Does Septoplasty Affect Middle Ear Pressure and Eustachian Tube

Erciyes Med J 2014 • DOI: 10.5152/etd.2014.8745
ORIGINAL
INVESTIGATION
ÖZGÜN
ARAŞTIRMA
ABSTRACT
ÖZET
Does Septoplasty Affect Middle Ear Pressure and
Eustachian Tube Functions?
Septoplasti Orta Kulak Basıncını ve Östaki Tüpü İşlevlerini Etkiler mi?
Mehmet İlhan Şahin, Şafak Güleç, Ümit Perişan, İsmail Külahlı
Objective: To investigate the effects of septoplasty on middle
ear pressure and Eustachian tube functions.
Amaç: Septoplasti ameliyatının orta kulak basıncı ve Östaki
tüpü (ÖT) işlevleri üzerine etkisini araştırmak.
Material and Methods: Patients who were suffering from nasal obstruction and underwent septoplasty due to nasal septal
deviation and healthy volunteers not suffering from nasal obstruction were enrolled. Nasal patency was evaluated by rhinomanometry, middle ear pressure and Eustachian tube functions were evaluated by tympanometry. Total Nasal Resistance
(TNR) and Tympanometric Peak Pressure (TPP) values were
used for this purpose. If TPP changed±10 daPa daPa with Valsalva and Toynbee maneuvers the Eustachian tube function of
that ear was accepted as good. Rhinomanometry and tympanometry measurements were performed preoperatively, and 1
and 3 months postoperatively to the patients. To determine the
normative borders of TNR, rhinomanometry was performed in
the control group.
Gereç ve Yöntemler: Burun tıkanıklığı şikayetiyle başvurup
nazal septum deviasyonu tanısı konan ve septoplasti yapılan
hastalar ve burun tıkanıklığı olmayan sağlıklı gönüllüler çalışmaya alındı. Burun açıklığı rinomanometriyle; orta kulak
basıncı ve ÖT işlevselliği timpanometriyle değerlendirildi; bu
amaçla Total Nazal Rezistans (TNR) ve timpanometrik tepe
basıncı (TTB) değerleri kullanıldı. Valsalva ve Toynbee manevralarıyla TTB’de±10 daPa’dan fazla değişim olan kulaklar ÖT
işlevselliği iyi olarak değerlendirildi. Hastalara preoperatif ve
postoperatif 1. ve 3. aylarda rinomanometri ve timpanometri
yapıldı. TNR’nin normatif değerlerini belirlemek için kontrol
grubuna rinomanometri yapıldı.
Results: Twenty-three patients and 30 volunteers were enrolled. The patients’ TNRs were remarkably higher than the
control group (p<0.001), they decreased significantly at the
1st and 3rd postoperative months (p<0.001), and were similar
to the control group at the 3rd postoperative month (p>0.05).
Middle ear pressures and Eustachian tube functions did not
change postoperatively at the 1st and 3rd months (p>0.05).
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Kulak Burun Boğaz Anabilim
Dalı, Kayseri, Türkiye
Submitted/Geliş Tarihi
27.12.2013
Accepted/Kabul Tarihi
06.01.2014
Available Online Date/
Çevrimiçi Yayın Tarihi
16.01.2014
Correspondance/Yazışma
Dr. Mehmet İlhan Şahin,
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi,
Kulak Burun Boğaz Anabilim
Dalı, 38039 Kayseri, Türkiye
Phone: +90 352 207 66 66
e.mail:
[email protected]
©Copyright 2014
by Erciyes University School of
Medicine - Available online at
www.erciyesmedicaljournal.org
©Telif Hakkı 2014
Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi
Makale metnine
www.erciyesmedicaljournal.org
web sayfasından ulaşılabilir.
Bulgular: Yirmi üç hasta ve 30 sağlıklı gönüllü çalışmaya dahil oldu. Hastaların preoperatif TNR değerleri kontrol grubuna
göre belirgin yüksekti (p<0,001), postoperatif 1. ve 3. aylarda
anlamlı şekilde düştü (p<0,001) ve postoperatif 3. ay kontrol
grubu ile benzer olarak saptandı (p>0,05). Orta kulak basınçları ve Östaki tüpü işlevsellikleri postoperatif 1. ve 3. ayda preoperatif döneme göre anlamlı değişim göstermedi (p>0,05).
Sonuç: Septoplasti orta kulak basıncını ve Eustachii tüpü işlevselliğini etkilememektedir.
Conclusion: We found that septoplasty does not affect middle
ear pressure and Eustachian tube functions.
Key words: Septoplasty, Eustachian tube, middle ear pressure,
tympanometry, rhinomanometry
Anahtar kelimeler: Septoplasti, Östaki tüpü, orta kulak basıncı, timpanometri, rinomanometri
Giriş
Östaki Tüpü’nün (ÖT) temel fizyolojik işlevleri orta kulağın havalanması ve dış ortam basıncı ile orta kulak basıncının dengelenmesidir (1). Bunun yanında orta kulağı nazofarinks kaynaklı sekresyonlardan korumak ve orta kulakta
oluşan sekresyonları nazofarinkse boşaltmak da işlevleri arasındadır. Östaki tüpünün işlev bozukluğu orta kulakta
efüzyon, enfeksiyon ve kronik inflamasyona yol açar.
Burun, paranazal sinüsler ve nazofarenks hastalıkları ÖT işlevlerini bozabilmektedir (1-3). ÖT işlevi ya nazofarinksteki hipertrofik adenoid ve neoplazi gibi kitlelerin tubal orifisi mekanik olarak tıkamasıyla ya da alerji veya
komşu yapıların enfeksiyonlarının etkisiyle bozulmaktadır (4-7). Burun tıkanıklığının da ÖT işlevlerini bozduğu ve
orta kulak basıncını değiştirdiği gösterilmiştir (8, 9). Burun tıkanıklığına yol açan en önemli nedenlerden biri olan
nazal septum deviasyonunun (SD) ve bunun cerrahi tedavisinin ÖT işlevlerine etkisi ise yıllardır tartışılagelmiştir.
Bu konudaki çalışmalarda özellikle septoplastinin ÖT işlevlerini düzeltip düzeltmediğine dair çelişkili sonuçlar
bildirilmiştir (1, 10, 11). Ancak hastalara septoplasti yapılan hiçbir çalışmada objektif burun açıklığını gösteren
rinomanometri çalışması yapılmamıştır.
Erciyes Med J 2014
Article in Press doi: 10.5152/etd.2014.8745
Şahin et al. Effect of Septoplasty on Eustachian Tube
Bu çalışmada septoplasti ile burun açıklığının sağlandığını rinomanometri ile objektif olarak gösterdiğimiz hastalarda septoplastinin
orta kulak basıncı ve ÖT işlevlerine etkisinin olup olmadığını göstermeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntemler
Çalışma kontrollü ve prospektif olarak tasarlandı; çalışma için Erciyes Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan izin alındı.
Burun tıkanıklığı şikayeti ile başvurup septum deviasyonu tanısıyla
septoplasti endikasyonu konan hastalar çalışmaya alındı. Septum
deviasyonu dışında burun tıkanıklığı yapan ya da Östaki tüpü işlevlerini bozan başka bir hastalığı olanlar ve kulak patolojisi olanlar
çalışma dışı tutuldu. Ayrıca hastalar ile benzer yaş ve cinsiyet dağılımına sahip ve burun tıkanıklığı olmayan sağlıklı gönüllüler ile
kontrol grubu oluşturuldu. Tüm katılımcılardan imzalanmış gönüllü olur formu alındı.
Burun açıklığı Rinomanometri (Rhino 4000, Homoth Medizinelektronik GmbH & CoKG, Hamburg, Germany) ile ölçüldü. Bunun
değerlendirilmesinde Total Nazal Rezistans (TNR) kullanıldı. TNR,
R=ΔP/V (R: Rezistans, Pa/cm3/s; ΔP: 150 Pa Basınç; V: Sağ ve sol
nazal pasajların inspiryumdaki nazal hava akımı toplamları, litre/
sn) denklemi ile hesaplandı. Hastalara preoperatif ve genel anestezi altında yapılan septoplastiden sonra 1. ve 3. aylarda rinomanometri ölçümü yapıldı. Ayrıca kontrol grubuna rinomanometri
ölçümü yapılarak TNR’nin normatif değerleri belirlendi.
Orta kulak basıncı pasif olarak ölçülen, ÖT işlevselliği ise Valsalva
ve Toynbee manevraları yaptırılarak ölçülen timpanometriyle (InTablo 1. Hastaların ve kontrol grubunun Total Nazal Rezistans
değerlerinin karşılaştırılması
Kontrol
Grubu
(n= 30)
Hasta
Grubu
(n=23)
p
Total Nazal Rezistans
0,27
Preoperatif
0,49
,000
(0,16-0,42)
(0,31-1,37)
(Pa/cm3/s)
[ortanca (min-maks)]
teracoustics AZ T, Impedance Auidometer, Denmark) değerlendirildi. Timpanometri ölçümü sonucunda timpanometrik tepe basıncı
(TTB) kaydedildi. Valsalva ve Toynbee manevralarıyla TTB’de ±10
daPa’dan fazla değişim olan kulaklar ÖT işlevselliği iyi [ÖTİ (+)],
±10 daPa’dan az değişim olanlar ÖT işlevselliği kötü [ÖTİ (-)] olarak değerlendirildi. Bu ölçümler hasta grubuna preoperatif ve postoperatif 1. ve 3 aylarda yapıldı.
Hasta grubunda preoperatif dönemden postoperatif döneme total
nazal rezistans, orta kulak basıncı ve Östaki tüpü işlevselliğindeki
değişim analiz edildi. Ayrıca hasta grubu ile kontrol grubunun total
nazal rezistans değerleri karşılaştırıldı.
İstatistiksel analiz
Verilerin dağılımının normalliği Shapiro-Wilk testi ile analiz edildi.
Hasta grubunda normal dağılım göstermeyen TNR ve TTB verileri ortanca ve minimum-maksimum değerleriyle tanımlandı. Hasta
grubunda TNR ve TTB değerlerinin zamana göre değişimi Freidman
testi ile Östaki tüpü işlevselliğinin zamana göre değişimi Cochran
Q testi ile analiz edildi. İki grubun TNR değerlerinin karşılaştırılmasında Mann-Whitney U testi kullanıldı. P değerinin 0,05’den
küçük olması anlamlı kabul edildi. İstatistiksel analizler için SPSS
15,0 programı kullanıldı.
Bulgular
Yaş ortalaması 22,78±7,29 (16-43) olan, 11’i erkek 12’si kadın toplam 23 hasta ve yaş ortalaması 25,13±7,04 (18-50) olan 17’si erkek
13’ü kadın toplam 30 sağlıklı birey çalışmaya dahil oldu.
Burun tıkanıklığı belirgin olan hastaların preoperatif TNR değerleri de buna uygun olarak kontrol grubuna göre anlamlı yüksek
olarak bulundu (p<0,001). Hastaların septoplasti ile burun açıklığı sağlandıktan sonra postoperatif 1. ve 3. aylarda TNR değerleri anlamlı şekilde düştü (p<0,001) ve postoperatif 3. ay kontrol
grubu ile aralarındaki fark anlamsız olarak saptandı (p>0,05).
(Tablo 1 ve 2) (Şekil 1).
Hastaların her iki kulaktaki TTB ortalamaları septoplasti öncesi
normal sınırlardaydı ve septoplastiden sonra da anlamlı bir değişim göstermedi (p>0,05) (Tablo 2) (Şekil 2). Aynı şekilde Östaki
tüpü işlevselliği oranları hem sağ hem sol kulakta postoperatif
1. ve 3. ayda, preoperatif döneme göre anlamlı değişim göstermedi
(p>0,05) (Tablo 2) (Şekil 3).
Postoperatif0,34 ,012
1. ay
(0,18-0,74)
Postoperatif0,27 ,418
3. ay
(0,19-0,88)
Tablo 2. Hastaların preoperatif, postoperatif 1. ay ve postoperatif 3. aydaki Total Nazal Rezistans, Timpanometrik Tepe Basıncı değerleri
ve Östaki tüpü işlevselliği oranlarının karşılaştırılması (n=23) (ÖTİ (+):Östaki tüpü işlevselliği iyi)
Preoperatif
Postoperatif 1. ay
Postoperatif 3. ay
p
Total Nazal Rezistans (Pa/cm /s)
[ortanca (min-maks)]
0,49
(0,31-1,37)
0,34
(0,18-0,74)
0,27
(0,19-0,88)
,000
-24
(-44-48)
-20
,308
,926
3
Timpanometrik sağ
-16
-16
Tepe Basıncı (daPa)
(-100-12)
(-44-46)
[ortanca (min-maks)]
sol
-20
-20
(-36-35) (-44-20)(-52-20)
,490
Östaki Tüpü İşlevselliği Oranı (%)
[ÖTİ (+)]
sağ
57
57
61
sol
65
65
57,751
Erciyes Med J 2014
Article in Press doi: 10.5152/etd.2014.8745
Şahin et al. Effect of Septoplasty on Eustachian Tube
Tartışma
Bu çalışmanın bulguları septoplasti ile burnunun etkin bir şekilde
açıldığı objektif olarak gösterilen hastalarda orta kulak basıncı ve Östaki Tüpü işlevselliğinde herhangi bir değişimin olmadığını gösterdi.
Timpanik membranın sağlam olduğu kulaklarda Östaki tüpü işlevlerinin değerlendirilmesinde timpanometrinin modifikasyonları
yanında, sonotubometri, manometri, şişirme-söndürme (inflationdeflation) testleri, Valsalva ve Toynbee manevraları kullanılır (12-
1,1
Total Nazal Rezistans
(Pa/cm3/s)
0,9
0,7
0,5
0,3
0,1
preoperatif
postoperatif
1. ay
postoperatif
3. ay
Şekil 1. Hastaların Total Nazal Rezistans değerlerinin zamana göre
değişimi
14). Klinikte kolay uygulanabilen bir yöntem olan Valsalva manevrasıyla TTB’nin pozitif yönde, Toynbee manevrasıyla da negatif
yönde 10 daPa’dan fazla değişmesi durumunda ÖT işlevselliğinin
iyi olduğu söylenebilir (1, 15). Biz de çalışmamızda ÖT işlevselliğini değerlendirmek için bu yöntemi kullandık.
Burun, paranazal sinüsler ve nazofarenks hastalıkları ÖT işlevlerini
bozabilmektedir (1-3). Burun tıkanıklığının ÖT işlevlerine etkisini inceleyen çalışmalardan Bonding ve ark.’nın (8) yaptığı klinik
çalışma ve Buchman ve ark.’nın (9) yaptığı deneysel çalışma çift
taraflı tam burun tıkanıklığı oluşturulduğunda orta kulak basıncının değiştiğini göstermiştir. Literatüre bakıldığında kısmi tıkanıklık
yapan septum deviasyonunda ise orta kulak basıncının normal
sınırlarda olduğu gösterilmiş, ÖT işlevselliği hakkında da çelişkili
sonuçlar bildirilmiştir (1, 10). Biz de bu çalışmada burun tıkanıklığı olan septum deviasyonlu hastaların ameliyat öncesi orta kulak
basınçlarının normal sınırlarda olduğunu, ameliyattan sonra 1. ve
3. aylarda normal sınırların dışına çıkmadığını ve burun açıklığının
sağlanması ile de ÖT işlevselliğinde değişim olmadığını gösterdik.
Septoplastinin ÖT işlevlerine etkisini değerlendiren çalışmalarda
septum deviasyonuna ek allerjik rinit, konka hipertrofisi, adenoid hipertrofisi gibi paranazal ve faringeal hastalıkların varlığı göz
önünde buındurulmalıdır. Bu hastalıkların varlığında septum deviasyonu ÖT işlevlerini daha da bozabilir ve bu hastalarda septoplasti ÖT işlevlerinin düzelmesine katkı yapabilir (11). Çalışmamızda
septum deviasyonuna ilave patolojileri olan hastalar dışlanarak yalnızca septum deviasyonunun ve septoplastinin ÖT üzerine etkisinin görülmesi amaçlanmıştır.
Burun tıkanıklığını ve bunun değişimini konu alan çalışmalarda
subjektif verilerden öte objektif verilerin kullanılması çalışmanın
25
Timpanometrik Tepe Basıncı
(daPa)
0
-25
-50
-75
preoperatif
postoperatif
1. ay
SAĞ
postoperatif
3. ay
preoperatif
postoperatif
1. ay
SOL
Şekil 2. Hastaların sağ ve sol kulaklarındaki Timpanometrik Tepe Basınçlarının zamana göre değişimi
postoperatif
3. ay
Erciyes Med J 2014
Article in Press doi: 10.5152/etd.2014.8745
Şahin et al. Effect of Septoplasty on Eustachian Tube
100
100
90
90
80
80
Yüzde %
70
70
Östaki Tüpü
İşlevselliği
60
50
60
50
kötü
40
40
iyi
30
30
20
20
10
10
0
preoperatif
postoperatif
1. ay
postoperatif
3. ay
preoperatif
SAĞ
postoperatif
1. ay
postoperatif
3. ay
0
SOL
Şekil 3. Hastaların sağ ve sol kulaklarındaki Östaki tüpü işlevselliği oranlarının zamana göre değişimi
güvenilirliğini artıracaktır (16-18). Biz bu çalışmada rinomanometri kullanarak çalışmaya alınan SD hastalarında burun tıkanıklığı
olduğunu ve septoplasti ile burun açıklığının sağlandığını objektif
olarak gösterdik. Bu çalışma septoplastinin orta kulak ve Östaki
tüpü işlevleri üzerine etkilerini incelerken cerrahinin etkinliğini rinomanometri ile objektif olarak ortaya koyması bakımından özellik
arz etmektedir. Zira her yapılan septoplastinin etkin olduğunu yani
burun açıklığını sağladığını söylemek mümkün değildir.
Finansal Destek: Yazarlar bu çalışma için finansal destek almadıklarını beyan etmişlerdir.
Hakem değerlendirmesi: Bağımsız hakemlerce değerlendirilmiştir.
Etik Komite Onayı: Bu çalışma için etik komite onayı Erciyes Üniversitesi Klinik Araştırmalar Etik Kurulu’ndan alınmıştır.
Sonuç
Hasta Onamı: Yazılı hasta onamı bu çalışmaya katılan hastalardan
alınmıştır.
Objektif olarak burun açıklığını sağladığı gösterilmiş septoplasti
orta kulak basıncında ve Östaki tüpü işlevselliğinde herhangi bir
değişime yol açmamaktadır.
Yazar Katkıları: Çalışma fikrinin tasarlanması: MİŞ. Deneylerin uygulanması: ŞG, ÜP. Verilerin analizi: ŞG, ÜP. Yazının hazırlanması:
MİŞ, İK. Tüm yazarlar yazının son halini okudu ve onayladı.
Kaynaklar
Conflict of Interest: No conflict of interest was declared by the
authors.
1.
Financial Disclosure: The authors declared that this study has received no financial support.
2.
Peer-review: Externally peer-reviewed.
3.
Ethics Committee Approval: Ethics committee approval was received for this study from the ethics committee of Erciyes University
Clinical Research Ethics Committee.
4.
Informed Consent: Written informed consent was obtained from
patients who participated in this study.
5.
Authors’ contributions: Conceived and designed the experiments
or case: MİŞ. Performed the experiments or case: ŞG, ÜP. Analyzed
the data: ŞG, ÜP. Wrote the paper: MİŞ, İK. All authors have read
and approved the final manuscript.
Çıkar Çatışması: Yazarlar herhangi bir çıkar çatışması bildirmemişlerdir.
6.
7.
8.
Salvinelli F, Casale M, Greco F, D’Ascanio L, Petitti T, Di Peco V. Nasal
surgery and eustachian tube function: effects on middle ear ventilation. Clinical Otolaryngology 2005; 30(5): 409-13. [CrossRef]
Farneti G, Denaro E. Rhino-pharingeal disease and tubal disease. Relations and influences. In Pirodda E, Editor. Middle Ear Disease and
Surgery. Bologna: Compositori; 1992.p.199-204.
Hone S, Moodley S, Donnelly M, Fenton J, Gormley P, Walsh M. The
effect of tonsillectomy on eustachian tube function. Clin Otolaryngol
Allied Sci 1997; 22(6): 511-4. [CrossRef]
Flynn T, Persson C, Moller C, Lohmander A, Magnusson L. A Longitudinal Study of Hearing and Middle Ear Status of Individuals With Cleft
Palate With and Without Additional Malformations/Syndromes. Cleft
Palate Craniofac J 2013. [Epub ahead of print]
Grote J, Kuijpers W. Middle ear effusion and sinusitis. J Laryngol Otol
1980; 94(2): 177-83. [CrossRef]
Park K. Otitis media and tonsils--role of adenoidectomy in the treatment of chronic otitis media with effusion. Adv Otorhinolaryngol
2011; 72: 160-3. [CrossRef]
Redaelli de Zinis LO, Parrinello G, Schreiber A, Nicolai P. Middle ear effusion in patients with sinonasal cancer treated by surgery with or without radiotherapy. Otolaryngol Head Neck Surg 2013; 148(4): 619-24. [CrossRef]
Bonding P, Tos M. Middle ear pressure during brief pathological conditions
of the nose and throat. Acta Otolaryngol 1981; 92(1-2): 63-9. [CrossRef]
Erciyes Med J 2014
Article in Press doi: 10.5152/etd.2014.8745
9.
10.
11.
12.
13.
Buchman CA, Doyle WJ, Swarts JD, Bluestone CD. Effects of nasal obstruction on Eustachian tube function and middle ear pressure. Acta
Otolaryngol 1999; 119(3): 351-5. [CrossRef]
Eyigör H, Osma Ü, Yılmaz MD, Aygener N, Buyruk A. Nazal septum deviyasyonlu hastalarda ameliyat başarısının orta kulak ventilasyonu üzerine etkisi. Kulak Burun Bogaz Ihtis Derg 2013; 23(1): 26-31. [CrossRef]
Maier W, Krebs A. Is surgery of the inner nose indicated before tympanoplasty? Effects of nasal obstruction and reconstruction on the eustachian tube. Laryngorhinootologie 1998; 77(12): 682-8. [CrossRef]
Bluestone CD. Assessment of Eustachian tube function. In Jerger J, Editor. Handbook of Clinical Impedance Audiometry. Acton, MA: American Electromedics 1975.p.127-48.
Swarts JD, Alper CM, Mandel EM, Villardo R, Doyle WJ. Eustachian
tube function in adults without middle ear disease. Ann Otol Rhinol
Laryngol 2011; 120(4): 220-5.
Şahin et al. Effect of Septoplasty on Eustachian Tube
14. Uzun C, Adali MK, Tas A, Koten M, Karasalihoglu AR, Devren M. Use of
the nine-step inflation/deflation test as a predictor of middle ear barotrauma in sports scuba divers. Br J Audiol 2000; 34(3): 153-63. [CrossRef]
15. Jerger J. Clinical experience with impedance audiometry. Arch Otolaryngol 1970; 92(4): 311-24. [CrossRef]
16. André RF, Vuyk HD, Ahmed A, Graamans K, Nolst Trenité GJ. Correlation between subjective and objective evaluation of the nasal airway.
A systematic review of the highest level of evidence. Clin Otolaryngol
2009; 34(6): 518-25. [CrossRef]
17. Pirilä T, Tikanto J. Unilateral and bilateral effects of nasal septum surgery demonstrated with acoustic rhinometry, rhinomanometry, and
subjective assessment. Am J Rhinol 2001; 15(2): 127-33. [CrossRef]
18. Singh A, Patel N, Kenyon G, Donaldson G. Is there objective evidence that septal surgery improves nasal airflow? J Laryngol Otol 2006;
120(11): 916-20. [CrossRef]