PowerPoint Sunusu

Ünite 3
OYUN KURAMLARI
Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI
OYUN KURAMLARI
OYUN KURAMLARI
Klasik kuramlar (teoriler)
• Fazla enerji kuramı
• Rahatlama (rekreasyon) kuramı
• Hazırlık veya ön egzersiz kuramı
• Rekapitülasyon (tekrarlama) kuramı
• Haz kuramı
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Vygotsky:
Vygotsky, oyunu, çocuğun yarattığı hayalî bir
durum olarak tanımlar. Ona göre oyun, bilişsel
faktörlere dayalı olarak ortaya çıkmaz; sosyal ve
duygusal baskıların sonucunda ortaya çıkar.
Modern (dinamik) kuramlar (teoriler)
• Psikoanalitik kuram
• Bilişsel gelişim kuramları
Vygotsky de Freud gibi oyunun, çocuğun
unutamadığı ancak sosyal çevresi tarafından da
karşılanamayacak arzularının yarattığı
gerilimden kaynaklandığını söyler.
1
OYUN KURAMLARI
OYUN KURAMLARI
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Vygotsky:
Bu gerilimden kurtulmak için çocuk, arzularının
karşılanabileceği hayalî bir dünyaya girer.
Vygotsky’e göre oyun yaratılır, yani yeni bir
oluşumdur. Bu oluşum gerçek hayattan da
parçalar taşımaktadır, bu yüzden çocuğun gerçek
hayat hakkında bildikleri ile doğrudan ilişkilidir.
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Vygotsky:
Vygotsky’e göre oyunun gelişime olan etkisi üç
temel başlık altında incelenebilir:
Vygotsky, oyunun sembol kullanma becerisinin
gelişiminde çok önemli rolü olduğunu
söylemektedir.
Oyun, çocuğun çeşitli alanlarda gelişimini
destekler. Oyundaki roller, kurallar ve motivasyon
çocuğa gelişim alanının üst düzeylerindeki
davranışları sergilemesi için gerekli desteği
sağlamaktadır.
OYUN KURAMLARI
OYUN KURAMLARI
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Vygotsky:
Oyun, düşüncenin davranış ve nesnelerden
ayrılmasına yardımcı olur. Bu da soyut
düşüncenin temelidir. Aynı zamanda bu, yazıya
geçiş aşamasında büyük önem taşımaktadır.
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Bruner:
Piaget ve Vygotsky dışındaki diğer bilişsel
kuramcılar, oyunun yaratıcılığı ve esnekliği nasıl
geliştirdiğini vurgulamışlardır. Bruner, oyunun
ciddi bir etkinlik olmasına rağmen sonuçlarını
önemsenmediğini söyler.
Oyun, çocuğa davranışlarını kontrol altına
almasında yardımcı olur. Oyun, çocuğun diğer
ortamlara göre daha dikkatli ve düşünceli
davranmasını gerektirir. Çocuk oyun sırasında
üstlendiği rolün ve kuralların gerektirdiklerine
göre davranışlarını kısıtlar.
Piaget ve Vygotsky dışındaki diğer bilişsel
kuramcılar, oyunun yaratıcılığı ve esnekliği nasıl
geliştirdiğini vurgulamışlardır. Bruner, oyunun
ciddi bir etkinlik olmasına rağmen sonuçlarını
önemsenmediğini söyler.
2
OYUN KURAMLARI
OYUN KURAMLARI
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Örneğin,
bir yetişkine göre, çocuklar teknolojik aletleri
kullanmayı daha iyi öğrenirler. Çünkü çocuklar
oyun sayesinde daha esnek davranış biçimlerine
sahiptirler ve onların belirli kalıpları yoktur.
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Sonuç:
Kuramlar dünyayı anlamamız için bir araç ve onu
anlamlandırmamız için bir büyüteç görevi görür.
Ayrıca, oyun çocukları gerçek dünya şartlarından
koruyarak çocuklara farklı olasılıkları
incelemelerine fırsat tanır.
Çocuk oyunlarına ilişkin kuramlar farklı
disiplinlerden farklı görüşler ile bizim oyuna
ilişkin bilgilerimize katkı sağlamaktadır. Klasik
yahut modern olsun her kuram erken çocukluk
eğitimini etkilemiştir.
OYUN KURAMLARI
OYUN KURAMLARI
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Modern (Dinamik) Kuramlar (Teoriler)
Bilişsel Gelişim Kuramları
Günlük akışlarında çocukların bilişsel gelişimini
sağlamak, çocuklara destek olmak amacıyla oyun
etkinliklerini sıklıkla kullandıklarını bildiren
öğretmenler aslında bilişsel oyun kuramlarını
uygulamaktadırlar.
Oyun kuramlarının her biri bir şekilde öğretmenlerin
sınıfta çocukların davranışlarını anlamlandırmalarını ya
da eğitim etkinliklerini planlamalarına yardımcı
olmaktadır.
Örneğin;
öğretmenlerin Fazla Enerji Kuramına atıfta
bulunarak, çocukların bugün hiç dışarı
çıkamadıkları için çok hareketli olduklarını
söylediklerini duymuşuzdur ya da çocukların
dramatik oyunlarındaki davranışlarına göre
onların hislerini anlamaya çalıştıklarını görebiliriz.
3
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
• Çocuklar oyun oynarken gelişirler.
• Oyun oynayan çocuklar sağlıklı ve mutlu
olurlar.
• Oyun aracılığı ile çocuğun öğrenme
yaşantılarını
• kolaylaştırmak zenginleştirmek ve öğrenmeye
karşı yüksek motivasyonlu çocuklar
yetiştirmek mümkündür.
• Sevgiden yoksun bir çocuk gibi oyunsuz bir
çocukta düşünülemez.
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
Öğrenme, çocuğun doğumu ile başlaması nedeniyle
temel eğitimde doğumla başlamalıdır. Doğru
düşünme ve problem çözme gibi becerilerin
gelişmesi için çocuk öğrenmeye aktif olarak
katılmalıdır.
Öğrenmeye aktif katılım;
çocuğun çevresiyle ilişkisinde tüm duyularını
kullanması, (dokunma, tatma, görme, duyma ve
koklama) çevresinde bol miktarda malzeme
sağlayarak ve bu malzemeleri kullanabileceği
ortamların hazırlanması ile desteklenebilir.
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
Ayrıca çocuğun severek ve isteyerek çevresiyle
etkileşim kurması öğrenme motivasyonunu
arttıracaktır.
Günümüzde eğitimciler, etkin öğrenmenin insanın
bütünüyle gelişebilmesi için temel teşkil ettiğini ve
gelişimsel açıdan uygun öğrenme durumları
sağlanan ortamlarda etkili öğrenmenin en verimli
şekilde gerçekleşeceği görüşündedirler.
Oyun bütün bu fırsatları içeren çok önemli bir
araçtır.
Bu durumda bütün gelişim alanlarını destekleyen
çocuk merkezli bir programda oyun, en etkili
öğrenme ortamını oluşturmaktadır.
4
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
Genel olarak çocuk, oyun yoluyla
• Önceden öğrendiklerini pekiştirebilmekte,
• Başarı kaygısı duymadan becerilerini
geliştirebilmekte,
• İç çatışmalarını ortaya koyarak, yeteneklerini
keşfedebilmektedir.
• Aynı zamanda çocuğun tekrar yoluyla
becerileri artmakta,
• Risk almayı öğrenmekte,
• Ruhsal gerilimi ve kaygıları azalmakta,
• Gerçek yaşama becerileri kazanmakta,
• Neyi yapıp neyi yapamadığının farkına
varabilmektedir.
Günümüzde bir çocuğun bedensel ve ruhsal yönden
sağlıklı gelişimi için oyunun, uyku ve beslenme kadar
önemli bir ihtiyaç olduğu kabul edilmektedir.
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
OYUNUN OKUL ÖNCESİ EĞİTİMDE YERİ VE ÖNEMİ
Öğretmen’e Öneriler
• Çocuklar için zamanlarının önemli bir kısmını
oyun oynayarak geçirebilecekleri
zenginleştirilmiş çevreler oluşturun.
• Çocukların oyun tercihlerine, oyun
davranışlarına ilişkin mutlaka kayıt tutun.
• Oyun gözlem kayıtlarınızı çocuğu tanımak ve
yönlendirmek için etkin bir biçimde kullanın.
• Çocuklara, oyunlarına ilişkin planlarını sorun,
kendi tercihlerini yapmaları konusunda
onlara fırsat tanıyın.
• Ne ile nerede, nasıl ve kimle oynayacağına
müdahale etmeyin. Sadece oyun kurma ve
sürdürmede sorun yaşayan çocuklara güven
dolu motivasyon sağlayın.
Öğretmen’e Öneriler
• Oyun saatinin aslında doğal eğitim saati
olduğunu unutmayın.
• Oyun ortamını ve oyun materyallerini zaman
zaman değiştirin ve çocuklarında kendi oyun
materyallerini oluşturmalarına izin verin.
• Aileleri okula davet edip anne-baba-çocuk
oyunları düzenleyin.
• Bir öğretmen olarak her gün yeni bir oyun
düşünün, planlayın, uygulayın ve bunu
kayda geçirin.
Ancak kentlerde oyun alanlarının giderek
azalışı, çocuk oyunlarını büyük ölçüde
kısıtlamıştır.
Ancak iyi bir okul öncesi eğitim kurumunun oyun ve
oyun araç gereçleri açısından donanımlı olması
çocukların evlerinde bulamadıkları oyun olanaklarını
okul öncesi eğitim kurumlarında karşılama fırsatı
sunabilmektedir.
5
Yaşamın İçinden…
Montessori Eğitimi
Montessori Eğitim Metodunu daha önceden duymuş
muydunuz?
NEDİR BU METOT?
Bu eğitim metodu İtalyan eğitimci Dr. Maria
Montessori tarafından 19.yüzyılın sonlarında
bulunmuş.
Açıkça söylemek gerekirse, ben Efe’den önce Montessori
eğitim metodundan haberdar değildim. Hamileliğim
sırasında, bende aynı sizler gibi, çeşitli anne-çocuk
portallarını ve dergileri takip ettim ve bu metot ile ilgili
yazılar okudum.
Engelli çocukların üzerine düşüldüklerinde
eğitilebildiklerini fark eden Dr. Montessori, bu
konunun üzerine eğilmiş ve metodu bulmasına
zekâ seviyesi düşük çocuklar ilham kaynağı
olmuş.
Efe doğduktan sonra çevremde çocuğu olanlardan, bu
eğitimi uygulayan anaokullarının ne kadar popüler olduğunu
öğrendim. Efe’yi anaokuluna yollayacağımız zaman her aile
gibi bizde okul araştırmasına girdik. ABD’de bir sürü
anaokulunun bu eğitim metodunu takip ettiğini, o zaman
öğrendik.
Bu eğitim metodu çocuğun iç disiplinini ortaya
çıkaran, özgüvenini sağlamlaştıran, sadece
okuyarak, dinleyerek değil çocuğun beş duyusunu
kullandırarak ve fark ettirmeden öğreten bir
metot.
NEDİR BU METOT?
Sınıftaki ortak kullanım alanları çocukların
boyutlarına göre döşenmiş.
Örneğin;
sandalyeler, masalar, çekmeceler, raflar, kitaplar,
oyuncaklar onların boyutlarına uygun ve
ulaşabilecekleri şekilde yerleştirilmiş. Sınıf içinde
ve bahçede kullanılan materyaller önemli. Her
materyal belirli sayıda.
Örneğin;
bisiklet 2 tane. Metoda göre, çocuk böylece
paylaşmayı ve sabrı öğreniyor.
NEDİR BU METOT?
Sınıflarda kullanılan oyuncaklar; Legolar, bloklar,
puzzle bulmacalar, oyun hamurları, eşleştirme
kartları, oyuncak dinozorlar, küçük oyuncak
hayvanlar çocuğun kendi becerilerini kullanmasına,
geliştirmesine ve hatalarını görüp düzeltmesine
yönelik.
Çocuğun bağımsız olmasına ve istediği oyuncakla
oynamasına izin veriliyor. Böylece çocuğun
yeteneklerinin gelişeceğine inanılıyor. Sınıflarda
farklı yaş gruplarının olmasına özen gösteriliyor;
öğrenciler birbirlerinden görerek de öğrenebiliyor.
6
NEDİR BU METOT?
NEDİR BU METOT?
Okumayı öğretmeye yönelik çalışmalarda
bulunuluyor. Örneğin, çocuklara boyama sayfası
olarak, büyük ve küçük ‘M’ harfi ve bu harf ile
başlayan hayvan ve nesne şekilleri veriliyor.
Efe’nin bir üst dönemi, sınıflarında hamster besliyor.
Öğrenciler hayvanın gelişimini gözlemleyip,
fotoğraflayıp, rapor tutuyor ya da yemek saati
geldiğinde sofrayı öğrenciler kuruyor.
Doğaya önem ve sorumluluk duygusu yine fark
ettirilmeden öğretiliyor.
Son günlerde Efe’nin sorumluluk duygusunun
pekiştiği çok fark ediliyor ve bu gelişimde okulun
katkısının büyük olduğunu düşünüyoruz. Artık
arabaları ile oynaması bittiğinde yerlerine geri
koyuyor.
Örneğin;
Efe’nin sınıfı, okulun bahçesinde domates
yetiştiriyor. Her gün aynı saatte sulama görevi
ise çocuklarda veya sınıfta küçük evcil hayvan
besleniyor.
NEDİR BU METOT?
NEDİR BU METOT?
Boyama kalemleri ile işi bittiğinde toplayıp kalem
kutusuna koyup, dolaba kaldırıyor. Ben sofrayı
kurarken, o tabakları taşımak istiyor. Birçoğumuz
evimizde Montessori materyalleri kullanıp, bu
yöntemden uygulamalarda bulunuyoruz aslında.
Montessori, günümüzde anaokullarında uygulanan
birçok eğitim metodundan sadece biri. Ülkemizde
çok yaygın olmayan, bir kaç okulda uygulanan bu
eğitim metodu hakkında bilgi vermek istedim.
Çocuğumuzun oyuncakları arasında puzzle,
bulmaca, lego veya üst üste konulan bloklar var.
Eminim arada sırada çocuğunuzla beraber kurabiye
yapıyor, bulaşık yıkıyorsunuz.
Bunların hepsi çocuğunuzun oyun olarak gördüğü,
aslında becerilerini geliştirdiği, çalıştığı durumlar ve
Montessori yaklaşımına örnekler.
7
Ve bir oyun…
Ve bir oyun…
Oyun Adı: Dereden geçme
Oyunun Amacı: Denge gerektiren hareketleri yapabilme
Yaş Gurubu: 5,6 yaş
Araç gereç: tebeşir, taş
Uygulanışı:
Yerde bir dere var sayalım. Bu derenin üzerinden taştan
taşa atlayarak ayakları ıslatmadan geçmeye çalışırlar.
Sonra yere çizilen ve köprü olarak düşünülen bir çizginin
üzerinden kolları yandan yukarıya kaldırıp denge
sağlayarak düşmeden yürüyerek karşı sahile geçmeye
çalışırlar.
Yapamayan çocuğa yardım ederek, tekrar yapmasını ve
başarması sağlanmalıdır.
Ünite 3
Teşekkürler
Öğr. Gör. Hatice Elif ALTUNTAŞLI
8