ege kuru meyve ve mamullerđ đhracatçıları bđrlđğđ 2014/15 sezonu
Transkript
ege kuru meyve ve mamullerđ đhracatçıları bđrlđğđ 2014/15 sezonu
EGE KURU MEYVE VE MAMULLERĐ ĐHRACATÇILARI BĐRLĐĞĐ 2014/15 SEZONU ÇALIŞMA RAPORU NĐSAN 2015 ĐÇĐNDEK ĐLER I. ÖNSÖZ ....................................................................................................................... 3 EGE KURU MEYVE VE MAMULLERĐ ĐHRACATÇILARI BĐRLĐĞĐ............................ 4 YÖNETĐM KURULU ........................................................................................................... 4 II. KURU MEYVE ĐHRACATI ...................................................................................... 5 III. BĐRLĐĞĐMĐZCE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR .................................................... 8 A. BĐRLĐĞĐMĐZ ÜYE DURUMU................................................................................................... 8 B. KURU MEYVE ÇALIŞTAYI .................................................................................................... 8 C. BULGARĐSTAN GÜMRÜKLERĐNDE YAŞANAN SORUNLAR........................................ 10 D. RUSYA FEDERASYONU'NA BĐTKĐSEL GIDA ÜRÜNLERĐ ĐHRACATINDA LISTE UYGULAMASI................................................................................................................................ 11 E. BĐRLEŞMĐŞ MILLETLER/AVRUPA EKONOMĐK KOMĐSYONU TOPLANTILARI ....... 11 F. DĐĐB KAPSAMINDA ĐHRACAT ............................................................................................ 12 G. OKULLARDA KURU MEYVE DAĞITIMI, KURU MEYVE KAMU SPOTU ................... 13 H. SEKTÖR KURULU VE TANITIM GRUBU TOPLANTILARI ............................................ 13 Đ. GIDA AR-GE PROJE PAZARI ............................................................................................... 13 IV. ULUSLARARASI ĐŞBĐRLĐKLERĐ ......................................................................... 16 A. FRUCOM.................................................................................................................................. 16 B. AVRUPA KURU MEYVELER GÜNÜ................................................................................... 16 C. INC-ULUSLARARASI KABUKLU VE KURU MEYVELER KONSEYĐ............................ 17 V. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM ............................................................................... 18 A. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM REKOLTE TAHMĐN ÇALIŞMALARI ............................... 18 B. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM ĐHRACATI ........................................................................... 19 C. Ç. K. ÜZÜMDE PESTĐSĐT KALINTISI SORUNUNA ĐLĐŞKĐN ÇALIŞMALARIMIZ........ 22 D. VERIM, KALITE VE GIDA GÜVENLIĞINI ARTIRMA PROJESI TOPLANTILARI ....... 24 E. BAĞLARDA SALKIM GÜVESĐ ĐLE MÜCADELEDE KULLANILAN BĐYOTEKNĐK MÜCADELE YÖNTEMLERĐNĐN YAYGINLAŞTIRILMASI ÇALIŞMALARI.......................... 25 F. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM STANDART ÇALIŞMALARI ............................................. 26 G. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM ÜRETĐCĐ ÜLKELER KONFERANSI ................................. 28 VI. KURU ĐNCĐR ........................................................................................................... 30 A. KURU ĐNCĐR REKOLTE TAHMĐN ÇALIŞMALARI ........................................................... 30 B. KURU ĐNCĐR ĐHRACATI ....................................................................................................... 31 C. AFLATOKSĐNLĐ KURU ĐNCĐRLERĐN ĐMHASI PROJESĐ .................................................. 34 D. KURU ĐNCĐR ÜRETĐCĐLERĐNE YÖNELĐK ÇALIŞMALAR ............................................... 35 E. MEYVE VE SEBZE KALĐTE KONTROLLERĐ ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI........... 36 F. KURU ĐNCĐRLERDE YAŞANAN AFLATOKSĐN SORUNU............................................... 37 G. KURU ĐNCĐR KALĐTESĐNĐN ARTTIRILMASI ĐÇĐN YAPILAN ÇALIŞMALAR.............. 38 H. KURU ĐNCĐR DANIŞMA NĐTELĐĞĐNDE GENEL KURUL TOPLANTILARI ................... 40 VII. KURU KAYISI......................................................................................................... 41 A. KURU KAYISI REKOLTE ÇALIŞMALARI ......................................................................... 41 B. KURU KAYISI ĐHRACATIMIZ ............................................................................................. 42 C. KURU KAYISI ÜRETĐCĐLERĐNE YÖNELĐK ÇALIŞMALAR ............................................ 45 D. KURU KAYISI’DA KÜKÜRT DĐOKSĐT SORUNU.............................................................. 46 E. ĐNÖNÜ ÜNĐVERSĐTESĐ ĐLE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE PROJELER............................ 47 VIII. ORGANĐK ÜRÜNLER ............................................................................................ 48 A. DÜNYADA VE TÜRKIYE'DE ORGANĐK TARIM .............................................................. 48 B. ORGANĐK ÜRÜN ĐHRACATI ................................................................................................ 50 C. EGE ĐHRACATÇI BĐRLĐKLERĐNCE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR ................................. 51 D. BIOFACH FUARI .................................................................................................................... 53 IX. 2015 YILI ĐŞ PROGRAMI ...................................................................................... 54 2 I. ÖNSÖZ Ülkemizin en önemli tarımsal ihraç sektörlerinden biri olan kuru meyve sektörümüz 2014 yılında 1,4 milyar dolarlık ihracat geliri ile başta Ege Bölgemiz olmak üzere ülkemiz ekonomisine büyük katkıda bulunmuştur. Sektörümüz, işletmelerimizin sahip olduğu yüksek üretim teknolojisi, kaliteli ürünleri, yüz yılı aşkın deneyimi, çekirdeksiz kuru üzüm, kuru incir ve kuru kayısı üretim ve ticaretindeki dünya liderliği ile ülkemiz tarım ürünleri ihracatında önemli bir yere sahiptir. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu olarak Birliğimiz üyelerinin bize vermiş olduğu temsil yetkisi ile geçtiğimiz yılda da sektörümüzün yaşadığı sorunlara çözüm bulabilmek, 2023 ihracat hedifimize ulaşabilmek için var gücümüzle çalışmaya devam ettik. Önümüzdeki dönemde de sektörümüzün gelişmesi ve karşılaştığı sorunları aşabilmesi için yakın işbirliği halinde olduğumuz tüm paydaşlar ile çalışmalarımıza devam edeceğiz. Yönetim Kurulumuzun çalışmalarına ve kuru meyve sektörümüze verdiğiniz destekler için siz değerli üyelerimize ve Kuru Meyve Şubesi çalışanları başta olmak üzere tüm personelimize teşekkür ediyoruz. Saygılarımızla, Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu 3 EGE KURU MEYVE VE MAMULLERĐ ĐHRACATÇ ILARI BĐRLĐĞĐ YÖNETĐM KURULU Birol CELEP Osman ÖZ Gürcan ŞEN Başkan Başkan Yardımcısı Başkan Yardımcısı Ahmet B. GÖKSAN Ahmet Fevzi ARUMAN Eliya ALHARAL Üye Üye Üye Nejat ALMIŞ Rafael ÇĐKUREL Tahsin ELMAS Üye Üye Üye Yurtcan BĐRYOL Yusuf GABAY Cumhur ĐŞBIRAKMAZ Üye Üye Genel Sekreter 4 II. KURU MEYVE ĐHRACATI Dünya kuru ve kabuklu meyveler sektörü kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm, kuru erik, kuru elma, fındık, kuru ananas, tropikal kuru meyveler, badem, ceviz, antep fıstığı, yer fıstığı, çam fıstığı, kaju, makademya cevizi, pekan cevizi, vb. gibi ürünleri kapsamakta, tüketicilerin doğal ürünlere ve sağlıklı beslenmeye olan ilgisinin artışına ve kuru meyvelerin insan sağlığı üzerindeki faydalarına yönelik bilimsel çalışmaların olumlu sonuçlarına paralel olarak sektörümüz giderek büyümektedir. Pazardaki talebe rağmen başta hava koşulları olmak üzere üretimi etkileyen faktörlere bağlı olarak kuru meyve ihracatımız sezonlara göre farklılıklar göstermektedir. Türkiye Geneli Kuru Meyve ve Mamulleri ihracatımız 2014 yılında bir önceki yıla göre miktar bazında %8 oranında azalarak 435.314 ton, değer bazında %1,5 oranında artarak 1,5 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılının 1 Ocak-31 Mart döneminde ise sektörümüzün ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre miktar bazında 9 oranında azalarak 91.090 ton, değerde % 12 oranında azalarak 291 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Aşağıdaki tabloda sektörümüzün uğraşım alanına giren başlıca ürün gruplarının Türkiye geneli itibariyle ihracat performansları yer almaktadır. Tablo 1: Ürün Grupları Đtibariyle Türkiye Geneli Kuru Meyve Đhracatı 2013 2014 01/01/2014 - 31/03/2014 01/01/2015 -31/03/2015 MĐKTAR TUTAR ORT MĐKTAR TUTAR ORT MĐKTAR TUTAR ORT MĐKTAR TUTAR ORT (TON) (1000$) FIYAT (TON) (1000$) FIYAT (TON) (1000$) FIYAT (TON) (1000$) FIYAT Ç. KURU ÜZÜM 213.799 489.187 2,288 226.511 478.431 2,112 32.916 90.228 2,741 54.707 96.804 1,770 KURU KAYISI 117.779 314.884 2,674 78.969 347.508 4,401 30.295 79.243 2,616 11.130 62.899 5,651 KURU ĐNCĐR 69.072 218.430 3,162 63.940 253.004 3,957 15.695 50.784 3,236 11.168 46.799 4,190 DĐĞ. MEY.KUR. 16.824 65.300 3,881 21.434 88.684 4,138 7.218 20.144 2,791 4.562 18.259 4,003 LEBLEBĐ 10.828 23.105 2,134 11.299 20.811 1,842 3.009 5.804 1,929 2.930 5.265 1,797 DĐĞ. KAV..MEYV. 11.269 41.952 3,723 11.745 46.120 3,927 3.053 11.817 3,871 2.342 8.254 3,524 CEVĐZLER 4.305 50.037 11,623 4.370 62.621 14,33 2.150 29.048 13,508 1.025 14.832 14,472 BADEMLER 9.460 94.999 10,042 6.487 73.506 11,331 2.144 23.477 10,951 1.146 15.218 13,277 ELMA KURUSU 3.388 7.421 2,19 2.542 5.297 2,084 849 1.876 2,210 776 1.343 1,730 ANTEP FISTIĞI 6.799 79.450 11,686 2.220 42.365 19,083 721 11.648 16,150 505 8.799 17,439 9.576 23.759 2,481 4.430 16.390 3,7 1.670 5.038 3,017 443 2.162 4,883 ÇAMFISTIĞI 559 28.085 50,242 420 22.372 53,267 48 2.839 59,527 245 10.189 41,512 ERĐK KURUSU 828 1.618 1,954 946 2.490 2,632 849 1.876 2,210 776 1.343 1,730 474.486 1.438.226 3,031 435.314 1.459.600 3,353 100.128 332.774 3,323 91.081 291.034 3,195 KAYISI VE ZERDALĐ ÇEK. TOPLAM 5 Grafik 1: Kuru Meyvelerin 2014 Yılı Kuru Meyve Đhracatındaki (Gelir) Payları 2014 yılında kuru meyve sektörümüzün başlıca pazarları incelendiğinde, en fazla ihracat geliri elde edilen ilk 3 ülkenin sırasıyla Almanya, Birleşik Krallık ve Fransa olduğu görülmektedir. Aşağıdaki tabloda 2014 yılında en fazla kuru meyve ihracatı yapılan ilk on ülke yer almaktadır. Tablo 2: Ürün Grupları Đtibariyle En Fazla Kuru Meyve Đhracatı yapılan Ülkeler 01.01.2013 - 31.12.2013 01.01.2014 - 31.12.2014 TUTA ÜLKE ADI ALMANYA B.KRALLIK FRANSA ABD HOLLANDA ĐTALYA AVUSTRALYA IRAK ĐSPANYA RUSYA IILK 10 ULKE TOPLAM DĐĞER ÜLKELER TUTA 01.01.2014 - 31.03.2014 MIKTAR DEĞER % % 01.01.2015 - 31.03.2015 TUTA TUTA MIKTAR DEĞER % % MĐKTA R MĐKTA R DEĞĐŞĐ DEĞĐŞĐ MĐKTA R MĐKTA R DEĞĐŞĐ DEĞĐŞĐ R (TON) (1000$) R (TON) (1000$) M M R (TON) (1000$) R (TON) (1000$) M M 11.897 42.405 14.033 37.217 18 -12 16.987 37.523 16.415 36.501 -3 -3 7.179 23.080 6.666 23.542 -7 2 8.212 26.687 3.331 15.951 -59 -40 4.600 14.058 7.854 16.125 71 15 2.521 10.572 2.840 14.764 13 40 3.288 9.103 5.093 13.858 55 52 2.808 11.557 2.692 15.446 -4 34 2.039 7.306 2.639 7.921 29 8 5.676 12.625 1.577 5.878 -72 -53 65.207 194.916 63.140 187.203 -3 -4 34.922 137.858 27.843 103.633 -20 -25 100.128 332.774 90.983 290.836 -9 -13 68.455 218.691 61.704 216.403 -10 -1 75.704 176.978 73.817 172.558 -2 -2 32.000 98.316 31.044 109.547 -3 11 26.172 78.147 22.664 98.911 -13 27 30.683 78.060 31.077 83.494 1 7 25.429 89.936 24.181 83.097 -5 -8 18.047 43.988 17.923 49.202 -1 12 13.221 49.404 9.621 48.385 -27 -2 10.687 33.810 12.467 38.809 17 15 23.085 52.003 13.363 38.719 -42 -26 323.483 919.333 297.861 939.125 -8 2 151.003 518.893 137.402 520.286 -9 0 474.486 1.438.226 435.263 1.459.411 -8 1 GENEL TOPLAM 6 2013 yılında kuru meyve ve mamulleri ihracatı yapılan ülke sayısı serbest bölgeler hariç 128 iken 2014 yılında 135'e yükselmiştir. Ülke grupları itibariyle 2014 yılı kuru meyve ihracatımız incelendiğinde AB ülkelerinin miktarda %66, değerde ise %58 pay sahibi olduğu görülmektedir. AB ülkelerini sırasıyla miktarda %9, değerde %11 payla Amerika ülkeleri, miktarda %8, değerde %9 pay ile Asya-Okyanusya Ülkeleri, miktarda %5, değerde %4 payla Eski Doğu Bloğu ülkeleri, miktarda %5 değerde %8,5 pay ile Orta Doğu ülkeleri izlemiştir. Aşağıdaki tabloda Genel Sekreterlikler bazında yapılan kuru meyve ihracat rakamları yer almaktadır. Tablo 3: Genel Sekreterlikler Bazında Yapılan Kuru Meyve Đhracatı 01/01/2013 - 31/12/2013 01/01/2014 - 31/12/2014 MIKTAR TUTAR MIKTAR (TON) (1000 $) 326.524 GAĐB 01/01/2014 - 31/03/2014 01/01/2015 - 31/03/2015 TUTAR MIKTAR TUTAR MIKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) 858.013 321.498 904.472 59.169 174.342 70.475 179.122 69.004 239.975 42.624 205.360 15.510 51.876 8.039 44.128 ĐĐB 25.932 184.166 21.384 172.114 6.508 56.223 3.773 32.948 AKĐB 35.548 103.570 30.662 111.032 13.223 28.191 4.575 23.056 KĐB 6.736 18.116 5.499 19.665 2.031 6.520 1.093 3.933 DAĐB 1.763 5.364 2.021 14.462 901 8.194 155 443 DENĐB 3.802 9.101 6.031 10.947 1.094 2.212 1.959 3.525 OAĐB 2.239 10.265 2.932 10.438 1.006 2.824 611 2.377 DKĐB 1.358 5.106 887 4.268 194 914 105 423 BAĐB 754 2.059 914 2.566 244 650 176 749 69 386 158 1.628 31 139 10 36 UĐB 545 1.304 364 1.085 97 326 6 55 ĐTKĐB 211 801 212 814 121 362 6 41 100.128 332.774 90.983 290.836 EĐB ĐMMĐB TOPLAM 474.486 1.438.226 435.184 1.458.851 7 III. A. BĐRLĐĞĐMĐZCE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR BĐRLĐĞĐMĐZ ÜYE DURUMU 31 Aralık 2014 itibariyle üye sayımız 406 olmuştur. B. KURU MEYVE ÇALIŞTAYI Kuru Meyve sektörümüzün son dönemde yaşadığı sorunların aşılabilmesi ve ilgili kurum/kuruluşlarla olan işbirliğinin daha da geliştirilmesi amacıyla 26-27 Mart 2015 tarihlerinde Çeşme'de bir Çalıştay düzenlenmiştir. Çalıştaya Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü, Ekonomi Bakanlığı Đhracat Genel Müdürlüğü temsilcileri, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü, Đzmir, Manisa, Aydın Tarım Đl Müdürlükleri temsilcileri, Ürün Borsalarının temsilcileri, Đncir Araştırma Đstasyonu, Manisa Bağcılık Araştırma Đstasyonu, Bornova Zirai Mücadele Araştırma Đstasyonu temsilcileri, üyelerimiz ile Yönetim Kurulumuz katılmışlardır. Çalıştay çerçevesinde ilk gün düzenlenen toplantıya 100'ün üzerinde kişi katılmış, akşam tüm misafirlerimizin davetli olduğu bir gala yemeği düzenlenmiştir. Gala yemeği sonrasında Otelde misafir edilen katılımcılar ikinci gün düzenlenen toplantıya iştirak etmişlerdir. Toplantıda ilk konuşmayı yapan Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Birol Celep; kuru meyvenin birçok sorunu bulunduğunu, bunların çözümü için sektör ve paydaşları ile sürekli işbirliği içinde olunduğunu, birçok konunun bu yolla çözüldüğünü, ancak gündemi oluşturan konuların bugün yapılacak çalıştayda ele alınarak çözüm bulunmasını amaçladıklarını ifade etmiştir. Çalıştayda, ele alınan ve gündemin ilk maddesi olan "Kuru Đncirde Kimyasal Madde Kullanımının ve Tağşişin Önlenmesi" konusuyla ilgili olarak, öncelikle konu uzmanları tarafından bilgiler verilmiştir. Verilen bilgilerden; kuru incirde ağartma (beyazlatma) amacıyla kullanılan kimyasal maddenin insan sağlığına zararlı olduğu, kimyasal maddenin belirleme amacıyla oluşturulan yöntemin şaşırtılması üzerine ikinci bir yöntemin geliştirildiği ve gerekli testlerden geçerek bu yeni yöntemin devreye alındığı, ancak bu yönteme de itirazlar olduğu belirtildi. Konuşmalarda, kamu temsilcileri; ürünün, bu ülke ürünü olması sebebiyle yapılan yanlışların ülkeyi de bağlayacağı, zaten bu sorunun yurt dışında da sıkıntı yaratmaya başladığı, incirin 8 beyazlatılmasının, ürünün bilinen özelliğinin farklılaşmasına yol açtığı, oysa önemli olanın; ürün hangi özellikleri taşıyorsa o haliyle satılması olduğu, ürün farklılaştırmasının zararının herkese yansıdığı, bu nedenle bunu yapanların mevzuatın öngördüğü yaptırımlarla karşı karşıya kalacaklarını ifade etmişlerdir. Kuru Đncirde Kimyasal Madde Kullanımının ve Tağşişin Önlenmesi: Sektör temsilcileri ve diğer katılımcılar; kimyasal madde kullanımına karşı olduklarını, ilerleyen süreçte bundan Türk incirinin zarar göreceğini, bu kadar değerli ürünün imajına zarar vermemek gerektiğini belirtmişlerdir. Bazı sektör temsilcileri de; bazı firmaların, yeni yönteme göre yapılan analiz sonuçlarına göre sorun yaşadıklarını iddia etmişlerdir. Bu kapsamda incirin homojen olmaması, kimyasal madde uygulanmış ürünle uygulama yapılmamış ürünlerin karışık olarak işletmelere gelmesinin mümkün olması, eskiden uygulanmış, ancak daha sonra rengi koyulaşmış incirlerin partilere karışabilmesinin mümkün olması nedenleri dikkate alınarak, ürününde kimyasal madde saptananların ürünlerinin ikinci defa yeni numune alınarak analize tabi tutulmasının, ayrıca bu güne kadar yapılan analizler incelenerek ve tespit edilen değerler dikkate alınarak kullanılan tespit limitin bilimsel sınırlar içinde yumuşatılmasını talep etmişlerdir. Geri Gelen Eşyalarda Yaşanan Sorunlar: Diğer gündem maddesi olan "Geri Gelen Eşyalarda Yaşanan Sorunlar" konusunda Sektör temsilcileri; yurt dışına gönderilen, kalite ve diğer nedenlerle geri gelen eşyaya, ithal eşya muamelesi yapıldığını, oysa bu ürünlerin yurt dışına çıkarken alıcı ve ülke isteğine göre hazırlandığını, işlem görmek ve yeniden yurt dışına gönderilmek istendiğinde işleyen prosedürün zaman alıcı olduğunu, bu nedenle zaman ve maddi kayıpların oluştuğunu belirttiler. Sektör temsilcileri; çözüm önerisi olarak da, riskli olarak değerlendirilen tarımsal ürünlerden "ayniyat tespiti" yapılmasını, bunun için çıkış sırasında numune alınmasını, bu ürünlerin çeşitli nedenlerle geri gelmesi halinde ise, dönen ürünle daha önce alınan numunenin karşılaştırılmasını, aynı ürün olduğunun anlaşılması halinde başka bir muameleye tabi tutulmaksızın girişine izin verilmesini önerdiler. Kamu temsilcileri; işlemlerin, Türk Gıda Kodeksi ve mikrobiyoloji kriterlerinden kaynaklandığını, kendilerinin bu çerçevede insan sağlığına zararlı ürünlerin belirlenmesi amacını taşıdığını, ancak maya ve küfün AB'de limiti olmadığını ve bakılmadığını, kendilerinin de bunu zorunlu olmaktan çıkarabilmek için çalışacaklarını ifade ettiler. 9 Son gündem maddesi "Diğer konular"da ise; sektörün bir diğer önemli konusu olan "Đlaç kalıntıları ve mücadelesi" değerlendirildi. Sektör; kalıntının üretim sürecindeki yanlış uygulamalardan kaynaklandığını, bunun ihracatçı ile doğrudan bir ilgisinin bulunmadığını, ancak bütün sıkıntıyı ihracatçının çektiğini, üretici eğitimi konusunda Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının yaptırım uygulamasında yarar olduğunu ifade ettiler. Kamu tarafı ise, çiftçi eğitimlerinin ne yazık ki çok etkili olmadığının bilindiğini, ihracatçının da, ürününde ilaç kalıntısı bulunan üreticinin ürününü ret etmesinin de bir çözüm olabileceğini, biyolojik mücadeleye daha fazla destek verilmesini düşündüklerini, ancak sektörün de farklı çözümler geliştirmesinde, örneğin "sözleşmeli üreticilik” konusuna da çalışmasının yararınaolacağını ifade etti. Sonuç ve Değerlendirme: Đki gün süren toplantı, sektörü ve işbirliği içerisinde olunan kurum ve kuruluşları bir araya getirmesi, sorunların gözden geçirilmesi açısından oldukça önemli olup, bundan sonraki sürecin daha olumlu bir şekilde yürütülmesinin önünü açmıştır. Bu çerçevede Çalıştay sonuçları Ekonomi Bakanlığı ve Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı'na iletilmiştir. C. BULGARĐSTAN GÜMRÜKLERĐNDE YAŞANAN SORUNLAR Bilindiği üzere Avrupa Birliği ülkeleri, kuru meyve ihracatımız açısından en önemli alıcı pazarımız olup, son dönemde AB’ye kuru meyve ihraç eden firmalarımız, Bulgaristan gümrüklerinde büyük sıkıntılar yaşadıklarını dile getirmektedirler. Konu ile ilgili olarak Filibe Ticaret Ataşeliğimizden alınan bilgi notu Bulgaristan gümrüklerinde sorun yaşamamalarını teminen üyelerimize iletilmiştir. Bilgi notunda ifade edilen hususlara karşın, üye firmalarımızın Bulgaristan gümrüklerinde yaşadıkları sıkıntılarının devam ettiği öğrenilmiş ve Ekonomi Bakanlığımız ve Filibe Ticaret Ataşeliğimiz nezdinde girişimlerde bulunulmuştur. Ayrıca ihracatçılarımızın Bulgaristan gümrüklerinde aflatoksin kontrolleri ile ilgili yaşadağı sıkıntılar FRUCOM'a da iletilmiş ve konu ile iglili olarak yardımıcı olunması talep edilmiştir. Konu ile ilgili olarak FRUCOM'dan alınan son bilgilendirme mesajında Avrupa Komisyonu'nun 884/2014 sayılı Tüzüğünün 9 (4) maddesinin uygulanması ile ilgili olarak bir kılavuz hazırladığı öğrenilmiştir. (http://ec.europa.eu/food/food/chemicalsafety/contaminants/docs/guidance_art-94.pdf) 10 D. RUSYA FEDERASYONU'NA BĐTKĐSEL GIDA ÜRÜNLERĐ ĐHRACATINDA LISTE UYGULAMASI Rusya Federasyonu'na Bitkisel Gıda Ürünleri Đhracatında Liste uygulaması Gıda Tarım Hayvancılık Bakanlığı ve Rus tarafı arasında imzalanan 2 Temmuz 2008 tarihli Memorandum çerçevesinde devam etmektedir. Bu çerçevede Rusya’ya kuru meyve ihracatı yapmak isteyen firmaların Birliğimize başvurmaları gerekmektedir. Birliğimize ulaşan evraklar Ekonomi Bakanlığı’na gönderilmekte, Ekonomi Bakanlığı ise bu evrakları Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’na göndermektedir. Đhracatçı firma listeleri her yıl Mart-Haziran-Eylül-Aralık aylarında güncellenmekte, bir önceki dönemde 50.000 ABD Doları’nın altında ihracatı olan firmalar listeden çıkarılmaktadır. E. BĐRLEŞMĐŞ MILLETLER/AVRUPA EKONOMĐK KOMĐSYONU TOPLANTILARI Đhracatında dünya lideri olduğumuz kuru kayısı, kuru incir, çekirdeksiz kuru üzüm ürünlerinin Birleşmiş Milletler/Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) standartlarının oluşturulması/revize edilmesi amacıyla çeşitli Teknik Toplantılar düzenlenmekte olup, bu toplantılara ülkemiz adına Ekonomi Bakanlığı temsilcileri katılmaktadır. Ekonomi Bakanlığımızın kuru meyveler ile ilgili Standart tasarılarına ilişkin üyelerimiz görüşlerini talep eden yazıları çerçevesinde geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da üyelerimizin görüşleri Bakanlığımıza iletilmiştir. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Tarımsal Kalite Standartları 62. Kuru ve Kurutulmuş Ürünler Uzmanlar Grubu Toplantısı 16-19 Haziran 2014 tarihlerinde Cenevre'de düzenlenmiştir. Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Tarımsal Kalite Standartları 61. Kuru ve Kurutulmuş Ürünler Uzmanlar Grubu toplantısında görüşülecek olan çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı ve kuru incir standartlarına ilişkin, Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetim Genel Müdürlüğü temsilcisi, Batı Anadolu Bölge Müdürlüğü, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyeleri ve sektör temsilcilerinin katılımları ile bir toplantı gerçekleştirilmiş, toplantıda belirlenen ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliğimiz Yönetim Kurulu tarafından onaylanan görüş ve önerilerimiz Bakanlığımıza iletilmiştir. Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) Tarımsal Kalite Standartları 62. Kuru ve Kurutulmuş Ürünler Uzmanlar Grubu Toplantısı ise 29 Haziran-3 Temmuz 2015 11 tarihleri arasında Đzmir'de düzenlenecektir. Bu toplantıda görüşülecek incir, kayısı ve üzüme ait standart değişiklikleri ile ilgili olarak 17 Nisan 2015 tarihinde Ekonomi bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi genel Müdürlüğü temsilcileri, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Öğretim Üyeleri, Birliğimiz ve üyelerimizin teknik uzmanlarının katılımı ile bir değerlendirme toplantısı yapılmıştır. Diğer yandan, 14-16 Nisan 2015 tarihlerinde Cenevre'de düzenlenecek olan Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM/AEK) genel oturumunda kuru ve kurutulmuş ürünlere ilişkin gerçekleştirilecek olan sergide sunulmak üzere Ekonomi Bakanlığımızın talebiyle çeşitli boy ve ambalajlarda çekirdeksiz kuru üzüm, kuru kayısı, kuru incir ve antep fıstığı, ayrıca tanıtım materyalleri hazırlanarak gönderimi yapılmıştır. Birleşmiş Milletler salonunda açılan sergide ürünlerimizin büyük beğeni aldığı ve ülkemizin en iyi şekilde temsil edildiği öğrenilmiştir. F. DĐĐB KAPSAMINDA ĐHRACAT Üyelerimizin Birliğimize yaptığı sözlü başvurulardan, başta kuru meyve sektöründe düzenlenen Dahilde Đşleme Đzin Belgeleri olmak üzere; hurma, thompson tipi kuru üzüm, kuş üzümü, portakal-limon kabuğu, kuru meyve (kuru erik, kuru armut vb.), kuru üzüm için kullanılan muhtelif parlatma yağları, kapari, yeşil karabiber, gümüş soğan vb. hammadde ithalini öngören DĐĐB’lerin, belge özel şartları kısmında ayniyat tespitine ilişkin şerh eklendiği öğrenilmiştir. Bu çerçevede Ekonomi Bakanlığı'na bir yazı iletilerek söz konusu hammaddeler kullanılarak üretilen ürünlerde ayniyat tespitine ilişkin gümrüklerde çeşitli sıkıntıların yaşanması ve bu sıkıntılar sebebiyle ayniyat tespitinin mümkün olmaması nedeniyle, düzenlenmiş ve düzenlenecek olan Dahilde Đşleme Đzin Belgelerinde söz konusu ayniyat şerhinin kaldırılması talep edilmiş, bu talebimiz üzerine bazı ürünler için DĐR otomasyondaki şerh koyulmasının kaldırıldığı öğrenilmiştir. 12 G. OKULLARDA KURU MEYVE DAĞITIMI, KURU MEYVE KAMU SPOTU Geçtiğimiz dönemde Birliğimizce ülkemizde düşük miktarda olan kuru meyve tüketiminin arttırılması ve tüketim alışkanlığı kazandırılması için okullarda kuru meyve dağıtımı için ilgili Bakanlıklar nezdinde girişimlerimiz olmuştur. Bu girişimlerimizin de katkısıyla önümüzdeki günlerde okullarda çekirdeksiz kuru üzüm dağıtılması beklenmektedir. Bunun yanısıra Kuru Meyveler ile ilgili bir Kamu Spotu hazırlanarak yayımlanması, diğer yandan ilköğretimden başlayarak liselere kadar tüm ders kitaplarının ilgili kısımlarına kuru meyvelerin yararına dikkat çeken bilgilerin konulması, matematik problemlerine incir, üzüm, kayısı v.d. meyve adlarının serpiştirilerek okul çağındaki çocuklarımızın kuru meyveleri daha yakından tanımasının sağlanması, ayrıca ilköğretim okullarında kuru meyveler ve iyi tarım uygulamaları ile ilgili çeşitli kompozisyon yarışmaları yapılarak bu konuda bir farkındalık yaratılması konusunda da çalışmalar yürütülmesi planlanmaktadır. H. SEKTÖR KURULU VE TANITIM GRUBU TOPLANTILARI Sekreteryası Birliğimizce yürütülen Kuru Meyve Sektör Kurulu ve Kuru Meyve Tanıtım Grubu, geçtiğimiz yıl içerisinde Birliğimiz, Đstanbul ve Güneydoğu Anadolu Đhracatçı Birliklerinin temsilcilerinin katılımıyla bir araya gelmiş, sektörümüzün yaşadığı sorunların görüşülmesi ve Tanıtım Grubumunuzun çalışmaları hakkında değerlendirmelerde bulunulmuştur. Đ. GIDA AR-GE PROJE PAZARI Bilindiği üzere, gıda ve tarım sektörünün gelişimine katkı sağlamak, üniversite-sanayi işbirliğini güçlendirmek, yeni teknoloji ve üretim metotları geliştirmek ve 2023 yılı için öngörülen 55 milyar dolarlık gıda ihracatı hedefine ulaşmak amaçlarına yönelik olarak 30’u yabancı olmak üzere toplam 176 adet projenin sergilendiği “II. Uluslararası Gıda Ar-Ge Proje Pazarı” etkinliği 03-04 Haziran 2013 tarihlerinde Đzmir’de Swissotel Grand Efes’te düzenlenmiştir. Yürütme Kurulu Başkanlığını Yönetim Kurulu Başkanımız Birol Celep'in üstlendiği “III. Gıda Ar-Ge Proje Pazarı” etkinliği de 21-22 Nisan 2015 tarihlerinde Đzmir’de Swissotel Grand Efes’te gerçekleştirilmiştir. Türkiye genelinde 450 proje başvurusu alınan etkinlikte, 18 başlık altında gruplanan projelerin 49 hakem tarafından değerlendirilmiş, 450 projenin 179’u Gıda Ar-Ge proje pazarında yarışmasına uygun bulunmuş ve en yüksek puana sahip 60 projenin sergilenmesi kararlaştırılmıştır. Etkinliğin ilk gününde Ekonomi Bakan Yardımcımız Sayın Adnan Yıldırım, Đzmir Belediye Başkan Yardmıcısı Sayın Sırrı Aydoğan ve Yürütme Kurulu Başkanı Sayın Birol Celep tarafından açılış konuşması yapmıştır. 13 Sayın Adnan Yıldırım yaptığı açılış konuşmasında 18 trilyon dolarlık dünya ihracatının yaklaşık 1,5 trilyon dolarlık kısmının tarım sektörüne ait olduğunu, her 100 dolarlık ihracatın 8 dolardan fazlasının tarım sektörü tarafından yapıldığını vurgulayarak, Türkiye’nin 2023 yılı tarım vizyonunun tarımsal ekonomik büyüklük açısından dünyanın ilk 5 ülkesi içerisinde yer almak ve 150 milyar dolar tarımsal hasıla ile 40 milyar dolar tarım ihracatına ulaşmak olduğunu ifade etti. Açılış konuşmalarını takiben Ege Đhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk ile Gıda Ar-Ge Proje Pazarı Yürütme Kurulu Başkanı Birol Celep tarafından Ekonomi Bakan Yardımcısı Adnan Yıldırım’a plaket takdimi yapılarak etkinlik programına geçildi. Etkinliğin ilk gününde Đzmir Ticaret Borsası Başkanı Sn. Işınsu KESTELLĐ'nin moderatörü olduğu Tarımda Sürdürülebilirlik konulu bir panel düzenlenmiştir. Sayın Kestelli “Dünya uzun yıllardır sürdürülebilirlik konusunda kafa yoruyor. Tarımın sürdürülebilirliği sorunu, bugün insanlığın maruz kaldığı en yakıcı tehditlerden biri. Hızla büyüyen dünya nüfusu, her geçen gün daha çok besine ihtiyaç duyuyor. Buna karşılık, ekilebilir alanların genişleme olanakları çok kısıtlı ve ancak doğal alanlar ile yabani hayat ortamlarının yok edilmesiyle elde edilebiliyor. 1980’den 2011’e kadar dünya nüfusu yüzde 55 artarken, ekilebilir tarım arazilerindeki artış sadece yüzde 5 olmuş. TÜĐK verilerine göre son 10 yılda Türkiye, tarım arazilerinin yüzde 10,4’ünü kaybetti. Bu veriler ışığında artık biliyoruz ki tarımsal üretimi artırmanın tek yolu birim alandan daha çok ürün alınması, yani verimin artırılması.” sözleriyle paneli açmıştır. Panelde FAO Türkiye Temsilcisi Sn. Melek ÇAKMAK tarafından "Sürdürülebilir Tarımda Đnovasyon ve Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Rolü: FAO Perspektifi" konulu bir sunum gerçekleştirilmiştir. Sonrasında Anadolu ETAP Taze Meyve Operasyonları Direktörü Sn. Tolga Mengi tarafından "Sürdürülebilir Tarım Girişiminde bir Örnek: Anadolu Etap" isimli bir sunum gerçekleştirilmiştir. Zeytinyağı üretim atığından üretilen ve doğada kendiliğinden yok olan biyobozunur gıda ambalajından, meyve ve sebze tozları ile antioksidan aktivitesi arttırılmış çikolataya kadar birçok 14 yenilikçi ve özgün projenin sergilendiği etkinlikte 21 Nisan akşamı ilk üç dereceye giren projeler açıklandı. Türkiye Đhracatçılar Meclisi Başkanı Mehmet Büyükekşi, Ege Đhracatçı Birlikleri Koordinatör Başkanı Sabri Ünlütürk ile Gıda Ar-Ge Proje Pazarı Yürütme Kurulu Başkanı Birol Celep tarafından ödülleri verilen projeler şu şekilde sıralandı; 15 bin TL.’lık birincilik ödülünü Ege Üniversitesi, Eczacılık Fakültesi, Temel Eczacılık Bilimleri Bölümü, Analitik Kimya Anabilim Dalı’ndan Ece Ekşin, Gülşah Çongur ve Arzum Erdem Gürsan gıdalarda glütenin elektrokimyasal tayinine yönelik kullan-at sensör teknolojisi projesi ile kazandı. 10 bin TL.’lık ikincilik ödülünü Necmettin Erbakan Üniversitesi, Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi, Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Mustafa Kürşat Demir’e ısıl olmayan teknolojiler ile buğday rüşeymi stabilizasyonu projesi ile aldı. 7 bin 500 TL.’lık üçüncülük ödülünün sahibi ise Gaziantep Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü’nden Aykut Önder Barazi ve Bengisu Erşan’ın birlikte hazırladığı erimeyen lokum dondurması projesinin oldu. Ayrıca üç projeye 1 bin 500 TL.’lık mansiyon ödülü verilirken, Đzmir’li iki lise öğrencisi de yarışmanın en genç katılımcıları olarak yaratıcı fikirleri ile özel ödüllere sahip oldu. Etkinliğin ikinci gününde Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü’nden Prof. Dr. Uygun Aksoy'un moderatörlüğünde Tire Süt Kooperatifi Başkanı Mahmut Eskiyörük ve Pınar Enstitüsü Direktörü Ümit Savcıgil’in konuşamacı olarak katıldığı “Başarı Öyküleri” konulu bir panel de gerçekleştirilmiştir. 15 IV. ULUSLARARASI ĐŞBĐRLĐKLERĐ Birliğimiz, geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da International Federation of Organic Agriculture Movements (IFOAM), Avrupa Kuru Meyve, Kabuklu Yemişler, Konserveler ve Benzeri Ürünler Ticaret Federasyonu (FRUCOM), Uluslararası Kabuklu ve Kuru Meyveler Konseyi (INC) üyeliklerini ve bu kurumlarla kurduğu yakın işbirliğini devam ettirmiştir. A. FRUCOM Birliğimiz 2004 yılından beri FRUCOM’un gözlemci üyesi olup, AB’ye yönelik kuru meyve ihracatımızda karşılaşılan güçlüklerin aşılması için FRUCOM ile sürdürdüğümüz işbirliği bu yıl da devam etmiştir. Almanya’nin Hamburg kentinde 13 Kasim 2014 tarihinde düzenlenen ve FRUCOM’un gözlemci statüsündeki üyelerine açik olan toplantisina Yönetim Kurulu Başkan Yardımıcımız Gürcan Şen, Üyemiz Nejat Almış, Genel Sekreterliğimiz Şefi Ece Tırkaz ve Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uygun Aksoy katılım sağlamıştır. Prof. Dr. Uygun Aksoy, toplantıda kuru kayisida kükürt limitleri ile ilgili bir sunum gerçekleştirmiştir. Kaliforniya Almond Board’dan Gabriele Ludwig’in, Findik Ihracatçilari Birliği’ni temsilen Dursun Oğuz Gürsoy’un, INC Genel Sekreteri Goretti Guasch’in açiklamalari, FRUCOM temsilcilerinin Rusya’nin belirli gida ürünleri için AB üyesi ülkelere uyguladiği ithalat yasağinin FRUCOM üyelerine etkisi ile ilgili açıklamaları dinlenmiş, bilgi edinilmiştir. Ayrıca, FRUCOM yetkililerince AB’nde yerleşik alicilarin Türkiye’den ithal ettikleri kuru incirlerde kmyasal madde kullanildiğina dair ulusal otoritelerine bildirimde bulunduklari ve AB Komisyonu yetkilisi Frans Verstraete’nin konu ile ilgili olarak Türk otoritelerinden bilgi istendiği ifade edilmiş ve konunun aydinlatilmasi talep edilmiştir. Bu çerçevede ülkemizin gerekli çalışmaları yaptığı konusunda bilgi verilmiştir. B. AVRUPA KURU MEYVELER GÜNÜ 29. Avrupa Kuru Meyveler Toplantisi 14 Kasim 2014 tarihinde Hamburg’ta Grand Elysee Otel’in Konferans Salonunda düzenlenmiştir. Toplantıya Yönetim Kurulu Başkan Yardımıcımız Gürcan Şen, Üyemiz Nejat Almış, Genel Sekreterliğimiz Şefi Ece Tırkaz ve Ege Üniversitesi 16 Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uygun Aksoy katılım sağlamıştır. Waren-Verein Der Hamburger Börse Kuru Meyveler ve Kabuklu Yemişler Bölümü Başkani Frank Rump’ın açılış konuşmasini ve moderatörlüğünü yaptığı toplantıda, Frucom Başkani Martin Rome FRUCOM’un çalişmalari hakkinda bilgi vermiş, Waren-Verein Der Hamburger Börse Ceo’su Dr. Helena Melnikov, FRUCOM Genel Sekreteri Christine Moser, Eurofins Labaratuvarindan Jochen Riehle ve Dfa’dan Thomas Jones, California Almond Board’dan Gabriele Ludwig ve ülkemiz adina Ece Tırkaz bir sunum yapmış ve sunumunda kuru meyvelerin üretim ve ihracatina ilişkin bilgiler ve kuru meyve tanitim grubu hakkinda bilgi vermiştir. C. INC-ULUSLARARASI KABUKLU VE KURU MEYVELER KONSEYĐ INC 1983 yılında kuru ve kabuklu meyvelerin ticareti, üretimi, dağıtımı ve tüketimi ile ilgili tüm kesimleri bir çatı altında toplamak üzere kurulmuş bir organizasyondur. Kabuklu ve kuru meyvelerin sağlık üzerine etkileri, besin değerleri, istatistikler, standartlar ve yönetmelikler konusunda uluslararası bir kaynak olan INC’nin yaklaşık 50 ülkeden üyesi bulunmaktadır. Birliğimizin INC’ye üyeliği 2014 yılında da devam etmiştir. INC’ye ülkemizin üretiminde dünya lideri olduğu ürünler ile ilgili üretim ve ihracat istatistikleri verilmekte, her yıl düzenlenen dünya Kongrelerine katılım sağlanarak ülkemiz adına bir sunum yapılmaktadır. INC’nin 33. Dünya Kabuklu ve Kuru Meyveler Kongresi 20-22 Mayıs 2014 tarihlerinde Melbourne’de düzenlenmiştir. Birliğimiz temsilcileri Kongre oturumlarına, Sn. Osman ÖZ INC Yürütme Kurulu toplantısına katılmış, aynı zamanda ülkemiz adına bir sunum gerçekleştirmiştir. Kongre’ye katılan INC Bilimsel Komite üyesi Prof. Dr. Uygun Aksoy tarafından hazırlanan rapor ve Kongre süresince yapılan sunumlar üyelerimize iletilmiştir. 17 V. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM A. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM REKOLTE TAHMĐN ÇALIŞMALARI 2014-15 Sezonu Ege Bölgesi Çekirdeksiz Kuru Üzüm Rekoltesi tespit çalışmaları 07.07.201423.07.2014 tarihleri gerçekleştirilmiş ve 2014/15 ürün yılı çekirdeksiz kuru üzüm rekolte miktarının, hava koşullarının normal düzeylerde devam etmesi halinde 328.167 ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. Aşağıdaki tabloda yıllar itibariyle bağ alanları ve rekolte miktarları sunulmuştur. Tablo 4: Sezonlar Đtibariyle Bağ Alanı / Rekolte Miktarı SEZON 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 BAĞ ALANI (DEKAR) 761.310 783.730 794.180 812.116 820.850 850.790 861.560 854.420 850.420 849.715 849.715 849.715 849.715 967.606 983.559 REKOLTE (TON) 255.000 200.000 210.000 200.000 250.000 220.000 274.000 240.000 310.000 270.000 248.547 268.949 310.000 242.635 328.167 Grafik 2: Sezonlar Đtibariyle Bağ Alanı / Rekolte Miktarı 18 B. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM ĐHRACATI Tablo 5: Sezonlar Đtibariyle Ç.K.Üzüm Đhracatı SEZON 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15* ĐHRACAT (TON) 234.653 206.466 208.281 194.564 241.091 208.252 267.180 197.133 282.065 209.700 207.403 215.460 248.333 189.946 170.370 (*)31 Mart 2015 itibariyle Grafik 3: Sezonlar Đtibariyle Çekirdeksiz Kuru Üzüm Đhracatı (*)31 Mart 2015 itibariyle 2013/2014 sezonunda 93 ülkeye çekirdeksiz kuru üzüm ihracatı yapılmış olup aşağıdaki tablodan görüleceği üzere değer olarak en fazla çekirdeksiz kuru üzüm ihraç ettiğimiz ilk 10 ülkeye yapılan ihracatımız, toplam gelirimizin %88'ini oluşturmaktadır. AB ülkelerine yapılan ihracat gelirimiz toplam çk üzüm ihraç gelirimizin %84'ünü oluşturmaktadır. 19 Tablo 6: Birlikler Bazında Çekirdeksiz Kuru Üzüm Đhracatı 01/09/2012 - 31/08/2013 01/09/2013 - 31/08/2014 01/09/2013 - 31/03/2014 01/09/2014 - 31/03/2015 MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) EĐB 246.253 530.485 182.686 453.303 105.816 277.186 166.720 300.238 KĐB 1.086 2.996 1.061 3.330 856 2.603 1.165 2.236 ĐĐB 361 958 285 1.136 105 520 387 723 AKĐB 345 803 356 653 143 411 382 650 40 112 277 535 12 49 242 440 OAĐB 5 31 126 328 76 208 2 19 GAĐB 309 650 137 321 43 130 1.163 1.747 DAĐB 14 28 15 20 4 11 2 5 BAĐB 0 0 1 6 0 1 254 284 ĐMMĐB 0 2 2 6 0 1 1 7 DKĐB 23 45 0 0 0 0 8 15 ĐTKĐB 20 60 0 0 0 0 0 0 Genel 248.456 536.171 184.946 459.638 107.055 281.119 170.326 306.364 DENĐB Toplam Tablo 7: Başlıca Ülkeler Đtibariyle Çekirdeksiz Kuru Üzüm Đhracatı 01.09.2012-31.08.2013 BĐRLEŞĐK 01.09.2013-31.08.2014 01.09.2013-31.03.2014 01.09.2014-31.03.2015 MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) 69.370 153.012 51.833 128.778 30.755 78.468 40.637 75.753 ALMANYA 44.216 98.437 27.318 71.681 17.658 47.658 28.165 51.132 HOLLANDA 27.690 56.549 19.988 49.580 11.554 30.245 21.265 38.208 ĐTALYA 17.293 35.975 15.878 39.263 10.540 27.219 12.540 22.988 FRANSA 14.724 32.459 13.092 34.136 8.109 22.211 9.817 18.220 AVUSTRALY 14.487 30.032 11.384 24.021 4.249 10.150 6.036 10.088 BELÇĐKA 14.609 29.876 9.718 23.862 5.482 14.170 8.827 15.232 KANADA 8.087 16.840 5.562 13.185 3.477 8.956 5.275 9.062 ĐSPANYA 4.855 10.503 5.026 12.313 2.091 6.124 4.219 7.024 ĐRLANDA 4.093 8.715 3.232 7.363 1.726 4.493 2.767 4.417 219.424 472.399 163.031 404.182 95.641 249.694 139.548 252.124 29.032 63.772 21.915 55.457 11.414 31.424 30.822 54.303 248.456 536.171 184.946 459.638 107.055 281.119 170.370 306.428 KRALLIK A ĐLK 10 ÜLKE TOPLAM DĐĞ.ÜLKELER TOPLAM 20 Grafik 4: 2013/14 Sezonunda Başlıca Ülkelerin Türkiye Geneli Ç.K. Üzüm Đhracatındaki (Gelir) Payları 2013/14 sezonunda hedef ülkelere yapılan çekirdeksiz kuru üzüm ihracatının 5.028 ton, ihracat gelirimizin 13.5 milyon dolar olduğu görülmektedir. Sektörümüz için belirlenmiş olan Hedef Ülkelere yapılan çekirdeksiz kuru üzüm ihracat tablosu aşağıda sunulmuştur. Tablo 8: Hedef Ülkelere yapılan ÇK Üzüm Đhracatı ÜLKE 01.09.2012- 01.09.2013- 01.09.2013- 31.08.2013 31.08.2014 31.03.2014 MĐKTA DEĞER MĐK DEĞER R (1000$) TAR (1000$) (TON) (TON ) MIKT 01.09.201431.03.2015 DEĞE MĐKT DEĞE MĐKT DEĞE AR R AR R (TON) (1000$ (TON) (1000$ AR % R% DEĞĐŞ DEĞĐŞ ĐM ĐM ) MIKTAR DEĞER % % DEĞĐŞĐM DEĞĐŞĐ ) M RUSYA 2.740 6.589 2.270 6.701 -17 2 1.400 4.229 2.313 4.901 65 16 JAPONYA 1.447 3.517 1.614 4.331 12 23 850 2.366 1.124 2.513 32 6 ÇĐN 618 1.425 521 1.591 -16 12 301 896 391 830 30 -7 BREZĐLYA 137 263 635 1.163 364 342 47 106 1.242 1.967 2.543 1.756 ABD 77 194 69 209 -10 8 69 208 387 948 461 356 MALEZYA 76 158 72 173 -5 9 27 91 262 400 870 340 182 407 46 130 -75 -68 44 123 44 91 0 -26 ENDONEZYA 3 7 4 12 33 71 4 9 3 5 -25 -44 HINDISTAN 0 0 0 0 0 0 0 0 5.279 12.560 5.231 14.308 -1 14 2.742 8.028 5.765 11.654 110 45 243.176 523.611 179.7 445.330 -26 -15 104.31 273.09 164.60 294.77 58 8 4 1 5 4 107.05 281.11 170.37 306.42 59 9 5 9 0 8 G. KORE HEDEF ÜLK. TOPLAM DĐĞER ÜLKELER TOPLAM 15 248.456 536.171 184.9 46 459.638 -26 -14 21 C. Ç. K. ÜZÜMDE PESTĐSĐT KALINTISI SORUNUNA ĐLĐŞKĐN ÇALIŞMALARIMIZ 2009/10 sezonundan itibaren Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliğimiz, Đzmir Ticaret Borsası, Alaşehir Ticaret Borsası, Salihli Ticaret Borsası, Manisa Ticaret Borsası, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (GTHB) Manisa, Đzmir ve Denizli Đl Müdürlükleri, Bornova Zirai Mücadele Araştırma Đstasyonu, Manisa Bağcılık Araştırma Đstasyonu, Tariş Üzüm Birliği katkı ve destekleri ile Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi koordinatörlüğünde yürütülen “Çekirdeksiz Kuru Üzümde Verim, Kalite ve Gıda Güvenliğini Artırma” projesi 2014/2015 sezonunda da devam etmiştir. Söz konusu proje çerçevesinde üreticilere yönelik olarak hazırlanan “Kurutmaya Yönelik Sultani Çekirdeksiz Üzüm Yetiştiriciliği” el kitapçığı ve “EK-3 Bilgi Notu bağa ruhsatlı ilaçlar ve MRL değerleri listesi” kitapçığından 1.000’er adet, ayrıca Kalıntı ve Okratoksin-A ile ilgili bilgilendirme Afiş ve Broşürlerinden 500’er adet dağıtılmıştır. 2015/2016 sezonu öncesinde ise “Kurutmaya Yönelik Sultani Çekirdeksiz Üzüm Yetiştiriciliği” el kitapçığı ve “EK-3 Bilgi Notu bağa ruhsatlı ilaçlar ve MRL değerleri listesi” kitapçığından 10.000’er adet ayrıca Kalıntı, Okratoksin-A ve Salkım Güvesi ile Mücadele ile ilgili bilgilendirme Afiş ve Broşürlerinden 1000’er adet yaptırılıp üretim bölgelerinde paydaşlara dağıtılacaktır. BÖLGESEL GÖZLEMLER 2015/16 ÇKÜ sezonu bağlarda budamalar Aralık ayında başlamış ve Şubat ayı sonuna kadar devam etmiştir. Çoğu bölgede bilinçsizce ve yanlış budamalar, gereğinden fazla verim çubuğu ve göz bırakılan asmalar ile verim çubuğu olarak bırakılan kış sürgünlerinde de ölükol hastalığı belirtileri bağlarda tespit edilmiştir. 2014/15 sezonu bağlarda uyanma 05-10 Mart 2014 22 tarihlerinde, 2015/16 sezonu ise bağlarda uyanmalar 10-15 Mart 2015 tarihlerinden itibaren başlamıştır. Son yıllarda özellikle Alaşehir, Sarıgöl ve Salihli bölgesi bazı bağların gözlerinin uyanmalarında sıkıntılar gözlenmiş, sebeplerinin bir önceki üretim sezonunda kullanılan aşırı bitkisel üretim girdilerinden (hormon, bitki gelişim düzenleyici ve yaprak gübresi) kaynaklandığı, ayrıca kısmen ölükol ve erken dönemde meydana gelen don zararının da olabileceği tespit edilmiştir. Bölgelere göre değişse de genel olarak Sultani Çekirdeksiz üzümde çiçekleme dönemi geçen yıl ile aynı zamanda 10-15 Mayıs 2014 tarihinden itibaren kademeli olarak başladığı tespit edilmiştir.02 Haziran 2014 tarihinde Manisa merkeze bağlı Muradiye-Göksu-Üçpınar-Çamköy hattında yaklaşık 5.000 da bağ alanında %30 ila % 70 oranlarında, ayrıca 17-18 Haziran 2014 tarihlerinde Alaşehir’in Ilgınköy ve Tepeköy bölgelerinde yaklaşık 1000 da bağ alanında %10 ile %25 oranlarında salkım ve sürgünlerde dolu zarar meydana gelmiştir. Genel olarak, Sultani Çekirdeksiz üzümde tatlı su yürüme (ben düşme) dönemi 10-15 Temmuz 2014 tarihinden itibaren başladığı tespit edilmiştir.Rekolte ve sezon boyunca saha çalışmalarında yaptığımız şeker ölçümleri sonrasında tespit ettiğimiz, bölgelerin ortalama şeker değerleri geçen yıla göre ortalama 3 brix, iki yıl öncesine göre de ortalama 1 brix geriden geldiği tespit edilmiştir. Sofralık Sultani Çekirdeksiz üzümün hasat izni 11 Ağustos 2014, ihracat izni ise 13 Ağustos 2014 olarak yetkili kurumlarca tespit edilmiştir. Kurutmalık Sultani Çekirdeksiz üzümün hasat dönemi genel olarak 20 Ağustos 2014 tarihinden itibaren başlamıştır. Tüm bölgede özellikle duvar ve kısa T destek sistemi ile tesis edilmiş bağlarda kış ve yaz budamalarının, yaprak alma işlemlerinin bilinçsizce yapılmasından dolayı bazı salkımlarda güneş yanıklığı ve beslenme eksiklikleri gözlenmiştir. Geçtiğimiz yıl önemli sorun olarak görülmeyen salkımdaki uç kurumaları, bu yıl özellikle salkım yükü fazla olan yüksek verimli ve bilinçsiz yaprak alımı yapılan bağlarda tespit edilmiştir. Her yıl olduğu gibi 2014/15 sezonu sonunda üzüm sergi yerlerinden tüm üretim bölgelerini temsil edebilecek şekilde toplam 200 adet çekirdeksiz kuru üzüm hammaddeleri toplanmış, toplanan numunelere pestisit ve ağır metal analizleri yaptırılmış, sonuçları kapsamlı rapor halinde Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Ekonomi Bakanlığı’na gönderilmiştir. Ayrıca Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü yetkilileri ile pestisit sonuçları toplantı düzenlenerek aktarılmış, yapılması gerekenler ve alınması gereken önlemler tartışılmıştır. Söz konusu rapor sonuçlarını değerlendiren Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçılar Birliği Yönetim Kurulu; 23 a) Türkiye’de tarımsal ürünler içinde ilk ve tek olan söz konusu çalışma sonuçlarının Bakanlıkları tarafından da önümüzdeki dönemde ürüne yönelik alınacak önlemler ve uygulamalar için referans teşkil edebileceği, b) GTHB Đl Müdürlükleri tarafından hasat öncesinde bağlardan ve hasat sonrası üretici kurutma (sergi) yerlerinden, izleme amaçlı olarak her yıl rastgele alınacak örneklerin pestisit analizine tabi tutulması sonrasında kalıntılı olarak belirlenen ürünler için cezai yaptırım uygulanmasının da etkili sonuçlar doğuracağı, c) Kalıntı riski olmayan Biyoteknik Mücadele yöntemlerinde olduğu gibi bağa ruhsatlı Biyopreparatların da Bakanlığımızca “Tarımsal Destekler” kapsamına alınarak üreticilerimizce kullanımının teşvik edilmesinin kalıntıyı azaltabilme ve güvenilir gıda tüketimi konusunda çok önemli bir uygulama olacağı, d) Çekirdeksiz kuru üzüm üreten bölgelerde (Manisa, Đzmir ve Denizli) bağa ruhsatlı aktif maddelerden AB ve Türkiye MRL değeri yüksek olanların kullanılmasının sağlanması için pestisit kalıntısı sorunun aşılmasını teminen gereken girişimlerin yapılması hususunda yardım talep etmiştir. D. VERIM, KALITE VE GIDA GÜVENLIĞINI ARTIRMA PROJESI TOPLANTILARI Kuru meyve çalıştayında dile getirilen sorunların çözümüne katkıda bulunabilmek adına Yönetim Kurulumuzca üretim bölgelerinde ilgili Ticaret Borsaları, Tarım Đl ve Đlçe Müdürlükleri temsilcileri ve ihracatçı üyelerimizin katılımıyla devam toplantıları düzenlenmesi kararlaştırılmıştır. Bu toplatıların ilki Salihli Ticaret Borsası’nda 1 Nisan 2015, Çarşamba günü düzenlenmiş, ikincisi 14 Nisan 2015 tarihinde Manisa Ticaret Borsası’nda gerçekleştirilmiştir. Toplantılarda III. Gıda Ar-Ge Proje Pazarı etkinliğinin hakkında bilgi verilerek etkinliğimize katkıda bulunulması talep ve davet edilmiş, ayrıca çekirdeksiz kuru üzümde yaşanan sorunlar, yeni sezondan beklentiler ve sezonda yapılabilecek işbirlikleri konusu görüşülmüştür. Toplantıya çekirdeksiz kuru üzüm üreticileri, tüccarları, ihracatçıları, tarim il ve ilçe müdürlükleri, Ege Üniversitesi, araştırma istasyonları, ürün borsaları, ziraat ve ziraat mühendisleri odası yetkililerince katılım sağlanmıştır. 24 Ayrıca 28 Nisan 2015, Salı günü çekirdeksiz kuru üzümde yaşanan sorunların çözümü ve kurumlar arası işbirliğinin güçlendirilmesini teminen Birliklerimiz hizmet binasında Manisa Valimiz, Manisa Tarım Đl Müdürümüz, Manisa Ticaret Borsası Başkanımız, Salihli Ticaret Borsası Başkanımız, Alaşehir Ticaret Borsası Başkanımız, Đzmir Ticaret Borsası Başkanımız, Prof. Dr. Ahmet Altındişli ve Yönetim Kurulu Üyelerimizin katılımıyla bir toplantı düzenlenecektir. E. BAĞLARDA SALKIM GÜVESĐ ĐLE MÜCADELEDE KULLANILAN BĐYOTEKNĐK MÜCADELE YÖNTEMLERĐNĐN YAYGINLAŞTIRILMASI ÇALIŞMALARI 2015/16 sezonu mart ayı içerisinde Ege Đhracatçı Birlikleri, Bornova Zirai Mücadele Araştırma Đstasyonu ve çiftleşmeyi engelleme tekniğinin uygulanmasında kullanılan feromon yayıcıları üreten firmaların temsilcileri ve konu uzmanları, bu tekniği daha fazla üreticiye öğretmeyi ve doğru kullandırmayı amaçlayarak önemli Sultani Çekirdeksiz üzüm yetiştiriciliği yapılan Salihli, Saruhanlı ve Menemen ilçelerinde ziraat odaları toplantı salonlarında ve köy kahvelerinde üretici eğitimleri düzenlemiştir. Söz konusu yöntemi kullanan üreticilere Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca 2015 yılında dekar başına 35 TL destek verilmektedir. Konu ile ilgili broşür ve afişler hazırlanarak eğitim ve yayım çalışmalarına tüm sezon boyunca devam edilecektir. 25 F. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM STANDART ÇALIŞMALARI 2014/15 sezonu çekirdeksiz kuru üzümler için tane adedi belirlenmesi amacıyla Birliğimiz teknik personeli 01-02 Ekim 2014 tarihlerinde 21 adet çekirdeksiz kuru üzüm işletmesini ziyaret etmiş ve konu ile ilgili incelemeler yapmış, diğer yandan firma ziyaretleri esnasında firma yetkililerince özellikle kuru üzümlerde aşırı renk kararmalarının yanında küflü tanede ve gelişmemiş tane oranlarında da artışların olduğu ve yaşanan sıkıntıların önüne geçilebilmesini teminen TS 3411 Çekirdeksiz Kuru Üzüm standardının 2014 mahsulü için bazı maddelerinin farklı uygulanmasının yerinde olacağı beyan edilmiştir. Birliğimiz Ziraat Mühendisinin üzüm üretim bölgelerinde yaptığı çalışmalar çerçevesinde; 2014/15 çekirdeksiz kuru üzüm üretim sezonu boyunca ve özellikle hasat döneminde iklim şartlarının normalden daha yağışlı seyretmesi, rekoltenin ve de asma başına düşen salkım sayısının fazla olmasından dolayı üzüm tanelerinde şeker oranlarının istenen seviyelere ulaşmamış olduğu, aşırı yüklü asmaların salkımlarında yoğun uç kuruması sıkıntıları yaşandığı, üzüm kurutma sergi yerlerinde aşırı çiğ yağışları, çoğu bölgede sergi yerlerine yağmur yağışlarının görülmesi ve üzüm kuruma süresinin uzamasından dolayı çekirdeksiz kuru üzümde kalite bozuklukları meydana geldiği anlaşılmıştır. Teknik heyetimizin firma ziyaretleri ve ihracatçı üyelerimizin Birliğimize yaptıkları sözlü başvurular ışığında konuyu değerlendiren Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulumuz, ihracatçılarımızın herhangi bir sorun yaşamadan alıcılarının taleplerini karşılayabilmelerini teminen, Ekonomi Bakanlığı batı Anadolu Bölge Müdürlüğü'ne başvuruda bulunulmuştur. Bölge Müdürlüğünden alınan cevabi yazıda; TS 3411 Çekirdeksiz Kuru Üzüm Standardı 4.2.2. Grup ve Tip Özellikleri bölümünde yer alan Çizelge 2’nin, 2014 ürünü çekirdeksiz kuru üzümler için aşağıdaki şekilde uygulanmasının, 07.11.2014 tarih, 34947786/325.01.01.48 sayılı Ekonomi Bakanlığı Ürün Güvenliği ve Denetimi Genel Müdürlüğü’nce uygun görüldüğü bildirilmiştir. 26 4.2.2 Grup ve Tip Özellikleri Ağartılmış üzümler, kurutulmadan önce veya kurutulduktan sonra kükürt dioksitle ağartma işleminden geçirilmiş olmalıdır. Üzümlerin tip özellikleri değerleri Çizelge 2’de verilen değerlere uygun olmalıdır. Çizelge 2. Ağartılmamış ve Ağartılmış Kuru Üzümlerin Tip Özellikleri Tip Ağartılmamış Tip No Renk Grubu Kütlece 1 2 I 3 II III Puanlama 4 IV Standart puan Puanlama +/- % 10 toleranslı puan (Ürün Yılı 2013 Olanlar) +%10 /- % 15 toleranslı puan (Ürün Yılı 2014 Olanlar) 7 5 15 65 15 950 855 1045 855 1093 8 20 30 40 10 700 630 770 630 805 9 40 44 14 2 470 423 517 423 541 10 56 38 6 - 336 302 370 302 386 11 70 30 - - 220 198 242 198 253 7 10 20 55 15 875 788 963 788 1006 8 26 34 32 8 610 549 671 549 702 9 45 11 12 2 425 383 468 383 489 10 64 30 6 - 304 274 334 274 350 11 75 25 - - 200 180 220 180 230 Ağartılmış Tip No (1) Açık sarı veya buna yakın renkteki taneler (2) Açık Kahverengi veya buna yakın renkteki taneler (3) Koyu kahverengi veya buna yakın renkteki taneler (4) Siyah renkli taneler Not a) - Standart puanlar ve toleranslar arasında kalmak kaydıyla her tipteki renk yüzdeleri değişebilir. Not b) - Standart puanın hesaplanması için: -7 ve 8 numaralı tiplerin renk gruplarında verilen değerlerle sırasıyla 0, 5, 10 ve 15 değerleriyle çarpılarak - 9 numaralı tipin renk katsayıları, sırasıyla 0, 5, 15, 20 değerleriyle çarpılarak, -10 ve 11 numaralı tipin renk katsayıları da sırasıyla 1, 5, 15, 30 değerleriyle çarpılarak standart puan bulunur. - TS 3411 Çekirdeksiz Kuru Üzüm Standardı 4.2.4. Boy Özellikleri bölümünde yer alan Çizelge 5’in 2014 ürünü çekirdeksiz kuru üzümler için aşağıdaki şekilde uygulanacaktır. 4.2.4 Boy Özellikleri Her kalite sınıf için uygun olan boylama, 100 gr’daki azami tane sayısına göre yapılır. Bu boylar, Çizelge 5’te verilen değerlere uygun olmalıdır. Çizelge 5. Tane Sayısına Göre Üzüm Boyları (c) Çok iri (Jumbo) Đri (Standart)(d) Orta (Medium) Küçük (Small) Çok küçük (Small - Small) Ürün Yılı 2013 Olanlar 200’e kadar 201-300 301-400 401-500 501 ve üzeri Ürün Yılı 2014 Olanlar 240’a kadar 241-330 331-440 441-600 601 ve üzeri 100 gr’daki tane adedi (c) Đçinde bulunulan yıl ve bir önceki yıla ait uygulanacak “Tane Sayısına Göre Üzüm Boyları” çizelgeleri her yıl Ekim ayı içerisinde TAREKS’te ilan edilir. (d) Standart boyda çekirdeksiz kuru üzümlerin en az % 98’i, 7 mm’lik kalburun üzerinde kalacak irilikte olmalıdır. 27 G. ÇEKĐRDEKSĐZ KURU ÜZÜM ÜRETĐCĐ ÜLKELER KONFERANSI Her yıl çekirdeksiz kuru üzüm üreticisi ülkelerin katılımıyla farklı bir ülkede gerçekleştirilen “Uluslararası Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretici Ülkeler Konferansı”, bu yıl 09-12 Kasım 2014 tarihlerinde Arjantin’in San Juan kentinde gerçekleştirilmiştir. Konferansa Amerika Birleşik Devletleri, Arjantin, Avustralya, Güney Afrika, Şili ve ülkemizden toplam 40 delege katılım sağlamıştır. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu’nun 04.08.2014 tarihli kararı 2014 Uluslararası Çekirdeksiz Kuru üzüm Üretici Ülkeler Konferansı’na Yönetim Kurulu Başkanı Birol CELEP, Yönetim Kurulu Üyesi ve Sektör Kurulu-Tanıtım Grubu Başkanı Osman ÖZ, Üye Yurtcan BĐRYOL, Birliklerimiz Basın ve Halkla Đlişkiler Şube Müdürü Necdet KÖMÜR ile ayrıca, Ekonomi Bakanlığı hracat Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi Başkanı Tayfun KILIÇ katılmıştır. Birliklerimiz temsilcilerinin yanı sıra Konferansa ülkemiz Çekirdeksiz Kuru Üzüm Sektör temsilcileri olarak Tariş üzüm Koop. Birliği’nden üç, Özgür Tarım Ürünleri A.Ş.’den bir temsilci katılmıştır. Konferansa katılan delegeler, 2014/15 ürün yılına ait dünya çekirdeksiz kuru üzüm arz ve talep koşullarını değerlendirmiş ve Sultaniye/Naturel tipi çekirdeksiz kuru üzüm çeşitlerinden oluşan dünya geneli kuru üzüm arz miktarının 2014/15 ürün yılında bir önceki sezona göre %7 oranında artışla 1.346.330 ton olacağı tahmin edilmiştir. Golden tipi çekirdeksiz kuru üzüm arzının yeni sezonda bir önceki sezona göre %25 oranında azalarak 76.804 ton olarak gerçekleşmesi beklenirken, kuş üzümü arzının %36 oranında artarak 36.271 ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmiştir. Konferans’ta kayda alınan 2014 çekirdeksiz kuru üzüm üretim tahmini tablosu aşağıda sunulmuştur. 28 Tablo 9: Dünya Ç. K. Üzüm (Bütün rakamlar paketlenmiş metrik tondadır.) 2014 International Seedless Dried Grape Producing Countries Conference Statistics Country Estimated Estimated Estimated Total Estimated Balance Estimated Estimated Planned Surplus physical production production estimated invoiced available invoiced physical carryout stocks to stock Northern Southern available domestic for export export stock as at required estimated 31/08/2014 Hemisphere Hemisphere product sales marketing sales 31/08/2015 to sales and 1/10/2014 28/02/2014 for 1/9/2014 1/9/2014 maintain planned marketing to to supply carryout 31/8/2015 31/8/2015 between seasons Greece Iran Turkey USA 0 5.000 5.000 5.000 0 0 0 0 0 5.000 145.000 150.000 40.000 110.000 100.000 10.000 0 10.000 25.000 328.000 353.000 50.000 303.000 270.000 33.000 0 33.000 100.891 276.389 377.280 185.474 191.806 89.710 102.096 102.096 0 25.000 25.000 0 25.000 25.000 0 0 0 180.000 180.000 150.000 30.000 30.000 0 0 0 Uzbekistan China 0 Argentina 0 27.000 27.000 7.000 20.000 20.000 0 0 2.000 Australia 1.450 12.250 13.700 12.750 950 950 0 0 0 Chile 6.600 55.250 61.850 2.000 59.850 59.850 7.600 0 7.600 S. Africa 2.500 46.000 48.500 11.000 37.500 34.000 3.500 3.500 0 India 0 105.000 105.000 105.000 0 0 0 0 0 Total 141.441 959.389 245.500 1.346.330 568.224 778.106 629.510 156.196 105.596 52.600 2013 117.719 852.573 288.970 1.259.262 539.117 720.145 605.200 112.666 106.019 9.505 20% 13% -15% 7% 5% 8% 4% 39% 0% 453% % Diff Tablo 10: Dünya Goldens & Kuş Üzümü (Bütün rakamlar paketlenmiş metrik tondadır.) Country Estimated physical stock 31/08/2014 Goldens Total Estimated Currants Total Estimated estimated physical Estimated estimated Production available stock production available 2014 crop product for 31/08/2014 2014 crop product for marketing marketing Greece 0 0 0 5.000 22.000 27.000 Iran 0 30.000 30.000 0 0 0 0 0 0 0 0 0 USA 7.220 15.884 23.104 1.337 2.179 3.516 Indıa 0 30.000 Uzbekistan 0 0 0 0 0 0 China 0 0 0 0 0 0 Argentina 0 250 250 0 0 0 Australia 0 0 0 1.125 1.930 3.055 Turkey 0 350 9.750 10.100 400 0 400 S. Africa 1.000 12.350 13.350 0 2.300 2.300 Total 8.570 98.234 76.804 7.862 28.409 36.271 2013 5.240 97.441 102.681 2.925 23.751 26.676 % Diff 64% 1% -25% 169% 20% 36% Chile 29 VI. A. KURU ĐNCĐR KURU ĐNCĐR REKOLTE TAHMĐN ÇALIŞMALARI Bilindiği üzere, Ege Bölgesi kuru incir rekolte tahmin çalışmaları her yıl düzenli olarak Đzmir Ticaret Borsası koordinasyonunda ilgili kurum kuruluş temsilcilerinin katılımları ile gerçekleştirilmektedir. Bu çerçevede, 2014-15 sezonu Ege Bölgesi Kuru Đncir Rekolte çalışmaları da 11-22 Ağustos 2014 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda, 2014/15 ürün yılı kuru incir rekolte miktarının, hava koşullarının önümüzdeki dönemde normal düzeylerde devam etmesi halinde 69.731 ton olarak gerçekleşeceği tahmin edilmiş, rekolte tahmininin +/-%5 sapma gösterebileceği öngörülmüştür. Tablo 11: Sezonlar Đtibariyle Kuru Đncir Rekolte Miktarları SEZON 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014 /15 REKOLTE (TON) 51.000 50.500 54.000 56.500 59.000 60.000 64.500 43.500 42.500 56.590 58.662 55.653 61.500 61.909 69.731 Ancak, kuru incir ihracatçısı üyelerimizin Birliğimize yaptıkları sözlü başvurulardan; rekolte tahmin heyetinin raporunu açıkladığı 22 Ağustos 2014 tarihinden sonra, kuru incir üretim bölgesinde görülen ve ağırlıklı olarak olumsuz hava koşullarından kaynaklanan kuru incir rekoltesinde hem miktar hem de kalite yönünden kayıpların olduğu yönündeki başvuruları üzerine konu Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği Yönetim Kurulumuzda görüşülmüş ve alınan kararla rekolte heyetinde yer alan kuruluşlardan görüşleri istenmiştir. Đlgili kuruluşlardan alınan görüşlerde genel olarak; Ege Bölgesinde bu kışın kurak geçtiği, kış döneminde hava sıcaklıklarının normalin üstünde seyrettiği, bunun da incir ağaçlarını olumsuz yönde etkilediği belirtilmiştir. Görüşlerde ayrıca, yaklaşık bir buçuk ay esen nemli bir rüzgar olan “Deniz Yeli”nin ve diğer bazı nem etmenlerinin ağaçların kurumamasını sağladığı ancak, oluşan yüksek nemin iyi durumda olan ağaçlardaki rutubeti daha da arttırarak ağaçlardaki 30 meyvelerin içinin akmasına neden olduğu, batıdan esen nemli rüzgarı almayan bahçelerdeki kalite kayıplarının ise daha az olduğunun gözlemlendiği ifade edilmiştir. Bu çerçevede konu yeniden Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliğimiz Yönetim Kurulunda ele alınmış ve yapılan değerlendirme sonucunda, kalite ve miktar kayıplarına ilişkin Đngilizce bir yazının isteyen üyelerimize verilmesi kararlaştırılmıştır. B. KURU ĐNCĐR ĐHRACATI Sezonlar itibariyle kuru incir üretim ve ihracat miktar ve değerleri aşağıdaki tablolarda sunulmuştur. Tablo 12: Sezonlar Đtibariyle Türkiye Geneli Kuru Đncir ve Mamulleri Đhracatı KURU ĐNCĐR EZME KESĐLMĐŞ ĐNCĐR TOPLAM KAVRUL./DĐĞER ĐNCĐR SEZON HURDA / MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) 2000/01 40.439 68.548 7.532 5.049 1.101 964 1.097 348 50.168 2001/02 32.693 57.424 5.769 4.677 1.585 1.482 569 167 40.616 2002/03 41.563 88.061 7.299 6.898 1.601 1.929 411 297 50.874 2003/04 41.453 76.648 4.520 3.887 1.677 2.114 711 494 48.361 2004/05 45.695 83.023 5.502 4.491 1.909 2.322 372 374 53.478 2005/06 52.272 112.181 5.973 5.899 2.234 3.407 530 384 61.008 2006/07 51.023 119.867 6.340 7.856 2.962 5.644 187 266 60.512 2007/08 31.164 153.567 4.149 12.007 2.729 10.714 526 1.452 38.569 2008/09 30.834 148.622 6.079 13.583 2.149 7.601 344 445 39.405 2009/10 38.493 149.046 6.891 11.300 2.394 7.145 928 2.249 48.706 2010/11 42.390 153.036 6.605 9.966 2.654 7.549 502 972 52.151 2011/12 42.427 149.835 4.433 6.908 2.698 7.507 652 1.384 50.210 2012/13 50.867 173.286 7.273 10.161 3.000 7.806 757 1.862 61.898 2013/14 62.183 221.465 8.794 14.620 4.112 11.496 1.813 5.593 76.901 2014/15* 32.981 167.173 3.925 7.130 2.394 7.881 755 2.951 40.054 74.910 63.750 97.185 83.143 90.210 121.871 133.634 177.741 170.251 169.740 171.523 165.634 193.115 253.173 185.135 (*)31 Mart 2015 itibariyle 31 Grafik 5: Ürün Yılları Đtibariyle Kuru Đncir Đhracatı (*)31 Mart 2015 itibariyle Tablo 13: Birlikler Bazında Kuru Đncir Đhracatı GENSEK AD EĐB 21/09/2012 - 24/09/2013 25/09/2013 - 14/10/2014 25/09/2013 - 31/03/2014 15/10/2014 - 31/03/2015 MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER (TON) (1000$) (TON) (1000$) (TON) (1000$) (TON) (1000$) 51.531 161.721 64.967 214.712 47.932 159.256 33.846 158.138 GAĐB 5.516 17.561 6.688 22.536 5.656 18.890 3.839 17.366 ĐĐB 2.085 6.040 1.755 5.776 1.280 4.004 653 3.367 AKĐB 1.028 3.320 1.446 4.870 1.050 3.411 602 2.130 KĐB 1.579 4.084 1.683 4.275 1.389 3.245 997 3.619 BAĐB 26 46 147 433 90 211 44 233 OAĐB 12 60 45 204 41 186 0 1 DENĐB 33 51 54 132 54 132 15 107 ĐTKĐB 40 110 78 122 78 122 0 0 DKĐB 3 8 15 69 15 69 37 127 DAĐB 41 99 22 38 21 34 21 45 UĐB 2 5 1 4 1 4 0 0 ĐMMĐB 0 1 0 1 0 0 0 2 61.896 193.108 76.901 253.173 57.609 189.563 40.054 185.135 Toplam 2013/2014 sezonunda 98 ülkeye kuru incir ihracatı yapılmış olup aşağıdaki tablodan görüleceği üzere değer olarak en fazla kuru incir ihraç ettiğimiz ilk 10 ülkeye yapılan ihracatımız, toplam gelirimizin %64'ünü oluşturmaktadır. 32 Tablo 14: Başlıca Ülkeler Đtibariyle Kuru Đncir Đhracatı ÜLKE 21.09.2012-24.09.2013 25.09.2013-14.10.2014 25.09.2013-31.03.2014 15.10.2014-31.03.2015 MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) FRANSA 8.416 29.859 9.430 33.946 6.706 25.357 5.905 29.282 ABD 6.521 15.762 10.475 31.877 7.143 21.795 2.521 9.777 ALMANYA 7.492 27.357 8.159 31.211 6.164 24.735 5.576 31.150 ĐTALYA 3.238 11.487 3.449 12.458 3.317 11.934 2.799 14.120 ĐNGĐLTERE 3.088 6.662 3.844 9.887 2.205 5.753 1.824 6.478 RUSYA 4.490 9.783 4.499 9.686 3.683 8.036 1.718 4.075 ĐSPANYA 1.323 4.343 2.668 9.611 2.091 7.315 1.052 4.803 JAPONYA 1.105 5.585 1.631 8.480 962 4.811 827 5.992 ĐSVĐÇRE 1.766 7.410 1.943 8.459 1.724 7.524 1.616 9.440 HOLLANDA 2.399 8.378 1.770 6.827 1.345 5.085 1.043 5.048 TOPLAM 39.838 126.626 47.867 162.441 35.338 122.345 24.879 120.166 DĐĞ.ÜLKLR 22.058 66.482 29.034 90.732 22.271 67.218 15.175 64.969 TOPLAM 61.896 193.108 76.901 253.173 57.609 189.563 40.054 185.135 ĐLK 10 ÜLKE Grafik 6: 2013/14 Sezonu Kuru Đncir Đhracatımızda (Gelir) Başlıca Alıcı Ülkelerin Payları 2012/13 sezonunda hedef pazarlarımıza yönelik kuru incir ihracatımızın toplam incir ihracatımızda payı miktarda %24, gelirimizdeki payı ise %20 iken, 2013/14 sezonu sonunda hedef ülkelerin toplam ihracatımızdaki payı miktarda %27, değerde ise %24'e çıkmıştır. 33 Tablo 15: Hedef Ülkelere Yönelik yapılan Kuru Đncir Đhracatı 21.09.2012- 25.09.2013- 24.09.2013 25.09.2013- 14.10.2014 15.10.2014- 31.03.2014 31.03.2015 MĐKTA TUTAR MĐKTA TUTAR MĐKTAR % DEĞER % MĐKTA TUTAR MĐKTA TUTAR MĐKTAR % DEĞER % R (TON) (1000 $) R (TON) (1000 $) DEĞĐŞĐM DEĞĐŞĐM R (TON) (1000 $) R (TON) (1000 $) DEĞĐŞĐM DEĞĐŞĐM 6.521 15.762 10.475 31.877 61 102 7.143 21.795 2.521 9.777 -65 -55 660 2.074 619 2.043 -6 -1 553 1.731 676 2.632 22 52 1.701 4.104 2.955 6.480 74 58 2.443 5.140 1.146 4.451 -53 -13 9 38 2 8 -81 -80 2 8 4 22 100 192 128 371 349 1.054 173 184 289 852 105 444 -64 -48 KORE HINDISTA 11 32 21 42 95 31 10 13 1 3 -95 -78 N JAPONYA 1.105 5.585 1.631 8.480 48 52 962 4.811 827 5.992 -14 25 119 422 213 846 79 100 151 593 154 684 1 15 9.783 4.499 9.686 0 -1 3.683 8.036 1.718 4.075 -53 -49 60.514 41 59 15.237 42.979 7.150 28.080 -53 -35 192.659 19 24 42.372 157.055 -22 7 76.901 253.173 24 31 40.054 185.135 -30 -2 ABD BREZĐLYA ÇĐN ENDONEZ YA GÜNEY MALEZYA RUSYA 4.490 HEDEF 14.743 ÜLK. DĐĞER 47.153 154.938 56.137 ÜLKELER TOPLAM 61.896 193.108 C. 38.170 20.764 146.584 32.904 57.609 189.563 AFLATOKSĐNLĐ KURU ĐNCĐRLERĐN ĐMHASI PROJESĐ 2001 yılından beri yürütülen Aflatoksinli Kuru Đncirlerin Đmhası Projesi bu yıl da Birliğimiz personellerinin özverili çalışmaları ile devam etmiştir. Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği üyesi olan kuru incir ihracatçısı firmaların Aydın ve Đzmir illerinde bulunan işletmeleri 27 Ekim - 31 Ekim 2014 tarihleri arasında ziyaret edilmiş, firmaların aflatoksinli kuru incir ayıklama işlemi yapılan karanlık odaları kontrol edilmiş, yeni mahsul üründe işletmelerin ortalama aflatoksin oranları belirlenmiştir. Ayrıca yeni mahsulün aflatoksin durumunu görebilmek için firmalardan karanlık odaya girmemiş farklı bölgeleri temsil eden toplam 50 adet hammadde numunesi toplanmış ve toplanan örneklere aflatoksin analizi yaptırılmıştır. Ayrıca 2014 ürünü kuru incirlerdeki aflatoksin oranının tespit edilmesi için üyelerimize görüşleri sorulmuştur. Üyelerimizden alınana görüşler, firmalarla yapılan görüşmeler ve Yönetim Kurulumuzun yaptığı değerlendirmeler neticesinde de aflatoksin oranının % 0,90 olması kararlaştırılmıştır. Diğer yandan, aflatoksinli kuru incirlerin imhası projesinin işleyişi ile ilgili yapılan değerlendirmeler sonucunda; proje çerçevesinde yapılan kuru incir teslimatları ile ilgili mevcut uygulamaya son verilerek yeni bir uygulama başlatılmıştır. Bu çerçevede; depo yöneticisi tarafından firmalarımız arasında sağlanan koordinasyonla ve önceden verilen randevu üzerine, aflatoksinli kuru incirlerin kontrolü, doğrudan işletmelerde yapılmaya başlanmıştır. Teslimi 34 uygun bulunan ürünler, Birliğimiz tarafından kiralanan araca yüklenmekte ve ürünler varsa fabrikanın kantarında, yoksa en yakın kantarda tartılmakta, bu durum bir tutanakla tespit edilerek imza altına alınmaktadır. Teslim alınan incirler yapılan sözleşme çerçevesinde Çimento Fabrikasında yakılmak suretiyle imha edilmektedir. Bu çalışmamız sayesinde 2013 ürünü 607 ton kuru incir, 31 Mart 2015 tarihi itibariyle de 2014 ürünü 356 ton aflatoksinli kuru incir imha edilerek, hem iç hem dış pazara aflatoksinli incir sunulmasının önüne geçilmiştir. D. KURU ĐNCĐR ÜRETĐCĐLERĐNE YÖNELĐK ÇALIŞMALAR Kuru incirin kalite ve veriminin arttırılması amacıyla, 2013-14 sezonu öncesinde 1,6 milyon adet ilek torbası yaptırılmış ve ihracatçılarımız vasıtasıyla incir üreticilerine dağıtımı yapılmıştır. Birliğimizce, kuru incirde kaliteyi arttırabilmek ve aflatoksin probleminin çözümüne katkı sağlayabilmek amacıyla Ekşilik Böceği ve Sirke Sinekleriyle mücadele kullanılan 30.000 adet “Ekşilik Böceği Çekici Yem Tuzağı” yaptırılmış, Aydın Ticaret Borsası’nın nakliye desteği ile Aydın ve Đzmir illerinde bulunan kuru incir üreticilerine dağıtılmıştır. Tuzak dağıtımı yapılacak köyler; Aydın Gıda Tarım ve Hayvancılık Đl Müdürlüğü ve Erbeyli Đncir Araştırma Đstasyonu konu uzmanlarının önerileri de dikkate alınarak zararlının yoğunluğu, Targel mühendislerinin (Bakanlık personeli köy tarım danışmanları) bulunması ve ilgisi, önceki yıllarda tuzak dağıtılan köyler gibi özellikler dikkate alınarak belirlenmiştir. Ayrıca, Tariş Đncir Kooperatifine 4320 adet tuzak üreticilere dağıtılmak üzere teslim edilmiştir. Diğer yandan, kuru incir üreticilerine yönelik olarak Birliğimiz, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Đncir Araştırma Đstasyonu işbirliğinde kuru incir el kitabı (5.000) adet ile ekşilik böceği ile mücadele ve aflatoksin önleme konulu 2 farklı afiş ve broşür 1000’er adet yaptırılmış ve kuru incir üretim bölgelerinde paydaş kurumların destekleriyle çiftçilere eğitim verilerek dağıtılmıştır. 35 E. MEYVE VE SEBZE KALĐTE KONTROLLERĐ ÇALIŞMA GRUBU TOPLANTISI Almanya Tarım ve Gıda Federal Ofisi tarafından 9-11 Mart 2015 tarihlerinde Almanya’da “Meyve ve Sebze Kalite Kontrolleri Çalışma Grubu” konulu bir eğitim programı tertip edilmiş olup, programa Đktisadi Đşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD), Birleşmiş Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu, Avrupa Birliği ve KODEKS Alimentarius gibi uluslararası kuruluşların temsilcilerinin eğitim programına iştirak etmiştir. söz konusu programa ülkemiz adına katılım sağlayan Ekonomi Bakanlığımız, OECD Yaş Meyve ve Sebze Şeması kapsamındaki kalite kontrol uygulamalarının da ele alınacak olması nedeniyle, ülkemizden taze incir ürününün üretim süreci ve özelliklerine vakıf bir akademik personelin programa katılımı ve Đngilizce olarak bir sunum yapmasını, sunumda taze incirin özellikleri, üretimi, ürüne ilişkin kusurlar, bu kusurlara sebebiyet veren etmenler, hasat, depolama ve lojistiğe ilişkin hususlara yer verilmesini talep etmiştir. Bu çerçevede Ege Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uygun Aksoy toplantıya katılarak ülkemiz adına bir sunum gerçekleştirmiştir. 36 F. KURU ĐNCĐRLERDE YAŞANAN AFLATOKSĐN SORUNU Bölgemizin en önemli tarımsal ihraç ürünlerinden birisi olan kuru incir üretim ve ihracatındayaşanan en önemli sorun aflatoksin bulaşıklığı olup, bu sorun gerek Avrupa Birliği ülkeleri gerekse Japonya’ya yönelik kuru incir sevkiyatlarında ihracatçılarımız ve ülkemiz açısından büyük sıkıntılara yol açabilmektedir. Kuru incir sektöründe 2012 yılı ürününde aflatoksin düzeylerinin yüksek olması ve Avrupa Birliği’ne ihraç edilen partilerden geri dönen parti sayısının geçmiş yıllara göre daha fazla olması nedeniyle ülkemiz menşeli kuru incir partilerinin Avrupa Birliği üyesi ülkelere ithalatı aşamasında, 1152/2009 sayılı AB Yönetmeliği çerçevesinde %20 olan kontrol sıklığının %30’a çıkarılması gündeme gelmiştir. bu çerçevede Aralık 2012 den beri bir dizi toplantılar yapılmış, yapılan toplantılarda öncelikle konunun önemi ortaya konarak hata kaynağı olabilecek kritik noktalar ve alınabilecek önlemler tartışılmış, ayrıca AB makamları nezdinde kontrol sıklığının arttırılmaması için FRUCOM ve INC’den ülkemiz tezlerine destek vermeleri talep edilmiştir. Her iki organizasyon da AB makamları nezdinde kuru incir için kabul edilen kontrol sıklığının %20’de kalması yönüne destek vereceklerini bildirmişlerdir. Bu çalışmalarımız üzerine AB'nin kuru incir için ithalatında uyguladığı aflatoksin kontrol sıklığının %30'a çıkarılma kararı ertelenmiştir. ancak kontrol sıklığının geri dönen kuru incir partilerinin sayısına bağlı olarak arttırılabileceğini bildirdiler. Diğer yandan, üyelerimizin Japonya'ya yönelik kuru incir ihracatında yaşadığı aflatoksin sorunu ile ilgili olarak Birliğimizce gerek Ekonomi Bakanlığımız gerekse Tokyo Ticaret Müşavirliğimiz nezdinde girişimlerde bulunulmuş, aynız zamanda konuya açıklık getirmek, görüşmelerde yararlanılmak ve Japon makamlarına sunulmak üzere Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi’nden konu ile ilgili bilimsel bir rapor alınarak Japon Makamlarına iletilmek üzere Ekonomi Bakanlığı'na iletilmiştir. ayrıca Japonya’nın aflatoksin limitleri ile ilgili mevzuatının Ekim 2011 tarihinden itibaren değişerek B1+B2+G1+G2 için toplam aflatoksin limitinin 10 ppb olarak belirlendiği, Japonya’ya gönderilen tüm partilerin aflatoksin, pestisit ve katkı maddeleri açısından analize tabi tutulduğu, ithalat aşamasında yapılan analiz sonucunda belirlenen değeri aşan partilerin ithalatçı-ihracatçı firma kararına göre; imha, orijin ülkeye iade veya üçüncü bir ülkeye yönlendirildiği öğrenilmiş olup, Birliğimiz üyesi firmalar Japonya’ya yapacakları kuru incir sevkiyatlarında özellikle aflatoksin konusunda azami hassasiyet göstermeleri konusunda bilgilendirilmiştir. 37 Konu ile ilgili olarak Tokyo Ticaret Müşavirliğimiz'den alınan yazıda; - Müşavirliğimizce irtibata geçilen kurum ve kuruluş yetkililerince son zamanlarda Japonya ve Türkiye arasında ticari ve ekonomik anlamda çok iyi bir trend yakalandığı, Japonya Tarım Bakanlığı ve Sağlık Bakanlıkları nezdinde yürütülen çalışmaların hız kazandığı, tahin, yağlı marine hamsi ve bu defa da kuru incir ürünlerinde ortaya çıkan gelişmelerin medyaya da konu olmaya başladığı, - Japon tüketicilerin ilgili haberlere karşı hassas olduğu, son yıllarda Çin’den gelen ürünlerdeki problemlerin basında sıklıkla yer almasının Çin’in pazarda hızlı bir imaj kaybetmesine neden olduğu, bu gibi gelişmelerin Japonya ve Türkiye arasında yaşanan pozitif yöndeki gelişmelere istenmeyen etkiler yaratabileceğine atıfta bulunulduğu, benzer durumların ortaya çıkmaması için Türk tarafının bir çözüm geliştirmesinin önerildiği, - Bu itibarla son zamanlarda ülkemiz menşeli ürünlerin Japon gümrüklerindeki prosedürlerde yüksek düzeyli aflatoksin, histamin ve salmonella tespitleri gibi gelişmelerin ülkemizin Japonya’da elde ettiği olumlu gelişmeler üzerinde negatif etkiler oluşturabileceği, - Firmalarımızın Japon mevzuatı ve uygulamaları konusunda daha dikkatli olmaları gerektiği konularında bilgi sahibi olunmuştur. G. KURU ĐNCĐR KALĐTESĐNĐN ARTTIRILMASI ĐÇĐN YAPILAN ÇALIŞMALAR Bilindiği üzere son yıllarda kuru incir ihracatımızda karşılaşılan en önemli sorun tüketicilerin aldatılması ve haksız kar elde etme amaçlarına yönelik olarak kötü kalitedeki kuru incirlerin kullanımına izin verilmeyen kimyasal madde ile rengini açarak (beyazlatarak) iç ve dış pazarda satışa sunulmasıdır. Yönetim Kurulumuz bu maddenin kullanımının önüne geçilmesi için uzun süredir gerek ilgili Bakanlıklar, gerekse ihracatçılarımız ve sektörde faaliyet gösteren tüm kurum ve kuruluşlar ile yakın işbirliği halinde çalışmaktadır. Bu sorunun çözümüne yönelik olarak geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi bu yıl da pek çok toplantı organize edilmiştir. Kimyasal madde ile muamele edilmiş kuru incirlerin denetimlerinin iç piyasada ve ihracata giden ürünler üzerinde yoğun bir şekilde yapılabilmesi hususlarını görüşmek üzere Đzmir Gıda Tarım ve Hayvancılık Đl Müdürü Sayın Ahmet Güldal ile Yönetim Kurulumuzdan bazı üyelerin katılımıyla bir toplantı yapılmıştır. Toplantıda; bugüne kadar yapılan çalışmalara karşılık, sorunun tam anlamıyla çözülememiş olmasının yakın bir zamanda kuru incir ihracatımıza ciddi zararlar vereceği ve ülkemiz imajını önemli ölçüde zedeleyeceği dikkate alınarak, karşılıklı 38 görüşler aktarılmış ve Tarım Đl Müdürlüğü yetkilileri ile bu ürünün işlendiği ve satıldığı tüm işyerlerindeki ve pazar yerlerindeki denetimlerinin hızlandırılacağı ve Birliğimiz ile sürekli iletişim halinde olunacağı hususlarında mutabık kalınmıştır. Sorunun çözümüne katkı sağlamak adına başta Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı yetkilileri olmak üzere ilgili kuruluşlara her tür destek, bilgi ve katkı verilecek olmakla birlikte, sorunun; öncelikle halk sağlığını ilgilendiren bir boyutu olması yanında, dış piyasada ülkemiz imajını da önemli ölçüde zedeleyecek sonuçları olacağından hareketle, üyelerimizin ürünün satıldığı yerlerde kimyasal madde ile ağartıldığını düşündükleri incirler için “Alo 174 Gıda Hattı”nı arayarak ihbarda bulunmaları ve sonucundan bilgi istemeleri (geri dönüş) konusunda bir duyuru yapılmıştır Ayrıca konu ile ilgili olarak Fransa Ulusal Kuru Meyveler Sendikası'ndan 13 Mayıs 2014 tarihli yazı alınmıştır. Yazıda; - Marsilya Gıda Kontrol Otoritesi’nin kendileri ile iletişime geçtiği ve Fransa’daki sebzemeyve piyasasında ve büyük mağazalarda satılan Türk kuru incirlerinde çok kötü bir koku bulunduğuna yönelik şikâyette bulunduğu, - Söz konusu Otoritenin, bu kötü kokunun incirleri beyazlatmak amacıyla Türk tedarikçiler tarafından yapılan kimyasal bir uygulamadan kaynaklandığını rapor ettiği, - Bu uygulamanın sadece sağlık için kötü olmayıp ayrıca Türkiye’de kuru incir ihracatında da tamamen yasak olduğu, - Türk ihracat düzenlemelerini ihlal eden bu durum ile ilgili olarak bizleri uyarmayı görev bildikleri, - Türk makamlarının, bu dolandırıcılığa son verilmesi ve bir daha yapılmasının önüne geçilmesi ve ihraç mallarının denetiminin güçlendirilmesi için gereken acil önlemleri almaması durumunda ne yazık ki konu ile ilgili olarak Fransız Bakanlık yetkililerini bilgilendirmek zorunda oldukları, ifade edilmektedir. Bu yazı üzerine konu ile ilgili olarak gerekli önlemelerin alınmasının Ekonomi ve Gıda tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'ndan talep edildiği bildirilmiştir. Aynı konu ile ilgili olarak Hamburg borsası'ndan da bir yazı alınmış olup, yazıda AB'ye ihraç edilen kuru incirlerde bu maddenin kullanılmasının tüketicileri aldatmak olduğu ve Türk Kuru Đnciri imajına büyük zarar verdiği ifade edilmektedir. 12 Şubat 2015 tarihinde Ankara'da konu ile ilgili olarak Ekonomi Bakanlığı'nda bir toplantı düzenlenmiş ve toplantıya Yönetim Kurulu Üyelerimiz ve Prof. Dr. Uygun Aksoy ve Prof. Dr. Ahmet Altındişli katılım sağlamıştır. Toplantıda yapılan değerlendirmeler sonucunda sektor temsilcilerinin GTHB ile yakın temas halinde olmaları, GTHB'nin kimyasal madde analizlerini gozden gecirmesi ve tasra teskilatı ile bu konuda calısması, kuru incir uretim bolgelerinde bilgilendirme calısmaları yapılması kararlastırılmıstır. Diğer yandan yeni geliştirilen tespit yöntemi ile ilgili sıkıntı yaşayan bazı firmalarımızın 39 yaşadıkları sorunlar da dikkatlice ele alınmış, bu dorunların çözümü için Birliğimizde çeşitli toplantılar düzenlenmiş,i Ege Üniversitesi ile işbirliği içinde çeşitli testler ve analizler yapılmış, analizi yapmaya yetkili labaratuvar yetkilileri ile bir aray gelinerek ortak bir yol izlenmesi konusunda bilgilendirme yapılmış, tüm laboratuvarların katıldığı karşılaştırmalı analizler yapılmıştır. 16 Nisan'da da Aydın'da da benzer toplantılar düzenlenrek tüm paydaşlar ile işbirliği içinde sorunların çözümü görüşmeler yapılmıştır. H. KURU ĐNCĐR DANIŞMA NĐTELĐĞĐNDE GENEL KURUL TOPLANTILARI 2013-14 Sezonu Kuru Đncir Đhracatında yaşanan gelişmelerin görüşülmesi ve 2014-15 Sezonu Kuru Đncir Đlk Yükleme tarihinin görüşülmesi için 25 Ağustos 2014 Pazartesi günü, Saat:14.00’te Birliklerimiz binasında Kuru Đncir için Danışma Niteliğinde Genel Kurul Toplantısı düzenlenmiş, toplantıya Bakanlıkları ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda Kontrol Genel Müdürlüğü üst düzey temsilcileri davet edilmiştir. Yine 9 Eylül 2014, Salı günü, Saat:15.00’te Birliklerimiz binasında Kuru Đncir için Danışma Niteliğinde Genel Kurul Toplantısı yapılmıştır. Toplantıda yapılan değerlendirmeler sonucunda; - Hava koşullarının (rüzgar, sıcaklık ve kısmi yağışlar) olumsuz seyretmesi neticesinde incirin tam olarak kurumaması ve ürün kalitesinin bozulması, - 2014 ürünü kuru incir idrakinde geçtiğimiz sezona göre 15 güne varan gecikme ve buna bağlı olarak ihraç edilebilir kalitede, yeterince kurumuş, seçilmiş/ayıklanmış ve boylanmış kuru incirlerin aracı-tüccar ve işletmelere ulaşmasında yaşanan gecikmeler, noktalarından hareketle, 30 Eylül 2014 olarak Meclislerine sunulan 2014 ürünü kuru incirin ilk yükleme/ihracat tarihinin 15 Ekim 2014 Çarşamba günü olarak yeniden belirlenmesi hususu oy birliği ile kabul edilmiş ve konu Ekonomi Bakanlığına sunulmak üzere TĐM’e iletilmiştir. 40 VII. KURU KAYIS I A. KURU KAYISI REKOLTE ÇALIŞMALARI Malatya Gıda Tarım Hayvancılık Đl Müdürlüğü’nden aldığımız yazıda; − Malatya ve Đlçelerine ait 2014 Ürünü Kuru Kayısı Rekolte Tahmini: 6.200 ton, − Komşu Đlçelere (Baskil, Elbistan, Gürün) ait 2014 Ürünü Kuru Kayısı Rekolte Tahmini: 2.010 ton, olarak öngörüldüğü bildirilmiştir. 30-31 mart 2014 tarihlerinde kuru kayısı üretim bölgelerindemeydana gelen don nedeniyle 2014 ürünü kuru kayısıların büyük bir kısmı zarar görmüş, bir önceki sezona göre %93 oranında azalan bir rekolte tespit edilmiştir. ancak geçtiğimiz sezondan elde kalan 45-55.000 ton kurukayısının bu sezona devredeceği tahmin edilmiştir. 41 Tablo 16: Sezonlar Đtibariyle Kuru Kayısı Rekolte Miktarları SEZON 2000/01 2001/02 2002/03 2003/04 2004/05 2005/06 2006/07 2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 REKOLTE (TON) 80.000 49.000 65.000 75.000 45.000 124.000 62.111 79.000 103.000 100.790 80.000 136.917 176.718 110.345 8.210 KAYNAK: Malatya Ticaret Borsası Grafik 7: Sezonlar Đtibariyle Kuru Kayısı Rekolte Miktarları KAYNAK: Malatya Ticaret Borsası B. KURU KAYISI ĐHRACATIMIZ 2013/14 sezonu kuru kayısı (bütün, kesilmiş ve endüstriyel toplamı) ihracatımız bir önceki ihraç sezonuna göre miktarda %11,5 oranında azalırken, ihracat gelirimizde %13 oranında artış kaydedilmiştir. 2014/15 sezonunda ise rekoltedeki büyük düşüşe paralel olarak geçtiğimiz sezonun aynı dönemine göre miktarda %58, değerde %4 oranında düşüş gerçekleşmiştir. 42 Tablo 17: Türlere Göre Türkiye Geneli Kuru Kayısı Đhracatı KURU KAYISI BÜTÜN KESILMIS KURU KAYISI SEZO MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR N (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) ENDÜSTRĐYEL KURU TOPLAM KAYISI MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) 2007/0 85.463 252.227 5.444 14.613 9.403 15.453 100.310 282.293 2008/0 83.876 270.269 5.120 15.345 7.529 17.712 96.525 303.326 2009/1 80.912 255.460 5.069 14.412 8.917 17.426 94.898 287.298 2010/1 74.971 356.542 4.743 18.684 7.725 22.934 87.439 398.160 2011/1 83.003 294.106 5.767 16.947 7.231 12.028 96.001 323.081 2012/1 95.389 272.503 6.203 13.252 11.830 15.820 113.422 301.575 2013/1 93.809 30.279 306.131 200.913 7.790 3.759 20.195 19.384 9.943 2.739 13.647 111.541 10.154 36.778 2014/1 339.972 230.450 (*)31 Mart 2015 itibariyle 2014 sezonu itibariyle kuru kayısı ihracatımızda en önemli alıcı ülkeler Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Fransa olarak karşımıza çıkmaktadır. 2012/13 sezonunda kuru kayısı ihraç ettiğimiz ilk 10 ülkenin toplam ihracatımızdaki payı (miktar bazında) % 62, değer bazında %67 olarak gerçekleşmiştir. Aşağıda kuru kayısı ihraç ettiğimiz başlıca ülkeleri gösterir tablo ve 2013/14 sezonunda başlıca alıcı ülkelerin kuru kayısı ihracatımızdaki paylarını gösterir grafik yer almaktadır. Tablo 18: Birlikler Bazında Kuru Kayısı Đhracatı 01/08/2012 31/07/2013 01/08/2013 - 31/07/2014 01/08/2013 - 31/03/2014 01/08/2014 - 31/03/2015 MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER MĐKTAR DEĞER (TON) (1000$) (TON) (1000$) (TON) (1000$) (TON) (1000$) EĐB 42.687 128.265 43.596 148.202 32.438 100.059 16.256 108.514 GAĐB 41.863 97.422 38.652 105.158 32.522 77.942 10.719 65.734 AKĐB 22.536 61.677 23.556 72.521 18.692 50.250 7.884 46.308 KĐB 2.893 7.526 2.681 7.374 2.490 6.489 860 5.380 ĐĐB 1.912 4.418 922 2.531 857 2.147 479 2.640 DAĐB 1.464 2.357 1.383 2.137 946 1.357 335 558 BAĐB 170 321 334 744 331 723 105 541 DKĐB 221 580 226 568 194 446 65 235 DENĐB 26 102 83 390 60 250 91 632 ĐTKĐB 52 201 82 264 62 201 0 1 OAĐB 53 164 41 158 20 96 3 28 ĐMMĐB 21 88 7 28 7 26 5 34 2 9 3 9 3 9 0 0 113.898 303.128 111.566 340.086 88.622 239.993 36.802 230.607 UĐB Toplam 43 Tablo 19: Başlıca Ülkeler Đtibariyle Türkiye Geneli Kuru Kayısı Đhracatımız 01/08/2012 - 31/07/2013 ABD 01/08/2013 - 31/07/2014 01/08/2013 - 31/03/2014 01/08/2014 - 31/03/2015 MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR MĐKTAR TUTAR (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) (TON) (1000 $) 16.027 44.361 15.829 57.720 10.895 32.061 3.395 21.192 ALMANYA 7.827 25.934 9.319 35.358 7.069 25.371 3.090 24.771 FRANSA 7.654 25.784 7.915 28.871 5.583 19.816 3.882 27.960 RUSYA 15.338 33.429 12.738 28.214 11.612 24.259 1.546 5.629 7.288 18.641 7.166 20.474 4.877 13.012 3.260 18.190 BREZĐLYA 4.341 15.071 3.751 15.297 3.161 10.730 2.160 17.172 AVUSTRALYA 5.308 14.541 5.371 14.939 3.833 10.472 2.615 15.895 HOLLANDA 3.208 9.103 2.854 11.026 1.979 6.302 1.162 8.082 ĐSPANYA 2.440 8.939 2.619 9.725 2.099 7.329 1.235 8.978 BĐRLEŞĐK KRALLIK ĐTALYA 1.670 5.801 1.953 7.710 1.508 5.465 589 4.666 10ÜLK.TOPLAM 71.101 201.603 69.515 229.333 52.615 154.817 22.934 152.533 DĐĞ.ÜLKELER 42.797 101.525 42.052 110.753 36.007 85.177 13.868 78.074 113.898 303.128 111.566 340.086 88.622 239.993 36.802 230.607 TOPLAM Grafik 8: 2013/14 Sezonu Bütün Kuru Kayısı Đhracatımızda (gelir) Başlıca Alıcı Ülkelerin Payları 2013/14 sezonunda hedef ülkelere yapılan kuru kayısı ihracatımız, bir önceki sezona göre miktar ve değer bazında %9 oranında azalmıştır. Hedef ülkelerin toplam kuru kayısı ihracat gelirimizdeki payı ise %32 ile aynı düzeyde kalmıştır. Hedef ülkeler arasında en fazla kuru kayısı ihraç edilen ülke Amerika Birleşik Devletleri’dir. 44 Tablo 20: Hedef Ülkeler Đtibariyle Türkiye Geneli Kuru Kayısı Đhracatımız 01/08/2012- 01/08/2013- 01.08.2013- 01.08.2014- 31/07/2013 31/07/2014 31.03.2014 31.03.2015 MĐKTA TUTAR MĐKTA TUTAR MĐKTAR % DEĞER % MĐKTA TUTAR MĐKTA TUTAR MĐKTAR % DEĞER % R (TON) (1000 $) R (TON) (1000 $) DEĞĐŞĐM DEĞĐŞĐM R (TON) (1000 $) R (TON) (1000 $) DEĞĐŞĐM DEĞĐŞĐM ABD 16.027 44.361 15.829 57.720 -1 30 10.895 32.061 3.395 21.192 -69 -34 RUSYA 15.338 33.429 12.738 28.214 -17 -16 11.612 24.259 1.546 5.629 -87 -77 4.341 15.071 3.751 15.297 -14 2 3.161 10.730 2.160 17.172 -32 60 516 2.063 627 2.791 22 35 488 1.933 49 414 -90 -79 603 1.822 552 1.545 -9 -15 493 1.370 217 1.344 -56 -2 MALEZYA 268 850 292 1.168 9 37 248 804 42 287 -83 -64 ÇĐN 246 822 281 901 14 10 270 865 25 227 -91 -74 93 273 108 323 16 18 98 285 121 709 23 149 16 55 17 50 7 -10 17 49 8 51 -51 4 37.447 98.746 34.195 108.009 -9 9 27.282 72.356 7.563 47.023 -72 -35 76.451 204.382 77.371 232.077 1 14 61.341 167.637 29.238 183.584 -52 10 113.898 303.128 111.566 340.086 -2 12 88.622 239.993 36.802 230.607 -58 -4 BREZĐLYA JAPONYA HINDISTA N G.KORE ENDONEZ YA HEDEF ÜLK.TOPL AM DĐĞER ÜLKELER TOPLAM C. KURU KAYISI ÜRETĐCĐLERĐNE YÖNELĐK ÇALIŞMALAR 2015-16 sezonu öncesinde kuru kayısı üreticilerine dağıtılmak üzere 10.000 adet Kuru Kayısı Yetiştiriciliği ile Önemli Hastalık ve Zararlıları el kitabı ve Kayısı Bilgi notu kitapçığı bastırılmış, Malatya Tarım Đl Müdürlüğü, üretim bölgesindeki STK ve kuruluşlar ile ihracatçı firmalar aracılığı ile üreticilere dağıtımı gerçekleştirilmiştir. 45 D. KURU KAYISI’DA KÜKÜRT DĐOKSĐT SORUNU Bilindiği üzere Avrupa Birliği mevzuatınca kuru kayısı için izin verilen maksimum kükürt limiti 2000 ppm olup, kuru kayısı ithalatında AB giriş noktalarında rastgele konteyner seçimi ve kükürt dioksit (SO2) kontrolü yapılmaktaydı. Ancak, AB’ye ihraç edilen ülkemiz menşeli kuru kayısı partileri arasında kükürt kullanıldığı halde beyan edilmemiş partilerin ve 2.000 ppm’in üzerinde kükürt ihtiva eden partilerin tespit edilmesi dolayısıyla alınan Hızlı Alarm Bildirimlerindeki artış üzerine Avrupa Birliği’nin ülkemiz menşeli kuru kayısı ithalatında uyguladığı kükürt kontrollerinin sıklığını 1 Temmuz 2014 tarihinden itibaren %10’a çıkarmıştır. Bu gelişme öncesinde ilgili Bakanlıklar nezdinde girişimlerde bulunulmş ve kuru kayısı analizinin basit bir yöntem olmakla birlikte tekrarlanabilirliğinin düşük olduğu, bu nedenle; - Türkiye’den ihraç edilecek partilerin AB giriş noktalarında analize tabi tutulması durumunda alınacak sonuçların ticareti engelleyebilecek noktaya getirebileceği, - Kükürt dioksit nedeniyle Hızlı Alarm Bildirimi alan firmaların Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nca takip edildiği ve firmalara ait işletmelere gidilerek gerekli kontrollerin yapıldığı, - Dış Ticarette Risk Esaslı Kontrol Sistemi (TAREKS) çerçevesinde sınıflandırılmış firmaların kuru kayısı ihraç partilerinin farklı sıklıklarda kontrole tabi tutulduğu, ancak bu kontrollerin sıklığının arttırılabileceği, - Ayrıca Ekonomi Bakanlığı Ürün Denetmenlerince kurulan Komisyonların ihracat yapan firmalara ani baskınlar şeklinde denetimler yaptığı, - Mevcut mevzuat çerçevesinde kuru kayısı ihraç partilerinin üzerinde ürünün kükürtlü/naturel olduğuna dair etiketlemenin yapılmasının zorunlu olduğu ve Ekonomi Bakanlığı Ürün Denetmenleri tarafından kontrollerin yapıldığı, ancak etiketleme mevzuatında ve mevzuatın uygulanmasında bundan sonra daha hassas davranılarak gerekli kontrol ve değişikliklerin yapılacağı, hususları Ekonomi ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlıklarına iletilmiştir. Ayrıca, konu ile ilgili olarak üyelerimize 2000 ppm'in üzerinde kükürt ihtiva eden partilerin ihraç edilmemesi yönünde bir yazı iletilmiştir. Kuru Meyve Sektör Kurulu kararı çerçevesinde, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Đnönü Üniversitesi Kayısı Araştırma ve Uygulama Merkezi ve Gazi Osman Paşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından “Değişik Kükürt Konsantrasyonlarındaki Kuru Kayısıların Depolama Süresince Kalite Ve Besin çeriklerindeki Değişimlerin Saptanması Projesi” geçtiğimiz yıllarda yürütülmüştür. Söz konusu Proje sonucunda, “'Kuru kayısılarda başlangıç kükürt düzeyine bağlı olarak 20 °C de 18 aylık depolamada hiçbir işlem yapılmaksızın toplamda 1000-1500 ppm; günlük ise 2-3 ppm kadar 46 kükürt dioksit kaybı olduğu” belirlenmiştir. Diğer yandan, kuru kayısıların işletmelerde yapılan yıkama işleminin de kükürt kaybını hızlandırabileceği değerlendirilmiştir. Kuru Meyve ve Mamulleri Sektör Kurulumuz; Türk Gıda Kodeksi’nde belirlenen 2.000 ppm’in üzerinde (Örneğin; 2.200-2.300 ppm düzeylerinde) kükürt ihtiva etmesi nedeniyle yurda girişine izin verilmeyen kuru kayısı partilerinin sahip olduğu ekonomik değer ve kükürt değerinin zamanla azalmasına ilişkin bulgular çerçevesinde, ihracatta geri dönen ve yurda girişinde yapılan analiz sonucunda 2.000 ppm’in üzerine kükürt ihtiva ettiği saptanan kuru kayısı partilerinin yediemine alınması ve yukarıda bahsi geçen Yönetmeliğin 9.4.(b) Maddesi kapsamında değerlendirilerek kükürt içeriğinin azaltılması için üreticiye/ihracatçıya veya ürünü işleyecek fiziki, asgari teknik ve hijyenik şartları uygun başka bir firmaya ait işletmede bekletilmesine izin verilmesi, ve bekleme süresi sonunda ikinci bir analize tabi tutularak ürünün Türk gıda veya yem mevzuatına uygunluğunun kontrol edilmesi, uygun olan ürünlerin piyasaya arzına izin verilmesi yönünde bir düzenleme yapılmasının ülkemiz kuru kayısı ihracatı açısından büyük bir ihtiyaç olduğu konusunda görüş birliğine varmış, konu TĐM'e iletilmiştir. E. ĐNÖNÜ ÜNĐVERSĐTESĐ ĐLE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMA VE PROJELER Đnönü Üniversitesi Kayısı Araştırma ve Uygulama Merkez Müdürlüğü ile yürütülen çalışmalarımız uzun yıllardır devam etmektedir. Erkenci ve Orta Mevsim Sofralık Kayısıların Melezleme Yoluyla Islahı Projesi: Meyve kalitesi yüksek, erkenci ve orta mevsim yeni sofralık kayısı geliştirilmesini amaçlayan proje çalışmalarına 2004 yılında başlanmış, 2006 yılından itibaren Ege, Đstanbul ve Güneydoğu Anadolu Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçı Birlikleri projeyi maddi olarak desteklemeye başlamıştır. Proje kapsamında bugüne kadar yaklaşık 101.726 çiçekte suni tozlama yapılmış, 11.038 tohum ve 5.208 melez bitki elde edilmiştir. Melez kayısı bitkilerinde yapılan analizlerde üstün özelliklere sahip bitkiler tespit edilmiştir. Erkenci Dilbay 2012 yılında Tarım Bakanlığı tarafından yeni kayısı çeşidi olarak tescil edilerek “Türkiye Milli Meyve Çeşitler Listesine” dahil edilmiştir. 2014 Yılında geç olgunlaşan “Eylül” ismi verilen yeni bir kayısı tescil edilmesi amacıyla Tarım Bakanlığına bavuru yapılmıştır. Halen testleri devam edne Halen 4 erkenci, 5 orta mevsim ve 3 geç olgunlaşma özelliğine sahip toplam 12 kayısının tescil çalışmaları devam etmektedir. Çiftçi Koşullarında Kurutmalık Erik ve Kayısı Örnek Bahçe Kurulması Projesi: Malatya ve çevresinde kurutmalık erik üretim olanaklarının araştırılması ve kayısı ıslah çalışmalarında 47 geliştirilen sofralık ve kurutmalık yeni kayısı çeşitlerinin kayısı üreticilerine tanıtılması amaçlayan proje çalışmalarına 2010 yılında başlanmıştır. Bu amaçla Đnönü Üniversitesi Ziraat Fakültesi Battalgazi Kampüsünde, Hekimhan Sarıkız ve Kale Bent köylerinde 3 örnek bahçe kurulmuş, bahçeye 8 erik ve 29 kayısı çeşidine ait toplam 300 fidan dikilmiştir. VIII. ORGANĐK ÜRÜNLER A. DÜNYADA VE TÜRKIYE'DE ORGANĐK TARIM Organik tarım günümüzde yasal düzenlemelerle tanımlanmış, kontrol ve sertifikasyon kuruluşları tarafından denetlenerek güvence ve kayıt altına alınmaktadır. Organik tarıma başlandığında geçiş dönemine uyulması zorunlu olup, rotasyon ve yönetmeliklerde belirtilen girdilerin ve katkıların kullanılması zorunludur. Gıda ürünlerinin tüm çeşitlerinin yanında, mobilya, oyuncak, dis macunu, tekstil ürünleri, makyaj malzemeleri gibi binlerce gıda dısı ürün de organik sertifikalı olarak üretilmekte ve tüketilmektedir. Organik tarımın kökleri 1940’lı yıllara kadar dayanmakla beraber önce her ülke kendi içinde gelişimini başlatmış, daha sonra dünya çapında yapılanması ve ticareti gelişmiştir. 1972 yılında IFOAM’ın kurulması ile dünya çapında ilk organizasyon oluşturulmuştur. Dünya ticareti de 1970’li yılların sonlarında gelişmeye başlamış ve 1980’lerde pazar boyutuna ulaşmıştır. 2011 yılı itibariyle dünyada 1,8 milyon üretici tarafından 37.2 milyon hektarlık bir arazide organik tarım yapılmaktadır. Kıtalara göre toplam organik alanların dagılımı; %32 pay ile Okyanusya: 12.2 milyon hektar %30 pay ile Avrupa: 11.2 milyon hektar %18 pay ile Latin America: 6.8 milyon hektar 2012 yılında bir önceki yıla göre organik tarım yapılan alanlar %0,5 veya yaklaşık 200'000 hektar artmıştır. Dünya organik tarım ve gıda ürünleri pazarında başlıca ülkeler kuzey Amerika ve batı Avrupa’da yer almaktadır. Ülkemizde organik ürün ihracatı 1984 yılında yurt dışından alıcıların çekirdeksiz kuru üzüm ve kuru incir talebi ile başlamış, kayısı ve fındık üretimi ile devam etmiştir. Kısa süre içerisinde ürün çeşitliliği 8’e yükselmiş ve 90’lı yılların basına kadar bu sayıda artış olmamıştır. 1992 yılında 48 “Ekolojik Tarım Organizasyonu Derneği”nin kurulmasıyla ülkemizde ilk resmi organik tarım hareketi başlamıştır. Organik tarımın dünyadaki gelişimine paralel olarak Türkiye’de de konunun sosyo-ekonomik önemi ve buna bağlı olarak da üretilen organik ürün sayısı artmış, 2013 yılı itibariyle ülkemizde üretilen organik ürün çeşidi 213’te ulaşmıştır. Bunlar taze meyve ve sebzeden, baklagil, tarla bitkileri (pamuk ve buğday), tıbbi ve aromatik bitkiler ve kurutulmuş meyvelere (elma, fındık, ceviz, Antep fıstığı, kuru incir, kayısı ve üzüm) kadar uzanmaktadır.Ülkemizde genelde uygulanan organik tarım modeli, şirketler ile organik üreticiler arasında sözleşmeli tarım şeklindedir. Bu sistemde üreticiler fiyat garantisi almakta ve organik şirketlerin yönlendirmeleri doğrultusunda organik tarımsal uygulamaları yürütmektedirler. Kontrol ve sertifikasyon işlemleri ise üretim ve pazarlama şirketlerinden bağımsız, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı (TKB) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından yetkilendirilen ve akredite olan kontrol ve sertifikasyon kuruluşları (KSK) tarafından yürütülmektedir. Türkiye’de 27 adet Kontrol ve Sertifikasyon Kuruluşu bulunmaktadır. Tablo 21: Türkiye Geneli Organik Ürün Üretim Verileri (Geçiş Süreci Dahil) Yıllar Ürün Sayısı Çiftçi sayısı Yetiştiricilik Yapılan Alan(ha) Doğal Toplama Alanı(ha) Toplam Üretim Alanı(ha) Üretim Miktarı (ton) 2002 150 12.428 57.365 32.462 89.827 310.125 2003 179 14.798 73.368 40.253 113.621 323.981 2004 174 12.751 108.598 100.975 209.573 377.616 2005 205 14.401 93.134 110.677 203.811 421.934 2006 203 14.256 100.275 92.514 192.789 458.095 2007 201 16.276 124.263 50.020 174.283 568.128 2008 247 14.926 109.387 57.496 166.883 530.224 2009 212 35.565 325.831 175.810 501.641 983.715 2010 216 42.097 383.782 126.251 510.033 1.343.737 2011 225 42.460 442.581 172.037 614.618 1.659.543 2012 204 54.635 523.627 179.282 702.909 1.750.126 2013 213 60.797 461.395 307.619 769.014 1.620.466 Kaynak: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü 49 Grafik 9: Türkiye’de Organik Tarim Alanlarinin Ve Üretici Sayisinin Gelişimi, 2002 2013 Grafik 10. Türkiye’de Organik Üretim Miktari Ve Ürün Sayisinin Gelişimi, 2002-2013 B. ORGANĐK ÜRÜN ĐHRACATI Türkiye’de organik üretim başlangıcından itibaren ihracat odaklı gelişmiştir. Organik ürünlerin ihracatında Avrupa ülkeleri en önemli pazarımız olup, Amerika pazarı da gün geçtikçe gelişmektedir. Başlıca organik ihraç ürünlerimiz kuru meyveler, tıbbi ve aromatik bitkiler, yağlı tohumlar ve meyve sularıdır. Dondurulmuş gıdaların da ihracatı giderek artmaktadır. Hayvansal 50 mamuller arasında sadece bal ihracatı yapılabilmekte olup, diğer hayvansal mamuller iç pazarda tüketilmektedir. Kahve ve bebek maması gibi işlenmiş gıdaların ithalatı yapılmakta, diğer yandan Türk firmaları pamuk ve elma suyu gibi hammadde üretimlerini Đran, Suriye, Özbekistan gibi ülkelerde yapmakta ve bu ürünler ülkemizde işlenip paketlenerek ihraç edilmektedir. Hem ulusal, hem de uluslararası ticaret sınıflandırmalarında organik ürünler için ayrı bir saha veya pozisyon numarası bulunmamaktadır. Ege Đhracatçı Birlikleri organik ürünler konusunda koordinatör olarak görev yapmakta olup, organik ürün ihracatının kayıt altına alınmasında yaşanan sıkıntılar nedeniyle, mevcut veriler maalesef olması gereken ihracatın sınırlı bir kısmını yansıtmaktadır. Konu ile ilgili çalışmalar devam etmektedir. Tablo 22: Türkiye Geneli Organik Ürün Đhracat Verileri YIL 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 MĐKTAR(KG) 13.128.934 17.556.280 19.182.859 21.083.351 16.093.189 9.319.328 10.374.493 9.346.677 8.628.790 7.565.604 3.592.925 3.371.298 6.258.314 10.495.217 15.552.626 TUTAR($) 22.756.297 27.242.407 30.877.140 36.932.995 33.076.319 26.230.259 28.236.617 29.359.321 27.260.473 27.504.928 15.879.571 15.529.387 24.703.607 46.020.389 78.779.524 Kaynak: Ege Đhracatçı Birlikleri-(Tablodaki rakamlar sadece beyan edilen kısmı yansıtmaktadır.) C. EGE ĐHRACATÇI BĐRLĐKLERĐNCE YÜRÜTÜLEN ÇALIŞMALAR • Biofach Fuarı Milli Katılım Organizasyonu • ETO ile işbirliği içinde sektörün gelişimi için çalışmalar yürütülmesi • Organik Ürünler Đçin Uluslararası Rekabetin Geliştirilmesi Projesi • Organik Tarım için Avrupa Kümelerarası Đşbirliği Platformunun Geliştirilmesi Projesi 51 • Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi Üyeliği Birliğimizce organik üretim ve ticaret konusunda yurtiçi ve yurtdışındaki gelişmeler yakından takip edilmektedir. 18. IFOAM Dünya Organik Kongresi 13-15 Ekim 2014 tarihlerinde Đstanbul Lütfi Kırdar Kongre Merkezinde yapılmıştır. Türkiye‘deki organik tarımın geliştirilmesi amacı ile Aralık 2012 tarihinde başlatılan AlmanTürk Đşbirliği ile organik tarım projesi'ne Ege Đhracatçı Birlikleri olarak desteğimiz devam etmektedir. Proje kapsamında 12 Ekim 2014 tarihinde Đstanbul Ceylan Intercontinental Otel'de Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü Đyi Tarım Uygulamaları ve Organik Tarım Daire Başkanı Vildan Karaarslan, Ege Üniversitesi öğretim Üyesi Prof. Dr. Uygun Aksoy, Prof. Ahmet Altindisli, Atila Ertem, ETO Başkanı, CEO and Tiryaki Agro Kurucusu Ahmet Tiryakioglu, CEO Sade Organik ve CityFarm Kurucusu Murat Denizel, FiBL Uluslararası Projeler Departman Direktörü Beate Huber'in konuşmacı olduğu Kariyer Buluşması toplantısına Birliğimiz adına Ece Tırkaz katılmış ve Organik Sektörünün Türkiye Đçin Önemi'ni anlatan bir sunum gerçekleştirilmiştir. Söz konusu proje çerçevesinde 10 - 12 Aralık 2014 tarihlerinde Türkiye’de Organik Ürün Özel Standartlarinin Geliştirilmesi konulu bir uzmanlar toplantısı düzenlenmiş, toplantıya Birliklerimizi temsilen Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Gürcan Şen ve Ece Tırkaz katılım sağlamıştır. ETO (Ekolojik Tarım Organizasyonu) Derneği ve FiBL, Đsviçre tarafından ortak yürütülen Alman-Türk Đşbirliği Organik Tarım projesi çerçevesinde 20 Ocak 2015 tarihinde, Türkiye’de Organik Pazarlar için harmonize kurallar ve kontrol prosedürleri önerileri toplantısı Birliklerimiz Hizmet binasında gerçekleşmiştir. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM) tarafından düzenlenen, 2015 Yılı Program Değerlendirme Toplantıları kapsamında, Organik Tarım Araştırmaları Program Değerlendirme Toplantısı 15-19 Şubat 2015 tarihlerinde Antalya’da düzenlenmiş ve Ege Kuru Meyve ve Mamulleri Đhracatçıları Birliği adına toplantıya Ziraat Mühendisimiz Oğuz Aşçıoğul katılım sağlamıştır. Söz konusu toplantıda sunulan projelerin özet raporlarını içeren kitapçık ile TAGEM tarafından düzenlenen Organik Tarım ile ilgili 2005-2010 yılları arasında tamamlanan projelerin sonuç raporları üyelerimize iletirlmiştir. 52 27.11.2014 tarihinde GTHB Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Organik Tarım Ulusal Yönlendirme Komitesi toplantısına Birliklerimiz Tarım Şubesi Müdürü Tahir Kanlıkuyu ile Şefi Ece Tırkaz katılmıştır. D. BIOFACH FUARI 11-14 Şubat 2014 tarihleri arasında Almanya’nın Nürnberg kentinde 26.sı düzenlenen “BioFach World Organic Trade Fair” fuarına Türkiye milli katılımı Genel Sekreterliğimizce gerçekleştirilmiştir. Almanya’nın Nürnberg kentinde 11-14 Şubat 2015 tarihleri arasında düzenlenen BioFach 2015 Dünya Organik Ticaret Fuarında (World Organic Trade Fair) Türk firmaları ağırlıklı olarak organik gıda ürünleri ile temsil edilirken çoğunluğunun Ege Đhracatçı Birlikleri Genel Sekreterliği tarafından organize edilen Türkiye milli katılım şemsiyesi altında yer alan firmalarımızca başta organik kuru kayısı, üzüm ve incir gibi organik kuru meyvelerimiz olmak üzere, kuru bakliyat, fındık, fıstık, badem, zeytin ve zeytinyağı, kuru domates ve domates konsantresi, konserve ve salamura meyve ve sebzeler, yağlı tohumlar, hububat, meyve suyu ve konsantresi, yarı kuru sebzeler, dondurulmuş sebze ve meyveler, un, çay, organik gübre gibi belli başlı gıda ve tarım ürünleri sergilenmiştir. BioFach’a bu yıl 22 Türk firması katılırken, dünya genelinde toplamda 2.235 firma iştirak etmiştir. Katılımcı ülkeler arasında ağırlıklı olarak Avrupa ülkeleri yeralırken, Çin, Hindistan ve Kuzey Amerika ve Güney Amerika’dan da her sene artan sayıda katılım gerçekleştirilmektedir. Fuara başta Almanya olmak üzere belli başlı Avrupa ülkeleri, ABD, Japonya, Güney Afrika, Hindistan, Endonezya gibi dünyanın 136 ülkesinden 44 000’e yakın ziyaretçi gelmiştir. BioFach 2015’de yılın ülkesi Hollanda olmuştur. Fuara 13 firma ile katılan EĐB, 10 Hall’den oluşan ve yaklaşık 133 000 m2’lik fuar alanında (Net alan: yaklaşık 50.000m2) Hall 4’de 403-501-503-600-603 numaralı standlarda net 347,24m2’lik bir alanda yeralmıştır. Türkiye milli katılım organizasyonu için tarafımıza 4 no'lu pavyonda 347,24m2'lik alan tahsis edilmiştir. Önceki senelerde fuara katılan firmalara alışageldikleri stand alanlarında yeni katılımcılar ise kalan yerler başvuru önceliğiyle tahsis edilmiştir.Fuarın birinci günü Nürnberg Başkonsolosumuz Sayın Asip Kaya, Münih Ticaret Ateşelermiz Sayın Mehmet Cevdet Baykal ve Sayın Đsmet Salihoğlu standımızı ziyaret etmiş ve katılımcılarımızla görüşmelerde bulunmuşlardır. 53 IX. 2015 YILI ĐŞ PROGRAMI 01. Birliğimizin uğraşım konusuna giren maddelerin ihracatının düzenli bir şekilde devamının sağlanması, 02. Kuru Meyve Tanıtım Grubu’nun yurt içi ve dışında ürünlerimizin tanıtımı amacıyla yapacağı çalışmalara etkin şekilde katılınarak destek verilmesi, 03. Çekirdeksiz kuru üzüm üretimiyle uğraşan müstahsile, teknik personele ve ilaç bayilerine çekirdeksiz kuru üzüm yetiştiriciliği konusunda hazırlanmış olan bilgilendirme kitapçığı ile ülkemizde, Avrupa Birliğinde ve Rusya’da ruhsatlı ortak ilaç listelerinin yer aldığı ilaç listelerinin dağıtımına devam edilmesi, Okratoksin A ve zirai mücadelenin doğru şekilde yapılmasına yönelik afiş ve broşür dağıtımının gerçekleştirilmesi, Oda ve Borsalarla işbirliği halinde bilgilendirme toplantılarının gerçekleştirilmesi, 04. Ticaret Borsaları ile birlikte çekirdeksiz kuru üzümde pestisit kullanım durumunun izlenmesi amacıyla bölgedeki bağlardan alınan örnekler üzerinde analizler yapılarak alınan sonuçların sektörle paylaşılması, 05. Çekirdeksiz kuru üzüm bağ alanlarının belirlenmesi ile ilgili olarak ilgili kurum ve kuruluşlarla ortak çalışmalar yapılması, 06. Kuru incirde kaliteli ve aflatoksinden ari ürün temini için ürecilere yönelik bilgilendirme çalışmaları yapılması, bütçe imkanları çerçevesinde ve gerekirse GTHB ve diğer STK’larla işbirliği yapılarak afiş-broşür-kitapçık ile ilek torbası, ekşilik böceği tuzağı,vb. dağıtımı, 07. Kuru kayısıda kaliteli ve istenen düzeyde kükürt oranı içeren hammadde üretimi için üreticilere yönelik yayın ve bilinçlendirme çalışmaları yürütülmesi, 08. Birliğimiz uğraşım konusu maddelerin tarımsal üretiminden kaynaklanan sorunlarına çözümler aranması, 09. Dünya Çekirdeksiz Kuru Üzüm Üretici Ülkeleri Konferansı’na, INC Kongresi’ne, Avrupa Kuru Meyveler Günü ve FRUCOM toplantılarına katılım sağlanması, 10. Diğer üretici ülkelerin ihraç politikalarının izlenip üyelerimizin bilgilendirilmesi, 11. Ülkemizde zorunlu yürürlükte bulunan çeşitli standartlarda görülen aksaklıkların saptanıp, gereken değişikliklerin yapılmasının sağlanması, 54 12. Đhraç ürünlerimizin ihracatının gelişmesine yardımcı olacak ulusal ve uluslararası sergi, fuar, konferans, seminer, v.b. organizasyonlara katılınması ve/veya ulusal katılım organizasyonları düzenlenmesi, 13. Üyelerimizin genel ve kendilerine ait ihracata ilişkin sorunlarına zamanında çözüm getirilmesi, 14. Birliğimiz uğraşım sahasındaki maddelerin kalite ve üretiminin arttırılması amacıyla hazırlanan projelere destek verilmesi, halen devam etmekte olanlara desteğin sürdürülmesi, üretici, tüccar ve GTHB ve firmalarımızın teknik personeline yönelik eğitim programları düzenlenmesi, 15. Kuru incirde 2000 yılından beri başarıyla sürdürülen Aflatoksin Đzleme Kurulu’nun çalışmalarına devam etmesi sağlanarak işletmelerimizin aflatoksin kontrollerinde bir standart ve yeknesaklığın sağlanması, 16. Kuru incirde 2000 yılından beri başarı ile sürdürülen aflatoksinli kuru incirlerin imhası projesine 2015 rekoltesi için de devam edilerek söz konusu incirlerin gerek ihracının ve gerekse iç piyasada tüketilmesinin önlenmesi, 17. Organik ürün ihracatına ait istatistiki bilgilerin düzenlenmesi çalışmalarına devam edilmesi, 18. Đlgili ihracatçılarımıza ve sektöre genel katkısı olabilecek organik proje çalışmaları hazırlanması ve diğer kurumlarca hazırlanacak olanlara destek olunması, 19. Başta AB mevzuatı olmak üzere alıcı ülke mevzuatları ile ilgili gelişmelerin takibi ve üyelerimizin bilgilendirilmeye devam edilmesi, 20. Kuru incir ticaretiyle uğraşan aracı-tüccarlara ait depolar ile üretim bölgelerindeki üretim tesislerinin Birliğimiz teknik elemanlarının yanı sıra, Ege Üniversitesi ile Đzmir ve Aydın Đl Tarım Müdürlükleri yetkilileri ile birlikte ziyaret edilerek denetlenmesi, 21. Üyelerimiz arasında işbirliği ve dayanışmanın devam ettirilmesi. 55