Finansal planlama

4/13/2012
FİNANSAL YÖNETİM
FİNANSAL PLANLAMA
Yrd.Doç.Dr. Serkan ÇANKAYA
Finansal Planlama Nedir?
• Finansal analiz işletmenin geçmişe dönük
verilerine dayanmaktaydı ancak finansal
planlama ise geleceğe yönelik hareket biçimini
belirlemeyi amaçlar.
• Finansal planlama, işletmeye giren ve çıkan
para-fon akımlarının sistematik bir biçimde
tahmini ve hesaplanmasını konu edinir.
1
4/13/2012
Finansal Planlama Nedir?
• Finansal planlama aşağıdaki konuları kapsayan bir
süreçtir.
1. Firma için mümkün yatırım ve finansman
tercihlerinin analizi.
2. Şimdi alınan kararların gelecekteki sonuçlarının
tahmini.
3. Hangi alternatifin uygulanacağına karar
verilmesi.
4. Finansal planda saptanmış amaçlar yönündeki
performansın ölçülmesi.
Finansal Planlama Nedir?
• Firma hem uzun hemde kısa dönemi
planlamalıdır.
• Kısa vadeli planlama 12 aydan ileriye pek
bakmaz.
• Kısa vade planlama daha çok, firmanın
faturalarını ödemeye yeterli nakde sahip
olduğundan ve kısa vadeli borçlanma ve borç
verme incelenmektedir.
2
4/13/2012
Finansal Planlama Nedir?
• Planlama sürecinin başında şirket kurmayları her bir
bölümden gelecek 5 yılı kapsayan üç alternatif iş planı
isteyebilir:
1. Büyük sermaye yatırımı ve yeni ürünler, mevcut
pazarların hızlı büyümesi ya da yeni pazarlara giriş
içeren bir en iyi durum yani atak büyüme planı.
2. Bölümün pazarlarıyla birlikte büyüdüğü, fakat
rakiplerine önemli bir zarar getirmeyen normal bir
büyüme planı.
3. Firmanın pazarların küçülmesi halinde masrafları
kısma planı. Bu, zayıf ekonomik dönemlerde yapılan
planlamadır.
Finansal Planlama Nedir?
• Finansal planlama sadece tahmin değildir.
• Finansal planlamacılar muhtemel olaylar kadar muhtemel
olmayan olayları da düşünürler.
• Etkili planlama için üç koşul mevcuttur:
1. Tahmin etme: Mekanik bir uygulamaya indirgenmemelidir.
Geçmiş verilere göre basit bir eğilim saptamanın değeri
sınırlıdır.
–
–
–
Tahminleriniz rakiplerinizin de kendi planlarını geliştirdiğini
gözönünde tutmalıdır.
Size şirketle ilgili bir grup tahmin sunulduğunda bunu görünür
değeriyle kabul etmemek gerekir. Tahminlerin gerisini araştırın
ve dayandığı ekonomik modeli tanımlamaya çalışılmalıdır.
Yapılan tahminlerde tutarlılık sağlamak adına tahmin yapanlar
yaygın makroekonomik varsayımlara dayanmalıdır.
3
4/13/2012
Finansal Planlama Nedir?
2. Optimum Finansal Planın Seçimi: Finans
yöneticisi en iyi planı seçmelidir. Ancak özellikle
planlamanın karmaşık yapısı ve soyut sorunların
tümünü çözecek bir model yoktur. Ancak sıklıkla
yöneticiler amaçlarını muhasebe rakamlarıyla
belirledikleri görülmüştür. Örneğin; “amacımız,
yıllık yüzde 20 satış büyümesini başarmaktır.”
3. Uygulamaya konulan planın izlenmesi: Finansal
planlar, uygulaması biter bitmez demode olur.
Çoğu kez daha da erken demode olurlar. İyi bir
plan, gelişen olaylara kolay uyarlanabilir
olmalıdır.
Firma Hedefleri
Firmanın Uzun Vade Planı
Uzun Vadeli Satış
Tahminleri
Ürün Karması Stratejisi
Kısa Vadeli Satış Tahmini
Üretim, Pazarlama, ARGE, Finans Bütçeleri
Bütünleştirilmiş Proforma Mali Tablolar
• Nakit Akım bütçesi, Proforma Gelir Tablosu, Proforma Bilanço, Proforma Kaynak ve kullanım tablosu
4
4/13/2012
Finansal Planlama Modelleri
• Finansal planlamacılar alternatif finansal
stratejilerin sonuçlarını ortaya çıkarmalarına
yardımcı olacak finansal planlama modeli
kullanırlar.
• Bu modeller, basit modellerle başlayıp
yüzlerce denklem içeren modeller uzanır.
• Tüm finansal planın üç bileşeni vardır:
girdiler, planlama modeli ve çıktılar.
Finansal Planlama Modelleri
Girdiler:
• Finansal planın girdileri, firmanın cari finansal
tablolarından ve geleceğe ilişkin tahminlerden oluşur.
• Genellikle temel tahmin satışlardaki büyümedir, çünkü
işgücü gereksinimi, stok düzeyi gibi birçok değişken
satışlara bağlıdır.
• Bu tahminler finans yöneticisinin sadece kısmen
sorumluluğundadır.
• Satış tahminlerinde anahtar rolü pazarlama bölümü
üstlenecektir.
• Ayrıca satışlar genel ekonominin durumuna bağlı
olacağından makroekonomik ve sanayi ile ilgili tahminler
hazırlanmasında bu konuda uzmanlaşmış firmalardan
yardım alınabilinir.
5
4/13/2012
Finansal Planlama Modelleri
Planlama Modeli:
• Finansal planlama modeli, kar, yatırım ve finansman
için yöneticilerin yaptığı tahminlerin içiçe
sarmalanmasıyla ilgili hesaplamaları yapar.
• Bu model, satışlardaki bir değişmenin, maliyetleri,
çalışma sermayesini, duran varlıkları ve finansman
gereksinimini nasıl etkileyeceğinin tahmin edilmesini
içerir.
• Örneğin; bu model toplam satışlardaki her 1 TL’lik
artışın üretilen malın toplam maliyetini 80 kuruş
artırabileceğini, ticari alacakların satışların sabit bir
yüzdesi olacağını ve satışlardaki her yüzde 10 artışın
firmaya duran varlıklarını yüzde 8 artırma zorunluluğu
getireceğini belirleyebilir.
Finansal Planlama Modelleri
Çıktılar:
• Finansal modelin çıktıları, gelir tablosu, bilanço,
nakit kaynak ve kullanımlarını açıklayan tablolar
gibi finansal tablolardan oluşur. Bu tablolara
proforma denir. Proforma, girdilere ve planın
içerdiği varsayımlara dayanan tahminler
anlamına gelir.
• Çıktılar genellikle önceki bölümde tartıştığımız
finansal oranları da içerir. Bu oranlar planlama
dönemi sonunda firmanın finansal bakımdan
uygun ve sağlıklı durumda olup olmayacağını
işaret eder.
6
4/13/2012
Finansal Planlama Modelleri
Finansal Planın Bileşenleri:
Girdiler
Planlama Modeli
Girdiler
• Cari finansal tablolar
• Satışlar veya faiz oranları
gibi anahtar değişkenlere
ilişkin tahminler
• İlgili değişkenler
arasındaki ilişkileri ortaya
koyan eşitlikler
• Tahmini finansal tablolar
(proforma)
• Finansal oranlar
• Fon kaynakları ve
kullanımı
Finansal Planlama Modelleri
• Basit Trend Yöntemi
• Satışların Yüzdesi Yöntemi
• Dikey Yüzde Yöntemiyle Proforma Gelir
Tablosu
• Oran Yöntemi
• Regresyon Yöntemi
• Hareketli Ortalamalar Yöntemi
• Matris Yöntemi
7
4/13/2012
Finansal Planlama Modeline Bir Örnek
– Satışların Yüzdesi Modeli
• Satış tahminlerinin temel değişken alındığı,
diğer değişkenlerin çoğunun da satışlarla
orantılı olduğu bir finansal planlama modeli.
1. İlişkili bilanço kalemlerinin herbiri ilgili yılın
satışlarına bölünmüştür.
2. Bulunan oranlar ve verilen ek bilgilerdeki
oranlar bir sonraki yılı tahmini satışlarıyla
çarpılıp proforma bilanço oluşturulur.
3. Fon açığı ya da fazlası olup olmadığı belirlenir.
•
Satış hacmiyle bilanço kalemleri arası ilişki şematik olarak şöyle
özetlenebilir.
Satışlara bağlı olarak değişen
bilanço kalemleri
Satışlardan bağımsız bilanço
kalemleri
Aktif
Pasif
Aktif
Pasif
Kasa-Bankalar
Ticari Borçlar
İştirakler
Banka kredileri
Alacaklar
Ödenecek
Giderler
Stoklar
Ödenecek Vergi
ve prim borçları
Maddi Duran
Varlıklar
Uzun Süreli
Borçlar
Tahviller
İpotekli borç
senetleri
Ödenmiş
Sermaye
•Dağıtılmamış karlar (yedek akçeler) satış hacmiyle ilişkilidir ancak sabit bir oranla
belirlemek çoğu kez mümkün değildir. Yedek akçelerdeki değişme, firmanın kar dağıtım
politikasına da bağlıdır.
• Aktif kalemlerin satışlara oranı zaman içerisinde değişebilir. Geçen hesap döneminde
satışlarla varlıklar arasında bulunan ilişkinin gelecek dönemler için de aynen geçerli
olacağı varsayımı bu yöntemin zayıf yönünü oluşturur.
8
4/13/2012
Finansal Planlama Modeline Bir Örnek
•
Satış hacmini gelecek hesap döneminde 450 ¨ ‘dan
600¨’na yükseltmeyi planlayan bir firmanın, geçmiş
yıllarda bilanço kalemlerinin satışlarının yüzdesi olarak
ifadesi şöyledir: Kasa-bankalar %3, Alacaklar %12,5,
Stoklar %25, Maddi duran varlıklar %30, Ticari borçlar
%10, Ödenecek giderler %2, Tahakkuk etmiş
(ödenecek) vergi ve prim borçları % 6. Firmanın net
kar marjı (Vergiden sonra kar/satışlar) %8, kar dağıtım
oranı (Dağıtılan kar/net kar) %50, kullandığı kısa süreli
banka kredileri 70 ¨, dönem başı ödenmiş sermaye 50
¨ ve yedek akçeleri toplamı 116,25 ¨’dır. Firmanın
pro-forma bilançosu ve 600 ¨’lık satış hacmine
ulaşabilmesi için gerekli ek finansman ihtiyacı aşağıda
belirtilmektedir.
PRO-FORMA BİLANÇO
2011 YILI
AKTİF
Dönen Varlıklar
PASİF
Kısa Süreli Borçlar
Kasa- Bankalar
18 Banka Kredileri
70
Alacaklar
75 Satıcı Kredileri
60
Stoklar
150 Ödenecek Vergi ve primler
Dönen Varlıklar Toplamı
243 Ödenecek Giderler
Maddi Duran Varlıklar
180 Kısa Süreli Borçlar Toplamı
Uzun Süreli Borçlar
36
12
178
-
Özsermaye
Ödenmiş Sermaye
Yedek Akçeler
140.25
TOPLAM
368.25
Finansman Açığı
AKTİF TOPLAMI
50
423 PASİF TOPLAMI
54.75
423
9
4/13/2012
Örnek
Cari dönem satışları 20,000TL, gelecek yıl tahmini
satışlar 22,000TL ise ne kadar fona ihtiyaç vardır?
Çözüm
3,200 + 594 = 3,794 Gelecek yılın dağıtılmayan karı
10
4/13/2012
Çözüm
11