MARLEY

“Babam bana dedi ki;
bana ettiğini evladından
çekersin. Babama dedim
ki; babana yapmasaydın
benden çekmezdin.”
Bilindiğinin aksine Marley, Reggae müziğinin yaratıcısı değildir, lakin bu türün
tüm dünyaca tanınmasını sağlayan, en bilinen temsilcisidir. Jamaika adasına özgün
ve Rastafarian ilahilerinden kaynaklanan
bir tür olan Reagge’yi Ska ile harmanlayarak dünyanın her tarafında bilinmesini ve
sevilmesini sağlayan bir ikondur. Ayrıca
Rastafarianizmin ve bu dine özgü Dreadlock saç stilinin de dünyaca tanınmasına
vesile olmuştur.
“Babam bana dedi ki; bana ettiğini evladından çekersin. Babama dedim ki; babana yapmasaydın benden çekmezdin.”
İngiliz-Jamaikalı-Suriyeli-Yahudi karması
Norval Sinclair Marley, İngiliz Kraliyet
Donanması’nda bir kaptandı. Ailesinini
tüm itirazlarına rağmen, kendinden oldukça küçük bir Afro-Jamaikalı olan Cedella ile evlendi ve 1945 yılında, Cedella
henüz 18 yaşında iken, Jamaika’nın Nine
Mile isimli bir köyünde Nesta Robert
Marley’i dünyaya getirdi. Yıllar sonra bir
gümrük memurunun marifetiyle adı ‘Bob
Marley’e dönüşen Nesta, Jamaika’nın Afrikalı köklerine bağlı bu bölgesinden edebi
olarak oldukça beslendi. Özellikle bilgece
hikayeler, masallar ve atasözleriyle dolu
bu kültür, Bob’un sanatsal birikiminin
temellerini oluşturdu. Uzun yol kaptanı
olan babası, ailesine maddi destek sağlıyor, ama mesleği sebebiyle onları çok sık
göremiyordu. 1955 yılında, Bob henüz 10
yaşında iken, babası bir kalp krizi sebebiyle öldü.
“Farkını yansıt, değiş, geliş, keşfedilmeyeni keşfet, yücelerin içinde yüksel. Sonunda tek ol!”
50’lerin sonunda Jamaika’nın başkenti
Kingston’ın batısına taşındı Bob. Yaşadığı
bölgeye, bir kanalizasyon hendeği üzerine
kuurlu olması sebebiyle “Trench Town”
deniliyordu. Düşük gelirli kalabalık ailelerin yaşadığı bu gecekondu semtinde hayat
hiç kolay değildi. Bob ise müthiş dövüş
becerileriyle kısa sürede sokakların saygısını ve bu saygının ifadesi olarak da ‘Tuff
Gong’ lakabını kazandı. Yoksulluk, umutsuzluk ve karmaşa dolu bu getto kültürü,
Bob’ın politik görüşünü şekillendirirken
bir yandan da müzikal bilgisini ve yeteneklerini körüklüyordu. Sonraki dönemlerde Bob, bölgeye adanan bir çok şarkısı
ile Trench Town’ı da ölümsüzleştirdi.
1960’ların başında adanın müzik endüstrisi şekil almaya başlamıştı ve bu gelişim
de Amerikan Soul ve R & B’unun adaya
özgün icrası ve aksanıyla yorumlanmasından doğan Ska adlı bir yerli popüler
Jamaikalı müzik formu doğurdu. Yoksul Jamaika’da hızla yayılan bu tür, getto
gençleri için yıldız olma yolunda somut
bir hedef oldu. Oğlunun müzik kariyeri
hayallerinden habersiz olan Cedella, bir
an öne hayata atılmasını istiyordu. 14 yaşında okulu bırakan Bob, istemese de bir
kaynakçı çırağı oldu. Kısa bir süre sonra
gözüne saplanan minik bir çelik kıymık,
kaynakçılığı bırakıp kendini tamamen
müziğe adamasına neden oldu. 16 yaşında
müzisyen Desmond Dekker ve yapımcısı
Leslie Kong ile tanışan Bob, ilk 3 single’ını
kaydetti. Sunumu başarısız olan bu plaklardan beklediği ünü elde edemediği gibi,
sömürücü zihniyetin yeni kurbanı olarak
umduğu parayı da kazanamadı.
1963 yılında Bob Marley çocukluk arkadaşı, Bunny Wailer, Joe Higgs ve Peter Tosh
tarafından dünya müzik tarihine geçecek
bir efsane kuruldu: The Wailers. Yıllar
sonra BBC tarafından ‘yüzyılın şarkıları’
listesine konulan ‘One Love’ın da içinde
bulunduğu bir kaç single yayınlayan grup,
Jamaika’nın yoksullukla mücadelesini anlattıkları duygusal armonileriyle yerel anlamda hızla ünlendi.
91