Küçük Adam Ne Oldu Sana - Duvara Karşı Tiyatro Topluluğu

Transkript

DUVARA KARŞI TİYATRO TOPLULUĞU
Küçük Adam Ne Oldu Sana?
Küçük Adam Ne Oldu Sana – Hans Fallada
Duvara Karşı Tiyatro Topluluğu
BİRİNCİ PERDE
SAHNE 1
(Sahnenin sol yanı nokta aydınlatma. Kadın Hastalıkları Doktor Muayenehanesi bekleme bölümü,
iki sandalyede Emma ve Pinneberg Arkada insandan sus yapan hemşire.)
EMMA: Prensim, gelmemiz şart mıydı sanki!
PINNEBERG: Uğurum, tabiî ki… Bizler de bilinçli davranmazsak ayaktakımından ne farkımız
kalır. Her yerde bas bas bağırıyorlar doğum kontrolünün önemini. Ekonomik kriz malum, bir
kazaya kurban olmamızı istemezsin değil mi?
EMMA: Keşke danışabileceğim birisi olsaydı. O zaman gelmek zorunda kalmazdık.
PINNEBERG: Hem öyle bile olsa, bir kadın için uygun olan yöntemin başka bir kadında
problemlere yol açabileceğini duymuştum. Sana zarar gelmesini istemem. Nasıl olsa sigortamızda
var, en doğrusunu yaptığımızdan emin olalım.
EMMA: Ya evet sigortam var ama sanırım bugünden sonra olmayacak. Sabahın 6’sından beri
buradayız. Öğlene kadar izin almıştım saat 2 oldu. Bugünden sonra işimin olacağını sanmıyorum.
PINNEBERG: Tamam uğurum artık olan oldu. Benim durumum farklı mı sanıyorsun? Bugün izin
alabilmek için tam 3 haftadır uğraştım. Pazar mesaisi yapmak kaydı ile o da.
EMMA: Fena mı mesai parası alırsın.
PINNEBERG: Saçmalama ben işçi değilim ki mesai parası alayım.
EMMA: Ya nesin? Patron mu? Tüm Pazar gününü çalışarak geçireceksin ve beş para almayacaksın
öyle mi?
PINNEBERG: Uğurum uzatma! Nasılda toysun, bizim pozisyonumuz daha farklı oluyor…
EMMA: Bu Pazar günü görüşemeyeceğiz anlamına da geliyor hem. Tam 2 hafta seni
göremeyeceğim…
PINNEBERG: Ama bu sağlığın ve geleceğimiz için. Hamile kalman ne korkunç bir şey olurdu
düşünsene…
EMMA: Ya evet öyle olurdu. Haklısın galiba…
(Doktorun gelmesiyle toparlanırlar. )
DOKTOR: Belgelerinizi alayım. Sen git hazırlan. (ardından seslenir) Şikayetin ne?
PINNEBERG: Şikayeti yok efendim.
DOKTOR: Niye geldiniz o halde?
PINNEBERG: Şey efendim. Biz korunmak istiyoruz da. Bu konuda…
1
DOKTOR: Bunun için mi buraya geldiniz? Size bu konudan daha önce bahseden kimse olmadı mı?
Haplar, kondom falan…(sessizlik) Oooo bunlarla da uğraşırsak artık…
PINNEBERG: Bakın efendim, ben bir firmanın evrak işlerline bakıyorum. Bunun için bir doktor
önerisinin en doğru olduğunu okumuştum bi…(Işık Pinneberg’in sözünü keser. Sahnenin sağ yanı
nokta aydınlatma yanar. Emma hazırlanmış sandalyenin üzerinde, tutuğu bir örtü var. Yanlarda iki
oyuncu ayaklarını kaldırıyor. doktor eldivenlerini giyiyor.)
DOKTOR: Üst tarafını çıkarmana gerek yoktu. Kaldır ayaklarını şöyle. Kaç yıldır evlisiniz?
EMMA: Şey… Henüz evli değiliz ama en kısa zamanda…
DOKTOR: Tamam kalkabilirsin. ( Eldivenleri çıkarıp atar Sağ aydınlatma söner, sol
yanarPinneberg bekliyor) Doğum kontrolü için geç kalmışsınız bayım. (Emma gelir) Karınız 2 aylık
hamile.
PINNEBERG: Nasıl olur? (Pinneberg bundan sonra şok halinde tepkisizleşir. İrade Emma’dadır)
DOKTOR: İstenmeyen gebeliklerde kürtajı öneriyoruz. Bunun için muayenehanemde size seve
seve hizmet verebilirim.
EMMA: Sigorta?
DOKTOR: Hanımefendi sigorta böyle keyfi şeyleri karşılamıyor. Aslında bu muayene bile fazla
ama neyse size bir sorun çıkarmasınlar diye enfeksiyon olarak yazıyorum. (Elindeki dosyaya notlar
alır. Dosyayı muayene sahnesinde Emma’nın yanındaki oyunculardan alacak) Dediğim gibi fiyatta
size bir şeyler yapabilirim.
EMMA: Ne kadar?
DOKTOR: Sizin için 2500.
EMMA: Kalsın!
DOKTOR: Bir kez daha düşünün bu devirde çocuk… hem evli bile değilsiniz… düğün…
EMMA: Kalsın dedim!
DOKTOR: (Kâğıtlarını uzatır.Doktor ışıktan çıkar) Sıradaki!
EMMA: (Pinneberg’in yerinden hala kalkamadığını görür.Kolundan sahne orta önüne doğru çeker.)
Prensim! Prensim! Prensim hadi!
Küçük adam ne oldu sana?
Küçük adam ne yaparsın?
Ufkun kararırsa birden,
Efkar sararsa her yanı,
Mutluluk hayal olursa,
Ağlamak gelirse içinden
At sıkıntıyı bir yana
Karabulutlar dağılıp,
Yeni umutlar doğarsa
Elbet güzel olur yarın.
2
Neymiş demek ki:
Düzelt kravatını sen
Moralini bozma sakın
Düzelecek vaziyetler
Seni de düşünecekler!
PINNEBERG: Evlenelim mi?
EMMA: Evet prensim evlenelim!
SAHNE 2
(Emma’ların evi. İşçi evi. Ortada yemek masası ve 4 sandalye. Solda tüpte yemek pişiyor ve bir
sandalye daha. Anne yemek hazırlığında bir yandan da yama yapıyor. Emma girer, Pinneberg
ardındadır.)
EMMA: Anne!
ANNE: Ne arıyorsun bu saatte evde? Sabahta gün ışımadan çıkmış gitmişsin hırsız gibi. Neler
oluyor?
EMMA: Anne, bu arkadaşım. İkimiz evlenmek istiyoruz.
ANNE: (Donup kalır, arkasını dönüp boş çamaşır selesini alıp Emma’ya uzatır.) Git çamaşırları
topla getir, yağmur yağdı yağacak! (İşine döner. Emma Pinneberg’i oturtur, seleyi alıp çıkar.)
PINNEBERG: Şeyy efendim, bu biraz ani oldu biliyorum ama…
ANNE: Kızımın duygularıyla oynamaya utanmadın mı?
PINNEBERG: Onunla evlenmek istiyorum efendim.
ANNE: Anlamadım sanıyorsun ha! İki aydır bekliyorum ben, bana bir şey söyler ya da o adamı alır
gelir diyorum kendi kendime. Açmış gözü mü bekliyorum, ne sandın? İyi kızdır o. Bildiğin
kızlardan değildir, tamam mı? Hep güler yüzlüdür. Hiç kötü laf çıkmamıştır ağzından. Ama siz onu
kullanıyorsunuz!
PINNEBERG: Hayır sandığınız gibi değil!
ANNE: Öyle öyle. İki aydır çamaşırlarını saklıyor benden. Niye? Bunu nasıl yapabilirsiniz ona?
PINNEBERG: Gençlikten işte! Bağışlayın efendim.
ANNE: Gençlik ha! Bu kadar kolay! Kullandınız kızımı!
PINNEBERG: Yoo, resmi işlemler biter bitmez evleneceğiz.
ANNE: Evleneceğiz! Neyle? Neyin var? Evlenecek imkânın var mı bakalım?
PINNEBERG: Temiz bir işim var efendim. İyi bir firmada evrak işlerine bakıyorum. Muhasebe,
yazışmalar falan…
ANNE: Kalem efendisi desene!
PINNEBERG: Efendim?
ANNE: Fabrikada falan çalışsaydın hiç değilse. Ne geçiyor eline?
3
PINNEBERG: 700
ANNE: Net mi?
PINNEBERG: Hayır kesiliyor.
ANNE: İşte bu harika! Eşek kuyruğu gibi, ne uzar ne kısalırsınız. Kızımın sefil bir hayatı olacak!
PINNEBERG: Efendim ücretimin bir süre sonra artacağını sanıyorum.
ANNE: Tabi tabi… bu ekonomik krizde, azalmasın da… Çeyiz meyiz bekleme ha! Evde ne var ki
kıza ne verelim. Amele takımıyız biz, öyle adetler yoktur bizde. Kendisi birkaç parça çamaşır,
birkaç kuruş koyabildiyse kenara ne ala.
PINNEBERG: Hiç gereği yok efendim! (Sevinmiştir)
ANNE: Hıh. Gereği yokmuş. (Gene delikanlıya bakar, zoraki şıklığını süzer) Seninde bir şeyin yok
gibi. Görünüşe göre tutumluda değilsin. Böyle giyinen birinin para mı kalır elinde? (Emma elinde
çamaşır dolu seleyle girer. Pinneberg koşarak selenin bir ucundan tutar Anne bu abartılı nezakete
karşın seleyi ikisinin elinden de çeker alır. Emma ve Pinneberg birbirleriyle ilgilenmekte.
Emma’ya) sofrayı hazırla, müstakbel kocana da bir tabak koy. (Babanın geldiğini gören Anne gidip
kulağına bir şeyler söyler. Baba ceketini asar masaya oturur.Yemek servisi başlamıştır)
PINNEBERG: Merhaba efendim. Adım…
BABA: Demek kızımla evlenmek istiyorsunuz delikanlı! Oturun! İyi düşündünüz mü bakalım?
PINNEBERG: Neyi efendim?
ANNE: Nerde kaldı bu oğlan? Yemek kaynadı kaynadı soğudu.
BABA: Toplantısı var. Patron diyormuş ki “iş yoktu kaç hafta çalışmadınız, şimdi onların yerine
mesaili çalışacaksınız” Ama fazla mesaiyi çift kat ücretlendirmeye yanaşmıyormuş.
ANNE: O nasıl işmiş öyle?
BABA: Çalışılmayan günlerin yerine sayılıp normal yevmiye gibi ücretlendirileceğini duyurmuş
Personel müdürü.
ANNE: Sen neden gitmedin toplantıya?
BABA: Bir şey olacağımı var. Bundan sonra böyle işte, esnek çalışma diyorlar. Bugün gelme yarın
gel, istedikleri gibi. Söyledik yıllardır. Buna hazırlanıyorlar diye, duyan olmadı. Şimdi başlarına
geleni çeksinler. (Pinneberg’e) Sen de arada bir mesai yapıyorsundur değil mi?
PINNEBERG: (Gururla) Evet sık sık.
BABA: Karşılığını veriyorlar mı?
PINNEBERG: (Bozulur) Hayır mesai için ödeme yapılmıyor, pozisyonum gereği. Ama patronum
diyor ki maaşlara en kısa zamanda…
BABA: Onların dediklerini ben yıllardır dinliyorum delikanlı. Bunlara karnım tok artık. Asıl mesele
ne yaptıkları. Haftalık çalışma saatinizi yazan bir sözleşmeniz var mı delikanlı?
PINNEBERG: Galiba bir şey imzalamıştım.
ANNE: Galiba dindarların işidir delikanlı, işçinin değil. İnanç itikat karnını doyurmaz. (Emma’ya)
Gördün mü? Onun için diyorum ki amele olsa daha iyiydi. Bizimkiler mesai yaptı mı ücretini de alır
hiç değilse. (Baba’ya) Bunlar için de aynı kanunlar yok mu? Ödemesiz fazla mesai yaptırılamaz
falan diye…
4
BABA: Var tabi, bizimki gibi…
ANNE: Ama kağıt üstünde. Eee, kağıt üstündeki hakkını bile almayan bir damatla ne yapayım ben?
(Pinneberg öfkeyle kalkar) Otur. (Pinneberg yavaşça oturur. Emma'ya bakar, o ilgilenmiyor) Birlik
olamıyorsunuz da ondan. Teşkilatlı değilsiniz efendi. Aranızda birlik beraberlik yok. Bu yüzden sizi
tek tek burnunuzdan tutup bildikleri gibi oynatıyorlar.
PINNEBERG: Bizim de var efendim, birlik olmasa da yardımlaşma… (Emma telaşla bakar)
BABA: Nasıl şey o, söyle hele söyle...
PINNEBERG: (Pot kırdığını anlar, ama çaresiz) Sandık, yardımlaşma sandığı.
BABA: (Öksürük tutacak kadar güler) Tutun beni tutun, bizim damat efendinin teşkilatına bak.
Neydi o ne? Sendika değil de sandık! Neydi ne? Birlik değil de yardımlaşma. Patronlarla
yardımlaşma
PINNEBERG: Bir dakika efendim, müsaade edin, neden patronlarla olsun, aidatımız maaşımızdan
kesiliyor.
BABA: İyi ya, sizden kesip onlar kullanıyor. Başka neye yarıyor? Kız aferin sana, turnayı gözünden
vurmuşsun. Ah bu kalem efendileri ah! Temiz kıyafet, masa, dolap, kalemlik, çekmece, takvim
verdin mi, bir de kendilerini işçilerin üstünde sayarlar.
PINNEBERG: Ben saymam.
BABA: Sayarsınız, çok gördük. Hem de niye? Daha düzgün kılık kıyafet giyersiniz, iş başında
kravat takarsınız diye. Ödemesiz mesai yaparsınız diye. Grev, asla yapmazsınız diye. Grevdekilerin
bile grevini kırarsınız diye. (Pinneberg kalkar) Oturun!
PINNEBERG: (Oturmaz) Mesele yalnız para değildir ama efendim. Biz her şeyi sizin gibi
düşünmüyoruz. Bizim ihtiyaçlarımız da farklı.
BABA: Farklı, farklı, farklı. Ucu aynı kapıya çıkmıyor mu? Sizin yaptığınız iş değil mi? Niye bizim
gibi düşünmüyormuşsunuz? İş kıza gelince ihtiyaçlarınız farklı değil ama değil mi?
PINNEBERG: Ne gibi, ben.
ANNE: Bırak çocukla eğlenmeyi artık.
KARL: (Girer) İyi akşamlar!
ANNE: Nerde kaldın hemen gel, yemek buz gibi oldu. Nasıl geçti toplantı.
KARL: Olumlu, yarından itibaren iki kat ücretlendirilmeyen mesailer ile ilgili bildiriler dağıtmaya
başlayacağız. Akşam evlere de gidip anlatmak gerek diyor bizim ihtiyar, bildiriyle olmaz yalnız. Bu
akşam birkaç eve uğrayacağız. (Baba söylenenleri umursamaz tavırdayken Karl seslenir) Sana da
“mücadeleye küsülmez, çıksın gelsin toplantılara” diye haber gönderdi. Yarın akşam bekliyorlar
baba, tamam mı? (Baba umursamaz, Karl, Pinneberg’i fark eder) Ne o misafirimiz mi var?
ANNE: Kardeşinin müstakbel kocası
KARL: (dostça elini sıkar) Ha, merhaba. (Pinneberg'in elini sıkarken, ıslak olan öbür elini de
yakasına değer şekilde omzuna koyunca yaka kirlenir, Pinneberg çekinir ama fark ettirmemeye
çalışır. Karl anlamıştır, gülümser.) Kız, ameleleri beğenemedin galiba da, bir…
BABA: (Hemen atılır, anneye) Hah! Demedim mi işte, bak Karl da öyle diyor gördün mü?
KARL: (Birden ciddileşir) Ben sana başka bir şey dedim baba! (Baba sertçe başka yöne döner)
5
Hem ben zihni açık bir beyaz yakalıyı, kendini eve kapayıp, vazgeçmiş bir işçiye yeğlerim.
ANNE: (Baba sertçe Karl’a yönelir. Anne araya girer) Kesin artık tamam bu iş. Hadi Karl yemeğini
ye! (Anne ve Emma sofrayı toparlamaya başlamıştır. Baba kalkar ceketini alır) Nereye?
BABA: Dolaşacağım biraz. (çıkar. perde kapanır. ışık söner. Işık yandığında Emma ve Pinneberg
sahne önünde oturmuş, çekirdek çitliyor.)
PINNEBERG: Şey olsa diyorum. Bizim evimiz şöyle şirin… Bir kere aydınlık olmalı, bembeyaz
perdeler… Her şey, her şey bembeyaz…
EMMA: Biliyorum prensim biliyorum. Bizim evi görünce… Haklısın.
PINNEBERG: Yok sakın öyle anlama, onu demek istemedim.
EMMA: Öyle öyle, niye saklayacakmışsın. Annem hep azarlar, suratı asıktır, öyle işte yalan mı,
gündüz iş, gece ev, eldeki parayla idare etmekten başka şey düşünemez. Ağabeyimle babam
tartışırlar. Ağabeyim geç kalır, başına bir şey geldi mi diye korkar durursun. Ama içlerine katılmak
da istemezsin. Ağabeyim gibi de olamam ki, bir tezgahtar kızın elinden ne gelir? Öyle işte. Bizim
ev böyle, mahalle böyle, koca şehrin çoğu böyle, iş böyle, dünya böyle...
PINNEBERG: Yok yok, geçecek, hepsi geçecek. Benim oraya bir gidelim. Yakın da hem buraya.
EMMA: Ne yapacakmışım burayı? Evlendikten sonra da buraya muhtaç olacaksak. Biz dememiş
miydik, diye başlasınlar bir de değil mi? Kadın yerine bile koymadılar ki beni? Ağabeyim herp der
ki “biraz güzel olsaymışım”.
PINNEBERG: Güzel de söz mü? Hem nasıl güzelsin. Hem de uğurum değil misin sen benim, nasıl
güzel olmazmışsın!
EMMA: Baksana prens, bana ilk güzel diyen sensin ha. Durmadan içini döken biri olmak istemem.
Bak bir yanlışım olursa yüzüme söyle ha. Tamam mı? Ben de hiç bir şey saklamayacağım senden.
Hiç kavga etmeyelim biz tamam mı? Hiç ama! İstiyorum ki böyle nasıl mutlu olalım, öyle işte. Sırf
senle ikimiz. Ha sonra da oğlanla beraber üçümüz.
PINNEBERG: Ya kız olursa?
EMMA: Yok oğlan olacak, bak da gör. Böyle adam gibi bir oğlancık. (Sarılırlar)
PINNEBERG: Haa, yüzük? Yüzük alacak mıyız?
EMMA: Tabii ya. Söyle hemen, mat mı parlak mı seversin?
PINNEBERG: Mat.
EMMA: Ben de, ben de. Zevklerimiz öyle benziyor ki ne güzel. Kaçadır onlar?
PINNEBERG: Bilmem. 150?
EMMA: O kadar mı?
PINNEBERG: Almasak?
EMMA: Kaplama da olsa almamız lazım. Hadi parmak ölçümüze bakalım (İplik koparıp parmak
ölçüsü almağa çalışırken Pinneberg kızın elini öper. Bu sırada kapı aralığından anne kafasını uzatır)
ANNE: (Perdenin ortasından kafasını uzatır) Yatmayacak mısınız hala? (Pinneberg çekilir) Üç saat
sonra işe gidilecek.
EMMA: Tamam anne.
6
ANNE: Ağabeyin sabaha karşı gelecekmiş, siz beraber kalabilirsiniz. Söyle, bizim lafımıza
aldırmasın, dilimiz böyledir ama kapımız açıktır hep, bilmez belki söyle ona. (Çıkar)
PINNEBERG: Ben rahatsız etmiş olmayayım!
EMMA: Prensim, kusura bakma ama, bizimkilerin hakkı var galiba, sende gerçekten biraz
(duraklar) burjuvalık var. Nereye gidebileceksin bu saatte?
PINNEBERG: Lafa bak. Ben annene babana karşı ayıp olmasın diye. Hem pijama da almadım
yanıma.
EMMA: İyi, sen bilirsin. Benim bütün gün ayakta durmaktan ayaklarıma kara su indi. Ben
yatıyorum. (Perde açılır, yatak görünür, Emma çarşafı sermeye başlar)
PINNEBERG: Yatmaya? Ben demi geleyim yani?
EMMA: (Yatağı hazırlar) Sen bilirsin dedim ya. Ama eğer istemiyorsan gelme tabii.
PINNEBERG: (Emma’ya yardıma gider. Kurlaşırlar) İstemez olur muyum hiç. Tüh! Bendeki
kafaya bak! (Dalar içeri)
EMMA: (İteler ve yatağa uzanır.) Birkaç saat sonra iş var.
PINNEBERG: (Yatağa oturmuş Emma’nın saçlarını okşuyor) Evlenince çalışmazsın. (Kız garip
bakar) Yani orada kolay kolay iş bulunmaz. Çocuk da olacak hem. (Konuyu değiştirir) Sahi orada
müstakil ev bulabilir miyiz ki. Küçük yer sanmam.
EMMA: Pansiyon buluruz ne olmuş. Aile yanında bir oda. Bulunmaz mı?
PINNEBERG: Tamam. Ev eşyası da gerekmez o zaman.
EMMA: Ama eşyalı oda iyice pahalıdır değil mi?
PINNEBERG: Dur bir hesap yapalım ha. (Cebinden kağıt kalem çıkarır)
EMMA: Hadi bir hesaplayalım. (Elini kurular) Önce kesintiler.
PINNEBERG: Öyle, onun hiç çaresi yok. Vergi, işsizlik, sağlık sigortası, sandık; 100
EMMA: Orası küçük yerse yol masrafı olmaz değil mi?
PINNEBERG: Neyseki yok.
EMMA: Demek ki tek maaşla 600 kalıyor. Kira ne tutar?
PINNEBERG: (Hesabına müdahale edilmesine bozulmuş gibi) Bilmem, eşyalı oda... Mutfak şart…
150 den aşağı bulunmaz
EMMA: 200 de sen ona. 300 kalır. Yiyeceğe ne gider ki?
PINNEBERG: Onu da sen hesapla bakalım.
EMMA: Annem 4 kişi için günlük 14 ün altına indiremiyorum der hep.
PINNEBERG: İkimiz için ayda 210 demek ki.
EMMA: Kalır 90 (Susar)
PINNEBERG: 90
EMMA: Bununla daha ısınacağız, ocak yanacak, elektrik, arada elbise, çamaşır, haa ayakkabı tabi,
kap kacak da lazım olur arada.
7
PINNEBERG: Ee, arada bir sinemaya gitmez miyiz? Ha sigara, sigarasız olur mu?
EMMA: Biraz da köşeye koymak şart.
PINNEBERG: (Hesabı bırakmıştır) Şart tabii. En az ayda 50 artırmak gerek.
EMMA: 75
PINNEBERG: 75
EMMA: Hii! Doğacak oğlanı hepten unuttuk iyi mi?
PINNEBERG: Bir çocuk kaça patlar ki?
EMMA: Bilmem. (Sessizlik) Baştan hesaplayalım.
PINNEBERG: 5 lik sigara içmek şart mı, üçlük sigaralar daha bile güzel. Televizyon da alırız ha?
EMMA: Tabii. Oğlan yüzünden ça1ışamadığım zaman sen işteyken evde yalnız başına, televizyon
lazım. Ama hemen şart değil. Ooo daha nelerimiz olacak. Ama her şeyi kendi imkanlarımızla
yapa1ım olmaz mı, kimseye minnetimiz olmasın.
PINNEBERG: Bak, babam çok sıkı namuslu bir memurmuş. Satır kelime sektirmezmiş. Bir
kanundan, bir de en çok neden korkarmış biliyor musun, borçtan! Ya dermiş ölürsem de gelip şuna
şuna borcu vardı derlerse!
EMMA: Öldü mü?
PINNEBERG: Evet, ben küçükken.
EMMA: Sahi prens, sen hiç sizinkilerden söz etmedin?
PINNEBERG: Edip de ne olacak? Annem hala metropolde, ama başka biriyle. Mektup bile
yazmıyorum. Karanlık işler dönüyor orada. Bana göre değil.
EMMA: (Duygulanır) Demek öyle. Sen bilirsin. Sen üzülme de. (Sessizlik)
PINNEBERG: (Birden sıçrar kaleme sarılır) Saç tıraşı da var! Hadi baştan hesaplayalım. Önce
vergi....
Prensin sen benim
Uğurumsun sen benim
Yoksulmuşuz kime ne
Kalplerimiz birleşsin
Benle sen, senle ben
Herkes boğuşadursun
Bırakmam prensimi
Bırakmam uğurumu
Kalbimiz temiz olsun
Ayıramaz hiç bir şey
Kem göz bakana zarar
Sen benimsin, ben senin
8
Dünya durana kadar
Mutluyuz ikimiz
(Şarkının son dizelerini Emma tek başına söyler. Pinneberg yatakta kıvrılıp uyumuştur. Şarkının
bitmesiyle Emma Pinneberg’i fark eder ve tam yatağa yönelmişken Karl seyircilerin arasından gelir.
Emma da sahne önüne çıkar. Perde kapanır.)
KARL: Emma!
EMMA: Gelmeyeceksin diye sana yatak hazırlamadım. Ama hemen…
KARL: Hayır, Gideceğim. Işığı görünce seninle konuşmaya geldim.
EMMA: Kötü bir şey yok ya.
KARL: Bak, biliyorum bugüne kadar sana ağabeylik yapamadım. Şimdi söyleyeceklerimi ciddiye
bile almazsan da sana kızacak değilim.
EMMA: Ağabey!
KARL: Söylediklerimi iyi dinle. Biraz ağabeylik damarım tuttu işte. Yanlış anlama yakıştıramamış
da değilim ama emin misin? İyi düşündün mü güzel kardeşim? Dur hemen söyleme! Bir düşün!
Bugüne kadar çok güzel bir hayatımız olmasa da birlikteydik ama senin için bu olmayacak artık. Bir
an bile kendini yalnız hissedersen, biz buradayız ve bizler o kadar çoğuz ki güzel kardeşim.
EMMA: Güzel mi?
KARL: Tabi ya hem de dünyanın en güzeli! (Sarılırlar, Emma ağlamaklı) Umarım doğru bir karar
vermişsindir ama unutma, herkes hata yapar. Önemli olan yanlışta olduğunu fark edebilmektir.
Aklını, bilincini sakın kaybetme kardeşim. Hayatın sana bellettikleri sana doğru yolu gösterecektir.
Öğrendiklerine ihanet etme olur mu? (Kapıya yönelir)
EMMA: Ağabey! Kendine dikkat et!
KARL: Sen de! (Karl geri döner koşarak gelir ve sarılırlar. Takip ışığı söner.)
SAHNE 3
(Emma ve Pinneberg’in evinin yolu. Seyircilerin gerisinden Pinneberg’in sesi gelir ardında Emma)
PINNEBERG: Uğurum sen dur biraz dinlen ben geleceğim yanına. (Elinde valizlerle perde önüne
sahneye çıkar. Valizleri bırakır koşarak Emma’nın yanına gider.) Ver o elindekileri hamile bir
kadının bu kadar eşya taşıması hiç doğru değil. (O eşyaları da sahneye çıkarır koyar. Emma geriden
yorgun argın gelir)
EMMA: Prensim bu civarda hiç ev yok. Yanlış yolda olmayalım.
PINNEBERG: (görülmekten tedirgin) Şehrin biraz dışında olduğunu söylemiştim. Ama görsen her
yanı yemyeşil.
EMMA: Müstakil değil demiştin.
PINNEBERG: (aceleci) Evet, apartman. Biz en üst katta oturacağız. Manzarası süper.
EMMA: Prensim çok yoruldum azcık dinlenelim mi?
PINNEBERG: (isteksiz) Az kalmıştı ama oturalım şuraya istersen.
9
EMMA: (Oturur, yüzüğüne bakar) Yüzük ne hoş duruyor.
PINNEBERG: (Sarılırlar. Yüzüklü parmakları birleşir. Bakarlar) Uğurum, sana birşey
söyleyeceğim, ama şimdi mi söylesem…
EMMA: Şimdi söyle! Benden bir şey saklama. Buna şimdiden başlarsak, sonra yalan da söyler
diğer insanlar gibi davranmaya başlarız.
PINNEBERG: Peki uğurum, fakat anlatması epey zor. Öyle ahmakça öyle saçma ki! Kızma ama.
EMMA: Söyle prensim, artık sana hiç kızmayacağım, uysal olacağım.
PINNEBERG: Bizim evlendiğimizi burada kimse bilmemeli.
EMMA: Nerden çıktı o?
PINNEBERG: Yoksa işimden olurum.
EMMA: O nasıl şey? (Kızgın sıyrılır) Hani hiç bir şey gizlemeyecektik birbirimizden?
PINNEBERG: Hani hiç kızmayacaktın bana? Dinle bak. Sen çalışma demem, yüzük almasak mı
demem, hep bu yüzden.
EMMA: Şehrin dışında bu terkedilmiş daireyi tutman!
PINNEBERG: Bak, şimdi ben daha önce bir mağazasında baş tezgahtardım ya, bu şimdiki patron
da hep oradan giyinirdi, beni tanırdı, takdir ederdi, tamam mı?
EMMA: (Kalkmaya yeltenir) Hayır!
PINNEBERG: Dur sabret dinle. Bu odun herif, buğday gübre filan alıp satıyor ya, köylüleri
kazıklaması gerek. Bunun için hep onlarla içiyor sonra da çamurlaşıyor, elbiselerle yerde. Gene
gelip mağazadan elbise alıyor habire…
EMMA: Bana ne odunun elbisesinden!
PINNEBERG: Dinleyecek misin? İflas miflas denip mağaza kapanıverdi, anlayamadık, ama açıkta
kaldık tabi. Aslında patron mağazayı iflas etti diye duyurup daha büyük bir yer açmış şehirde. Bunu
çok sonra duydum. Neyse, tam işsiz kaldım derken bu şimdiki patronun eleman aradığını duydum.
Önce oralı olmadım. Birinci sınıf tezgahtarlığa yükselmişim, herkes beni tanıyor, ne zaman kendi
işim olacak diye düşünüyorum tam, buğday çuvalının altına girip hamlık mı yapacağım dedim Bir
daha belimi doğrultamam, değil kendi işine atlamak, iş sahiplerinin içine bile çıkamam bir daha
dedim. Sonra öğrendim ki büro için evrak işlerini yapacak birini arıyormuş. Görüşmeye gittim. O
da biliyor tabi beni. Senin gibi işe sahip olacak dürüst biri lazım bana dedi. Daha önce çalışanlar
baya kazık atmışlar buna. Müthiş sevindim tabi.
EMMA: Sevin sevin, dinlemiyorum artık.
PINNEBERG: Şşş! Dinle dinle! İşe başlarken bir sözleşme imzalattı bana. Bir sürü tazminatsız
işten atılmayla ilgili madde var. Hepsini kabul ettiğine dair imzalıyorsun. Sözleşmede ki
maddelerden birine bile uymazsan seni istediği gibi kapı dışarı edebiliyor. Eee tabi o zaman temiz
bir iş bulmanın sevinciyle imzayı atıverdim. Açıkçası hiç biri de uyamayacağım şeylermiş gibi
gelmemişti.
EMMA: Yoksa?
PINNEBERG: Evet, şimdi istersen dinleme. En az 5 yıl evlenemem. Üçüncü yıla yılbaşında
gireceğim daha.
EMMA: En az 3 yıl gizlenecek miyiz? Evlenmenin nesi kötü?
10
PINNEBERG: Seninle iş ciddileştikten sonra bunu anlayabilmek için iş arkadaşlarıma sordum
çaktırmadan. Evliliğin mesaiye kalma isteksizliğine yol açması, işi yüz üstü bırakıp gitme ihtimali
ve haliyle evlilikle birlikte artan nüfus için maaş zammının daha sık gündeme gelme durumu gibi
nedenleri varmış. Yani sadece işinle evlenmeni istiyor…
EMMA: Bu çok korkunç! İnsanlık dışı, çok acımasız! Söyleyecek başka bir şey bulamıyorum. Nasıl
özel hayatına bile müdahale edebilirler?
PINNEBERG: Uğurum! Bu krizde işsiz kalmamağa bakmalı, ne olursa olsun.
EMMA: İşsiz kalmamalı prensim! Kriz var!
PINNEBERG: Hadi Uğurum, kimseler görmeden artık evimize gidelim!
EMMA: Evimize Prensim! (Sarılırlar)
PINNEBERG: Uğurum!
Perde açılır!
Dünya evi ne güzel söz
Her küçük insanın rüyası
Hazır sabah kahvaltısı
Gömlekler beyaz kolalı
Uğurum İşte sana şirin bir ev
Altın anahtarlı kapı
Prensim işte sana doğan güneş
Mutluluğun ilk adımı
EMMA: İçiçe duvarlar, isli camlar, dar sokaklar arasında yaşamaktan kurtuldum. Hayat burada. Tut
elimden prensim. Şatomuza giriyoruz!
PINNEBERG: Bak uğurum, işte evimiz göründü!
EMMA: (Döner, adımını atarken görür ve donar) Bu da ne? (Işık)
SAHNE 5 – PİNNEBERG İŞ YERİ
LAUTERBACH: (Marş söyleyerek seyircilerin arasından girer. Işık açıldığında Pinneberg masada
çalışıyor. Lauterbach marşla sahneye girer) Dünkü bayraklı yürüyüş muhteşemdi. Bugünden sonra
artık şu çapulcu takımı (Schulz’un yerini gösterir), vatanseverlere küçük bir grup diyemeyecek.
Kurtuluş ruhuyla yeniden yükseliyoruz! Milli beraberlik, ulusal bütünlük için eylemlerimiz sürecek.
Karanlığa karşı bir mumda sen yak! Çapulcular görsünler bakalım. Bundan sonra rozetlerimizde
olacak. Birbirimizi tanıyamayacak kadar çoğuz. Fakat bu rozetler sayesinde bir arada olma ruhunu
yaşayabileceğiz. Çok şahane be! Bak şimdi, mesela bir tartışmada gördün ki rozet var yakada
hemen anlıyorsun ki karşıdaki rejim düşmanı, çağ dışı bir zihniyet. Görsün bölücüler, gericiler, din
ve rejim istismarcıları. Harika bir birliktelik değil mi?
PINNEBERG: Harikadır. Büyük yükleme bugün değil mi?
LAUTERBACIH: Ha?
PINNEBERG: Şu tahıl yüklemesi?
11
LAUTERBACH: Ha, evet bugün herhalde. Bu yürüyüşlerle de yetinmemeli. Herhangi bir büyük
tehlikeye karşı yeraltı – yani gizli anlıyor musun? – örgütü şart. Yarın öbür gün bunların iyice
çoğaldığını düşünsene… Biz hazırlıklı olmalıyız. Parlak üniforma, yıldızlı…(Marşı söylemeye
başlar)
Sol sağ sol sağ
Yürüyoruz aydınlığa
Karanlık kafalara
Bir balyoz da sen salla
Sol sağ sol sağ…
SCHULZ (Girer) Şuna bak! Dünyadan haberin yok be! (Pinneberg’e) Sen de buna uyuyor musun?
Vah vah!
LAUTERBACH: Biz ciddi işlerin adamıyız, senin gibi tarihi 500 yıl önceden takip etmiyoruz.
SCHULZ: Bak, haberiniz yok işte, dün neler oldu.
LAUTERBACH: Neler olmuş?
SCHULZ: Patronun bankacılarla toplantısı vardı dün.
LAUTERBACH: Ha? Yok, canım, o bir kere dün odasından hiç çıkmadı.
SCHULZ: Evet, çünkü onlar buraya geldi.
LAUTERBACH: Niye gelmişler?
SCHULZ: Haberi yokmuş küt diye gelmişler. Kredi borçları çoğalıyormuş ödenmedikçe. Bir de
yeni kredi başvurusu varmış, onun olmayacağı kesin zaten. Ciddi bir uyarı almış anlayacağınız.
LAUTERBACH: Ee ne olacağı beklenirdi ki zaten, sizin iktidarınız ülkeyi uçuruma götürüyor. Bu
vatanın insanları ikinci sınıf vatandaş ama elin adamına milletin her şeyi satılıyor. (Pinneberg’e)
yarın öbür gün bizim dilimizi konuşmayan patronların olursa hiç şaşırma.
SCHULZ: (Bozulmuştur) Bu ne hırs bu ne öfke. Herkes istediğini düşünmekte, yaşamakta serbest
değil mi? Kimin doğru olduğu bu dünyada anlaşılamazsa, öbür dünya Tanrı herkese hakikatın ne
olduğunu gösterir.
LAUTHERBACH: Öbür dünya diye diye bu dünyada korkutup her şeye razı ettiğiniz o insanlardan
değilim ben.
SCHULZ: Siz bir grup elit kendinizi üstün tutuyorsunuz ama Tanrı katında herkes eşittir.
Saldırganlaşmayalım lütfen tırmalamaktan tırnaklarının manikürü bozulacak.
LAUTERBACH: (Üstüne yürür) Gösteririm şimdi sana manikürü…
PATRON: Bunlar da benim büromun elemanları ha! İş güç kalmadı mı? Sizin yüzünüzden batıyor
burası. Rasyonalizasyon! Reorganizasyon! Bu ekonomik krizde her yer yapıyor, ben de yapacağım.
Maliyetleri iyice azaltmak gerek. Hanginizi atayım işten, deyin bakalım. Üç tembelin yaptığı işi iki
çalışkan haydi haydi yapar. Eee (Pinnebeg’e) ne diyorsun? Son giren ilk çıkar mesela ha? Şimdi dut
yemiş bülbüle dönersiniz tabi. (Lauterbach’a) Senin çıkışını vereyim mi ha? (Schulz’a) Ya sen?
SCHULZ: (Biraz horozlanarak) Ben bir şey mi yaptım?
PATRON: (Çekinir, oradan uzaklaşır) Yazık yazık. Üçünüzden birini çıkaracağım, öbür ikinize de
göz açtırmayacağım, görün bakalım. Sizler gibisi sokakta sürüyle. Gümrüğe gidilip yarın ki
12
yüklemenin işlemleri yapılacak, hızlandırmak lazım yoksa yükleme yatar. (Lautherbach’a) Sizin
elemanlar mı vardı gümrükte ha?
SCHULZ: Onların devri bitti. Ben yardımcı olayım!
PATRON: O halde siz limana gidin. (Lautherbach’a) Kilere git, beş ton un çuvallara dolacak! Öyle
süslü püslü dolanmak yok. Biraz da hamallık yap! (Lautherbach sallana sallana giderken Pinneberg
makineyi kucaklar) Dur!
PINNEBERG : (Kucağında yazı makinesiyle öyle durur) Buyrun efendim!
PATRON: Saman işini yazacaksın değil mi? Tır için nakliye parası yatmış mıydı?
PINNEBERG: Tamamdır efendim, bir imza kaldı. Birazdan gidip halledeceğim.
PATRON: Öğleden sonra hepiniz hazır olun, yarınki yüklemenin mallarını ayarlayacağız. Bundan
böyle çuvallar kapanırken de başında durulacak. Hatta tartma, taşıma işlerine de bakacaksınız.
Rasyonalizasyon!
PINNEBERG: Olur efendim.
PATRON: Sen benim yerimde olsan kimi atardın?
PINNEBERG: Valla ne diyeyim efendim? Arkadaşlar için bir şey diyemem.
PATRON: Peki ya kendin için?
PINNEBERG: Kendim için mi, yani nasıl desem?
PATRON: Nasıl desemmiş, korkak herif. (Çıkarken) Ayın son günü öğlen on iki'ye kadar içinizden
birini çıkaracağım. Kim demiş Firmam batıyor diye.
SAHNE 6
(Perde kapanır. Sahne önünde Emma elinde yarı dolu bir torba alış verişte. Pinneberg etrafı
kollayarak yaklaşır.)
PINNEBERG: Akşama ne yemek var bayan? (Kız şaşırır döner) Şşş! Öğlen arasındayız. Çaktırma
sakın.
EMMA: Hep böyle mi görüşeceğiz biz?
PINNEBERG: Pazar günü nöbetim yok. Uzaklara gideriz ha, söz, yüzüklerimizi de gerine gerine
takarız!
EMMA: Söz ama tamam mı? (Bir an Pinneberg’e doğru yönelir. Sonra hatırlar ve hızlıca sırtını
döner.) Ne o prensim, sapsarısın, bu kadar korkacak ne var, kimse görmüyor işte.
PINNEBERG: Olan oldu bugün. Patron olacak odun herif bugün açık açık söyledi. Üçümüzden
birini çıkaracakmış, ayın son günü pazartesi on ikiye kadar.
EMMA: Olamaz!
PINNEBERG: Düşündüm de, diyorum ki, gitsem ona durumu açsam bir güzel, desem ki ben
evliyim, evli insan sokağa atılır mı, hangi vicdan kabul eder, desem ha!
EMMA: Bu kadar işsizi hangi vicdan sokağa attı?
PINNEBERG: Niye canım, bizim Patron odundur filan ama iyi insandır, pek ince düşünmez yalnız,
ona iyice anlatmak gerek. Bakın bir de çocuğumuz olacak, üç vatandaşı birden aç mı bırakmak
13
istiyorsunuz, dedim mi...
EMMA: Onun da umurundaydı.
PINNEBERG: Senle de hiç konuşulmuyor canım.
EMMA: Baksana prens, sen hakikaten biraz babam ve ağabeyimin dediği gibi. İşverene içini
dökmekten ne hayır gelir?
PINNEBERG: Sen de aynen babanın kızısın yani.
EMMA: Bak. (Elde olmadan bakışırlar ) Yok yani bakma da dinle. Ben senin yerinde olsam ne
yaparım biliyor musun? Patronla değil, öbür iki arkadaşınla konuşurum. Onlar için de aynı şey
geçerli değil mi?
PINNEBERG: Evet.
EMMA: Eee, üçünüz bir olursanız, üçünüzü birden atamayacağından hiçbirinizi atamaz.
PINNEBERG: Bu fena fikir değil yahu. Aklıma yattı. Boşuna mı diyorum sen benim uğurumsun
diye. Umarım kalleşlik yapmazlar.
EMMA: Yapmazlar, yapmazlar. İş arkadaşları birbirine niye kalleşlik yapsın?
PINNEBERG: Birileri geliyor, hadi… (Tüyer)
EMMA : (Pinneberg'in gittiğini fark etmeden sürdürür) Yok yok her şey iyi olacak. Niye kötü
olalım hem? Ne suçumuz var? Çalışmaksa çalışkanız. Tasarrufsa bizden tutumlusu yok. Kötü ruhlu
insanlar hiç değiliz. Bir de oğlumuz olacak. Onu da seviyoruz. Niye kötü gitsin halimiz? Niye?
Niye yani? (Işık)
SAHNE 7
(İş yeri çuvallar, üç çalışan bir yandan çuval taşıyor, bir yandan da ellerinde kalem kağıt çuval
tartıp, çeki listesi tutuyor. İrrasyonel bir çalışma kaosu oluşturulacak)
PATRON: Rasyonalizasyon! O kadar! Kapatılan her 10 çuvaldan birini kontrol edeceğim.
(Taşıyanlardan birine toslar. Herkes birbirine toslamakta) Hadi çabuk! (Kantara ve ardından
Schulz’a bakar) Hani çuvalın darası? Çuval iki kilo değil üç kilo çeker efendiler. (Schulz ters ters
bakınca geri çekilir) Dikkat edelim. Fazla buğday hediye edecek halimiz var mı? (Lautherbach’a )
Doğru tart kontrol edeceğim ha! (Bir çuval taşırken açılı verir) Kim bağladı bunu? Bir çuvalı doğru
dürüst bağlatamıyorsunuz, hanım evlatları! (Pinneberg’e) Öyle fazla fazla tartmak yok, silme gibi
olacak, elin alışmadı mı hala? (Lautherbach’a) Aptal aptal bakma, işine gelmiyorsa buyur kapı açık!
(Schulz’a) Kaç çuval oldu?
SCHULZ: Yirmi üç.
PATRON: Böyle yavaş olmaz. Büro elemanlarım gayretli olmazsa işçilere ne diyeyim? Bütün
çuvallar bitmeden şuradan şuraya gitmek yok. İş bitene kadar mola da yok!
PINNEBERG: (Kulise doğru kaygılıca) On çuvaldan birisi buraya unutmayın. Biraz çabuk!
(sessizce) Çabuk yoksa gece yarısına kadar buradayız.
KUBE: (Getirdiği çuvalı bırakır ve Pinneberg’e) Dört bin dokuz yüz!
PATRON: Ne, Dört bin dokuz yüz mü? Beşbin kilo diye aldık bu partiyi? Buraya getirene kadar yüz
kilo ne oldu? Yüz kilo nereye gitti? Yeniden tarttırırım ha!
14
KUBE: Buğday bu. Sıcaktan kendini çeker. Zaten ambara geldiğinde adamakıllı yaştı.
PATRON: Ben ha, bana yaş buğday kazıklayacak köylü anasından doğamaz! Yalan. Çoluk
çocuğuna götürdün değil mi? Kendini çekmiş diyor bir de. Çalınmış belli. Hepiniz buğday faresi
gibi.
KUBE: Bana bak efendi. Bu yaşa gelmişim hırsız yerine koyamaz beni kimse! Haram ekmeğe el
sürmem ben! Bizim birliğe şikayet edeceğim seni, sendikaya da. Hırsız demek neymiş görürüz
bakalım.
PATRON: Ne dedim ki ben? Hırsız dedim mi? Sana hırsız dedim mi? Fareler çalıyor dedim, oraya
buraya niye kapan koyuyoruz? Bu hırsız mahlukIara bir ilaç daha serpelim ha?
KUBE: Burada herkesin önünde dedin efendi. Buğdayı sen çaldın, çoluk çocuğuna götürdün dedin.
PATRON: Hiç de demedim. Ben sana hiç böyle bir şey demedim. (Lautherbach’a) Siz söyleyin ben
ona hırsız filan dedim mi?
LAUTHERBACH: Ben bir şey duymadım efendim.
PATRON: Duy duy bak. Siz, (Pinneberg’i işaret eder) siz bir şey duydunuz mu?
PINNEBERG: (Ulana sıkıla) Ben, yok, yok, hayır, bir şey....
PATRON: İşte bak. Hep iftira edersin zaten. Sendika temsilcisi olmakla böyle mi yapılır? Öbür
işçileri de zehirliyorsun, yazık.
KUBE: Uzatmağa gerek yok efendi. Bilen biliyor. Sen yolunu biliyorsan ben de biliyorum.
Kimseden korkum yok benim.
PATRON: Sen artık hepten ihtiyarladın, ne dediğini ne yaptığını bilmiyorsun. Ben hep senin
iyiliğini düşünüyorum oysa yazık. (Pinneberg’e) Benim büroya bir çıkmam gerek. Siz nezaret
edeceksiniz işe. Dikkat edin, iş yetişecek, mola yok. Buradaki işin sorumluluğu size ait.
KUBE: (saate bakar, kulise doğru seslenir) Mola!
PINNEBERG : (Telaşla ) Gözünü seveyim yapma, mola yok dedi gitti, gördün.
KUBE: Bizim toplu sözleşme böyle bey, onun keyfine göre değil.
PINNEBERG: Ama beni sorumlu bıraktı, kabak benim başıma patlayacak; ne olur.
KUBE: Bana ne, bana hırsız fare dediği zaman senin kulağın duydu mu?
PINNEBERG: Ah benim durumumu bilsen baba, bir bilsen!
KUBE: Biliyorum Bey, biliyorum. Herkes sizin gibi düşünüp, sizin gibi yapsaydı, patron efendiler
hepimizi zincire vurur bir lokma ekmek uğruna kırbaçla çalıştırırdı. Eeh, daha gençsin, daha çok
yaşayacaksın umarım, çok görürsün böyle, efendilerin kıçına girmekle nereye varıldığını.
KUBE: (Kulise) Mola, mola, haydi! (Pinneberg’e) Memur Beyler devam etsin isterlerse. (Çıkar)
PINNEBERG: Bu işin sonu tatsız.
LAUTHERBACH: Tatsız ne, sonu yok bu işin, yok.
PINNEBERG: Bir şey de yapamıyoruz ama baksana. İşçilerin yanında ne hale düştük. Onların aklı
daha iyi.
SCHULZ: Ne demek?
LAUTHERBACH: Ne yapalım diyorsun yani?
15
PINNEBERG: Ne yapacağız. Üçümüze de demedi mi, birinizi atacağım diye. Kalanlara da göz
açtırmayacağım dedi, yani aynı hesap.
SCHULZ: Öyle mi? Sen çok şey biliyorsun! Söyle ne yapalım, neymiş işçilerin aklı yani?
PINNEBERG: Bir karar verelim. (İşçileri gösterir) Bunlar neye dayanıyor, birliklerine. Biz de
üçümüz birlik olalım. Birimizin çıkışını verdi mi, öbür ikimiz de işi bırakacağımızı söyleriz.
Üçümüzü birden atacak hali yok ya. Bak işçilerin hepsi durunca yaşlıya bir şey yapabildi mi?
SCHULZ: (Sinsice) Anladım, şimdi anladım.
PINNEBERG : İyi Öyleyse, sen razı mısın?
LAUTHERBACH: (Diğer ikisine bakar, sinsice) Ben varım.
KUBE: Mola tamam. Memur beyler hazırsa devam edebiliriz.
PINNEBERG: Söz mü?
LAUTHERBACH: (sessizce) Söz.
PINNEBERG : (Schulz’a) Ya sen?
SCHULZ: (Yarım ağız) Tabii tabii. (Işık.)
Ekonomi tıkırında
Kriz var kriz var, bunalım var
Demek ki ne yapmalı
Paradan at üç sıfır
Artsın öyle fiyatlar
İşçi fazla at gitsin
Hayatta başarılar
Hayatta başarılar
Of bunaldık, bir daha!
Paradan at üç sıfır
Artsın öyle fiyatlar
İşçi fazla at gitsin
Hayatta başarılar
SAHNE 8
16
(Yükleme sonrası büro. Yalnız Pinneberg var çalışıyor)
PATRON: Yarın pazar nöbetini sen tutacaksın.
PINNEBERG: Ama benim sıram değil.
PATRON: O izin istedi.
PINNEBERG: Aman efendim mümkün değil. Olsa memnuniyetle tutarım bilirsiniz.
PATRON: Bak, miting var dedi anlıyor musun? İzin verdim bir kere. Bakarsın bir darbe olur
yeniden bunlar başa geçer. Arayı açamam anladın mı?
PINNEBERG: Ya…
PATRON: Onunla da konuştum. Ev toplantımız var dedi. Zaten hassas olan ekonomik dengelerimi
riske atamam. Sen tarafsızsın! Senin öyle hiçbir işin yok. Niye itiraz ediyorsun?
PINNEBERG: Gerçekten mümkün değil efendim. Yoksa istemez miyim?
PATRON: Ben kendim mi kalayım yani?
PINNEBERG: Hayır ama bir çare bulunamaz mı diyorum acaba?
PATRON: Bulunur elbette. Firmam çaresiz mi demek istiyorsun? Oysa ben seni düşündüm, onun
için senin kalmanı istedim. Sense beni hayal kırıklığına uğrattın. Çok yazık.
İşsizlik pahalılık
Konjonktür enflasyon
Milletçe fedakarlık
Kriz bunalım derken
Bilançoya bir baktık
Bu yıl iki misli kar
Hayret şu işe bak sen
Nerden geldi bu karlar
Kime gitti bu karlar?
Kim kazandı bu işten?
Aman kimse sormasın
Aman kimse duymasın!
Ekonomi tıkırında.
SAHNE 9
(Sahne önü. Pinneberg ile Emma Pazar gezintisinde. Tavandan sarkan bir salıncak kullanılabilir.)
17
PINNEBERG: Her yer göz alabildiğine orman, su, dağ…
EMMA: Mis gibi mantar kokuyor. Giderken toplayalım mı?
PINNEBERG: Ama uğurum ya zehirli olanlardansa
EMMA: Annem olsa hemen anlardı. Aaa prensim bak uçurtmalara…
PINNEBERG: Şu tepenin arkasından uçuruyorlar.
EMMA: Ama nasıl oluyor da bu kadar havalanıyor.
PINNEBERG: Uçurtmanın orantılı yapılması çok önemli. En önemlisi de kuyruk kuyruk olmadan
hayatta uçmaz.
EMMA: Nasıl yani o kuyruk mu uçuruyor?
PINNEBERG: Tek başına olmasa da evet…
EMMA: Ah, bugün hiç bitmese. (Pineberg’in elini tutup yüzükleri güneşe doğru uzatır) Tut güneşe
inadına parlasın, şöyle, tam şöyle, hah!
LAUTHERBACH: Ooo ne yapıyorsun burada? Sen nöbette olmalıydın?
PINNEBERG: (Aceleyle elini çeker) Asıl senin nöbetindi bugün. Hani gösteriniz vardı? Çok
alçaksın.
LAUTHERBACH: (Biraz bozulmuştur) Erken bitti… (pis pis gülerek üste çıkar) Yengeyle
tanıştırmayacak mısın?
EMMA: (Çekingen) Merhaba!
LAUTHERBACH: Sözleşmeyi unutmuşsun galiba dostum.
PINNEBERG: Bunun sözleşmeyle bir ilgisi yok. Biz sadece…
LAUTHERBACH: Yüzüklerde parlıyor… Altın olmalı! (gülerek çıkar)
PINNEBERG: Eyvah, bitti bu iş. Tam da yarın ayın son günü. On ikiye kadar, bitti bu iş.
EMMA: Çok kötü oldu? Ama neden bitsin? Belki de söylemez!
PINNEBERG: Ne biçim sırıtıyordu giderken görmedin mi?
EMMA: Yok yok söyleyemez sende mitingin yalan olduğunu söylersin Patrona diye korkar.
PINNEBERG: Umarım Uğurum benim! (Işık)
SAHNE 10
(Büro. Pinneberg en düzgün giyimiyle masasına geçmiş iş başında. Lauterbach girer. Kafası gözü
sarılı, mitinge gitmiş izlenimi vermektedir. Hiç bir şey demez.)
PINNEBERG: Günayd... Aa! Ne oldu, geçmiş olsun? (Ses yok) Haa, dünkü gösteriniz (alaycı)...
(Lauterbach çok ters bakar) Halbuki dün hiç bir şeyin yoktu. Ama üzülme biz arkadaşız.
Üstelik Patron anlamasın diye senin işlerini de ben yaparım.
PATRON: (Girer ve doğru Pinneberg'e ) Eveet Bayım. Sizin işinizi başkasına verdim bugün, 11'e
kadar bitirip dönecek. Siz bu köşelerde heder oluyorsunuz. Güzelim pazar günlerinden sonra, bu
şıklıkla, size göre iş değil burası, değil mi efendim? İşte böyle... (Lauterbach'ı görür.) Gene mi?
18
Kilere filan git bari, kaybol böyle görünme sakın müşteriye.(Lauterbach çıkar) Tuu! (Ne yapacağını
bilemez, bakmaksızın Pinneberg'e buyurur) Yılbaşından bu yana yapılan yüklemelerin hesaplarını
çıkar, üç aylık mahsubunu yap, saman teslimatını iyi kontrol et, yine çavdar yerine yulaf samanı
kazıklamasın herifler! Hadi durma!
PINNEBERG: (fırlar) baş üstüne efendim! O yüklemelerde ben bulunmadım ama tüm detaylarını
biliyorum.
PATRON: Iyi, iyi. İşini biliyorsun tamam, ne demek istiyorsun yani? Off! (Çıkar)
PINNEBERG: (Yalnız. Gözleri sevinçle parlar) Uğurum, uğurum! Sıyırdık, yaşasın, bir ay daha
sıyırdık! (Dosyaları alır) Bu iş en az üç günlük. 12'ye kadar beni atmak istese böyle işi niye versin?
(Dosyaları açarken) Oğlum, sen de korkma! Seni de gördü, gizlemek yok, işsizlikten korkma
kurtulduk oğluşum... Eveet, yılbaşından bu yana ilk yükleme… (Düşünür) Demek ki burasına geldi,
mitinginden de gösterisinden de başkanından da dedi adamcağız…eee haklı… böyle de işe gelinir
mi, işine, zinde, taze, verimli geleceksin... (Birden aklına gelir) Hii, Ben hıyar kafa, ah hıyar kafa,
birimizi atarsa hepimiz çıkalım diye ben dedim. Ben kendi ağzımla, yuh aptal kafa! Tuu. Üçümüzü
birden atamazmış, bok atamaz, nesine minnet, işsiz dolu. Ne güzel sıyırmıştık... (Ortalıkta dolanır)
Ne yani beni atsa onlar sözlerinde duracaklar mıydı sanki. Laf. (Rahatlar gibi olur. Yerine
oturacakken ) Olmaz. Böyle rezilliğin utancı yeter. Ah uğurum şuracıkta bir görünüversen, gene
sana bir soruversem. Ulan onun kafası ne güzel işliyor be, hiç böyle karıştırmıyor, dosdoğru bakıp
söylüyor.
PATRON: (Ani girer. Pinneberg irkilir) Bayım!
PINNEBERG: Buyrun efendim! Yılbaşından bu yana tam 30 yükleme yapılmış ve…
PATRON: En ciddi, en iş bilen, en çalışkan elemanımsın.
PINNEBERG: Teveccüh…
PATRON: Ama yazık ki seni işten atmak zorundayım...
PINNEBERG: (Donar) Efendim? Ne sebeple?
PATRON: Ne sebeple? (Duraklar) Sanki bilmiyor! Seni çıkarıyorum işten o kadar!
PINNEBERG: Efendim yapmayın. Evliyim ve çocuğum olacak…
PATRON: Hah tamam işte. Yani, demek ki, karınla ve doğacak çocuğunla gezmeğe çıkmak için
Pazar nöbetini kabul etmediğinden. Sözleşmede ki evlilikle ilgili maddeye uymadığından.(Çıkar)
İşte bu madde senin gibi bir kadın görüverince firma çıkarlarını bir yana itiveren sorumsuzlar için
konmuştu.
PINNEBERG: (İçeri giren Schulz’a yönelir) Hah, iyi ki geldin! Beni işten attı. Ne sözleşmiştik?
Sözünü hatırlıyorsun değil mi? Üçümüzü birden işten atamaz. (Patron arkasındadır)
PATRON: (Schulzla işaretleşir) Demek bu da doğruymuş. Aferin bayım, bir bu eksikti, işçilerin aklı
ha!
PINNEBERG: (Schulz'a döner) Söyledin demek? İt oğlu it!
LAUTHERBACH: (Girer) Sen de bizi aldatmışsın ama, evlenmişsin bizden saklamışsın. Değil mi
efendim?
PINNEBERG: (Lauterbach'a saldırmak ister) O mor gözüne gerçek bir yumruk istiyorsun sen!
PATRON: (Sakin araya girer) Dışarı bayım, bitti bu iş, ihbarsız, tazminatsız. (Pinneberg kravatını
19
düzelterek hırsla çıkar) Hadi işinizin başına sizde. Onu gönderdik ama muhasebeyi kim yapacak ha?
Şu hale bak! (Çıkar)
LAUTHERBACH: Gözümü morartacakmış. Kızıl kancıklar!
SCHULZ: Bize yaptığı oyundan belliydi komünist olduğu. Pis düzen düşmanı!
SAHNE 11
(Emma ve Pinneberg daha önce kır sahnesinde kullanılan salıncakta. Birbirlerinden adreslerini
gizledikleri mektuplar yazıyorlar.)
Kücük adam ne oldu sana
Küçük adam ne yaparsın
Utkun kararırsa birden
Efkar basarsa her yanı
Mutluluk hayal olursa
Ağlamak gelirse içinden
Sıkıntı gider mi bir yana
Açar mı kara bulutlar
Yeni umutlar doğar mı?
Güzel olabilir mi yarın
Sen bu kafada gidersen.
(Pinneberg kafasını diker kravatını düzeltir)
İnadım inat de bakalım
Düzelt kravatını da
Kafanı düzeltme sakın
Senin yerin başka ama
İşsizlerin yeri parklar
Ah bu çarkı kırık dünya.
EMMA: Sen kime yazıyorsun?
PINNEBERG: Ben mi? Hiç, daha eski patronumun firmasına. Yeni bir yer açtığını duydum
demiştim ya…başvuru için… Sen?
EMMA: Ben kime yazsam diye düşünüyorum.
PİNNEBERG: Deminden beri yazıyorsun ama. (Bakışırlar, gülümserler.) Bu günle otuz dokuz.
EMMA: Gün saymayı bırak. Tek biz değiliz. Her geçen gün yenileri ekleniyor işsizlere. Krizi de
bahane ediyorlar. Herkes olağan karşılıyor. İşsizler ordusu diyorlar ya işte bu doğru.
PINNEBERG: (Gülümser) Bu kadar savunmasız ordu olur mu?
EMMA: Hiçte savunmasız değiliz aslında. Ben biliyorum kimlerle hareket etmemiz gerektiğini
20
ama…
PINNEBERG: Benim eski iş arkadaşlarımınkilerle mi?
EMMA: Yok deve! Ne hayrını gördün onların? Sana en büyük kötülüğü onlar yaptı! Birisi 80 yıl,
diğerleri de son 10 yıldır başımızda.
PINNEBERG: Her yerde onlar ve adamları var. Belki de ancak onlar düzeltir. Geçenlerde yolda
yakaladı beni. Evlerden birine yerleştirebileceğini söyledi. Her semtte birçok evleri var. Dersler
falan oluyormuş yalnız onlara uymak gerek…
EMMA: Aklını mı kaçırdın sen? Sen iyi değilsin prensim! Gel eve gidelim de bir bezelye çorbası
yapayım ben sana. Bir de…
PINNEBERG: Bir de ne? Evde lamba bile yakamazken... Sahi Uğurum sen kimlerden
bahsediyordun hani onlarla olmamız lazım derken…
EMMA: (Sessiz kalır)
PINNEBERG: Ağabeyin gibilerden… Ama Uğurum biz onlardan farklıyız…(Emma bir şey diyecek
olur vazgeçer.) Elindeki kitap ne?
EMMA: (Sevinçle gösterir) Bugün çöpleri atarken buldum.
PINNEBERG: "Anneliğin Esrarı" Ne yazıyor bunda? "Evet, çocuğun doğmasıyla beraber mutlu ve
aydınlık günler de başlar". (Bakışırlar. Emma'nın karnına bakar) Belli oluyor artık.
EMMA: Olacak prensim, güzel olacak her şey. Birbirimizi hiç bırakmayalım!
PINNEBERG: (Sarılırlar) Uğurum benim! (Işık)
SAHNE 12
(Sahne önünde Pinneberg tek başına mektup okuyor)
PINNEBERG: “Sözlerime gücenmediğine sevindim. Haklı olduğumu görüyorsun. Baba ocağına
gelin siz. Hiç çekinmek yok. Ağabeyiniz hapiste, ama yanımızda gibi. Benim işsizlik sigortasıyla
idare ederiz. Annenizin yevmiyesiyle de aynı kazandan geçiniriz. Kızıma da söyle, diretse de
akıllıdır. Orada garip kalmayın. En kötüsü garibanlıktır. Buradan oraya ne yapabiliriz ki? Ama
burada olursanız, iş bulamasak da yapacak çok şey var"
EMMA: (Koşarak gelir) Her yerde seni arıyorum. Annenden cevap geldi.
PINNEBERG: Nasıl?
EMMA: Nasıl olacak, ben yazmıştım, annene yazmışım, göstermedim sana.
PINNEBERG: Hani hiç bir şeyi gizlemeyecektik?
EMMA: Ama bu başka. Sen bırakmazdın yoksa. Bak boşuna değilmiş. Çok büyük bir mağazada
tezgahtarlık bulmuş. Kurtulduk. Metropolde tam sana göre iş. Oğlan doğunca ben de iş bulurum
orada. Hadi.
PINNEBERG: Büyük mağazada tezgahtarlık mı?
EMMA: Evet prens!
PINNEBERG: Annemin oraya ha! Hadi bakalım!
EMMA: Elindeki ne?
21
PINNEBERG: Hiç.
EMMA: Hani birbirimizden hiç bir şey gizlemeyecektik.
PINNEBERG: Ama bu başka, babandan mektup.
EMMA: Nasıl?
PINNEBERG: Nasıl olacak ben yazmıştım, sana göstermedim. Eski patronuma ne yazacağım,
foyası meydana çıkmasın diye eski tezgahtarlarından hiçbirini almayacağını çoktan öğrenmiştim.
(Emma mektubu kapar.)
EMMA’NIN BABASI: (Baba sahnenin sol yanından çıkar, üzerine nokta ışık) Durmayın gelin, iş
bile buluruz belki, gençsiniz nasıl olsa. Yalnız bizim bulacağımız iş ütülü olmaz herhalde.
Gelmeseniz de gücenmeyiz. Yolunuz açık olsun. Ama söylediklerimi unutma. Gücenmeden düşün.
Sormadan yazıyorum, ağabeyinizin de selamı var. Gözlerinizden öperim. (Babanın ışığı söner.)
EMMA: Oraya dönmeyelim diyordum ama ne yapsak?
PINNEBERG: Bilmem. Ben de annemin orayı istemiyordum ama… Tezgahtarlıksa… Hatta büyük
şehir, belli olmaz belki kendi dükkanımız bile olur ha?
EMMA: Ya o koca yerde hem işsiz, hem de yapayalnız kalırsak? Prensim sen bilirsin, yalnızlık
işsizlikten de kötü.
PINNEBERG: Ama orada iş kesinse… mektubu ver bakayım…
EMMA: Bak. (Pinneberg’e uzatır. Anne sahnenin sağ yanından çıkar, üzerine nokta ışık)
PINNEBERG’IN ANNESİ: Sevgili gelinim. Benim delikanlı tabii eskisi gibi asidir. Bu nasıl şey,
oradan bile atılsın? Derhal gelin. Onun sevmeyeceği biri, çok büyük bir giyim mağazasında ona
göre bir tezgahtarlık buldu. Ayın birinden önce burada olun. Çok düşündüm, nihayet yazmaya karar
verdim. Onun için geciktim. Gelmeden haber verin. Anneniz. (Annenin ışığı söner.)
PINNEBERG: Metropole gidelim ha.
EMMA: Sen bilirsin.
PINNEBERG: Hadi haber ver!..
EMMA: Olur.
(Emma koşarak çıkar, müzik girer daha sonra Emma elinde valizlerle gelir. Diğer oyuncularda
valizlerle yolcuları oynarlar.)
Kalkıyor kalkıyor
Dokuz on beş treni kalkıyor
Çabuk herkes binsin
Yeni umutlara kalkıyor
Kalkıyor kalkıyor
Dokuz on beş treni kalkıyor
İKİNCİ PERDE
22
SAHNE 13
( Anne sahnenin önünde elinde Emma’dan gelen mektup duygulu ve heyecanlı bir şekilde okuyor
arada da beklediği belli. Düşünceli, yorgun, biraz çökük, fakat kentli orta giyimde ve makyajlı.
Emma ve Pinneberg salondan sahneye doğru gelir. Eşyaları evlendiklerindeki kadardır.)
EMMA: (Coşkulu, hareketli, heyecanlı) Anne! Anne! İşte orada!
ANNE: (Boynuna atlayan Emma’ya sarılır daha sonra, çekingence oğluna… Pinneberg mesafelidir.
Emma’ya) Hoş geldiniz evladım. Mektubunuz ne güzeldi, yanıma aldım.
EMMA: Yazdığıma iyi etmişim değil mi anne? Çekinecek ne varmış. Eşyamızın da hepsi bu, bagaj
yok, her şeyi burada yapacağız anne!
ANNE: Hiç bir şeyiniz yok mu?!
PINNEBERG: (Soğuk ve gergin) Hadi gidiyor muyuz?
EMMA: Yakınsa yürüyerek gidelim. Şehri hemen görmek istiyorum, içinden, yakından.
ANNE: Biraz… Uzak… Kızım.
SAHNE 14
(Perde açıldığında evde Jachman içki içiyor. İki kişilik hazırlanmış bir ev. İki koltuktan birinde
silahını temizliyor aynı zamanda puro ve içki içiyor Ortada bir sehpa.)
ANNE: İşte burası! Biraz dağınık kusura bakmayın çocuklar.
JACHMANN: Ooo, kimlerle müşerref oluyorum efendim?
ANNE: Oğlum ve gelinim. Yani kızım. (Pinneberg tokalaşmaz.) Kendinize bir yer bulup oturun
çocuklar.
JACHMANN: Oğlun? İyi. Hiç duymamıştım. İyi. Gelinin? Gelinin de var demek. Çok iyi. (Kızın
elini öper) Bayan! Müşerref oldum.
ANNE: (Sakin, kararlı) Saçmalama kaç kere bahsettim biliyorsun. Hem oğluma mağazada iş
ayarladın. Aybaşında iş başı yapmak üzere… Sen ayarladın. Aybaşı yarın biliyorsun!
JACHMANN: (Böbürlenerek) Ben? Neler yapmışım ben, hiç haberim yok. Bugünkü günde iş
nerde? (Oğlanın iyice gözleri açılır, kız şaşkın.)
ANNE: Ya sabır! Sen söyledin, kesin tamam dedin. Bende oturdum mektup yazdım.
JACHMANN: Yanlış efendim. Yanlış. Sen yanılıyorsun.
ANNE: Ne yapmaya çalışıyorsun sen?
JACHMANN: Efendim? Evet yani iş falan, sanki öyle bir şeyler hatırlıyor gibiyim. Ama oğlundan
hiç söz etmedim. Hiç.
ANNE: (Kızgın ve bir an çaresiz) İyi.
JACHMANN: Kesin, tamam demişim ha? Ben bir şeye kesin dedim mi kesindir. Bıçak gibi. Mal
geldi, Kesin! Polis ayarlandı, kesin! Adamın hesabı kesildi! Kesin!
ANNE: Kes artık şunu!
JACHMANN: Kesin! Kesin dedim mi kesin! Sahi ya, dün akşam mağazanın personel şefiyle
23
beraberdik. Niye hiç bir şey söylemedi o pezevenk? (Kıza döner) Affedersiniz madam.
PINNEBERG: (Patlar, ayağa fırlar) Anne, ne demek oluyor bütün bunlar? Bu halimizde o kadar yol
parası verip buralara getirttin bizi, oyun oynamak için mi?
EMMA: Şşt, prens!
JACHMANN: Prens? Ooo, müşerref oldum ekselans.
PINNEBERG: (Kanı tepesine çıkmış) İşsiziz. Son kuruşları harcıyoruz. Buraya gelince işsizlik
sigortası da kesilecek belki. Ne olacak, ne olacak sonra ha? Bizi de karışık işlerinize alet etme
numarası mıydı yoksa?
JACHMANN: (Kıza işaret ederek) Güzel. Aferin. Çok güzel... (Anne dişlerini sıkarak yüzünü
kapatıp çıkınca) cık cık cık…
EMMA: Bayım dinleyin bakalım. Sizin kendi işleriniz bizi ilgilendirmez. Önceden de hiç mi hiç
bilmiyordunuz diyelim. Kabul. Ama sizin elinizde imkan var, çevre var belli. Tamam, öyleyse şu
andan itibaren yapın bizim işimizi.
JACHMANN: (Anne'nin çıktığı yöne) Bak bak dinliyor musun?
EMMA: Siz işsiz kalmanın, aç kalmanın ne demek olduğunu bilmezsiniz tabii…
JACHMANN: (Gülerek annenin olduğu yöne) Ben! Heh heh, bilmezmişim, duyuyor musun
meleğim?
EMMA: İyi bayım, biliyorsanız daha da iyi. Öyleyse şimdi kocama bir iş bulacaksınız, ne yapıp
edip bulacaksınız, tamam mı?
JACHMANN: Hah şöyle söyleyince ne güzel anlaşılıyor yahu. Prensinize (Pinneberg'e bakıp göz
işareti yapar) iş bulacağım. Bulurum tabii. O mağazadakiler sahibinden müdürüne kadar bana
mecbur. Nasıl bir iş olsun? Ne kadarlık mesela?
ANNE: (girmiştir) Erkek bölümünde tezgahtarlık.
JACHMANN: Mağazada? O kocaman kalabalık yerde her Allahın günü çalışmak ömür törpüsüdür
yahu. İster misin öyle iş? Hem ayda dokuz yüzden fazla vermezler ki.
PINNEBERG: Dokuz yüz?
ANNE: Sapıtma gene. Tezgahtara dokuz yüz nerde? En fazla yedi yüz elli verirler, olsun.
JACHMANN: (Hince) Durun yahu. Bakın ben size bir şey diyeyim. Ben arkadaşlardan biriyle
konuşayım. Size kenar bir semtte küçük şirin bir dükkan açalım ha?
PINNEBERG: (Gözleri parlayarak) Dükkan?
JACHMANN: (Anne sertçe "sakın" işareti yapar) Her çeşit iş çevrilir orada. Yükseltirim sizi, iş
adamlığına kadar.
EMMA: (Baştan kararlı) Hayır! Erkek reyonunda tezgahtarlık olacak! Sağlam, sözleşmeli, işi belli,
parası belli.
JACHMANN: Hah şöyle söyleyince ne güzel anlaşılıyor yahu. Tamam, benim için bir dakikalık iş.
Zaten dün akşam halletmiştik. (güler) Yarın sabah mağazada. Kesin! Bayan, müşerref oldum.
(Anne'ye) Kızma meleğim. Bugün ne kadar güzelsin. (Kadını itekleyerek odadan çıkarır. Sevişeceği
anlaşılır. Kadın zorla itaat ederken ışık azalır, Pinneberg'le Emma'ya lokalleşir)
PINNEBERG: Uğurum, gör işte. Boşuna mı mektup bile yazmıyormuşum?
24
EMMA: Ne olmuş, annenin elinden bu kadar geliyor ne yapsın? Hem bu iş olursa gene kendi
başımızın çaresine bakarız biz, oradakinden bile iyi oluruz.
PINNEBERG: Bu herifi gözüm tutmuyor benim. Büyük mü, küçük mü onu bile anlayamadım.
Yalnız pis işler içinde olduğu belli. Haksız mıyım?
EMMA: İş bulsun da kendisi ne yaparsa yapsın.
PINNEBERG: Onun bulacağı işte ben ne kadar sağlam olurum ki?
EMMA: Kendi bulacağımız işler farklı mı?
ANNE: (Üstünde süslü bir sabahlıkla sessizce gelir.Elinde 2 yatık ve çarşaf) Çocuklar, size oda
vermek isterdim ama görüyorsunuz. (Aceleyle elindeki yastıkları bırakır) Buralarda şöyle ayarlayın
bir şeyler artık... Kusura bakmayın.
EMMA: Biliyoruz anne. Yarın hemen ben de ev arayıp bulacağım, şu iş olsa.
PINNEBERG: (yarım ağız) O dükkan dediği neydi?
EMMA: Sakın ha!
ANNE: Aslı faslı yok onun. Elinden gelse önce kendine yapardı öyle işleri. Bunun başındakiler ne
derse onu yapar bu. Kaç yıldır buyuz biz. Bata çıka gidiyoruz işte. Bakalım sonu nereye… Neyse...
Yarın sabah gidip mağazada personel şefine çıkacaksın.
PINNEBERG: Çıkacağım.
ANNE: Adama bir şey söylemeyecekmişsin. O bilirmiş yapacağını.
EMMA: (Koltukların minderlerinden yer yatağı hazırlamıştır) Hadi sen uyu prensim. Yarın enerjik
taze görünmen gerek.
ANNE: Sen de uyu kızım, bu hamile halinde fazla yorgunluk doğru değil.
EMMA: Belli oluyor mu?
ANNE: Hem de nasıl. Hayırlı olsun. (Jachmann'ın çağıran sesi gelir, aceleyle) Hadi iyi geceler.
PINNEBERG: (Uykulu) İyi geceler anne. (Uyur. Kadın, anne denmesinden memnun olur, elini
oğlunun başına koyar gibi olur bir an)
EMMA: İyi geceler. (Kadın sessizce çıkarken Emma kitabı açar) "Anne, büyük bir sevinç,
hassasiyet ve daima artan bir hayretle karnındaki yavrucuğun hafif darbelerine kulak kabartır"
(Kapatır) Hafif darbeymiş. Çimdikliyor sanki be. (Kafasını kaldırır) Bu ne biçim apartman dairesi?
Büyük şehir! Püf! (Işık söner,perde kapanır)
SAHNE 18
(Sahnenin sağ yanı aydınlanır. Pinneberg bankta)
PINNEBERG: Eyy koca gökdelen! Yarın beni de içine alacaksın. Burada çalışacağım. Dünyada bir
sürü kişi iş arıyor şu anda. Ben de güya iş buldum ya. Yalan üstüne, rezillik üstüne. Yarın bizim
babalıkla kavga etti mi ben gene sokakta... O on dokuzuncu katta, ben yerde, yerin dibinde…
Eskiden ortalık bu kadar işsiz dolu değildi. Her yanda kadın erkek… Bana saygın bir adam diye
bakıyorlar, yabancı... (Kravatını düzeltir ) Öyleyim de. Ama yerim neresi peki? Uğurum nerdesin?
O bunları anlamaz ki. Onu çamura koysan basacak taş bulur. Babasına, ağabeyine kızar… Ama
kafası onlarla… Eli, ayağı onlarla… Ağzı aynı lafları yapamıyor ama kendisi onlarla… Bir şey
25
söylenmez ki… Aslında haklılar… Ama ben yapamam…(Açıklara bakar) Büyük şehir! Büyük
binalar. En büyükler gökdelenlerde, şuralarda işte. Nutuklar buralardan çekiliyor: Sabredin!
Fedakarlık! Çalışın! Konuşmayın! Güvenin! Oturun! Kalkın! Dik durun! Eğilin! Bir ki... Hep
benden istiyorlar, ama bana kimse bakmıyor... (Çevresine bakınır) Bu işsizlerden ve ağaçlardan,
binalardan başka… Ben kimim peki? Kendimi şu kalabalığın dışında kendi gözümle bir görebilsem!
(Birden karar verir) Hah, uğurum, ev bulduysa ilk maaşımla en büyük aynalısından bir tuvalet
masası alacağım. O kadar! (Işık söner)
SAHNE 19
(Mobilya atölyesinin yanında eğreti bir merdivenle çıkılan küçücük kulübe tarzı bir ev. Sahnenin
orta gerisine kurulur. Marangoz sandalyede oturmuş bir şeyler kesiyor, arkasında paravana asırlı
testere vs. Yanında şarap şişesi)
PINNEBERG: Kirası neymiş peki?
EMMA: 200. Hiç bir şey değil.
PINNEBERG: Nasıl hiç bir şey değil?
EMMA: Bak şimdi. Nasıl çıkacağımızı anladın mı? Oda yukarıda arkada. Şu merdiveni koyup
dıngıdı dıngıdı…
PINNEBERG: Anlamadım. Bunun evini bombalamışlar mı nedir?
EMMA: Alakası yok. Burası adam gibi bir evmiş. İki katlı, her şeyiyle... Burada normal merdiveni
varmış.
PINNEBERG: Eee sonra ellerinden düşmüş kırılmış mı böyle?
EMMA: Yok canım. Bitişikteki sinema yüzünden. Sinemanın duvarı evin ortasına isabet edince
evin yarısı gitmiş. Öbür yarısı böyle kalmış. Unutmuşlar nerdeyse. Bu usta keşfetmiş, dükkan
yapmış. Yukarıyı da depo. Şimdi işleri kesatlaşınca şu merdiveni koyup yukarıyı kiraya veriyor.
PINNEBERG: Bu merdivenle dıngıdı dıngıdı… Hem de sen bu halinle… Mutfak var mı?
EMMA: Var.
PINNEBERG: Peki kira niye hem 200 hem de hiç bir şey değil?
EMMA: Kaçak kiralıyorlar da ondan. İmar kanununa aykırı. Onun için merdiven de devamlı
durmayacak. Ne yapalım hem bu semtte, hem müstakil, hem 200 ancak bu kadar.
PINNEBERG: Yani, sen buralara tırmanmayı göze aldıktan sonra, benim için...
EMMA: Sen bana bırak. Tekrar ev aramaktansa... Sen olur de yeter.
PINNEBERG: Eh, yani fena da sayılmaz aslında...
EMMA: (Sevinçle sarılır) Canım, canım canım! Burada kendi başımıza hiç değilse, karışan görüşen
yok, minnetsiz. Ne güzel!
PINNEBERG: Tamam, tuttuk gitti. Sen baş edebileceksen, sen razı olduktan sonra…
EMMA: Ben çoktaan...
MARANGOZ: Delikanlı, burası için para almıyorum, tamam mı, anlıyorsunuz.
PINNEBERG: Tabii.
26
MARANGOZ: Anlaştık değil mi?
PINNEBERG: Elbette.
EMMA: Iyi ya. (Pinneberg şaşırır) Off! Versene hiç değilse bir yüzlük peşin.
PINNEBERG: Haa şimdi anladım.
MARANGOZ: Tamam. Bayan işten anlıyor, bravo. Doğum yaklaşınca ne olacak diye hiç dert
etmeyin bayan. İlerleyince buraya bir ip makara tertibatı yaparız, ucuna da bir sandalye. Prensesler
gibi çekeriz sizi yukarı.
EMMA: Hadi prensim çıkalım da gör!
MARANGOZ: Ne?
EMMA: Yok bir şey. (Emma ve Pinneberg mutlu evlerine çıkarken Marangoz paraya bakar, cebine
koyar, içkisini diker ve çalışmaya devam eder.)
MARANGOZ: Şerefinize!
(Sahne Mağaza dekoruna geçerken şarkı girer)
KADINLAR: Ucuzluğu kaçırmam
Sabah akşam bakarım
Uzadı mı etekler
Bende hemen uzarım
Yaşşaaa
Ne ister ki metropol
Mutluluk için başka?
ERKEKLER : Akşamları caddeye
Düştüm mü tamam işim
İki tur beş de bira
Cenneti buldum derim
Haydaaa
HEP BERABER: Gitti gün geldi akşam
Bugün de böyle biter
Dünya yıkılmış ne gam
Metropol bakar geçer.
SAHNE 20
27
(Şarkı söylenirken mağaza dekoru oluşturulur.Askılıklar, ıkı küçük yuvarlak masanın üzerine
yığılmış elbiseler vs.)
PINNEBERG: Buyurun efendim. Ne emredersiniz?
KADIN 1: Kocam bir gece elbisesi istiyor. Senin ağzın yok mu hayatım? Kendin söylesene!
ADAM: Bir şey istiyorum…
KADIN 1: Pek güzel bir şeyiniz de yok galiba.
KADIN 2: Demedim mi öbürüne gitseydik şimdiye kadar alıp çıkmıştık bile. Sözüm dinlenmiyor
ki.
ADAM: Bir gece elbisesi istiyorum.
PINNEBERG: Bir smokin, derhal.
İKİ KADIN BİRDEN: Smokin mi?
KADIN 1: Kocamın smokini olmaz olur mu canım. Ne cehalet. Gece elbisesi istiyoruz.
PINNEBERG: (Bir ceket getirmiştir bile) Tabii efendim, giyiniz.
ADAM: Aman rica ederim bu da ceket mi yani. (Ama giyer bir yandan)
PINNEBERG: Omuzlarınızı biraz şöyle efendim…
KADIN 1: Sen de omuzlarını dik tutmayı öğrenmedin yani. Moruklar gibi sarkık. Bir doğru dürüst
dursana, ne bu sopa gibi?
KADIN 2: Siz burada oyalanıp durun bakalım.
KADIN 1: Bu daha iyi belki.
KADIN 2: Ay sen de bunu mu beğenebildin? (Adama) Sen söyle güzel mi bu şimdi?
ADAM: Off.İstemiyorum artık, giymeyeceğim, bakmayacağım… Sıkıntıdan patladım yani…
KADIN 1: Ne oluyor gene? Gece elbisesi istiyor musun, istemiyor musun?
ADAM: Sen istedin.
KADIN 1: Hayır sen istedin.
ADAM: Sen demedin mi herkes elbise giyecekmiş, sen smokinle yanlarında komik olursun diye?
PINNEBERG: (Bir ceket getirmiştir) Şuna bir bakınız hanımefendiciğim, muhteşem bir ceket.
Biraz fiyatı fazla ama sosyete giyemez, üstün bir şey.
KADIN 1: Bu gerçekten çok güzel.
KADIN 2: Sen de yani, her gördüğüne dalıp düşüyorsun. Bu ceketi demin gördük ayol.
KADIN 1: Ah şekerim o kadar da gerzek değilim yani.
ADAM: A bir de kavganız eksikti, gidiyorum ben!
PINNEBERG: (Gömleği ile gitmeye kalkar) Ceketiniz, efendim.
KADIN 2: Ben de gidiyorum, (Kadın 1’e) İlla kendi dediğini yaptıracak… Ben demedim mi öbür
mağazada şimdiye kadar...
KADIN 1: Ay gene başlama… (Hırlaşma başlar, ceketler elden ele gider, çekiştirilir)
28
ADAM: İyi öbür mağazaya gidelim de görelim bakalım.
KADIN 2: Benim zorumla mı yani?
KADIN 1: Yok kimin zoruyla?
KADIN 2: Hayır Efendim.
PINNEBERG: Ama şunu bir giyseydi... (Tezgahtar’a imdat ister gibi bir bakış fırlatarak, bakılmış
bir ceketi getirir) Ah nasıl yanılmışım, nasıl göremedim, İşte sizin ceketiniz efendim!
TEZGAHTAR: (Gelir. Çok alımlı bir tip.) Harika bir seçim yapıyorsunuz efendim. En şık gece
elbisemizin…
İKİ KADIN BİRDEN: (birbirlerine ve Tezgahtara bakarlar. Fısıltıyla) Aa o.. ValIahi o. O yaa.
TEZGAHTAR: Her zaman bulunmaz!
KADIN 2: Pahalı da olsa...
KADIN 1: Tabii. Nasıl buldun hayatım?
ADAM: E yani.
KADIN 1: Pantolonunu da lütfen.
PINNEBERG: Hazır efendim. (Paketlemiş verir. Alır giderler. Tezgahtar’a) Cehennemden kurtardın
beni sağ olasın!
TEZGAHTAR: Yoo, sen de çok usta tezgahtarsın ama.
PINNEBERG: Hayır, sende şeytan tüyü var.
TEZGAHTAR: Şeytan tüyü değil sosyete var bende.
PINNEBERG: Sosyete mi, sahi seni tanıdılar galiba.
TEZGAHTAR: Akşamları gittiğim spor salonundan. Sende gelsene, hem meslek sırrını
öğrenirsin…
PINNEBERG: Bana göre değil.
PERSONEL MÜDÜRÜ: (Aniden girer) Ooo beyler, ufak bir mola ha? Satış düşünülüyor mu bari
bu arada? Satış, satış, piyasa durgun, bir tezgahtarın maaşı kaç paralık satışla çıkıyor biliyor
musunuz?
TEZGAHTAR: Biz de şimdi çeşitli tezgahtar tiplerinden söz ediyorduk efendim!
PERSONEL MÜDÜRÜ: Ben bir tek tip tanırım tezgahtar için: Akşama en yüksek satışı yapmış
olan. Daha az satış yapan tezgahtar tipleri de yok mu, var ama benim mağazamda böyleleri
kalmayacak. Devam ediniz. (Gider)
TEZGAHTAR: Domuz! (Işık)
KADINLAR: Kozmetiğim tamam mı?
Yaşlanmamız gecikti
Gerçeğinden bana ne
Daha güzel sahtesi
Yaşşaa
29
ERKEKLER: Önde bir çıplak bacak
Memeler çağlayarak
Laf atmadan duramaz
Tütsülüyse kafalar
Haydaaa
HEP BERABER: Gitti gün geldi akşam
Bugün de böyle biter
Dünya yıkılmış ne gam
Metropol bakar geçer.
SAHNE 21
(Şarkı sırasında mağaza dekoru kalkar arkasındaki ev dekoru görünür. Emma evde Pinneberg’i
beklemekte. Gece. Ağzını bıçak açmıyor. Marangoz altta çalışıyor, arada bir şişeyi kafasına dikiyor)
MARANGOZ: Bugün maaş günü değil mi bayan?
EMMA: Değil!
MARANGOZ: Nasıl değilmiş, ayın ilk günü işte.
EMMA: Günüyse günü, kiranızı veririz korkmayın.
MARANGOZ: Haa onu kastetmedim canım. Benim demem o ki, bir erkeğin maaş günü eve bu
kadar geç kalması hayra alamet değildir. Ama senin Prens yapmaz böyle şeyler tabii.
EMMA: Yapmaz, asla.
MARANGOZ: Yapmaz yapmaz. Hani mesela afet gibi bir hatuna rastlayıp filan maaşı hüüp!
Yapmaz yapmaz.
EMMA: Yapmaz tabii.
MARANGOZ: Ya da iki tek atıvereyim deyip, zurna olup bir güzel paralan da kaptıraraktan...
Yapmaz ama.
EMMA: Yapmaz dedim, duymadınız mı?
MARANGOZ: Ee, ne yapar bu oğlan peki bu saate kadar? İki yudum şu mübarekten de tatmadıktan
sonra... Doğru dürüst bir şey yapsa vallahi helal diyece...
PINNEBERG'İN SESİ: Çabuk ol oğlum. Ayaklarını kedi mi yedi?
30
ÇIRAK: Nefesim kesildi bayım, biraz nefeslensek!
PINNEBERG: Mola yok!
EMMA: (Gergin dikilir) Prens! (Pinneberg ve çırak görünür. Ayna çırağın sırtında, Pinneberg önde)
ÇIRAK: Hamalın halinden anlayan mı var?
EMMA: Oda ne?
MARANGOZ: Tuu, nasıl düşünemedim, senin adamdan ancak bu beklenirdi. Akıl fikir versin…
PINNEBERG: Bak uğurum, halis kristal. Yalnız aynası bile... Çerçeve Kafkas cevizi… Bir
kerelik… (Çırağa bahşiş verir) Al da toz ol!
ÇIRAK: Ağabey bu ne?
PINNEBERG: Ne var? Hiç vermesem ne olacaktı? Fiyata dahil değil mi?
ÇIRAK: Fiyattan bana ne ağabey. Siz ne verirseniz bana o.
PINNEBERG : (Biraz daha verir) Al şunu da hadi uzatma. Yoksa polise…
ÇIRAK: (Homurdanarak uzaklaşırken) Beş yüzlük malı alır, taşıyana beşliği çok görür. Herif
zengin tabii, hey kavanoz dipli dünya hey!
PINNEBERG: (Arkasından kızgın) Zengin sensin, anladın mı!
MARANGOZ: (Yaklaşır, elindeki içkiyi gösterir) İçsen daha iyiymiş be…
EMMA: (Fiyatı duyunca irkilmiş öyle durmaktayken öfkeyle bağırır) Size nee!
MARANGOZ: O da bir fikir. Beşte bir fiyata bulup buluştururdum size böyle bir şey. Çok
lazımdıysa tabi. Akıl fikir versin…
PINNEBERG: Uğurum, kızma anlatacağım. Nasıl oldu anlamadım. Bir de baktım almışım. Girmiş
bulundum. On kere vazgeçtim. Ama kendime yediremedim. Bir de baktım almışım. Hadi git
sabahlığını giy de gel. Şu aynaya bak hiç de eğri büğrü yapmıyor adamı. Ona dayanamadım.
Hayatımda ilk defa böyle ayna görüyorum. Hemen giy de bak. İlk defa! Hey be! Uğurum sabahlıkla
bakarken seyretmeme kim engel olabilir?
EMMA: O herif kirayı bekliyordu prensim.
PINNEBERG: Ha? (utanarak) Veremezdik ki. Cebimde zaten 195 kaldı.
EMMA: Ne! Bütün maaş yedi yüz mü? Zamlı maaş verdiler de ondan yaptın desem oda değil.
Umduğumuzdan bile az üstelik. Nasıl aldın bunu, nasıl alırsın? Ne yiyip ne içeceğiz nasıl, nasıl?
PINNEBERG: Aptallık, hödüklük, biliyorum. Ama bir daha olmaz. Bir daha olmaz ne olur. Ah bu
kafa ah! Ama bak baş başayız. Yok, bu aynaya güzel bakılacak. Hep güzel olacaksın. Uğurum
olacaksın benim. (Emma birden acı ile gülümser) Oğlan mı, tekmeledi mi ne?
EMMA: Bilmem.
PINNEBERG: Duydum, ben de duydum, duydum! Doğum parası da verirler belki, niye
vermesinler! Hadi güzel bak aynaya, hadi.
EMMA: Öyle bakıyorum ya.
PINNEBERG: Hayır aynada bana, işte bir kafasız, işte bir kelek der gibi bakıyorsun!
EMMA: (Aynadan çevirir) Ah! benim… Ne desem bilmem ki… benim...
31
PINNEBERG: Haa...
EMMA: Prensim işte! (Sarılır, ağlar)
PINNEBERG: Uğurum, ne dersen de, işte baş başayız ya! Hadi çıkaralım yerine de, orda bakalım
doya doya… (Merdivenlerden çıkarmaya çalışırlarken, Işık söner)
SAHNE 22
(Pinneberg koşarak sol yandaki nokta ışığa girer. Sekreter ardından seslenir.)
SEKRETER: Bekle! Bekleyeceksiniz. Yeni organizatörümüz görüşecek.
PINNEBERG: (Kendi kendine) Yeni organizatör mü? (Sol söner, sağ yanda nokta yanar,
Organizatör patron koltuğunda yanında Personel Müdürü ve öbür yanda Kadın Tezgahtar)
KADIN TEZGAHTAR: İşyeri dışında ne yaptığım sizi ilgilendirmez ki.
ORGANİZATÖR: Yanılıyorsunuz bayan. Burası sizi besliyor. O halde siz de firmanızı düşünmek
zorundasınız.
KADIN TEZGAHTAR: Özel hayatım ve düşüncelerim bana aittir ama.
ORGANİZATÖR: Düşünceleriniz, hele faaliyetleriniz hiç de size ait değildir. Çünkü siyasi.
KADIN TEZGAHTAR: İktidardakilerin yandaşlarına ses yok ama değil mi?
ORGANİZATÖR: Ne demek?
KADIN TEZGAHTAR: Hiç.
ORGANİZATÖR: Evet, düşünceleriniz siyasi, ve öyle ki büyük ticari kuruluşlar gibi bizi de hedef
alıyorsunuz, almıyoruz diyebilir misiniz? Özel hayatınız firmayı yakından ilgilendirir. Ya o işçilerle
yaptığınız gösterilerde sizi biz değil de bir müşteri görseydi? Müşteri ürkmez mi, siz sabotaj bile
yapabilirsiniz!
KADIN TEZGAHTAR: Ne demek istiyorsunuz?
ORGANİZATÖR: İşten atıldınız demek istiyorum. İhbarsız, tazminatsız. Sekretere uğrayın
çıkışınızı alın ve bu işyerini terk edin.
PERSONEL MÜDÜRÜ: (Kadının arkasından seslenir) Hiç değilse bir daha yapmayacağım
deseydiniz. Özel hayatınız bizi ilgilendirmez olur mu hiç! (Sağ nokta ışık söner, sol taraf yanar)
KADIN TEZGAHTAR: (Işıktan çıkarken Pinneberg’e) Bu yeni gelen, bu iş için on beş bin alıyor.
(Çıkar)
PERSONEL MÜDÜRÜ: (Pinneberg’e) Siz!
ORGANİZATÖR: Bu mu?
PERSONEL MÜDÜRÜ: Evet efendim. (Kadın için) Yerine kimseyi alacak mıyız? (Pinneberg
anlamaz, bayılacak gibi olur)
ORGANİZATÖR: Hayır, kadın konfeksiyonunda satış ortalaması yükseltilecek. (Pinneberg'e ) Size
gelince, yarım saat geç geldiniz, bunun ne demek olduğunu biliyor musunuz?
PINNEBERG: (Biraz rahatlamış, ama korkulu) Efendim, sabah karımı hastaneye... Hamile olduğu
için dikkat etmek gerekiyor...
32
ORGANİZATÖR: Sizin özel hayatınız bu firmayı hiç ilgilendirmez. Önce firma, sonra yine firma
ve tekrar firma. Bakın, satış ortalaması kondu hepiniz için. Konulan miktarda satış yapamayan
tezgahtar, gider. Demek ki, hem geç kalmamak, hem de konulan miktarda satışı yapabilmek.
Anladınız mı şimdi, firma ne demek? (Başını sallayarak gitmeye davranır) Durun! (Pinneberg gene
şok olur) Tam ve içten evet deyin. Anlaştık mı?
PINNEBERG: Evet efendim. (Organizatör çıkar. Personel müdürü yaklaşır)
PERSONEL MÜDÜRÜ: İkna olmadınız galiba. Karım bir daha hasta olmayacak deseydiniz hiç
değilse. Sizin özel hayatınız firmayı niçin ilgilendirsin canım. Dikkat, günlük satış rakamınızı
söyleyeceğim şimdi.
PINNEBERG: (Kendi kendine) Organizatör, bu iş için otuz bin ha!
PERSONEL MÜDÜRÜ: (Kağıtları karıştırırken) Bir şey mi dediniz?
PINNEBERG: Ben hayır… Günlük zorunlu satış miktarını merak ettim de...
PERSONEL MÜDÜRÜ: Evet... Şimdilik günde bin yedi yüz elli. Bu kadar satamayan puff! Bu
arada sevgili dayanışmacı tezgahtar arkadaşınız da Puff!
PINNEBERG: Nasıl?
PERSONEL MÜDÜRÜ: Evet, o da puff! İşte çıkışı elimde. Müşterilerin ona bakışları garip değil
miydi sizce de biraz?
PINNEBERG: Ama o onun özel hayatı değil mi? Firmayı...
PERSONEL MÜDÜRÜ: İlgilendirmez öyle mi? Zengin müşterilerimize jigololuk yapıyormuş. Eee
kaldıran var kaldıramayan var. Yeni hedef kitlemiz olan muhafazakar müşterilerimiz bunu duyar ve
onu burada görürlerse…
PINNEBERG: (İçinden) Almayacakları elbiseleri alırlar.
PERSONEL MÜDÜRÜ: Bir şey mi dediniz?
PINNEBERG: Hiç efendim, sakıncalı olur tabi.
PERSONEL MÜDÜRÜ: Evraklarını almaya bile tenezzül etmedi. O olsaydı kendi satış
fazlalıklarından size de aktarıverirdi, değil mi? Hadi geçmiş olsun. Daha fazla geç kalmayın. Zaten
bir saati buldu. Yazık.
PINNEBERG: Efendim karımı hastaneye...
PERSONEL MÜDÜRÜ: Sizin özel hayatınız firmayı…
PINNEBERG: (Hemen atılır) İlgilendirmez tabii, pardon. (Takip ışığı üzerinde kalır) İlgilendirir
elbette, hayır yani hiç ilgilendirmez… ama ilgilend…(ışık söner)
SAHNE 23
(Emma, Pinneberg, Marangoz ve 4-5 Oyuncu daha sinemada. Sandalyeleriyle gelir yerleşirler.)
MARANGOZ: Kesin canım teşekkürü, sinemanın dibinde, otur, bir film seyretme olur mu?
Bendensiniz işte.
PINNEBERG: Usta teşekkür…
MARANGOZ: Kes be tamam...
33
OYUNCU 1: Sus artık be adam!
MARANGOZ: Bakın bu adam çok meşhur, bir artist. Lakabı Yoksul Prens…(güler) sizin gibi…
PINNEBERG: Bu küçük bir memur, benim gibi belli. (Çalar saat zil sesi. Pinneberg yerinden zıplar
ve düşer) Demedim mi? Yatma sakın hadi işe!
OYUNCU 2: Karıya bak be!
EMMA: Memur karısı, böyle mi olur!
MARANGOZ: Bu artist de, çok meşhur.
EMMA: Ne istiyor bu!
PINNEBERG: Mücevher. Alamaz ki yazık. Aaa banka, bizim mağaza gibi gökdelen. Veznedar bu.
OYUNCU 3: Paralara bak paralara!
PINNEBERG: Eyvah çalma sakın!
OYUNCU 1: Susun be!
PINNEBERG: Çalacak ama.
EMMA: Bankerin oğlu geldi.
MARANGOZ: O da çok meşhur artist.
PINNEBERG: Aa, para veriyor veznedara. Patron oğlu, böyle olmalı.
OYUNCU 2: (Islık) Karıya bak karıya!
EMMA: Sevindi kaltak, parayı görünce.
MARANGOZ: Hadi çarşıya. Ah bu para…
EMMA: Paralar bitti, bir de borca girdi, aptal veznedar.
OYUNCU 3: Paralara bak paralara.
PINNEBERG: Eyvah çalacak bu sefer. Hah patronun oğlu, gene kurtardı.
MARANGOZ: Bu oğlanın, kadında gözü var. Bahse girerim.
OYUNCU 1: Şşşt!
MARANGOZ: İşte bak, yemeğe davet. Boşuna mı?
PINNEBERG: Eyvah parası da yok, çalacak.
OYUNCU 3: Paralara bak paralara.
PINNEBERG: Çalacak, yapma, çaldı!
MARANGOZ: İşte yemekte. Patronun oğlu da gelecek, bahse girerim
OYUNCU1: Şşşşt!
MARANGOZ: İşte masaya geldi bile. Şşşt’miş (döner) kerizler. (itişme)
PINNEBERG: İçme sakın veznedar. Bırakma kadını be! Tuvalete gitmesen olmaz mı. Tut çişini be!
Pardon. Şşşş.
EMMA: Eyvah dönüyor, görecek. Sarmaş dolaş.
34
OYUNCU 2: Offf… ye onu ye...
PINNEBERG: Susun be, hissiz herifler! (Sessizlik) Kadın onunla mı gitti? Niye yalnız bu? Zavallı
veznedar. (Birden zırrr! Pinneberg gene zıplar düşer)
EMMA: Bu saat sesi değil, siren.
PINNEBERG: Eyvah polisler!
MARANGOZ: Bunlar meşhur değil.
PINNEBERG: Geldiler işte. Ahh, kelepçe. (Sessizlik. Pinneberg bakamaz, yüzünü kapatır. Müzik
kesilir.Salon ışığı yanar. 4-5 oyuncu ve Marangoz gürültüyle sandalyelerini alıp çıkar. Emma ve
Pinneberg sandalyelerinde öylece kalırlar. Marangoz geri döner.)
MARANGOZ: Hadi canım, alt tarafı bir film, pişman ettirmeyin beni.
PINNEBERG: Şu veznedarı oynayan adamın lakabı neydi?
MARANGOZ: Yoksul Prens. Çok meşhur artist. Ama yüz vermeyin deyyusa. Hadi iç bir yudum.
(Cebinden hemen şişeyi çıkarmıştır)
EMMA: Yok o içmez.
MARANGOZ: O da bir fikir. Hadi keyfinize bakın. (Onları kaldırır sandalyelerini alır ve çıkar.)
PINNEBERG: Yoksul Prens… Bizim gibi…
EMMA: Prensim, biz birbirimizden hiç ayrılmayalım değil mi, hiç.
PINNEBERG: Hiç… Ama günde bin yedi yüz elliyi tamamlayamıyorum ki.
EMMA: Ne demek o?
PINNEBERG: Yeni organizatör. On beş bin maaşla. Koyduğu şart bize: Günde bin yedi yüz ellilik
satış yapamayan tezgahtar, atılıyor!
EMMA: Ne? İyice azıttı bunlar. Meydan hepten bunların ha! Tezgahtarı sattığı pantolonla
ölçüyorlar.
PINNEBERG: Sen de kendini tutamıyorsun bak.
EMMA: Nasıl tutarım. Evde öğrendiğim küfürlerin hepsi geliyor ağzıma.
PINNEBERG: Onlar da diyorlar ki ama, biz sana kaşın gözün için değil, pantolon satman için para
veriyoruz.
EMMA: Hıh. Tükürmüşüm onların dediğine. Bu yaptıklarını babama, ağabeyime, işçilere yıllarıdır
yapıyorlar. Ondan kaçtım. Şimdi herkese başladılar. Meydan onlara kaldı ha? Bir de onların pis
işlerini gördürdükleri haydutlara. Ama görecekler. Dünyanın sonu gelmedi ya. Görecekler!
PINNEBERG: Kimsenin göreceği falan yok. Devir güçlünün yanında ol devri. İyi seyret onları
geçen seçimlerden daha iyi oy alacaklar. Hep kendi adamlarını yerleştiriyorlar her yere. Bende gidip
onlara üye olacağım.
EMMA: Ağzından çıkanı kulağın duyuyor mu senin. İmandan bahsederler ama onların dini imanı
para. Yoksulluğu ortadan kaldırmak yardımlaşmayla mı olurmuş! Ağabeyim ne derdi ki biliyor
musun? “balık vereceklerine balık tutmayı öğretsinler” Ben biliyorum kimlerden yana olacağımı…
PINNEBERG: Kimlere? Şu işçilerin aklından olanlara mı?
EMMA: Elbette.
35
PINNEBERG: Yok gene bir düşünelim hele. Şimdilik bir işimiz var nasıl olsa. O işe hemen karar
vermemeli. (Işık)
SAHNE 24
(Müzikle birlikte mağaza dekoru kurulur. Pinneberg askıları yerleştiriyor. TEZGAHTAR 1 yanında)
PINNEBERG: Senin satış kaç oldu bugün? (Tezgahtar 1 düşman gibi bakar, yanıtlamaz. O sırada
bir müşteri girer. İkisi de ona yönelir. Pinneberg kazanır)
MÜŞTERİ: Selam sana kardeşim, selam sana. Parlak bir şeyler olsun istiyorum bugün, parlak,
yüce, azim!
PINNEBERG: (Üzgün ) Parlak kıyafetlerimiz bir kat üstte efendim. Janjanlı elbise…
MÜŞTERİ: Yanlış anladınız efendim, manen, manen diyorum, parlak fikirler, hayal gücü,
büyüklük…
PINNEBERG: Benim hayal gücüm biraz zayıftır efendim.
MÜŞTERİ: Zayıf? Olmaz olmaz. Sizin meslekte hayal gücü, fantezi lazım.
PINNEBERG: Emriniz nasıl bir şeyler efendim?
MÜŞTERİ: Emir? Ne demek, haşa. Emir, amir, memur. Bakın hemen memur zihniyeti. Özel
sektörün yaratıcılığı lazım size. Diyelim çok meşhur bir şahsiyet geldi. Beni donatın dedi, neler
bulup çıkarırdınız?
PINNEBERG: Anladım efendim! (Hemen koşar) Baş üstüne! (Elbiseleri seçerken) Çok meşhur? Bu
adamı tanıyacağım bir yerden ama… Çok da şey alacak herhalde, yaşadık! (Getirir) Bütün
meşhurlar bizden giyinir zaten efendim. Açık renk ve büyük kareliler, buyurun, gösterişli, sahne
kostümü gibi…
MÜŞTERİ: Fevkalade. Bakın sahne dediniz, ne hayal gücü! Bu meşhur, çok zengin bir artist
diyelim. Her şeyiyle yeni baştan giyinmek istiyor. Getirin, getirin. (Pinneberg bir an düşünür)
Tereddüt yok. Düşünce, fanteziyi öldürür. Peki bir de diyelim tam tersine şöyle biri. Sade bir şeyler
istiyor. Çünkü (zavallı bir adam tavrına girer, küçülür) böyle biri. Ona yardımcı olamaz mısınız?
PINNEBERG: (Bu pozdan tanır ) Siz, siz Yoksul Prens! En meşhur artist. Filminizi gördüm ben.
Hay aksi nasıl olur, nasıl hemen tanımadım? Unutamadığım insan.
MÜŞTERİ: Gördünüz mü? Gördünüz mü? Hangi filmdi bakayım o?
PINNEBERG: Adı, şeydi, hay aksi… Siz veznedarsınız, bankerin oğlu size para veriyor, sonra siz
çalıyorsunuz...
MÜŞTERİ: Haa, anladım… Demek unutamadığınız insan, pek güzel, unutamadığınız tarafım nedir
peki?
PINNEBERG: Nasıl desem, öyle yer etti ki. Tuvaletten dönüşteki haliniz, affedersiniz yani,
bankerin oğlu karınızla sarmaş dolaş, size gülüyorlar böyle… Siz küçük, küçücük… Unutulur gibi
değil...
MÜŞTERİ: Neden acaba?
PINNEBERG: Şeyden, yani bana öyle geldi ki, ama gülmeyin sakın, yani böyle bizler gibi… Siz
sanki bensiniz gibi. Bana gülüyorlardı sanki. Bizim gibi küçük insanların hali iyi değil, sanki her
şey, kader, hayat bizimle alay ediyormuş gibi…
36
MÜŞTERİ: Milletimin feryadının ifadesi… Çok memnun oldum bayım.
PINNEBERG: Bir de biliyor musunuz benim lakabımda Prens. Fakat bunu sadece karım söylüyor.
MÜŞTERİ: (Güler) Güzel güzel. Efendiiim. Gelelim, hayatın ciddi işine, elbiseleri görelim. Diğer
mağazalarda gösterdikleri saçma sapan şeylerdi, bakalım sizde…( habire elbiseler getirilir,
gösterilir, götürülür) Çok iyi… çok iyi…Evet…
PINNEBERG: Hangileri için fatura kesiyorum efendim?
MÜŞTERİ: Fatura? Aa, yani sadece bir göreyim dedim. Alacak değilim. Üzülmeyin canım biraz
yordum ama prömiyerim için davetiye göndertirim…
PINNEBERG: Yoksul Prens, bir şeyler alın ne olur. Paranız var… Alın ne olur. Şimdi hiç bir şey
almadan giderseniz kabahat benim oluyor ve işten atıyorlar. Ayrıca sizin için çok vakit harcadım.
Geri kalan sürede satış kotamı doldurmam imkansız...
MÜŞTERİ: Aa tuhaf. Neden illa almam gerekiyor? Tuhaf. Sizin hatırınıza. Peki kim bana beleşten
para veriyor?
PINNEBERG: Bakın, filmdeki siz küçük yoksul insan. Bizim halimizden en iyi siz anlıyordunuz.
Çocuğum olacak, işsiz kalırsam o çocuk…
MÜŞTERİ: İnanılmaz. Yani şimdi sizin çocuğunuzun keyfi olsun diye giymeyeceğim elbiseleri…
PINNEBERG: Bu iyiliği yapın ne olur? Bir saat sizin için çırpındım, hiç değilse bir tane… Bakın
saf yün, ömürlük, çok memnun kalacaksınız…
MÜŞTERİ: Yok ama artık biraz fazla kaçmaya başladı. (Gitmeye yönelir)
PINNEBERG: Yoksul Prens (Kolunu tutar) Toplam yedi yüz açığım var. Atacakla alın ne olur.
Bizim derdimizi en iyi siz anlarsınız... Filmde canlandırdınız… (Müşteri Pinneberg'in elini iter)
MÜŞTERİ: Dinleyin bakalım delikanlı. Üstüme dokunulmasından huylanırım…(Birden Personel
Müdürü görünür)
PERSONEL MÜDÜRÜ: Bir şey mi vardı efendim?
MÜŞTERİ: Ben sinema sanatçısı, artist…
PERSONEL MÜDÜRÜ: Tanımayan mı var efendim? (Pinneberg'i gösterir) Tanımadı mı yoksa?
MÜŞTERİ: Tezgahtarınız bir tuhaf. İlla satın alacaksın diye yapışıyor insana. Satış kotası
koymuşsunuz diyor. Bakın böyle bir şey varsa gazeteler yazmalı bunu, bu adalet değil. İş sahipleri,
çalıştırdıkları insanlara anlayışlı ve adil davranmalıdır ki, hiç kimse rencide olmasın...
PERSONEL MÜDÜRÜ: Efendim bu genç işinin ehli değil, kaçıncı hatası bu. Sizin tam da ona denk
gelmeniz ne talihsizlik. Derhal atacağız onu, işe yaramaz.
MÜŞTERİ: Yok derhal atmanız şart değil, ben atın demiyorum yani, gerçi koluma yapışmasından
huylandım doğrusu ama…
PERSONEL MÜDÜRÜ: Size dokundu mu bir de? (Pinneberg’e) Derhal personele gidin ve
çıkışınızı alın. Yapamıyor efendim, kabiliyet yok, gayret, istek yok. O kadar. Yoksa biz… Bin defa
özür dilerim, bin defa. (Işık)
SAHNE 25
(Müzikler birlikte mağaza dekoru kaldırılır ve ev dekoru kurulur. Evlerinin önü)
37
MARANGOZ: Ben demedim mi, yüz verme o deyyusa diye. Meşhur artist diye yani. Gericilerin
gazetesinde reklamı çıkan deyyustan medet umulur mu? Tüh. İç bir yudum. (Durur) Yok o içmez.
Bu da bir fikir. Bayan gideli çok oldu, nerde kaldı ki bu saatte? Tüh!
PINNEBERG: Ne demek?
MARANGOZ: Yazık, iyiydik burada. Çıkacak mısınız şimdi? Nereye? Bayan, atıldığını duyunca
hiç renk vermedi. Buradan çıkacağız dedi sadece. Hemen de gitti. Nerde kaldı ki?
PINNEBERG: Kira borcunuzu öderim, mutlaka!
MARANGOZ: Şu durumda mı, istemem, kalsın!
PINNEBERG: Alay mı ediyorsun sen! Ben şerefli bir memurum, borcumu öbür dünyaya bırakmam,
oğluma da bırakmam, bırakmam!
MARANGOZ: (Durur, şaşkın bakar) Bırakma, öde, peki. Akıl fikir versin. Akıl fikir versin.
(Uzaklaşırken) Şerefe!
PINNEBERG: (Dinlemez. Kendi kendine) Niye gecikti ki? Uğurum gel artık. Bir hiçiz hiç! Hepsi
Bildiğini söylüyor, bildiğini yapıyor bize, gık diyemiyoruz. Bitmişiz bitmiş!
MARANGOZ: (tekrar kulak kesilmiş içeri girer) Hı hı…
PINNEBERG: İşçilerin durumu bizden iyi. Tuu!
MARANGOZ: Kim demiş? İşçilerin durumunu ne bilirsin ki sen? Hıh.
PINNEBERG: (Duymaz sürdürür) Biz hep böyle zavallıyız, çaresiz… Mağazada tek bir tezgahtar
kılını kıpırdatamadı. Ben atıldığım için onların satış zorunluluğu yükseliyor, ama bir tanesi dönüp
bakamadı bile bana. Oysa işçiler hiç değilse birbirlerine yardım ediyorlar.
MARANGOZ: Hah!
PINNEBERG: Onların da başı belada ama hiç değilse bildikleri gibi konuşuyorlar, oldukları gibi
gezebiliyorlar. Kirliyse kirli, eskiyse eski.
MARAHGOZ: Hı hı
PINNEBERG: Ya biz onlardan iyiymişiz gibi bir de böyle gezmek zorundayız! (Kravatını öfkeyle
düzeltir) Tuu! (İyice coşmuş) Bir dilekçe yazacağım!
MARANGOZ: (Tam Pinneherg'e onaylayarak yaklaşmışken) AI işte. Nereye, kime?
PINNEBERG: Her yere, her makama!
MARANGOZ: (Vazgeçer, çekip gider) akıl fikir versin… Akıl fikir versin…
PINNEBERG: (Bir ağlama duyulur. Bakar ki Emma ) Uğurum. Ne o, ne oldu?
EMMA: (Ağlayarak boşalır) Hepsini yedim, tek başıma, yolda!
PINNEBERG: Neyi, nasıl?
EMMA: Balığı, sekiz dilimini birden öylece…
PINNEBERG: Ağlamayı bırak, gel anlat hele, ne balığı?
EMMA: Sen gelip gitmişsin duydum, teselli olsun diye yani benim de her görüşte canım çekiyordu
zaten, dayanamadım, gittim o balıktan aldım. Şimdi sofrayı hazırlamış olacaktım…
PINNEBERG: Hazırlarız üzülme…
38
EMMA: Neyle? (Boş paket kağıdını gösterir.) Daha dilimlenirken kendimi zor tutuyordum…
Kapıdan çıkar çıkmaz bir dilimini…
PINNEBERG: Kapıda…
EMMA: Yemişim baktım ki.. Yol boyu ne zaman bir kapıdan, geçitten geçtiysem tutamadım
kendimi. Yarıya bölmüştüm, dört sana dört bana. Ama sonra bir dilim seninkinden alıversem ne olur
deyip seninkileri de… (Ağlar) Bir dilim inatla sonuna kadar sakladım ama… İnatla işte şuracığa
kadar.
PINNEBERG: Eee…
EMMA: Tam orada o eski kapı var ya, olmaz olası… Seninki de gitti. (Ağlar) Lanet olsun bana.
Ama ben böyle pisboğaz değilim. Gerçekten değilim (karnına dokunur) bundan bundan. (Sarılıp
ağlarken) Daha kapanmamıştır, hemen gidip sana da alayım, kaç para olursa olsun, hemen ha?
(Gitmeye davranır)
PINNEBERG: (Tutar) Ah, uğurum benim, ben de burada...
EMMA: Bu sefer yemem, tutarım kendimi, söz oğlanın üstüne...
PINNEBERG: Ah koca kızım, küçük kadınım, uğurum benim, olan bu olsun (Emma bu sefer ciddi
kıvranmaya başlar) Ne o? Boş ver dedim, unut, ne oldu gene?
EMMA: Ağrılar... Yakın... Prensim… Bırakma beni…
PINNEBERG: (Sevinçle fırlar, eli ayağına dolaşır) Oğlan… Oğlancık… Dur… Taksi… Değil de…
Dayan bana… Hadi… Şu taraftaydı değil mi? Hastaneye kadar dayan hadi… Bırakır mıyım seni…
Uğurum, unut, her şeyi… (Işık)
(Oyuncular gelir Emma’yı Pinneberg’in kollarından alır. Doğumhane canlandırılır. Pinneberg bir
köşede nokta ışık altında kaygılı sigara içiyor.)
Uğurun sancılar içinde
Efkar kapladı her yanı
Oğlun bu dünyaya doğar
Sevinsen mi ağlasan mı
At sıkıntıyı içinden
Eski dostta ne işler var
Belki de bir yol gösterir
PINNEBERG: O benim bu şehirde ki tek arkadaşım! (Tezgahtar gelir, ona sarılır) Kusura bakma
seni buraya çağırdım ama o kadar yalnızım ki tek arkadaşımın yanımda olmasını istedim. Zahmet
vermedim ya?
TEZGAHTAR: Ne demek! Asıl ben işten ayrıldıktan sonra arayamadım, hakkımda ne düşündüğünü
bilemediğim için. Beni attılar, şimdi bana müşteri gönderiyorlar. Arada bir de ufak rüşvetlerimi. Ne
yapalım, senin namus anlayışının tersine dönüyor çarklar. İşi büyütemezsen batar. Çünkü rekabet
büyük. Ha geçen gün kimi gördüm biliyor musun?
PINNEBERG: Kimi?
39
TEZGAHTAR: Aklına bile gelmez… Bizim eski efendimiz, personel müdürünü, hani beni işten
çıkaran…
PINNEBERG: Öyle mi? Peki onunla konuştun mu?
TEZGAHTAR: Tabii. Senin çıkarıldığını da ondan öğrendim. Aslında daha çok o konuştu içini
döktü bana (güler)
PINNEBERG: (başı önde) Neden? O da yakınırsa…
TEZGAHTAR: İşten atılmış. Yeni Organizatör tarafından. Tıpkı bizi çıkardıkları gibi…
PINNEBERG: İnanılmaz! Personel müdürü çıkarılmış ha! Bunu bana baştan sona anlatmalısın.
Biraz ferahladım artık. İlk görüşmeye gittiğim gün beni aşağılayarak gübre işiyle uğraşmıyoruz
demişti…
TEZGAHTAR: Dedim ya rekabet büyük… Bizi o attı, onu Organizatör. Gün gelecek oda işten
atılacak. Herkes gittiği yere kadar… Sen beni dinle. Sen benim yaptığım işten yolunu tutamazsın
biliyorum. Yap ta demem. Ama bir baraka miras kaldı bana, şehrin dışında, harap bir çiftlik
barakası. Oraya bakar mısın benim hatırıma? Masrafı yüz falan tutar. Çatıyı katranlatıp bir de
sürekli ısıtırsan, yıkılmaktan kurtulur. Şu dört yüz ilk masraflar için, ayda elli de ısıtma için yeter mi
bir bak. Büyük iyilik olur bana. Evet veya hayır de sadece. (Güler) Hiç cevap verme tamam. Kabul
ettin!
PINNEBERG: (Bebeğin ağlama sesi duyulur, Pinneberg bağırır) Üç kişi olduk, üüç!
TEZGAHTAR: Tebrikler!
(Müzikle birlikte oyuncular yeniden girer, sahne yeniden düzenlenir)
Küçük adam ne oldu sana
Oğlun bu dünyaya doğar
Sevinsen mi ağlasan mı
At sıkıntıyı içinden
Eski dostta umutlar var
SAHNE 26
(Sahne karanlık, fener ışığıyla Emma girer. Pinneberg sandalyede yanında bebek arabası)
EMMA : Nasıl buldun yeni fenerimizi? (Güler) Burada şart, ne yapalım?
PINNEBERG: (Emma çocuk arabasına yaklaşır) Uyuyor, uyusun.
EMMA: Of, bu sefer gittiğim yerler uzaktı, geciktim yoruldum da, ama boş ver…
PINNEBERG: Dokuz saatte örülen çoraba bir beşlik… Olmaz ki... Hele temizliği iyice bıraksan.
Hem hep yabancı evlerde, korkuyorum. böyle gitmez… Yanlış anlama uğurum, dokunuyor... Hep
sen çalış, ben… Bir iş çıkmalı bana göre de çıkmalı…
EMMA: Üzme kendini, asıl ben hep sizi düşünüyorum. Gittiğim evde yemek bol, bana iyi ama alıp
getiremiyorum ki. Hem bak, yabancı ev dedin de bana bir iyilik yapar mısın? Üçüncü defadır
paramı alamadım. Sen yarın uğrayıp alır mısın? Ama kavga çıkarmak yok ha.
40
PINNEBERG: Tamam, sen hiç merak etme. Marangozun borcunun da bir kısmını veririm yarın. Şu
işsizlik sigortasını bari bir alabilseydim.
EMMA: Bugün gelen giden oldu mu?
PINNEBERG: Ha evet. Ağabeyin gibiler. Burada da çoklar. Ahbap olduk biraz ama tam olamadık.
Yani ben olamadım. Şuradan bir kurtulabilseydik.
EMMA: Prensim şu zamana kadar hep ağabeyim gibilerden kaçtık ama yakınımızda, çevremizde
olmaları güven veriyor yine de bana…
PINNEBERG: Bana hep yoldaş diyorlar, bana bir tuhaf geliyor o laf. Buradan bir kurtulsak, buranın
çamurundan.
EMMA: Boş ver şimdi bunları… Ha, yarın bir de margarin almayı unutma tamam mı, hiç
kalmadı.Hadi iyi geceler ben yatıyorum. (Fener söner)
SAHNE 27
(Eski evleri ve marangozun mekanı. Marangoz çalışıyor.)
PINNEBERG: (Koşa koşa gelmiş gibi) Merhaba usta, borcun bir kısmını getirdim…
MARANGOZ: Parayı nereden buldun.
PINNEBERG: (Burayı canladırarak oynar ama Pinneberg’in aklını yitirmeye yakın olduğu
anlaşılmalı) Emma’nın birikmiş parasını aldım yaşlı cadıdan. Emma alamıyordu haftalardır, bugün
ben gittim. Çocuğu da koydum arabaya kapıyı çaldım. İhtiyar kadın beni dilenci sandı ilk “Ne
istiyorsunuz, sadaka vermiyorum!” dedi. “Karım size örgü yapmış parasını istiyorum” dedim.
İhtiyar cadı “Zili hemen bırakmazsan bekçiyi çağırırım” dedi. Bekçiyi işten çıkardıklarını
biliyordum Emma’dan “Çağırmak için çıkarken, parayı da getirin” dedim. İhtiyar baktı ben de tık
yok “Köpekleri salıyorum ha! Defol oradan” dedi. Öyle deyince korktum, çocuğu arabayla uzak bir
yere koydum “Sen burada dur oğluşum” geri geldim kapıya. “Paramızı verin gideyim” dedim.
Kadın, “Seni şikayet edeceğim. Karın çalıştığı halde işsizlik sigortası alıyorsun. Devleti
dolandırmak bu. Kocam fabrikatör, bu işleri bilir.”dedi. Ben para dedim de başka bir şey demedim.
“Gelir vergisi ve sigorta keseceğim paradan” dedi. Sanki biz işi bilmiyoruz “Makbuz verirsen olur”
dedim. “Karın tekrar çalışmaya gelsin vereyim” dedi. Önce parayı verin sonra gelir dedim. Sonunda
ihtiyar bunak parayı verdi. “Ne utanmaz şeysin be. Ah kocam burada olacaktı ki” diye bağırıyordu
ardımdan. Ama bende bağırdım “Yok işte ne yaparsınız” dedim.
MARANGOZ: (Pinneberg’in hastalıklı durumundan kaygılanmıştır) İyi, madem öyle istiyorsun
bırak oraya. Bayan nasıl, çocuk?
PINNEBERG: İyiler, iyiler, mektup filan var mı?
MARANGOZ: Bana bak, sen de bayan gibi olabilsen, ama nerde, Akıl fikir versin. Mektupla iş mi
bekliyorsun? Hem de ille prense göre iş. Akıl fikir versin. Merkezden geliyorsun, oralarda vaziyet
nasıl?
PINNEBERG: Ne gibi nasıl?
MARANGOZ: Polisle işçiler çatışmış. Vitrinler şangır şungur inmiş. Neler olmuş neler. Görmedin
mi?
PINNEBERG: Yok görmedim, bana ne. Mektup var mı?
41
MARANGOZ: Bırak şimdi mektubu. Sen onlardan değil misin?
PINNEBERG: Hayır ilgim yok.
MARANGOZ: Akıl fikir versin. Senin yerinde olsam onlardan olurdum.
PINNEBERG: Peki sen?
MARANGOZ: Ben şu halimle bile… Neyse, iç bir yudum desem, o da yok.
PINNEBERG: Mektup var mı, yok mu?
MARANGOZ: Ne yapacaksın mektubu? Şu haline bak. Ne zamandır işsiz. Pislikten eskilikten
batmış hala bu kıyafet. (Pinneberg'in memur giysisi gerçekten berbat durumda) Hele şu (Kravatını
göstererek) leş gibi yuları çıkarsana artık… İflah olmazsın sen…
PINNEBERG: Bana bak, sen beni kızdırmak için mi... Mektup var mı yok mu be!
MARANGOZ: Karını, çocuğu boş ver karın kendi hakkından gelir, sen kendine sahip çıkmasını
öğren, bırak mektubu!
PINNEBERG: Lanet olsun sana. (Çıkar)
MARANGOZ: (Ardından) Kızma, kızma. Mektup yok. Ama şu son yudumu beraber içelim
istersen... (Kendisi diker)
PINNEBERG: Zıkkım iç!
MARANGOZ: O da bir fikir, bugünkü günde… (Pinneberg çıkarken bir genç çiftle karşılaşır, kadın
hamile)
ADAM: Şeyy, kiralık bir yeriniz varmış galiba…
MARANGOZ: Şu merdiveni dayayıp bakın, yukarısı…
ADAM: Bu halinde buraya çıkabilecek misin Kraliçem?
KADIN: Evimiz olsunda başka ne isterim Kralım?
MARANGOZ: Ne kadar şanslısınız daha önce de Prensle Prenses kalıyordu bu evde! (Güler.
Pinneberg sahneden çıkar. Marangoz şişeyi diker. Evli çift mutlu. Işık söner)
SAHNE 28
(Perdenin önünde Pinneberg o hırsla hedefsiz yürüyor, öfkeden kravatını çıkarmış. Elinde.)
PINNEBERG: Uğurum bir bildiğimi var bu herifin, yapar mısın öyle şey, katılır mısın onlara. Yani
sende öyle camları, çerçeveleri… Gerçekten çatışan var, ya da olmuş, neyse bana ne… Uğurum,
bugün erken dönse… Hii margarin! Tüh, dükkanlar kapandıysa! (Pinneberg bir vitrinin önünde,
çevrede 5-6 oyuncudan oluşan bekleşen bir kalabalık da var) İçerde biri olsa açar mı?
POLİS: Hey, yaylan oradan! (Pinneberg çevresine bakınır, anlamaz.) Toz ol vitrinin yanından. Sağır
mısın? Sen, sen!
PINNEBERG: Efendim. Ben mi? Neden ama? (Birden kravatın elinde olduğunu fark eder, takmaya
çalışır) Herkes gibi ben de…
POLİS: İndir ellerini, yürü, uzaklaş vitrinden, hiçbir yere bakma!
PINNEBERG: (Korku ile kımıldanırken) Ama ben, margarin…
42
POLİS: Hadi lan, aptal mıyız biz, margarin miş… Kaldırım da yasak size. Vatandaşa rahat yok mu
lan sizden, devlet düşmanları… (iter)
PINNEBERG: Ama benim de yeri...
POLİS: Bak hala konuşuyor, aşağı lan hergele, kaldırıma çıkma vururum! (Kolundan tutar öte yana
atar, birkaç job indirir) Oradan oradan yürü, yaylan! (Toparlanmış olan Oyunculara ve seyircilere
doğru) Hadi durmayın sizde tiyatro mu oynuyor burada? Hadi…(ışık söner)
SAHNE 29
(Perde açılır. Pinneberg’lerin barakası bebek uyuyor arabada. Emma 3 devrimciyle birlikte masada)
ADAM 1: Bizimle gelse düzelir. Kendine gelir. Ama bizi anlamıyor.
KADIN 1: Sen anlatabilirsin ancak.
ADAM 2: Bak senin de şeymiş… ağabeyin, baban…
EMMA: Bilmiyorum, o çok zor. Ben artık kendi haline bıraktım... İki yıl içinde onu ne hale
getirdiler. Eski fotoğraflarını bir görseniz tanıyamazsınız… Aslında özünde çok iyi bir adamdır.
Aklını kaçırmasından korkuyorum ya da başına bir şey gelmesinden. Ancak bir iş bulursa düzelir…
ADAM 1: Nasıl bir iş? Onun kafası hala... Ormandan odun kesmeye bile gelmiyor, yasal değil
diye… Yasalar bizler için değil ki… Anlamıyor!
EMMA: Bu hırsızlıktır dedi bana. Ben çalamam, onurumu korumalıyım dedi. Buna lüks denebilir
tabi ama bu onun hayattaki tek lüksü… Bugün benimde gösteride olduğumu bilse beni değil
kendini öldürür önce… Ama nerede kaldı? Bu kadar geç… Hiçbir şeye karışmayan adam.
KADIN 1: Bu halde her şeyi yapabilir. En kötüsü de ihbarcılarla…
EMMA: Saçmalama… Yapmaz o, yapmaz
ADAM 2: Yapabilir, dayanamaz böyle giderse… Artık bir tarafta olmak zorunda…
(Kapı açılır. Pinneberg berbat bir görünümdedir. Eski püskü kravatını yine boynunda. Elinde yeni
bir takım elbise kılıfının içinde)
EMMA: Nerde kaldın, ne bu halin?
PINNEBERG: Uğurum, bak ne aldım. Biliyorum kızacaksın ama iyi bir iş bulmam için bu şart.
Bugün Polisler sırf elbisem eski püskü diye beni onlardan zannetti. Şu camları çerçeveleri
indirenlerden. (Pinneberg elbiseyi çıkarmaya çalışırken, Emma ilk kez umutsuzca sandalyeye
çöker)
EMMA: Parayı nereden buldun?
PINNEBERG: Senin paranı aldım bugün yaşlı cadıdan, birde arkadaşım bu gün bütün kışı
geçirecek kadar kömür almamız için para vermişti… Bu elbiseyle nasıl olsa biran önce iş bulur
yakacak parasını çıkarırım diye düşündüm. (Emma kararlı kalkar, çocuğu hazırlar. Valizine birkaç
parça eşya koyar, devrimcilerle birlikte kapıya yönelir) Uğurum! Nereye! Uğurum her şey
düzelecek beni böyle bırakamazsın! Yoksa, yoksa doğru mu sende onlarla! (Işık Pinneberg’de kalır
bir süre. Tüm oyuncuların oyunu bozup şarkıyla birlikte sahneye girmesiyle final.)
43

Küçük Adam Ne Oldu Sana - Duvara Karşı Tiyatro Topluluğu

Transkript

Benzer belgeler

Untitled - Quickborn

Yaşadığın yer, seni sen yapar!

Prof. Dr. Osman HORATA – TDE 472 Eski Türk Edebiyatı Ders Notları

1920 tarihli Kanun

LZR6 - Lazer Distomat

12 Eylül Çocuğu! Küfür tadında kullanılabilir mi? Neden olmasın

ENGİN ARDIÇ Torosyan`ı hatırladınız mı?

Dergi tasarımının çöküşü