Tiyatro - Leonardo Theatre

Hayatboyu Öğrenme Programı
2007-2013
Leonardo da Vinci
Yenilik Transferi
“Tiyatro”
Tiyatro, Başlangıç Düzeyindeki Mesleki Eğitim için
Geliştirme Metodu
[İyi uygulamaları kapsayan kısa kılavuz]
Ref. num.: 2013-1-IT1-LEO05-03968 Cup: G33D13000550006
1
Bu proje Avrupa Komisyonu tarafından desteklenmektedir.
Bu yayın yazarın kendi görüşünü yansıtmaktadır, burada geçen hiçbir bilgi için Avrupa Komisyonu sorumlu
tutulamaz.
2
SUMMARY
BÖLÜM 1 AVRUPA 2020: Mesleki Eğitim alanında hedefler ve zorluklar ............................................. 4
BÖLÜM 2 Hedef kitlenin temel özellikleri .................................................................................................... 4
Toplumsal sağlığa tehdit ............................................................................................................................... 4
Karmaşık bir olgu ........................................................................................................................................... 5
Başarısızlık kime aittir? .................................................................................................................................. 5
Kim kimi yarı yolda bırakmaktadır? ............................................................................................................... 5
Bugünlerde genç olmak. Olası profiller.......................................................................................................... 5
Alternatif eğitim ve öğretim .......................................................................................................................... 6
BÖLÜM 3 Erken okul terklerine karşı TİYATRO çalıştayı ........................................................................ 8
"Cosquillas Tiyatrosu" nedir? ......................................................................................................................... 8
"Cosquillas Tiyatrosu" neden kaynak olarak alınmıştır?............................................................................... 8
"Centre for Studies Opera Don Calabria" ve erken okul terklerini önlemek için bir sinerji olarak
"cosquillas" yöntemi ...................................................................................................................................... 8
Erken okul terki ve tiyatral aktivite ile kendi kendine yardım yolları ............................................................. 9
Gruplardaki sinerjinin eğitimsel çalışmaları ve araştırma noktaları.............................................................. 9
Doğaçlama tiyatrosu ................................................................................................................................... 10
Yöntem......................................................................................................................................................... 10
BÖLÜM 4 TİYATRO hareket-eğitimi içindeki aktiviteler.......................................................................... 10
Tiyatral aktivitede müziğin etkisi ................................................................................................................. 13
Grup içinde yaratıcı yazma alıştırmaları ...................................................................................................... 13
Yetişkinlere sorular ...................................................................................................................................... 13
BÖLÜM 5 Ülkedeki bazı eğitim kurumlarında tiyatral yöntemin örnekleri ............................................ 14
3
BÖLÜM 1 AVRUPA 2020: Mesleki eğitim alanında hedefler ve zorluklar
Avrupa 2020, Avrupa Birliği’nin ekonomik büyüme için on yıllık dönemdeki stratejisidir. Yalnızca şu anda
birçok üye ülkenin ekonomisindeki krizleri yenmek olarak değil, aynı zamanda şu anda geçerli büyüme
modelindeki eşitsizliği yok etmeye ve daha akılcı, sürdürülebilir ve kapsayıcı bir ekonomik gelişim için
koşulları oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu amaca ulaşmak için, Avrupa Birliği kendine on yıllık dönemde
tamamlanacak beş hedef koymuştur. İstihdam, araştırma ve inovasyon, sosyal kapsayıcılık ve yoksullukta
azalma, iklim, enerji ve eğitim alanlarını temel almaktadır.
Eğitim ve öğrenime daha iyi erişim (özellikle mesleki eğitime), devamsızlık ve motivasyon eksikliği gibi
durumların azalmasında önemli bir faktördür ve öğrencilere ikinci bir şans tanımaktadır. Okul terki olgusu,
Avrupa’da her yıl 6 milyon genç insanın (okuyan kitlenin yüzde 14’lük oranı) kendilerini işsizlik, yoksulluk ve
marjinalleşme gibi risklere atarak okulu terk etmesi gerçekliğiyle sınırlandırılamaz.
Bu olgu genelde “düşük” orta seviye eğitim görmüş olan 18 ve 24 yaş arasındaki gençleri etkilemektedir.
Bireyleri etkilediği gibi erken okul terki ekonomik büyüme ve rekabetçiliği de olumsuz etkilemektedir. Modern
ve teknolojik olarak gelişmiş ekonomiler yetenekli işgücü gerektirdiği gibi, ayrıca okuldan ayrılan kişiler,
sosyal hizmetleri kullanarak devlet bütçesine ek yük haline gelmektedir.
Avrupa Birliği’nin bu olguyla mücadele etmek için oluşturduğu plan bu oranın 2020 yılında %10’un altına
düşmesini hedeflemektedir. Bu plan, üye devletlerde tüm okul dönemlerini kapsayan politikalar
geliştirilmesini, erken okul terkine neden olan faktörlerin azaltılmasını, kaynaktan problemlerin çözümüne
gidilmesini ve okula dönmek isteyenlere ikinci bir şans verilmesini öne sürmektedir. Plan üç temele
dayanmaktadır:



Önleme
Erken çocukluk döneminde yüksek eğitim standartlarındaki eğitime eşit erişimin sağlanması. Bütün
öğrencilerin derse katılmasını destekleyen önlemler alınmalıdır (göçmenlerin çocukları için dil desteği
verilmesi gibi).
Müdahale
Uyarıcı işaretlerin ortaya çıkması aşamasında (dersten kaçma, yetersiz katılım gösterme gibi),
mentörlük gibi önlemlerin ortaya çıkarılması ve velilerle işbirliğini geliştirerek kişisel öğrenmenin
desteklenmesi önemlidir.
Telafi
Okulu terk eden kişilerin daha sonraki dönemlerde devam edebilmeleri için şans verilmesi
gerekmektedir. “İkinci şans okulları” ise geleneksel eğitimin dışında daha küçük sınıflarda, daha
kişiselleştirilmiş ve esnek eğitim metotlarını uygulamalıdır.
Okul terklerinin azaltılması, Avrupa 2020 Stratejisi’nin büyüme ve istihdama yönelik beş hedefinden biridir.
BÖLÜM 2 Hedef kitlemizin temel özellikleri
Toplumsal sağlığı tehdit
Erken okul terkleri gençlerin refahı açısından ciddi bir tehdit olarak algılanmaktadır, çünkü zarar görenler
genellikle sorumluluk sahibi yetişkinlerden oluşmamaktadır.
Bu durumun göstergelerinin çeşitli ve karmaşık olduğu kabul ediliyorsa, nedenlerinin kültürel, toplumsal,
ekonomik ve eğitimsel yönleriyle çok boyutlu bir yapıya sahip olduğu da aynı şekilde kabul edilmelidir.
“Centro Studi Opera Don Calabria - Città del ragazzo” ve Mesleki Eğitim Otoritesinin deneyimleri bizim her
gün ve yüksek bir seviyede iletişim halinde bulunmamızı ve yaş, eğitim seviyesi, etnik orijin, öğrenme
yeteneği, olası ya da açık bir durumdaki rahatsızlık gibi çeşitli düzeylerde özelliklere sahip bilgilerin yer
alması gerekliliğini ortaya koymuştur.
4
Karmaşık bir olgu
Erken okul terkleri karmaşık bir olgudur: bu yüzden, günümüzde bile hala tek bir evrensel tanımlaması
yoktur. Başarısızlık, seçim, okul terki, devamsızlık, tekrar, okula geri dönüş, yeni ve eski okur-yazarlık gibi
terimler bu başlığa teorik ve pragmatik bir yaklaşımı işaret etmektedir.
Kimin başarısızlığı?
Okul başarısızlığından bahsederken bunu öğrencinin gözünden inceleyebiliriz. Okul başarısızlığı, reddetme,
tekrarlama, yetersiz öğrenme, hastalık, erken okul terki gibi göstergelere sahiptir. Okulun gözünden bu
konuya bakıldığında ise bir kısmı okulun kendisinden kaynaklanan öğrenci sorunları ve zorluklarını işaret
etmekte sonuçta çözümde yetersiz kalmaktadır. Öğrencinin okul terkine neden olabilen reddetme ve
tekrarlama olguları, hem kişisel karakteristiklerden hem de aile ve sosyal sınıf aidiyetine bağlı toplumsal
eksiklilerden kaynaklanmaktadır.
Etki, kendini gerçekleştirebilme ve sosyal değerlendirmelerde olumsuz bir sonucu işaret etmektedir. Birçok
çeşidiyle genel anlamda okulda başarısızlık kavramı, genç nüfusu gerçek yaşama hazırlama gibi temel bir
göreve sahip ülke eğitim sisteminin başarısızlığı olgusuyla çok benzerdir.
Kim kimi yarı yolda bırakmaktadır?
Okulun ve toplumun doğrudan sorumluluğu olduğu unutulmamalıdır. Okul terkleri genelde daha derin bir
anlama sahiptir: Bu durum, gençlerin performanslarında ya da kendi beklentilerinden farklı oluşan gerçekliği
kabullenmelerinde ve art arda gelen başarısızlıklardan doğan devamsızlık sorunuyla bölünen eğitimlerine
mal olmaktadır. Bu yaşananlar, başarısızlığa tepki olarak ortaya çıkan okula karşı asi davranışlara hatta okul
bırakmaya kadar giden yetersizlik ve kapasite eksikliği düşüncelerine neden olmaktadır. Okul, yetişkin kimliği
oluşmasında en önemli faktörlerden biridir ve dolayısıyla bu konuda başarısızlığa da neden olabilmekte,
gencin okul terkine veya depresyona girmesine yol açıp kendisini değersiz, yetersiz ve umutsuz
hissetmesine kadar gidebilmektedir. Devam eden akademik başarısızlık ise hayal kırıklıklarının birikmesiyle
travmatik sonuçlara ulaşabilmektedir.
Bugünlerde genç olmak: Olası profiller
Bir eğitim kurumu olarak, Centro Studi Opera Don Calabria, kendisini erken dönem okul terki yaşayan genç
insanlara somut çözümler üretmek için ortaya çıkan bir organizasyon olarak tanımlamaktadır. Günümüzün
gençliğinin bir yansıması olarak kurumumuza katılan gençlerin özellikleri nelerdir? Profilleri nasıldır?
Günümüzün gençlerinden konuşmak, bir kaç yıl öncesinden çok daha karmaşıktır. Yeni nesiller
standartlaşma ve farklılaşma arasında bölünmektedir: Bir yandan gençler kendi içlerinde karmaşık ve
farklılaşmış varlıklar olarak hissederlerken, diğer taraftan da aynı hal ve davranışları paylaşan homojen bir
grup olarak hareket etmektedirler.
Bazı kesişen konular, mesela, gençlik büyümesi ve buna bağlı yetişkinlikteki değişimler olarak görülebilir.
Bunlar, eğitimin sonuçlanmasını erteleyebilir, iş hayatına geçişi, aileden ayrılmayı veya kendi ailesini kurma
olgularını etkileyebilmektedir. Yetişkinlik sınırı ve bireyin kendi otonomisini kazanma tavrı zaman içinde
birbirlerine karışmaktadır.
Zaman içinde, genç nüfusun değer yönlenmeleri sabit kalır.
Sabit olan, ebeveyn rolleri ve eğitimsel aile tarzları ile ilgili dönüşümlerin korunmasıdır. “Geleneksel” okul ile
ilişki karmaşık görünmektedir: Bir taraftan öğretmenler önemli bir referans olarak kalırken, diğer taraftan da
gençlerin gerçek ihtiyaçlarını anlamadaki eksiklikleriyle yüzeysel kalabilmektedirler.
Bunun yanında, “geleneksel” toplumsal kurallara bağlılıkta artan bir azalma görülmektedir: Her şeyden çok
ailevi ve karşı cinsle ilişkilerde, ama bunun yanında ekonomik ilişkiler ve devlet kurallarında da azalma
görülmektedir.
5
Toplumun psikolojik ve fiziksel dengesini değiştiren faktörler ile alakalı davranışlar olduğu kadar şiddet ve
Vandalizm davranışlarındaki uyuşmazlık da çok iyi bilinmektedir.
Ayrıca, okulda ve işte kişisel iletişim araçları olarak medyanın ve yeni teknolojilerin artan öneminin yanında,
iş piyasasına girebilmek için gerekli becerilerin önemi de çok iyi bilinmektedir. Aynı zamanda, aile
kaynaklarına ve kültürel mirasa dayalı olarak artan bir dijital eşitsizlik olduğu da ayrı bir gerçek olarak ortaya
çıkmaktadır.
Genç nüfus bir bütün olarak dengesiz var oluşu, yapısal belirsizliği, planlama eksikliği ile karakterize
edilmektedir ama bunun yanında gençler kendilerini geri çekmeyerek bu duruma karşı tepkili
görünmektedirler. Bize sunulan geri çevrilemez olumlu etkileri (her zamankinden çok özgürlük, kendini
gerçekleştirebilmek için büyük fırsatlar, uluslararasılaşma ve daha çok olanaklar vb.) içinde yaşadığımız
büyük ölçüde küreselleşmiş ve karmaşık toplum gençlerin arasında çok kolay bir şekilde problemler ve krizler
ortaya çıkarabilmektedir. Gençler, onlara her şeyi sunan ama bunun yanında oldukça çaba gerektiren
toplumda kendilerini değerli hissetmekte zorluk çekebilmektedir.
Olası seçeneklerin çokluğu, günümüzde, gençlerin üzerine henüz hazır olmadıkları sorumluluklar
yüklemektedir, özellikle de aile, eğitim kurumları tarafından ya da önemli yetişkin modelleriyle
desteklenmedikleri sürece bu yük artmaktadır. Bu yüzden, bağımlılık ya da çarpık davranışlara kolayca
dönüşebilecek binlerce olanak ve çağdaş toplumun sayesinde; okulda, arkadaşlıklarda, erken dönem aşk
deneyimlerinde yaşanan küçük başarısızlıklar bireylerin değerlerinde ve kararlarında krizlere neden
olmaktadır.
Alternatif Eğitim ve Öğretim
Emilia Romagna’da mesleki eğitim sistemi, profesyonel Mesleki Eğitim Merkezleri ve Enstitüleri tarafından
yapılmaktadır. Mesleki eğitim alt sisteminde, öğrencilerin % 80 - 90 arasındaki oranı okul terklerinden,
başarısızlıklarından ya da ertelemelerinden gelmektedir.
Gelen öğrenci karakteristiğine dayanan hedeflerimizde, şu anda geleneksel okul sisteminden farklı alternatif
eğitim yaklaşımlarını takiben; eğitim desteği, kapsama, kurtarma ve yeniden motivasyon üzerine
yoğunlaşmaktayız.
Geleneksel yaklaşımlara benzeyen pedagojik yaklaşımlar tekrarlanamaz, çünkü işe yaramazlar ve daha fazla
tepki ve isteksizlik yaratırlar; okuldan terk riski altındaki gençler esnek ve kişiselleştirilmiş, pratik becerilere
odaklanan laboratuvar çalışmaları ve iş deneyimleri gibi somut deneyimlere dayanan alternatif yanıtlara
ihtiyaç duyarlar. Bunlar, gençleri kendi hayat planları hakkında düşünmeye ve kaynak durumundaki
yetişkinlerle olumlu ilişkiler içinde bulunmaya yönlendirerek; olumlu yönlerini ortaya çıkarır ve onları başarıya
teşvik eder.
Makers’ın mevcut yükselişine bakabiliriz ve son teknolojik yeniliklerle donatılmış “Fab Laboratuarları”nın
önemimi görebiliriz. Bu laboratuvarlar, çevre şartlarının pratik ve yaratıcı öğrenmeyi desteklediği bir ortamda
yaratıcı kullanımın ve bir şeye el emeğini katmanın derslikleri haline gelmişlerdir ve belki de mevcut
bilgisayar sınıflarının yerini alabilirler. Bu durum, sanat şeklindeki teknolojiler yerine daha ‘basit’ olanı
yapabilme imkânı sunduğumuz bu gençlerin, özellikle de zor şartlardaki kişilerin katılımını arttırırken onların
kaçışlarını önlemeye yardımcı olur.
6
Model İki Temel Kılavuza Dayanmaktadır:
1) Aşağıdaki yönlere dayanan pedagojik kalitenin etik değeri:
- Öğrencinin merkezde olması
- Öğrencinin birey olarak sayılması
- Bireysel cinsi, etnik ve dini farklılıkların gözetilmesi
- Öğrenme ve etkinlikleri anlamlandırmayı amaçlayan devamlı bir araştırma içinde olması
- Öğrenme ve yapmayı paylaşma ve birleştirebilme.
- Seçme ve sonuç bulabilme becerisi.
2) Aşağıdaki yönlere dayanan öğrenme kalitesi:
- Öğrencilerle birlikte tartışarak elde edilmiş esnek ve kişiselleştirilmiş bir yapı oluşturma
- Eğitimleri konusunda öğrencilerin sorumlu, işbirliğine açık ve temel aktörler haline gelmelerinin sağlanması
- Vatandaşlık için gerekli temel yeteneklerin kazanılması ve geliştirilmesine imkân verilmesi
- Öğrenmeyi öğrenmeye teşvik edilmesi ve öğrenmede bilinç oluşturulması.
Alternatif Eğitim Seansları ve Edinilen Beceriler
İtalya Ulusal Kılavuzu’na göre, mesleki eğitimde bizim bölgesel sistemimiz temel becerileri geliştirmeyi ve
okuldan terkleri önlemeyi amaçlayan üç yıllık niteliklilik eğitimi sunmaktadır. Başlangıç düzeyindeki mesleki
eğitim sistemi de mesleki becerilerin kazanımını hedefler ve okul sistemi ile mesleki eğitim içindeki ortak
eğitimsel kredilerin öngörülmesini amaçlar.
Üç yıllık dersler, zorunlu eğitim için oluşturulan İtalyan yasalarının gerektirdiği temel becerileri verebilmelidir.
Bu temel beceriler dört kültürel alana (dilsel, matematiksel, bilimsel/teknolojik, sosyal-tarihsel) ve farklı
profesyonel becerileri kalifikasyonlarla alakalı teknik ve profesyonel becerilere bölünmüştür. To promote
educational success for all students, especially those at high risk of dropping out and dispersion, are also
provided customized training, even experimental ones, to be held at Vocational Training Centers and/or in
collaboration with Professional Institutes.
Bizim deneyimlerimiz ele alındığında, eğitimimizdeki kapsayıcı teatral etkinlikler kolaylaştırıcı ve kişiye özel
yönlerin gelişimine odaklanacaktır. Böylece, tiyatro çalışmalarında uygulanan birçok etkinlik sayesinde temel
beceri alanlarını kavramamızı güçlendirip geliştirebiliriz; örnek vermek gerekirse, özellikle vatandaşlıkla ilgili
olanları, mesela öğrenmeyi öğrenme, planlama, iletişim, bir araya gelme ve katılma, bağımsız ve sorumluluk
sahibi bir şekilde hareket etme, bilgiye ulaşma ve onu yorumlama. Tiyatro çalışmalarında, özellikle paralel
sokakları kullanma amacıyla yapılan buluşma şeması, duygusal katılımı geliştirmekte ve kendi ile ilgili risk
almayı öğretmektedir. Bu etkinlikler, kendi bilişsel yani idrak yöntemlerini geliştirmeye yönelik pedagojik bakış
açısından çok önemlidir.
7
BÖLÜM 3 Erken okuldan ayrılmaya karşı TİYATRO çalışması
"Cosquillas Tiyatrosu" nedir?
Centro Studi Opera Don Calabria – Città del Ragazzo, geçtiğimiz birkaç yıldır, "Cosquillas Tiyatro” derneği ile
işbirliği halindedir. "Cosquillas Tiyatro” 90’lı yılların sonunda doğuştan engelli bir grup çocuğun sosyal
entegrasyonu ile ilgilenen daha geniş bir eğitimsel projede edinilen deneyimlerin sonucu olarak ortaya
çıkmıştır. Bu olumlu deneyim, 2004 yılında yasal ve formal olarak "Cosquillas" adlı derneğin kurulmasına ve
yıllar içerisinde birçok farklı profesyonel alandan gelen bir grup insanın (eğitimci, pedagog, tiyatro uzmanı ve
iletişim asistanı) tiyatro çalışmaları düzenlemesine ve bu alanda Ferrara ve Modena bölgelerindeki farklı
kurumlarla işbirlikleri düzenlenmesine kadar ilerlemiştir. Doğuştan ve sonradan oluşan engeller ve zihinsel
bozukluklar ile ilgili deneyimler edinmelerinin yanında temel eğitim kurumlarında ebeveyn ilişkileri üzerine ve
orta öğretim kurumlarında ergenlik rahatsızlıkları alanında iyileşme ve erken okul terkleri alanlarında eğitim
çalışmaları yapmışlardır.
2010 yılından bu yana, bölgenin eğitim kurumları ile işbirliklerinde önemli bir süreç başlamış ve Ferrara
Üniversitesi’nin de aralarında bulunduğu birçok kurumla teatral ve eğitimsel metodolojiler konusunda
eğitimcilerin ve uygulayıcılarım eğitimi ile ilgili çalışmalar yürütülmüştür.
Bu bize “cosquillas “ tiyatrosunun nasıl iki alan üzerinde ilerlediğini anlatmaktadır: Teatral ve eğitimsel
alanlar. Tiyatro çalışmalarından söz ederken, biz sadece tiyatroyu bir sanat olarak uygulayan etkinlikler
serisinden değil, aynı zamanda eğitimsel ve sosyal alanları da kapsayan bir çerçeve içindeki süreçleri de
içinde barındırmaktadır.
2012 yılının Aralık ayından bu yana, “cosquillas” resmi bir grup olmayı bırakmış ve aynı metodoloji ve
uygulayıcılarla serbest meslek olarak çalışmalarına devam etmektedir.
Neden "cosquillas tiyatrosu" kaynak olarak kullanılmıştır?
“Cosquillas tiyatrosu” eğitimi, gelişim ya da istihdam aracı olmasından önce, bir kişisel gelişim aracı olarak
ele almaktadır. Bunun nedeni ise eğitimin birbirine kaynaşmış iki önemli elemandan yani motivasyon ve
teknikten ayrı düşünülememesidir. Bir kişinin başarısı bu iki faktörün bir araya gelmesine bağlıdır. Eğer teknik
araçlara sahip değilseniz yüksek bir motivasyona sahip olmanız da yeterli olamayacaktır, diğer taraftan
teknik olarak ustalık motivasyonunuzun az olması durumunda tek başına işe yaramayacaktır. Kişisel eğitim
hayat boyu süren bir süreçtir. Adaptasyon, esneklik ve bilginin sürekli güncellenmesini gerektirir. “Hayat boyu
Öğrenme” denilen kavram, hayat için öğrenme ya da hayat süresince öğrenme, katılımcıların bir grup
içerisinde kendileri ve diğerlerine ait birlikteliğin bilgi, özellik, yetenek ve iş yapılma şeklinin farkına vardığı iyi
bir grup çalışmasına hazırlanmasında çok önemlidir.
Centre for Studies Opera Don Calabria ve "Cosquillas Tiyatrosu", erken okul
terklerini önlemek için bir sinerji
Psikolojik veya sosyal rahatsızlık sahibi kişiler, kendi dengelerini tehlikeye sokacak müdahaleleri azaltmak
veya yok etmek için savunma mekanizması kurarlar. Ama bu katı savunma mekanizması dışardan
rahatsızlığın görünümü olarak belirebilir ve kendini körükleyen bir mekanizmaya dönüşerek zaman içinde
durumu daha kötüye çevirebilir. “Cosquillas Tiyatrosu” eğitimsel ilişki kurarak, gizli kalan kişisel potansiyeli
ortaya çıkarmak, geliştirmek ve güçlendirmek için teatral laboratuvar aktivitelerini kullanır. Bu deneysel proje
sınırsız insan potansiyelinin tanınmasıyla başlamıştır. İç dünyayı tanıma ve davranış paradigmalarının
eleştirel olarak yenilenmesiyle ortaya çıkarılan çalışmada, kendi deneyimlerinden yaralanmak üzere iç
kaynaklarının organizasyonu ile öğrencilere yaratıcı düşünceler geliştirmelerini sağlayacak eğitimsel ve
sosyal süreçlerin geliştirilmesi ve desteklenmesini sağlayacak teknikler uygulanmaktadır.
8
Erken okul terkleri ve kendi kendine yardım yolları olarak teatral aktivite
Erken okul terklerinin problematik doğası genç insanların tarihinde bir anda ortaya çıkmamıştır, ama birçok
rahatsızlık işareti olan, temel bilgi eksikliğinin bulunduğu ya da okul performansının ve motivasyonunun
tehlikede olduğu durumların sonucudur. Bu durumlar, genelde gençlerin ailevi, eğitimsel ve sosyal
geçmişlerinden kaynaklandığı gibi, sınıf içindeki ilişkiler ve eğitimi etkileyecek okul dışı deneyimler gibi birçok
nedene sahiptir.
Entegrasyon ve Okul Devamsızlığı projesi içerisinde Consquillas Tiyatrosu tarafından uygulanan aktiviteler,
öğrencinin topluluğunda bir iyileşmeyi teşvik ederek, ergenlikteki gençlerin kendilerine yardım yollarını
değerlendirmede, kurmada ve uygulamada temel rol oynamalarını hedeflemektedir.
Erken okul terklerinin etkilerini azaltmak için yapılan çalışmaların etkisini arttırabilmek için; katılan
oyunculardan oluşan sinerjik eylemi organize etmeyi sağlayan bir müdahale yöntemi ortaya koyar, çalışma
araçları ve bunların uygulama süreçlerini ortaya çıkarır, deneyimlerin çoğunu devamlı gelişme mantığı
içerisinde yapar. Bunun yanında, bu müdahale ile okuldaki iletişimin geliştirilmesi, gençleri çalışmaya motive
edilmesi ve kendi özerkliklerine kavuşabilmeleri için yöntemsel destek sunulması amaçlanmıştır.
Eğitimsel çalışma ve gruplarda sinerji arayışı
Eğitimsel çalışma çoğunlukla rahatsızlığı genel içeriğe daha uygun olabilecek farklı yollarla anlatılacak
alternatif kanalların aranması yoluyla gerçekleşir. Başlangıçta her şeyden önce bireyin eğitimsel ilişkisine
odaklanmak çok önemlidir, bu olmadan herhangi bir çıktı alabilmek mümkün değildir.
Çalışmaları yöneten direktörler/eğitimciler olarak, bizler bütün savunmaları kırmak ve katılımcıları test etmek
amacıyla oyunlara katılan ilk kişilerizdir. Kişinin kendisine, karakterine ve korkularına saygısına, limitlerini
kabul etmesi ve daha sonra ise ileri gitmek için alternatif metotlar üretmesi ile ulaşılabilir. Bir kişi güçlü
yanlarını ortaya çıkarmalı ve zorlandığı yerleri de bir armağan olarak kabul etmelidir, böylece hep birlikte
başarabilir ve hep beraber iyi hissedebilirler.
Birçok deneyime katılan genç gruplardan gözlemlerimize dayanarak, ortaya çıkan temel ihtiyaçlar şunlardır:
1. Kapsama;
2. Sağlam ve kararlı sınır çizgileri;
3. Yeni şartlara adaptasyon için yeterli zaman;
4. Farklı duygusal dilleri okuma konusunda yetişkinlerin aracılığı;
5. Özgür ifade koşullarına bağlama yeteneği;
6. “Kapıyı açık” bulabilmek, deneyimlerinde ve kendi durumlarını yönetmede gidip geri dönebilme şansı;
7. Zor zamanlarda destek;
8. Kendi davranışlarını ve başkalarının davranışlarını anlama ve okuyabilme;
9. Gerçek ihtiyaçları belirleyebilme becerisi;
10.Yargılamayan bir çevre;
11. Birleştirici kurallar;
9
12. Kurallara saygılı;
13.Güçlü yanlarına öncelik vermek, çoğunlukla nasıl görüleceğini bilmeyenlerce örtbas edilen bir yandır.
Doğaçlama Tiyatrosu
Doğaçlama beden teknikleri, kendi iletişim yolları hakkında çok az bir farkındalığa sahip ve düşük dil
yetenekleri ile gençlerin başrollerde olduğu yerde, önerileri ortaya koymak için en uygun metotlardan biridir.
Beden, hareketler, müzik yoluyla doğaçlama, deneyimlemeye ve günlük hayatta keşfedilemeyen vücut
potansiyelinizle oynamanıza olanak tanıyan diyalog durumlarının ortaya çıkmasını sağlar.
Bu, her birimizin içinde zaten mevcut potansiyel iletişim becerileriyle birlikte hayali ve semboliği içinde
bulunduran boyutu keşfetmemizi sağlayan bir “fiziksel deneyimi” tecrübe etmemize olanak tanıyan ve birçok
kanalın birleşilmesiyle oluşan bir yeniden yaratıcı ve psikomotor yapı tarafından başarılır.
Yöntem
Tamamen (beden dili, yüz ifadeleri ve daha da fazlası kelimelerle yapılan) teatral olandan başlayarak, eğitim
içerikleri adım adım tanıştırılır. Çalışmalarda yapılan içerikler yıllık öğretim planının bir parçasıdır.
BÖLÜM 4: TİYATRO Hareket-Eğitimi içindeki Aktiviteler
1) Topla Oynanan Çember Oyunu
1. İsim, bakış, takma ad ve topu bütün vücut ile iletme: Bütün bunlar oyunu gençlerin kendileri, diğerleri
ve dünya ile ilgili bilgi ve deneyimi yaşadıkları bir zaman dilimi haline getirmektedir.
2. Hayatını kullandığın iletişim tavrıyla ilerletmek.
3. Kendi iletişim stilinin avantajlarını kullanarak sözlü ve sözlü olmayan iletişim ile potansiyeli
geliştirmek.
Oyunun amacı yeni parametreler ve kurallarla bir grup oluşturmak, alan ve fiziksel motor kabiliyetlerini
keşfetmeyi sağlamak; kişisel dinamikleri saklayan ve ortaya çıkaran kullanımlarla kendi utangaçlığının
farkına varmak. Burada siz ilk oyun kurallarını belirlersiniz: orada olmak, birini fark etmek, fark edilmek,
değiştirmek, kaybolmak, birbirini bulmak. Burası sosyalleşme bağlamında kişinin entegrasyonunu
geliştirmeye başladığın yerdir.
“ Sadece ben onlara güvendiğimde onlar bana güvenecektir, beni güldürdüklerini düşünmeyi bıraktığım
anda onlar da benimle alay etmeyecektir “
Bir kere güven ilişkisi kurulunca, kişiler birbirlerinin hayatına dalmayı bırakacaklardır.
Üzerine düşülebilecek güvenli bir “döşek” yaratarak, kişilerle güven inşa etme yoluyla size grubun içine
katılma şansı tanıyacaktırlar.
10
Nasıl oynanır:
Oyun, eşit aralıklarla sandalyeler üzerinde çember şeklinde oturmuş bir grup insanla başlar.
Bir nesne, genellikle top, isimler söylenerek geçirilir.
Burada grup oluşumu ve yeni arkadaşlarla kendini yönetmenin ilk aşaması başlamış olur.
Her turun başında ortaya atılan özel talepler yoluyla diğerleriyle küçük bir dünya inşa edersiniz.
Her turun sonunda, gençlerin kendi olası cevaplarının banalliğinden utanmalarına fırsat vermeden ve
kendilerini ifade etmeye hazır olanların iyi inceleme yeteneklerini vurgulayarak, ne olduğuna dair özel sorular
yöneltilir.
Oyunun çıktısı, onların günlük maskeleri değil, yeteneklerinin beklenmedik güzelliğidir. Kişisel ve henüz
paylaşılmış dünyaya değişimden etkilenerek katılan bütün ötekilerin önünde yer alan sadece kendileridir.
2) Şekiller
Oyun beden dili haline gelir: Nasıl olmak istiyorsanız o şekilde ön planda olduğunuz bir sosyal ortamda
kişinin fizikselliğini keşfedişinden kaynaklanan direnmeye rağmen. Burada kişinin sakladığı ve eğer takdir
eden kimse olmazsa ortaya çıkarmayacağı yönünü ortaya çıkarmasında grubun geribildirimi (feedback) çok
önemlidir. Ortamın önemi daha da net bir hal alır: “Ben birçok şeyimdir ve birçok şey olabilirim, bana bu şekli
veren beni kuşatan şeylerdir.” Bir kişinin korkularına, güvensizliklerine ve zayıflıklarına saygı duymak ve
onları paylaşmak, iletişim açışından çok olumlu yanlara sahiptir. Rekabetçiliğin dinamiklerini ortadan
kaldırmak için bir kişi katılımcı ve ortaklığa dayalı çalışmayı teşvik edebilir. Her kişinin göze çarpan özelliği
güçlendirilerek diğerlerinden kendilerini korumak zorunda kalmadan kendi potansiyellerini gösterebilmeleri
sağlanabilir. Motor, bilişsel ve ilişkisel yeteneklerini arttıran bir çalışmadır.
Grubun yeni düşüncelerini açmasını sağlayan bir çalışma duygusal olarak tamamlanmıştır. İlk aşamadan
sonra grup ve içindeki katılımcılar aynı oranda güvende, korunmuş ve dinlenmiş hissederler.
Bu, diğerlerinin arasında GERÇEK BEN olanı BEDEN yoluyla ortaya çıkararak tiyatronun kendi hedeflerine
ulaşmada bir bahane olarak yer aldığı sanatsal bir eğitim durumudur. Düşünce tarzımızın sayesinde
GÜZELLİK temel hale gelir ve bir haline gelen eşlerin bedenlerini koruma içgüdüsüyle müziğin zevkine
kapılıp gidilir.
Nasıl oynanır:
Çalışma eşler olarak ayrılmak ile başlar. Genelde başlangıçta öğretmenler/yönetmenler/eğitimciler bu
çiftlerden birini oluştururlar. Çalışma bir öğretmen, öğrenci ve ortaya konulan bir sandalye ile başlar. Müziğin
yardımıyla, ilk kişi ortaya çıkar, burada sandalye kendilerini diğerlerinin önünde çıplak hissetmemesi için bir
destektir. Ortaya çıkan kişi bakışları ve bedeniyle bir pozisyon alır ve heykele dönüşerek durur. Şimdi sıra
ikinci arkadaşındır ve bu kişi fotoğrafı tamamlamak için diğer arkadaşının yanında bir şekil alır. Birkaç saniye
durduktan sonra çiftler birbirlerini alkışlar ve diğer başka bir çifte geçilir.
Bu çalışma teatral sahnelerin oluşturulması açısından da büyük teknik değere sahiptir. Bunun yanında, bütün
çiftler çıktıktan sonra en sonda tüm grubun birlikte ortaya çıkarak yer alması ise duygusal bir öneme sahiptir.
Burada, aynı anda, aynı seviyede ve aynı ortak alanda paylaşılan her kişi ayrı bir hikâye, her hikâye ayrı bir
sahne haline dönüşür.
İlk buluşmada bile bir sonuç alabilirsiniz.
11
3) Ayna
Eğitimsel amaçlar için uyarlanmış klasik ve eğlenceli bir aktivitedir. Diğer kişi bakılmak ve görülmek
zorundadır. Sözlü olmayan bir iletişimle, karşımızdaki insanın karakterini, potansiyelini, o an ne yaptığını
anlamaya çalışırız. İki kişi karşılıklı olarak bir bütün haline gelince çalışma başarıya kavuşabilir. Çalışmanın
anlamlı olabilmesi için, diğer kişinin fiziksel ve duygusal dünyasına katılmak için kendinizi bırakmanız
gerekmektedir.
“Başkalarının ihtiyaçlarını anlayacağım ve paylaşacağım, ne zaman ki, kendi hayatımda kendime doğru
saygınlığı verebildiğimde”.
Bu bölüm en dinamik olan kısımdır. Bu çalışma içerisinde, grup uyumun güzelliğiyle mutlu olmaktadır. Kişisel
olmayan, ama karşımızdakinin endişeleri için uğraştığımız ve ona saygı duyduğumuz bir paylaşım yaşanır.
Ayna oyunu, ancak karşılıklı çiftlerin birbirlerinin fiziksel ve duygusal ihtiyaçlarını anladıkları bir aşamaya
girildiğinde başarılı olmaktadır.
Nasıl oynanır:
Ortada karşılıklı ve olabildiğince akın iki sandalye, üzerinde oturan iki öğrenci yer alır. Verilen müziğe paralel
olarak gelişen şekilde yaratıcı hareketler sergilenir. Bir taraf yönetir, diğer taraf da hareketlerini takip eder
(ama taklit etmez). Görev tamamlandıktan sonra, çiftler rolleri değişirler. Çalışma gruplar halinde ve değişik
seviyedeki zorluklarla uygulanabilir. (ayakta, daha uzaktan vb.)
4) Bakış
"Ben şu anda buradayım! Ben güçlüyüm ve yalnız değilim. Bundan sonra hiçbir zaman.”
Bu çalışmada, öğrenciler yanlış anlaşılma korkusu olmadan birbirlerinin gözlerinin içine bakarlar. Bunu
yapmak zorunlu olduğu için bu bahaneyi kullanabilir ve bu yolla da günlük yaşantınızın izin vermediği kadar
rahatsızlıklardan arınmış bir şekilde bunu yapabilirsiniz.
Nasıl Oynanır:
Diğerleri seyirci olarak seni izlerken, çemberde daha önceden hazırlıklı ve bilinçli olan arkadaşlarının
bakışlarına katlanmak, ortada ayakta durmak ve müziğe eşlik etmek zorundasın.
Her arkadaşının gözünde yardım bulursun. Gözlerin yanlış algılamaya karşı bir silah olduğunu anlamak her
bir kişi için otuz saniye kadar sürer.
Özgürlük ve hafiflik hissi yaratmak için oluşturan gösterişli bir çalışmadır.
Bu aşamadan sonra, burada edinilen deneyimi korunma ihtiyacı için dış hayattaki insanlarla paylaşma
sonucu ortaya çıkabilmektedir.
5) Selamlama
“Bu benim! Ve şimdi bana bak. Bu bana bağlı! "
Bu çalışmada, büyük konsantrasyon gerektiren bir an vardır. Bir kişinin bazı detaylarının ilk ve doğru olarak
paylaşıldığı ilk aşamadır. Birbirleriyle tartışma zamanı verilmesi zaman içinde gelişmelerini sağlar.
12
Nasıl Oynanır:
Ortada bir öğrenci, arkadaşlarının önünde ayakta durur ve ilk defa dış izleyicilere alışmaya başlar.
Normal yürüme pozisyonunu alması istenir. Müzikle birlikte ne olduğunu veya kim olduğunu mimik dışındaki
küçük hareketlerle anlatır. Altında yatan mesaj: BEN BUYUM olarak ortaya çıkar.
Çalışmanın amacı o anda duygularından ortaya çıkan hareketler serisinin sentezini yapmaktır. Zaman içinde
değişim gösterme sebebi de budur. Bu alıştırmanın bitme süresi zamana bağlı değil, öğrencinin kendi
mesajını karşıya ilettiğine dair inancıdır.
Teatral Aktivitelerde Müziğin Etkisi
Laboratuvarlar sürekli müzik olanağına ve iyi bir ses sistemine sahip olmalıdır. İşin korunması için çok önemli
bir faktördür. Gizlemeye yarayan özellikleri olan dekor ve kostümler olmadan, müzik aktivitelerin fiziksel bir
şey arkasına saklanmadan yapılabilmesini sağlar. Müzik bir araştırma anına özgü olarak ele alınabilir ya da
diğer bir taraftan özel bir soru sormak için bir sonuç olabilir.
Grupta Yaratıcı Yazma Alıştırmaları
Bu çalışma oyunun öykü yapısını belirleyici bir alıştırmadır. Grupla alakalı anlamlı bir cümle ile başlarsınız.
Bu büyük grubu, cümleyi devam anlamlı şekilde devam ettirecek cümleler kuracak iki alt gruba ayırırsınız.
Daha sonra, bu iki alt grubu (en az iki kişiden oluşan) dört küçük gruba bölersiniz ve bu gruplar da hikâyeyi
seçtikleri en uygun sona göre devam ettirirler. Sonuç olarak ortaya herkes için bir hikâyeden başlayan ve
daha sonra birçok farklı hikâyelere uzanan bir tablo ortaya çıkar. Bu çalışmanın birçok yararı vardır:
1) birçok farklı dinamiklerle grup çalışması yapılmasını sağlar (gruptaki rol, parçalar arasındaki çatışma,
yazma becerisinin zayıflığına bağlı güvensizlikler, düşüncelerini ifade etmekte zorluklar, ortaya çıkma
ihtiyacı, anlatma ihtiyacı, saklama ihtiyacı, karşı karşıya gelme korkusu)
2) kademeli oluşan bir farkındalık (grup her seferinde daha da dar alanlara doğru kısıtlanır)
3) kişisel olarak konuşabilme olanağı ve sonrasında bağımsızca seçim yapabilme ve sonunda bireye ait
olanı ve gerçek ihtiyaçlarını seçebilme.
Yetişkinlere Sorular
Her katılımcı adını belirtmeden kaynak yetişkinine (anne, baba, öğretmen, arkadaş vb.) bir soru hazırlar.
Sorular bir kutunun içine konulur ve gruba tek tek okunur. Grubun her üyesi her soruya kişisel yorumlarını
yapar ve böylece adını vermeden kendi hazırladığı soruya da cevap vermiş olur. Bu çalışma, eğer güven ve
saygı ortamı içerisinde gerçekleştirilirse, başkasıyla (kaynak referans) empatiyi teşvik eder. Ben merkezli bir
dünyadan başkalarının dünyasına geçmeye yardımcı olur.
13
BÖLÜM 5 Bölgenin Bazı Eğitim Kurumlarında Uygulanan Teatral Aktivite
Örnekleri
Ferrara bölgesindeki mesleki eğitim okullarındaki öğrencilere, teatral cosquillas yönteminin uygulandığı üç
örnek deneyim aktarılacaktır.
1) Centro Studi Opera Don Calabria "Città del Ragazzo" (Ferrara) ile birlikte, okul bırakma riski olan
ikinci sınıf ortaokul öğrencilerine yönelik aktivite (2009-2010)
Centro Studi Opera Don Calabria "Città del Ragazzo", bir sertifikalı eğitim merkezi olarak, bir ya da daha
fazla okul başarısızlığından sonra kendilerini mesleki eğitime yönlendirmiş olan zor durumdaki öğrencilere,
ikinci bir şans ve alternatif bir okul sağlayarak yardımcı olmaktadır.
Bu alandaki on yıllık deneyim sonucunda, “Centro Studi Opera Don Calabria“ şunu çok iyi anlamıştır ki,
reddedilme deneyimi veya okul sistemiyle olumsuz bir etkileşim öğrencilerin hayatını farklı şekillerde
etkileyebilmektedir. Bu öğrencinin zor zamanlarının sonucu olabilir ya da diğer bir taraftan, öğrencilerin
ihtiyaçlarını anlamayan bir okul sisteminden kaynaklanabilir. Nedeni ne olursa olsun, genellikle erken okul
terklerine veya kişinin amaçlarının çöküşüne neden olur. Başka bir deyişle, gelecek sosyal ve profesyonel
hayatlarını etkileyecek seçimlere yol açar.
Erken okul terkinin problematik doğası geçmişte bir an içinde ya da aniden oluşmamaktadır, ama birçok farklı
durumun sonucu olarak ortaya çıkmaktadır: huzursuzluk, sıkıntı sinyalleri ya da temel bilginin eksik olduğu
durumlar, ya da okul performansı ve motivasyonunun ortadan kalktığı durumlar gibi. Bu durumların genelde
öğrencinin ailevi, eğitimsel ve sosyal geçmişinde derin kaynakları olduğu gibi, sınıf ilişkileri veya okul dışı
deneyimler de eğitimi etkileyebilmektedir.
“ Centro Studi Opera Don Calabria "Città del Ragazzo", bu nedenle, erken okul terkinin etkilerini limitli hale
getirebilme için, bütün oyuncuların mesleki eğitime katıldığı ve iş araçları üreterek, bunları uygulamaya
koyarak ve deneyimlerinden yararlanarak aktif rol aldığı bir model izlemektedir. Bu model, “coasquillas”
yöntemiyle, mesleki eğitim yolunu tiyatro çalışmalarıyla birleştirmektedir.
Amaç, okuldaki iletişimi geliştirmek, gençleri çalışmaya motive etmek ve kendi özerkliklerine kavuşmaları için
için onları yöntemsel olarak desteklemektir.
Grup:
Grup 8 kişiden oluşmaktadır: biri engelli 4 kız öğrenci ve 16-18 yaşları arasında 4 erkek öğrenci.
Grup Dinamiklerinin Analizi:
Çok büyük bir grup olmamasına rağmen, grup 3 alt gruba bölünmüştür: ikişer erkekten oluşan 2 erkek grubu
ve bir kızlar grubu. Kültürel ve etnik farklılıklara rağmen, kızlar grubu daha yakın ve birlikte çalışmaya istekli,
ihtiyaç duyulduğunda arkadaşlarına yardıma hazır ve içsel tartışmalarını aşmaya çalışan bir özellik
sergilemiştir. Ayrıca, kızlar grubu çok fazla materyal hazırlamış ve tiyatro çalışmaları dışında da bulaşarak
çalışmalarına devam etmiştir.
Diğer iki erkek grubu genelde dışardaki problemlerini sınıfa getirerek grubun geri kalanının çalışmasını
engellemiş ve böyle davranarak kurallara karşı gelmişlerdir. Derslerin sonuna yaklaşıldığında, erkeklerin
14
hepsi yeni bir şeyler ortaya atarak ve mevcut çalışmalarının geliştirilmesine ihtiyaç olduğuna dikkat çekerek
daha fazla çalışma gereğinden ve daha iyi hazırlanma ihtiyacından bahsetmişlerdir. Katılımcıların bu
ihtiyaçları, böyle bir grup oluşmadığının fark edilmesinden doğmaktadır.
Amaçlar:
Çalışma motivasyonu ve kendi kişiliklerini zenginleştirecek dil yeteneklerinin kazanılması: Özellikle sözcükler
konusunda yoksulluk çeken insanlar kendi duygularını ifade etmekte, kendi güvenliklerini sağlamada ve diğer
insanlarla barışçıl ilişkiler kurmakta zorluk çekerler.
Model:
Tiyatro çalışma aktiviteleri, katılımcıların önde giden rollerine odaklanmak ve bu bireysel boyutu grubun içine
yedirebilmek amacıyla, bir tiyatro uzmanı ve bir eğitimciden oluşan iki uygulayıcının ortak çalışmalarına
dayanan bir metot kullanmaktadır.
“Cosquillas” Tiyatrosu tarafından bu projede uygulanan aktiviteler aşağıdaki konulara dokunmaktadır:
1. Oyunu, bir kişinin kendinin, başkasının ve dünyanın deneyim ve bilgilerini ortaya koyduğu bir alana
çıkartmaktadır. (Diğerleriyle, yeni şartlar ve grup kurallarıyla sosyalleşmek için Çember: burada/orada, far
et/fark edil/ değiş/ kaybol/ tanış)
2.İletişim yoluyla potansiyelin geliştirilmesi (sözlü ve sözlü olmayan);
3. Tiyatro yöntemiyle ifade edilen paylaşılan yansımalarla kendi duygularını aktarmak;
4. Herkese dikkat göstermen gereken “Ayna” isimli beden çalışması yapmak;
5. “Sanat çalışması” isimli beden çalışması: güçlü yönlerini kullanmak üzere beden dili halini alır, anların
mekanizasyonu ve içerik depolama açısından önemlidir.
Sonuçlar:
Tiyatroda, katılımcılar “ifade eden yapma biçimi” deneyimlediler: yüz ifadeleriyle, el hareketleriyle, alan
kullanımlarıyla ve daha birçok hareketleriyle, hem mimiklere hem de motor kullanımına başvurdular.
Değinilen aktiviteler iletişimsel bir amaca hizmet etmektedir: kendine güvenme ve başkalarıyla paylaşma
yoluyla sosyal bir deneyim elde edilmiştir.
Projede kullanılan teatral ifade ve iletişim aktiviteleri:
1. Kendi yapılanmanı ve entegrasyonunu geliştirmek,
2.Sosyal entegrasyonu artırmak;
3. Algılama, motor, bilişsel ve sosyal becerilerin gelişmesini desteklemek;
4. Her kişinin “nasıl yapacağı” ve “ne olacağı” alanlarını genişletmek;
5. Kendine güveni inşa etmek;
6. Sözlü ve sözlü olmayan iletişim yöntemleriyle sosyalleşmeyi sağlamak;
7. Deneyim ve anlam paylaşımını geliştirmek;
15
Tiyatro deneyimi, mesleki eğitim yolunda farkındalığı arttırmak, diğerlerinin farkına varmak ve onları kabul
etmek, olmadan eğitim aktivitelerinin anlamsızlaştığı amaçları ve planları paylaşmak için iyi bir fırsattır.
“Cosquillas” tiyatrosunun temel hedeflerinden biri, sadece bir öğrenme yeri olarak değil ama aynı zamanda
kızlar ve erkeklerin hayatlarını ellerine aldıkları bir yer olarak okulun değerini vurgulamaktır.
2) Ferrara’da bir Ortaokulda yürütülen aktiviteler: "Kimse dışarda değil” (2007-2008)
“Cosquillas” teatral yöntemine dayanan aktiviteler hem mesleki hem de devlet okullarındaki terki önlemek için
kullanılabilir ve öğretmenler tarafından okul bırakma riski taşıdığı belirtilen öğrenciler hedeflenir.
Burada, Ferrara’da bir ortaokulda (devlet okulu) önleyici bir yöntem olarak uygulanan ve okulu bırakma riski
taşıyan öğrencilere yardımcı olan “Kimse dışarda değil” adlı projeden bir örnek göreceğiz.
Grup:
Grup, aynı okulda değişik sınıflardan gelen 10 öğrenciden oluşmaktadır.
Dokuz erkek çocuk, belirgin sosyal problemlere sahipti ve bu sebeple ilişki zorlukları, dikkat eksikliği gibi
problemleri vardı. Bir tanesinin ise Down sendromu vardı.
Grup Dinamiklerinin Analizi:
Çalışabilecek güçte ergen gençlerde, genellikle büyük kişisel rahatsızlık, zorluk ve problemler “bu benim
dünyamın bir parçası değil” şeklinde bir görüşe neden olur. Eğitimsel meditasyon ile uygulayıcılar, farklı
dilleri kullanan bir iletişim köprüsü oluşturarak, katılımcıların kendilerinin farkına vardığı uyum anlarını
arttırmaya çalışırlar.
Bu durum katılımcılara, kaynak yetişkin tarafından ayarlanan ve birçok insan tarafından büyüme ve
kendilerinden başka duygu ve ihtiyaçlara sahip kişileri fark etmeye sağlayan, ilişkinin yeni dinamiklerini
deneyimleme imkânı tanımaktadır.
Problemler daha önceden öngörülenlerdendir: dışlanma ve kalıplaşmış yaklaşımların sömürülmesidir. Grup
dinamikleri ve içerik geliştirme üzerine kısa bir dönem yapılan yapılan çalışmalardan sonra, erkek çocukların
yanlış davranışları günden güne daha da çok kanıtlanmıştır, bu nedenle bunları sınırlamak için grubun bazı
kurallar öne sürmesi gerekmektedir. Bu grubun ortak amaçlarını paylaşmayan bir katılımcıyı dışlamasına
kadar gidebilmektedir.
Hedefler ve Metodlar:
Eğitimsel çalışma çoğunlukla rahatsızlığı değişik yollarla ortaya çıkaracak alternatif kanalların aranması ile
yapılmaktadır. Bu çalışmaların hepsi kişisel ve grup olarak eğitimsel ilişkileri incelemektedir; bu ilişkilerle ilgili
çalışma yapılmadan hiçbir sonuca ulaşılması mümkün değildir.
Yönetmenler/eğitimciler oyunlarda bizzat yer almakta; ayrıca kişiye ve kişilik karakterlerine saygı göstererek,
öğrencinin korkularını ve limitlerini kabullenerek, alternatif yollarla onu daha ileriye taşımaya çalışarak,
öğrencinin güçlü yönlerini vurgulayıp zorlukları birlikte çözümleyerek bütün bariyerleri yıkmaya çalışmaktadır.
Bu temelde, değişik deneyimlere katılan birçok genç grubu gözlemlemiş bulunmaktayız ve burada ortaya
çıkan temel ihtiyaçlar şöyle sıralanabilir:
16
1. Kapsama;
2. Sağlam ve kararlı sınır çizgileri;
3. Yeni şartlara adaptasyon için yeterli zaman;
4. Farklı duygusal dilleri okuma konusunda yetişkinlerin aracılığı;
5. Özgür ifade koşullarına bağlama yeteneği;
6. “Kapıyı açık” bulabilmek, deneyimlerinde ve kendi durumlarını yönetmede gidip geri dönebilme şansı;
7. Zor zamanlarda destek;
8. Kendi davranışlarını ve başkalarının davranışlarını anlama ve okuyabilme;
9. Gerçek ihtiyaçları belirleyebilme becerisi;
10.Yargılamayan bir çevre;
11. Birleştirici kurallar;
12. Kurallara saygılı;
13.Güçlü yanlarına öncelik vermek, çoğunlukla nasıl görüleceğini bilmeyenlerce örtbas edilen bir yandır.
Proje 3 ayda tamamlanmıştır.
Sonuçlar:
Her katılımcı uygulayıcı eğitimin başında ve sonundaki durum ve davranışları değerlendirip karşılaştırdı.
Böylece, öğretmenlere ve ebeveynlere kişisel motivasyon ve buna göre tasarlanabilecek araçlar ve kişisel
eğitim seçenekleri ile ilgili kullanışlı bilgiler sağlanmış oldu. Özellikle, aşağıdaki makro belirteçler
saptanmıştır:
1. Katılım düzeyi (ilgisizlik, ilgi, sunulan içeriğin algılanması, katılımcıların konuya dâhil olması, isteklilik vb.).
2. İfade tarzları (sözlü ve sözlü olmayanların hepsi)
3. Davranış biçimleri ( uygulayıcılara, gruba ve grubun bireysel üyelerine göre)
4. Farkındalık düzeyi (kendine güven, iletişim kanalları, kendi kendine sorgulama yeteneği vb.)
5. Öğrenme yeteneği (kelime işleme ve içeriği çıkarma, bilgi, konsantrasyon seviyesi, bilişsel yetenek vb.
17
3) Ferrara Bölgesindeki bir Ortaokulda ilk Deneyim olarak Gerçekleştirilen "İnsan Değerleri ve
Müfredatlar arası Amaçlar arasında Teatral Dersler” (2008-2009)
Bu örnekte de aktiviteler okul yapısı içerisinde önleyici amaçlarla gerçekleştirilmiştir ama bu sefer bütün sınıf
projenin parçasıdır. Bu deneysel proje insanın, özellikle de gençlerin, sonsuz potansiyelinin tanınmasıyla
başlar.
Aktiviteler aynı zamanda katılımcılara, okul konularını anlamak ve onlarla baş edebilmek için gerekli araç,
bilgi ve yetenekleri kazanmaları için yardımcı olmayı hedeflemektedir. Ders, öğrencileri sınavlarına
hazırlamak için alternatif bir yol olarak, öğrenme için motivasyonel bir araç olarak ve daha sonraki eğitim
aşamalarında okul terklerini önleyici bir çalışma olarak tasarlanmıştır.
Tiyatro çalışmasıyla, katılımcıların kendi deneyimleri hakkında yaratıcı düşünceler üretmeye
başlayabilecekleri eğitimsel ve sosyal süreci kuvvetlendirecek ve destekleyecek teknikler kullanılır; burada
başvurulan deneyimler çoğu zaman üzücü ya da problemli olabilir fakat öğrenci burada fark etmeden ve
dolayısıyla acı çekmeden bu deneyimlerine başvurmuş olur. Bu aktiviteler, büyük bir dikkat ve farkındalık ile
oynayan deneyimli uygulayıcıların rehberliğinde gerçekleştirilir.
Grup:
Grup, Ferrara bölgesindeki bir ortaokuldaki sınıflardan birinin tüm öğrencilerinden ve bunlara başka bir
sınıftan katılan, kendi için kişisel bir çalışma programı hazırlanmış bir öğrenciden oluşmaktadır. İki sınıfın
öğretmenleri de projeye dâhil olmuştur.
Temel amaç: zorunlu okuldan ayrılma sınavı için öğrenciyi hazırlamak ve onun sosyalleşmesini sağlamak.
Amaçlar:
1. Sosyalleşme
2. Konsantrasyon ve hafızayı güçlendirmek ( beden hafızasını kullanmak)
3. Ritim ve koordinasyon duygusunu geliştirmek
4. Hareket yönteminden de yararlanarak kişisel özellikleri keşfetmek
5. Alan keşfi ve buna bağlı psikomotor farkındalığı
6. Koreografideki hareketler
7 Coğrafi ve sembolik yanların grafik-şekilsel çevirileri
8. Gazete haberlerine dayanan hikâyelerin dramatizasyonu
9. Tiyatro performansı hazırlama
10. Konu ile alakalı tarihsel, coğrafi ve sosyal bağları içeren bilgiler kazanmak
Ders aynı zamanda okul müfredatındaki bazı konuları içeren kapsamları da işlemek üzere tasarlanmıştır:
1. İtalyanca: farklı özelliklerdeki birçok dokümanı analiz etmek, bir senaryo yazmak ve onu oynamak.
18
2. Tarih: Latin Amerika ve Afrika ülkelerinin sosyoekonomik durumu
3. Müzik: müzisyenler desteğiyle oyunun müziğini araştırmak ve söylemek, Latin Amerika ve Afrika müzikleri
ve geleneksel enstrümanları kullanılmıştır.
4. Sanat: senaryoyu hazırlamak ve Güney Amerikalı ve Afrikalı sanatçıların çalışmalarını incelemek
5. Teknoloji: sınav materyalini Microsoft Office programları (Word, Excel, PowerPoint) ile hazırlamak; Latin
Amerika ve Afrika’daki enerji kaynakları ve bunların sosyal yansımaları.
6. Yabancı Diller: yabancı dilde yapılan bazı esprilerin çalışılması, bir şiir metni çalışmak ve Latin
Amerika’daki bazı geleneksel öyküleri öğrenmek (İspanyolca olarak)
7. Din: Latin Amerika ve Afrika’nın dinleri
8. Coğrafya: Latin Amerika ve Afrika’daki ülkeler
9. Bilim: bulaşıcı hastalıklar (özellikle cüzzamı çalışırken), biyomedikal özellikler ve coğrafi yayılma oranları,
bağışıklık sistemleri, ilaçlar, Latin Amerika ve Afrika coğrafi yapısı.
Bireysel ders planı izleyen öğrenci için de aynı dersler yer almıştır, fakat bireysel içeriklerle işlenmiştir.
Metot:
Temel bir başlık seçilmiştir: yolculuk.
Bu görüş bir tema ile birlikte yürümektedir: Ergenlikten yetişkinliğe giden içsel yolculuk.
Proje, haftada 2-3 saatten oluşan ve öğrenciler kadar öğretmenlerin de aktif katıldığı birçok aktivite ile Aralık
ayından Hazirana kadar sürmüştür. Her hafta konular farklıdır, çünkü bütün konular işlenmeye çalışılmış ve
sadece birkaçı üzerine yükleme yapmaktan kaçınılmıştır.
Metodoloji:
Tamamen teatral olandan (önce duyguları ve anlamları vücut dili ve yüz ifadeleriyle ortaya koyma, sonra ise
daha fazlasını kelimelerle yapma) başlayarak eğitim içeriği sunulmuştur. Öğretmenler, içeriğin bağımsız bir
parçası olarak bireysel görüşlerini savunabilmişlerdir. Derslerde işlenen içerik okulun yıllık eğitim planının
içinde yer almış ve bu nedenle sene sonunda bir sınavla ölçülmüştür.
Metodolojik Öğretme Yolu
Ad, bakış, takma ad, topu tüm bedeninle yandakine iletmek. Bu yapılanların hepsi oyunu, kendileri,
diğerleri ve dünya hakkında bilgi ve deneyim edinme alanı haline getirmektedir.
Hayatınızı, kullandığınız iletişim yoluyla süreçlendirmek.
Kendi iletişim stilinizin özelliklerinin avantajlarını kullanarak, potansiyelimizi sözlü ve sözlü olmayan
iletişim ile geliştirmek.
1) Topla çember oyunu. Ad, bakış, takma ad, topu tüm bedenini kullanarak başkasına iletmek. Oyunun
amacı, yeni parametreler ve kurallarla bir grup oluşturmak, alan ve dolayısıyla psikomotor farkındalığını
keşfetmek, kendi utangaçlığını sakladığın ya da ortaya çıkardığın kişisel dinamiklerinin kullanımı ile
utangaçlığın farkına varmaktır.
19
2) "Motorsikletçilik Günlüğü" (“Diarios de Motorbiking”: 2004 yapımı, Walter Salles tarafından yönetilen film)
ve "Quando sei nato non puoi più nasconderti" (2005 yapımı, İtalyan direktör Marco Tullio Giordana
tarafından yönetilen film) izlenmesi. Çalışma, filmin görüntüleri üzerinden teatral laboratuvar teknikleri ile
geliştirilmiş eğitimsel ve terapatik anlamlara sahip bazı konuların gençlere tanıtılmasıdır.
3) Filmden bir karakter seçip dış özelliklerini ve diğer yanlarını ortaya çıkarmak.
4) Filmden imajların bulunduğu karelerin kişisel olarak her katılımcıyı etkilediği şekilde yeniden oynanması.
5) Filmin konusu üzerine yazılan gazete haberlerinin okunması. İtalya’daki yasal olmayan mültecilerinkine
kıyasla Latin Amerika’nın sosyal durumuna dikkat çekilmesi.
6) Duygusal temsilin çalışma bedeni
7) Serbest oluşumlar için şema: herkes tarafından bilinen bir kelime ile başlayarak, kendi deneyim ve kişisel
bilginiz ile alakalı diğer birçok kelime/şekil elde edilmesi; tamamen farklı sonuçlara ulaşmak. Oyunun amacı,
birbirini dinleyerek oluşturulan grup dinamiklerini yaratmaktır.
8) Kendi karakterini yaratmak: nüfus cüzdanı, kültürel arka plan, sosyal sınıf.
9) Sahne karakterini temsil etmek: Karakter yoluyla Latin Amerika’nın tarihsel, coğrafi ve sosyal özelliklerini
öğrenmek.
10) Yabancı dillerde şarkılar dinlemek. (İspanyol, Portekizce ve Afrika dilleri)
11) M.L. King şiirlerini okumak: "Olduğunun her zaman en iyisi ol".
12) Latin Amerika ve Afrika ülkeleri üzerine başlıkları tartışmak: temel coğrafya (büyük şehirleri, nüfusu,
başkent, coğrafi ve yapısal özellikleri ve ilgili problemler), kültürel ve tarihsel yönleri (yer alan kültürlerin
incelenmesi ve bazı tarihin – kolonileşme, kölelik- ırkların ve kültürlerin bir potada erimesiyle oluşan sosyal
problemler).
13) Latin Amerika ve Afrika’nın coğrafi haritasının yeniden üretilmesi: coğrafi yeniden üretim taslağı
çalışması (temel coğrafi özelliklerin pozisyonu).
14) Beden çalışması ve öğretme yönlerinin bir araya getirilmesi ile oluşan teknikle küçük oyunlar ortaya
çıkarılması.
15) Herkesin star olduğu ve diğerlerinin de bunun içinde ye aldığı “çerçeveler” oluşturmak.
16) Bireysel ve grup olarak sözlü iletişimi geliştirmek.
17) Bireysel ve grup olarak dışavurumcu metodları geliştirmek ( yazarak ya da grafiklerle).
Bu deneysel bir projedir ve gençlerin cevaplarına göre içindekilerin dozu ve seçimi öğrenciye uygun olarak
değiştirilmiş ya da geliştirilmiştir: onları ne etkiler, hangi duygular hayatlarının bir parçasıdır. Böylece, okul ve
aktörler arasındaki sürekli diyalogların sonucu olarak sürekli değişen ve gelişen süreç halindeki orijinal
senaryoların üretilmesine neden olmaktadır. Sadece bu yolla, bütün katılan oyuncuların yaratıcılık ve
sezilerine olanak tanımış olmaktayız ve bu deneyim eğitimsel amaçlarında başarı şansına sahip
bulunmaktadır.
20