktadır. Bu
nedenle, raporlama dönemi itibariyle faiz oranlarındaki değişim kâr veya zararı etkilemeyecektir.
Değişken oranlı enstrümanlar için nakit akış duyarlılık analizi:
Grup’un borçlanma profili esas alındığında, Euribor veya Libor oranındaki 50 baz puanlık artış, türev finansal enstrümanların etkisi göz ardı
edildiğinde, Grup’un değişken faiz oranlı borçlarının yıllık faiz giderlerinde yaklaşık 20.350 TL’lik artışa sebep olurdu (31 Aralık 2011: 2.462
TL) . Tutarın 19.978 TL’si (31 Aralık 2011: 2.314 TL) vadeli faiz oranı takası ile korumaya alınmıştır ve bu nedenle kâr zarar üzerindeki net
risk 372 TL’dir (31 Aralık 2011: 148 TL). Euribor veya Libor oranındaki 50 baz puanlık artış (azalış), Grup’un özkaynakları altında yer alan
değer artış fonunda (finansal riskten korunma yedeği) yaklaşık 115.706 TL’lik artışa (121.266 TL’lik azalışa) sebep olurdu (31 Aralık 2011:
68.210 TL’lik artışa (59.566 TL’lik azalışa)).
Faiz Pozisyonu Tablosu
Cari Dönem
Önceki Dönem
Gerçeğe uygun değer farkı kar/
zarara yansıtılan varlıklar
-
-
Satılmaya hazır finansal varlıklar
-
-
-
-
Sabit Faizli Finansal Araçlar
Finansal Varlıklar
Finansal Yükümlülükler
Değişken Faizli Finansal Araçlar
Finansal Varlıklar
Finansal Yükümlülükler
-
(20.350)
(2.462)
279
41. FİNANSAL ARAÇLAR
Gerçeğe Uygun Değer
Varlıkların ve yükümlülüklerin defter değerleri ve gerçeğe uygun değerleri aşağıdaki tabloda gösterilmiştir:
Not
Finansal varlıklar
Türev finansal araçlar
Ticari alacaklar (kısa vadeli)
İlişkili taraflardan ticari olmayan alacaklar
Kullanımı kısıtlı banka bakiyeleri
Diğer dönen varlıklar (*)
Ticari alacaklar (uzun vadeli)
Ticari borçlar
İlişkili taraflara ticari borçlar
İlişkili taraflara ticari olmayan borçlar
Türev finansal araçlar
Diğer borçlar (**)
Diğer kısa vadeli yükümlülükler (**)
Net
Gerçekleşmemiş kazanç
6
9
10
39
39
12
529
10
8
8
8
10
39
39
9
28
31 Aralık 2012
Net
Gerçeğe
Defter Değeri
Uygun Değer
31 Aralık 2011
Net
Gerçeğe
Defter Değeri
Uygun Değer
148.557
712
228.274
151.409
2.146
945.383
529
178.396
148.557
712
245.333
151.409
2.146
945.383
17.849
315.764
186.576
10.281
180.409
18.128
1.286
869.371
17.849
230.448
186.576
10.281
203.926
18.128
1.286
869.371
(5.476)
(2.660.051)
(492.456)
(10.840)
(121.541)
(17.069)
(24.494)
(389.754)
(118.900)
(10.813)
(2.195.988)
(154.427)
(5.476)
(2.660.051)
(492.456)
(10.840)
(121.541)
(17.069)
(24.494)
(389.754)
(118.900)
(10.813)
(2.041.561)
(2.730.705)
(249.184)
(12.041)
(96.227)
(7.012)
(37.321)
(309.718)
(99.136)
(6.652)
(2.033.648)
(2.730.705)
(249.184)
(12.041)
(96.227)
(7.012)
(37.321)
(309.718)
(99.136)
(6.652)
(1.850.789)
(182.859)
389.790
Verilen avanslar gibi finansal olmayan varlıklar diğer alacaklar ve diğer dönen varlıklar içerisine dahil edilmemiştir.
Ertelenmiş gelir ve alınan avanslar gibi finansal olmayan araçlar, diğer borçlar ve diğer kısa vadeli yükümlülükler içerisine dahil
edilmemiştir.
(*)
(**)
Finansal Araçlar
Gerçeğe uygun değer açıklamaları
Şirket, finansal araçların tahmini gerçeğe uygun değerlerini hali hazırda mevcut piyasa bilgileri ve uygun değerleme yöntemlerini kullanarak
belirlemiştir.
Yabancı para cinsinden parasal kalemler finansal durum tablosu değerinin gerçeğe uygun değerlerine yakın olması sebebi ile dönem sonu
kurları kullanılarak TL’ye çevrilmektedir. Finansal aktiflerin ve pasiflerin kısa vadeli olmalarından dolayı gerçeğe uygun değerlerinin taşınan
değerlerine yakın olduğu kabul edilir.
280
FİNANSAL TABLOLAR
Gerçeğe uygun değer ölçümünün sınıflandırılması
Aşağıdaki tabloda gerçeğe uygun değer ile değerlenen finansal araçların, değerleme yöntemleri verilmiştir. Seviyelere göre değerleme
yöntemleri şu şekilde tanımlanmıştır:
Seviye 1: Özdeş varlıklar ya da borçlar için aktif piyasalardaki kayıtlı (düzeltilmemiş) fiyatlar;
Seviye 2: Seviye 1’de yer alan kayıtlı fiyatlar dışında kalan ve varlıklar ya da borçlar açısından doğrudan (fiyatlar aracılığıyla) ya da dolaylı
olarak (fiyatlardan türetilmek suretiyle) gözlemlenebilir nitelikteki veriler;
Seviye 3: Varlık ya da borçlara ilişkin olarak gözlemlenebilir piyasa verilerine dayanmayan veriler (gözlemlenebilir nitelikte olmayan veriler).
31 Aralık 2012
Seviye 1
Seviye 2
Seviye 3
-
(380.653)
-
Çapraz kur takası
-
(8.909)
-
İleri vadeli döviz satımişlemleri
31 Aralık 2011
Çapraz kur takası
-
520
-
-
(389.042)
-
Seviye 1
Seviye 2
Seviye 3
-
(309.718)
-
-
10.281
-
-
(299.437)
-
42. RAPORLAMA DÖNEMİNDEN SONRAKİ OLAYLAR
Ekim 2012’de yeni hükümet tarafından alınan kararnameye istinaden, Gürcistan’da pist inşaatının yerel idare tarafından yapılacağı 8 Ocak
2013 tarihinde bildirilmiştir. İnşaat ile ilgili finansmanın Gürcistan Finans Bakanlığı ve Ekonomi Bakanlığı desteği ile bizzat hükümet tarafından
yerine getirilmesine ve TAV Tiflis ile önceki hükümet döneminde 2012 yılı Ağustos ayında imzalanan söz konusu anlaşmanın şartları
taraflarca karşılıklı olarak mutabakata varılmak suretiyle sona erdirilmesine karar verildiği bildirilmiştir. TAV Tiflis’in YİD sözleşmesi gereğince
işletme hakkı aynen devam etmektedir.
23 Ocak 2013 tarihinde DHMİ tarafından 3 Mayıs 2013’de üçüncü havalimanının inşaatı için bir ihale yapılacağı açıklandı. TAV İstanbul ve
TAV Holding’e DHMİ tarafından 22 Ocak 2013 tarihinde gönderilen bir yazıda, İstanbul’un Avrupa yakasına yapılacak yeni havalimanının
TAV İstanbul’un Kira Sözleşme süresinin bitiminden önce hizmete açılması halinde, çakışma dönemine ilişkin şirketin uğrayacağı tüm kâr
kayıplarının DHMİ tarafından tazmin edileceği ve tüm kayıpların hesaplanması için bağımsız kuruluşlardan yararlanılabileceği ifade edilmiştir.
Sirket yönetim kurulu 22 Subat 2013 tarihinde yaptığı toplantı sonucu 2013/10 nolu karar ile 2012 yılı konsolide dönem karından 142.929
TL tutarın nakit olarak dağıtılması yönünde karar almıstır. Bu karar Genel Kurul’un onayına sunulacaktır.
43. FİNANSAL TABLOLARI ÖNEMLİ ÖLÇÜDE ETKİLEYEN YA DA FİNANSAL TABLOLARIN AÇIK, YORUMLANABİLİR VE ANLAŞILABİLİR
OLMASI AÇISINDAN AÇIKLANMASI GEREKEN DİĞER HUSUSLAR
Yoktur.
281
Sözlük
ACI
Airports Council International
(Uluslararası Havalimanları Konseyi)
Apron
Bir havalimanında uçakların
parklandırılmaları, akaryakıt ikmalleri,
yolcu, yük, posta ve kargonun indirme
ve bindirilme işlemleri ve bakımlarının
yapılabilmesi için ayrılmış sahalardır.
CIP Yolcusu
Ticari önemi haiz kişi.
Duty Free Shop
Havalimanlarında gümrük vergisi
alınmadan alış-veriş yapılan
mağazalardır.
El Bagaj Arabaları
Gümrüklü Salon
Dış hatlara açık havalimanlarında
yolcuların giriş ve çıkış yapmadan önce
gümrük mevzuatı açısından beyan veya
kontrol işlemine tabi tutuldukları izole
edilmiş salonlardır.
Gümrük Muhafaza
Dış hatlar açık havalimanlarında yolcuya
Havalimanlarında yolcu eşyasını taşımak ait eşya ya da diğer yük, kargo ve
postanın gümrük mevzuatı açısından
üzere yararlanılan mekanik portatif
denetlenmek veya alıkonulmak üzere,
Arındırılmış Sahalar
taşıyıcılardır.
ya da yurt dışına gidip-gelecek her
Dış hatlara açık havalimanlarında
türlü mal ve malzemenin alınması veya
yolcuların giriş ve çıkış yapmadan önce EUROCONTROL
gümrük mevzuatı açısından beyan ve
European Organisation for the Safety of gönderilmesi aşamasında işlemlerin
kontrol işleminden sonra alındıkları, aynı Air Navigation (Avrupa Hava Seyrüsefer gümrük mevzuatına uygunluğunu kontrol
eden teşkilattır.
zamanda yurt dışından gelerek gümrüğe Güvenlik Teşkilatı)
girmeden aynı ülkenin veya başka bir
Havalimanı
ülkenin diğer havalimanına giden yolcular FAVÖK
için oluşturulmuş sahalardır.
“Faiz Amortisman ve Vergi Öncesi Kâr” Karada veya suda, içerisindeki bina,
tesis ve donatımlar dahil uçakların iniş,
anlamına gelmektedir.
kalkış ve yer hareketlerini yapmak, bakım
Baggage Handling System (BHS)
ve diğer ihtiyaçlarının karşılanmasına,
Check-in gişelerinde teslim alınan
FAVKÖK
bagajları, uçağa yükleniş noktalarına
“Faiz, Amortisman, Vergi ve Kira Öncesi yolcu ve yük alınmasına ve verilmesine
ilişkin tesisleri bünyesinde bulundurmak
kadar taşıyan konveyor bant sistemi.
Kâr” anlamına gelmektedir
amacıyla düzenlenmiş sahalardır.
Charter Terminali
Tarifeli ya da düzenli seferler dışında
gerçekleşen uçuşlarla seyahat eden
yolcular için ayrılmış terminal binası.
Check-in
Havalimanı terminallerinde, havayolu
veya yer hizmet kuruluş görevlilerinin,
yolcuların bilet, bagaj işlem ve
kontrollerini yapmaları anlamındadır.
Check-in Kontuarı
Terminallerde yolcuların checkin işlemlerinin yapıldığı, donanımlı
masalardır.
Check-in Salonları
Terminallerde check-in kontuarlarının
toplu halde bulunduğu bölümlerdir.
282
FIDS (Uçuş Bilgi Gösterim Sistemi)
FIDS (Uçuş Bilgi Gösterim Sistemi)
Güncel verileri uçuş bilgi ekranları,
monitörler, uçuş kapısı indikatörleri ve
bagaj indikatörleri, personel monitörler
vasıtasıyla yayınlayan sistemdir.
Hangar
Garanti Yolcu Gelirleri
Havatarafı Bölümü (Uçuş Hattı
Tesisleri):
İlgili otoritelerle imzalanan sözleşme
uyarınca, otorite tarafından yıllık olarak
hesaplanan yolcu sayısına göre garanti
altına alınan yolcu gelirleridir. İmzalanan
sözleşmeye ve sözleşmenin kapsadığı
döneme göre değişiklik gösterebilir.
Havalimanlarında uçakların bakım ve
onarımlarının yapılması veya muhafaza
edilmesi amacıyla kullanılan genellikle
büyük yapılı binalardır.
Pasaport kontrolden sonraki arındırılmış
bölgeleri (bekleme alanları, duty
free alanları, uçağa geçiş kapıları) ve
havalimanının pist, apron, taksi yollar
ve bunlara bitişik sahaları ve belirli
durumlarda doğrudan uçuş faaliyeti
amacıyla kullanılan bina ve yapıları veya
bunların bazı kısımları ve bu bölümlerin
hepsine girişin kontrollü olduğu yerlerdir
FİNANSAL TABLOLAR
Havacılık Gelirleri
Havalimanlarında yolcu ve uçaklara
verilen hizmetlerden elde edilen
gelirlerdir.
Havacılık Dışı Gelirler
Havalimanlarında yolcu ve uçaklara
verilen hizmetlerden elde edilen
gelirler dışında, örneğin duty free gibi
hizmetlerden elde edilen gelirlerdir.
Havaş
Havaalanları Yer Hizmetleri A.Ş.
havalimanlarında yer hizmetini yürüten
kuruluştur.
Hisse Başına Kâr
Bir şirketin vergi sonrası toplam
kârının, şirketin hisse senedi sayısına
bölünmesiyle elde edilen göstergedir.
HUB
İştirak
Bir ortaklıkla işletme arasında, ortaklığın
yönetimine ve ortaklık politikalarının
belirlenmesine katılım anlamında devamlı
bir bağ yaratan, doğrudan veya dolaylı
sermaye ve yönetim ilişkisidir.
Kompozit Kaplama
Bir pistin beton ve asfalt karışımıyla
kaplanmasıdır.
Konveyör
Terminallerde yolcu check-in’i esnasında,
yolcu beraberinde olmayacak bagajların
uçağa yerleştirilmek üzere alınarak
gönderilmesi veya uçaktan gelen
bagajların alınması amacıyla yolcuların
yararlandıkları mekanik taşıyıcı görevini
yapan şeritlerdir.
Likidite
Ana merkez
Bir varlığın hızlı ve kolay bir biçimde
nakde çevrilebilme derecesidir.
ICAA
Organik Büyüme
International Civil Airports Association
(Uluslararası Sivil Hava Meydanları
Birliği)
Uzun dönemli altyapı ve sanayi
yatırımlarında ihtiyaç duyulan
sermayenin, şirketin bilânçolarına en
düşük seviyede etki edecek biçimde
ve maksimum oranda karşılanmasıdır.
Finansman karşılığında projenin
gelirlerinin ya da varlığın teminatı söz
konusudur.
Pik Gün, Pik Saat
Belirli bir dönem içerisinde (genellikle bir
takvim yılı içerisinde) bir havalimanında
birim günde veya saatte kaydedilen işlem
görmüş en yüksek yolcu, uçak, kargo vs.
sayısıdır.
Pist
Bir kara meydanında uçakların iniş ve
kalkışları için hazırlanmış, dikdörtgen
şeklinde belirlenmiş sahalardır.
“primeclass” Hizmeti
Bu hizmet kapsamında yolcu, terminal
Gidiş kapısında, taşıma görevlisi
Bir şirketin kendi faaliyetleriyle sağladığı eşliğinde karşılanır, X-ray geçişi,
büyümedir. Üretim artışı ve bu üretimin check-in ve pasaport işlemleri hostesler
satılmasıyla elde edilen ciro artışını ifade asistanlığında yapılır.
eder.
ICAN
Overflight Uçuş
International Commission for Air
Navigation (Uluslararası Hava Seyrüsefer Bir hava aracının bir ülke hava sahasını,
herhangi bir yere inmeksizin kat
Komitesi)
etmesidir.
ICAO
Proje Finansman
Ramp
Havalimanlarında uçakların park ettiği ve
uçağa hizmet verilen alandır.
Sivil Hava Taşımacılık
Sivil Hava Taşımacılığı, genel olarak
havayolu taşımacılığı ile ilgili bütün
Pist, Apron ve Taksiyolu sahaları ile hava faaliyetleri kapsayan bir ifade olmasının
alanının hava tarafında araç ve gereçlerin yanında daha özelde; havalimanları,
hareket ve park etmesi için düzenlenen havayolları ve handling şirketleri
İnorganik Büyüme
tarafından ulusal ve uluslararası kurallar
Bir şirketin, kendi üretimi dışında başka diğer sahalardır.
ve güvenlik ilkeleri doğrultusunda
bir şirketi satın alarak veya yeni yatırım
gerçekleştirilen hava taşımacılığına ait
yaparak dolayısıyla da satın aldığı şirketin
bütün operasyonel faaliyetlerin de genel
üretim ve cirosunun eklenmesiyle elde
adıdır.
ettiği büyümedir.
International Civil Aviation Organization
(Uluslararası Sivil Havacılık Teşkilatı)
PAT Sahaları / Alanları:
283
Sözlük
SLOT
Hava trafiğinin yoğun olduğu
havalimanlarındaki trafiği, günün
her saatine ve haftanın her gününe
mümkün olduğu kadar dengeli bir
şekilde yayarak, havalimanının optimum
kullanılmasını sağlamaktır. Bir diğer ifade
ile uçaklara tahsis edilebilen iniş-kalkış
saat dilimlerinde meydan imkanlarının
kullanım hakkıdır.
Taksi
Uçağın yerde yaptığı hareket
anlamındadır.
Taksirut
Bir havalimanında uçakların yerde pist
ve apron gibi bölümler arasında gidip
gelmeleri için düzenlenmiş standart
ölçülerdeki yollardır.
Tarifeli Sefer
Kalkış-varış zamanı ve rotası sabit uçuş
sekline verilen isimdir.
Tarifesiz Sefer (Charter)
TOC
Terminal Operasyonları Merkezi
Transit Yolcu
Havalimanına uçakla vardıktan kısa bir
süre sonra aynı uçakla veya aynı uçak
numarasıyla seyahatine devam eden
yolculardır. Bu yolcular havalimanındaki
duty free, yiyecek- içecek ve konaklama
hizmetlerinden yararlanmazlar.
Transfer Yolcu
Havalimanına uçakla vardıktan sonra
farklı bir uçakla veya farklı uçuş numarası
alan aynı uçakla seyahatine devam eden
yolculardır. Bu yolcular havalimanındaki
duty free, yiyecek- içecek ve konaklama
gibi hizmetlerden yararlanabilirler.
Uçak Yükleme
Uçağın teknik özelliklerine ve operasyon
bilgilerine uygun yüklenmesidir.
Uçuş Limitleri
Her uçak tipine göre yükleme amacıyla
belirlenmiş limitlerdir.
Belirli dönemlerde, genellikle de yaz
aylarında özel olarak sefere konan, kalkış
saati havalimanı trafiği ve yolcu talebine
göre belirlenen tarifesiz uçuş türüdür
VIP
Terminal
VIP Salonu
Yolcuların uçuş öncesi veya sonrası
işlemleri yapılan, bünyesinde hava
ulaştırma hizmeti ile ilgili kuruluş ve
tesisleri bulunduran binalar grubudur.
Çok önemli kişi. Unvanları Başbakanlık
tarafından listelenen kamu kuruluşlarının
önde gelen yöneticileridir.
VIP Yolcuları için havalimanlarında
ayrılmış mekânlardır.
Yap-İşlet-Devret
Bir kamu altyapı yatırım veya hizmetinin
finansmanının, özel bir şirket tarafından
DHMİ tarafından İşletilmekte olan
karşılanması, projenin gerçekleştirilmesi,
havalimanlarında, DHMİ adına terminali kamu tarafından belirlenen bir süre için
işleten Hava Limanı Başmüdürlüğü/
işletilmesi ve bu sürenin sonunda söz
Meydan Müdürlüğünü ve/veya Yap-İşlet- konusu tesislerin bakımı yapılmış, eksiksiz
Devret Modeli kapsamında veya diğer bir ve işler durumda ilgili kamu kuruluşuna
şekilde, terminal işletmeciliği yapmakta devredilmesidir.
olan kamu kurum ve kuruluşları ile
gerçek ve özel tüzel kişileri ifade
Yolcu
etmektedir.
Havayoluyla seyahat eden, uçuş personeli
ve kabin mürettebatı dışında uçakta
bulunan tüm bireylerdir.
Terminal İşletmeciliği
284
İçindekiler
BİR BAKIŞTA TAV
2 Biz Kimiz?
16 Ne İş Yapıyoruz?
18 2012 Yılı Nasıl Geçti?
24 Nerede Çalışıyoruz?
26 2012 Gelişmeleri
32 Öne Çıkanlar
36 Ödüller
37 2012’nin Ardından
38 2013’e Doğru
DEĞERLENDİRMELER
42 Yönetim Kurulu’nun Mesajı
44 İcra Kurulu Başkanı’nın Mesajı
48 2013’ten Beklentiler
FAALİYETLERİMİZ
49 Havalimanı İşletmeciliği
98 Hizmet Şirketleri
118 Yatırımcı İlişkileri ve İMKB Performansı
120 Sürdürülebilirlik
KURUMSAL YÖNETİM
130 Risk Yönetimi
133 İç Denetim
134 Kurumsal Yönetim İlkeleri Uyum Raporu
144 Olağan ve Olağanüstü Genel Kurullar
146 Yönetim Kurulu ve Üst Yönetim
158 Komite Çalışma Esasları
161 Kâr Dağıtım Politikası
163 Bağlı Şirket Raporu
RAPORLAR VE MALİ TABLOLAR
166 Denetçi Raporu
167 Sorumluluk Beyanı
168 Bağımsızlık Beyanı
171 Konsolide Mali Tablolar ve Bağımsız Denetim Raporu
282 Sözlük
TAV HAVALİMANLARI 2012 FAALİYET RAPORU
TAV HAVALİMANLARI HOLDİNG A.Ş.
Dış Hatlar Terminali
(A Kapısı - VIP Yanı) 34149 Yeşilköy, İstanbul
Tel: 0 212 463 30 00 Faks: 0 212 465 50 50
www.tavhavalimanlari.com.tr
www.tavyatirimciiliskileri.com
2012 FAALİYET RAPORU
Geçmişi geleceğe taşıyoruz...

PDF dökümanını indir - TAV Yatırımcı İlişkileri

Transkript

Benzer belgeler

Özel röportajın devamı

tavhl – 2ç 2015

raporumuzda - Halk Yatırım

Ankara Esenboğa Havalimanı / ESB

Mustafa Sani Şener, Yönetim Kurulu Üyesi ve İcra Kurulu Başkanı

üst yönetim - TAV Yatırımcı İlişkileri