Ünite 4

4
. UNITE
TELEVIZYON
KAZANIMLAR
1. Televizyonun birey ve toplumu yönlendirmede etkili bir kitle iletiflim arac› olma
özelli¤ini analiz eder.
2. Ülkemizdeki televizyon yay›nc›l›¤›n› mülkiyet yapısına göre sınıflandırarak bunların
özelliklerini ve yay›n politikalar›n› belirleyen unsurlar› fark eder.
3. Televizyon program türlerini, amaçlar›, ifllevleri ve özellikleri bak›m›ndan ay›rt
eder.
HAZIRLIK SORULARI
1. Günlük program›n›zda televizyon izlemeye ne kadar zaman ay›r›yorsunuz?
2. Televizyonda hangi tür programlar› izliyorsunuz?
3. Televizyonda hangi tür görüntüler sizi rahats›z ediyor?
84
TELEVIZYONUN ETKIN NITELIKLERI
DERS
SINIF
YAKLAfiIK SÜRE
ÜN‹TE
TEMEL BECER‹LER
KAZANIMLAR
MATERYALLER
: MEDYA OKURYAZARLI⁄I
: 6, 7, 8
: 40' (1 ders saati)
: Televizyon (4. ünite)
: ‹letiflim, giriflimcilik, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma
: Televizyonun birey ve toplumu yönlendirmedeki etkili bir kitle iletiflim
arac› olma niteli¤ini analiz eder (1. kazan›m).
: Kitle iletiflim araçlar›n›n yayg›n kullan›m›na örnek olabilecek çeflitli
resimler.
DERSE HAZIRLIK
Televizyon
Bir kaynaktan gelen elektromanyetik
dalgaları ses ya da resme çeviren aygıtların
genel adı olarak tanımlanan aynı zamanda
bir bilginin, bir görüflün ya da davranıflın
yayınlanması açısından bir iletiflim aracıdır.
• Olayları anında resimlerle ve sesle
verebilmesi (canlı yayın) onu di¤er kitle iletiflim
araçlarını izlemekten daha cazip hâle getirir.
• Haber verir, e¤itir, e¤lendirir.
• Eflya ve hizmetlerin tanıtılıp satılmasına
yardım eder.
Günümüzde kitle iletiflim araçları içerisinde
bu ifllevleri en iyi flekilde yerine getiren aracın
televizyon oldu¤unu görüyoruz.
Televizyon insanların birden fazla
ihtiyacına cevap verebildi¤i için büyük ra¤bet
görür. Ayrıca televizyon izlemek için para
harcamak, okur yazar olmak, seçkin bir
kültüre sahip olmak da gerekmez.
Günümüzde hemen her yafl grubundan insan
televizyon izleyicisi durumundadır. En büyük
izleyici kitlesini ise çocuklar oluflturur.
Çocuklar yetiflkinlere göre, televizyonun
olumlu ya da olumsuz etkilerine daha açık
konumdadır.
Ö¤rencilerin karfl›laflt›rma yapmalar›n›
sa¤lamak amac›yla kitle iletiflim araçlar›n›n
yayg›n kullan›m›na örnek olabilecek resimler
gösteriniz. Bir sonraki sayfadaki karikatürü
inceletiniz.
DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹
100. sayfadaki “A‹LEDEN B‹R‹” bafll›kl›
karikatürü ço¤altarak da¤›t›n›z. Çizerin
karikatürüne neden bu bafll›¤› verdi¤ini sorunuz.
Daha sonra karikatürle ilgili sorular› cevaplat›n›z.
Etkinli¤e verilen yan›tlar›n ard›ndan televizyon
ile ilgili bilgileri gerekli gördü¤ünüz durumlarda
ö¤rencilerinizle paylaflınız.
Ö¤rencilerinizin televizyonun ifllevini
kavrayabilmeleri için 86. sayfadaki “A‹LEDEN
B‹R‹”, 87. sayfadaki “MEDYA DESTE⁄‹”
etkinli¤ini ve bu etkinlikteki ‹nternet haberinden
yararlanarak 88. sayfadaki “MEDYAYLA EL
ELE” etkinli¤ini yapt›r›n›z. 89. sayfadaki
“TELEV‹ZYON S‹H‹RL‹ KUTU MU?” etkinli¤ini
ev ödevi olarak veriniz. Ö¤rencilerinizin
televizyonun olumlu ve olumsuz yönleriyle ilgili
görüfllerini s›n›fta paylaflmalar›n› sa¤lay›n›z.
Televizyonun Olumsuz Etkileri
Televizyonu iyi ya da kötü kılan, onu
kullanma biçimidir. Televizyon do¤ru
amaçlarla kullanıldı¤ında do¤ru, kötü
amaçlarla kullanıldı¤ında kötü bir araç olabilir.
Televizyonu zaman çalan, insan iliflkilerini
zayıflatan ve insanı edilgenlefltiren bir araç
olması yönüyle elefltirenler de vardır. Ama
onun en olumsuz etkisi televizyonda
gördüklerini sorgulamaksızın alıp taklit eden
çocuklar üzerindedir.
85
A‹LEDEN B‹R‹
a. Çizer, karikatürde ne anlatmak istemektedir?
.............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
b. Bu karikatürde anlat›lmak istenen durum ile ailenizin televizyon izleme tutumu arasındaki
iliflkiyi karflılafltırınız.
...........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................
86
MEDYA DESTE⁄‹
Afla¤ıda medyada yer alan haberlerin toplumu nasıl etkiledi¤ine dair bir örnek görmektesiniz.
Bu haberi okuyunuz ve soruları habere göre cevaplayınız.
GAZETEC‹DEN TAVUKÇULARA DESTEK
Kufl gribi nedeniyle zor günler yaflayan tavukçuluk sektörü, arafltırmacı
gazetecinin yer aldı¤ı tanıtım filmi ile güven tazeledi... Tanıtım filminin televizyonlarda
yayınlanmaya bafllamasından itibaren tavuk satıflları %40 oranında arttı.
Yıllardır gıda terörüne karflı savafl açan arafltırmacı gazeteci, bu kez tavukçuluk
sektöründeki do¤ruları anlatmak için kameraların karflısına geçti...Yaklaflık iki
dakika süren bir tanıtım filminde oynayan usta gazeteci,entegre tesislerde üretilen
tavuk etinin yenmesinde bir sakınca olmadı¤ını anlatıyor. Kufl gribi yüzünden
tavuk satıflları düflen tavukçuluk sektörü do¤ruları anlatmak için bir arafltırma
yapmıfl. Kamuoyu yoklamasında inanılırlık yönünden ünlü gazetecinin bir ‹nternet
haberi çıkınca, Sa¤lıklı Tavuk Platformu da gazeteciye tanıtım filmi teklifini
götürmüfl. Bütün televizyon kanallarında gösterilen tanıtım filmi, kufl gribi yüzünden
zor günler yaflayan tavukçuluk sektöründe de güven tazeledi... Tanıtım filminden
bu yana satıfllar yüzde 40 oranında arttı. Ailesinin tavuk ve yumurta da yedi¤ini
söyleyen usta gazetecinin mesajları, yakında afifllerle marketleri ve bilboardları
süsleyecek.
Bir ‹nternet haberi, 27.01.2006
1. Habere göre tavuk satıfllarının artmasında etkili olan faktörler nelerdir?
.......................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2. Tanıtım filminde ünlü bir gazetecinin tercih edilmesinin sebepleri nelerdir?
.......................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3. Medyanın toplumu yönlendirmesine örnek olabilecek baflka hangi örnekleri verebilirsiniz?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
87
MEDYAYLA EL ELE
86. sayfadaki etkinlikle televizyonun bireyi ve toplumu yönlendirmede etkili bir iletiflim arac›
oldu¤u vurgulanmıfltır.
Sizde televizyon arac›l›¤›yla halk› bilinçlendirmede önemli rol oynayabilecek resmî kurum ve
kurulufllar ile onlar›n yapabilecekleri çal›flmalara örnekler veriniz.
104
88
TELEV‹ZYON S‹H‹RL‹ KUTU MU?
Afla¤ıda RTÜK tarafından düzenlenen yazılı anlatım yarıflmasında dereceye giren ilkö¤retim
6 ve 7. sınıf ö¤rencilerinin yazılı anlatım çalıflmalarından alıntılar yer almaktadır. Alıntıları okuyunuz.
Asr›n icad› televizyon sorgulanacak duruma gelmifltir. Televizyonu icat eden insan; yay›nlar›n›
haz›rlayan› insan; yay›nlar›n muhatab› insan; yay›nlardan flikayetçi olan da insan! Peki sorunlar› çözecek
olan kim?
Saliha KATKISIZ
Düza¤aç ‹lkö¤retim Okulu, Bingöl
Televizyon mükemmel bir iletiflim arac›. Dünyan›n her yerinde olan› biteni ondan ö¤reniyoruz.
Televizyon olmasayd› Çin’deki salg›n hastal›¤›, Filistin’deki savafl› günü gününe takip edemezdik.
Kayhan TARIM
Denizli ‹lkö¤retim Okulu, Denizli
Kardeflim çizgi film izliyordu. Ben de ders çal›fl›yordum. Birdenbire kafama bir fley indi. Can›m›n
ac›s›ndan k›vrand›m. Kafama inen kepçeyi ald›m kardeflime baktım. O gülüyordu. Konuflmay› yeni yeni
ö¤renen çocuk bunu nereden ö¤renmiflti. Tabi ki televizyonda izledi¤i bir filmden. Yine bir gün masan›n
üzerine ç›km›fl yere atlayarak ayak bile¤ini incitmiflti. Hem a¤l›yor hem de ustum ustum (uçtum), diyordu.
Eylem B‹N‹C‹
Sümer ‹lkö¤retim Okulu, Erzincan
Annem dantel örmeyi b›rakt›. Babam da birinci s›n›fta oldu¤u gibi bana makara tekerli arabalar
yapm›yor. Sürekli yorgun ama onun karfl›s›nda. Ablam üniversite s›nav›n› bu y›l yine kazanamad›.
Benim de derslerim çok iyi say›lmaz, televizyon sayesinde... Babam›n saçlar›n›n döküldü¤ünü, annemin
yedi kilo zay›flad›¤›n›, ablam›n yüzünü sivilce bast›¤›n› televizyonumuz tamire gidince fark edebildim.
Özlem EK‹C‹
Ufuk ‹lkö¤retim Okulu, Zonguldak
Reklamlar› izlerken bazen düflünüyorum. Onda gördü¤üm yiyecekleri alabiliyorum. Renkleri, ç›t›rt›lar›
insan› çekiyor. Kokular›ysa sanki ekrandan ç›k›p evimize geliyor. Ya onlar› alamayanlar! Onlar ne yap›yorlar
acaba?
Asl› SINCI
Sakarya ‹lkö¤retim Okulu, Adapazar›
Büyüklerimiz “Biz çocukken çizgi filmler vard›. Ar› Maya, Heidi (Haydi), fieker K›z ve Masalc›
Nineler...” diye anlat›rken özlemle gülümserler. Biz onlar› görmedik. Teknoloji ça¤›n›n çocuklar› olarak
bilgisayarlarla, sanal oyunlarla büyüyoruz. Büyüdükçe oyunlar›m›za savafllar, dövüfller giriyor. Film
kahramanlar›na özeniyoruz. Büyüklerimiz durumun fark›nda de¤iller. Çok be¤endi¤imiz filmde “son”
yaz›nca hepsinin oyun oldu¤unu anl›yoruz ama hayat gerçek.
Mertcan KARAHAN
100. Y›l ‹lkö¤retim Okulu, Trabzon
89
Önceki sayfada yer alan yazılı anlatım çalıflmalarındaki alıntılardan yararlanarak
“TELEV‹ZYONUN OLUMLU YÖNLER‹” ve “TELEV‹ZYONUN OLUMSUZ YÖNLER‹” ile ilgili
düflüncelerinizi maddeler hâlinde yazınız.
TELEV‹ZYONUN OLUMLU YÖNLER‹
1. ...............................................................................................................................................................
2. ...............................................................................................................................................................
3. ...............................................................................................................................................................
4. ...............................................................................................................................................................
5. ...............................................................................................................................................................
6. ...............................................................................................................................................................
TELEV‹ZYONUN OLUMSUZ YÖNLER‹
1. ...............................................................................................................................................................
2. ...............................................................................................................................................................
3. ...............................................................................................................................................................
4. ...............................................................................................................................................................
5. ...............................................................................................................................................................
6. ...............................................................................................................................................................
90
TELEVIZYON YAYINCILIGININ YAPISI
DERS
SINIF
YAKLAfiIK SÜRE
ÜN‹TE
TEMEL BECER‹LER
KAZANIMLAR
MATERYALLER
: MEDYA OKURYAZARLI⁄I
: 6, 7, 8
: 40' (1 ders saati)
: Televizyon (4. ünite)
: Gözlem, araflt›rma, elefltirel düflünme, bilgi teknolojilerini kullanma,
giriflimcilik, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma
: Ülkemizdeki televizyon yay›nc›l›¤›n› mülkiyet yap›s›na göre s›n›fland›rarak
bunlar›n özelliklerini ve yay›n politikalar›n› belirleyen unsurlar› fark eder
(2. kazan›m).
: Projeksiyon cihaz›/tepegöz
DERSE HAZIRLIK
Ö¤rencilerinize hangi televizyon kanallar›n›
izlediklerini sorunuz. Cevaplar› tahtaya iki grup
hâlinde alt alta yaz›n›z. Ö¤rencilerinize televizyon
kanallar›n› neden iki gruba ay›rd›¤›n›z› sorunuz.
TRT, Anayasal özerkli¤e sahip, kamu hizmeti
yapan bir yay›n kurulufludur. Kamu hizmeti anlay›fl›yla
hareket eden TRT’nin, TRT1, TRT2, TRT3, TRT4,
TRTGAP, TRTINT, TRTTÜRK, TRT Avaz, TRT 6 ve
TRT Çocuk olmak üzere on televizyon kanal›
bulunmaktad›r. Aile kanal› olma özelli¤ini tafl›yan
TRT1; çeflitli yafl ve meslek gruplar›ndaki, farkl›
e¤itim, kültür seviyesindeki izleyicilere haber vermeyi,
bilgi aktarmay› ve onlar› e¤lendirmeyi
hedeflemektedir. 24 saat kesintisiz yay›n yapan
TRT2 ise haber-bilgi kanal›d›r. TRT3, yurttan ve
dünyadan önemli geliflmelerin yer ald›¤› haber
özetleri, çeflitli iç ve d›fl spor olaylar›ndan oluflan
spor haberleri, gelenek ve görenekleri içeren
belgeseller ile ülkemizin do¤al ve tarihî zenginliklerini
tan›tan magazin ve müzik programlar›nı yay›nlar.
Aynı zamanda TRT3, TRTGAP’la dönüflümlü
olarak yayın yapmakta; TBMM Genel Kurulunun
çalıflma günlerinde de TBMM TV’ye yayın imkânı
vermektedir. TRT4, ulusal e¤itim politikas›n›
destekleyen yay›n içeri¤ine sahip bir e¤itim kanal›d›r.
TRTINT, yurt d›fl›nda yaflayan vatandafllarla Türkiye
aras›nda köprü görevi yapmaktad›r. TRTTÜRK,
Türkiye’nin Orta Asya ve Kafkaslardaki sesidir.
DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹
Ülkemizde yayın yapan televizyonların
mülkiyet yap›s›n›n kamu ve özel olarak ikiye
ayrıldı¤ını söyleyiniz. Bu nedenle verilen cevaplar›
iki grup hâlinde yazd›¤›n›z› belirtiniz. Daha sonra
yandaki bilgileri ö¤rencilerinizle paylaflınız.
Kamu ve özel mülkiyetli televizyonların yapısı
ve yayıncılık anlayıflları ile ilgili arafltırma yapmaları
için ö¤rencilerinizi iki gruba ayrınız. Gruplar›n
araflt›rmalar›nda neyi sorgulayacaklar›na iliflkin
92 ve 93. sayfalardaki “ARAfiTIRMA
YAPIYORUZ” etkinli¤ini fotokopi ile ço¤altarak
her iki gruptaki ö¤rencilere da¤›t›n›z. Ayr›ca her
iki gruptaki ö¤rencilerin yapacaklar› araflt›rman›n
bulgular›n› ve sonucunu “grubun ortak raporu”
hâlinde bir sunuya (slayt gösterisi) dönüfltürüp
aralar›ndan seçecekleri bir grup sözcüsü
arac›l›¤›yla s›n›f arkadafllarına aktarmalarını
isteyiniz. Ö¤rencilerin araflt›rma öncesinde bu
duruma göre planlama yapmalar›n› sa¤layınız.
Onlara bir hafta süre veriniz. Daha sonra aynı
çalıflmayı bir sonraki sayfa içinde yaptırınız.
10 Temmuz 1993’te Anayasa’n›n 133. maddesinde yap›lan de¤ifliklik ve yap›lan yasal düzenleme
ile ulusal, bölgesel ve yerel düzeyde birçok özel
televizyon ve radyo istasyonu, yay›n izni için yasayla
kurulan ve yetkilendirilen Radyo Televizyon Üst
Kuruluna baflvurmufltur. ‹zin alan pek çok kurulufl
yayın hayatına girmifltir. Özel televizyon yayıncılı¤ının
büyük sermayeler gerektirmesi bu alanda çalıflan
kuruluflların zamanla yayın politikalarında sınırlılıklar
getirmesine neden olmufltur. Birçok televizyon
kuruluflu yayın politikalarını belirlerken bir ya da
birkaç alana yönelmifltir. Sadece spor kanalı, e¤lence
kanalı, haber kanalı gibi. Özel televizyon kuruluflları
varlıklarını devam ettirebilmek ve kâr elde edebilmek
için reklam alıp yayınlamak zorundadırlar.
91
Ö¤retmene Not: Ö¤rencilere özel yay›nc›l›k ve kamu yay›nc›l›¤› aras›ndaki farklar› anlat›rken
özel televizyon kanallar›n›n ticari kayg›lar› olsa da temelde kamu hizmeti yapt›¤› ve bunun
sorumlulu¤unu tafl›ması gerekti¤ini vurgulay›n›z. Özel yay›nc›l›¤›n kamu hizmeti yay›nc›l›¤› anlay›fl›n›
koruyarak hareket etmesi gerekti¤i üzerinde durunuz. Devlet kamu yay›nc›l›¤›na örnek olarak
‹ngiltere'den BBC’yi, Türkiye'den TRT’yi veriniz. ‹lk özel kanallarla ilgili bilgi vererek Türkiye'deki
ticari yay›nc›l›¤›n bafllamas› ve özel TV yay›nc›l›¤ının da yerleflmesi sürecini ö¤rencilerden analiz
etmelerini isteyiniz.
S›n›f›n bir bölümünden TRT'nin akflam kufla¤›nda yay›nlanan programlar› takip etmelerini ve
içeriklerini not etmelerini, di¤er k›sm›n›n da herhangi bir özel TV kanal›n›n akflam programlar›n›
takip ederek içerikleriyle ilgili not almalar›n› sa¤lay›n›z. Özellikle haberlere daha fazla dikkat
etmelerini isteyiniz. Farkl›l›klar ve benzerliklerin tart›fl›lmas›n›, iki yay›nc›l›k aras›ndaki anlay›fl fark›n›n
görülmesini sa¤lay›n›z. (Gruptaki ö¤renciler etkinlikte yer alan maddelerle ilgili görev da¤›l›m› yap›p
daha küçük gruplara bölünüp araflt›rmay› sürdürebilirler.)
1. Gruplar›n bir hafta boyunca yapt›klar› araflt›rman›n bulgu ve sonuçlar›n› grup sözcüleri arac›l›¤›
ile s›n›fa sunmalar›n› sa¤lay›n›z.
2. Çal›flma tamamland›ktan sonra önemli gördü¤ünüz ve ö¤rencilerin üzerinde hemfikir oldukları
noktaları maddeler hâlinde tahtaya yaz›n›z. Kamu yay›nc›l›¤› yapan televizyon kanallar›n›n parasal
kayna¤›n›n devlet taraf›ndan sa¤land›¤›n›, bu nedenle daha çok izlenme (reyting) çabas›ndan
dolay›s›yla da ekonomik kayg›dan uzak olduklar›n› belirtiniz. Özel televizyonlar›n ticari birer kurulufl
olmalar› nedeniyle bu yay›n ilkelerini uygulamada zaman zaman daha esnek davranabildiklerine
iflaret ediniz.
Afla¤›daki Radyo Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ile ilgili bilgileri ö¤rencilerinizle paylafl›n›z.
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK)
1994 y›l›nda radyo ve televizyon faaliyetlerini düzenlemek amac›yla özerk ve tarafs›z bir
kamu tüzel kiflili¤i olarak Radyo ve Televizyon Üst Kurulu kurulmufltur. RTÜK parlemento
taraf›ndan seçilen dokuz üyeden oluflur. RTÜK üyelerinin görev süresi alt› y›ld›r. Üyelerin
üçte biri iki y›lda bir yenilenir. Radyo ve televizyon kurulufllar›na lisans vermek, kanal ve
frekans bantlar› tahsis etmek, verici kurma ve iflletme izni vermek ve denetlemek, radyo ve
televizyon yay›nlar›n›n ulusal ve uluslararas› mevzuata uygunlu¤unu denetlemek, 3984 sayılı
Yasa’da belirlenen ilkelere ayk›r› yay›n yapan kurulufllara müeyyide uygulamak, radyo ve
televizyon yay›nlar›yla ilgili kamuoyunun tepkilerini belirlemek için gerekli kamuoyu
araflt›rmalar›n› yapmak RTÜK görev ve yetkilerini oluflturmaktad›r.
Türkiye’nin AB üyeli¤ine adayl›¤› sürecinde yürütülen mevzuat›n uyumlaflt›r›lmas› çal›flmalar›
çerçevesinde 2002 y›l›nda yap›lan yasa de¤iflikli¤iyle yay›n ihlalinde bulunan kurulufllara
uygulanan yay›n durdurma müeyyidesi kald›r›lm›fl ve yerine uyar›/özür dileme, program
durdurma ve para cezas› müeyyideleri getirilmifltir. Ayn› kapsamda 2003 y›l›nda yap›lan yasa
de¤iflikli¤i ile kamu ve özel radyo ve televizyon kurulufllar›nca Türk vatandafllar›n›n günlük
yaflamlar›nda geleneksel olarak kulland›klar› farkl› dil ve lehçelerde yay›n yapmalar›na imkân
sa¤lanm›flt›r.
3984 say›l› Yasa gere¤ince özel radyo ve televizyon kurulufllar› yay›nlar›nda e¤itim ve
kültür içerikli programlara belli oranlarda yer vermek durumundad›rlar. Ayn› zamanda
yay›nlarda kiflilik haklar›na sayg› gösterilmesi, çocuklar›n ve gençlerin geliflimini olumsuz
etkileyebilecek yay›nlar konusunda hassas davran›lmas›, Türkçenin korunmas› ve toplum
içinde düzgün bir biçimde kullan›m›n› desteklemek amac›yla programlarda Türkçeye özen
gösterilmesi gerekmektedir.
92
ARAfiTIRMA YAPIYORUZ
Kamu Yayıncılı¤ı ile ‹lgili Arafltırmanın Konuları
1- Ülkemizde ilk kamu yay›nc›l›¤› ne zaman bafllam›flt›r ve zaman içinde geliflim süreci nas›l
olmufltur?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2- Kamu televizyonları hangi kuruma ba¤lıdır?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3- Kamu televizyonlarının ekonomik kaynakları nereden sa¤lanmaktadır?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4- Kamu televizyonlarının yay›n ilkeleri nelerdir?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5- Kamu televizyonlarının kurulufl amac› nedir?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
93
Özel Yayıncılık ile ‹lgili Arafltırmanın Konuları
1- Ülkemizde ilk özel televizyon kanal› yay›na ne zaman bafllam›flt›r ve özel yayıncılı¤ın günümüze
kadar gösterdi¤i geliflmeler nelerdir?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2- Özel televizyonların ekonomik kaynakları hakkında neler söyleyebilirsiniz?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
3- Özel televizyonların sahiplerinin TV yayıncılı¤ı dıflında faaliyet gösterdikleri alanlar var mıdır?
Varsa örnek veriniz.
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
4- Özel televizyonların yay›n ilkeleri nelerdir ve hangi tür programlar yayımlarlar?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
5- Özel televizyonların kurulufl amac› nedir?
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
94
PROGRAM TURLERI‹
DERS
SINIF
YAKLAfiIK SÜRE
ÜN‹TE
TEMEL BECER‹LER
KAZANIMLAR
MATERYALLER
: MEDYA OKURYAZARLI⁄I
: 6, 7, 8
: 40'+40' (2 ders saati)
: Televizyon (4. ünite)
: Gözlem, araflt›rma, yarat›c› düflünme, elefltirel düflünme, iletiflim, bilgi
teknolojilerini kullanma, Türkçeyi do¤ru, güzel ve etkili kullanma.
: Televizyon program türlerini amaçlar›, ifllevleri ve özellikleri bak›m›ndan
ay›rt eder (3. kazan›m).
: RTÜK taraf›ndan haz›rlanan “Yay›nlarda Program Türleri Kod, Tan›m ve
S›n›flamalar›” adl› kitapç›k.
DERSE HAZIRLIK
Dersin bafl›nda birkaç ö¤renciye izlemekten
hoflland›klar› program türlerini sorunuz. Neden
bu program türlerini izlediklerini ve bu programlar›n genellikle günün hangi saatinde yay›nland›¤›n› nedenleri ile birlikte aç›klamalar›n›
isteyiniz.
8. Müzik program›
9. E¤lence program›
10. Program tan›t›m›
Ö¤rencilerinizin program türlerinin amaçlar›n›,
ifllevlerini ve özelliklerini afla¤›daki soruyu sorarak
keflfetmelerini sa¤lay›n›z.
TV kanallar›nda 10:00 - 18:00 saatleri
aras›nda magazin, yemek programlar›, pembe
diziler yay›mlan›yor. Neden?
DERS‹N ‹fiLEN‹fi‹
96. sayfadaki “TELEV‹ZYON YAYINLARINI
TANIYALIM” etkinli¤ini yeterince ço¤altarak
ö¤rencilerinize da¤›t›n›z. Onlardan etkinlikteki
programlar› afla¤›daki program türlerine göre
s›n›fland›rmalar›n› isteyiniz.
Bu soruyu cevaplamadan önce ünitede yer
alan “TELEV‹ZYONUN ETK‹N N‹TEL‹KLER‹” ve
“TELEV‹ZYON YAYINCILI⁄ININ YAPISI” adl›
konulardaki bilgilerden de yararlanabileceklerini
söyleyiniz.
1. Haber program›
2. Spor program›
3. Kültür program›
4. Din ve Ahlak program›
5. E¤itim program›
6. Gerçek insan yaflam›ndan yola ç›k›larak
oluflturulan program
7. Dramatik programlar.
Yukarıdaki program türlerine ekleyebilece¤iniz baflka program türleri varsa onları da
kendi aralarında amaç, ifllev ve özellik açısından
sınıflandırınız.
95
TELEV‹ZYON YAYINLARINI TANIYALIM
Afla¤›da verilen TRT’nin 1. kanalına ait bir günlük yay›n ak›fl›nı inceleyerek sorular› cevaplay›n›z.
Çarflamba 25 Ekim 2006
06:08 ‹stiklâl Marfl› ve Günün Program Ak›fl›
06:10 Bizim Mahalle
06:35 Türk Sinemas› “Beklenen fiark›”
08:15 Çizgi Sinema “Herkül”
10:00 ‹yi sabahlar
11:50 Bizim Evin Halleri
13:00 Haber
13:20 Fragman Spot
13:30 Ademler ve Havvalar
14:40 Çizgi Sinema “Herkül”
16:20 Çizgi Film “Disney’in Teneffüs Zili”
16:50 Çizgi Film “Micky ve Donald’›n Maceralar›”
17:20 Asya’n›n Kandilleri
18:00 Türk Sinemas› “Merakl› Köfteci”
19:25 Reklam
19:30 Ana Haber Bülteni
20:06 Reklam
20:15 Spor
20:20 Hava Durumu
20:25 Reklam
20:30 Gölgeler
22:00 Reklam
1. Yukarıda TRT’nin 1. kanalının 25 Ekim 2006 Çarflamba gününe ait yay›n ak›fl›nı görmektesiniz.
Programların adlarından edindi¤iniz ipuçlarına göre bu programları türlerine göre sınıflandırınız.
.......................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
2. Programların adları onların içerikleri hakkında bilgi veriyor mu? Örnek vererek açıklayınız.
.......................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
96
ÜN‹TE DE⁄ERLEND‹RMES‹
Afla¤ıdaki cümlelerden do¤ru olanların baflına “D”, yanlıfl olanların baflına “Y” harfi
yazınız. Yanlıfl olan cümlelerin do¤rularını verilen bofllu¤a yazınız.
(
(
(
(
) 1. En çok izlenen kitle iletiflim arac› televizyondur.
............................................................................................................................................
) 2. Televizyon yay›nlar› tüketimi teflvik etmektedir.
............................................................................................................................................
) 3. TRT televizyonlar›n›n mülkiyeti özeldir.
............................................................................................................................................
) 4. Yay›n ihlalinde bulunan TV ve radyolara RTÜK tarafından yapt›r›m uygulanır.
............................................................................................................................................
Afla¤›daki sorunun cevab›n› bofllu¤a yaz›n›z.
1. Bir televizyon kanal›n›z oldu¤unu hayal edin. Televizyonunuz için bir günlük yay›n
ak›fl› haz›rlaman›z gerekse hangi içerikte programlar haz›rlard›n›z? Aç›klay›n›z.
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
............................................................................................................................................
Afla¤›daki sorular›n cevaplar›n› iflaretleyiniz.
1. Televizyonla ilgili afla¤›daki ifadelerden hangisi do¤ru de¤ildir?
A. Bir kaynaktan gelen elektromanyetik dalgalar› ses ve resme çevirir.
B. Haber verir, e¤itir ve e¤lendirir.
C. Olaylar› an›nda görüntülü ve sesli olarak verir.
D. En ucuz kitle iletiflim arac›d›r.
2. Afla¤ıdaki adland›rmalardan hangileri televizyon için kullan›lmaktad›r?
A. Oyalanma kutusu
B. Müzik kutusu
C. Bilgi kutusu
D. E¤lendirici
3.
“Annem dantel örmeyi bıraktı. Babam da birinci sınıfta oldu¤u gibi bana makara tekerli
arabalar yapmıyor. Sürekli yorgun ama onun karflısında. Ablam üniversite sınavını bu yıl yine
kazanamadı. Benim de derslerim çok iyi sayılmaz, televizyon sayesinde... Babamın saçlarının
döküldü¤ünü, annemin yedi kilo zayıfladı¤ını, ablamın yüzünü sivilce bastı¤ını televizyonumuz
tamire gidince fark edebildim.”
Yukarıdaki metne göre afla¤ıdaki seçeneklerden hangisine ulaflılamaz.
A. Aile bireyleri televizyon karflısında uzun zaman geçirmektedir.
B. Televizyon nedeniyle aile içi iletiflim güçlenmifltir.
C. Yazar ve ablası derslerine yeterince zaman ayıramamaktadır.
D. Yazar televizyonun aile bireyleri üzerindeki olumsuz etkilerinden yakınmaktadır.
4. Türk edebiyat›na önemli eserler vermifl yazarlar› tan›tmak için haz›rlanan dizi film
hangi program türü kapsam›ndad›r?
A. E¤itim Program›
B. Kültür Program›
C. Dramatik Program
D. Bilgilendiren / E¤lendiren Program
97
ÖZ DE⁄ERLEND‹RME
“TELEV‹ZYON” ünitesinde neleri ne kadar ö¤rendi¤inizi anlamak için kendinizi de¤erlendirebilirsiniz.
Afla¤›daki ifadeleri okuyarak size uygun olan seçene¤i “x” ile iflaretleyiniz.
“Bunu çok iyi yapabiliyorum.” için
“Bunu k›smen yapabiliyorum.” için
“Bunu yapam›yorum.” için
kutucu¤unu iflaretleyiniz.
ÖLÇÜTLER
1. Televizyonun ifllevlerini söyleyebilirim.
2. Televizyonun bireyi ve toplumu yönlendirdi¤ine örnekler verebilirim.
3. Televizyon programlar›n› türlerine göre s›n›fland›rabilirim.
4. Televizyonun olumlu ve olumsuz yönlerine örnekler verebilirim.
5. Ülkemizdeki televizyon kanallar›n›n yay›n politikalar› konusunda görüfl
belirtebilirim.
6. Bu konuda ö¤rendiklerimi günlük hayat›mda kullanabilirim.
Ö⁄RETMEN‹N YORUMU: ...........................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
De¤erlendirme sonunda iki kez
gözden geçirmeniz yararl› olacakt›r.
ya da bir kez
98
iflaretlediyseniz bu üniteyi yeniden