25 kVA 125 kVA

GM Motorlu Gazl› Jeneratör Gruplar› için
Montaj, Kullanma ve Bak›m El Kitab›
25 kVA
125 kVA
J E N E R ATÖ R
SAYIN AKSA JENERATÖR KULLANICISI;
Öncelikle, Aksa Jeneratör’ü seçti¤iniz için teþekkür ederiz.
Bu Kullanma ve Bak›m El kitab› sizlere Aksa jeneratör sistemini tan›tmak
amac›yla haz›rlanm›þ ve geliþtirilmiþtir.
Bu kitap jeneratörün yerleþimi, çal›þt›r›lmas› ve bak›m› hakk›nda genel
bilgiler vermektedir. Ayr›ca alm›þ oldu¤unuz jeneratörle ilgili genel bilgiler,
tablolar ve þemalarda verilmiþtir.
Genel emniyet tedbirlerini almadan jeneratörünüzü asla çal›þt›rmay›n›z,
bak›m ve onar›m›n› yapmay›n›z.
‹Ç‹NDEK‹LER
1.
G‹R‹Þ ..................................................................................................................................................................... 1
1.1. Jeneratör Etiketi ve Seri Numaras› .................................................................................................................................. 1
1.2. Motor Seri Numaras› ...................................................................................................................................................... 1
2.
GÜVENL‹K ÖNLEMLER‹........................................................................................................................................
2.1. Genel .............................................................................................................................................................................
2.2. Yerleþim, Taþ›ma ve Çekme ............................................................................................................................................
2.3. Yang›n ve Patlama .........................................................................................................................................................
2.4. Mekanik.........................................................................................................................................................................
2.5. Kimyasal ........................................................................................................................................................................
2.6. Gürültü ..........................................................................................................................................................................
2.7. Elektriksel.......................................................................................................................................................................
1
1
2
2
2
3
3
3
3.
ELEKTR‹K ÇARPMALARINA KARÞI ‹LK YARDIM.................................................................................................
3.1. Solunum Yolunu Açmak.................................................................................................................................................
3.2. Nefes Alma ....................................................................................................................................................................
3.3. Kan Dolaþ›m›..................................................................................................................................................................
3.4. Eðer Nefes Alam›yor Fakat Nab›s Var ‹se ........................................................................................................................
3.5. Nefes Alam›yor Nab›z Yok ‹se.........................................................................................................................................
3.6. ‹yileþme Pozisyonu .........................................................................................................................................................
4
4
4
4
4
4
4
4.
JENERATÖR TAR‹F‹ VE TANIMI ...........................................................................................................................
4.1. Genel Tan›m ..................................................................................................................................................................
4.2. Jeneratör Ana Parçalar› ..................................................................................................................................................
4.3. Gaz Motoru ...................................................................................................................................................................
4.4. Motor Elektrik Sistemi ....................................................................................................................................................
4.5. Soðutma Sistemi ............................................................................................................................................................
4.6. Alternatör ......................................................................................................................................................................
4.7. Þase ...............................................................................................................................................................................
4.8. Titreþim ‹zolatörleri.........................................................................................................................................................
4.9. Susturucu ve Egzoz Sistemi ............................................................................................................................................
4.10. Kontrol Sistemi.............................................................................................................................................................
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5.
YERLEÞT‹RME, KALDIRMA VE DEPOLAMA ........................................................................................................
5.1. Genel .............................................................................................................................................................................
5.2. Kabin .............................................................................................................................................................................
5.3. Jeneratörün Taþ›nmas›....................................................................................................................................................
5.4. Jeneratör Yerinin Seçimi.................................................................................................................................................
5.5. Titreþim ‹zolasyonunun Tesisi .........................................................................................................................................
5.6. Yanma Havas› Giriþi........................................................................................................................................................
5.7. Soðutma ve Havaland›rma .............................................................................................................................................
5.8. Egzoz.............................................................................................................................................................................
5.9. Gaz Hatt› .......................................................................................................................................................................
6
6
6
6
6
6
6
7
7
8
6.
MOTOR YAÐI TAVS‹YELER‹.................................................................................................................................10
7.
AKÜLER ................................................................................................................................................................10
8.
ELEKTR‹K BAÐLANTILARI....................................................................................................................................10
8.1. Kablaj.............................................................................................................................................................................10
8.2. Koruma..........................................................................................................................................................................11
8.3. Yükleme.........................................................................................................................................................................11
8.4. Güç Faktörü ...................................................................................................................................................................11
8.5. Topraklama / Topraklama Þartlar› ..................................................................................................................................11
8.6. Alternatör Baðlant›s› ......................................................................................................................................................11
8.7. Paralel Çal›þt›rma............................................................................................................................................................11
8.8. ‹zolasyon Testi................................................................................................................................................................11
9.
SES SUSTURUCUSU ..............................................................................................................................................11
9.1. Egzoz Susturucular› ........................................................................................................................................................11
9.2. Kabinler .........................................................................................................................................................................11
9.3. Diðer Ses Susturucular›...................................................................................................................................................11
10. DEPOLAMA..........................................................................................................................................................12
10.1. Motorun Depolanmas› .................................................................................................................................................12
10.2. Alternatörün Depolanmas› ...........................................................................................................................................12
10.3. Akünün Depolanmas›...................................................................................................................................................12
11. MOTOR BLOK SUYU ISITICISI ..............................................................................................................................12
i
12. JENERATÖR BAKIMI ............................................................................................................................................12
12.1. Baþlang›ç Çal›þt›rma Bak›m› ..........................................................................................................................................12
12.2. Rutin Bak›m..................................................................................................................................................................12
12.3. Programl› Koruyucu Bak›m ...........................................................................................................................................12
12.4. Motor Yað Seviyesinin Kontrol Edilmesi........................................................................................................................12
12.5. Motor Yað›n›n Tamamlanmas› .....................................................................................................................................12
12.6. Motor Yað ve Filtresinin Deðiþtirilmesi..........................................................................................................................14
12.7. Motor Yað Kalitesi .......................................................................................................................................................14
12.8. Motor Yað› ile ‹lgili Tavsiyeler .......................................................................................................................................14
12.9. Yað› Filtresi ..................................................................................................................................................................14
12.10. Motor Hava Filtresi.....................................................................................................................................................14
12.11. Güvenlik Eleman›........................................................................................................................................................14
12.12. Soðutma Sistemi / Soðutma Suyu Seviyesi .................................................................................................................14
13. UYARILAR ...........................................................................................................................................................16
13.1. Radyatör ......................................................................................................................................................................16
13.2. Fan Kay›þlar› .................................................................................................................................................................16
13.3. Serpatin Kay›þ ..............................................................................................................................................................16
13.4. V Tipi Kay›þ ..................................................................................................................................................................16
13.5. Ateþleme Sistemleri / Ateþleme Sistem Tipleri...............................................................................................................16
13.6. Bujiler...........................................................................................................................................................................16
14. JENERATÖRÜ ÇALIÞTIRMADAN ÖNCE YAPILACAK ‹ÞLEMLER..........................................................................18
15. JENERATÖR KONTROL S‹STEMLER‹ ....................................................................................................................18
16. JENERATÖRÜN ÇALIÞTIRILMASI ........................................................................................................................19
16.1. Manuel Jeneratörlerde ME30 ve ME 40 Kontrol Panolar› ‹le ........................................................................................19
16.2. Otomatik Jeneratörlerde ..............................................................................................................................................19
16.2.1. P 500 Otomatik Kontrol Panosu ile............................................................................................................................19
16.2.1.1. Manuel Çal›þt›rma ..................................................................................................................................................19
16.2.1.2. Otomatik Çal›þt›rma ...............................................................................................................................................19
16.2.2. P 2020 Otomatik Kontrol Panosu ‹le .........................................................................................................................20
16.2.2.1. Manuel Pozisyonda ................................................................................................................................................20
16.2.2.2. Otomatik Pozisyonda Çal›þt›rma .............................................................................................................................20
16.2.2.3. Test Pozisyonda Çal›þt›rma .....................................................................................................................................21
16.2.3. P 2010 Otomatik Start Panosu ‹le .............................................................................................................................21
16.2.3.1. Manuel Pozisyonda Çal›þt›rma ................................................................................................................................21
16.2.3.2. Otomatik Pozisyonda Çal›þt›rma .............................................................................................................................21
17. JENERATÖR ÇALIÞTIKTAN SONRA YAPILACAK ‹ÞLEMLER ................................................................................22
18. JENERATÖRÜN DURDURULMASI........................................................................................................................22
18.1. Manuel Jeneratörlerde .................................................................................................................................................22
18.2. Otomatik Jeneratörlerde ..............................................................................................................................................22
18.2.1. Manuel Konumda ‹ken..............................................................................................................................................22
18.2.2. Otomatik Konumda ‹ken...........................................................................................................................................22
19. KONTROL PANOLARI ..........................................................................................................................................22
19.1. P 500 Otomatik Kontrol Panosu Özellikleri ...................................................................................................................22
19.1.1. DSE 704 Modül Alarm ve Durum Bildirim LED’leri......................................................................................................23
19.2. P 2020 Otomatik Kontrol Panosu Özellikleri .................................................................................................................23
19.2.1. LCD Ekranda Ölçme Gösterimleri...............................................................................................................................24
19.2.2. Ön Alarmlar, Durdurma Alarmlar› ve ‹kaz Alarmlar› ...................................................................................................24
19.2.3. Haf›zaya Kay›tl› Alarmlar› Gösterilmesi.......................................................................................................................24
19.3. P 2010 Otomatik Start Panosu Özellikleri .....................................................................................................................25
19.3.1. LCD Ekranda Ölçme Gösterimleri ..............................................................................................................................25
19.3.2. Ön Alarmlar, Durdurma ve ‹kaz Alarmlar› ..................................................................................................................25
19.3.3. Haf›zaya Kay›tl› Alarmlar›n Gösterilmesi.....................................................................................................................25
19.4. Manuel Kontrol Panolar›...............................................................................................................................................27
19.4.1. Manuel Kontrol Panosu - ME 30................................................................................................................................27
19.4.2. Manuel Kontrol Panosu - ME 40................................................................................................................................27
19.4.3. DSE 701 Kontrol Modülü Özellikleri...........................................................................................................................27
19.4.3.1 DSE 701 Modül Alarm LED’leri ................................................................................................................................27
19.5. Pano Elemanlar› ...........................................................................................................................................................28
19.5.1. AC Voltmetre ...........................................................................................................................................................28
19.5.1. Voltmetre Komitatörü ...............................................................................................................................................28
19.5.3. AC Ampertmetre.......................................................................................................................................................28
19.5.4. Frekansmetre ............................................................................................................................................................28
19.5.5. Su Hararet Göstergesi ...............................................................................................................................................28
19.5.6. Yað Bas›nç Göstergesi...............................................................................................................................................28
19.5.7. Acil Stop Buton .........................................................................................................................................................28
19.5.8. Akü Þarj Lambas› ......................................................................................................................................................28
19.5.9. Alternatör Korumas›..................................................................................................................................................28
19.5.10. Saatmetre ...............................................................................................................................................................28
19.6. Transfer Siviç Panosunun Yeri ve Yerleþtirilmesi ............................................................................................................29
19.7. Otomatik Transfer Siviç Modülü ...................................................................................................................................30
20. ALTERNATÖR ARIZALARI VE G‹DER‹LMES‹ ........................................................................................................31
ii
21. MOTOR ARIZALARI VE G‹DER‹LMES‹..................................................................................................................32
1. G‹R‹Þ
2. GÜVENL‹K ÖNLEMLER‹
Aksa Jeneratör; so¤utma suyu ve antifrizi, gaz, yaðlama
yað›, gaz hatt›n›n jeneratöre kadar getirilmesi ve þarjl›
akünün saðlanmas› durumunda, götürüldüðü yerde
hemen devreye verilecek þekilde dizayn edilmiþtir.
Uzun y›llar›n verdi¤i deneyim ile AKSA, verimli, güvenilir
ve kaliteli jeneratörler üretir. Bu Kullanma ve Bak›m
El Kitab›, kullan›c›n›n jeneratörü kolayca kullanmas› ve
bak›m›n› yapmas›na yard›m amac›yla haz›rlanm›þt›r.
Bu kitapta verilen tavsiye ve kurallara uyulmas› halinde
jeneratörünüz uzun süre maksimum performans ve
verimde çal›þ›r.
2.1. Genel
Jeneratör doðru kullan›lmas› halinde tamamen
güvenli olacak þekilde dizayn edilmiþtir. Bununla birlikte
güvenlik sorumluluðu jeneratörü kuran,
iþleten ve bak›m›n› yapan kiþilere aittir. Eðer belirtilen
güvenlik önlemleri uygulanm›þ ise kaza ihtimali çok
azd›r. Herhangi bir teknik operasyon veya iþlem
yapmadan önce gerekli emniyeti saðlamak operasyon
veya iþlemi yapan kiþiye aittir. Jeneratör yaln›zca
yetkili ve eðitimli kiþiler taraf›ndan çal›þt›r›labilir.
UYARILAR
! Jeneratöre bak›m yapmadan veya jeneratörü
çal›þt›rmadan önce kitaptaki tüm uyar›lar› okuyunuz
ve anlay›n›z.
! Bu kitaptaki prosedür, talimat ve güvenlik önlemlerine
uyulmamas› halinde kaza ve yaralanmalar›n artmas›
muhtemeldir.
! Bilinen emniyetsiz bir durumda jeneratörü asla
çal›þt›rmay›n›z.
! Eðer jeneratörde emniyetsiz bir durum var ise, tehlike
uyar›s› koyunuz ve akünün negatif (-) kutbunun
baðlant›s›n› keserek bu olumsuz durum düzeltilene
kadar jeneratörün çal›þmas›n› engelleyiniz.
! Jeneratöre bak›m veya temizlik yapmadan önce
akünün negatif (-) kutbunun baðlant›s›n› kesiniz.
! Jeneratör standartlara uygun þekilde kurulmal› ve
çal›þt›r›lmal›d›r.
! Herhangi bir parçay› tamir etmeye baþlamadan veya
sökmeden önce ilgili sistemin herhangi bir yerindeki
hava, su veya yað bas›nc›n›n düþmesini saðlay›n›z.
! Sökük yada y›rt›k elbiselerle jeneratöre müdahele
etmeyiniz, koruyucu gözlük ve elbise giyiniz.
! Motor çal›þm›þsa ve blok suyu s›caksa, radyatör
kapað›n› açmadan önce motorun soðumas›n›
bekleyiniz.
! Yað, antifriz ve koruyucu s›v›larla derinizin uzun
süreyle temas etmesini önleyiniz. Aksi halde
yaralanmalara neden olabilirsiniz.
! Jeneratör mahalinde mutlaka cebri havaland›rma
yap›lmal›d›r.
! Jeneratör mahaline (aç›k gruplarda) mutlaka gaz
alg›lay›c› cihaz tak›lmal›d›r.
! Gaz kaçak alarm detektörü baðlamadan asla
jeneratörü çal›þt›rmay›n›z.
! Doðal gaz havdan hafif olduðu için gaz detektörü
tavana, LPG havadan að›r olduðu için gaz
detektörü tabana yak›n monte edilmelidir.
1.1. Jeneratör Etiketi ve Seri Numaras›
Her jeneratör, þase üzerine yap›þt›r›lm›þ etiket üzerinde
gösterilen bir model ve seri numaras›na sahiptir. Ayr›ca
bu etiket üzerinde jeneratörün imalat tarihi, jeneratör
ç›k›þ gerilimi, ak›m›, kVA cinsinden gücü, frekans›, güç
faktörü ve a¤›rl›¤› verilmiþtir.
Bu etiket bilgileri yedek parça sipariþi, garantinin
iþlemesi veya servis sa¤lanmas› için gereklidir.
1.2. Motor Seri Numaras›
Motora volan taraf›ndan bak›ld›ð› zaman, motorun
sað taraf›ndaki sübap kapað›n›n üzerine bir kimlik
etiketi yap›þt›r›lm›þt›r. (Motor seri numaras› ayr›ca; sol
tarafta silindir bloðunun volana yak›n k›sm›nda
mühürlüdür.) Etiket; motor model numaras›n›
(örneðin 4.3L, 5.7L vs.) ve motor Power Solutions,
Inc. ( PSI ) taraf›ndan temin edilen diðer GM Powertrain
motorlardan ay›ran seri numaras›n›
içerir. Motor model ve seri numaras›; motor
konusunda bilgi almak istendiði ve/veya yedek parça
sipariþ edileceði zaman gereklidir. Motor numaras›
mutlaka bir yere not edilmelidir.
1
UYARILAR
! Jeneratör odas›n› uygun þekilde havaland›r›n›z.
! Jeneratör mahalinde mutlaka gaz kaçak alarm
cihaz› tak›lmal› ve jeneratör panosuna
baðlanmal›d›r.
! Jeneratörü, jeneratör odas› ve zeminini temiz
tutunuz. Yað, akü elektroliti veya soðutma
suyunun etrafa dökülmesi durumunda, dökülen
yeri derhal temizleyiniz.
! Yan›c› s›v›lar› motorun yak›n›nda bulundurmay›n›z.
! Gaz hatlar›n›n etraf›nda alev, k›v›lc›m, sigara
içmek gibi yanmaya sebebiyet verebilecek olaylara
izin vermeyiniz.
! Akü baðlant›s›n› yapmadan veya akü baðlant›s›n›
sökmeden önce akü þarj cihaz›n›n beslemesini
kesiniz.
! Ark olay›ndan kaç›nmak için topraklanm›þ iletken
nesneleri terminaller gibi elektriðe maruz kalan
bölgelerden uzak tutunuz. K›v›lc›m veya ark, gazý
tutuþturabilir.
! Motor çal›þ›yor iken LPG tanklar›n› deðiþtirmeyiniz
ve doldurmay›n›z.
! Gaz sisteminde yak›t s›z›nt›s› varsa jeneratörü
çal›þt›rmay›n›z.
! Herhangi bir yang›n
an›nda personelin kolay
ç›k›þ› için acil ç›k›þ kap›s›
olmal›d›r.
2.2. Yerleþim, Taþ›ma ve Çekme
Bu kitap jeneratörün yerleþtirilmesi, taþ›nmas› ve
çekilmesi konular›n› da kapsamaktad›r. Jeneratörü
taþ›madan, kald›rmadan, yerleþtirmeden veya
römorklu jeneratörü çekmeden önce bu bölümü
okuyunuz. Aþað›daki emniyet tedbirlerini dikkate
al›n›z.
UYARILAR
! Elektriksel baðlant›lar›, ilgili
standartlara uygun þekilde
yap›n›z. Bu standartlara
topraklama ve toprak hatalar›
da dahildir .
! Jeneratörler için yap›lan gaz
depolar› ile gaz boru hatlar› ile
ilgili kodlara, standartlara ve diðer
þartlara uygun þekilde kurulduðundan emin
olunuz.
! Motor egzoz gazlar›n›n solunmas› personel için
tehlikelidir. Kapal› mahallerde bulunan bütün
jeneratörlerin egzoz gazlar› ilgili standartlara
uygun s›zd›rmaz siyah borular ile d›þar›ya
at›lmal›d›r. S›cak egzoz susturucusu ve egzoz
borular› yanabilecek maddelerin temas› ve
personelin dokunmas›na karþ› korunmal›d›r.
! Jeneratörü, alternatör ve motor kald›rma
halkalar›n› kullanarak kald›rmay›n›z. Jeneratörü
kald›rmak için þasede bulunan kald›rma noktalar›n›
kullan›n›z. Kabinli jeneratörlerde kabinin üst
k›sm›nda bulunan kald›rma noktalar› da
kullan›labilir.
! Kald›rma araçlar› ve destek yap›lar›n›n saðlam
ve jeneratörü taþ›yabilecek kapasitede olduðundan
emin olunuz.
! Jeneratör kald›r›ld›ð› zaman, tüm personel jeneratör etraf›ndan uzak tutulmal›d›r.
! Özel olarak dizayn edilmedikçe jeneratörü tehlikeli
olarak s›n›fland›r›lan bir çevrede kurmay›n›z ve
çal›þt›rmay›n›z.
2.4. Mekanik
Jeneratör, hareketli
parçalardan korunmak için
muhafazalar›yla birlikte
dizayn edilmiþtir. Buna
raðmen jeneratör
mahallinde çal›þ›rken diðer mekanik tehlikelerden
personeli ve cihazlar› korumak için önlem al›nmal›d›r.
2.3. Yang›n ve Patlama
Jeneratörün bir parças› olan gaz
tutuþabilir ve patlayabilir. Bu
maddelerin depolanmas›nda uygun
önlemlerin al›nmas›, gaz kaçak kontrolü, yang›n
ve patlama riskini azalt›r. Ayr›ca BC ve ABC s›n›f›
yang›n söndürücüler el alt›nda bulundurulmal›,
personel bunlar›n nas›l kullan›lacað›n› bilmelidir.
2
UYARILAR
! Emniyet muhafazalar›
ç›kar›lm›þ halde
jeneratörü çal›þt›rmay›n›z.
Jeneratör çal›þ›yorken
bak›m yapmak veya
baþka bir sebepten dolay›
emniyet muhafa-zas›n›n
yan›na veya alt›na
ulaþmaya çal›þmay›n›z.
! El, kol, uzun saçlar,
sarkan bol elbise parçalar›
ve tak›lar› hareketli
parçalardan uzak
tutunuz.
! Dikkat: Baz› hareketli parçalar aç›k bir þekilde
görülmemektedir.
! Jeneratör odas› var ise kap›s›n› kapal› ve kilitli
tutunuz.
! S›cak soðutma suyu, s›cak egzoz duman›, s›cak
yüzeyler ve keskin köþelere temastan kaç›n›n›z.
! Jeneratör mahallinde çal›þ›rken eldiven, þapka,
gözlük ve koruyucu elbise giyiniz.
! Soðutma suyu soðuyana kadar radyatör dolum
kapað›n› açmay›n›z. Radyatör kapað›n› tamamen
açmadan önce yüksek buhar bas›nc›n›n azalmas›
için kapað› yavaþ yavaþ gevþetiniz.
2.5. Kimyasal
Jeneratörde kullan›lan ya¤lar,
yak›tlar, so¤utma sular› ve akü
elektrolitleri endüstriyel tiptir.
Uygun kullan›lmazlarsa personele
zarar verebilirler.
! Yük ba¤lant›s› yap›ld›ktan sonra veya yük ba¤lant›s›
söküldükten sonra alternatör terminal kapa¤›n›
yerine tak›n›z. Kapak emniyetli bir þekilde yerine
tak›lmad›kça jeneratörü çal›þt›rmay›n›z.
! Jeneratörü gücüne ve elektrik karakteristiklerine
uygun yüklere ve elektrik sistemlerine ba¤lay›n›z.
! Tüm elektrikli ekipmanlar› temiz ve kuru
tutunuz. ‹zolasyonun aþ›nd›¤›, çatlad›¤› ve
k›r›ld›¤› yerlerdeki elektrik tertibat›n› yenileyiniz.
Aþ›nm›þ, paslanm›þ ve rengi gitmiþ olan terminalleri
yenileyiniz. Terminalleri temiz ve ba¤lant›lar› s›k›
tutunuz.
! Tüm ba¤lant›lar› ve boþtaki kablolar› izole
ediniz. Elektrik yang›nlar›nda BC veya ABC s›n›f›
yang›n söndürücüler kullan›n›z.
UYARILAR
! Ya¤›, so¤utma suyunu ve akü elektrolitini deri ile
temas ettirmeyiniz ve yutmay›n›z. E¤er kazayla yutulur
ise t›bbi tedavi için derhal yard›m isteyiniz. Deri ile
temas halinde temas bölgesini sabunlu su ile y›kay›n›z.
! Yak›t veya ya¤ bulaþm›þ elbise giymeyiniz.
! Aküyü haz›rlarken aside dayan›kl› bir önlük, yüz
maskesi ve koruyucu gözlük tak›n›z. Deriye veya
elbiseye akü elektrolitinin dökülmesi durumunda
dökülen yeri bol miktarda bas›nçl› su ile hemen
temizleyiniz.
2.6. Gürültü
Ses izolasyon kabini ile
donat›lmam›þ jeneratörlerin ses
þiddeti 105 dBA’dan fazlad›r. 85
dBA’dan fazla ses þiddetine uzun
süreli maruz kalma, iþitme için
tehlikelidir.
UYARILAR
Jeneratör mahallinde çal›þ›rken kulakl›k tak›n›z.
2.7. Elektriksel
Elektrikli cihazlar›n etkili ve emniyetli çal›þmas›, bu
cihazlar›n do¤ru bir þekilde yerleþtirilmesi, kullan›lmas›
ve bak›m›n›n yap›lmas› ile sa¤lan›r.
UYARILAR
! Jeneratörün yüke ba¤lant›s›, bu konuda
e¤itimli ve kalifiye olan yetkili bir elektrikçi
taraf›ndan, ilgili elektrik kodlar›na ve standartlar›na
uygun bir þekilde yap›lmal›d›r.
! Jeneratörü çal›þt›rmadan önce jeneratörün
topraklanmas›n›n yap›ld›¤›ndan emin olunuz.
! Jeneratöre yük ba¤lant›s› yapmadan veya
jeneratörden yük ba¤lant›s›n› sökmeden önce
jeneratörün çal›þmas›n› durdurunuz ve akü negatif
(-) terminalinin ba¤lant›s›n› kesiniz.
! Islak veya sulu bir zeminde duruyor iken yük
ba¤lant›s›n› yapmaya veya yük ba¤lant›s›n›
kesmeye çal›þmay›n›z.
! Jeneratör üzerindeki iletkenlere, ba¤lant›
kablolar›na ve elektrikli parçalara vücudunuzun
herhangi bir k›sm› ile veya izole edilmemiþ
herhangi bir nesne ile temas etmeyiniz.
3
3. ELEKTR‹K ÇARPMALARINA
KARÞI ‹LK YARDIM
3.5. Nefes Alam›yor Nab›z Yok ‹se
• T›bbi yard›m isteyin veya en
yak›n sa¤l›k kuruluþunuaray›n›z.
• Kazazedeye iki defa nefes
verin ve aþa¤›daki gibi kalp
masaj›na baþlay›n.
• Gö¤üs kafesinin birleþme
yerinden 2 parmak yukar›ya
avuç içini yerleþtiriniz.
• Di¤er elinizi de parmaklar›n›z›
kitleyerek yerleþtiriniz.
• Kollar›n›z› dik tutarak,
dakikada 15 defa 4-5 cm
aþa¤› do¤ru bast›r›n›z.
• T›bbi yard›m gelene kadar 2 nefes verme ve 15
kalp masaj› iþlemini tekrar ediniz.
• E¤er kazazedenin durumunda düzelme görülürse,
nabz›n› kontrol ederek nefes vermeye devam
ediniz. Her 10 nefes verme iþleminden sonra
nabz›n› kontrol ediniz.
• Nefes al›p vermeye baþlad›¤› anda kazazedeyi,
iyileþme pozisyonuna getiriniz.
UYARILAR
! Elektri¤e maruz kalm›þ kiþiye,
elektrik kayna¤›n› kapatmadan
önce ç›plak elle dokunmay›n›z.
! E¤er mümkünse elektrik kayna¤›n› devre d›þ› ediniz.
! Bu mümkün de¤il ise elektrik
fiþini çekiniz veya elektrik kablosunu elektri¤e maruz
kalan kiþiden uzaklaþt›r›n›z.
! E¤er bunlar da mümkün de¤il ise, kuru yal›tkan
madde üzerinde durunuz ve tercihen kuru tahta
gibi yal›tkan bir madde kullanarak, elektri¤e maruz
kalan kiþiyi iletkenden uzaklaþt›r›n›z.
! E¤er kazazede nefes al›yor ise, kazazedeyi aþa¤›da
tan›mland›¤› gibi iyileþme pozisyonuna getiriniz.
! E¤er elektri¤e maruz kalan kiþi bilincini
kaybetmiþ ise, ay›ltmak için aþa¤›daki iþlemleri
uygulay›n›z:
3.1. Solunum Yolunu Açmak
• Kazazedenin baþ›n› geriye
do¤ru e¤iniz ve çenesini
yukar› kald›r›n›z.
• Kazazedenin a¤z›na veya
bo¤az›na kaçm›þ olabilecek
takma diþ, sak›z, sigara
gibi nesneleri ç›kar›n›z.
3.6. ‹yileþme Pozisyonu
• Kazazedeyi yan yat›r›n›z.
• Solunum yolunun aç›k
olmas›n› sa¤lamak için
çenesini ileriye do¤ru
bakacak þekilde baþ›n› e¤ik
tutunuz.
• Kazazedenin öne veya arkaya
do¤ru yuvarlanmamas›n› sa¤lay›n›z.
• Nefes al›p vermesini ve nabz›n› düzenli bir
þekilde kontrol ediniz. E¤er ikisinden biri durursa
yukar›daki iþlemleri tekrarlay›n›z.
3.2. Nefes Alma
• Kazazedenin nefes al›p
almad›¤›n›, görerek
dinleyerek ve hissederek
kontrol ediniz.
UYARILAR
! Kazazedenin bilinci tekrar
yerine gelene kadar, su gibi
s›v›lar vermeyiniz.
3.3. Kan Dolaþ›m›
• Kazazedenin boynundan
nabz›n› kontrol ediniz.
3.4. Eðer Nefes Alam›yor
Fakat Nab›z Var ‹se
• Kazazedenin burnunu s›k›ca
kapat›n›z.
• Derin nefes alarak dudaklar›n›z›
kazazedenin dudaklar› ile
birleþtiriniz.
• Gö¤üs kafesinin yükseldi¤ini
gözleyerek a¤›zdan yavaþça
üfleyiniz. Sonra üflemeyi b›rakarak gö¤üs kafesinin
tamamen inmesine izin veriniz. Kazezadeye dakikada
ortalama 10 defa nefes veriniz.
• E¤er yard›m ça¤›rmak için kazazede yaln›z
b›rak›lacaksa, 10 defa nefes vererek k›sa zamanda
geri dönünüz ve nefes verme iþlemine devam
ediniz.
• Her 10 nefes verme iþleminden sonra nabz›
kontrol ediniz.
• Nefes al›p vermeye baþlad›¤› anda kazazedeyi
iyileþme pozisyonuna getiriniz.
4
4. JENERATÖR TAR‹F‹ VE TANIMI
4.6. Alternatör
Jeneratörün ç›k›þ gerilimi ve gücü IP 21 koruma
standard›nda (tanecik ve damlama suya
karþ› korumal›) kafes korumal›, kendinden ikazl›,
kendinden regülasyonlu, VDE0530 standart›na
göre H izolasyon s›n›fl›, otomatik voltaj regülatörlü
f›rças›z alternatör (4) taraf›ndan üretilir. Alternatör
üzerine çelik levhadan yap›lm›þ terminal kutusu
monte edilmiþtir.
4.1. Genel Tan›m
Aksa Jeneratör, yüksek kalite ve güven sa¤lamak
amac›yla bir bütün olarak dizayn edilmiþtir. Her
jeneratör, ana parçalar›n›n konfigürasyonu ve
büyüklü¤üne göre baz› farkl›l›klar gösterir. Bu bölüm
jeneratör grubunun parçalar›n› k›saca tan›mlamaktad›r.
Daha geniþ bilgi bu kitab›n daha ileri bölümlerinde
verilmiþtir.
4.7. Þase
• Modüler prensiplere göre dizayn edilmiþ olan
çelik þase üzerine, motor ve alternatör monte
edilmiþtir.
4.2. Jeneratör Ana Parçalar›
13
1
4.8. Titreþim ‹zolatörleri
• Motorun titreþimini azaltarak jeneratörün
yerleþtirildi¤i zemine titreþimi iletmesini önlemek
için titreþim izolatörleri kullan›lm›þt›r. Bu izolatörler
motor ve alternatör aya¤› ile þase aras›na
yerleþtirilmiþtir. ‹stenirse þase ile zemin aras›na
da özel izolatörler kullan›labilir.
12
2
11
10
3
4
4.9. Susturucu ve egzoz Sistemi
• egzoz susturucusu jeneratör ile birlikte montaj
için ayr›ca verilmiþtir. Susturucu ve egzoz sistemi
motordan yay›lan gürültüyü azalt›r ve emniyetli
ç›k›þ için egzoz gaz›n› yönlendirir.
5
6
1. Gaz Hatt›
2. Kontrol Panosu
3. Kontrol Kart›
4. Alternatör
5. Jeneratör Etiketi
7
8
6. Akü
7. Marþ Motoru
8. Motor
9. Þase
9
4.10. Kontrol Sistemi
• Jeneratörü muhtemel ar›zalardan korumak,
jeneratörün çal›þmas›n› kontrol et k amac›yla
kullan›lan manuel veya otomatik kontrol sistemi
ve panosu jeneratör þasesi üzerine yerleþtirilmiþtir.
10. Radyatör
11. Þarj Alternatörü
12. Egzoz Borusu
13. Hava Filitresi
4.3. Gaz Motoru
Jeneratöre hareket veren gazl› motor (8) özellikle
jeneratörler için üretildi¤inden ve güvenilir oluþundan
dolay› seçilmiþtir. Motor 4 zamanl› endüstriyel a¤›r
hizmet tipidir ve güvenilir bir enerji sa¤lamak için
tüm aksesuarlar üzerinde verilmiþtir. De¤iþebilir kuru
tip hava filtresi (13), mekanik veya elektronik motor
h›z kontrol governörü bu aksesuarlardan baz›lar›d›r.
4.4. Motor Elektrik Sistemi
Motor elektrik sistemi, negatif toprakl› 24 veya12 V
D.C.’dir. Bu sistem elektrikli marþ motoru(7), akü (6)
ve akü þarj alternatöründen (11) oluþmaktad›r. 12 V
elektrik sistemi için bir, 24 V elektrik sistemi için iki
adet kurþun-kalsiyum asitli bak›ms›z tip starter akü
verilmektedir. E¤er istenirse di¤er tip aküler de verilebilir.
4.5. Soðutma Sistemi
• Motor so¤utma sistemi su so¤utmal›d›r. Su
soðutmal› bir sistem radyatör (10), fan, devir daim
pompas› ve termostattan meydana gelmektedir.
• Alternatörde alternatör sarg›lar›n› soðutmak için
dahili bir fan mevcuttur.
5
5. YERLEÞT‹RME, KALDIRMA VE
DEPOLAMA
• Ya¤mur, kar, sulusepken, sel suyu, direk gün ›þ›¤›,
dondurucu so¤uk ve aþ›r› s›cakl›k gibi unsurlara karþ›
korumal› olmal›d›r.
• Aþ›nd›ran veya iletkenlik sa¤layan toz, iplik, duman,
ya¤ duman›, buhar ve motor egzoz duman› gibi
havadan taþ›nan zararl› maddelere karþ› korumal›
olmal›d›r.
• Jeneratör oda zemini düzgün ve sa¤lam olmal›d›r.
• A¤aç veya direk gibi devrilebilecek nesnelerin
çarpmas›na karþ› korumal› olmal›d›r.
• Jeneratörün so¤utulabilmesi ve kolay servis ve bak›m
yap›labilmesi için jeneratör etraf›nda en az 1 metre
ve jeneratör üzerinde en az 2 metre boþluk olmal›d›r.
• Jeneratörü odaya taþ›yabilmek için jeneratörün
geçebilece¤i uygun bir geçit olmal›d›r.
• Yetkisiz kiþilerin jeneratör mahalline giriþleri
s›n›rland›r›lmal›d›r.
• E¤er jeneratörü binan›n d›þ›n› koymak gerekiyor ise,
jeneratör bir kabin veya bir oda içerisine konmal›d›r.
Ayr›ca jeneratörün geçici olarak binan›n içinde veya
d›þ›nda çal›þt›r›lmas›nda kabin kullan›lmas› faydal›d›r.
5.1. Genel
Jeneratörün boyutlar›n›n bilinmesinden sonra
jeneratörün yerleþtirilmesi için planlar haz›rlanabilir.
Bu bölüm jeneratörün etkin ve emniyetli yerleþtirilmesi
için gerekli önemli faktörleri içermektedir.
5.2. Kabin
Modüler prensiplere göre dizayn edilmiþ kabin parça
baðlant›lar› civata ve somunlarla kaynaks›z olarak
yap›lm›þt›r. Kabin parçalar› ayr›ca elektrostatik polyester
toz boya ile boyanm›þt›r. Harici etkilere karþ› egsozt
korunmuþ, acil durumlar içn kabin d›þ›na acil stop
butonu yerleþtirilmiþtir. Jeneratör, bir kabin içine
konduðunda taþ›ma ve yerleþtirme büyük ölçüde
kolaylaþacakt›r. Ayr›ca kabin, jeneratörü yetkisiz kiþilerin
kullanmas›na ve d›þ etkenlere karþ› korur.
5.3. Jeneratörün Taþ›nmas›
Jeneratör þasesi, özellikle jeneratörün taþ›nmas›n›
kolaylaþt›rmak için dizayn edilmiþtir. Jeneratörün yanl›þ
kald›r›lmas› parçalarda ciddi hasarlara yol açabilir.
Jeneratör, forklift kullan›larak kald›r›labilir, dikkatli bir
þekilde þasesinden itilebilir veya þasesinden çekilebilir.
5.5. Titreþim ‹zolasyonunun Tesisi
Jeneratör Temeli:
• Jeneratör zemini için 15-20 cm derinliðinde ve en
az jeneratör boyutlar›nda betonarme bir temel
olmal›d›r. Betonarme temel, sert ve saðlam bir zemin
saðlayarak titreþimi azalt›r. Temelin oturduðu zemin,
temelin ve jeneratörün ›slak að›rl›ð›n› kald›rabilecek
yap›da olmal›d›r.
• Eðer jeneratör zeminden yukar›ya yerleþtirilecekse
binan›n yap›s› jeneratörü, ve diðer aksesuarlar›n›
taþ›yabilecek kapasitede olmal›d›r. Jeneratör odas›
zaman zaman ›slak olan bir yer ise jeneratör zemini
yükseltilmelidir. Böylece þasenin aþ›nmas› azalt›lm›þ
olur.
J E N E R ATÖ R
5.6. Yanma Havas› Giriþi
Motor yanma havas› mümkün olduðunca temiz ve
soðuk olmal›d›r. Yanma havas› jeneratörün bulunduðu
ortamdan motora monte edilen hava filtresi vas›tas›yla
çekilir. Fakat bazen toz, pislik ve s›cakl›k gibi koþullardan
dolay› jeneratör etraf›ndaki hava uygun olmayabilir.
Bu durumlarda hava giriþ kanal› baðlanabilir. Bu kanal
motor üzerindeki hava filtresine temiz havay› d›þ
ortamdan veya baþka bir odadan saðlar.
Þekil 5.1. Jeneratörün vinç ile kald›r›lmas›
UYARILAR
! Forklift ile itme esnas›nda þaseyi doðrudan itmeyiniz
ve oluþabilecek hasar› önlemek için mutlaka þase ile
forklift aras›na bir tahta koyunuz.
! Jeneratörü motor veya alternatör kald›rma halkalar›n›
kullanarak kald›rmay›n›z.
! Jeneratörün a¤›rl›¤›na uygun kald›rma teçhizat›
kullan›n›z.
! Jeneratör taþ›ma amac›yla kald›r›ld›¤›nda, personeli
jeneratörden uzak tutunuz.
! Kabinli veya kabinsiz jeneratör kald›r›rken þase veya
kabin üzerindeki kald›rma halkalar›n› kullan›n›z.
5.4. Jeneratör Yerinin Seçimi
Jeneratörün konaca¤› yerin seçimi yap›l›rken aþa¤›daki
faktörler göz önüne al›nmal›d›r:
• Jeneratör kapal› bir yere konacaksa, emme-yanma
soðutma sistemlerinin düzgün ve verimli çal›þabilmesi
için jeneratör odas›n›n havaland›rmas›n›n yeterli
olmas›na dikkat edilmelidir.
6
5.7. Soðutma ve Havaland›rma
Motor, alternatör ve egzoz borular› ›s› yayarak ortam
s›cakl›¤›n›n artmas›na sebep olurlar. S›cakl›¤›n artmas›
ise jeneratörün verimini düþüreceðinden dolay›
jeneratörün çal›þmas›n› olumsuz yönde etkiler. Bu
nedenle motor ve alternatörün so¤uk tutulmas› için
yeterli havaland›rman›n sa¤lanmas› gerekir. Hava
ak›þ›n›n Þekil 5.4’de görüldü¤ü gibi olmas› gerekir.
Hava alternatör taraf›ndan jeneratör odas›na girmeli,
motor üzerinden ve radyatör içerisinden geçerek çad›r
bezinden körük tipinde esnek bir branda yard›m›yla
odadan ç›kmal›d›r.
Jeneratörün hava þartlar›ndan etkilenmemesi için giriþ
ve ç›k›þ pencerelerinin panjurlar› olmal›d›r. Bu panjurlar
sabit olabilir ancak so¤uk iklimler için hareketli olmas›
tercih edilmelidir. Jeneratör çal›þt›r›lmad›¤›nda panjurlar
kapat›labilir ve böylece ilk çal›þt›rma ve yüke vermeyi
kolaylaþt›ran s›cak hava odada kal›r.
Otomatik kontrol sistemli bir jeneratör odas›nda e¤er
panjurlar hareketli ise bunlar otomatik olarak hareket
ettirilebilir. Yani motorun çal›þmaya baþlamas›yla birlikte
panjurlar›n hemen aç›lmas› ve motorun durmas›yla da
panjurlar›n kapanmas› sa¤lanabilir.
5.8. Egzoz
Motor egzoz sisteminin amac›, egzoz duman›n› tehlike
veya rahats›zl›¤a sebebiyet vermemesi için odan›n
d›þ›na sevk etmek ve gürültüyü azaltmakt›r. Motorun
gürültü seviyesini azaltmak için uygun bir egzoz
susturucusu egzoz borusuna tak›lmal›d›r.
UYARILAR
! Motor egzoz gaz›n›n solunmas›
tehlikelidir. Kapal› mahallerde
bulunan bütün jeneratörlerin
egzoz gazlar›, standartlara
uygun þekilde s›zd›rmaz
borularla odan›n d›þ›na
at›lmal›d›r.
! S›cak egzoz susturucusu ve egzoz borusunu yan›c›
maddelerden uzak tutunuz ve personelin emniyeti
için muhafaza alt›na al›nmas›n› sa¤lay›n›z.
! Egzoz sistemi dizayn edilirken, geri bas›nc›n, motor
imalatç›s›n›n verdi¤i izin verilebilir geri bas›nç de¤erini
aþmamas›na dikkat edilmelidir. Aþ›r› geri bas›nç
motorun hasar görmesine neden olur. Geri bas›nc›
azaltmak için egzoz borular› mümkün oldu¤unca
k›sa ve düz olmal›d›r. Gerekli olan her dirseðin kavisi
boru iç çap›n›n en az 1.5 kat› yar›çap›nda bir olmal›d›r.
! Motor titreþiminin egzoz boru sistemine ve binaya
iletilmesini önlemek için ve ›s›nmadan dolay›
genleþme için egzoz manifoldu ve egzoz boru sistemi
aras›na esnek bir ba¤lant› kullan›lmal›d›r.
! Egzoz borular›n›n a¤›rl›¤› motor manifolduna ve
turbo þarj ç›k›þ›na ölü a¤›rl›k olmamas› için çevre
yap›lardan desteklenmelidir. egzoz sisteminin a¤›rl›¤›
binaya verilmelidir. Bu iþ için gerdirme eleman›
kullan›labilir. (Þekil 5.4)
! Jeneratör odas› içine yerleþtirilmiþ olan egzoz
sisteminin parçalar› gürültü seviyesini ve yay›lan ›s›y›
azaltmak için izole edilmelidir. Susturucu ve egzoz
borular› yan›c› maddelerden uza¤a yerleþtirilmelidir.
! Aç›k olan egzoz ç›k›þ›na ya¤mur giriþini önlemek
için de¤iþik uygulamalarda flape tipi karþ›t a¤›rl›kl›
ya¤mur kapaklar› kullan›labilir.
! Her jeneratörün kendine ait bir egzoz sistemi
olmal›d›r. Bir tek egzoz borusu kullanarak
jeneratörlerin egzoz ç›k›þlar› birleþtirilemez.
! Egzoz malzemesi metal borudan olmal›d›r.
Þekil 5.2. Sapt›rma kanallar› ile radyatörden at›lan
havan›n yönlendirilmesi
Þekil 5.3. Zay›f havaland›rma tertibat›
E¤er s›cak havan›n odan›n d›þ›na at›lmas› için bir branda
kullan›lmaz ise fan, s›cak havay› jeneratör odas›na
yayarak so¤utman›n etkinli¤ini azalt›r. Radyatör s›cak
hava at›þ kanal› veya bacas›nda keskin köþe
yap›lmas›ndan kaç›n›lmal›d›r. D›þar› at›lan havay›
döndürmek için yönlendirici þekilde düzenleme
yap›lmal›d›r. Odaya hava giriþinin ve odadan hava
ç›k›þ›n›n kolay olmas› için hava giriþ ve ç›k›þ
pencerelerinin yeterince büyük olmas› gerekir. Kaba
bir hesapla hava giriþ ve ç›k›þ pencereleri radyatör
alan›n›n en az 1.5 kat› büyüklü¤ünde olmal›d›r.
J E N E R ATÖ R
Þekil 5.4. Tipik Jeneratör grubu bodrum yerleþim plan›
7
5.9. Gaz Hatt›
Jeneratör gaz hatt›, motora sürekli olarak temiz gaz
saðlamal›d›r. Gaz hatt› 1. ve 2. regulator, 12V gaz
selenoiti, MAS (gaz ayar vidas›) ve flex borudan oluþur.
UYARILAR
! Jeneratörlerin gaz hatlar› standartlara uygun olmal›
ve kaçak kontrolünden geçirilmiþ olmal›d›r.
! Gaz hatt›n›n ve jeneratörün etraf›nda alev, k›v›lc›m,
yada sigara içmek gibi yanmaya ve parlamaya
sebebiyet verebilecek olaylara izin vermeyiniz.
Gaz hatt›nda, çevre koþullar›na dayanan siyah dikiþþiz
boru veya gaz flexi kullan›lmal›d›r. Motor titreþiminin
sebep olduðu zarardan kaç›nmak için jeneratör üzerinde
bulunan gaz hatt› ile ana gaz hatt› aras› gaz flexi ile
baðlanmal›d›r.
1
2
1. Hava Filtresi
2. Mixer
3. Actuatör ve Governor
4. MAS (gaz ayar vidas›)
3
4
5
6
7
8
5. ZPR S›f›r Bas›nç Regulatörü
6. 12V Selenoid (Normalde Kapal›)
7. 1/2’ Kör Tapa
8. 1. Kademe Regulatör (Opsiyonel)
8
JE
N
E
R
A
T
Ö
R
Þekil 5.5. Jeneratör Odas›
MODEL
Stand By
Gücü (kVA)
AGM 25
AGM 35
AGM 60
AGK 80
AGM 100
AGM 125
25
37
62
82
100
125
ODA BOYUTU
(mm)
BOY
4500
4500
5000
5000
5000
5000
EN
4000
4000
4000
4000
4000
4000
YÜK.
2850
2850
2850
2850
2850
2850
HAVA G‹R‹Þ‹
PENCERES‹
TOPLAM ALANI
(m2)
0,50
0,50
0,50
0,70
0,70
0,70
Aç›k tip doðal gazl› jeneratör boyutlar›, oda boyutlar›, hava
giriþ ve ç›k›þ pencerelerinin boyutlar›
9
6. MOTOR YAÐI TAVS‹YELER‹
7. AKÜLER
Motorlarda yaðlama sistemi motorun en önemli
parçalar›ndan birisidir. Doðru yap›lan motor bak›m›
(yað deðiþim periyotlar› filitre deðiþim süreleri ve
kullan›lan yað›n tipinde gereken dikkatin gösterilmesi)
motorun ömrünü uzat›r ve motorun kullanma maliyetini
azalt›r, jeneratörün boyutlar›n›n bilinmesinden sonra
jeneratörün yerleþtirilmesi için planlar haz›rlanabilir.
Bu bölüm jeneratörün etkin ve emniyetli yerleþtirilmesi
için gerekli önemli faktörleri içermektedir.
Motor firmas›n›n yað tavsiyeleri aþað›da verilmiþtir.
-30° -20° -15° -10°
UYARILAR :
! Akülerin etraf›nda alev, k›v›lc›m, sigara içmek gibi
yanmaya sebebiyet verebilecek olaylara izin
vermeyiniz.
! Akü üzerinde iletken aletleri kullanmadan önce
elinizdeki ve bileðinizdeki zincir , yüzük gibi ziynet
eþyalar›n› ç›kar›n›z.
! Akü baðlant›s›n› yaparken yap›l›rken en son negatif
terminal baðlanmal›, sökerken ise önce negatif
terminal aküden sökülmelidir.
! Aküler jeneratöre mümkün olduðunca yak›n
konulmal›d›r. Eðer aküler jeneratörden uzak
noktalara konulursa istenmeyen voltaj düþmeleri
meydana gelir ve buna akülerin motor marþlama
kapasitelerini düþürür.
0° +30° +40°
SAE 5W30
SAE 5W40
Akü Bak›m›
• Akünün üzerini ve terminallerini temiz tutunuz.
• Akü terminallerini ve baðlant›lar›n› dikkatli bir þekilde
vazelin ile kaplay›n›z.
• Terminalleri iyi bir þekilde s›k›n›z (aþ›r› s›kmay›n›z).
• Þarj alternatör kay›þ›nda aþ›nma olup olmad›ð›n› ve
kay›þ›n gerginliðini düzenli olarak kontrol ediniz.
• Akünün þarjs›z kalmamas›na dikkat ediniz.
• Bunun d›þ›nda jeneratörlerde kullan›lan aküler
bak›ms›z tip akü olduðundan dolay› ayr›ca bir bak›m
gerektirmez.
• Aküyü gözle kontrol ediniz.
• Zaman içinde akü kutup baþlar› ve baðlant›
noktalar›nda oksitlenme olur. Oksitlenme, akü kutup
baþlar›n› aþ›nd›r›r ve þarj› engeller. Baðlant›y› söküp
kaynar su ile oksidi temizleyiniz. Daha sonra
baðlant›y› yeniden yaparak vazelin ile kaplay›n›z.
• Gevþek baðlant›ya izin vermeyiniz.
SAE 10W
SAE 10W
Þekil 6. Oil Viscosity Chart
Motorunuza mutlaka uygun özellikte yað koyunuz ve
periyodik bak›m, kontrol sürelerine dikkat ediniz.
Kullan›lacak olan motor yað›n›n özellikleri aþað›daki
þartlar› saðlamal›d›r.
Çok viskoziteli yaðlar tavsiye edilir. Motorunuzda,
-18°C (0°F) veya üzeri için SAE 10W-30 yað kullanman›z
tavsiye edilir. Çevre s›cakl›ð› sürekli olarak 0°C’nin
alt›nda ise, SAE 5W-30 yað kullan›labilir. Sanayi tipi
veya sabit motorlarda sentetik yaðlar›n kulllan›lmas›
tavsiye edilmez.
Benzinli / LPG’li / NG’l› motorlarda API SH ve / veya
SJ özelliðinde ki yaðlar› kullan›n›z. CC veya CD yaðlar›n›
kullanmay›n›z.
Yaðlarla uzun süreli temas derinizde tahribata neden
olabilir. Bu gibi durumlarda temas eden k›s›mlar› bol
suyla y›kay›n›z.
Motor yað›n› deðiþtirirken kullanacað›n›z kaplar›n temiz
olmas›na ve yað›n motorun lastik hortumlar›na temas
etmemesine dikkat ediniz.
8. ELEKTR‹K BAÐLANTILARI
Elektrik baðlant›lar› ve bak›m› tamamen kalifiye ve
tecrübeli elektrik teknisyenleri taraf›ndan yap›lmal›d›r.
UYARILAR
! Elektrik baðlant›lar›n› ilgili elektrik kodlar›na ve
standartlara uygun yap›n›z.
8.1. Kablaj
Jeneratörün üzerindeki titreþiminden dolay› elektriksel
baðlant›lar esnek kablolar ile yap›lmal›d›r.
Kablolar kablo kanallar›na yerleþtirilmeli ve jeneratör
ç›k›þ gerilimine ve ak›m›na uygun olmal›d›r. Kablo
kesitine karar verirken, ortam s›cakl›ð›, yerleþim metodu,
diðer kablolara yak›nl›ð› gibi durumlar için toleranslar
verilmelidir.
Bununla beraber kablolar TSE veya VDE standartlar›na
uygun seçilmelidir.
Tüm baðlant›lar›n doðruluðu dikkatli bir þekilde kontrol
edilmelidir.
Aþað›da ak›m kapasitelerine göre kablo kesitleri ve
jeneratör güçlerine göre tavsiye edilen kablo kesitleri
verilmiþtir. (Tablo 8.1)
10
8.8. ‹zolasyon Testi
Jeneratör eðer uzun süreli kullan›lmam›þsa mutlaka
çal›þt›rmadan önce sarg›lar›n izolasyon direnci test
edilmelidir. ‹zolasyon direnci topraða göre IMW dan
fazla olmal›d›r. ‹zolasyon direnci topraða göre 1MW
dan fazla olmal›d›r. ‹zolasyon direncinin 1MW dan az
olmas› durumunda alternatör sarg›lar› kurutulmal›d›r.
Test esnas›nda Otomatik Voltaj Regülatörünün (AVR)
baðlant›s›yla tüm kontrol amaçl› baðlant›lar sökülmelidir.
Döner diyotlar da k›sa devre edilmeli veya baðlant›s›
sökülmelidir.
Kablo seçimi s›ras›nda dikkat edilmesi gereken bir
hususta yükle jeneratör aras›ndaki mesafeyle birlikte
demerajl› yüklerin (elektrik motoru gibi) olup
olmad›ð›d›r. Eðer mesafe çok uzun ise demeraj an›nda
gerilim düþümü çok artacað›ndan dolay› yük taraf›nda
voltaj istenmeyen seviyelere kadar düþebilir. Bunu
önlemek için aþað›da verilen formül yard›m›yla daha
uygun kesitli yük kablosu seçilebilir.
e = 3 x L x I x ( R cos j + x sinj )
e = Mutlak gerilim düþümü (Volt)
L = Hatt›n uzunluðu (m)
I = Hat ak›m› (A)
R = Kablonun rezistans› (ohm/m)
L = Kablonun reaktans› (ohm/m)
KES‹T
mm2
8.2. Koruma
Dað›t›m sistemi ile jeneratöre baðlanan kablolar aþ›r›
yük veya k›sa devre durumunda baðlant›y› otomatik
olarak kesecek bir devre kesici þalter ile korunmuþtur.
(Manuel modellerde).
4 x 2.5
4x4
4x6
4 x 10
4 x 16
3 x 25/16
3 x 35/16
3 x 50/25
3 x 70/35
3 x 95/50
3 x 120/70
3 x 150/70
3 x 185/70
3 x 240/120
8.3. Yükleme
Elektrik dað›t›m panosu planlan›rken jeneratöre dengeli
yük verilmesini saðlamak oldukça önemlidir. Eðer bir
fazdaki yük diðer fazlardaki yüklerden çok ise, bu
durum alternatör sarg›lar›n›n aþ›r› ›s›nmas›na, fazlar
aras› ç›k›þ voltaj›n›n dengesiz olmas›na ve sisteme baðl›
olan hassas trifaze 3 fazl› cihazlar›n hasar görmesine
sebep olur. Hiçbir faz ak›m› jeneratörün nominal ak›m›n›
aþmamal›d›r. Bu yükleme þartlar›n›n yerine getirilmesini
saðlamak için mevcut dað›t›m sistemi tekrar
düzenlenebilir.
8.4. Güç Faktörü
Yükün güç faktörünün 0.8 ile 1.0 aras›nda olmas›
durumunda jeneratör, belirtilmiþ olan gücü verir
ve uygun bir þekilde çal›þ›r. Eðer yükün güç faktörü
0.8’in alt›nda ise jeneratör aþ›r› olarak yüklenir. Bu ileri
güç faktörünün önlenmesi için kondansatörler gibi
güç faktörü düzeltme elemanlar› kullan›labilir.
Ancak bu gibi durumlarda jeneratör yüke verildiðinde,
güç faktörü düzeltme elemanlar› devre d›þ› b›rak›lmal›d›r.
AKIM KAPAS‹TES‹
TOPRAK
HAVA
36
46
58
77
100
130
155
185
230
275
315
355
400
465
25
34
44
60
80
105
130
160
200
245
285
325
370
435
Tablo 8.1. PVC izoleli YVV (NYY) 0.6/1 KV VDE
normlar›na ve TSE’ye uygun kablolar›n ak›m
kapasitelerine göre kablo kesitleri (25°C ortam
›s›s›nda)
9. SES SUSTURUCULARI
Günümüzde jeneratörlerin gürültüsünü kontrol alt›na
almak, gittikçe önem taþ›maktad›r.
Jeneratörün ses seviyesini kontrol alt›na almak için
deðiþik ekipmanlar mevcuttur.
UYARILAR:
! Jeneratör mahallinde çal›þ›rken kulakl›k tak›n›z.
8.5. Topraklama/Topraklama Þartlar›
Jeneratörün gövdesi topraklanmal›d›r. Titreþimden
dolay› meydana gelebilecek kopmalar› önlemek
için toprak baðlant›s› esnek olmal›d›r.
Topraklama kablolar› standartlar› karþ›lamal› ve en
az›ndan tam yük ak›m›n› taþ›yabilecek kapasitede
olmal›d›r.
9.1. Egzoz Susturucular›
Egzoz susturucusu motordan yay›lan ses seviyesini
düþürür. Ayr›ca yanma odas›ndan k›v›lc›mlar›n d›þar›
ç›kmas›n› önler.
9.2. Kabinler
Ses izolasyon kabinleri jeneratörün gürültü seviyesini
düþürür.
8.6. Alternatör Baðlant›s›
Birçok alternatöre farkl› ç›k›þ voltaj› verebilecek þekilde
tekrar baðlant› yap›labilir. Alternatör baðlant›s›n›
deðiþtirerek farkl› uç gerilimi elde ederken þalterler,
ak›m trafolar›, kablolar ve ölçü aletleri gibi elemanlar›n
uygunluðu kontrol edilmelidir.
9.3. Diðer Ses Susturucular›
Bina içerisindeki jeneratörler için ses panjurlar›, fan
susturucular›, ses emici duvarlar gibi diðer ekipmanlar
da kullan›labilir. Bunlar da jeneratörün gürültü seviyesini
düþürür.
8.7. Paralel Çal›þt›rma
Standart bir jeneratörü diðer jeneratörler ile veya
þebeke ile paralel çal›þt›rmak için ekstra teçhizatlar
baðlanmal›d›r.
11
GM ‹LE ÜRET‹LEN
JENERATÖRLER
STAND-BY GÜÇ
(kVA)
TAM YÜK AKIMI
(Amper)
U=400 Vac COS j = 0,8
KABLONUN HAVADAK‹
AKIM TAÞIMA
KAPAS‹TES‹
(Amper)
TAVS‹YE ED‹LEN
KABLO KES‹T
YVV (NYY) 25°C
24 - 30
35 - 40
60 - 65
80 - 85
95 - 105
120 - 130
38
61
103
122
150
180
80
80
130
130
160
200
4 x 16
4 x 16
3 X ( 35 / 16 )
3 X ( 35 / 16 )
3 X ( 50 / 25 )
3 X ( 70 / 30 )
Tablo 8.2. Jeneratör güçleri ve kullan›lacak kablo kesitleri
10. DEPOLAMA
12.1. Baþlang›ç Çal›þt›rma Bak›m›
Baþlang›ç çal›þt›rma kontrol iþlemleri, motoru hizmete
almadan önce yap›lmal›d›rlar. Lütfen tabloda verilen
Bak›m Program›na bak›n›z ve 1. kolonda gösterilen s›ra
ile baþlang›ç çal›þt›rma bak›m iþlemlerini yap›n›z.
Motor ve alternatörün uzun süreli depolanmas›n›n
zararl› etkileri olabilir. Bu etkiler jeneratörü uygun bir
þekilde haz›rlayarak ve depolayarak minimuma
indirilebilir.
10.1. Motorun Depolanmas›
Motor için motoru temizleme ve koruyucu s›v›lar›
içeren bir motor koruma prosedürü uygulanabilir.
(Motor Kullan›m - Bak›m kitab›na bak›n›z.)
12.2. Rutin Bak›m
Rutin bak›m, motorun her an hizmete haz›r
bulunduðundan emin olmay› saðlayan en iyi çözümdür.
Aþað›dakiler baz› rutin bak›m noktalar›d›r:
10.2. Alternatörün Depolanmas›
Alternatör depolan›rken sarg›larda nem oluþur. Bu
nemi azaltmak için jeneratörü kuru yerde saklay›n›z.
Sarg›lar› kuru tutmak için mümkünse havay› ›s›t›n›z.
Uzun süre kullan›lmam›þ olan alternatör kullan›lmadan
önce izolasyon testinden geçirilmelidir.
• Motor yað› ve soðutma suyu seviyesini s›k s›k kontrol
ediniz.
• Herhangi bir yað veya su kaçað›n› derhal tamir
ediniz
• Akünün durumunu ve kablolar› s›k s›k kontrol ediniz
• Motor hava filtresini temiz tutunuz
• Motor soðutma suyu s›cakl›ð›n› gözlemleyiniz
• Motor yað bas›nc›n› gözlemleyiniz
• Voltmetre ve þarj sistemini kontrol ediniz
• Gaz hatlar›nda kaçak kontrolü yap›n›z.
10.3. Akünün Depolanmas›
Akü depolan›rken 8 haftada bir defa tamamen þarj
edilmeli ve akünün depoland›ð› yerin havaland›rmas›n›n
iyi olmas› saðlanmal›d›r.
12.3. Programl› Koruyucu Bak›m
Bak›mla ilgili listede belirtilen bütün hususlar›n; gösterilen
sürelerde, tavsiye edildiði gibi kontrol edildiðinden ve
deðiþtirme iþlemlerinin yap›ld›ð›ndan emin olmak için,
Bak›m tablosunu kullan›n›z.
11. MOTOR BLOK SUYU ISITICISI
Motorun çabuk start almas› ve yükü üzerine alabilmesi
için blok (ceket) suyu ›s›t›c›s› kullan›l›r. Is›t›c› jeneratör
çal›þm›yorken motorun ceket suyunu ›s›t›r.Bu sebeple
›s›t›c› her mevsim devrede olmal›d›r. Otomatik devreye
giren jeneratörlerde blok suyu ›s›t›c›s› vard›r. Manuel
jeneratörlerde opsiyondur.
12.4. Motor Yað Seviyesinin Kontrol Edilmesi
Motor yað seviyesi günlük olarak kontrol edilmelidir.
Motor yað seviyesinin, o gün motoru ilk defa
çal›þt›rmadan hemen önce kontrol edilmesi tavsiye
olunur. Yað seviyesi; yað seviye çubuðundaki ‘Add=Ekle’
ve ‘Full=Dolu’ iþaretlerinin aras›nda olmal›d›r.
D‹KKAT: Motoru; yað seviye çubuðundaki ‘Add=Ekle’
iþaretinin alt›nda kalan veya seviye çubuðundaki
‘Full=Dolu’ iþaretinin üzerine ç›kan yað seviyesiyle
çal›þt›rmay›n›z.
12. JENERATÖR BAKIMI
‹yi bir bak›m program› jeneratörün ömrünü uzat›r.
Jeneratöre hangi zamanlarda hangi bak›mlar›n yap›lmas›
gerektiði Periyodik Bak›m Çizelgesi’nde verilmiþtir.
Periyodik Bak›m Çizelgesi her jeneratör ile birlikte
verilmektedir.
Bak›m ve onar›m yaln›zca yetkili ve eðitimli kiþiler
taraf›ndan yap›lmal›d›r. Yap›lan bak›m ve onar›mlar›n
sonuçlar› Periyodik Bak›m Çizelgesi’ne kaydedilmelidir.
Genel olarak jeneratör ve jeneratör zeminini temiz
tutunuz. Su, yak›t ve yað gibi maddelerin jeneratörün
üzerinde ve içinde toplanmas›na izin vermeyiniz.
12.5. Motor Yað›n›n Tamamlanmas›
Yað deðiþimleri aras›nda kalan süre içinde zaman zaman
yað› tamamlamak normal bir iþlemdir. Tamamlanacak
yað miktar›, iþletme derecesine baðl› olarak deðiþir.
Motor yað›n› tamamlarken veya deðiþtirirken, kullan›lan
yað›n tavsiye edilen yað teknik özelliklerine uygun yada
daha üstün olmas›na dikkat ediniz.
12
1
Motor Yað Seviyesini Kontrol Edin
x
2
Soðutma Suyu Seviyesini Kontrol Edin
x
3
S›v› Kaçaklar›n› Kontrol Edin
x
4
Governör, Mekanik
(Yað seviyesini kontrol edin) (2)
x
Akü, Þarj ve Elektrolit Seviyesini
Kontrol Edin
x
Kontrol Edin ve Radyatörün
D›þ›n› Temizleyin
x
x
Akü Kablolar›n› Temizleyin
6
Gerektikçe
Her 800
Saatte Bir
Her 400
Saatte Bir
x
Motor Yað›n› ve Filtresini Deðiþtirin (1)
5
Her 200
Saatte Bir
Her 100
Saatte Bir
Her 50
Saatte Bir
‹þlem
Haftal›k
Baþlang›ç
Çal›þt›rma
S›ral›
Kontrolü
Günlük
Tablo 12.1. Bak›m Program› Power Solutions, Inc. GM Powertrain
1.6L, 3.0L, 4.3L, 5.7L, 7.4L ve 8.1L Motorlar
Kay›þlar› ve Kay›þ Gerginliklerini
Kontrol Edin
x
Gaz, Governör ve Jikle Hatlar›n› Yaðlay›n
(Sadece Karbüratörlü Motorlar)
x
Rölanti Devrini Kontrol Edin ve Ayarlay›n
(Sadece Karbüratörlü Motorlar)
x
Hava Filtre Eleman›n› Kontrol
Edin ve Temizleyin
x
x
Primer Hava Filtre Eleman›n› Deðiþtirin (1)
x
Güvenlik Hava Filtre Eleman›n› Deðiþtirin
Soðutma Suyu Koruma Derecesini
Kontrol Edin ve Hortum Kelepçelerini S›k›n
x
x
Motor Soðutma Suyunu Deðiþtirin (3)
x
Benzin Filtresini Deðiþtirin (4)
LPG Filtresini Deðiþtirin – Zenith EFI (4)
x
PCV Valfini (Varsa) Deðiþtirin
x
PCV Hortumlar›n›, Borular›n› ve
Baðlant› Elemanlar›n› Kontrol Edin
x
Bujileri Deðiþtirin (3)
x
Distribütör Kapað› ve Tevzi Makaras› (5)
x
Sekonder Ateþleme Kablolar›
x
Gaz› ve Governörü Ayarlay›n (3)
x
Bütün Motor C›vata ve Somunlar›n›n
S›k›l›ð›n› Kontrol Edin
x
(1) Tozlu ve kirli iþletim koþullar›nda daha s›k kontrol gereklidir.
(2) Mekanik governör (kay›þ tahrikli).
(3) Hangisi önce gelirse; belirtilen aral›kla veya y›ll›k olarak yap›lmal›d›r.
(4) Yak›t sisteminde kirlenme olduðu zaman daha s›k yap›lmas› gereklidir.
(5) DIS ateþleme bulunan motorlara uygulanmaz.
13
12.6. Motor Yað ve Filtresinin Deðiþtirilmesi
Motor yað ve filtresi, hangisi önce gelirse; her 200
saatte bir veya her 3 ayda bir deðiþtirilmelidir. Normal
iþletim koþullar› alt›nda ve tavsiye edilen kalitede yað
ile filtre kulland›ð›n›z takdirde; daha s›k deðiþtirmenize
gerek yoktur.
Motorun tozlu veya çok kirli ortamlarda yada soðuk
havada kullan›lmas› durumunda; yað ile filtrenin daha
s›k deðiþtirilmesi gerekir. Yað katk›s› veya rodaj yað
deðiþimi gerekli deðildir.
12.10. Motor Hava Filtresi
Motor hava filtresi; motorun emme sistemine tak›l›r
ve emme sisteminden motora giren havay› temizler
ve bir yandan susturucu görevi yaparken, öte yandan
da alev kapan› olarak hizmet görür.
Havada mevcut olan kir ve toz zerrecikleri, yak›t
kar›þ›m›n›n içine girerek silindir yüzeyine ve segmanlara
önemli hasarlar verirler. Silindir yüzeyinin ve segmanlar›n
hasar görmesi; yað sarfiyat›n›n artmas›na ve motor
ömrünün k›salmas›na neden olur.
T›kanm›þ veya kirlenmiþ bir hava filtresi, yak›t kar›þ›m›n›n
zenginleþmesine yol açar. Bunlar gerçekten önemli
noktalard›r ve hava filtresine tavsiye edilen aral›klarla
bak›m yap›lmas›n› zorunlu k›larlar.
D‹KKAT: Hava filtresine tozlu veya kirli koþullarda daha
s›k bak›m yap›lmal›d›r.
Primer hava filtre eleman›n›, hava filtresi grubundan
ç›kart›n›z ve elemanda yabanc› madde nedeniyle
t›kanma yada fazla aþ›nma ve hasar belirtisi olup
olmad›ð›n› kontrol ediniz. Gerekiyorsa eleman›
deðiþtiriniz.
Hava filtre kutusundaki bütün toz ve yabanc› maddeleri
dikkatle temizleyiniz.
Hava filtre eleman›n› yerine tak›n›z. Hava filtresi kapað›n›
yerine tak›n›z ve tespit kancalar›n› saðlam biçimde
geçiriniz.
12.7. Motor Yað Kalitesi
Motordan doðru verim ve saðlaml›ð› elde edebilmek
aç›s›ndan, motorunuzda sadece doðru kalitedeki yaðlar›
kullanman›z çok büyük önem taþ›r. Doðru kalitede yað
seçimi, ayn› zamanda kirliliði azaltan karter havaland›rma
sistemlerinin azami verimle çal›þmas›na olanak
saðlayacakt›r.
Önemli: Sadece kutular›nda ‘FOR GASOLINE
ENGINES=BENZ‹NL‹ MOTORLAR ‹Ç‹ND‹R’ uyar›s›
bulunan ve Amerikan Petrol Enstitüsü’nün (API)
‘Starburst’ Sertifika ‹þaretine sahip olan yaðlar› kullan›n›z.
LPG veya NG yak›tlara çevrilen benzinli motorlarda da,
‘FOR GASOLINE ENGINES=BENZ‹NL‹ MOTORLAR
‹Ç‹ND‹R’ uyar›s› bulunan yaðlar KULLANILMALIDIR.
Sadece Dizel Motorlar için üretilmiþ ve özel formüllere
sahip olan yaðlar› kullanmay›n›z. CC veya CD s›n›f›ndaki
yaðlar, ‘Að›r Hizmet’ veya ‘Doðal Gazl› Motorlar’ için
etiketlenmiþ olsalar dahi KABUL ED‹LMEZLER.
12.11. Güvenlik Eleman›
Motorunuzda hava filtresi güvenlik eleman› kullan›yor
ise; primer eleman› takmadan önce güvenlik eleman›n›
düzgün bir þekilde yerine yerleþtiriniz. Güvenlik
eleman›n› her y›l deðiþtiriniz.
12.8. Motor Yað› ile ilgili Tavsiyeler
Çok viskoziteli yaðlar tavsiye edilir. Motorunuzda,
-18°C (0°F) veya üzeri için SAE 10W-30 yað kullanman›z
tavsiye edilir. Çevre s›cakl›ð› sürekli olarak 0°C’nin
alt›nda ise, SAE 5W-30 yað kullan›labilir. Sanayi tipi
veya sabit motorlarda sentetik yaðlar›n kulllan›lmas›
tavsiye edilmez.
12.12. Soðutma Sistemi/Soðutma Suyu
Seviyesi
Radyatör soðutma suyu seviyesini her gün ve sadece
motor soðukken kontrol ediniz. Genel olarak bunu
yapmak için en iyi zaman, motorun o günkü ilk
çal›þt›r›lmas›ndan hemen öncesidir.
Soðutma suyu seviyesini; soðutma suyu soðukken
radyatör doldurma boðaz›ndan 1 ila 1,5 inç aþað›da
olacak þekilde muhafaza ediniz. Soðutma suyu seviyesini
kontrol ederken; radyatör kapað›n›n lastik contas› da
kontrol edilmelidir. Kapað›n doldurma boðaz›na
oturduðu k›sm›nda, içeriye kaçabilecek kir parçac›klar›
bulunmamas›na ve bu k›sm›n temiz olmas›na dikkat
ediniz. Gerekiyorsa temiz suyla y›kay›n›z.
Doldurma boðaz›nda da kir parçac›klar› bulunmamas›na
ve boðaz›n temiz olmas›na dikkat ediniz.
12.9. Yað Filtresi
Filtre; motorun hayati parçalar›na yað ak›þ›n› önleyen
tehlikeli, aþ›nd›r›c› veya çamurlu parçac›klardan
motorunuzu korur.
Filtreyi deðiþtirmek için ç›kart›rken, doðru bir anahtar
kullan›n›z.
Filtre tablas›n›n taban›n› dikkatle temizleyiniz ve yeni
filtre contas›n›n temas edeceði yüzeyi motor yað› ile
hafifçe yaðlay›n›z. Conta, tablaya temas edinceye kadar
filtreyi elinizle s›k›n›z ve sonra bir tur daha s›k›n›z.
Motora doðru miktarda yað koyunuz, motoru çal›þt›r›n›z
ve yað tahliye tapas›nda yada yað filtre contas›nda yað
kaçað› olup olmad›ð›n› kontrol ediniz. Herhangi bir yað
kaçað› varsa, durdurmak için gereken þekilde s›k›n›z.
14
Kapasiteler
Motor
1.6 L
3.0 L
4.3 L
5.7 L
7.4 L
8.1 L
Filtre Hariç Yað Kapasitesi
3.4 qts.
4 qts.
4,5 qts.
5 qts.
8 qts.
8 qts.
Filtre Dahil Yað Kapasitesi
3,7 qts.
4,5 qts.
5 qts.
5,5 qts.
9 qts.
9 qts.
Radyatör Hariç Soðutma Suyu Kapasitesi
3,5 qts.
4 qts.
7,75 qts.
5,1 qts.
14,5 qts.
14,5 qts.
Radyatör Dahil Soðutma Suyu Kapasitesi
10 qts.
12 qts.
17 qts.
17,5 qts.
28 qts. 31 qt
(Turbo)
28,5 qts.
Power Solutions, Inc.
GM Powertrain Sanayi Motorlar›
Motor
1.6 L
3.0 L
4.3 L
5.7 L
7.4 L/
7.4 LT
8.1 L
P-25 veya
Eþdeðer
PF-47/PF-52
PF-1218
PF-1218
PF-454
veya Eþdeðer veya Eþdeðer veya Eþdeðer veya Eþdeðer
32500020
32500020
(101021)
(101021)
Yak›t Filtresi (PSI TBI Kal›n)
32500111
32500111
Yak›t Filtresi (PSI TBI ‹nce)
32500058
32500058
32500292
32500292
Hava Filtresi Primer (PSI Güç Ünitesi)
P822768
P8228889
Hava Filtresi Güvenlik (PSI Güç Ünitesi)
P822769
P829333
Yað Filtresi
94632619
Yak›t Filtresi (Karbüratörlü)
Yak›t Filtresi Zenith Z.E.E.M.S
Benzin
C282-224
LPG
C282-5
15
13. UYARILAR
13.5. Ateþleme Sistemleri/Ateþleme Sistem
Tipleri
PSI GM Powertrain motorlarda üç tip ateþleme sistemi
kullan›lm›þt›r. Entegreli elektronik distribütör, ECU
(Elektronik Kontrol Ünitesi) ve entegreli elektronik
distribütör ile ECU’lu distribütörsüz elektronik ateþleme
sistemi.
Motorunuzda kullan›lan ateþleme sistemini belirlemek
için, lütfen Genel Teknik Özellikler tablosuna bak›n›z.
Motor çal›þ›rken, hiçbir koþul alt›nda radyatör kapað›n›
ASLA açmay›n›z. Bu talimata uymamak, motor soðutma
sisteminin hasar görmesi ve að›r yan›klarla sonuçlan›r.
S›cak soðutma suyu veya radyatörden f›þk›racak buhar
nedeniyle yanmamak için, s›cak bir radyatörün kapað›n›
açarken azami dikkat gösteriniz. Mümkünse motor
soðuyuncaya kadar bekleyiniz, sonra radyatör kapað›n›n
çevresine kal›n bir bez sar›n›z ve birinci t›rnaða kadar
yavaþça çeviriniz. Soðutma sistemindeki bas›nç tahliye
olurken, bir ad›m geri çekiliniz. Bütün bas›nç boþald›ktan
sonra, kapað› aþað› bast›r›p çevirerek yavaþça ç›kart›n›z.
Motor soðuyuncaya kadar, hararet yapm›þ bir motora
soðutma suyu KOYMAYINIZ. Hararet yapm›þ bir motora
soðutma suyu koymak, bloðun veya silindir kapað›n›n
çatlamas›na neden olur.
Soðutma sistemini yeniden doldururken veya y›karken,
sadece dört mevsim tipi soðutucu kullan›n›z.
Tavsiye edilen etilen glikol kar›þ›m› 52/48 olup, azami
%60 glikol, %40 su kar›þ›m›na kadar ç›kabilir.
Antifrizin koruma deðerleriyle ilgili ek bilgiler için, kab›
üzerinde bulunan kar›þ›m tablosuna bak›n›z. Alkol veya
metanol antifrizleri KULLANMAYINIZ veya bunlar›
belirtilen soðutma suyu ile KARIÞTIRMAYINIZ.
Acil durumda (donma s›cakl›klar› d›þ›nda) doðrudan su
kullan›labilir, ancak sistemin hasar görmesini önlemek
için, mümkün olan en k›sa sürede belirtilen soðutma
suyu ile deðiþtirilmelidir.
13.6. Bujiler
Bujiler, bak›m program›nda belirtilen, tavsiye edilen
aral›klarla deðiþtirilmelidirler. Genel Teknik Özelliklerde
belirtilmiþ olduðu gibi; sadece tavsiye edilen bujileri
veya eþdeðerlerini kullan›n›z.
Buji t›rnak aral›ð›, Genel Teknik Özelliklerde belirtilen
þekilde ayarlanmal›d›r.
Bujileri ç›kart›rken, daima hangi bujinin hangi silindirden
ç›kart›ld›ð›n› not ediniz. Her bujide merkez elektrodun
çevresini saran porselene bak›n›z. Birçok motor
sorununu; beyaz porselenin üzerinde biriken at›klar›n
renk veya tipinden tespit edebilirsiniz.
Örneðin, at›klar parlak kahverengi ise, bu durum o
silindirin fazla yað yakt›ð›n› gösterir. At›klar çok koyu
gri veya kurumlu siyah renkte ise, motorunuz zengin
bir kar›þ›mla çal›þmaktad›r ve siz fazla yak›t
tüketmektesinizdir. Porselen üzerindeki at›klar›n en iyi
rengi aç›k bronz veya aç›k kahverengidir. Bu durum,
yak›t kar›þ›m›n›n en iyi ölçülerde olduðunu ve motorun
çal›þma koþullar›n›n doðru olduðunu gösterir. Art›klar
tamamen beyaz ise, motor çok fakir bir kar›þ›mla
çal›þmaktad›r.
Fakir çal›þma, motorunuzun ömrü aç›s›ndan ölümcül
bir durumdur ve derhal düzeltilmesi gerekir.
Bir veya daha fazla silindir yað yak›yorsa, motordan
gelen duman›n rengi mavi-gri olacakt›r. Müþterek
nedenlerin baþl›calar›, segmanlar (aþ›nm›þ veya
al›þmam›þ) ve sübap sap lastikleridir (kesilmiþ, pullanm›þ
veya aþ›nm›þ). Motor çok zengin bir kar›þ›mla çal›þ›yorsa,
egzoz duman› kurumlu siyah renkte olacakt›r.
13.1. Radyatör
Radyatörün d›þ taraf›nda t›kanma olup olmad›ð›n› kontrol
ediniz. Böcekleri, kir ve yabanc› maddeleri; yumuþak
f›rça veya bez kullanarak temizleyiniz. Radyatör petek
kanatç›klar›na hasar vermemeye çok dikkat ediniz.
Mümkünse; normal hava ak›þ yönünün tersinden düþük
bas›nçl› hava veya su tutarak temizleyiniz.
Bütün hortumlarda ve baðlant›larda kaçak olup
olmad›ð›n› kontrol ediniz. Hortumlarda çatlak, y›pranma
veya süngerleþme hissi varsa deðiþtirilmelidirler.
13.2. Fan Kay›þlar›
Devri daim, genel olarak kay›þ tahriklidir. Ayn› kay›þ,
fan ve/veya alternatörü de tahrik edebilir. Tahrik kay›þlar›,
her zaman doðru biçimde ayarlanm›þ olmal›d›rlar.
Gevþek bir tahrik kay›þ› alternatörün, fan›n ve devri
daimin gereken þekilde çal›þmas›n› önleyerek, aþ›r›
›s›nmaya neden olur.
13.3. Serpantin Kay›þ
Bu kay›þta çatlak veya kanall› taraf›nda ‘t›rt›llanma’ olup
olmad›ð› düzenli olarak kontrol edilmelidir. Çatlak veya
‘t›rt›llanma’ var ise, kay›þ deðiþtirilmelidir.
13.4. V Tipi Kay›þ
V kay›þlar›, genellikle alternatör yard›m›yla veya mekanik
bir kay›þ gergisi yard›m›yla ayarlan›rlar. Devri daim ile
krank mili kasnað› aras›nda kalan mesafenin ortas›nda
1 inç esneme olduðu takdirde, genel olarak kay›þ
gerginliði doðrudur.
16
Power Solutions, Inc.
GM Powertrain Sanayi Motorlar›
Yak›t Sistem Tablosu
Motor
1.6 L
3.0 L
Zenith Karbüratör (013448)
El Kumandal› Jikle
x
Zenith Karbüratör (013448)
Elektrikli Jikle
x
Zenith Karbüratörlü (015052)
w/Çift Yak›t Sistemi
x
4.3 L
5.7 L
7.4 L
x
Holley Karbüratör (0-7448)
Elektrikli Jikle
x
Holley Karbüratör (0-82010)
Elektrikli Jikle
x
x
x
x
x
x
x
Impco LPG Yak›t Sistemi
Nolff LPG Yak›t Sistemi
x
x
x
PSI Yak›t Enjeksiyonu (Benzin)
x
x
x
PSI Yak›t Enjeksiyonlu/LPG
Mikser (Çift Yak›t)
x
x
x
x
x
x
x
x
x
Impco Doðal Gaz Mikseri
Nolff Doðal Gaz Mikseri
x
x
x
Zenith Doðal Gaz Mikseri
x
x
x
17
8.1 L
x
x
14. JENERATÖRÜ ÇALIÞTIRMADAN
ÖNCE YAPILMASI GEREKEN
KONTROL VE ‹ÞLEMLER
15. JENERATÖR KONTROL
S‹STEMLER‹
Motor ve jeneratörü genel olarak gözle muayene ediniz.
Herhangi bir yerinde jeneratörün bulunduðu mahalde
hava emiþini kolayca yapabilmesini saðlay›n›z.
Radyatör kapað›n› açarak su seviyesine bak›n›z. Eksik
ise su ilave ediniz. Su seviyesi su doldurma boðaz›ndan
30 mm aþað›da olmal›d›r.
Bölgenin en soðuk hava þartlar›na göre motorun
soðutma suyunda antifiriz bulunmal›. %50 antifiriz ve
%50 su kar›þ›m› her bölgede uygun korumay›
saðlayacakt›r.
Hava filtre göstergesini kontrol ediniz. Gerekiyorsa
temizleyiniz veya deðiþtiriniz.
Radyatör ön pencere panjurlar›n› aç›k tutunuz.
Varsa motor ve alternatör üzerinde bulunan anahtar,
tak›m, üstüpü, kað›t v.s. gibi yabanc› maddeleri kald›r›n›z.
Yað çubuðu ile motor yað seviyesine bak›n›z. Yetersiz
ise uygun olan yað› ilave ediniz. Yað maksimum seviye
çizgisine yak›n olmal›d›r.
K›r›k, çatlak, kopuk, s›z›nt›, gevþeklik olup olmad›ð›na
bak›n›z. Ar›za var ise ar›zay› gidermeden jeneratörü
çal›þt›rmay›n›z.
Devre kesici ç›k›þ þalterinin devre d›þ› (OFF) pozisyonunda
olduðunu kontrol ediniz. (Manuel modellerde)
Acil stop düðmesinin bas›l› olmad›ð›n› kontrol ediniz.
Eðer bak›ml› tip akü kullan›yorsan›z akü kapaklar›n›
açarak gözlerdeki su seviyelerini kontrol ediniz. Eksik
olanlar› saf su seperatörden 1 cm üstüne alacak þekilde
doldurunuz. Gözlere asla çeþme suyu, asitli su veya asit
ilave etmeyiniz.
Akü baðlant› kablolar›n› kontrol ediniz. Gevþek olan
akü baþlar›n› mutlaka anahtar ile s›k›n›z ve kutup baþlar›n›
temiz tutunuz.
Radyatör hava ç›k›þ davlumbaz›n› kontrol ediniz, t›kan›k
ise aç›n›z ve önünde hava ç›k›þ›na mani olan ne varsa
uzaklaþt›r›n›z.
18
Jeneratörün çal›þmas›n› kontrol etmek ve
izlemek için elektronik kontrol sistemleri
kullan›lmaktad›r. Jeneratörün ihtiyaçlar›na göre standart
kontrol sistemlerinden birisi uygulanabilir. Bunlar ME
30 ve ME 40 Model Manuel Start Kontrol Sistemi ve
P 500 Model veya P 2020 Model ve P 2010 Tam
Otomatik Start ve Kontrol Sistemleridir.
Kontrol panosu jeneratörün çal›þt›r›lmas›n›,
durdurulmas›n›, çal›þma durumunun ve ç›k›þ geriliminin
izlenmesini sa¤lar. Ayr›ca düþük ya¤ bas›nc›, yüksek
motor s›cakl›¤› ve di¤er ar›za durumlar›nda jeneratörü
otomatik olarak durdurur.
16. JENERATÖRÜN ÇALIÞTIRILMASI
16.1 Manuel Jeneratörlerde ME 30 ve
ME 40 Kontrol Panolar› ‹le
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Manuel kontrol kart› (DSE701) üzerindeki kontak
anahtar›n› el konumuna al›n›z. (1) START butonuna
bas›n›z ve motor çal›þana kadar butonu bas›l› tutunuz.
Motor çal›þmaz ise marþlama süresini 10 sn. den uzun
olmamas›na dikkat ediniz. 2. marþlama için en az bir
marþlama süresi kadar daha bekleyip akünün
toparlanmas›na izin verdikten sonra motoru tekrar
marþlay›n›z. 3. marþlaman›n sonunda motor hala çal›þmaz
ise ar›za bulma k›lavuzuna bak›n›z.
Motor çal›þ›r çal›þmaz elinizi START butonundan çekiniz
ve motor parametrelerini, jeneratör ç›k›þ voltaj› ve
frekanslar›n› kontrol ediniz.
Motoru yüklemeden önce motorun 2-3 dakika boþta
çal›þ›p ›s›nmas›na imkan veriniz.
Yük þalteriniz ON konumuna alarak jeneratörünüzü
yükleyiniz.
16.2.1.2. Otomatik Çal›þt›rma:
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z. Otomatik kontrol modülü (DSE 704)
üzerinde ki AUTO
butonuna bas›n›z.
DSE 704 Kontrol modülü otomatik konumda þebeke
voltaj›n› kontrol eder ve þebeke voltaj› olduðu sürece
yükün þebeke taraf›ndan beslenmesini saðlar.
Eðer þebeke voltaj› kesilirse kontrol modülü jeneratör
çal›þt›rma iþlemlerine baþlar ve motor otomatik olarak
marþlan›r.
Marþlama sürelerini ve bekleme sürelerini kendi
ayarlayan kart 3.marþlama sonunda motor çal›þmazsa
start ar›za
sinyali vererek marþlamay› sonland›r›r
ve ›þ›kl› ar›za ikaz› verir.
Motor çal›þt›ktan sonra motor parametrelerini ve ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve yükü jeneratöre
aktar›r.
Þebeke voltaj› ayarlanan limitler içine dönerse
DSE 704 kontrol modülü þebeke voltaj›n› ayarlanan
süre (1 dakika) kadar kontrol eder ve bu süre sonunda
yükü þebekeye aktar›r. Jeneratör ayarlanan soðutma
süresi (1 dakika) kadar daha boþta çal›þt›ktan sonra
motor durdurulur ve kontrol modülü AUTO
konumunda beklemeye devam eder.
16.2. Otomatik Jeneratörlerde
16.2.1. P 500 Otomatik Kontrol Panosu ‹le
16.2.1.1. Manuel Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Otomatik kontrol kart› (DSE704) üzerinde ki MANUEL
butonuna bas›n›z. (Elinizi bas›l› tutman›za gerek
yoktur) Modül otomatik olarak jeneratörü çal›þt›racakt›r.
Marþlama sürelerini ve bekleme sürelerini kendi ayarlayan
modül 3.marþlama sonunda motor çal›þmazsa,
start ar›za
sinyali vererek marþlamay›
sonland›racakt›r.
DSE 704 kontrol modülü jeneratör parametrelerini
kontrol edecek ve jeneratör þebeke voltaj› olduðu
müddetçe boþta çal›þt›r›lacakt›r.
Manuel çal›þt›rma sonucunda jeneratör boþta çal›þ›rken
eðer þebeke voltaj› ayarlanan limitler d›þ›na ç›karsa DSE
704 modülü yükü jeneratöre aktar›r.
Þebeke voltaj› ayarlanan limitler içine dönerse
DSE 704 kontrol modülü þebeke voltaj›n› kontrol
ettikten sonra yükü þebekeye aktar›r. Jeneratör ise
boþta çal›þmaya devam eder.
Þekil 16.1. Model DSE 704 modül
19
16.2.2.2. Otomatik Pozisyonda Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Not : Dijital giriþ konfigüre edilerek ön panel tuþ kilidi
aktif edilmiþ ise LCD ekranda
ikonu gösterilecektir.
Panel tuþlar› kilitli olduðu zaman modülün çal›þma
pozisyonlar›n› deðiþtirmek mümkün olmayacakt›r.
Panel kilidi gösterge ve haf›za tuþlar›na etki
yapmamaktad›r.
Otomatik kontrol modülü (DSE 5220) üzerindeki
‘AUTO’
butonuna bas›ld›ð›nda otomatik
pozisyon aktif hale geçer. Buton arkas›ndaki LED
yanacakt›r.
DSE 5220 kontrol modülü otomatik konumda þebeke
voltaj›n› ve frekans›n› kontrol eder ve þebeke voltaj›
ve frekans› uygun limitlerde olduðu sürece yükün
þebeke taraf›ndan beslenmesini saðlar. Modül ön
panelinde minik diyagramda þebeke ikonunun alt›ndaki
yeþil LED yanacakt›r.
Eðer þebeke besleme voltaj› ayarlanan limitlerin d›þ›na
ç›karsa veya kesilirse ön paneldeki þebeke yeþil
LED’i sönecektir veya remote start giriþi ile kontrol
modülü jeneratörü çal›þt›rma iþlemine baþlar ve motor,
otomatik olarak marþlan›r. 3 kez marþlama denemesi
yap›l›r motor çal›þmaz ise kontrol modülü start
ar›zas› sinyalini verir.
Motor çal›þt›ktan sonra kontrol modülü alternatör ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve koruma devreleri
ilgili zaman rölesini süresinin sonunda aktif hale gelir,
sonra sistem yükünü jeneratöre aktar›r.
Þebeke voltaj› ayarlanan limitler içine dönerse veya
remote start sinyali aktif deðil ise DSE 5220 kontrol
modülü þebeke voltaj›n›n 1 dakika süresince kararl›
hale gelmesini kontrol ettikten sonra yükü þebekeye
aktar›r.
Jeneratör ayarlanan soðutma süresi (3-5 dakika) kadar
daha boþta çal›þt›ktan sonra motor durdurulur ve
kontrol modülü ‘AUTO’ konumunda aktif halde
beklemeye devam eder.
16.2.2. P 2020 Otomatik Kontrol Panosu ile
16.2.2.1. Manuel Pozisyonda Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z
Not : Dijital giriþ konfigüre edilerek modülün ön panel
tuþ kilidi aktif edilmiþ ise
LCD ekranda
ikonu gösterilecektir. Panel tuþlar›
kilitli olduðu zaman modülün çal›þma pozisyonlar›n›
deðiþtirmek mümkün olmayacakt›r. Panel kilidi gösterge
ve haf›za tuþlar›na etki yapmamaktad›r.
Otomatik kontrol modülü (DSE 5220) üzerindeki
‘MANUEL’ butonuna
bas›n›z. Modül manuel
pozisyona geçtiðinde ( buton arkas›ndaki LED yanacakt›r)
START ( I ) butonuna bas›lmas›yla baþlatma iþlemi
baþlayacakt›r. Önce marþ motoru marþlan›r ve daha
sonra gaz selenoid valfi enerjilenir. 3 kez marþlama
denemesi yap›l›r motor çal›þmaz ise kontrol modülü
start ar›zas›
sinyalini verir.
Motor çal›þt›ktan sonra kontrol modülü alternatör ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve koruma devreleri
ilgili zaman rölesinin süresinin sonunda aktif hale gelir.
DSE 5220 kontrol modülü motor ve alternatör
parametrelerini kontrol edecek ve þebeke voltaj› olduðu
müddetçe jeneratör grubunu boþta çal›þt›racakt›r.
Manuel pozisyonda jeneratör boþta çal›þ›rken eðer
þebeke voltaj› ayarlanan limitler d›þ›na ç›karsa veya
Remote Start on load sinyali al›nd›ð›nda, modül
sistemdeki yükü jeneratöre aktar›r. Otomatik Pozisyonu
seçilmediði sürece jeneratör yükü beslemeðe devam
edecektir. Bu durumda otomatik pozisyon seçilir ise
þebeke voltaj› ayarlanan limitler içine dönerse veya
remote start on load sinyali aktif deðil ise DSE 5220
kontrol modülü þebeke voltaj›n›n 1 dakika süresince
kararl› hale gelmesini kontrol ettikten sonra yükü
þebekeye aktar›r. Jeneratör soðutma süresi boyunca
boþta çal›þmaya devam eder.
Scroll
button
Config /
los button
LCD display
Kullan›c› taraf›ndan
programlanan
LCD göstergeleri
Alarm
göstergeleri
Þebeke
göstergeleri
Stop mode
Jeneratör
göstergeleri
Manual
Test
Auto
Start
Þekil 16.2. DSE 5220 Kontrol Modülü Tan›mlar›
20
16.2.2.3. Test Pozisyonda Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Not : Dijital giriþ konfigüre edilerek modülün ön panel
tuþ kilidi aktif edilmiþ ise LCD ekranda
ikonu
gösterilecektir. Panel tuþlar› kilitli olduðu zaman modülün
çal›þma pozisyonlar›n› deðiþtirmek mümkün olmayacakt›r.
Panel kilidi gösterge ve haf›za tuþlar›na etki
yapmamaktad›r.
Modül üzerinde ki ‘TEST’ butonuna bas›n›z. Modül test
pozisyona geçtiðinde (buton arkas›ndaki LED yanacakt›r.)
START ( I ) butonuna bas›lmas›yla startlama
iþlemi baþlayacakt›r. Önce marþ motoru marþlan›r ve
daha sonra gaz selenoid valfi enerjilenir. 3 kez marþlama
denemesi yap›l›r motor çal›þmaz ise kontrol modülü
start ar›zas›
sinyalini verir ve LCD ekran›nda motoru
durdurma göstergesi flaþlama yapar.
Motor çal›þt›ktan sonra kontrol modülü alternatör ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve koruma devreleri
ilgili zaman rölesinin süresinin sonunda aktif hale gelir.
Jeneratör þebeke beslemesi veya uzaktan (REMOTE)
start giriþine bakmaks›z›n ve otomatik posizyonu
seçilinceye kadar sürekli olarak yük alt›nda çal›þacakt›r.
Otomatik posizyona geçilir ise ve þebeke beslemesi
uygun ise Stop gecikme zaman›n›n sonunda sistem
yükü jeneratörden al›n›r ve þebekeye aktar›l›r. Jeneratör
soðutma süresinin sonuna kadar yüksüz çal›þ›r ve
sonunda stop eder.
16.2.3. P 2010 Otomatik Start Panosu ile
16.2.3.1. Manuel Pozisyonda Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Not : Dijital giriþ konfigüre edilerek modülün ön panel
tuþ kilidi aktif edilmiþ ise LCD ekranda
ikonu
gösterilecektir. Panel tuþlar› kilitli olduðu zaman modülün
çal›þma pozisyonlar›n› deðiþtirmek mümkün olmayacakt›r.
Panel kilidi gösterge ve haf›za tuþlar›na etki
yapmamaktad›r.
Otomatik start modülü (DSE 5210) üzerinde ‘MANUEL’
butonuna
bas›n›z. Modül manuel pozisyona geçtiðinde (buton arkas›ndaki LED yanacakt›r.) START
( I ) butonuna bas›lmas›yla baþlatma iþlemi
baþlayacakt›r. Önce gaz solenoidi enerjilenir ve sonra
marþ motoru marþlan›r. 3 kez marþlama denemesi
yap›l›r motor çal›þmaz ise kontrol modülü start ar›zas›
sinyalini verir.
Motor çal›þt›ktan sonra kontrol modülü alternatör ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve koruma devreleri
ilgili zaman rölesinin süresinin sonunda aktif hale gelir.
DSE 5210 start modülü motor ve alternatör
parametrelerini kontrol edecek ve remote start sinyali
uygulanmad›ð› sürece jeneratör grubunu boþta
çal›þt›racakt›r.
Manuel pozisyonda jeneratör boþta çal›þ›rken eðer
Remote Start sinyali al›n›r ise, sistemdeki yük jeneratöre
transfer edilir. Remote start sinyali kald›r›ld›ð›nda ve
Otomatik Pozisyonu seçilmediði sürece jeneratör
çal›þmaya devam edecektir. Bu durumda Otomatik
pozisyon seçilir ise Remote start sinyali kald›r›lm›þ
durumda ise DSE 5210 start modülü Jeneratörü
soðutma süresi boyunca boþta çal›þt›r›r ve sürenin
sonunda jeneratörü durdurur ve aktif durumda bekler.
16.2.3.2. Otomatik Pozisyonda Çal›þt›rma
Çal›þt›rma öncesi yap›lmas› gereken bak›m ve kontrolleri
yap›n›z.
Not : Dijital giriþ konfigüre edilerek modülün ön panel
tuþ kilidi aktif edilmiþ ise LCD ekranda
ikonu
gösterilecektir. Panel tuþlar› kilitli olduðu zaman
modülün çal›þma pozisyonlar›n› deðiþtirmek mümkün
olmayacakt›r. Panel kilidi gösterge ve haf›za tuþlar›na
etki yapmamaktad›r.
Otomatik kontrol modülü (DSE 5210) üzerindeki
‘AUTO’
butonuna bas›ld›ð›nda otomatik
pozisyon aktif hale geçer. Buton arkas›ndaki LED
yanacakt›r.
DSE 5210 start modülü otomatik konumda remote
start giriþine sinyal uygulamas› durumunda jeneratörü
çal›þt›rma iþlemine baþlar ve motor, otomatik olarak
marþlan›r. 3 kez marþlama denemesi yap›l›r motor
çal›þmaz ise start modülü start ar›zas›
sinyalini
verir.
Motor çal›þt›ktan sonra start modülü alternatör ç›k›þ
voltaj› ve frekans›n› kontrol eder ve koruma devreleri
ilgili zaman rölesinin süresinin sonunda aktif hale gelir,
yük transfer ç›k›þ sinyalini verir.
Remote start sinyali aktif deðil ise DSE 5210 start
modülü jeneratörü ayarlanan soðutma süresi
(3 – 5 dakika) kadar daha boþta çal›þt›ktan sonra
motor durdurulur ve kontrol modülü ‘AUTO’
konumunda aktif halde beklemeye devam eder.
Scroll
button
Config /
los button
LCD display
Kullan›c› taraf›ndan
programlanan
LCD göstergeleri
Alarm
göstergeleri
Jeneratör
göstergeleri
Þebeke
göstergeleri
Stop mode
Manual Test
Auto
Start
Þekil 16.3. DSE 5210 Kontrol Modülü Tan›mlar›
21
17. JENERATÖR ÇALIÞTIKTAN
SONRA YAPILACAK ‹ÞLEMLER
! Jeneratörde olaðan d›þ› bir ses veya titreþim olup
18.2.2. Otomatik Konumda ‹ken
Þebeke voltaj› ayarlanan limitler d›þ›nda iken
jeneratör otomatik kontrol modülü taraf›ndan
çal›þt›r›l›r ve yük jeneratör taraf›ndan beslenir. Bu
durumda jeneratörü durdurmak için yükü
jeneratörden ay›r›n›z.
Jeneratörü yüksüz 1-2 dakika çal›þt›rd›ktan sonra
kontrol modülü üzerindeki butonuna basarak
motoru durdurunuz.
olmad›ð›n› kontrol ediniz.
! Gaz hatt›nda kaçak olup olmad›ð›n› kontrol ediniz.
Motor s›cakl›ð› ve yað bas›nç durumlar›n› pano
üzerindeki göstergelerden kontrol ediniz. Yað
bas›nc›, jeneratör çal›þt›ktan 10 saniye sonra normal
deðerinde olmal›d›r.
! Jeneratör ç›k›þ voltaj›n› ve frekans›n› pano üzerindeki
göstergelerden izleyiniz. Voltmetreden fazlar aras›
gerilimin 400 V ve faz-nötr aras›ndaki gerilimin
230 V olduðunu kontrol ediniz. Ǜk›þ voltaj› fabrikada
ayarlanm›þt›r. Voltaj ayarlar›n› deðiþtirmeye
çal›þmay›n›z.
! Mekanik governörlü jeneratörlerde yüksüz iken
frekans›n 51-52 Hz’de elektronik governörlü
jeneratörlerde 50 Hz’de olduðunu kontrol ediniz.
! Motor blok suyu ›s›t›c›s› yok ise jeneratörü 3-5
dakika boþta çal›þt›rarak ›s›tt›ktan sonra yüke veriniz.
(Manuel Modellerde)
! Yüke verme iþlemi þöyle yap›lmal›d›r.
! Pano üzerindeki alternatör ç›k›þ þalterini ON
konumuna al›n›z.
! Dað›t›m panosundaki yük þalterini (veya sigortalar›n›)
birer birer ON konumuna al›n›z. Böylece jeneratör
ani olarak tam yük ile yüklenmez. Aksi durumda
motor zorlan›p durabilir veya alternatör sarg›
izolasyonlar›nda bozulma hatta yanma olabilir.
! Jeneratörü durdurmadan önce alternatör ç›k›þ
þalterini OFF konumuna al›n›z. (Manuel Modellerde)
! Herhangi bir ar›za durumunda ar›za sebebi
giderilmeden jeneratör asla çal›þt›r›lmamal›d›r.
! Motor çal›þ›yorken yað-yak›t-su s›z›nt›s› olup
olmad›ð›n› kontrol ediniz.
! Motoru uzun süreli düþük yükte (< %30) veya
yüksüz çal›þt›rmay›n›z.
! Tek fazl› yükleri her faza (U,V,W) eþit olarak dað›t›n›z.
Kontrol, izleme ve koruma panosu jeneratör þasesi
üzerine monte edilmiþtir.
19.1. P 500 – Otomatik Kontrol Panosu
Özellikleri:
Kontrol Cihazlar› ve Göstergeler:
• DSE 704 AMF Otomatik start ve þebeke kontrol
modülü.
19. KONTROL
PANOLARI
• 3 Ampermetre.
• Volt-Frekansmetre (LED’li) ve þeçici anahtar›.
• Çal›þma saati.
• Yað bas›nç göstergesi
• Soðutma suyu hararet göstergesi.
• Acil durdurma butonu.
• Statik akü þarj cihaz›.
• Termik, aþ›r› ak›m koruyucu.
• Motor, su ›s›t›c› kontrolü.
18. JENERATÖRÜN DURDURULMASI
11
18.1. Manuel Jeneratörlerde
• Jeneratörü durdurmadan önce çýkýþ þalterini OFF
konumuna alarak 5 dakika süre ile boþta çalýþtýrarak
motorun soðumasýný saðlayýnýz.
• DSE 701manuel kontrol modülü üzerindeki
kontak anahtar›n› (0) kapal› pozisyona getirerek
motoru durdurunuz.
12
AUTO
Þekil 19.1. P500 Otomatik Kontrol Paneli
18.2. Otomatik Jeneratörlerde
18.2.1. Manuel Konumda ‹ken
• Jeneratörü durdurmadan önce jeneratör
s›cakl›ð›n›n normal seviyede olduðundan emin
olunuz. Deðilse motorunuzu 2-3 dakika boþta
çal›þt›r›n›z.
• Kontrol modülü üzerindeki butonuna basarak
motoru durdurunuz.
22
DSE 704 Modül
Standart Özellikleri;
• Otomatik, þebeke ar›za izleme (3 Faz)
• Motor izleme ve koruma
• Otomatik jeneratör start-stop kontrolü
• Basma buton ile kolay operasyon
• Stop - Manuel - Otomatik
• Mikro iþlemci esasl› dizayn
• Ayarlanabilir Start / Stop / Soðutma süreleri
• Ayarlanabilir þebeke ar›za (düþük voltaj) seviyesi
• Þebeke - jeneratör transfer kontrolü
• Uzaktan çal›þt›rma giriþi (Remote start)
19.1.1. DSE 704 Modül Alarm ve Durum
Bildirim LED'leri
• Yüksek motor s›cakl›ð› (durdurma)
• Düþük yað bas›nc› (durdurma)
• Aþ›r› h›z (durdurma)
• Akü þarj ar›zas› (ikaz)
• Marþ ar›zas›
•Jeneratör ve Þebeke haz›r/devrede (bildirim)
Þekil 19. 2. DSE 704 Otomatik Start ve
Kontrol Modülü
19.2. P 2020 - Otomatik Kontrol Panosu Özellikleri
Kontrol Cihazlar› ve Göstergeler:
• DSE 5220 AMF Otomatik start ve þebeke kontrol
modülü ile sistem kontrolü
• Statik akü þarj cihaz›
• Acil durdurma butonu
• Motor, su ›s›t›c› kontrolü
Yüksek Motor S›cakl›ð›; Motorun durdurulmas›n›
gerektiren alarmd›r. Modül emniyet devreleri aktif
durumda iken motor soðutma suyu ›s›s› set deðerini
aþt›ð›nda, motor hararet alarm müþiri kontað›n›
kapatacakt›r ve modül motoru durduracak ve ilgili
hararet ikonu LED’ ini yakacakt›r.
Düþük Yað Bas›nc›; Motorun durdurulmas›n›
gerektiren alarmd›r. Modül emniyet devreleri aktif
durumda iken motor yaðlama yað› bas›nc› set
deðerini aþt›ð›nda, motor yað bas›nç alarm müþiri
kontað›n› kapatacakt›r ve modül motoru durduracak
ve ilgili yað ikonu LED’ini yakacakt›r.
Aþ›r› H›z; Motorun durdurulmas›n› gerektiren
alarmd›r. Motor devri set edilen deðeri aþar ise
(nominal frekans›n %14 yukar›s›nda) modül motoru
hemen durduracak ve ilgili aþ›r› h›z ikonu LED’ini
yakacakt›r.
Start Ar›zas›; Motorun durdurulmas›n› gerektiren
alarmd›r. Motor 3 start denemesi sonucunda
çal›þmaz ise modül motoru tekrar startlama
yapt›rmayacak ve start ar›za ikonu LED’ini yakacakt›r.
Akü Þarj Ar›zas›; Eðer modül þarj alternatöründen
terminalinden voltaj ç›k›þ› almad›ð›nda (8 Volt veya
16 Volt) ilgili ikaz LED’ini yakacakt›r.
DSE 5220 Modül
Standart Özellikleri:
• Jeneratörün otomatik çal›þt›r›lmas› ve durdurulmas›
• Þebeke gerilim ve frekans ar›zas›n›n izlenmesi
• Þebeke / jeneratör transfer kontrolü
• Basma buton ile kolay operasyon
Stop - Manuel - Otomatik - Test - Start
• Mikro iþlemci esasl› dizayn
• RS 232 ç›k›þ ile uzaktan iletiþim veya
• RS 485 ‘Modbus’ ç›k›þ›
• Yerel veya uzaktan sistem çal›þmas›n›n izlenmesi
• Modül ayarlar›n›n ön panelden programlanmas›
• LCD dijital ekranda izlenme
• Durdurma alarmlar›n›n haf›zada saklanmas›
23
19.2.1. LCD Ekranda Ölçme Gösterimleri:
• Jeneratör voltajlar› (F - F/ F - N)
• Jeneratör ak›mlar› (L1, L2, L3)
• Jeneratör frekans› (Hz)
• Jeneratör kVA
• Jeneratör kW
• Jeneratör Cosj
• Motor çal›þma saati
• Motor h›z› (d/dak)
• Motor yað bas›nc› (PCI & Bar)
• Motor s›cakl›ð› (°C & °F)
• Akü voltaj› (Vdc)
• Þebeke voltaj› (F - F / F - N)
• Þebeke frekans› (Hz)
ENCY
OP
E ME
RG
ST
Korumalar:
Kontrol modülü meydana gelen alarmlar› birkaç yolla
gösterecektir:
1- Modül LCD ekranda ilgili alarm durum ikonu ile
beraber ikaz veya alarm ikonunu gösterecektir.
2- Modül üzerinden ilgili alarm ikonunun LED’i veya
LCD ekrandan ikon gösterecektir.
Þekil 19. 5. P 2020 Otomatik Þebeke Ar›za ‹zleme ve
Kontrol Panosu
19.2.2. Ön Alarmlar, Durdurma Alarmlar›
ve ‹kaz Alarmlar›:
• Yüksek motor s›cakl›ð›; Durdurma ve ön alarm
• Düþük yað bas›nc›; Durdurma ve ön alarm
• Yüksek-düþük h›z; Durdurma ve ön alarm
• Düþük su seviyesi; Durdurma
• Start ar›zas›; Durdurma
• Stop ar›zas›; ‹kaz
• Þarj ar›zas›; ‹kaz
• Yüksek-düþük jenaratör voltaj›;
Durdurma ve ön alarm
• Yüksek-düþük jeneratör frekans›;
Durdurma ve ön alarm
• Yüksek-düþük þebeke voltaj›
• Yüksek-düþük þebeke frekans›
• Yüksek-düþük akü voltaj›, ‹kaz
• Aþ›r› ak›m; ikaz/Durdurma ve ön alarm
• Acil durdurma
Þekil 19. 4. DSE 5220 Otomatik Þebeke Ar›za ‹zleme ve
Kontrol Modülü
19.2.3. Haf›zaya Kay›tl› Alarmlar›n Gösterilmesi:
Modül haf›zas›na kay›t edilmiþ, geçmiþte meydana
gelmiþ 15 durdurma alarmlar› operatöre veya mühendise
gösterilebilmektedir. Haf›zadaki olaylar› görmek için
log butonuna bas›n›z. LCD log sembolü flaþ yapacakt›r.
Ekranda meydana gelen alarm tarih olarak verilecektir.
Scroll aþað› tuþuna basarak alarmlar ekrana gelecektir.
24
19.3.3. Haf›zaya Kay›tl› Alarmlar›n Gösterilmesi:
Modül haf›zas›na kay›t edilmiþ, geçmiþte meydana
gelmiþ 15 durdurma alarmlar› operatöre veya
mühendise gösterilebilmektedir. Haf›zadaki olaylar›
görmek için Log butonuna bas›n›z, LCD ekranda Log
sembolü flaþ yapacakt›r. Ekranda meydana gelen alarm
tarih olarak verilecektir. Scroll aþað› tuþuna basarak
sonraki alarmlar ekrana gelecektir.
19.3. P 2010 - Otomatik Start Panosu Özellikleri:
Kontrol Cihazlar› ve Göstergeler:
• DSE 5210 Otomatik start ve motor kontrol modülü
ile sistem kontrolü
• Acil durdurma butonu
DSE 5210 Modül Standart Özellikleri:
• Jeneratörün otomatik çal›þt›r›lmas› ve durdurulmas›
• Çal›þma durumlar› ve ar›za durumlar›n›n modül
panelindeki LCD ekrandan ve LED ile gösterilmesi
• Basma buton ile kolay operasyon Stop - Manuel
Otomatik - Start
• Mikro iþlemci esasl› dizayn
• RS 232 ç›k›þ ile uzaktan iletiþim veya RS 485
‘Modbus’ ç›k›þ›
• Yerel veya uzaktan sistem çal›þmas›n›n izlenmesi
• Modül ayarlar›n›n ön panelden programlanmas›
• LCD dijital ekrandan izleme
• Durdurma alarmlar›n›n haf›zada saklanmas›
OP
E ME
ENCY
ST
RG
19.3.1. LCD Ekranda Ölçme Gösterimleri:
• Jeneratör voltajlar› (F-F / F-N)
• Jeneratör ak›mlar› (L 1, L2 , L3)
• Jeneratör frekans› (Hz)
• Jeneratör kVA
• Jeneratör kW
• Jeneratör Cos j
• Motor çal›þma saati
• Motor h›z› (d/dak)
• Motor yað bas›nc› (PCI & Bar)
• Motor s›cakl›ð› (°C & °F)
• Akü voltaj› (Vdc)
Þekil 19.5. P 2010 Otomatik Kontrol Panosu
Korumalar:
Kontrol modülü meydana gelen alarmlar› birkaç yolla
gösterecektir;
1- Modül LCD ekrandan ilgili alarm durumu ikonu ile
beraber ikaz/alarm ikonunu gösterecektir.
2- Modül üzerinden ilgili alarm ikonunun LED'i veya
LCD ekrandan ikon gösterecektir.
19.3.2. Ön Alarmlar, Durdurma Alarmlar› ve ikaz
Alarmlar›:
• Yüksek motor s›cakl›ð›;
• Durdurma ve ön alarm
• Düþük yað bas›nc›; Durdurma ve ön alarm.
• Yüksek - düþük h›z; Durdurma ve ön alarm
• Düþük su seviyesi; Durdurma
• Start ar›zas›; Durdurma
• Stop ar›zas›; ‹kaz
• Þarj ar›zas›; ‹kaz
• Yüksek - düþük jeneratör voltaj›; Durdurma ve ön
alarm
• Yüksek - düþük jeneratör frekans›; Durdurma ve
ön alarm
• Yüksek - düþük akü voltaj›, ikaz
• Aþ›r› ak›m; ikaz / Durdurma ve ön alarm
• Acil durdurma
Þekil 19.6. DSE 5210 Otomatik Start ve Kontrol Modülü
25
IKONLAR VE LCD TANIMLARI BASMALI BUTONLAR
Sembol
Aç›klama
Aç›klama
Sembol
Stop / Reset
Configure / Log
Sayfa
Test
Sembol
AUTO
Aç›klama
Otomatik
Manuel veya
Test pozisyonun
da iken Start
Manuel
DURUM / GÖSTERGE SEMBOLLER‹
Sembol
Aç›klama
Sembol
Aç›klama
Sembol
Aç›klama
L1
Faz
L2
Faz
L3
Faz
L1 - N
Faz - Nötr
L1 - N
Faz - Nötr
L1 - N
Faz - Nötr
L1 - L2
Faz - Faz
L2 - L3
Faz - Faz
L3 - L1
Faz - Faz
BAR
Bas›nç Birimi
Kpa
Kpa Yað Bas›nç
Birimi
PSI
Bas›nç Birimi
V
Voltaj
çF
Is›
Hz
Frekans
A
Amper
çC
Is›
RPM
Devir/Dakika
kW
KiloWatt
kVA
Görünen Güç
Cosj
Güç Faktörü
Çal›þma Saati
AC
Jeneratör
Zamanlay›c›
Çal›þ›yor
Konfigürasyon
Modu Aktif
Harici Giriþ ‹le
Panel Kilitli
DC
Þebeke
Yak›t Seviyesi
Alarm
Kütüðü
ALARM GÖSTERGELER‹
Aç›klama
Sembol
Can
Canbus J1939
Mesajlar›
Sembol
Aç›klama
Durdurma
Alarm›
Düþük Yað
Bas›nc›
‹kaz
Alarm›
Yak›t
v
v
Þarj Ar›zas›
Yüksek Soðutma
Suyu S›cakl›ð›
Acil Durdurma
Start Ar›zas›
Yüksek
Voltaj (DC)
Aþ›r› H›z
Düþük
Voltaj (DC)
Yard›mc›
Gösterge
Düþük H›z
Yard›mc› Alarm
Tablo 19.1. DSE 5210 ve DSE 5220 modüllerinde kullan›lan semboller
26
Sembol
A
v
v
Hz
Hz
Aç›klama
Elektrik
Açma
Aþ›r› Ak›m
‹kaz
Yüksek
Voltaj (AC)
Düþük
Voltaj (AC)
Yüksek
Frekans
Düþük
Frekans
19.4. MANUEL KONTROL PANOLARI
19.4.1. Manuel Kontrol Panolar› - ME 30
• DSE 701 Manuel Start ve Kontrol Modülü
• Volt-Frekans-Ampermetre (LED’li)
• Çal›þma Saati
• Su hararet göstergesi
• Þarj lambas›
• Acil durdurma butonu
• Alternatör ç›k›þ þalteri
19.4.3. DSE 701 Kontrol Modülü Özellikleri
• Motor izleme ve koruma
• Panel üzerindeki anahtar ile çal›þt›rma ve durdurma
19.4.3.1. DSE 701 Modül Alarm LED’leri
• Yüksek motor s›cakl›ð›, durdurma
• Düþük yað bas›nc›, durdurma
• Aþ›r› h›z, durdurma
• Þarj ar›zas›, ikaz
Þekil 19. 7. ME 30 Manuel Kontrol Panosu
Þekil 19. 9. DSE 701 Manuel Start ve
Kontrol Modülü
19.4.2. Manuel Kontrol Panolar› - ME 40
• DSE 701 Manuel Start ve Kontrol Modülü
• Volt-Frekansmetre (LED’li) ve seçici anahtar›
• 3 Ampermetre
• Çal›þma saati
• Su hararet göstergesi
• Yað bas›nç göstergesi
• Þarj lambas›
• Acil durdurma butonu
• Alternatör ç›k›þ þalteri
Þekil 19. 8. ME 40 Manuel Kontrol Panosu
27
19.5. PANO ELEMANLARI
Kullan›c›, jeneratörü çal›þt›rmadan önce kontrol
panosunun çal›þmas›n› ve üzerindeki elemanlar›n
görevlerini iyi bilmelidir. Jeneratör çal›þ›rken panodaki
göstergeler zaman zaman izlenmelidir. Böylece olaðan
d›þ› durumlarda problemler oluþmadan jeneratöre
müdahale edilebilir.
Standart manuel ve standart otomatik kontrol
panolar›m›z›n görünüþleri þekil 7.1,7.2,7.3’te
görülmektedir. Müþterinin isteðine göre opsiyon olan
malzemeler kontrol panosuna eklenebilir.
19.5.9. Alternatör Korumas›
Otomatik jeneratörlerde (P 500) standart olarak
alternatör, termik koruyucu ile aþ›r› yüke karþ›
korunmuþtur. Manuel jeneratörlerde (M 40) standart
olarak alternatör, aþ›r› yük ve k›sa devreye karþ› termik
manyetik þartel ile korunmuþtur.
19.5.10. Saatmetre
Jeneratörün toplam çal›þt›ð› saati gösterir. Jeneratörün
bak›m zaman›n›n tespitinde kullan›l›r.
19.5.1. AC Voltmetre
Voltmetre, þebeke gerilimi ile alternatör taraf›ndan
üretilen AC gerilimi göstermektedir.
Voltmetrede okunan deðer, alternatör terminal kutusu
içerisindeki baðlant›ya, voltaj regülatörünün ayar›na
veya voltmetre komütatörünün konumuna göre
deðiþiklik gösterir.
19.5.2. Voltmetre Komütatörü
Voltmetre komütatörü þebekenin veya jeneratörün
fazlar aras› gerilimlerinin kullan›c› taraf›ndan
okunmas›na olanak verir.
19.5.3. AC Ampermetre
Yükün baðl› olduðu fazdan çekilen AC ak›m› gösterir.
Pano üzerinde toplam 3 faz için 3 ampermetre
mevcuttur.
19.5.4. Frekansmetre
Jeneratörün ürettiði alternatif gerilimin frekans›n›
gösterir. Motor, governör h›z kontrol ünitesi vas›tas›yla
tam yükte sabit devirde döner. Böylece uygun
çal›þma frekans› (50 Hz) elde edilir. Mekanik governör
kontrol sistemli jeneratörlerde frekansmetre yüksüz
iken 51-52 Hz gösterirken tam yükte normal çal›þma
frekans› olan (50 Hz) gösterir.
19.5.5. Su Hareket Göstergesi
Motor soðutma suyu göstergesi motor üzerindeki bir
müþire baðl›d›r. Böylece motor soðutma suyunun
s›cakl›ð› izlenir. Normal çal›þma s›cakl›ð› yaklaþ›k
85 °C (185 °F) dir.
19.5.6. Yað Bas›nç Göstergesi
Motor startland›ð› andan itibaren yað bas›nc›n› izlemek
için kullan›l›r. Soðuk motorlarda motor ›s›nana kadar
yað bas›nc› daha da yüksek olur.
19.5.7. Acil Stop Butonu
K›rm›z› acil stop butonuna bas›ld›ð›nda jeneratör derhal
durur ve buton tekrar eski konumuna getirilmedikçe
jeneratör çal›þmaz.
19.5.8. Akü Þarj Lambas›
Þarj alternatörü bulunmayan jeneratörlerde akü þarj
lambas›n›n yanmas›, þarj redresörünün çal›þt›ð›n› yani
aküye þarj yap›ld›ð›n› gösterir. Þarj alternatörlü
jeneratörlerde bu lamban›n yanmas› þarj iþleminde
ar›za olduðunu gösterir.
28
19.6. Transfer Siviç Panýsunun Yeri ve
Yerleþtirilmesi
Transfer siviç yerleþiminde gözönüne al›nacak noktalar
þunlard›r:
• Transfer siviçi mümkün oldu¤u kadar acil yük
panosuna yak›n yerleþtiriniz.
• Transfer siviç temiz, kuru, havaland›r›lmas› iyi ve aþ›r›
›s›dan uzak ortamlarda olmal›d›r. Ortam ›s›s› 40 ºC
üzerine ç›kt›¤› zaman sigortalar ve þalterler daha
çabuk açma yapacakt›r. Transfer siviçi etraf›nda yeteri
kadar çal›þma alan› bulunmal›d›r.
• Jeneratörden çekilen ak›mlar›n de¤eri mümkün oldu¤u
kadar üç faza eþit da¤›t›lmal›d›r. Bir fazdan çekilecek
ak›m›n de¤eri nominal ak›m de¤erini kesinlikle
aþmamal›d›r.
• Jeneratör için kullan›lacak kuvvet kablolar›n›n ak›m
taþ›ma kapasiteleri verilmiþtir.
• Transfer siviç panosu jeneratörden ayr› ise transfer
siviç mümkün oldu¤unca da¤›t›m panosu yan›na
yerleþtirilir. Bu durumda jeneratörden, þebeke
panosundan ve acil yük panosundan transfer siviç
panosuna kuvvet kablolar› çekilir. Ayr›ca jeneratör
kontrol ve start panosundan transfer siviç panosuna
8x2.5 mm 2 kumanda kablosu çekilmelidir.
• Transfer siviç panosu jeneratör üzerine monte edilmiþ
ise müþteri panosundan þebeke ve yük kablosu olarak
iki adet kuvvet kablosu çekilmesi gerekir. Tipik acil güç
sistemi yerleþimi tek hat þemas›ndan incelenebilir.
Þekil 19.10. Tipik acil güç sistem yerleþimi
29
19.7. Otomatik Transfer Siviç
Modülü (DSE 530)
Alarm rölesi herhangi durumunda modülün
7 ve 8 nolu kontaklar›n› saniyede 1 defa aç›p kapayarak
alarm verir.
Otomatik ve Þebekeye Manuel Transfer
Pozisyonu
Bu pozisyonda OTS modül þebeke kesilmesini izler ve
gerilim ayarlanan limitlerin d›þ›na ç›kt›ð›nda aþað›daki
iþlem s›ras› takip edilir.
Start gecikme süresinin sonunda jeneratör start
modülüne (remote start) çal›þ sinyali gönderir.
Jeneratör ar›za süresi baþlar (Start gecikme süresi
içerisinde þebeke normale dönerse ünite stand-by
duruma geri döner.)
Jeneratör start modülü jeneratörü startlar
Jeneratör voltaj ve frekans› modül taraf›ndan kontrol
edilir ve limitler içerisinde ise modül ön paneli üzerinde
bulunan mimik diyagram da jeneratör haz›r LED’i
yanar.
Is›nma (Warm-up) süresi baþlar sürenin sonunda
þebekenin yüke transferi kesilir.
Transfer süresi baþlar, sürenin sonunda jeneratör yüke
transfer edilir.
Þebeke beslemesi ayarlanan limitler içerisine
döndüðünde þebeke geri dönüþ (Manis Return) süresi
baþlar, sürenin sonunda modül þebekeye manuel
transfer için bekleyecektir.
Modül otomatik pozisyona al›narak otomatik
pozisyonundaki iþlem s›ras› yerine getirilir.
Yük þebekeye transfer edildikten sonra seçici anahtar
þebekeye manuel transfer pozisyonuna al›nabilir.
Kontrol
Sistem, Otomatik Transfer Siviç (OTS) kontrol
modülü tarafÝndan ön paneli üzerine monteli dört
pozisyonlu döner anahtar OTOMATÝK - OTOMATIK
ve ÞEBEKEYE MANUEL DÖNÜÞ - MANUEL
YÜKLÜ ÇALIÞMA - MANUEL YÜKSÜZ ÇALIÞMA
ile kontrol edilir.
Þekil 19.11. DSE 530 Otomatik Transfer Modülü
Manuel Çal›þma
Seçici anahtar manuel yüksüz çal›þma pozisyonuna
al›nd›ð›nda aþað›daki iþlem s›ras› yerine getirilir.
Bu pozisyonda Start gecikme süresi yoktur. Modül
‘Start and Run Generator’ ç›k›þ›ndan jeneratör start
modülüne ‘Remote Start’ sinyali gönderilir.
Jeneratör ar›za (failure) süresi baþlar Jeneratör, start
modülü taraf›ndan çal›þt›r›l›r.
Jeneratör voltaj ve frekans› izlenir, limitler içerisinde
ise mimik diyagram üzerindeki jeneratör haz›r LED’i
yanar.
Seçici anahtar manuel yüklü çal›þma pozisyonuna
al›nd›ð›nda yük þebeke beslenmesinden kesilir
jeneratöre transfer edilir.
Seçici anahtar manuel yüksüz çal›þmaya al›nd›ð›nda
yük jeneratörden kesilir, þebekeye transfer edilir.
Gerektiðinde yükü jeneratöre transfer etmek için
seçici anahtar manuel yüklü çal›þma pozisyonuna tekrar
döndürülür. Gerektikçe çal›þma þekli bu þekilde
tekrarlanabilir.
Jeneratörü durdurmak için seçici anahtar AUTO
pozisyonuna al›n›r.
Böylece yük jeneratörden al›n›r ve transfer süresi baþlar
sürenin sonunda yük þebekeye transfer edilir. Soðutma
süresi baþlar sürenin sonunda jeneratör çal›þ sinyali
kesilir ve jeneratör stop eder.
Otomatik Pozisyon
Operasyon seçici anahtar AUTO A U T O
pozisyonuna
al›n›r. OTS modül þebeke beslemesini izler gerilim ve
frekans ayarlanan limitlerin d›þ›na ç›kt›ð›nda aþað›daki
iþlem s›ras› takip edilir.
Start gecikme süresinin sonunda jeneratör start
modülüne (remote start) çal›þ sinyali gönderilir. Jeneratör
failure süresi baþlar. (Start gecikme süresi içerisinde
þebeke normale dönerse ünite stand-by duruma geri
döner.) Jeneratör start modülü jeneratörü startlar.
Jeneratör voltaj ve frekans› modül taraf›ndan kontrol
edilir ve limitler içerisinde ise modül ön paneli üzerinde
bulunan mimik diyagram da jeneratör haz›r LED’i ›s›nma
(Warm-up) süresi baþlar, sürenin sonunda þebekenin
yüke transferi keslilir. Transfer süresi baþlar, sürenin
sonunda jeneratör yüke transfer edilir.
Þebeke beslemesi ayarlanan limitler, içerisine
döndüðünde (mains return) þebeke. Seçici anahtar
manuel yüklü çal›þma Transfer süresi baþlar sürenin
sonunda þebeke yüke transfer edilir.
Motor soðutma süresi baþlar ve jeneratör yüksüz olarak
çal›þ›r.
Soðutma süresinin sonunda start and run jeneratör
sinyali (remote start sinyali) kesilerek jeneratör stop
edilir.
Soðutma süresi içerisinde þebeke beslemesi limitlerin
d›þ›na ç›kar ise start gecikme süresinin sonunda yük
jeneratöre transfer edilir.
30
Fonksiyonlar ve Göstergeler
Jeneratör Haz›r LED göstergesi
Jeneratörün yüke haz›r ve ayarlanan limitler içerisinde
olduðunu gösterir.
ÞEBEKE HAZIR LED göstergesi þebekenin yüke haz›r ve
ayarlanan limitler içerisinde olduðunu gösterir.
ÞEBEKE DEVREDE LED göstergesi þebeke kontaktörünün
devrede olduðunu gösterir
2- YARDIMCI LED göstergeleri
START GEC‹KME ZAMANI RÖLES‹ AKT‹F ‘LED’
göstergesi (530 modülün) start gecikme rölesinin
çal›þt›ð›n› gösterir.
ÞEBEKE GER‹ DÖNÜÞ ZAMAN RÖLES‹ AKT‹F ‘LED’
göstergesi þebeke beslemesinin kararl› hale gelmesi
için þebeke geri dönüþ zaman rölesinin çal›þt›ð›n›
gösterir.
20. ALTERNATÖR ARIZALARI VE G‹DER‹LMES‹ (MECC ALTE ALTERNATÖR)
Ar›za
Muhtemel Sebebi
Ar›za Giderme
Alternatörde ikaz ve voltaj yok
Sigorta at›k
Kal›c› voltaj yeterli de¤il
Kal›c› voltaj yok
Sigorta de¤iþtir, yenile
Motor devrini 15 % art›r
Elektronik regülatörün + ve terminallerine 15 V akü voltaj›n›
30 W direnç üzerinden seri ve do¤ru
polariteye dikkat edilerek ikazlama
yap›l›r.
Regülatörden ikazlama var,
alternatörde voltaj ve ikaz yok
Ba¤lant›larda kopuklar var
Devre þemas›na bakarak ba¤lant›lar›
kontrol et
Alternatör yüksüz iken voltaj
düþük
Voltaj ayar potansiyometresi ayars›z. Voltaj› potansiyometreden ayarla
Regulatör korumas› devrede
H›z› kontrol et
Sarg› ar›zas›
Sarg›lar› kontrol et
Yükte iken alternatör voltaj› düþük Voltaj ayar potansiyometresi ayars›z. Voltaj potansiyometreden ayarla
Regulatör korumas› devrede
Aþ›r› ak›m, güç faktörü 0.8’den küçük,
motor devri normalden 4% düþük.
Regülatör ar›zal›
Regülatörü de¤iþtir, yenile
Kablolar› sök diodlar› kontrol et
Döner diodlar ar›zal›
Yüksüz iken alternatör voltaj›
yüksek
Voltaj ayar potansiyometresi ayars›z. Voltaj› potansiyometreden ayarla
Regulatör ar›zal›
Regulatörü de¤iþtir, yenile
Yükte iken alternatör voltaj›
yüksek
Voltaj ayar potansiyometresi ayars›z. Voltaj› potansiyometreden ayarla
Regulatör ar›zal›
Regulatörü de¤iþtir, yenile
De¤iþken voltaj (anstabil)
Motor devri de¤iþken Regülatör ayars›z Motor devrini sabitle
Regülatör, ‘STAB’ Potansiyometresi
üzerinden stabiliteyi ayarlay›n
31
21. MOTOR ARIZALARI VE G‹DER‹LMES‹
Aþað›da motorda meydana gelebilecek muhtemel motor ar›zalar› ve sebepleri verilmiþtir.
MOTOR ÇALIÞMIYOR
Marþ Motoru Marþlama Yapm›yor
• Akü yetersiz
• Akü baðlant›lar› yanl›þ, ya da iyi s›k›lmam›þ
• Marþ anahtar› ar›zal›
• Marþ motoru tahrik mekanizmas› kirli
• Marþ motoru ar›zal›
• Yað bas›nc› yetersiz
Motor Çal›þ›yor ve Duruyor
• Ateþleme svici kontaklar› ar›zal›
• Gaz sistemi k›smen t›kal›
• Hava s›z›nt›s› var
Yavaþ Marþl›yor
• Akü yetersiz
• Akü baðlant›lar› yanl›þ, ya da iyi s›k›lmam›þ
• Yanl›þ özellikle yað kullan›lm›þ
• Marþ motoru ar›zal›
Normal Þekilde Marþlama Yap›yor
• Gaz yok
• Gaz selenoid valfi kapal› kalm›þ
• Vakum svici ar›zal›
• Emme manifolrunda hava s›z›nt›s› var
• Gaz filtresi t›kal›
• Regülatör / Konventör ar›zal›
• Elektriksel
• Bujiler ateþleme yapm›yor
• Bujiler yaðl›
• Buji yal›t›m hasarl›
• Ateþleme bobini hasarl›, yanm›þ
• Ateþleme svici ar›zal›
• Yak›t kapama valfi veya vakum sviç baðlant›lar› yanl›þ
Motor Düzgün Çal›þm›yor
Ateþleme Düzgün Deðil
• Buji ark boþluðu doðru deðil
• Buji yal›t›m› hasarl›
• Gaz sistemi k›smen t›kal›
• Regülatör ar›zal› (Sadece LPG ve NG motorlar› için)
• Mikserde s›z›nt› var (Sadece LPG ve NG motorlar› için)
• Valfler s›k›þm›þ
• Valfler yanm›þ
• Valf yay› k›r›lm›þ
32
Motor Ǜk›þ Gücü Düþük
• Ateþleme zaman› geri kal›yor
• Buji ark boþluðu aral›ð› küçük
• Gaz hatt› ar›zal› (bas›nç düþük)
• Emme manifoltunda hava s›z›nt›s› var
• Valfler yanm›þ ya da yerine tam oturmuyor
• Ateþleme zaman› zinciri ar›zal›
• Filtreler t›kal›
• Yeterli gaz gelmiyor
Motor Düzgün Çal›þm›yor
• EFI ar›zal›
• Yak›t besleme hatt› ar›zal›
• Emme valfi (leri) tam kapanm›yor
Motor Vuruntu Yap›yor
• Yanma odas›nda aþ›r› karbon birikmesi olmuþ
• Yataklar ya da pistonlar gevþemiþ.
Motor S›cakl›ð› Normalin Üstünde
• Su seviyesi düþük
• Termostat ar›zal›, yanl›þ çal›þ›yor
• Soðutma sisteminde pislik var
• Ortam s›cakl›ð› >50ºC ve motor aþ›r› yüklenmiþ
• Motor soðutma s›v›s› donmuþ halde motor çal›þ›yor
• Fan kay›þ› gevþemiþ
• Radyatör pinleri tozlu, t›kanm›þ
• Silindir kafas› contas›nd s›z›nt› var
• Benzin kar›þ›m› fakir / LPG ve NG kar›þ›m›
zengin þekilde motor çal›þ›yor.
NOTLAR
NOTLAR
NOTLAR
AKSA MERKEZ
Evren Mahallesi Gülbahar Caddesi 1. Sokak 34212
Güneþli Ýstanbul - Türkiye
Tel: (0212) 478 66 66
Faks: (0212) 651 60 40
E-mail: [email protected]
FABRÝKA
Taþocaðý Yolu No: 22 Mahmutbey
Baðcýlar Ýstanbul - Türkiye
Tel: (0212) 446 43 01
Faks: (0212) 446 43 00
AKSA SERVÝS VE YEDEK PARÇA
Basýn Express Yolu Cemal Ulusoy Cad. No: 33
Ýstanbul - Türkiye
Tel: (0212) 471 34 34 pbx
Faks: (0212) 696 20 29
E-mail: [email protected]
ÝSTANBUL ANADOLU YAKASI
Kadýköy
Tel: (0216) 469 58 58 Faks: (0216) 469 54 20
ÇORLU
Tel: (0282) 651 18 95 Faks: (0282) 653 20 15
Pendik
Tel: (0216) 467 26 88 Faks: (0216) 467 26 60
DÝYARBAKIR
Tel: (0412) 238 04 44 Faks: (0412) 238 10 11
ÝSTANBUL AVRUPA YAKASI
Avcýlar
Tel: (0212) 472 40 10 Faks: (0212) 428 13 65
DENÝZLÝ
Tel: (0258) 372 08 44 Faks: (0258) 372 09 46
Baðcýlar
Tel: (0212) 630 79 80 Faks: (0212) 630 79 98
EDÝRNE
Tel: (0284) 235 39 63 Faks: (0284) 235 35 26
Kaðýthane
Tel: (0212) 210 90 37 Faks: (0212) 210 08 81
ELAZIÐ
Tel: (0424) 233 91 91 Faks: (0424) 238 15 19
Karaköy
Tel: (0212) 293 07 32 Faks: (0212) 251 92 64
ERZURUM
Tel: (0442) 233 32 84 Faks: (0442) 233 27 44
Sefaköy
Tel: (0212) 425 65 80 Faks: (0212) 425 65 84
ÝZMÝR
Tel: (0232) 461 82 82 Faks: (0232) 462 24 40
ADANA
Tel: (0322) 428 11 61 Faks: (0322) 428 15 40
KOCAELÝ
Tel: (0262) 321 44 14 Faks: (0262) 321 06 74
ANKARA
Tel: (0312) 472 71 71 Faks: (0312) 472 76 01
MARMARÝS
Tel: (0252) 413 58 93 Faks: (0252) 413 85 93
ANTALYA
Tel: (0242) 344 23 27 Faks: (0242) 344 16 75
ORDU
Tel: (0452) 233 48 15 Faks: (0452) 233 09 12
ANTAKYA
Tel: (0326) 215 60 70 Faks: (0326) 214 21 71
TRABZON
Tel: (0462) 230 10 60-61 Faks: (0462) 230 10 64
BURSA
Tel: (0224) 256 00 62 Faks: (0224) 256 95 41
VAN
Tel: (0432) 216 20 89 Faks: (0432) 216 29 33
www.aksa.com.tr