Τεύχος 38 - kiaTIPiS.orG

ISSN 1986-2989
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011 SAYI / ΦΥΛΛΟ: 38
Δημοσιεύεται με την στήριξη των FES, BİLBAN και ΙΚΜΕ
FES, BİLBAN ve ΙΚΜΕ’nin katkıları ile yayınlanmaktadır
ÜCRETSİZ / ΔΩΡΕΑΝ
Το δικοινοτικό φόρουμ “Φωνή
Κυπρίων” συζήτησε την παρούσα κατάσταση στην Κύπρο και
κατέληξε στα ακόλουθα συμπεράσματα:
1. Μια νέα περίοδος εξελίξεων στο Κυπριακό θα
περιλάβει τη δυναμική που δημιουργείται με
τους υδρογονάνθρακες, την οικονομική κρίση,
την αναβίωση των συμφερόντων των υπερδυνάμεων στην περιοχή
και την αφύπνιση των
λαών στις αραβικές
χώρες.
2. Η Τουρκία, με τη μη έκκριση του Δίκαιου των
Θαλασσών, και την αμφισβήτηση ότι η Κύπρος,
χωρίς
τη
συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων, δεν έχει
την εξουσία να κηρύξει
την ΑΟΖ, στην πραγματικότητα έχει ως
στόχο να νομιμοποιήσει έναν ρόλο στην
κατανομή της πίτας του
φυσικού αερίου στην
Ανατολική Μεσόγειο ή
τα οφέλη από πιθανούς αγωγούς φυσικού
αερίου προς την Ευρώπη. Για το σκοπό
αυτό η Τουρκία χρησιμοποιεί τους Τουρκοκύπριους είτε μέσω της “ΤΔΒΚ” παρόλο που
αναγνωρίζεται μόνο από την Τουρκία, ή τα δικαιώματα των Τουρκοκυπρίων που βασίζονται
στο σύνταγμα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή σε
μια πιθανή ομοσπονδιακή Κύπρο μετά τη λύση.
3. Υπάρχει κυρίαρχη εντύπωση μεταξύ των Τούρκων διπλωματών και τη διεθνή κοινότητα ότι οι
ελληνοκύπριοι δεν επιθυμούν την επίλυση του
Κυπριακού ζητήματος. Η εντύπωση αυτή δημιουργεί μια αρνητική στάση που τελματώνει το
ενδιαφέρον για πολιτικές παρεμβάσεις προς
την κατεύθυνση μιας θετικής κινητικότητας των
διαπραγματεύσεων. Από την άλλη πλευρά η
επιμονή της Τουρκίας ότι η δυνατότητα μονόπλευρης παρέμβασης του τουρκικού στρατού
πρέπει να παραμείνει στη Συνθήκη Εγγυή-
σεως, αλλά και απαιτώντας να έχει ίσα ευρωπαϊκά δικαιώματα επί της Κύπρου όπως έχει η
Ελλάδα και οι Τούρκοι πολίτες να απολαμβάνουν τα ίδια δικαιώματα που έχουν Έλληνες
πολίτες, στην πραγματικότητα εμποδίζουν τη
διευθέτηση του Κυπριακού προβλήματος.
4. Μια νέα διάσταση ή παράλληλη διαδικασία πρέπει να εισαχθεί στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων: - με σχεδιασμό και εφαρμογή μέτρων
και την άσκηση διαδικασιών για την επανένωση
με τη συνεργασία των τοπικών αρχών, ιδρυμάτων, οργανισμών, επιχειρηματιών και επαγγελ-
ματιών των δύο κοινοτήτων. Στο πλαίσιο αυτό
οι δύο ηγέτες πρέπει να εγκαταλείψουν το
δόγμα “τίποτα δεν έχει συμφωνηθεί μέχρι να
συμφωνηθούν όλα”, το οποίο προκαλεί την
αναποτελεσματικότητα της
διαπραγματευτικής διαδικασίας
5. Το κοινό πρέπει να ενημερωθεί για την εξέλιξη
των διαπραγματεύσεων,
και είναι αναγκαίο να αποσαφηνιστούν ευρέως οι
έννοιες όπως π.χ. διασταυρούμενη ψήφος, το
κόστος της λύσης, η λειτουργικότητα των συνιστωσών πολιτειών, καθώς
και οι επιπτώσεις του μη
διακανονισμού μαζί με το
αντίστοιχο πολιτικό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος
6. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο λαός της Κύπρου είναι πιο έτοιμος για
μια διευθέτηση από τους
ηγέτες του. Μια βιώσιμη
λύση μπορεί να αναπτυχθεί και να εφαρμοστεί με
τη συνεργασία όλων των πολιτικών κομμάτων.
7. Πολιτιστικές δραστηριότητες και συγκεκριμένα
ταινίες που προωθούν την ειρήνη και τη συνεργασία μεταξύ των κοινοτήτων μπορεί να δημιουργήσουν ένα νέο κλίμα. Η προσέγγιση
αυτή πρέπει να εκτιμηθεί από τους ηγέτες και
να προωθείται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, προκειμένου να δοθεί ώθηση για υλοποίηση από τον λαό μιας ομοσπονδιακής λύσης,
σύμφωνα με τις αποδεκτές αρχές της πολιτικής
ισότητας και του σεβασμού των ανθρώπινων
δικαιωμάτων.
İki toplumlu “KIBRISLILARIN SESİ” formu Kıbrıs’taki güncel
konuları tartışmış ve aşağıdaki tespitleri yapmıştır:
1. Kıbrıs sorunu ile ilgili yeni gelişmeler dönemi;
hidrokarbon dinamiğini, ekonomik krizi, süper
güçlerin bölgedeki çıkarlarını yeniden gündeme
getirmelerini ve Arap ülke halklarının uyanışını
içerecektir.
2. Deniz Hukuku Sözleşmesini onaylamayan, ve
Kıbrıs Cumhuriyetinin Munhasır Ekonomik
Bölge (MEB) üzerinde, Kıbrıslı Türkleri sürece
dahil etmeden hak iddia etmesini gerekçe gösteren Türkiye’nin itirazı gerçekte; Doğu Akdenizdeki gaz pastasından pay alma ve olası
Avrupa gaz boru hatları üzerinden sağlamayı
hedeflediği yararları artırma yönündedir. Bunu
başarmak için de Türkiye; sadece Türkiye’nin
tanıdığı “KKTC” üzerinden veya Kıbrıslı Türklerin Kıbrıs Cumhuriyeti anayasasındaki haklarını göstererek veya olası bir federal Kıbrıs
çözümümde Kıbrıslı Türkleri kullanarak gerçekleştirmeyi hedeflemektedir.
3. Türk diplomatlarının ve Uluslararası topluluğun
Kıbrıslı Rumların çözüm istemedikleri yönünde
hakim bir kanısı vardır. Bu kanı görüşmelere
olumlu katkı yapabilecek politik girişimleri çıkmaza sokmaktadır. Diğer yandan, Garanti Anlaşmasında olduğu gibi Türk Ordusunun tek
taraflı müdahale hakkını ve Yunanistan’ın Avrupa Birliği üyeliğiden kaynaklanan Kıbrıs ile ilgili haklarının aynen Türkiye’ye ve Türk
vatandaşlarına da tanınması şeklindeki Türkiye’nin talebi, Kıbrıs sorununa çözüm bulunmasını engellemektedir.
4. Görüşmeler sürecine yeni bir boyut veya parallel bir süreçi lave edilmelidir; yerel otoritelerin,
kurumların, örgütlerin, işinsanları ve uzmanların
işbirliğini hedefleyen, birleşmeye yönelik tasarlanmış önlemler oluşturulmalı ve uygulanmalıdır. Bu nedenle, iki liderin görüşme sürecini
etkisiz hale sokan “her şey üzerinde uzlaşılmadan hiç bir şey üzerinde uzlaşılmamıştır” şeklindeki sıkıntı yaratan prensipten vaz
geçilmelidir.
5. Toplumlar görüşme sürecinin gelişimi hakkında
bilgilendirilmeli ve gerekli hallerde çözüm ile ilgili kullanılan kavramlar açıklamalı ve duyurulmalıdır, örneğin; çapraz oy, çözümün fırsat
maliyeti, oluşturucu devletlerin fonksiyonları, ve
ayrıca çözümsüzlüğün neden olacağı gerçek
politik, ekonomik ve sosyal maliyetler izah edilmeli ve duyurulmalıdır.
6. Kamuoyu yoklamaları Kıbrıslıların liderlerinden
daha fazla çözüme hazır olduğunu göstermektedir. Kalıcı bir çözüm tüm siyasi partilerin işbirliği ile geliştirilip uygulanabilir.
7. Kültürel aktiviteler ve özellikle iki toplum arasında barışı ve işbirliğini teşvik edici filimler yeni
bir atmosfer oluşturabilir. Bu yaklaşım iki lider
tarafından değerlendirilmeli, basın aracılığı ile
teşvik edilmeli ve siyasi eşitlik ve insan haklarına saygılı federal bir çözümün temelini oluşturmak üzere tabandan başlayan bir ivme
sağlanmalıdır.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011
SAYFA / ΣΕΛΙ ΔΑ -2
Προς το τέλος μιας ανωμαλίας
Θέμος Δημητρίου
ελίσσεται μέσα από το τυπικό των δημοκρατικών
διαδικασιών για να τις μετατρέπει σε μηχανισμός
Πριν δυο βδομάδες είδαμε ίσως την πιο ση- εξυπηρέτησης των επιδιώξεών-του. Αποτέλεσμα
μαντική συνάντηση του τελευταίου χρόνου: τη συ- της παρέμβασής-του είναι η φανερή δουλικότητα
νάντηση της ηγεσίας του Δησυ με τον Πρόεδρο της συμπεριφοράς της Εδεκ απέναντί-του.
Χριστόφια και τον Υπουργό Οικονομικών. Η συΜια αναιμική προσπάθεια εξόδου από τον πανάντηση ήταν σημαντική για πολλούς λόγους. Ο ραλογισμό του ρυθμιστικού ρόλου ελάχιστων μειπιο σημαντικός όμως είναι ότι αυτή η συνάντηση οψηφιών, ήταν η πρόταση του Νίκου Αναστασιάδη
μπορεί να σηματοδοτεί το τέλος της δυναστείας προς το Ακελ να μοιραστεί ο χρόνος της Προτου “κέντρου” στην πολιτική ζωή της Κύπρου. Μια εδρίας της Βουλής ανάμεσα στα δυο μεγάλα κόμδυναστεία που ξεκίνησε σαν δημιούργημα του Μα- ματα. Δεν είναι εύκολο να κρίνει κάνεις πόσο
κάριου και εκφυλίστηκε σε ασυδοσία ασήμαντων ειλικρινής ήταν η πρόταση και πόσο προπαγανδιμειοψηφιών που κατάντησε να επιβάλλουν την πο- στική. Ωστόσο απορρίφτηκε χωρίς συζήτηση από
λιτική-τους βασισμένες στην αλληλοακύρωση του το Ακελ που προτίμησε να οδηγηθεί στην ήττα, μεΑκελ και του Δησυ μέσα από τη σύγκρουσή-τους. τατρέποντας την εκλογική-του επιτυχία σε αποτυΗ πιο ακραία έκφραση αυτής της δυναστείας χία. Ακόμα κι αν δεν ήθελε να συνεργαστεί με τον
εκφράστηκε την περασμένη άνοιξη στη διαδικασία Δησυ, μπορούσε απέναντι στη θλιβερή εικόνα του
εκλογής του Προέδρου της Βουλής. Στις βουλευτι- Δηκο και τη διαφαινόμενη αποτυχία του Καρογιαν,
κές εκλογές τόσο το Ακελ όσο και ο Δησυ αύξησαν να πει απλά πως ήταν καιρός να δημιουργηθεί νέα
τα ποσοστά-τους (+1,36% και +3,76% αντίστοιχα) κουλτούρα στη Βουλή με τον πρόεδρο του μεγαενώ τα άλλα κόμματα είτε έχασαν (Δηκο -2,22%, λύτερου κόμματος να εκλεγεί στην Προεδρία του
Ευρωκο -1,91%) είτε έμειναν στάσιμα (Εδεκ - σώματος. Αυτό θα απέτρεπε μια άσκοπη ήττα και
0,03%, Οικολόγοι +0.25%). Το σύνολο των εδρών θα μετέτρεπε το Ακελ σε πραγματικά ηγετική δύτων μικρών κομμάτων (Δηκο, Εδεκ, Ευρωκο, Οι- ναμη στη Βουλή. Και σίγουρα η Προεδρία Ανακολόγοι) ήταν 17, δυο λιγότερες από το Ακελ και στασιάδη δεν θα ήταν χειρότερη για το Ακελ από τη
τρεις λιγότερες από τον Δησυ. Παρόλα αυτά, κα- σημερινή κατάσταση.
νένα από τα δυο μεγάλα κόμματα δεν διεκδίκησε
Αυτό που δεν έγινε τον Ιούνιο, φαίνεται να έγινε
την Προεδρία της Βουλής. Το Ακελ περιορίστηκε τον Νοέμβριο. Η συνάντηση των Αναστασιάδη και
στην προσπάθεια να εκλέξει τον Μάριο Καρογιαν Αβέρωφ με τον Πρόεδρο Χριστόφια και τον
ενώ ο Δησυ στο να εμποδίσει αυτή την προσπά- Υπουργό Οικονομικών έβαλε τέλος στην χωρίς
θεια. Το αποτέλεσμα ήταν ένας (ένας!) βουλευτής όρια αντιπαράθεση της Κυβέρνησης και του Ακελ
του Δηκο, ο γραφικός Ζαχαρίας Κουλίας, να καθο- με το σύνολο της υπόλοιπης πολίτικης ηγεσίας
ρίσει το αποτέλεσμα και να γίνει Πρόεδρος της που για πέντε σχεδόν μήνες είχε πάρει εμφυλιοΒουλής ο Γιαννάκης Ομήρου.
πολεμικές διαστάσεις. Ακόμα, αυτή η συνάντηση
Ακόμα χειρότερα, την εκλογή του Ομήρου φαί- έσυρε και την υπόλοιπη πολιτική ηγεσία σε μια πονεται να ενορχήστρωσε ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσό- ρεία συναίνεσης – στο χώρο της οικονομικής ποστομος, που έχει αποκτήσει την ικανότητα να λιτικής. Κανένας από τους διάφορους
παλληκαράδες του “κέντρου” δεν τόλμησε να αντισταθεί στη κοινή θέση Ακελ-Συναγερμού.
Είναι ατυχές το γεγονός ότι αυτή η πορεία δεν
έχει ακολουθηθεί (ακόμα;) στο εθνικό θέμα. Το Κυπριακό είναι το κατεξοχήν θύμα της δυναστείας του
“κέντρου”. Σ’ αυτό το θέμα, τόσο το Ακελ όσο και η
ηγεσία του Δησυ, είχαν παραδοσιακά πολύ πιο λογική στάση από τους υπόλοιπους. Ο χώρος του
“κέντρου” (Δηκο, Εδεκ, Οικολόγοι) είχε καταντήσει
το στρατόπεδο του απορριπτισμού και του σωβινισμού που μπορούσε στις κρίσιμες στιγμές να
ανατρέπει οποιαδήποτε προσπάθεια λύσης. Ο
Σπύρος Κυπριανού ανέτρεψε τη συμφωνία της
Νέας Υόρκης παρά την αντίθετη άποψη των ηγεσιών Ακελ και Δησυ, ο Δησυ ανέτρεψε τις προσπάθειες του Βασιλείου συμμαχώντας με την Εδεκ
και σπαταλώντας την πρώτη πενταετία της Προεδρίας Κληρίδη κυνηγώντας χίμαιρες με τους S300
και το δόγμα του “ενεργού ηφαιστείου”, το Ακελ
ανέτρεψε την προσπάθεια Κληρίδη σε σχέση με το
Σχέδιο Αναν εκλέγοντας τον Παπαδόπουλο στην
Προεδρία. Τέλος ο Χριστόφιας σπατάλησε τους
πρώτους μήνες της δικής-του Προεδρίας προσπαθώντας να διατηρήσει τη συνεργασία του Δηκο
και της Εδεκ.
Αν το Ακελ και ο Δησυ έχουν καταλάβει πως
πρέπει να σταματήσει επιτέλους η καταδυνάστευση από τους σωβινιστές του “κέντρου”, αν
έχουν καταλάβει πόσο εύκολο είναι να απαλλαγούν από αυτή, η συνάντηση του Νιόβρη θα αποδειχτεί σημαντικό βήμα στην προσπάθεια λύσης
του Κυπριακού – και όχι μόνο.
Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε για πρώτη
φορά στην εφημερίδα Καθημερινή.
Bir Anomalinin Sonuna Doğru
Themos Dimitriu
İki hafta önce belki de son yılın en önemli
görüşmesine tanık olduk: DİSİ liderliğinin
Cumhurbaşkanı Hristofyas ve Ekonomi Bakanı ile
görüşmesi. Bu görüşme birçok nedenden ötürü
önemliydi. Ancak, bunlardan en önemlisi bu
görüşmenin Kıbrıs’ın siyasi yaşamındaki “merkez”
hanedanlığının sonuna mühür vurabilecek
olmasıdır. Bu hanedanlık Makarios’un eseri gibi
başladı ve önemsiz azınlıkların dokunulmazlığı
şeklinde yozlaştırıldı. Bu dokunulmazlık; önemsiz
azınlıkların AKEL-DİSİ çatışması arasında bu iki
partinin birbirlerini yemelerine dayanarak
politikalarını empoze etmeleri halini aldı.
Bu hanedanlığın en uç durumu geçtiğimiz bahar
aylarında Meclis Başkanı’nın seçilme sürecinde ortaya kondu. Milletvekilliği seçimlerinde (AKEL
%+1.36 ve DİSİ %+3.76 olmak üzere) gerek AKEL
gerekse DİSİ oylarını artırırken diğer partiler ya
(DİKO: % -2.22, EVROKO % -1.91) oy kaybına
uğradılar ya da sabit kaldılar (EDEK % -0.03,
Yeşiller %+0.25). Tüm bu küçük partilerin (DİKO,
EDEK, EVROKO, YEŞİLLER) sandalye sayılarının
toplamı 17’dir. Bu sayı, AKEL’in sandalye
sayısından iki, DİSİ’nin sandalye sayısından üç sandalye daha azdır. Tüm bunlara karşın iki büyük partiden hiçbiri Meclis Başkanlığı’nı talep etmedi.
AKEL, Marios Karoyan’ı başkan seçme çabasıyla,
DİSİ ise bu çabayı önleme çabasıyla yetindi.
Sonuçta, DİKO’nun bir (bir!) milletvekili, garip Zaharyas Kulyas sonucu tayin etti ve Meclis Başkanı
Yannakis Omiru oldu.
Daha da kötüsü, Omiru’nun seçilmesinin
orkestra şefliğini Başpiskopos Hrisostomos’un
yaptığı görülüyor. Başpiskopos Hrisostomos,
demokratik süreçleri kendi ihtiraslarına alet etme
mekanizmasına çevirme yönünde manevralar
yapma yeteneği kazandı. EDEK’in kendisi
karşısındaki açık köle ruhlu davranışı yaptığı müdahalenin sonucudur.
Nikos Anastasiadis’in AKEL’e, Meclis Başkanlığı
süresinin iki büyük parti arasında dönüşümlü olarak
paylaşılması şeklinde yaptığı öneri, azınlık oyların
belirleyici rolü saçmalığından kurtulmaya ilişkin zayıf
bir çabaydı. Bu önerinin ne derecede samimi
olduğu, ne derece propaganda çerçevesinde
yapıldığını değerlendirmek kolay değildir. Mamafih
bu öneri AKEL tarafından tartışılmaksızın reddedildi
ve AKEL seçim başarısını başarısızlığa döndürerek
yenilgiye gitmeyi tercih etti. DİSİ ile işbirliği yapmak
istemese bile DİKO’nun sefil görüntüsü ve
Karoyan’ın apaçık ortada olan başarısızlığı
karşısında, en büyük partinin Meclisin Başkanı’nı
seçmesi doğrultusunda Meclis’te yeni bir kültür
yaratılmasının vaktinin geldiğini söyleyebilirdi. Böyle
birşey beyhude yenilgiyi önleyebilir ve AKEL’i
Meclis’te gerçek bir lider güce dönüştürebilirdi.
AKEL açısından Anastasiadis’in Meclis Başkanlığı
kesinlikle bugünkü durumdan daha kötü olmazdı.
Haziran ayında olmayan şeyin Eylül ayında
olacağı görüntüsü vardır. Anastasiadis ve Averof’un
Cumhurbaşkanı Hristofyas ve Ekonomi Bakanı ile
görüşmeleri hükümetin ve AKEL’in ve Hükümet ile
tüm diğer siyasi liderlik arasındaki son beş ay
süresinde neredeyse iç savaş boyutlarına varan
sınırsız çatışmalarına son verdi. Hatta bu görüşme
diğer siyasi liderliği de –ekonomi politikasında- bir
uzlaşma sürecine sürükledi. “Merkezin” farklı
delikanlıların hiçbiri AKEL-DİSİ ortak tezine karşı
durmaya cesaret etmedi.
Milli meselede bu sürecin (halen?) takip
edilmemiş olması talihsizliktir. Kıbrıs sorunu
“merkez” hanedanlığının fazlasıyla kurbanıdır. Milli
meselede gerek AKEL gerekse DİSİ liderlikleri geleneksel olarak diğerlerinden daha mantıklı bir tutum
takındılar. “Merkez” tarafı (DİKO, EDEK, Yeşiller) kritik anlarda herhangi bir çözüm çabasını engelleyebilecek şekilde red ve şövenizm bloğu olup çıktı.
Spiros Kipriyanu, AKEL ve DİSİ liderliklerinin aksi
yöndeki görüşlerine rağmen New York Anlaşması’nı
engellemişti. DİSİ, EDEK ile ittifak kurarak
Vasiliu’nun çabalarını geçersiz kıldı ve S300 hayalleri ve “aktif yanardağ” teorisi peşinde koşmakla
Kliridis’in ilk beş yıllık Cumhurbaşkanlığı dönemini
boşa harcadı. AKEL, Kliridis’in Annan Planı ile ilgili
çabasını Papadopulos’u Cumhurbaşkalığına getirerek geçersiz kıldı. Son olarak, Hristofyas DİKO ve
EDEK ile iş birliğini muhafaza etmeye çalışarak
kendi Cumhurbaşkanlığının ilk aylarını heba etti.
AKEL ve DİSİ, “merkez” şövenistlerinin hükmetmelerine artık bir son verilmesi gerektiğini, bu
hükümden kurtulmalarının ne kadar kolay olduğunu
anlamış olsalardı Kasım görüşmesi Kıbrıs sorununun çözüm çabasına ve birçok başka şeye ilişkin
önemli bir adım olarak kabul edilecekti.
Bu makale ilk kez Kathimerini gazetesinde
yayınlandı.
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ – KASIM 2011
SAYFA / ΣΕΛΙ ΔΑ -3
Müzakereler
Takis Hacıdimitriyu
Son üç yıldır sürdürülen müzakereler önemli meselelerde iki
tarafı uzlaşmaya götürmesine rağmen Kıbrıs sorununda çözüm perspektifi yaratmayı başaramadı. Üzerinde tüm uzlaşma sağlanan
konular da askıda duruyorlar. Her şeyde anlaşılmadıkça hiçbir şeyde
anlaşılmadı taktiği olumlu bir atmosfer yaratılmasını önlüyor. Üzerinde uzlaşılanlar dahi açık kalıyor. Üzerinde uzlaşılanları savunacak kimse yokken herhangi bir anlaşmaya tahammül etmeyecek
ya da anlaşma istemeyen birçok kişi vardır.
Ana boyutlarda anlaşmazlıklara ve üzerinde uzlaşmaya varılmış
konulardan caymaya ilişkin resmi ve resmi olmayan açıklamalar da
olumsuz atmosferin korunmasına katkı koyuyor. Nihayetinde
vatandaşlar şu tereddüt ile karşı karşıya kalıyorlar: Nerede duruyoruz? Toplumsal müzakerelerde anlaşmalar ve görüş birlikleri var
mıdır yok mudur? Anlaşmazlık olan konularda farklılıklardan köprü
inşa edilmesi imkanı var mıdır, yok mudur?
Hepimizde, belki de en kritik anayasal sorun olan güç
paylaşımına ilişkin konularda uzlaşıldığı yönünde bir intiba vardı.
Şimdi bize bu konunun da askıda olduğunu söylüyorlar. Halledilmiş
sandığımız ekonomi ve AB konuları da tekrar tekrar müzakerelere
geliyorlar. Bazı bilgilerde bu konulardaki ve ek olarak iç güvenlik
konulardaki olumlu gelişmelerden bahsediliyor. Ancak, haklı şekilde
çözüm arzu edenlerin cesaretlenmemesi için toprak ve mülkiyet
sorunları aşılmaz sorunlar olarak ortaya konulurken garantiler
konusu da askıda bekliyor.
Erdoğan’ın geçtiğimiz Temmuz ayında Kıbrıs’ta yaptığı
açıklamalarla tüm durum daha da kötüleşti. Kıbrıs’a barış ve uzlaşı
mesajlarıyla geleceği intibası yaratılmıştı. Ancak çözüm yolunu
açacağına çözüm yolunun gerçekleştirilemez görünmesini sağladı.
Ada’nın münhasır ekonomik bölgesindeki platformda doğal gaz
çalışmalarının başlaması bahanesi ile Türkiye savaş gemisi ve
uçaklarının Kıbrıs’ı çevreleyen deniz bölgesinde devriye atmasıyla
durum daha da kötü bir hal aldı.
Bu arada sorunun şu anki çözüm sürecine ilişkin süre tüketiliyor.
Birleşmiş Milletler önümüzdeki Mart ayına kadar ve AB ise Kıbrıs’ın
önümüzdeki Temmuz ayında dönem başkanlığını devralması
öncesinde sonuçlar bekliyor.
Eğer zaman yine verimsiz geçerse en az bir-bir buçuk yıl mevcut durumun donması yoluna gireriz. Bu yeni durgunluk ve hareketsizlik döneminin ardından Kıbrıs sorununun pozisyonunun ne
olacağını kimse bilemez. Hangi ek zorlukların ortaya çıkacağı ve üz-
erinde uzlaşmaya varılmış konuların dahi gelecekteki müzakerelerde geçerli olup olmayacakları bilinmez...
Artık durumun kötüleşmesi yolundayız.
Çözüm tehlikeli bir şekilde uzaklaştırılmış görünüyor.
Liderliklerin az çok kaygılanır gibi bir halleri yok. Sorunun
içerisinde yaşamayı öğrendiler. Sorunu temsil ediyorlar. Çözemedikleri ya da çözmek istemedikleri bir sorunu temsil ediyorlar. Ayrıca bu
sorundan yaşayanlar da eksik değil.
Bu durum her iki toplumda da oluyor.
Toplumların ayrılması ve yakın gelecek için bir çözüm perspektifi oluşturmaksızın sorunun uzatılması, Türk ordusunun Atilla Hattı
ile yapamadığını yaptı. Bu durum, farklı süreçlere sahip ve kendi
çıkarları için çatışan iki farklı toplum yarattı.
Kıbrıslırum ve Kıbrıslıtürk toplumu vardır.
Kıbrıs sorununun sürmesi her iki toplumun ortak paydasıdır.
Sorun sürdükçe kriz, siyasi ve toplumsal boyutlarıyla derinleşir.
Krizin, ayrılığın, taksimin, ortadaki duvarın ve iki devletin
derinleşmesiyle Kıbrıs’ta barış ve mutluluk olacağını zannedenler
gaflet içerisindedirler.
Sorunun uzatılması bir anomalidir ve getirebileceği şeyler
yalnızca başka anomaliler ve krizlerdir.
Sürekli gerilim ve ihtilafların olduğu bir atmosfer içerisinde
yaşamaktayız. Kıbrıslırumların kendi aralarındaki ihtilafların,
Kıbrıslırumlar ile Kıbrıslıtürkler arasındaki ihtilafların, Kıbrıs
Cumhuriyeti ile Türkiye arasındaki ihtilafların olduğu bir atmosfer
içerisindeyiz.
2004 başarısızlığı ve akabinde iki solcu lider Hristofyas ve
Talat’ın çözüme ilişkin sonuç getirici bir şekilde çalışmama şeklindeki
başarısızlıkları Kıbrıslıtürkler arasındaki muhafazakarlar ve milliyetçilere yolu açtı. Bunun yanısıra Kıbrıslırumlar arasındaki milliyetçi aşırı sağın ve ırkçılığın güçlenmesine izin verdi.
Kıbrıs, yürüyüş ritmini kaybetti ve toplumu gerçeklik dışında
yaşıyor. Net bir yönelimi olmamakla birlikte vizyonsuz bir şekilde
yaşamını sürdürüyor.
Kıbrıs sorunu varolduğu sürece ne Kıbrıslırumlar ne de
Kıbrıslıtürkler için güvenli bir yol varolacaktır.
Kıbrıs sorununu çözmüş olsaydık bugün ne doğal gaz ile, ne
de AB dönem başkanlığı ile ilgili kriz ihtimali ile karşı karşıya
olacaktık. Ayrıca, Mari’deki patlama, ölümler ve felaket kesinlikle
olmayacaktı. Doğal gazdan faydalanılmasıyla otomatik olarak tüm
halk yarar sağlayacaktı ve doğal gaz Kıbrıslırumlar ve Kıbrıslıtürkler
arasında yeni bir gerginlik maddesi oluşturmayacaktı. Ayrıca Kıbrıs
ve Türkiye arasında çıkar çatışmasına da dönüşmeyecekti. Bilakis,
ortak kazanca ilişkin tüm işbirliği koşulları mevcut olacaktı.
Kıbrıs’taki durumun rasyonelleşmesi için Kıbrıs sorununun
çözümüne ihtiyacımız vardır.
Çözüm için elverişli uluslararası ve yerel konjonktürler mevcuttur. 2004 yılındaki kadar güçlü olmasa da mevcuttur. Komşu Arap
ülkelerinde hüküm süren karışıklık bu krizin Kıbrıs’a yayılmasına
müsaade etmiyor. Ayrıca AB, Temmuz 2012 AB Başkanlığı döneminde meşgul olduğu gerek iç gerekse dış sorunlarla baş edebilmek
için sorunsuz bir Kıbrıs istiyor.
Ancak, konjonktürler mevcut olmalarına karşın yalnızca açık
vizyonla ve belli bir zaman döneminde değerlendirilebilirler. Takvimsiz ve hakemsiz müzakerelere gönderme yapan şifreli açıklamalar
mantık ve gerçeklik dışıdır. Konjonktürün zaman sınırı vardır ve özellikle BM ve AB tarafından yapılacak uluslararası unsur girişimleri
zorunlu olmasa bile oldukça faydalı olacaktır. Ortaya çıkan
çıkmazları yalnızca yeni fikirler ve süreçlerle karşımıza alabiliriz.
Salt ve dogmatik tezler özellikle garanti konularında yerlerini
yapıcı önerilere bırakmalıdır. Mülkiyet konusunda AİHM kararlarını
incelemeli ve başka ülkelerde benzer durumları ele alan uzmanların
bilgi ve tecrübelerinden faydalanmalıyız.
Çözüme ihtiyacımız vardır. İlk olarak buna karar vermemiz
gerekir. Her şey bize bağlı olmasa da çözüm doğrultusunda
mümkün olan her türlü çabayı ortaya koyalım. Çözümün
çözümsüzlüğe karşı daha tercih edilir olduğunu anlayalım. Ayrıca
çözüm dediğimizde kastettiğimiz, bunca yıldır üzerinde tartıştığımız
ve ana hükümlerinin 1974 ve sonrasında hazırlanan tüm planların ve
yapılan tüm önerilerin içerisinde olduğu bir çözümdür.
Yaşayabilir bir çözüm olasılığını engellemek üzere aşırı görüşler
ortaya koyanların daha samimi olmaları ve şunları söylemesini tercih ederiz: Kıbrıs’ı birleştirecek herhangi bir çözüm istemiyoruz.
Çözümle sorunlar bitiyor mu? Hayır... Ortaya bir yığın ve zor
sorunlar çıkacak.
Sonuçta yapacağımız tercih şudur: Ya sorunlarla çözüm, ya da
çözümsüz sorunlar. Bu iki sorun arasında önemli bir fark vardır.
Çözümün sorunlarıyla yüzleşmekle ayrılıkçı unsurlar sınırlanacak
ve halkın, devletin birliği güçlenecek. Aksi takdirde çözümsüzlük
sorunları ayrılıkçı unsurları büyütecek ve gerilimleri arttıracaktır.
Liderliğin her şeyden önce yanıtlaması gereken işte bu ikilemdir.
İlgili sorumluluğun üstlenilmesi zor olacaktır ancak tüm halk için yeni
yollar ve daha geniş perspektifler yalnızca bu şekilde açılacaktır.
Οι συνομιλίες
Τάκης Χατζηδημητρίου
Οι συνομιλίες που διεξάγονται τα τρία τελευταία χρόνια παρόλο
που οδήγησαν τις δύο πλευρές σε συμφωνία πάνω σε σημαντικά
ζητήματα δεν πέτυχαν να δημιουργήσουν προοπτική επίλυσης του
Κυπριακού. Τα όσα συμφωνήθηκαν παραμένουν σε εκκρεμότητα.
Η τακτική του τίποτα συμφωνήθηκε εφόσον δεν συμφωνηθούν όλα
δεν επιτρέπει την δημιουργία κάποιου θετικού κλίματος. Ακόμη κι
όσα συμφωνήθηκαν παραμένουν έκθετα. Δεν υπάρχει κανείς να τα
υπερασπιστεί και είναι πολλοί εκείνοι που δεν τα ανέχονται ή δεν
θέλουν καμιά συμφωνία.
Στη συντήρηση αρνητικού κλίματος συμβάλλουν και οι αναφορές, επισήμων και ανεπισήμων, για διαφωνίες σε ουσιαστικές πτυχές και για υπαναχωρήσεις από τα συμφωνηθέντα. Οι πολίτες
μένουν τελικά με την απορία: Που βρισκόμαστε; Υπάρχουν ή όχι
συμφωνίες και συγκλήσεις στις διακοινοτικές συνομιλίες; Υπάρχει ή
όχι δυνατότητα γεφύρωσης των διαφορών στα θέματα που υπάρχει
διαφωνία;
Είχαμε όλοι την εντύπωση ότι τα θέματα που σχετίζονται με την
κατανομή της εξουσίας, το πιο κρίσιμο πιθανό συνταγματικό πρόβλημα, είχαν συμφωνηθεί. Τώρα μας λέγουν ότι βρίσκεται κι αυτό σε
εκκρεμότητα. Τα θέματα της οικονομίας και της ΕΕ εκεί που νομίζαμε ότι κι αυτά ήταν διευθετημένα έρχονται και επανέρχονται στις
συνομιλίες. Κάποιες πληροφορίες αναφέρουν θετικές εξελίξεις στα
ζητήματα αυτά κι επιπρόσθετα σε θέματα εσωτερικής ασφάλειας.
Αλλά και πάλι για να μη αναθαρρέψουν όσοι διακαώς επιθυμούν
λύση προβάλλονται ως ανυπέρβλητα προβλήματα το εδαφικό και
το περιουσιακό, ενώ παραμένει σε εκκρεμότητα και το θέμα των εγγυήσεων.
Η όλη κατάσταση επιδεινώθηκε με τις δηλώσεις του Ερντογάν
στην Κύπρο τον περασμένο Ιούλη. Είχε δημιουργηθεί η εντύπωση
ότι η άφιξη του στην Κύπρο θα συνδεόταν με εξαγγελίες ειρήνευσης
και συνδιαλλαγής. Αντί να ανοίξει το δρόμο για τη λύση την έκανε
να φαίνεται απραγματοποίητη.
Η κατάσταση επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο με τα πολεμικά
πλοία και αεροπλάνα της Τουρκίας να περιπολούν στην θαλάσσια
περιοχή που περιβάλλει την Κύπρο με αφορμή την έναρξη των εργασιών της πλατφόρμας στην ΑΟΖ του νησιού για το φυσικό αέριο
Στο μεταξύ ο χρόνος εξαντλείται για την τωρινή διαδικασία επίλυσης του προβλήματος. Τα Ηνωμένα Έθνη αναμένουν αποτελέσματα μέχρι τον προσεχή Μάρτη και η ΕΕ πριν από την ανάληψη
της Προεδρίας της Ένωσης τον προσεχή Ιούλιο.
Αν ο χρόνος και πάλι παρέλθει άγονος τότε οδηγούμαστε σε
παγιοποίηση της κατάστασης της κατάστασης τουλάχιστο για ένα
ως ενάμιση χρόνο. Κανείς δε μπορεί να γνωρίζει σε ποια θέση θα
είναι το Κυπριακό μετά από τη νέα αυτή περίοδο στασιμότητας και
αποτελμάτωσης. Ποιες πρόσθετες δυσκολίες θα προκύψουν και
κατά πόσο, ακόμη και τα συμφωνηθέντα θα ισχύουν σε μια μελλοντική διαπραγμάτευση
Είμαστε πια σε διαδρομή επιδείνωσης της κατάστασης.
Η λύση φαίνεται επικίνδυνα απομακρυσμένη.
Οι ηγεσίες άλλες λιγότερο κι άλλες περισσότερο δε φαίνονται
να ανησυχούν. Έμαθαν να ζουν μέσα στο πρόβλημα. Εκπροσωπούν το πρόβλημα. Ένα πρόβλημα που δεν μπόρεσαν ή δεν θέλησαν να λύσουν. Και δε λείπουν κι εκείνοι που ζουν από το
πρόβλημα.
Κι αυτό συμβαίνει και στις δύο κοινότητες.
Ο διαχωρισμός των κοινοτήτων κι η παράταση του προβλήματος, χωρίς να διαγράφεται προοπτική επίλυσης για το ορατό μέλλον, πέτυχε κάτι ακόμη πιο βαθύ από αυτό που έκανε ο Τούρκικος
στρατός με τη γραμμή Αττίλα. Δημιούργησε δυο διαφορετικές κοινωνίες με διαφορετικές πορείες και συγκρουόμενα μεταξύ τους συμφέροντα.
Υπάρχει η κοινωνία των ΕΚ και η κοινωνία των ΤΚ.
Δυο κοινωνίες που έχουν ως κοινό παρονομαστή, τη συνέχιση
του Κυπριακού προβλήματος.
Κι όσο συνεχίζεται το πρόβλημα βαθαίνει και η κρίση. Πολιτική
και κοινωνική.
Όσοι νομίζουν ότι με το βάθεμα της κρίσης και το διαχωρισμό,
τη διχοτόμηση, το τείχος στη μέση, τα δύο κράτη, είναι δυνατό να
υπάρξει ειρήνη και ευτυχία στην Κύπρο είναι απατημένοι.
Η παράταση του προβλήματος είναι μια ανωμαλία και η ανωμαλία μόνο άλλες ανωμαλίες και κρίσεις μπορεί να επιφέρει
Ζούμε μέσα σε ένα κλίμα συνεχών εντάσεων και αντιπαραθέσεων. Αντιπαραθέσεων μεταξύ των ίδιων των ΕΚ. Αντιπαραθέσεων
μεταξύ ΕΚ και ΤΚ. Αντιπαραθέσεων μεταξύ ΚΔ και Τουρκίας.
Η αποτυχία του 2004 και στην συνέχεια η αποτυχία των δυο
αριστερών ηγετών Χριστόφια και Ταλάτ να εργαστούν αποτελεσματικά για τη λύση άνοιξε το δρόμο στους συντηρητικούς και εθνικιστές ανάμεσα στους ΤΚ και επέτρεψε την ενίσχυση της εθνικιστικής
ακροδεξιάς και του ρατσισμού ανάμεσα στους ΕΚ.
Η Κύπρος έχει χάσει το βηματισμό της και η κοινωνία της ζει
εκτός πραγματικότητας. Δεν έχει σαφή προσανατολισμό και λειτουργεί χωρίς όραμα.
Όσο υπάρχει Κυπριακό δεν θα υπάρχει ασφαλής δρόμος ούτε
για τους ΕΚ ούτε για τους ΤΚ.
Αν είχαμε λύσει το Κυπριακό δε θα αντιμετωπίζαμε σήμερα την
πιθανότητα κρίσης ούτε για το φυσικό αέριο ούτε για την προεδρία
της ΕΕ και σίγουρα δε θα είχαμε την έκρηξη τους θανάτους και την
καταστροφή στο Μαρί. Από την αξιοποίηση του φυσικού αερίου θα
επωφελείτο αυτόματα ολόκληρος ο λαός και δε θα αποτελούσε νέο
σημείο έντασης μεταξύ ΕΚ και ΤΚ. Ούτε ακόμη θέμα σύγκρουσης
συμφερόντων μεταξύ Κύπρου και Τουρκίας. Αντίθετα θα υπήρχαν
όλες οι προϋποθέσεις για συνεργασία προς αμοιβαίο όφελος.
Χρειαζόμαστε την επίλυση του Κυπριακού για να εκλογικευτεί η
κατάσταση στην Κύπρο
Υπάρχουν διεθνείς και τοπικές συγκυρίες που ευνοούν τη λύση.
Όχι τόσο ισχυρές όπως το 2004 αλλά πάντως υπαρκτές. Η ανα-
στάτωση που επικρατεί στις γειτονικές αραβικές χώρες δεν επιτρέπει επέκταση της κρίσης και στην Κύπρο. Κι η ΕΕ χρειάζεται στην
Προεδρία μια Κύπρο χωρίς προβλήματα τον Ιούλιο του 2012 για να
αντιμετωπίσει τα τόσα εσωτερικά και εξωτερικά προβλήματα που
την απασχολούν.
Συγκυρίες όμως υπάρχουν και μπορούν να αξιοποιηθούν μόνο
μέσα σε ανοικτούς ορίζοντες και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Οι συνθηματικές τοποθετήσεις που θέλουν τις συνομιλίες χωρίς χρονοδιαγράμματα και επιδιαιτησίες είναι εκτός λογικής και πραγματικότητας. Οι συγκυρίες έχουν τα χρονικά τους όρια και η παρεμβολή
του διεθνούς παράγοντος, κύρια του ΟΗΕ και της ΕΕ είναι χρήσιμη
αν όχι αναγκαία. Τα αδιέξοδα που προκύπτουν μόνο με νέες ιδέες
και νέες διαδικασίες μπορούμε να τα αντιμετωπίσουμε.
Απόλυτες και δογματικές θέσεις θα πρέπει να δώσουν τη θέση
τους σε εποικοδομητικές προτάσεις ιδιαίτερα πάνω στο θέμα των
εγγυήσεων. Για το θέμα των περιουσιών θα πρέπει να μελετήσουμε
τις αποφάσεις του ΕΔΑΔ και να αξιοποιήσουμε τις γνώσεις και τις εμπειρίες ειδικών που χειρίστηκαν παρόμοιες καταστάσεις σε άλλες
χώρες.
Χρειαζόμαστε τη λύση. Αυτό πρέπει πρώτα να αποφασίσουμε.
Να καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια προς την κατεύθυνση
αυτή έστω κι αν δεν εξαρτώνται όλα από μας. Να καταλάβουμε ότι
η λύση είναι προτιμότερη από τη μη λύση. Κι όταν λέμε λύση εννοούμε τη λύση που για τόσα χρόνια συζητούμε και που οι βασικές της
πρόνοιες είναι μέσα σε όλα τα σχέδια και τις προτάσεις από το 1974
και μετά,
Όσοι υποστηρίζουν ακραίες θέσεις για να εμποδίσουν την πιθανότητα μιας συμβιβαστικής λύσης είναι προτιμότερο να γίνουν πιο
ειλικρινείς και να πουν: Δεν θέλουμε καμιά λύση που να ενώνει την
Κύπρο.
Με τη λύση τερματίζονται τα προβλήματα; Όχι. Θα έχουμε προκύψουν πολλά και δύσκολα προβλήματα.
Η επιλογή που τελικά έχουμε να κάνουμε είναι: προβλήματα με
λύση ή προβλήματα χωρίς λύση. Μεταξύ των προβλημάτων υπάρχει μια ουσιώδης διαφορά. Με την αντιμετώπιση των προβλημάτων
της λύσης θα περιορίζονται τα χωριστικά στοιχεία και θα ενισχύεται
η ενότητα του λαού και του κράτους ενώ αντίθετα τα προβλήματα
από τη μη λύση θα μεγεθύνουν τα χωριστικά στοιχεία και θα αυξάνουν τις εντάσεις.
Αυτό είναι το δίλημμα που πρέπει πρώτιστα να απαντήσει η
ηγεσία. Η ανάληψη της σχετικής ευθύνης θα είναι δύσκολη όμως
μόνο έτσι θα ανοίξουν νέοι δρόμοι και ευρύτερες προοπτικές για
ολόκληρο το λαό.
Kıbrıs sorununun çözümü için başka bir yol mümkün mü?
Alpay Durduran
Kıbrıs sorunu çok uzadığı için
görüşmeler suçlama oyunu haline
döndü. BM’in özel temsilcisinin
gelişme rapor etmesine yardım edip
iyi
niyet
gösterebilmek
için
görüşmeciler yeni noktalar bulmak için
savaş veriyorlar. Fakat ana sorunlar
çözülmemiş olarak kaldı. AB
müktesebatı ve Avro’nun tüm adada
kullanılması incelendi ama bu konular
zaten AB tarafından düzenlenmiş
olduğu için değerli zaman kaybedildi.
Toprak yani idari bölge belirleme hâlâ
bekliyor.
Bir yeniden birleşmiş devlet
kuracağız ama kurulmadan her
sorunu çözmeye çalışıyorlar. Bu
olanaksız ve anlamsızdır. Bu arada
taraflar birçok konuda anlaştılar ve iki
toplumlu ve iki bölgeli bir federal de-
vleti kurmaya hazırdırlar. Şayet
sorunu çözmeye karar verirler eminiz
ki kapsamlı bir çözüm için geriye çok
az konu kalır. Deneyimlerimiz ve en
son örneği de Kuzey İrlanda gösterir
ki uygulama başladıktan sonra
çıkacak problemleri çözme şansına
sahip oluruz. Ayni zamanda çok
değerli deneyimlerimizi de kullanabiliriz. Uzlaşılmış noktaları uygulamak
için bir yol haritası çizeriz ve kapsamlı
bir çözüm için ilerleriz.
Paket antlaşma, güven arttırıcı önlemeler için gerçekte bir engel
oluşturdu. Önlemlerin uygulanışının
önündeki zorlukları ve kısıtlamaları
biliyoruz. Araç sigorta sorunları ve iki
taraf arasında para transferleri bize
kanıtlıyor ki paket yapma yerine yeni
seçeneklere ihtiyaç vardır. Paket
antlaşma yapma kararı iyi ilişkileri ve
yakın işbirliğini ertelemektedir. Birçok
işler yasadışı para transferi ile yapılıp
güçlükleri göğüslenir. Halk niye
politikacıların bir çıkış yolu bulmasını
beklesin? Bırakalım halk yolunu bulsun ve çözümü kolaylaştırsın.
Gecikmeler tersini yapıp çözüme
zorluk çıkarıyor, nüfus yapısının
bozulması gibi… Bir nüfus sayımına
ve nüfus yapısının korunması için
pratik önlemlere gerek vardır.
Nüfus yapısının bozulması tek
başına çözümü engellemeye yeter.
Rum toplumu bu kadar büyük bir
yerleşik nüfus ile yeniden birleşmeyi
asla kabul etmez çünkü bu nüfus
Kıbrıslı Türkleri kontrol için kullanılır.
Türkiye yerleşiklerle önce Kıbrıslı
Türkleri sonra onlar aracılığı ile iki
toplumlu ortak hükümeti denetleyebilir.
Yerleşiklerin insan haklarından
bahsetmek kolaydır ama şimdiden
onların Kıbrıslı Türklerin iradesine etk-
ilerini konuşmak zorlaştı. İlk gelenleri
geri yollamanın ve Ada’da doğanları
göndermeyi düşünmenin zorlukları üzerine düşünerek çok değerli zaman
tartışmalarla kaybedildi. Ama bu kadar
büyük oranda yabancıyı kabul edip
absorbe etmenin sorunları hakkında
konuşmuyorlar.
Durumu korumak ve barış sürecini
sürdürmek için bir şeyler yapmaya
gerek vardır. Uluslararası boyutların
farkındayız. BM’nin sorumluluğu
yanında AB’nin kendi içi sorunu olan
Kıbrıs
sorununda
sorumluluk
almasına ihtiyaç vardır. Fakat bu
durum bozulurken ve çözüm
olanaksız hale gelirken önlem almayı
ertelemeye mazeret olmalıdır. Kıbrıs
sorunu uluslararası ilişkileri zehirlemekte ve barışa katkı yapmasını
beklediğimiz gereksindiğimiz AB’nin
itibarına da zarar vermektedir.
Υπάρχει άλλος εφικτός τρόπος για τη
λύση του Κυπριακού Προβλήματος;
Αλπάυ Ντουρντουράν
Ο διακανονισμός του Κυπριακού
έχει καθυστερήσει πολύ, οπότε οι διαπραγματεύσεις έχουν γίνει ένα παιχνίδι επίρριψης ευθυνών. Τα
διαπραγματευόμενα μέρη αγωνίζονται
να βρουν νέα σημεία για να θέσουν σε
διαπραγμάτευση ώστε να δείξουν
καλή θέληση και να βοηθήσουν τον
Αντιπρόσωπο των ΗΕ να αναφέρει
πρόοδο στην έκθεση του. Όμως τα
πραγματικά και βασικά προβλήματα
παραμένουν άλυτα. Ιδέες όπως το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο και η υιοθέτηση
του Ευρώ σε ολόκληρη την Κύπρο
έχουν εξετασθεί αλλά ήδη ρυθμίζονταν
από την ΕΕ, συνεπώς ο χρόνος σπαταλήθηκε χωρίς αποτέλεσμα. Ο προσδιορισμός των διοικητικών ορίων
ακόμα αναμένεται.
Θα δημιουργήσουμε μια επανενωμένη κυβέρνηση αλλά φαίνεται ότι
προσπαθούν να επιλύσουν το κάθε
σημείο πριν την διαμόρφωση αυτής
της επανενωμένης κυβέρνησης. Αυτό
είναι και αδύνατο και χωρίς νόημα.
Παρεμπιπτόντως, τα μέρη έχουν
συμφωνήσει σε αρκετά σημεία και
είναι πανέτοιμοι να σχηματίσουν ένα
δικοινοτικό διζωνικό ομόσπονδο κράτος. Επομένως αν και όταν τα μέρη θελήσουν να επιλύσουν την διαμάχη,
είμαστε σίγουροι ότι παραμένουν μόνο
πολύ λίγα σημεία για να συνάψουν ένα
ολοκληρωμένο σχέδιο. Σε κάθε περίπτωση, η εμπειρία μας δείχνει – και η
Βόρειος Ιρλανδία ήταν το πιο πρόσφατο παράδειγμα – ότι στην πορεία
εφαρμογής μιας συμφωνίας-πλαισίου,
θα έχουμε την ευκαιρία να διαπραγματευτούμε τύπους για να επιλύσουμε τα
προβλήματα. Ταυτόχρονα μπορούμε
να χρησιμοποιήσουμε την εμπειρία ως
πολύτιμο προσόν. Μπορούμε να σχεδιάσουμε ένα οδικό χάρτη για την
εφαρμογή των συμφωνηθέντων σημείων και να προχωρήσουμε σε μια
συνολική λύση.
Η συμφωνία για μια συμφωνία-πακέτο πραγματικά έχει γίνει εμπόδιο στα
μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης.
Γνωρίζουμε τις δυσκολίες και τα όρια
των μέτρων που χρησιμοποιούνται.
Ασφαλιστικά προβλήματα και μεταφορές χρημάτων μεταξύ των δύο μερών
της χώρας μας, μας δείχνουν την
ανάγκη να ψάξουμε για εναλλακτικές
λύσεις εκτός από τη συμφωνία-πακέτο. Η συμφωνία-πακέτο έχει ήδη κα-
BiLBAN & IKME
1. Cyprus After A Solution,
ISBN 9963-8185-2-8, 1998
2. (Turkish version) Çözümü arayan Kıbrıs
- Alaşiya Yayınları, 2002
3. Cyprus After A Solution - Economic and
social activity,
ISBN 9963-8185-3-6, 2001
4. Cyprus After A Solution - LEFT POLICIES,
ISBN 9963-8185-4-4, 2003
5. Küllüsuyu, Αλουσίβα- Katerina A. İliadi,
θυστερήσει τις καλές σχέσεις και την
στενή συνεργασία μεταξύ των δύο κοινοτήτων. Πολλές επιχειρήσεις συναλλάσσονται
ανεπίσημα
αλλά
αντιμετωπίζουν προβλήματα. Γιατί να
περιμένουμε για τους πολιτικούς να
επεξεργαστούν ένα σχέδιο; Ας αφήσουμε τους ανθρώπους να επιταχύνουν οι ίδιοι τη διαδικασία και να
διευκολύνουν τη λύση. Οι καθυστερήσεις έχουν ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα και τείνουν να δημιουργήσουν
εμπόδια στη λύση, όπως οι δημογραφικές αλλαγές. Χρειαζόμαστε απογραφή πληθυσμού και πρακτική
προστασία της δημογραφικής δομής.
Η δημογραφική αλλαγή από μόνη
της είναι αρκετή να μπλοκάρει το
δρόμο. Οι Ελληνοκύπριοι δεν θα αποδεχτούν ποτέ την επανένωση με τέτοιους μεγάλους αριθμούς εποίκων διότι
ο πληθυσμός χρησιμοποιείται ως εργαλείο για να ελέγχονται οι Τουρκοκύπριοι. Με τους εποίκους, η Τουρκία θα
μπορεί πρώτα να ελέγχει τους Τουρκοκύπριους και μέσω αυτών τη δικοινοτική κεντρική κυβέρνηση.
Είναι εύκολο να μιλούμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα των εποίκων
αλλά η επιρροή τους το έχει ήδη κατα-
στήσει δύσκολο να μιλούμε για την
επιρροή τους στην θέληση των Τουρκοκυπρίων. Έχει αναλωθεί πολύτιμος
χρόνος μιλώντας για το ότι είναι δύσκολο να ξεριζώσουμε αυτούς που
ήρθαν αρχικά στην Κύπρο και απάνθρωπο να σκεφτόμαστε να απελάσουμε αυτούς που έχουν γεννηθεί
στην Κύπρο. Όμως δεν μιλούν για το
πρόβλημα της αποδοχής και απορρόφησης ενός τέτοιου μεγάλου αριθμού
αλλοδαπών.
Χρειαζόμαστε κάτι για να προστατεύσουμε την κατάσταση και να διατηρήσουμε την διαδικασία ειρήνης.
Έχουμε επίγνωση των διεθνών πτυχών. Πρέπει η ΕΕ να αναλάβει την ευθύνη για το δικό της εσωτερικό
πρόβλημα – το Κυπριακό – παράλληλα με την ευθύνη του ΟΗΕ. Όμως
αυτό δεν πρέπει να χρησιμοποιηθεί
για την αναβολή δράσης, ενώ η κατάσταση επιδεινώνεται και δημιουργεί
επιπρόσθετα προβλήματα, καθιστώντας αδύνατη την επίλυση του προβλήματος. Το Κυπριακό πρόβλημα
δηλητηριάζει τις διεθνείς σχέσεις και
βλάπτει τη φήμη της ΕΕ ως του ειρηνοποιού που περιμέναμε και χρειαζόμασταν πάρα πολύ.
Yayınlar/ Εκδόσεις
ISBN 9963-8185-5-2, 2004
6. İncisini Kaybeden İstiridyeler, Sevgül
Uludağ,
ISBN 9963-8185-9-5, 2005
Kitapları istemek için lütfen BİLBAN
veya İKME ile temas kurun.
Για τις πιο πάνω εκδόσεις παρακαλώ επικοινωνήστε με το IKME ή το BİLBAN.
www.ikme.org
www.bilban.info