Evlenme - eLIBRARY.LT

Evlenme
ÇOCUK YAŞTA EVLENME VE BAŞKALARININ ZORUYLA EVLENME KONUSUNDA GEÇERLI YENI KURALLAR
1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren, evlenmeyi planlayanlar için büyük
önem taşıyan kimi yeni kurallar geçerlidir. Bu değişiklikler öncelikle
uluslararası bağlantıları olan çiftler için geçerlidir. En önemli yenilik, 18
yaş sınırının, İsveç yurttaşı olsun veya olmasın, İsveç resmi kurumları
huzurunda evlenmek isteyen herkes için geçerli olmasıdır. Buna karşın,
İsveç'le bağlantısı olan çiftler, bazı durumlarda yabancı bir ülkenin resmi
kurumları huzurunda evlenebilirler. Bu tür durumlarda, İsveç yasalarına
göre evlenmesi mümkün olmayan bir çift, İsveç'te evli sayılmaz..
Elinizdeki broşür, yeni kurallar hakkında daha geniş bilgi edinmek isteyen kimseler için hazırlanmıştır. Bu broşürde, evlenmek isteyenlerin ne
şekilde davranacakları konusunda da genel bilgiler vermektedir. Açıklamalarda, öncelikle, uluslararası bağlantıları olan ilişkiler dikkate
alınmıştır.
İsveç'te evlenmeyi engelleyen durumlar nelerdir?
İki kişi, bazı durumlarda, birbiriyle evlenme hakkına sahip
değildir. İsveç yasalarının getirdiği engeller şunlardır:
• 18 yaşından küçüklerin evlenmesi yasaktır.
• Yakın akrabalar birbirleriyle evlenemez. Bu
yasak örneğin anababa, çocuk ve kardeşler için
söz konusudur. Bununla birlikte kardeş çocukları birbirleriyle evlenebilirler.
• Evli bir kimse veya kayıtlı gayriresmi evliliği
olan bir kimse evlenemez.
Üvey kardeşlerin, özel bir başvuruda bulunup izin
aldıktan sonra evlenmeleri mümkün olabilir. İstisnai
durumlarda, 18 yaşından küçüklere de evlenme izni verilebilir. Ancak bu tür bir iznin verilebilmesi için özel
gerekçelerin olması gerekir. Başka bir ülkede veya belli
bir topluluk içerisinde geçerli geleneklere uyma isteği,
bu konuda yeterli bir gerekçe olarak kabul edilmez. İzin
istemek için Valilik Kurumu'na başvurulur.
Evlilik konusunda, başka ülkelerde de, İsveç'teki kurallara benzer kurallar geçerlidir. Ancak bu kurallar ülkeler
arasında küçük farklılıklar gösterebilir. Örneğin kardeş
çocuklarının birbirleriyle evlenmeleri bazı ülkelerde yasaktır. Bazı ülkelerde ise, evlenme konusunda geçerli yaş
sınırı İsveç'tekinden farklı olabilir.
Evlenme konusunda geçerli kurallar herkes için
aynı mıdır?
1 Mayıs 2004 tarihinden itibaren İsveç evlendirme memuru (kimlerin İsveç evlendirme memuru olduklarını öğrenmek için aşağıdaki bölüme bakınız!) huzurunda evlenecek
olan herkesin, İsveç yasalarınca konmuş olan koşulları
yerine getirmesi zorunludur. Başka bir deyişle İsveç'te
evlenme yasağı oluşturan hükümler herkes için geçerlidir.
Bu da, örneğin evlenme yaşının hiç bir koşulda 18'den
daha düşük olamayacağı anlamına gelmektedir.
Bazen, evlenecek olan iki kişiden hiç birinin, İsveç'le
bağlantısı olmayabilir. Bu durumda evlenecek olan
kişilerin her birinin, hem İsveç yasaları hem de daha yakın
bağlantısının olduğu ülke yasaları uyarınca evlenme
hakkına sahip olması gerekir. Evlenecek olan kişilerin her
biri, İsveç yasaları dışında, hangi ülkenin yasalarının
uygulanmasını istedikleri konusunda seçim yapma özgürlüğüne sahiptir. Yurttaşı olunan ülkenin veya sürekli oturulan ülkenin yasalarının seçilmesi zorunludur. Evlenecek
olan kişilerin her ikisi isterse ve özel gerekçelerin varlığı
kabul edilirse, başka bir ülkenin yasalarının dikkate
alınmasını öngören kuraldan istisna yapılabilir.
Hiç biri İsveç yurttaşı olmayan veya sürekli olarak
İsveç'te oturmayan iki kişi İsveç'le bağlantısı olmayan bir
çift olarak işlem görür. Bu durum şu kişiler için söz konusu olabilir:
• Turist olarak İsveç'te bulunan kişiler,
• İsveç'te bulunan ve sürekli oturma izni için başvuruda
bulunmuş olan kişiler veya
• öğrenim veya iş için belli bir süre İsveç'te bulunan
kişiler.
Evlenmemizin mümkün olup olmadığını
nasıl bilebiliriz?
Evlenmek isteyen bir çift, evlenmelerini engelleyen bir
durum olup olmadığının araştırılması için başvuruda
bulunmak zorundadır. Gerekli başvuru formu Devlet Vergi
Dairesi'nden sağlanabilir. Bu form www.skatteverket.se
adresindeki web sitesinden de alınabilir. Evlenecek çiftin,
bazı bilgileri, yazılı olarak ve doğru olduklarına namusları
ve şerefleri üzerine yemin ederek vermeleri gerekir. Nüfus
kütüğünde yer almayan durum ve koşulların belgelerle
kanıtlanması gerekebilir.
Başka bir ülkenin yasalarına göre de askı işlemi
yaptırması gereken kişiler, o ülkenin yasaları uyarınca
evlenme hakkına sahip olduklarını kanıtlamak zorundadır.
Şimdiye kadar, Dışişleri Bakanlığı'ndan, söz konusu ülkede, ne gibi durumlarda evlenilemeyeceği konusunda
açıklama içeren bir belge alınmaktaydı. Ancak Dışişleri
Bakanlığı, 30 Nisan 2004 tarihinden itibaren bu tür bir
belge düzenlemeyecek. Bu nedenle, evlenecek kişiler,
gerekli bilgiyi, kendileri sağlayacak. Çiftin evlenmesini
engelleyen bir durumun söz konusu olup olmadığını göste-
ren bir belgenin, kimi durumlarda, yabancı ülkedeki resmi
kurumlardan alınması mümkün olabilir. Yabancı ülkedeki
bir resmi kurumdan alınacak belgelerle aşağıdaki konularda
resmi açıklama getirmek daha olağan bir yöntemdir:
• o ülkenin yasalarında evlenmeyi önleyen durumlar
nelerdir,
• başvuruda bulunan kişi evlenme hakkına sahip midir,
değil midir ve
• o ülkenin yasalarına göre mevcut olan özel koşullar
(örneğin bir resmi kurumdan izin
alınması) yerine getirilmiş midir, getirilmemiş midir.
Evlenme başvurusunun nasıl yapılacağı ve askı işlemi için
ne gibi belgelerin gerekli olduğu konusunda, Devlet Vergi
Dairesi'yle ilişki kurulup, daha geniş bilgi alınabilir.
Başvuru formu ve gerekli olan diğer belgelerin onaylı
fotokopileri en yakın Vergi Dairesi'ne verilecektir.
Devlet Vergi Dairesi, askı işlemi tamamlandıktan
sonra, askı işlemiyle ilgili bir belge gönderir ve bu belgeye, nikâh belgesi için bir form ekler. Evlenecek olan
kişiler bu belgeleri evlendirme memuruna verir.
Düzenlenen belgeyle dört ay içerisinde nikâh yapılabilir. Ancak askı işlemiyle ilgili yeni kuralların yürürlüğe
girdiği 1 Mayıs 2004 tarihiyle ilişkili olarak bu kuraldan
iki istisna yapılmaktadır.
• 18 yaşından küçük olan ve
hakkında, 30 Nisan 2004 tarihinde veya daha önce, başka bir
ülkenin yasaları uyarınca askı
işlemi yapılmış olan bir kişi,
nikâh belgesini, 30 Nisan 2004
tarihinden sonra kullanamaz.
• Aynı şey, hakkında, başka bir
ülkenin yasalarına göre askı
işlemi yapılmış üvey kardeş için
de geçerlidir.
Kim nikâh kıyabilir?
İsveç'te nikâh memurluğu yapabilecek
kişiler şunlardır:
• İsveç Kilisesi papazları,
• başka bir dinsel kuruluşta nikâh
kıyma izni olan bir yetkili,
• Başlangıç Mahkemesi yargıcı,
• Valilik'in evlendirme memuru
olarak atadığı kişi ve
• dış ülkede görev yapan kimi
İsveç Büyükelçilik görevlileri ve
papazlar.
Evlendirme memuru olan bir kişi (örneğin nikâh yetkisiyle donatılmış dinsel bir kuruluşta nikâh memurluğuna
atanmış bir kişi) İsveç devlet memurunun yetkilerini kullanmaktadır ve nikâh sırasında İsveç yasalarına uymakla
yükümlüdür.
Kimi durumlarda, yabancı bir evlendirme memuru,
başka bir ülkenin yasalarına göre İsveç'te nikâh kıyabilir.
Başka bir ülkenin yasalarına göre burada nikâh kıyacak
olan kişinin, Hükümet'ten, bu konuda özel izin almış
olması gerekir. Bu tür bir izin sadece birkaç kişiye verilmiştir ve bu kişiler genellikle kimi ülkelerin İsveç'teki
Büyükelçiliklerinde görev yapan memurlardır. İzin almadan nikâh kıymak yasaktır.
Bir dinsel kuruluş içerisinde evlenmek isteyen bir
kişinin, söz konusu dinsel kuruluşa başvurması gerekir.
Medeni nikâh yaptırmak isteyen kişiler Belediye veya
Başlangıç Mahkemesi'yle ilişki kuracaktır. Hangi dinsel
kuruluşların nikâh kıyma izni olduğu ve yurt dışında
hangi İsveç Büyükelçiliklerinde evlenilebileceği konusunda bilgi edinmek için Devlet Vergi Dairesi'ne başvurunuz!
(öncelikle www.skatteverket.se adresindeki web sitesine
bakınız!)
İsveç yasalarına göre nikâh kıyma işlemi nasıldır?
Evlendirme memuru nikâhtan önce, yasal süresi içerisinde
askı işlemi yapılıp yapılmadığını ve bu işlem sırasında
evliliğe engel oluşturan herhangi bir durumun ortaya çıkıp
çıkmadığını denetlemekle yükümlüdür. Evlendirme
memuru, bu denetimi, askı işlemiyle ilgili olarak, Devlet
Vergi Dairesi'nin düzenlediği belgeye bakarak yapar. Bu
tür bir belge getirilmemişse nikâh kıyılamaz.
Dinsel bir kuruluş içerisinde nikâh kıyılabilir. Bu
durumda, nikâh, söz konusu dinsel kuruluş içerisinde
geçerli nikâh düzeni uyarınca gerçekleştirilir. Nikâh,
medeni nikâh şeklinde de kıyılabilir. Bu durumda medeni
nikâh için geçerli kurallara uyulur.
Tüm nikâhların ortak yanı, daima uyulması gereken
bazı resmi kuralların olmasıdır. Bir nikâhın geçerli olması
için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi zorunludur:
• Evlendirme memurunun nikâh kıyma yetkisine sahip
olması.
• Evlenecek kişilerin şahsen ve aynı anda hazır bulunmaları.
• Evlenecek kişilerin, evlendirme memurunun sorusu
üzerine, evlenmeye razı olduklarını
sözle, ayrı ayrı dile getirmeleri.
• Daha sonra evlendirme memurunun çifti karı koca ilan
etmesi.
Bir kişi evlenmeye razı olduğunu nikâh sırasında sözle
dile getirmezse, nikâh geçerli olmaz. Bu durumda çift
evli sayılmaz.
Nikâhtan sonra ne yapılacak?
İsveçli bir evlendirme memuru tarafından kıyılmış bir
nikâhtan sonra, evlilik işlemini kaydettirmek için eşlerin
bir şey yapmasına gerek yoktur. Evlendirme memuru
eşlere nikâhla ilgili bir belge verir. Evlendirme memuru,
nikâhla ilgili olarak, ayrıca, Devlet Vergi Dairesi'ne bir
bildiri gönderir. Devlet Vergi Dairesi nikâhla ilgili bilgileri nüfus kütüğüne kaydeder.
Evlendirme memuru yanlış
yaparsa ne olur?
Evlendirme memurunun nikâh kıyma izni yoksa veya
nikâh işlemiyle ilgili yasal koşullardan biri yerine getirilmemişse nikâh geçerli olmaz. Buna karşın nikâh,
Devlet Vergi Dairesi tarafından kaydedilmişse, bu bilgi
nüfus kütüğünden silinir.
Çiftlerin evlenmeleri konusunda yasal engeller
olmasına karşın nikâh kıyılmışsa savcıya haber verilir.
Savcı ve eşlerden biri Başlangıç Mahkemesi'ne başvurup
derhal boşanma talebinde bulunabilir.
Ciddi bir yanlış yapan evlendirme memurları bu yetkilerini kaybederler ve cezalandırılırlar. Özel bir kararla
evlendirme memuru atama yetkisi kazanmış olan dinsel
kuruluşlar, bu tür bir hata durumunda bu izinlerini kaybederler.
İsveç'te yapılan bir evlilik başka
ülkelerde geçerli mi?
İsveç yasalarına göre geçerli olan bir nikâhın dış ülkelerin büyük bir çoğunluğunda da geçerli sayıldığını söyleyebiliriz. Ancak yine de bazı istisnalar vardır. Yaptığı
evliliğin, örneğin, yurttaşı olduğu veya oturduğu ülkede
geçerli olup olmadığını özel olarak merak eden bir kişi,
orada geçerli kuralları sormak üzere, ilgili ülkenin resmi
kurumlarıyla ilişki kurabilir.
Turkiska
Dış ülkede evlenilebilir mi?
İsveç yurttaşları, dış ülkelerdeki İsveç Büyükelçilikleri
veya İsveç Kilisesi'nde evlenme konusunda belli olanaklara sahiptirler. Gerekli bilgi Devlet Vergi Dairesi,
Dışişleri Bakanlığı ve İsveç Kilisesi'nden alınabilir.
Kimi durumlarda başka bir ülkenin resmi kurumları
huzurunda evlenmek mümkün değildir. Söz konusu
ülkede nasıl evlenileceği o ülkenin yasaları tarafından
düzenlenir. Geçerli kuralları araştırmak için, ilgili ülkenin İsveç'teki Büyükelçilik veya Konsolosluğuyla ya da
o ülkeye bağlı başka bir resmi kurumla ilişki kurmanız
gerekir.
Başka bir ülkenin yasalarına göre evleneceğiniz
zaman, bazen, İsveç yasalarına göre evlenme hakkınız
olduğunu kanıtlamanız gerekebilir. Nüfus kütüğüne
kayıtlı İsveç yurttaşlarına, dış ülkenin resmi kurumuna
göstermek üzere bir belge verilir. Bu belgeyi
isteyeceğiniz yer Devlet Vergi Dairesi'dir.
Askı işlemiyle ilgili olarak İsveç'te bir belge almış
olanlar, aynı belgeyi, Danimarka, Norveç, Finlandiya ve
İzlanda'da kullanabilirler.
Yabancı bir ülke resmi kurumları huzurunda evlenirken özellikle neleri düşünmek gerekir? Yabancı ülke
kurumlarında kıyılan nikâh İsveç'te
geçerli mi?
Çiftin yakın bağları olan başka bir ülkede
geçerli olan bir evlilik, genel olarak,
İsveç'te de geçerlidir. Ancak çocuk yaşta
yapılan evlilikler ve başkasının zoruyla
yapılmış evlilikler burada kabul edilmez.
Yabancı bir ülkenin resmi kurumları
huzurunda yapılan evlilik 1 Mayıs 2004
tarihinden itibaren şu durumlarda İsveç'te
geçerli sayılmaz:
1. evlenecek kişilerin en az biri İsveç yurttaşıysa
veya sürekli İsveç'te oturuyorsa ve
2. bu evlilik İsveç yasalarına göre yasaksa.
Sadece özel gerekçelerin olması durumunda bu kuraldan istisna yapılabilir.
Evliliğin İsveç'te geçersiz sayılmasını istemiyorsanız, dikkat edeceğiniz en önemli nokta evlenecek
olan her iki kişinin nikâh anında en az 18 yaşında
olmasıdır.
Yapılacak evliliğin İsveç yasaları uyarınca kabul
edilip edilmediğinden emin değilseniz, bilgi almak için
Devlet Vergi Dairesi'ne başvurabilirsiniz.
Yabancı bir ülkenin resmi kurumları huzurunda
evlenmiş olan bir kişi, bunu Devlet Vergi Dairesi'ne
kendisi bildirecek ve Vergi Dairesi'ne, nikâhla ilgili
belge gösterecektir. Devlet Vergi Dairesi bu evliliğin
İsveç'te geçerli olduğu yargısına varırsa, evlilikle ilgili
bilgi, nüfus kütüğüne kaydedilir.
Örnek: George İsveç yurttaşı ve İsveç'te oturuyor.
George 16 yaşında olan ve X ülkesinde oturan
Hanna'yla evlenmek istiyor. George ve Hanna, X
ülkesinde evlenebilir, ancak, Hanna'nın yaşının 16
olması nedeniyle İsveç'te evlenemez. George ve
Hanna, X ülkesinde evlendikleri takdirde, Hanna'nın
18 yaşını doldurmasından sonra bile, İsveç'te evli
sayılmayacaktır. Bir ülkede evli sayılıp başka bir
ülkede evli sayılmamaları, onlar için pratik sorunlar
yaratacaktır. Hanna, George'la arasındaki bağı göstererek İsveç'te oturma izni alamayacaktır. George ve
Hanna, sonuçta, Hanna 18 yaşını dolduruncaya
kadar beklemenin en akıllıca çözüm olacağına karar
veriyor.
evliliğin geçerli olup olmadığı konusunda herhangi bir
kanıt oluşturmaz. Ancak, kayda geçirilmiş bir evlilik,
normal olarak, resmi kurumlar vb. tarafından geçerli
bir evlilik olarak değerlendirilir.
Evli olduğunuz konusunda nüfus kütüğünde bilgi
olmayabilir. Bu durum, örneğin, yabancı ülke resmi
kurumları huzurunda evlenmiş ve bunu Devlet Vergi
Dairesi'ne bildirmemiş olmanıza bağlı olabilir.
Değişik İsveç kurumları değişik değerlendirmeler yaparsa veya başka türlü bir karışıklık söz konusuysa, evli sayılıp sayılmayacağınızı hükme bağlatmak için Mahkeme'ye başvurabilirsiniz. Bu konuda
bilgi edinmek için Başlangıç Mahkemesi'yle ilişki
kurunuz!
İstemediğiniz halde evlenmeye zorlanmanız durumunda ne yapabilirsiniz?
Evlenme, insanların isteyerek yapmaları gereken bir
şeydir. Yasal olarak evlenme hakkına sahip olan herkesin, evlenip evlenmeyeceğine, kendisinin karar vermesi gerekir. Hiç kimse, başka bir kişiyi evlenmeye
zorlama hakkına sahip değildir.
Evli bir kimse, istediği zaman Mahkeme'ye
başvurup boşanma talebinde bulunabilir. Tehdit,
dayak vb. bir yöntem kullanılarak zorla evlendirilmiş
bir kimse, düşünme süresi beklenmeksizin boşanma
hakkına sahiptir. Bu tür durumlarda savcı da
yardımcı olup, derhal boşanma konusunda size
destek olabilir.
Başka bir ülkede zorla evlendirilmiş olan bir
kimse, evliliğin İsveç'te kaydı sırasında bu evliliğe
karşı itirazda bulunma olanağına sahiptir. Zor kullanma yoluyla gerçekleştirilmiş evlilikler İsveç'te geçerli
değildir ve bu nedenle, Devlet Vergi Dairesi, bu tür
evlilikleri kayda geçiremez.
Baskı gören ve yardıma gereksinme duyan
kişilerin belediyedeki sosyal yönetmenliğe başvurma-
ları gerekir. Sosyal Kurul aileye ve bireye gerekli desteği
sağlar. Kurul, tehlikede olan kişinin korunması için de
gerekeni yapar.
Kayıtlanmış hayat arkadaşlığı konusunda da aynı
kurallar mı geçerli?
Hayat arkadaşlığının kayıtlanmasını isteyen kişiler için,
İsveç'le bağ konusunda özel bir koşul geçerlidir.
Taraflardan en az birinin sürekli İsveç'te oturması ve
İsveç, Danimarka, İzlanda, Hollanda veya Norveç yurttaşı olması gerekir. Ya da, taraflardan en az birinin, iki
yıldır veya daha uzun bir süredir İsveç'te oturması
zorunludur.
Hayat arkadaşlığının kayıtlanması öncesinde yapılan
askı işlemi sırasında daima, sadece İsveç yasaları uygulanır. Yasaklar evlenme konusunda geçerli
olmakla birlikte, 18 yaşından önce hayat
arkadaşlığının kaydı için izin almak
mümkün değildir.
Bunun dışında, bu broşürde, evlilik
konusunda söylenen her şey kayıtlanmış
hayat arkadaşlığı için de geçerlidir.
Evli sayılıp sayılmadığımı nasıl öğrenebilirim?
İsveç'te nüfusa kayıtlı bir kişinin medeni durumu nüfus
kütüğünde yazılıdır. Devlet Vergi Dairesi, bir kişinin
evliliğinin İsveç'te geçerli olduğu sonucuna varırsa, bu
kişinin evli olduğunu nüfus kütüğüne kaydeder. Kayıt,
Justitiedepartementet’e başvurarak bu broşürden birkaç örnek daha isteyebilirsiniz. Tel. 08-405 10 00.
Justitiedepartementet
103 33 Stockholm
Faks 08-20 27 34. Hükümet'in web sitesi: www.regeringen.se
Adalet Bakanlığı'nın e-posta adresi: [email protected]
Broşür Arapça, Türkçe ve Sırpça/Boşnakça/Hırvatça'ya çevrilmiştir. Broşürün kolay okunan bir İsveççe'yle
basılmış olanı da vardır.
Baskı: Danagårds Grafiska AB, Ödeshög 2004. Fotoğraflar: Stockbyte. Layout: West Studios AB.
Evlenme
ÇOCUK YAŞTA EVLENME VE BAŞKALARININ ZORUYLA EVLENME
KONUSUNDA GEÇERLI YENI KURALLAR