Ulusal Yeşil Bina Sertifikası - Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği

Transkript

YEŞİL BİNA SERTİFİKA KILAVUZU YENİ KONUTLAR VERSİYON 0 EYLÜL 2013
İçindekiler
TABLO LİSTESİ ................................................................................................................. 3
ŞEKİL LİSTESİ ................................................................................................................... 4
TERİMLER DİZİNİ .............................................................................................................. 5
DESTEK SAĞLAYAN KİŞİ, KURUM VE KURULUŞLAR ................................................... 6
KILAVUZ KULLANIMI ...................................................................................................... 10
KONUT TİPLERİ .............................................................................................................. 10
1.
BÜTÜNLEŞİK YEŞİL PROJE YÖNETİMİ ................................................................ 14
ENTEGRE TASARIM - ÖNKOŞUL ........................................................................... 15
ENTEGRE TASARIM ................................................................................................ 17
ÇEVREYE DUYARLI MÜTEAHHİT .......................................................................... 19
İNŞAAT ATIĞINI AZALTMA VE ATIĞIN YÖNETİMİ ................................................ 21
GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ ................................................................................................ 23
YENİLİKÇİLİK ........................................................................................................... 25
2.
ARAZİ KULLANIMI .................................................................................................. 26
ARAZİYE YERLEŞİM ................................................................................................ 27
AFET RİSKİ ............................................................................................................... 30
YOĞUNLUK VE KONUT YAPISI İLİŞKİSİ ................................................................ 32
ARAZİNİN YENİDEN KULLANIMI ............................................................................ 33
KENTSEL DONATILARA YAKINLIK ......................................................................... 36
3.
SU KULLANIMI ........................................................................................................ 38
SU TÜKETİMİNİ AZALTMA ...................................................................................... 39
SU KAYIPLARINI ÖNLEME ...................................................................................... 43
ATIKSU ARITMA VE DEĞERLENDİRME ................................................................ 45
YÜZEYSEL SU AKIŞI ............................................................................................... 47
4.
ENERJİ KULLANIMI ................................................................................................ 48
İŞLETMEYE ALMA - ÖNKOŞUL .............................................................................. 49
ENERJİ VERİMLİLİĞİ ............................................................................................... 51
YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI ...................................................................... 59
DIŞ AYDINLATMA .................................................................................................... 62
ENERJİ VERİMLİ BEYAZ EŞYALAR ........................................................................ 63
ASANSÖRLER .......................................................................................................... 64
5.
SAĞLIK VE KONFOR .............................................................................................. 66
ISIL KONFOR ........................................................................................................... 67
GÜN IŞIĞINDAN YARARLANMA ............................................................................. 69
İÇ AYDINLATMA ....................................................................................................... 73
2 TAZE HAVA .............................................................................................................. 74
KİRLETİCİLERİN KONTROLÜ ................................................................................. 77
İŞİTSEL KONFOR .................................................................................................... 79
YANGIN GÜVENLİĞİ ................................................................................................ 81
6.
MALZEME VE KAYNAK KULLANIMI ...................................................................... 84
ÇEVRE DOSTU MALZEME KULLANIMI .................................................................. 85
MALZEMENİN YENİDEN KULLANIMI ...................................................................... 87
YEREL MALZEME KULLANIMI ................................................................................ 89
DAYANIKLI MALZEME ............................................................................................. 90
MEVCUT BİNA ELEMANLARINDAN YARARLANILMASI ....................................... 92
7.
KONUTTA YAŞAM .................................................................................................. 93
EVRENSEL VE KAPSAYICI TASARIM .................................................................... 94
GÜVENLİK ................................................................................................................ 96
SPOR ve DİNLENME ALANLARI ............................................................................. 98
SANAT .................................................................................................................... 100
ULAŞIM ................................................................................................................... 102
OTOPARK ALANI ................................................................................................... 103
EVDEN ÇALIŞMA ................................................................................................... 104
8.
İŞLETME VE BAKIM.............................................................................................. 106
ATIKLARIN YERİNDE AYRILMASI VE KULLANICI ERİŞİMİ ................................. 107
ATIK TEKNOLOJİLERİ ........................................................................................... 110
BİNA KULLANIM VE BAKIM KILAVUZU ................................................................ 112
TÜKETİM DEĞERLERİNİN TAKİBİ ........................................................................ 114
9.
EK 1 ....................................................................................................................... 115
10. EK 2 ....................................................................................................................... 125
11. EK 3 ....................................................................................................................... 129 TABLO LİSTESİ
Tablo 1: Atık yönetimi örnek tablosu ......................................................................................... 22 Tablo 2: Konutlarda bulunan çıkış bağlantı tipleri, frekansları ve şiddetleri ........................ 39 Tablo 3: BEP-TR ile Enerji Kimlik Belgesi örneği .................................................................... 52 Tablo 4: Bina enerji sınıfına karşılık gelen puanlar ................................................................. 52 Tablo 5: Birincil enerji dönüşüm katsayıları ............................................................................. 53 Tablo 6: Enerji kaynağına bağlı CO2 salımı dönüşüm katsayıları ......................................... 53 Tablo 7: Bina performans indeksi ağırlık katsayıları ............................................................. 55 Tablo 8: Binanın enerji performansı ağırlıklı iyileştirme oranına karşılık gelen puanlar .... 55 Tablo 9: Bina enerji tüketimi dinamik simülasyon sonucu değerlendirme formatı .............. 57 Tablo 10: Yenilenebilir enerji puanı ........................................................................................... 60 Tablo 11: Yenilenebilir enerji puanı ........................................................................................... 60 3 Tablo 12: Malzeme kirletici içeriği ............................................................................................. 77 Tablo 13: İl ve ilçelere göre referans bina kabuğunun ısıl geçirgenlik katsayıları ve camın
fiziksel özellikleri ............................................................................................................................... 116 Tablo 14: Referans bina modelinde fonksiyonlara göre kurulu aydınlatma güçleri .......... 120 Tablo 15: Referans bina modelinde kapasiteye bağlı soğutma grubu sayısı ................... 123 ŞEKİL LİSTESİ
Şekil 1: Görülebilir gök açısı ....................................................................................................... 70 Şekil 2: Günışığı erişim çizgisi ................................................................................................... 71 Şekil 3: Çalışma düzlemi ............................................................................................................ 72 Şekil 4: Evsel katı atık yönetim sistemi genel akış şeması (Evsel katı atık tarifelerinin
belirlenmesine yönelik kılavuz ve ekleri, ÇOB, 2011) ................................................................. 109 4 TERİMLER DİZİNİ
BEP:
BEPI:
BYS:
EKB:
FSC:
HVAC:
PEFC:
RBEPI:
5 Bina Enerji Performansı
Asıl Bina Enerji Performans İndeksi
Bina Yönetim Sistemi
Enerji Kimlik Belgesi
Forest Stewardship Council: Orman Yönetim Konseyi
Heating, Ventilation, & Air Conditioning/ Isıtma, Havalandırma ve
İklimlendirme
Programme for the Endorsement of Forest Certification: Orman
Sertifikasyonu Onaylama Programı
Referans Bina Enerji Performans İndeksi
DESTEK SAĞLAYAN KİŞİ, KURUM VE KURULUŞLAR
AKADEMİK KURULUŞLAR ve AKADEMİSYENLER
Boğaziçi Üniversitesi Çevre Bilimleri Enstitüsü, Prof. Dr. Günay Kocasoy
Boğaziçi Üniversitesi Makina Mühendisliği, Doç. Dr. Hasan Bedir
Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü Mimarlık Bölümü, Prof. Dr. Tülay Esin
İstanbul Teknik Üniversitesi Çevre Mühendisliği, Prof. Dr. Ahmet Samsunlu, Prof.
Dr. İlhan Talınlı
İstanbul Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü, Prof. Dr. Alpin Köknel Yener, Prof.
Dr. Leyla Tanaçan, Prof. Dr. Yıldız Sey, Prof. Dr. Zerrin Yılmaz, Arş. Gör. Feride
Şener, Arş. Gör. Neşe Ganiç
İstanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği, Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç
İstanbul Teknik Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü, Doç. Dr. Hayriye Eşbah
İstanbul Üniversitesi Orman Endüstri Mühendisliği, Prof. Dr. Nurgün Erdin
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Mimarlık Bölümü, Prof. Dr. Sema Ergönül,
Doç. Dr. Mustafa Özgünler, Yrd. Doç. Dr. Selin Gündeş, Yrd. Doç. Dr. Çiğdem
Tekin, Dr. Papatya Seçkin, Dr. Ümit Turgay Arpacıoğlu
Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Şehir Bölge Planlama Bölümü, Prof. Dr.
Güzin Konuk, Yrd. Doç. Dr. A. Erdem Erbaş, Yrd.Doç.Dr. Bahar Aksel Enişici, Dr.
İnci Olgun
Özyeğin Üniversitesi Enerji, Çevre ve Ekonomi Merkezi, Prof. Dr. Pınar Mengüç
Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Mühendisliği, Yrd. Doç. Dr. Özgür Çakır
Yıldız Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü, Prof. Dr. Ayşe Balanlı, Prof. Dr. Rengin
Ünver, Prof. Dr. Seda Tönük, Yrd. Doç. Dr. Gökçe Tuna Taygun, Yrd. Doç. Dr.
Müjdem Vural
Yıldız Teknik Üniversitesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü, Prof. Dr. Semra Atabay
Prof. Dr. Metin Lokmanhekim
6 SİVİL TOPLUM ÖRGÜTLERİ, ARAŞTIRMA MERKEZLERİ VE ODALAR
BinSimDer (Bina Performansı Modelleme ve Simülasyonları Derneği), Prof. Dr.
Zerrin Yılmaz, Ece Kalaycıoğlu
GENSED (Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği), Mustafa Köker
GYODER (Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı Derneği), Dr. Emre Çamlıbel
İMSAD (İnşaat Malzemesi Sanayicileri Derneği) Çevre ve Sürdürülebilirlik Komitesi,
Beran Bozokalfa, Cevdet Yanardağ, Cihan Koral Malak, Elif Gökhan, Gözde
Doğramacılar, Selda Başbuğoğlu, Sezgi Kumbaracıbaşı
İSKAV (Isıtma Soğutma Klima Araştırma ve Eğitim Vakfı), Burak Oral, Mustafa
Bilge
İZODER (Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği), Dr. Hüseyin Onbaşıoğlu
Mimarlar odası, Rüksan Tuna
Orman Genel Müdürlüğü, Dr. Kenan Kılıç, Kenan Akyüz
RMI Bilimsel Araştırma ve Eğitim Merkezi, Güneş İnan
TGÜB (Türkiye Gazbeton Üreticileri Birliği), Ömer Gümüş, Tolga Öztoprak
TMMOB Şehir Plancıları Odası, Tuba İnal Çekiç
TORID (Türkiye Orman Ürünleri İthalatçıları ve Sanayicileri Derneği), Celalettin
Akça, Göksel Korkmaz, Kenan Saraç,
TTMD (Türk Tesisat Mühendisleri Odası), Ömer Kantaroğlu, Sarven Çilingiroğlu
Ulusal Ahşap Birliği, Kemal Ergin, Süleyman Tuna
XPS Isı Yalıtımı Sanayicileri Derneği, Ayhan Gökbağ, Levent Kösoğlu
WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), Arzu Balkuv
7 ÇEVRE DOSTU YEŞİL BİNALAR DERNEĞİ
Akşan Grup, Melih Şimşek, Pelin Düştegör
Alarko Carrier, Hırant Kalataş
Bureau Veritas Türkiye, Ali Öztürk, Ceren Küçük, Kayhan Oyan
Entegre Proje Yönetim & Danışmanlık, Burcu Yılmaz, Kemal Okumuş, Nilay
Canbay Öztürk Form Şirketler Grubu, Tunç Korun
Has Mimarlık, Ayşe Hasol Erktin
Sodexo Entegre Hizmet Yönetimi, Sinan Fındıkoğlu
Soyak Yapı, Gülcemal Alhanlıoğlu
Turkeco İnşaat ve Enerji, Dr. Duygu Erten
Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği, Dr. Abdurrahman Arıman, Aslı Fırat, Mert
Güller, Hakan Yener, Bahar Çelebi, Ceren Şahin, Tülin İnayet
8 AÇIKLAMALAR
Binaların doğal çevre, ekonomi, sağlık ve verimlilik üzerinde birebir etkileri vardır.
Son yılların en yeni gelişmelerinden biri olan yeşil bina kavramı ile de bina bilimi,
teknolojisi ve işletimi konularında devrimsel bir değişime tanık olunmaktadır. Bina
tasarımcıları ve kullanıcılar bu yeni kavram ile hem inşaat ve kullanımda ekonomiyi,
hem de çevresel performans faktörünü en üst düzeye çıkarma olanaklarını
bulmaktadırlar. Sürdürülebilir kalkınma anlayışının bir parçası olarak yeşil bina
hareketi, küresel iklim değişikliği, enerji, dışarıya bağımlılık ve insan sağlığı gibi
çağımızın en önemli konularına yanıt vermek için eşi benzeri görülmemiş bir fırsat
sunmaktadır.
Dünyada bina ve yapım sektörünün, sürdürülebilirlik açısından düzenlenmesi
amacıyla değerlendirme sistemlerini kullanma yaklaşımları son yıllarda giderek
biçimlenmektedir. Bu bağlamda ABD, İngiltere ve Almanya’da sırasıyla LEED
(Leadership in Energy and Environmental Design / Enerji ve Çevre Tasarımında
Liderlik) ve BREEAM (Building Research Establishment Environmental Assessment
Method / Bina Araştırma Kurumu Çevresel Değerlendirme Yöntemi) ve DGNB (Die
Deutsche Gesellschaft für Nachhaltiges Bauen: Alman Sürdürülebilir Binalar Birliği)
şeklinde anılan değerlendirme sistemleri geliştirilmiştir. Söz konusu sistemler dinamik
olup zamanla geliştirilen stratejilere bağlı olarak yeni versiyonlarını
oluşturmaktadırlar. Bunun yanı sıra sistemler, aynı binada geliştirmeler yaparak
tekrar değerlendirmeye alınmasına olanak vermektedir.
İlk çıkışlarından bu yana aradan geçen zaman içinde sistemlerin giderek birbirine
yaklaştığı ve mantık kurgusunun giderek benzeştiği gözlenmektedir. Birçok ülke de
bu sistemleri baz alarak kendi sistemlerini oluşturmuş durumdadır. Ülkemizde de bu
alanda çalışmalara, 2007’den beri Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği liderlik etmiştir.
Bu çalışmada dernek üyelerinin ortak aklı ve yönlendirmesiyle LEED, BREEAM ve
DGNB örnek alınarak Türkiye için Ulusal Yeşil Bina Sertifikası alınmasına yönelik
hazırlanmıştır. Bu kılavuz yeni konutlar için hazırlanmış 1. versiyondur.
Bu kılavuz kapsamında değerlendirilen başlıklar şunlardır:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9 BÜTÜNLEŞİK YEŞİL PROJE YÖNETİMİ
ARAZİ KULLANIMI
SU KULLANIMI
ENERJİ KULLANIMI
SAĞLIK VE KONFOR
MALZEME VE KAYNAK KULLANIMI
KONUTTA YAŞAM
İŞLETME VE BAKIM
Başlıkların alt kategorileri ile ilgili açıklamalar kılavuzda yer almaktadır.
Değerlendirme sistemleri ve kriterleri aslında çok kapsamlıdır, ölçme ve aynı önemde
belgelemelere dayanarak gerçekleştirilmenin yanı sıra tüm bina süreçlerini (planlama,
tasarım, yapım, işletme ve kullanım, dönüşüm) kapsamaktadır.
Kriterler, interdisipliner niteliktedirler ve mühendislik çözümleri ile raporlama büyük
önem taşımaktadır. Dolayısıyla bütün kategori ve alt kategoriler için geliştirilen
çözümlerin her kademede denetlenebilmesi bakımından Binanın sertifikalanması için
gereken bilgiler kriterlerde talep edilen şekilde raporlanmalıdır.
KILAVUZ KULLANIMI
Bu kılavuz tüm proje müelliflerine sertifika alınma sürecinde yol göstermek amacı ile
hazırlanmıştır. Kılavuzda yer alan alt kategoriler projelerde yer alması istenen asgari
hususları açıklamaktadır ve bir açılım sistematiği içinde verilmiştir. Bu açılımlar
sırasıyla,
A)
Amaç
B)
Kapsam ve Gereklilikler
C)
Referans Yönetmelik ve Standartlar
D)
Uygulama Önerileri
E)
Başvuru Dokümanları
KONUT TİPLERİ
Konut tipolojileri aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır. Enerji performansı değerlendirme
çalışmaları da bu tipolojiler için belirtilmiş gerekliliklere uygun olarak yapılacaktır.
1 - Tekil aile konutu, Ayrık veya bitişik nizam içerisinde tek bir konut biriminden
oluşan müstakil konutlardır.
2 - Standart apartman < 2000m2, Toplam kullanım alanı 2000m2’nin altında olan
çok katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve içerisinde sadece konut fonksiyonları
bulunduran binalardır. Bazı birimleri, basit dükkan vb. fonksiyonları barındıran
apartmanlar da bu sınıfa dahil kabul edilir.
3 - Standart apartman ≥ 2000m2, Toplam kullanım alanı 2000m2 ve üzerinde
olan çok katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve içerisinde sadece konut
fonksiyonları bulunduran binalardır. Bazı birimleri, basit dükkan vb fonksiyonları
barındıran apartmanlar da bu sınıfa dahil kabul edilir.
10 4 – Rezidans-Lüks Konut, Toplam kullanım alanı 2000m2 ve üzerinde olan çok
katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve ruhsatında aşağıdaki işlevlerden en az
üç tanesini beraberinde barındıran çok işlevli binalardır.
-‐
-‐
-‐
-‐
-‐
-‐
11 Alışveriş alanı
Ofis
Spor alanı
Restoran
Sinema/Tiyatro
Kapalı Havuz
[Metni yazın] YEŞİL KONUT SERTİFİKASI PUANLAMA
Alınabilecek Toplam
puan
puan
1.
a1.
a2.
b.
c.
d.
e.
2.
a.
b.
c.
d.
e.
3.
a.
b.
c.
d.
4.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
5.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
6.
a.
b.
c.
d.
Yeşil Proje Yönetimi
Entegre tasarım
Entegre tasarım
Çevreye duyarlı müteahhit
İnşaat atığını azaltma ve atığın yönetimi
Gürültü kirliliği
Yenilikçilik
Arazi Kullanımı
Araziye yerleşim
Afet riski
Yoğunluk ve konut yapısı ilişkisi
Arazinin yeniden kullanımı
Kentsel donatılara yakınlık
Su Kullanımı
Su tüketimini azaltma
Su kayıplarını önleme
Atıksu arıtma ve değerlendirme
Yüzeysel su akışı
Enerji Kullanımı
İşletmeye alma
Enerji verimliliği
Yenilenebilir enerji kullanımı
Dış aydınlatma
Enerji verimli beyaz eşyalar
Asansörler
Sağlık ve Konfor
Isıl konfor
Gün ışığından yararlanma
İç aydınlatma
Taze hava
Kirleticilerin kontrolü
İşitsel konfor
Yangın güvenliği
Malzeme ve Kaynak Kullanımı
Çevre dostu malzeme
Malzemenin yeniden kullanımı
Yerel malzeme kullanımı
Dayanıklı malzeme
Önkoşul
1-2
2
1
1
2
8 3
3
2
3
1-2
13 1-4
2
1-2
2
10 Önkoşul
1-14
1-7
1
1
1
24 3
1-2
1
1
2
1
1
11 2
1-4
2-4
1-2
15 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi e. Mevcut bina elemanlarından yararlanılması
7. Konutta Yaşam
a. Evrensel ve kapsayıcı tasarım
b. Güvenlik
c. Spor ve dinlenme alanları
d. Sanat
e. Ulaşım
f. Otopark alanı
g. Evden çalışma
8. İşletme ve Bakım
a. Atıkların yerinde ayrılması ve kullanıcı erişimi
b. Atık teknolojileri
c. Bina kullanım ve bakım kılavuzu
d. Tüketim değerlerinin takibi
Toplam
YEŞİL KONUT SERTİFİKASI STANDART
YEŞİL KONUT SERTİFİKASI İYİ
YEŞİL KONUT SERTİFİKASI PEKİYİ
13 1-3 1-2
1-2
2
2
1
2
2
1
2
1
2
100
13 6 100
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi 1. BÜTÜNLEŞİK YEŞİL PROJE YÖNETİMİ
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi konusunun amacı sürdürülebilir tasarım ve inşaat
konusunda uzmanların bir araya gelerek yeşil konut projesini bütünleşik bir
yaklaşımla yönetmelerini sağlamaktır. Uzmanların bağımsız çalışması yerine bir
takım olarak projeyi sürdürmelerini amaçlar. Yeşil binalarda kapsamlı uygulamalar
yapılacağı için proje sürecinde takım çalışması önem kazanır.
Yeşil Konut Sertifikası, mimarların, mühendislerin, müteahhitlerin ve uzmanların bir
araya gelerek yeşil projelerin yürütmesini öngörür. Böylece tasarım ve inşaat sürecini
etkin ve şeffaf bir şekilde yönetilir. Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi sayesinde maliyet
etkin bir proje ortaya konulur. Proje ekibinin uzmanlık alanlarını birleştirmesi
sayesinde, binada yeni teknolojilerin ve bina sistemlerinin etkin bir şekilde
kullanılması mümkün olur. Ayrıca inşaat sırasında oluşan gürültü, inşaat atığı vb.
çevreye etkileri minimuma indirgemek için gerekli önlemler alınır. Bütünleşik Yeşil
Proje Yönetimi, başarılı yeşil bina projelerinin geliştirilmesi için önemli ve
uygulanması gereken bir konudur.
14 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi ENTEGRE TASARIM - ÖNKOŞUL
A) Amaç
Sürdürülebilir tasarım ve yeşil bina konusunda uzman kişilerin bir araya geldiği bir
platformda, hedeflenen yeşil bina performansının sağlanması için yapılması gerekli
faaliyetlerin tümünü, zamanında ve hedeflenen bütçe içerisinde çözümlemektir.
B) Kapsam ve Gereklilikler
Bu konunun kapsam ve gerekliliğinin sağlanması mecburidir.
Aşağıda belirtilen uzmanlar projenin bütün aşamalarında, proje ekibinde yer
almalıdır.
-
Elektrik mühendisi
İnşaat mühendisi
İşletmeye alma uzmanı
Makina mühendisi
Mimar
Proje yöneticisi veya müteahhit
Proje ekibi üyelerinin, ilgili meslek odalarına üye olup olması ve ilgili konuda en az 3
yıl tecrübeli olması gerekir. Proje ekibinin görev ve sorumluluklarını belirlemek ve
takip etmek üzere dönemlik toplantılar yapılmalı ve toplantı raporları tutulmalıdır.
C) Referans Yönetmelik ve Standartlar
D) Uygulama Önerileri
Tasarım ve inşaat başlamadan evvel işveren ve proje yöneticisi sürdürülebilirlik
hedeflerini tartışmalı ve ne ölçüde sürdürülebilir bir yapı oluşturulacağı belirlenmelidir.
Proje ekibi üyelerinin (Proje yöneticisi veya müteahhit, mimar, inşaat mühendisi,
makina mühendisi, elektrik mühendisi, çevre mühendisi, strüktür mühendisi, akustik
uzmanı, aydınlatma uzmanı, işletmeye alma uzmanı, peyzaj mimarı, şehir bölge
planlamacı vb.) projenin başlangıcından itibaren katılımının sağlanması gerekir.
Yeşil binaların kendine has özellikleri geleneksel proje yönetimi uygulamalarında bazı
değişiklikler yapmayı gerektirmektedir. Ancak bu şekilde riskler azaltılabilir ve
maliyetlerin makul bir çerçeve içinde kalması sağlanabilir. Bu değişikliklerden en
önemlisi proje yaşam döngüsünün erken bir safhasında disiplinler arası koordinasyon
sağlanmasıdır. Bu kapsamda erken bir safhada "ekip" seçimi önem kazanmaktadır.
Proje tedarik yöntemi proje başlangıcından itibaren belirlenmeli ve süreçler buna göre
düzenlenmelidir. Proje teslimat sistemi seçiminde "geleneksel" sistemin yerine
15 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi "tasarım+ yapım" gibi entegre sistemlerin tercih edilmesi yeşil konut yapım sürecini
ve entegre tasarım sürecinin işleyişini kolaylaştıracaktır. Proje tedarikçisi ile yapılacak
sözleşmede projenin yeşil konut özelliklerini sağlayacak maddelerin konulması
gereklidir.
E) Başvuru Dokümanı
Başvuru dokümanı aşağıdaki bilgileri içermelidir:
•
•
16 Proje ekip üyeleri, üyelerin mesleği ve koşulları sağladığına dair belgeler
Organizasyon şeması
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi ENTEGRE TASARIM
A) Amaç
Sürdürülebilir tasarım ve yeşil bina konusunda uzman kişilerin bir araya geldiği bir
platformda, hedeflenen yeşil bina performansının sağlanması için yapılması gerekli
faaliyetlerin tümünü, zamanında ve hedeflenen bütçe içerisinde çözümlemektir.
Bu konunun kapsam ve gerekliliği sağlandığı takdirde, 2 puan alınabilir.
Proje tipine uygun olarak, proje ekibine önkoşulun yanı sıra önemli disiplinlerin
uzmanları ve üyeleri dahil edilmelidir. Aşağıda belirtilen uzmanların proje ekibinde yer
alması durumunda, alınabilecek puanlar belirlenir.
-
Aydınlatma uzmanı
Akustik uzmanı
Çevre mühendisi
Peyzaj mimarı
Strüktür mühendisi
Şehir bölge plancısı
Projenin tasarım ve inşaat aşamasında proje ekibinde yer alan üye sayısına göre
alınacak puanlar belirlenir.
Proje ekibinde 4 üye (önkoşul haricinde) olması durumunda 1 puan
Proje ekibinde 6 üye (önkoşul haricinde) olması durumunda 2 puan
Proje ekibi üyelerinin, ilgili meslek odalarına üye olup olması ve ilgili konuda en az 3
yıl tecrübeli olması gerekir. Proje ekibinin görev ve sorumluluklarını belirlemek ve
takip etmek üzere dönemlik toplantılar yapılmalı ve toplantı raporları tutulmalıdır.
Tasarım ve inşaat başlamadan evvel işveren ve proje yöneticisi sürdürülebilirlik
hedeflerini tartışmalı ve ne ölçüde sürdürülebilir bir yapı oluşturulacağı belirlenmelidir.
Projenin erken safhalarından itibaren multidisipliner bir takım oluşturulması işveren
için maliyetli olabilir. İşverenin bütçesi hangi anahtar personelin hangi safhada
projeye dahil edileceğini ve bu personelin kalitesini belirleyeceği için bu noktalar
açığa kavuşturulmalıdır. Proje ekibi üyelerinin (Proje yöneticisi veya müteahhit,
mimar, inşaat mühendisi, makina mühendisi, elektrik mühendisi, çevre mühendisi,
strüktür mühendisi, akustik uzmanı, aydınlatma uzmanı, işletmeye alma uzmanı,
17 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi peyzaj mimarı, şehir bölge planlamacı vb.) projenin başlangıcından itibaren
katılımının sağlanması gerekir.
Yeşil binaların kendine has özellikleri geleneksel proje yönetimi uygulamalarında bazı
değişiklikler yapmayı gerektirmektedir. Ancak bu şekilde riskler azaltılabilir ve
maliyetlerin makul bir çerçeve içinde kalması sağlanabilir. Bu değişikliklerden en
önemlisi proje yaşam döngüsünün erken bir safhasında disiplinler arası koordinasyon
sağlanmasıdır. Bu kapsamda erken bir safhada "ekip" seçimi önem kazanmaktadır.
Proje tedarik yöntemi proje başlangıcından itibaren belirlenmeli ve süreçler buna göre
düzenlenmelidir. Proje teslimat sistemi seçiminde "geleneksel" sistemin yerine
"tasarım+ yapım" gibi entegre sistemlerin tercih edilmesi yeşil konut yapım sürecini
ve entegre tasarım sürecinin işleyişini kolaylaştıracaktır. Proje tedarikçisi ile yapılacak
sözleşmede projenin yeşil konut özelliklerini sağlayacak maddelerin konulması
gereklidir.
•
•
•
•
•
•
•
•
18 Proje ekip üyeleri, üyelerin mesleği ve koşulları sağladığına dair belgeler
Organizasyon Şeması
Proje Yönetim Planı: İletişim Prosedürü - Toplantı ve Aksiyon Listeleri - İş
Programları - Aylık Raporlar - Proje Değerlendirme Raporları - İş Güvenliği
Prosedürü -Satın alma Prosedürü
Kullanıcı İhtiyaç Listesi
Tasarım Yönetimi Prosedürü
İhale Yönetimi Prosedürü
İnşaat Yönetimi Prosedürü
İşletmeye Alma Prosedürü
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi ÇEVREYE DUYARLI MÜTEAHHİT
A) Amaç
İnşaatın çevresel etkilerini minimize etmek için, müteahhitin uygun inşaat yönetim
teknikleri geliştirmesini sağlamak, inşaat aşamasında görev alan tüm disiplinlerin
çevresel ve sosyal farkındalığını arttırmaktır.
İnşaat çevresel yönetim planı hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. Çevresel yönetim
planı uygulanması için şantiyede, proje büyüklüğüne bağlı olarak sorumlu bir
kişi/kişilerin atanması gerekir. Müteahhit firmanın ISO 14001 çevresel yönetim
sertifikasının olması, müteahhit firmanın şantiyede bulunacak temsilcisinin de ISO
14001 İç Tetkikçi sertifikası almış olması gerekir.
Çevresel Yönetim Planı aşağıdaki başlıkları içermelidir;
a.
b.
c.
d.
Giriş,
Amaç ve Kapsam
Çevre Politikası
İnşaat Aşamasında İyileştirme Planı ve Önlemler
i. Saha koşulları ile ilgili bilgi / Sahanın çevresel risk
değerlendirmesi
ii. Arazi ve görsel çevrenin bozulmasına yönelik önlemler
iii. Toz oluşumu ve hava kirliliğinin kontrolü ve yönetimi
iv. Toprak kirliliğinin önlenmesi
v. Trafik kontrolü,
vi. Saha içi aydınlatma kontrolü
vii. Sağlık ve güvenlik önlemleri
viii. Su kaynaklarının, yer altı suyu ve içme suyu kaynaklarının
korunması
ix. Şantiye flora ve faunasının korunması
x. Şantiye çevresel etkilerinin izlenmesi (Enerji, su tüketimi, vb)
xi. Karbon salımlarının ölçülmesi
e. Uygulamaların Takibi, Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler
f. Dokümantasyon
g. İletişim Prosedürü
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
Çevre Düzeni Planlarına Dair Yönetmelik
19 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği ve Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik
Yapılmasına Dair Yönetmelik
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Zararlı Maddelerle Çalışan İşyerlerinde ve İşlerde
Alınacak Tedbirler Hakkında Tüzük
Toprak kirliliğinin Kontrolü ve Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş Sahalara Dair Yönetmelik
Karayolları Trafik Yönetmeliği
İş ve İşçi Sağlığı Güvenliği Tüzüğü
İnşaat sürecinde çevresel etkileri azaltmak amacıyla farklı yöntemler uygulanabilir:
Şantiye her gün düzenli olarak temizlenmelidir. Toz, beton, yağ veya inşaat
malzemeleri çevre kirliliği yaratmayacak şekilde kontrol altına alınmalıdır. Ayrıca,
vinç, ekskavatör gibi inşaat makinelerinin yağ akıtmasını önlenmek gereklidir.
İnşaat alanının çevre görünümünü bozmayacak şekilde düzenlenmesi ve önlemlerin
alınması gereklidir. Betoniyerlerde ayarsız harmanlama ve gereksinimden daha fazla
hacim oluşumuna yol açan hafif beton agregası kullanımı, gereğinden fazla yüklü
betoniyerlerin yollara beton sıçratmasına sebep olmaktadır. Bunun için dökülmeyi
önleyecek önlemler alınmalıdır. Örneğin, mikser ağzında hidrolik kapak olmasının
şart koşulması vb.
Şantiyede kullanılan makine ve ekipmanların bakımlarının düzenli olarak yapılarak
enerji kullanımlarının denetlenmesi gereklidir. Şantiye alanında yer alan geçici
konaklama birimlerde de enerji tasarrufuna dikkat edilmelidir.
•
•
•
•
•
20 İnşaat Çevresel Yönetim Planı
Kontrol ve Takip Listeleri
Fotoğraflar
Dönemlik su, enerji tüketimleri tabloları
Şantiyede çalışan araçların egzos muayene raporları
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi İNŞAAT ATIĞINI AZALTMA VE ATIĞIN YÖNETİMİ
A) Amaç
Şantiye atıklarının çevreye zarar vermesini önlemek amacıyla, inşaat, yıkım,
temizlik sırasında oluşan moloz ve atıkların etkin yönetimini sağlamaktır.
İnşaat sahası içerisinde ortaya çıkan atık türü, miktarı ve geri dönüşüm/geri
kazanım / bertaraf yöntemi belirlenir. Atıkların yeniden kullanımı ya da geri
dönüşümüne yönelik yapılabilecek uygulama ve çalışmaları bir plan dâhilinde
açıklanır, kullanım yeri belirtilir. Atık yönetimi için Ana Yüklenici grup’tan bir yetkili
görevlendirilmelidir. İnşaat atıkları aşağıdaki gibi gruplanmalıdır.
-
İnşaat atığı: Hafriyat, beton, tuğla, asfalt, karışık moloz, alçı
Ambalaj atığı
Ahşap ve mobilya
Cam
Plastik
Metal
Atıkların ağırlık veya hacim olarak %45’inin değerlendirilmesi gerekir.
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
İnşaat sahasında ortaya çıkan atıklar içerisinde sahada kullanılabilecek olanlar
ayrılmalıdır. Geri kalan atıklar için ise lisanslı geri dönüşüm firmalarıyla bağlantıya
geçilebilir böylece atıkların depolanması, atık transfer merkezine taşınması ve geri
dönüşüme tabi tutulması yönetmeliklere uygun yürütülür. Sahadan çıkan hafriyat
toprağının ve taşların yine aynı sahada, tasnif edilip dolgu malzemesi olarak
21 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi kullanılması hem hafriyat atıklarının bertaraf maliyetlerini azaltır hem de dolgu
malzemesinin yarattığı maliyet azalır. İnşaat ve moloz atıkları geri kazanılabilir ve
ikinci hammadde olarak kullanılabilir. Elde edilen materyaller yol ve bina
inşaatlarında kullanılabilmektedir.
Ayrıca atık miktarını azaltma yöntemleri araştırılabilir. Örnek olarak; ambalaj
atıklarını azaltmak amacıyla inşaat malzemelerinde mümkünse ambalajsız veya az
ambalaj kullanan malzemeler tercih edilebilir. Benzer şekilde, boya alımlarında
boya kutularının üretici firmaya iadesi vb. çözümler bulunabilir.
•
•
•
•
•
Atık yönetimi planı
Atık grupları, miktarı ve bertaraf/ geri dönüşüm metodları tablosu
İnşaat atık yönetimi aylık ilerleme tablosu (Tablo 1)
Bertaraf firması lisansları
Döküm fişleri, geri dönüştürülen malzemeye ait kantar fişleri ve hacimsel ve
ağırlık olarak geri dönüştürülen malzeme miktarını gösteren dönüşüm
firmasının resmi yazısı
Tablo 1: Atık yönetimi örnek tablosu
………………………….PROJESİ
İNŞAAT ATIK YÖNETİMİ AYLIK İLERLEME TABLOSU
Proje Adı
Adresi
Alanı
Yüklenici:
Atık Yönetimi Sorumlusu:
Dönüştürülen Malzeme
Tipleri
Ocak
Inşaat Atığı
Ambalaj
Ahşap, Mobilya, Tahta vb.
Cam
Plastik
Metal
Dönüştürülen Diğer Atıklar
Katı Atıklar
Tehlikeli Atıklar
Geri dönüştürülen Malzeme Alt toplam
Dönüştürülmeyen Atıklar Alt toplam
Genel Toplam
Geri Dönüştürülen Malzeme %
22 0,00
0,00
0,00
0,00%
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ
A) Amaç
İnşaattan kaynaklı gürültünün minimize edilmesi ve yakın mesafedeki yaşayanları
etkileme olasılığının azaltılması için gerekli önlemlerin alınmasını sağlamaktır.
Yapı çevresindeki gürültüye duyarlı binalar belirlenmelidir. Değerlendirilen yapının
800 metrelik yarıçap içerisinde gürültüye hassas mevcut alan ya da binalar yok ise,
bu konunun puanı direk kazanılır.
Bu yarıçap içerisinde gürültüye hassas binalar var ise, aşağıda tariflenen gerekli
şartların sağlanması durumunda puan kazanılabilir. Bu anlamda aşağıdaki konulara
ağırlık verilmelidir.
• İnşaat sırasında gürültü kaynağı olabilecek aktivitelerin ve ekipmanların
belirlenerek, gerekli gürültü azaltıcı önlemlerin alınması,
• Gürültülü ekipmanların, resmi mesai saatleri içerisinde kullanılması
• Periyodik olarak gürültü ölçümlerinin yapılması,
• Gürültü ölçümlerinin periyodik olarak tablolarla gözlemlenmesi ve
kanıtlanması
Gürültü etki değerlendirmesi ve ölçümleri, kabul görmüş akustik yeterliliği ve uygun
mesleki oda üyeliğine sahip yetkin akustik danışman tarafından yapılmalıdır.
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu
İle İlgili Yönetmelik
Gürültüye duyarlı binalar arasında mesken alanlar (konutlar), çalışma alanları,
hastaneler, bakım evleri, eğitim kurumları, kütüphaneler, ibadethaneler, doğal yaşam
alanları (parklar, hayvanat bahçesi, vb.) yer alır.
Kapsam ve gereklilikler bölümünde tariflenen
uygulanabilecek yöntemler şöyle sıralanabilir:
şartların
sağlanabilmesi
• İnşaat kaynaklı gürültüyü azaltma yöntemlerinin tartışılması, araştırılması,
• Ekipman seçimlerinde az gürültü yayan ekipmanların tercih edilmesi,
23 Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi • Çalışma saatlerinin ayarlanması,
• Şantiye mobilizasyonunun gürültüyü minimize edecek şekilde planlanması,
gürültüye duyarlı noktalardan çalışma / ofis alanlarının uzaklaştırılması,
•
•
•
•
24 Gürültü ölçüm tabloları
Fotoğraflar
Raporlar
800 metrelik yarıçap bölgesinde binaları gösteren plan
Bütünleşik Yeşil Proje Yönetimi YENİLİKÇİLİK
A) Amaç
Sürdürülebilirlik anlamında, sertifikasyon sistemindeki sınıflandırma içerisinde
sağlanan kriterlerden farklı olarak, gerek teknolojik, gerek tasarım özelliği, gerekse
yönetim metodu ve strateji geliştirme anlamda farklılık yaratacak sistem veya
çalışmaların ortaya konmasıdır.
Projede, çevresel anlamda ölçülebilir performans iyileştirmesi yapılması gerekir.
Aşağıda belirtilen başlıklar altında belirtilen konuların amacına uygun olarak,
kapsam ve gerekliliklerin üstünde bir performans sergileyecek yenilikçi çözümlerin
belirlenmesi ve uygulanması gerekir.
-
Su kullanımı,
Enerji kullanımı,
Sağlık ve Konfor,
Malzeme ve Kaynak Kullanımı
•
•
25 Ölçüm metodu, hesaplamalar,
Yenilikçi stratejiye ilişkin açıklama raporu
Arazi Kullanımı 2. ARAZİ KULLANIMI
Arazi Kullanımı konusunun amacı, binanın inşa edileceği yerde yapılı çevrenin
korunması konusunda farkındalığı arttırmaktır. Kentsel tasarım ve planlama kriterleri
gözetilmeden gerçekleştirilen yapılaşma, doğanın tahribatına yol açmakta ve merkezi
olmayan gelişme nedeniyle ulaşım ihtiyacı ve buna bağlı olarak kirlilik artmaktadır.
Çevresel açıdan diğer önemli bir sorun ise inşaat için düz ve uygun arazinin
azalması, yapılaşmada sıranın ekolojik değeri yüksek hassas alanlara gelmesidir.
Yeşil Konut sertifikası, doğal kaynakların korunduğu bir yapılaşma öngörür. Kirletilmiş
alanların terk edilmesi yerine bu alanların rehabilite edilerek, yapılı çevreye katılması
benimsenir. Çevrenin dönüşmesinde en önemli engeller insanların alışkanlıkları ve
yaklaşımlardır. Günümüzde, insanlar ikinci el bir arazi yerine bakir alanların tercih
etmektedir. Bu durumda, yapılaşma sürecinde su havzaları, orman arazileri, kuş
cennetleri gibi bölgelerde yapılaşmayı engellememiz ve daha önce kullanılmış ve
kirletilmiş bölgelere öncelik tanımamız gerekmektedir. 26 Arazi Kullanımı ARAZİYE YERLEŞİM
A) Amaç
Arazi seçiminde arazi eğimi, yönü, topoğrafik durumu ve hakim rüzgar yönlerinin
arasında tutarlı bir ilişki kurmak, arazinin bulunduğu bölgenin iklim kuşaklarına göre
doğal kaynak ve kent ekolojisi açısından en iyi şekilde değerlendirmek ve ekolojik
dengeyi gözetmektir.
Boşluk analizi yapılarak projeden etkilenebilecek doğal alanlar, bu alanlara yönelik
tehditler, bu tehditlerin azaltılması için alınacak önlemler, koruma maliyetleri ile
maliyetleri düşürebilecek koruma fırsatları belirlenmelidir.
Su kaynakları ya da akarsu yatakları üzerinde en az etkinin oluşturulması, bitki
örtüsünün ve doğal yaşamın korunması ve olabilecek zararlı etkilerin azaltılması
konusunda rapor hazırlanmalı ve belirtilen önlemler uygulanmalıdır. Rapor konuyla
ilgili 10 yıl deneyime sahip yetkin şehir plancıları ve peyzaj mimarları tarafından
hazırlanmalıdır. Rapor aşağıdaki hususları içermelidir:
•
•
•
•
•
•
27 Analitik etüd: Arazinin fiziksel niteliğinin güncel durumu ile birlikte belirlenecek
çerçevede tarihsel dökümünün yapıldığı analitik etüdler
Arazinin güneş alma durumu ve kontrolü: Bina aralıkları ve bina
konumlandırması yerleşme dokusunu oluşturan binaların tiplerine göre
birbirlerinden bağımsız olarak hesaplanır.
Arazinin rüzgâr durumu ve kontrolü: Ele alınan bölgenin iklimsel
karakteristiğine ve hâkim rüzgar yönüne göre binaların yüzeylerinin rüzgârdan
yararlanması ve korunmasına bağlı olarak bina aralığı veya konumlandırma
belirlenir. Soğutucu rüzgarları engellemek için koruyucu yapısal önlemler
[peyzaj düzenlemeleri, koruyucu paneller vb.] alınır.
Su kaynakları ve akarsu yataklarına etki: Su toplama alanları belirlenerek
projenin arsa içinde su kaynaklarına ya da akarsu yataklarına en az etki
verecek biçimde konumlandırılması değerlendirilir. Son 20 yıl içerisinde taşkın
olmuş ise riskli bölge olarak belirlenir ve taşkına karşı gerekli önlemlerin alınıp
alınmadığı değerlendirilir. Koruma bantlarının oluşturulması, dere ıslahı,
akarsu yatağı düzenlemesi gerekir.
Bitki örtüsünün ve doğal yaşamın korunması: Yeşil alan haritası çıkarılır ve
doğal alana inşaat yapılmaması, varolan bitki örtüsünün başka bir ortamda
kullanılması/depolanması veya yerine başka bir bölgede bitkilendirme
yapılması, inşaat alanında bitkisel toprağın korunması, arazi yakınında/veya
üzerinde sulak alan, önemli kuş alanı, göç yolu (yüksek katlı binalar için),
üreme alanları vb. olmaması değerlendirilir.
Arazinin yapısı ve topoğrafyaya uyum: Arazinin topografik haritası
hazırlanarak, eğim analizi yapılması, yapılan projenin arazinin yapısına uygun
Arazi Kullanımı olarak minimum dolgu ve hafriyatla yapılması, arazinin doğal yapısına ve
mevcut topoğrafyaya uygun yapılaşmanın yapılması gerekir.
C) Referans Yönetmelikler ve Standartlar
Biyolojik Çeşitlilik Kanunu
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
3621-3830 sayılı Kıyı Kanunu
Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun
Kültür Ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu
Orman Kanunu
Çevre Kanunu
5627 Enerji Verimliliği Kanunu
3213 Sayılı Maden Kanunu
İmar Kanunu
İmar Yönetmelikleri
Milli Parklar Yönetmeliği
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
Plansız/Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği
Tarım Arazilerin Korunması ve Kullanıma Dair Yönetmelik
Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği
İski Yönetmeliği
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Ve Yönetilmesi Yönetmeliği
Akarsu yataklarının belirlenmesinde ve ekolojik değerlerinin olup olmadığının
tespitinde Harita Genel Komutanlığı’ndan alınacak hava fotoğraflarına başvurulur.
http://www.hgk.msb.gov.tr 28 Arazi Kullanımı D) Uygulama Önerileri
Arazi seçiminde iki önemli etken olan güneş ve hakim rüzgar yönü göz önüne
alınmalıdır. Güneş enerjisinden optimum düzeyde
yararlanılmaya
çalışılmalıdır.
Arazi seçiminde güneye eğimi olan araziler seçilmeye çalışılmalıdır. Sıcak iklimli
yörelerde, batı güneşine karşı önlem alınmalıdır.
Ekoloji uzmanı veya peyzaj mimarı tarafından istilacı türlerden oldukları belirlenen
türler arsadan çıkartılabilir.
•
•
29 Seçilen araziyle ilgili şehir plancısı ve peyzaj mimarının hazırladığı rapor
Şehir plancısı veya peyzaj mimarının yeterliliğini belirten özgeçmiş ve
referanslar
Arazi Kullanımı AFET RİSKİ
A) Amaç
Afet riski altında bulunun bölgelerde yapılacak inşaatlarda alınacak önlemler ile
olabilecek afet durumunda zarar görülmesini önlemektir.
Afete karşı önlemlere yönelik rapor hazırlanmalıdır ve rapor aşağıdaki konuları
içermelidir:
-‐
Deprem, sel ve su taşkınlarının yanı sıra toprak kayması ve heyelan,
çığ, fırtına, hortum ve kasırgalar, büyük yangınlar gibi afetlerin en az hasara
yol açmasına yönelik önlemler belirtilmelidir.
-‐
Seçilen arazinin jeolojik yapısına dair tarihsel ve güncel analiz
çalışmaları yapılmalı ve deprem riski yüksek alanlarda yapısal standart
değerleri belirlenmelidir. Olası deprem durumları için kaçış noktaları niteliği
taşıyan kamusal açık alanların, kapalı alanlara oranı ölçülendirilmelidir.
-‐
Sel ve taşkın riski düşük yerlerin tercih edilmesi, arazinin su
geçiriminin korunması ve önlemler alınması esastır. Proje arsasının sel
riskinin tespit edilmesi amacıyla imar planı olan yerlerde DSİ ve
belediyelerden, imar planı olmayan yerlerde valilikten taşkın riski
haritalarının, son 50 yıldaki sel ve taşkın olaylarının dökümü ya da
tanımlamalarının alınmış ise ve DSİ, belediye ya da valilikten alınacak
verilere göre proje arsasının düşük sel riski olan bir bölgede bulunması
gerekir.
-‐
Proje arsasında proje nedeniyle geçirimsiz yüzey alanında değişiklik
gerçekleşmiyorsa ya da otopark, erişim yolları ve peyzaj alanlarında geçirimli
malzemeler kullanılması ve yapının resmi kuruluşların öngördüğü biçimde
inşa edilmiş olmasının yanı sıra olası sel/taşkın durumlarında binanın ve
arsanın ada durumuna gelmemesi için bina girişinin ve arsanın erişim
yollarının hesaplanan taşkın suyu seviyesinden en az 6 m yüksekte yapılmış
olması gerekmektedir.
Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik -2007
TS EN 752:258 Drenaj ve Kanalizasyon Sistemleri
TS EN 12056-3:2000 Cazibeli drenaj sistemleri - Bina içi
Belediye İmar Yönetmelikleri
30 Arazi Kullanımı D) Uygulama Önerileri
Son yıllarda özellikle şehirlerde artan ani taşkınların nedenleri öncelikle su
yataklarındaki yapılaşma, ardından da özellikle şehirlerde geçirimsiz yüzey miktarının
düşmesi gelmektedir.
Yapılaşmanın sel riski düşük alanlara yönelmesinin teşvik edilmesi ile sel kontrolü
büyük ölçüde temin edilmiş olacaktır.
Geçirimli yüzeylerin azalması yağmur suyunun toprağa geçemeden yüzeysel akış
oluşturmasına, dolayısıyla taşkınların oluşmasına, yüzeysel akış ise ulaştığı
akarsularda kirlilik oluşmasına ve kanalizasyona ulaştığı durumlarda da atık su
arıtma tesisleri için ilave yük oluşmasına neden olmaktadır.
Binaların ve bina arsalarının olası sel durumlarında ulaşım sistemleriyle iletişiminin
kesilmesinin önüne geçecek biçimde, erişim yollarının yükseltilmesini sağlamak sel
durumlarında bina kullanıcılarının sağlık hizmetleri gibi temel gereksinimlerden
yoksun kalmalarının önüne geçecektir.
•
•
•
•
31 Arsanın konumunu ve arsanın bulunduğu yerin sel haritalarındaki yerini ve
derecesini gösteren belgelerin kopyaları
Yükseltme önlemleri alındı ise bina girişinin ve arsanın erişim yollarının
fotoğrafları
Erişim yolları ve peyzajda kullanılan malzemelerin geçirim değerlerini belirten
teknik özellikler
Acil durum toplanma alanlarını belirten plan
Arazi Kullanımı YOĞUNLUK VE KONUT YAPISI İLİŞKİSİ
A) Amaç
Konut alanlarını geliştirirken nüfus, konut ve yapı yoğunluğunu dikkate alarak
yaşanabilir alanların oluşturulmasıdır.
Yoğunluk ve konut yapısı ilişkisini belirleyen bir rapor hazırlanmalı ve belirtilen
önlemler uygulanmalıdır. Raporda aşağıdaki konular incelenmelidir:
• Bölgenin yapılaşma yoğunluğu belirlenip yoğunluğa uygun planlama
yapılmalıdır. Yoğunluğu artırıcı ve kentsel donatı ve yeşil alan standartlarını
azaltıcı planlardan kaçınılmalıdır. Karma kullanımlar teşvik edilmelidir.
• Projenin verilen emsal değerlerinin üst ölçekli planlara göre taşıma kapasitesi
ve ekolojik değerlere etkisi incelenmelidir.
• Çevresindeki emsal değerleri arttıran nitelikte olmamalıdır.
• Projede tanımlanan nüfus yoğunluğu ve uygun konut tipolojisi değerlendirilir.
• Yerleşimin yapısal biçimlenişine bağlı alt yapı ve inşaat maliyetleri, yaşamsal
konfor ve toplumsal fayda ile ilgili standartlar gözetilerek değerlendirilir.
Belediye İmar Yönetmelikleri ve Planlar
Geçerli 1/1000 Ölçekli Uygulama İmar Planı
Geçerli 1/5000 Ölçekli İmar Planları
Konut yapısı belirlenirken alanın altyapısı dikkate alınarak, nüfus yoğunluğu ile konut
yapısı arasındaki ilişki belirlenmelidir. Böylece, konut alanlarının giderek daha
sağlıksız çevrelere dönüşmeleri önlenebilir.
•
•
32 Yoğunluk ve konut yapısı ilişkisini belirleyen rapor
Oluşturulan projede uygulanacak olan veya uygulanan yapı tipolojileri
Arazi Kullanımı ARAZİNİN YENİDEN KULLANIMI
A) Amaç
Üzerinde hiç inşaat yapılmamış arazilerin kullanımını önlemek ve bunun yerine
üzerinde daha önce inşaat yapılmış arazilerin kullanımını teşvik etmektir.
Arazi seçiminde niteliksel yönde öncelik sıralaması belirlenir. Bu öncelik
sıralamasında seçim için doğal çevresel özelliklerini kaybetmiş alan, kirletilmiş veya
terk edilmiş alan, yeniden kullanıma uygun alan gruplandırmaları yapılır. Arazi
Tanımlaması:
•
•
•
Doğal çevresel özelliklerini kaybetmiş alan: Ekolojik kültürden geriye
hiçbir şeyin kalmadığı, bütünüyle yapay alanlardır. Kentsel alanlar (özgün
hayvan ve bitki örtüsünden geriye hiçbir şeyin kalmadığı, muhtemelen toprak
örüntüsünün tamamen yok olduğu, geriye sadece yeraltındaki kayalar ile
kirletilmiş su yataklarının kaldığı bir kent merkezindeki kentsel arazi kültürü),
açık ocaklar (maden, kömür ocakları) bunlara örnektir [YANG, Ken [2012],
EKO Tasarım, Ekolojik Tasarım Rehberi, YEM Yayını, İstanbul.].
Kirletilmiş ve ya terk edilmiş alan: Endüstriyel ya da vahşi depolama
alanları olarak zehirli olmayan atıklarla kirletilmiş alanlar olup ekolojik
niteliğini tamamen kaybetmiş arazi niteliğindedir.
Yeniden kullanıma uygun alan: Bir dönem için belli bir işleve ve ya işlevlere
yönelik kullanılmış olan ve kentsel yapının gelişim ve ihtiyaçlarına bağlı olarak
yeniden işlevlendirilerek kullanılacak alanlardır. Önerilen yapılaşmanın taban
alanının en az 75%’inde, son 50 sene içerisinde endüstriyel, ticari veya konut
amaçlı yapılaşma gerçekleşmiş olması gerekir.
Arazi tanımlaması yapılmalı ve arazinin fiziksel niteliğinin güncel durumu ile birlikte
belirlenecek çerçevede tarihsel dökümünün yapıldığı analitik etüdlere ait
raporlandırma hazırlanmalıdır. Arazinin projeden önceki ve sonraki durumunu
gösterecek rehabilitasyonuna ve fonksiyon değişikliğine yönelik rapor aşağıdaki
konuları da içermelidir:
• Arazinin doğal yapısının rehabilitesi için uygulanacak yöntem belirlenmeli ve
projelendirme yapılmalıdır.
• Arazinin yeniden kullanım biçimine dönük değerlendirme ilkelerine altlık
oluşturacak analiz tabloları hazırlanır. Seçilen arazinin geçmişine ve ekolojik
profiline dair tarihsel döküm ve analitik etüdler raporlandırılır.
• İşlev değişikliğine dönük yeniden yapılandırılacak alanlarda, çevreye en az
zarar verecek yapısal dönüşüme dair projelendirme yapılır. İnşaata hazırlık
için yıkımı gerçekleştirilen yapı molozlarının, arazi içinde yeniden
değerlendirilmesi gerekir.
33 Arazi Kullanımı C) Referans Yönetmelik ve Standartlar
5578 sayılı Toprak Koruma Ve Arazi Kullanımı Kanununda Değişiklik Yapılması
Hakkında Kanun
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu Uygulama Yönetmeliği
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Yeniden kullanılacak arazinin niteliğine uygun olarak rehabilitasyon veya
restorasyon çalışmaları yürütülür.
(1)İşlev değişikliğine dönük yeniden yapılandırılacak alanlarda, çevreye en az zarar
verecek yapısal müdahale biçimi uygulanır.
(2)Kirletilmiş ve, veya terk edilmiş arazilerde hasarın nedeni ve kirlilik kaynağı tespit
edilerek müdahalesi yapılır.
(3)Ekolojik açıdan sıfır kültürlü alanlar için, ekosistemin ve çevresel niteliğin
belirlenen kriterler çerçevesinde ıslah çalışmaları gerçekleştirilir.
Kirletilmiş araziler tekrar kullanım için iyileştirilebilir ve yeniden geliştirilebilir. Bu
iyileştirme işleminin basamakları arasında arazinin zemini ve yer altı suyundaki
zehirli malzemelerin uzaklaştırılması, çevresel kirliliğin insanlar ve doğal hayat
üzerindeki etkilerinin azaltılması yer alır. Kirletilmiş arazilerin yeniden kullanımı, el
değmemiş arazilerin gelecek nesiller için korunmasına ve kullanılmış arazilerin
toplam çevresel etkilerinin azaltılmasına imkân tanır.
Eğer bir arazide ya da arazinin bir bölümünde kirlilik tespit edilirse, yerel
yönetmeliklere göre arazinin rehabilite edilerek tekrar kullanımının sağlanması
gerekmektedir. Bu yönetmelik ve standartlara göre, arazinin zemin özelliklerinin,
kirlilik nedeninin ve araziyi etkileme derecesi belirlenmelidir. Parametreleri bulmaya
yönelik testlerde yol, örneklerin alınması ve ardından analizlerin yapılması için ilgili
laboratuarlara gönderilmesi sırasını izlemelidir. İlk örneklerin alınmasının ardından
arazideki kirleticiler sınıflandırılmalıdır. Eğer yeterli kirlilik bulunur ya da bu bölgede
gelecekte yatırım yapılması öngörülürse daha detaylı ve bilgi verici testler
uygulanmalıdır. Gerekli görülmesi durumunda kirleticilerin belirlenmesi ve gerekli
iyileştirme stratejilerinin geliştirilip uygulanması gerekmektedir.
Arazi alt ve üst yapıyı ve zeminin doğal durumunu etkilemeyeceği kanıtlanmış
yöntemler ile temizlenmelidir. Kullanılması beklenen yöntemler kirleticinin varlığına,
hidrojeolojik koşullara ve diğer faktörlere bağlıdır. Kullanılan her yöntem için
çevresel etkilerin değerlendirilmesi ve herhangi bir biçimde çevreye bir olumsuz geri
dönüşünün olmayacağından emin olunmalıdır.
•
34 Daha önceki arazi kullanım şekli ve süresi, ilgili fotoğraflar
Arazi Kullanımı •
•
•
35 Mevcut arazi planı, raporu ve fotoğrafları
Önerilen yapılaşmanın ve geçici yapıların konumunu ve alanını (m2) gösteren
önerilen arazi planı
Yeni yapının konumu ve taban alanının tasarım evresinden sonra
değişmediğinin ve değiştiği takdirde de yeni yapıya göre % hesabının tekrar
yapıldığının gösterilmesi
Arazi Kullanımı KENTSEL DONATILARA YAKINLIK
A) Amaç
Kentsel donatılara yakın yapılaşmayı sağlamak ve bunun sonucunda uzun
yolculukları, çoklu seferleri ve CO2 salımını azaltmaktır.
Kırsal alanlardaki yapılaşmalar ve diğer yapılaşmalar ayrı ayrı değerlendirilir.
Kırsal alanlardaki yapılaşmalarda, binanın aşağıdaki kentsel donatılara yetişkin
yürüme hızıyla 10 dakikadan yakın olması ile değerlendirilir.
Kentsel donatılardan 2 tanesine yakınlık 1 puan
a.
b.
c.
d.
Bakkal/market ve/veya yiyecek satış noktası
Kamuya açık telefon ve internete erişim noktası
Kreş / okul
Muayenehane / Sağlık Merkezi / Hastane
Diğer tüm yapılaşmalarda, binanın aynı zamanda aşağıdaki kentsel donatılara
yetişkin yürüme hızıyla 10 dakikadan yakın olması ile değerlendirilir.
a.
b.
c.
d.
e.
f.
g.
h.
i.
j.
k.
Banka / ATM
Berber / kuaför
Bisiklet park için kamusal alan
Eczane
İbadet alanları
Kreş / okul
Kuru temizleme
Muayenehane / Sağlık Merkezi / Hastane
Organik tarım pazarı / kent pazarı
Sosyokültürel tesisler (opera, sinema, tiyatro)
Yeşil /kamusal alan
5273 sayılı Arsa Ofisi Kanunu ve Toplu Konut Kanununda ve Genel Kadro ve Usulü
Hakkındaki Kanunun eki Cetvellerin Toplu Konut İdaresi Başkanlığı’na Ait
Bölümünde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun
36 Arazi Kullanımı Belediye İmar Yönetmelikleri
İmar Kanunu
Bir kentsel donatı, farklı türde kentsel donatıların içinde yer alabilir veya onların bir
parçası olabilir. Örneğin, benzin istasyonu içindeki bir market, süpermarketin içindeki
bir bankamatik veya eczane, vb. Bu değerlendirmeyi yaparken
her
bir
tesisin
bağımsız olması bir gereklilik değildir. Oluşturulacak kentsel donatılarda karmakullanım gözetilir.
Mesafe, güvenli yaya yolları üzerinden, örneğin kaldırımlar ve güvenli geçiş noktaları
veya yaya geçitlerinden hesaplanır.
•
•
•
•
•
•
37 Değerlendirilen binanın yeri
Kentsel donatı türleri, yerleri
Kentsel donatıların binaya uzaklıkları ve kentsel donatılara ulaşım yolu
Arazi kullanım kararları
Planlanan kentsel donatıların türleri ve yerleri
Planlanan tesislerin yapılacağı zaman
Su Kullanımı 3. SU KULLANIMI
Su Kullanımı konusunun amacı, su tüketimini ölçmek ve tüketimi azaltmak için gerekli
önlemleri almaktır. İçme suyu kıtlığı ve su kalitesinin düşmesi dünyada hızla büyüyen
bir sorun haline gelmiştir. Mevcut koşullarda tatlı su rezervine sahip ülkeler bile iklim
değişikliği, kontrolsüz su tüketimi ve büyük akifelerden su çekilmesi nedeniyle risk
altındadır.
Yeşil Konut Sertifikası, su tüketim değerlerinin takip edildiği ve minimuma indirgendiği
bir sistem öngörür. Ayrıca, arazinin doğal hidrolojisi dikkate alınarak, nüfus için
gerekli olan su ihtiyacı depolanmalıdır. Atıksular arıtılarak tekrar değerlendirilir ve
böylece su döngüsü gerçekleşir. Su kalitesinin düşmesi nedeniyle ve yer altı sularının
korunamaması nedeniyle, bu tür uygulamalar yaygın hale gelmiştir. Su kullanımında
ideal koşulların yakalanması için yeni teknolojiler kullanılmalı, uygun bir şekilde
boyutlandırılmış ve verimli işletilen merkezi ve bölgesel çözümler belirlenmelidir.
38 Su Kullanımı SU TÜKETİMİNİ AZALTMA
A) Amaç
Konut içi ve dışında su tasarrufunu sağlayacak önlemler alarak su tüketimini
azaltmak ve suyun verimli kullanılmasını sağlamaktır.
‘Su Tüketimini Azaltma’ konusunda kişi başı kullanım suyu miktarı hesaplanır ve bu
değere göre değerlendirme yapılır.
•
•
•
•
Kullanım suyu tüketimi 60-75 L / gün-kişi ise 1 puan
Kullanım suyu tüketimini hesaplarken, klozet, duş, lavabo ve mutfakta kullanılan
musluklar, bulaşık ve çamaşır makinasında tüketilen su miktarları değerlendirilir ve
aşağıda belirtilen hesaplama yöntemi kullanılır.
Tablo 2: Konutlarda bulunan çıkış bağlantı tipleri, frekansları ve şiddetleri
Çıkış Bağlantısı Tipi
Klozet (Erkek)
Klozet (Kadın)
Duş
Musluk (Lavabo)
Musluk (Mutfak)
Bulaşık Makinası
Çamaşır Makinası
C:
EF :
UF :
IU :
MFR:
FR :
LPC:
LKG:
Csulama:
A:
IR:
39 Kullanım Frekansı,
Kullanım Şiddeti,
Sıklığı
Süresi
(Usage frequency) , UF
(Intensity of Use), IU
4
1
4
1
0.03
5.60
4
0.25
1
0.44
0.04
12
1
0.69
Bir kişinin bir gün içinde tükettiği su miktarı(L)
Etkin yıkama hacmi(L)
Kullanım frekansı (1 / kişi * gün)
Kullanım şiddeti (kapasitenin kullanım yüzdesi ve süresi)
Kadın erkek oranı(%)
Akış hızı(L/dk);
Bulaşık makinasının her bir yıkaması için kullanılan su miktarı(L);
Çamaşır makinasının her bir yıkaması için kullanılan su miktarı(L/kg);
Yıllık toplam tüketim (m3 / yıl);
Sulama yapılacak bahçe alanı (m2);
Bahçe sulaması için kullanılan su miktarı(Litre/m2*yıl);
Su Kullanımı Klozet için:
•
Klozet İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
İki Kademeli Klozet İçin:
Litre
EF, UF, IU değerleri yerine yazılırsa;
= 16 Litre/kişi*gün
Yıllık Toplam Tüketim = 16 Litre/kişi*gün x 365 gün/yıl x 4 kişi x 1 m3/1000 Litre =
23,36 m3 / yıl
Duş:
•
Duş İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
= 2,35 Litre/kişi*gün
Yıllık Toplam Tüketim = 2,35 Litre/kişi*gün x 365 gün/yıl x 4 kişi x 1 m3/1000 Litre
= 3,43 m3 / yıl
Musluk (Lavabo):
•
Musluk (Lavabo) İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
= 12 Litre/kişi*gün
Yıllık Toplam Tüketim = 12 Litre/kişi*gün x 365 gün/yıl x 4 kişi x 1 m3/1000 Litre =
17,52 m3 / yıl
Musluk (Mutfak):
•
Musluk (Mutfak) İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
40 Su Kullanımı = 5,28 Litre/kişi*gün
= 7,71 m3 / yıl
Bulaşık Makinası:
•
Bulaşık Makinası İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
= 0,99 m3 / yıl
Çamaşır Makinası:
•
Çamaşır Makinası İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
= 14,6 m3 / yıl
Bahçe Sulama:
•
Csulama=A x IR
Bahçe Sulama İçin Taban Değerine Göre Örnek Hesaplama:
Csulama=A x IR
Csulama = 60 Litre/m2*yıl x 300 m2 x 1 m3/1000 Litre = 18 m3 / yıl
TS 6 Musluklar
TS EN 274 Sifonlar, Lavabo ve Küvetler
TS 325 Bataryalar
TS 366 Hela Yıkayıcılar
41 Su Kullanımı TS 378 Sifonlar
TS EN 411 Sifonlar, Mutfak Evyeleri İçin
TS EN 817 Bataryalar, Mekanik Karıştırıcılı
TS 823 Rezervuarlar ve Doldurma – Boşaltma Grupları
TS 3143 Boru Uzatma Parçaları
TS EN 14688 Sağlık gereçleri - Lavabolar - İşlevsel gerekler ve deney yöntemleri
TS EN 13407 Asma pisuvarlar - İşlevsel gerekler ve deney yöntemleri
TS 800 EN 997 Tek parça ve takım klozetler - Sifonlu
TS EN 1112 Sıhhi Tesisat Armatürleri-El Duşları-Bataryalarda Kullanılan-Anma
Basıncı PN10
TS EN 200 Sıhhi tesisat armatürleri - Tip 1 ve Tip 2 su besleme sistemleri için
musluk ve bataryalar - Genel teknik özellikler
Su kullanımını azaltma yöntemleri, doğal su döngüsünü ve su kaynaklarını
korumaya yöneliktir. Aynı zamanda, su tedariği ve atıksu arıtma altyapısı için
yapılacak yatırım maliyetlerini azaltır. Su tüketiminin azaltılması, su faturalarına
doğrudan yansıyacağı için işletim maliyetleri büyük oranda düşer.
Kullanım suyunu etkin bir şekilde azaltmak için az su tüketen armatürlerin,
tuvaletlerin seçilmesi, perlatör kullanımı, suyu verimli kullanan ve sertifikalı çamaşır
ve bulaşık makinalarının seçilmesi, önerilir. Etkin sulama sistemleri belirlenmelidir.
Tuvalet ve pisuvarlardaki rezevuar suyu ihtiyacını karşılamak için yağmur suyu
toplama veya gri su geri kazanım sistemleri kullanılabilir.
Yağmur suyu toplama veya gri su geri kazanım sistemlerinden geri kazanılan su,
sulama amaçlı kullanılabilir. Ayrıca sulamada kullanılan temiz su tüketimini
azaltmak için damlatmalı sulama uygulanabilir ve yerel iklim koşullarına uygun, çok
su istemeyen bitki türleri seçilebilir.
•
•
•
42 Su tüketimi hesaplamaları
Kullanılan makinaların ve armatürlerin su tüketim oranları
Su tüketimine yönelik kullanılan sistemler ve ekipmanların teknik özellikleri
Su Kullanımı SU KAYIPLARINI ÖNLEME
A) Amaç
Su tüketiminin sürekli olarak izlenmesini sağlamak, olabilecek kaçak ve kayıpları
azaltarak su israfını önlemektir.
Su kayıplarını önleme konusunda su tüketimi izleme sistemlerine göre değerlendirme
yapılır. Binanın su iletim hattındaki ana kaçakları tespit etmek amacıyla kaçak kontrol
sistemi kurulmalıdır. Sistem binada ve bina arazisindeki bütün ana su hatlarını
kapsamalıdır.
Projeden birden çok bina bulunuyor ise, her bina ile ana su şebekesi bağlantısında
su sayacı bulunmalıdır. Su sayaçlarının, bina yönetim sistemi (BYS) ile bağlantısını
sağlayan bir puls çıkışı bulunması ve uzaktan okuma sistemine uygun sayaçların
kullanılması gerekir. Bina Yönetim Sistemi (BYS) olmaması durumunda sayaçların
her ay okunarak kaçak kontrolünün yapılması gerekir. Sayaçların aylık okunmasıyla
ilgili öneri Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’na eklenmelidir.
Ölçü ve ölçü aletleri muayene yönetmeliği
Türkiye’de su kaybı oranı %24 iken, gelişmiş ülkelerde bu oran %8-10 aralığındadır.
Tesisat elemanlarının yetersizliği ve ölçüm hataları, su kaybına neden olan etkenler
arasındadır. Su kaybını önlemek için ultrasonik sayaçların ve debimetrenin
kullanılması önerilir. Tabii ki, su kaybını sıfıra indirmek mümkün değildir; gerek zahiri
gerekse de gerçek kayıpların bir kısmı “önlenemez su kaybı” sınıfına girer. Su kayıp
yönetimi ise “önlenebilir su kaybını” azaltarak, toplam su kaybını ekonomik kayıp
seviyesine (ortalama %15’e) çekmeye çalışır. Bu durumda, ölçüm sistemlerinde veri
toplama sistemlerine destek olan uygulamaların önemi giderek artmaktadır.
Puls çıkışlı sayaçlar sayesinde, sayaçtan alınan sinyallerle toplam su tüketimi, debi
dataları Bina Yönetim Sistemi’ne iletilir. Bu sayede su sistemindeki tüketim zamana
göre değerlendirilir. Tüketimdeki ani bir artış, bir kaçak/kayıp olduğunu belirtir.
•
43 Kullanılan su sayaçlarının teknik özellikleri
Su Kullanımı •
•
•
•
44 Su sayaçlarının yerlerini belirten plan
BYS varsa puls çıkışlı sayaçlardan BYS’ye gönderilen su tüketim değerleri ile
işletme datasından örnek
Kullanılan kaçak tespit sisteminin teknik özellikleri
BYS yoksa Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’nda yer alan sayaçların
okunmasıyla ilgili bölüm
Su Kullanımı ATIKSU ARITMA VE DEĞERLENDİRME
A) Amaç
Atık suların proje alanı kapsamında arıtılmasını ve yeniden kullanılmasını teşvik
ederek hem atıksuyun geri kazanımını daha kısa süre ve mesafede gerçekleştirmek
mümkün olur hem de arıtılan suyun sulama vb. işlerde kullanılması sağlanır.
Kullanıcı sayısının 100 kişiden fazla olması durumunda, evsel atıksu arıtma
yöntemi belirlenmelidir. Atıksu karakterine uygun bir arıtma sistemi kurulmalı ve
işletmeye alınmalıdır. Arıtma tesisi için uygun bir yer belirlenerek, kullanılacak
tesisin özellikleri sistemin tasarımcısı tarafından detaylandırılmalıdır. Bu durumda,
Atıksuların atıksu arıtma tesisinde arıtılması ve deşarj edilmesi durumunda 1 puan
Atıksuların ileri arıtma ile arıtılması ve binada kullanılması durumunda 2 puan
Arıtma tesisi işletme ve bakım rehberi oluşturularak bina kullanıcılarına ve
işletmeden sorumlu olacak kişiye verilmelidir. Bakım rehberinde tesisin işletme
koşulları, karşılaşılabilecek sorunlara yönelik çözüm önerileri yer almalıdır.
Çevre Kanunu
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
Konutlardan kaynaklanan atık sular genel anlamda evsel atıksu özelliği taşımaktadır.
Atık suların arıtılmadan alıcı ortamlara deşarj edilmesi olumsuz çevresel etkilere
sebep olacaktır. Bozulan su kalitesinin sucul yaşamı da olumsuz etkilemesi söz
konusu olacaktır. Bir atık su toplama ve arıtma sisteminin kurulması, atıkların ön
arıtmaya tabi tutulması ve daha sonra şehir kanalizasyonuna bağlanması ve arıtılmış
atık suların faydalı bir şekilde yeniden kullanımı değerlendirilmelidir. Atık su arıtma
tesislerinde üretilen atık çamurun uygun şekilde bertaraf edilmesi unutulmaması
gereken bir husustur.
Atık suyun toplanması, arıtılması - bertarafı ve atık çamur yönetimi için çok çeşitli
sistemler ve teknolojiler mevcuttur. Arıtılmış sular, proje içinde kurulacak bir arıtma
tesisi ile yerinde arıtılabilir; tuvaletlerde/pisuvarlarda rezarvuar suyu olarak ya da
sulama amaçlı yeniden kullanılabilir. Toplanan yağmur sularının rezervuarlarda ya da
sulama gibi içme dışı amaçlarla kullanılabilmesi için yerel yönetmeliklerin gerektirdiği
45 Su Kullanımı atıksu deşarj kalitesi parametrelerini karşılayabilir olması gerekir.
•
•
•
•
•
46 Atıksu arıtma tesisinin fizibilite raporu
Kurulacak tesisin teknik özellikleri ve kullanılacak teknoloji
Arıtma tesisinin şartnamesi, akış şeması, planı ve ilgili fotoğraflar
Tesis işletmeye alındıktan sonra tesise giriş ve çıkış su kalitesi
Arıtma tesisi işletme ve bakım rehberi
Su Kullanımı YÜZEYSEL SU AKIŞI
A) Amaç
Yüzeysel akış suyunu kalite ve miktar yönünden kontrol altında tutarak yer altı su
seviyesinin korunması, yağmur suyu şebeke yükünü azaltmaktır.
İnşaat sonrasında şebekeye aktarılan akış suyunun miktarı, 1 ve 2 sene 24 saatlik
tasarıma göre belirlenen akış suyu miktarını geçmemelidir. Proje sahasından
şebekeye giden yıllık akış suyu miktarı, %20 oranında azaltılmalıdır. Yer üstü- yer
altı sularının drenajı ve kontrolünün yapılarak toprak kaybı engellenmelidir.
Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Yüzeysel sularda veya yeraltı sularında yayılı kaynaklardan gelen azot ve fosfor
bileşiklerinin aşırı miktarda birikmesi, doğada ve canlı sağlığı üzerinde olumsuz
etkiler oluşturmaktadır. Doğada bu nedenle rastlanan başlıca sorunlardan biri
nehirlerin, göllerin veya haliçlerin çok miktarda besi maddeleriyle yüklenmeleri
nedeniyle ortaya çıkan ve aşırı miktarda canlı çoğalması ve/veya alg patlaması
olarak tanımlanmaktadır. Şehirlerde ki drenaj şebekesi yüzeysel suların tümünü
toplayacak kapasitede değildir. Bu nedenle, çeşitli şehir yapılarının tasarımına
yapının hidrolik yönetimi de dahil edilmelidir. Yeryüzünün geçirimsiz hale gelmesi,
yağmur suyunun doğal döngüsünde sızmasını engelleyerek yüzeysel akışın
tehlikeli şekilde artmasına neden olmaktadır.
Yüzeysel akış suyu miktarını ve kalitesini kontrol etmek amacıyla, geçirimsiz
yüzeyler azaltılabilir. Geçirgen kaplama malzemeleri kullanılması ve yeşil çatı
uygulaması geçirgen yüzeyleri arttırır. Ayrıca yağmur suyu geri kazanım sistemiyle
toplanan yüzeysel akış suyu sulama vb. için kullanılabilir.
• İnşaat öncesi ve sonrasında 1 ve 2 sene 24 saatlik akış suyu debisi ve miktarı
• Yüzeysel akış suyu yönetimi için kullanılacak yöntemlerin teknik detaylarını
belirten, proje ekibinde yer alan makina mühendisinden imzalı doküman
• Sert peyzajda kullanılan geçirgen kaplama malzemelerinin teknik özellikleri
47 Enerji Kullanımı 4. ENERJİ KULLANIMI
Enerji Kullanımı konusunun amacı, enerjinin etkin kullanıldığı binaların
tasarlanmasını ve enerjinin yenilenebilir kaynaklardan elde edilmesini sağlamaktır.
Doğal kaynakların tüketilmesi yerine teknolojik çözümlerle enerji kullanımını optimize
etmek gerekir. Bugün üretilen enerjinin büyük çoğunluğu, kömür, doğal gaz ve petrol
gibi sürdürülebilir olmayan kaynaklardan elde edilir. Bu enerji kaynakları, bölgesel
ve küresel boyutta hem çevre kirliliğine yol açmakta hem de insan sağlığını tehdit
etmektedir.
Yeşil Konut Sertifikası, yenilenebilir enerji üzerine kurulmuş güvenli elektrik
şebekesinden elde edilen elde edilen enerjiyi ve bu enerjinin binalarda etkin bir
şekilde kullanılmasını öngörür. Aydınlatmadan, enerji verimli cihazların
kullanılmasına kadar enerji tüketiminin olduğu her kısımda, yeni teknolojiler
kullanılarak etkin çözümler bulunmalıdır. 48 Enerji Kullanımı İŞLETMEYE ALMA - ÖNKOŞUL
A) Amaç
Bina sistemleri/hizmetlerinin koordineli bir şekilde işletmeye alınmasını teşvik ederek,
sistemlerin optimum koşullarda ideal verimlilik oranlarında işletilmesini sağlamaktır.
Bu konunun kapsam ve gerekliliğinin sağlanması mecburidir.
Proje ekibinden yetkili bir kişi İşletmeye Alma Sorumlusu olarak atanmalı ve binada
bulunan
•
•
•
•
•
Isıtma, soğutma
Temiz su ve atık su tesisatı
Bina yönetim sistemi
Yenilenebilir enerji teknolojileri
Mekanik tesisatlar (Merkezi sistemin kullanıldığı rezidanslarda test ayar
dengeleme)
işletmeye alma çalışmalarını planlamalı ve yürütmelidir. İşletmeye Alma Sorumlusu
sistemlerin işletmeye alınması, performans testlerinin yapılması, tesliminden
sorumludur.
İşletmeye Alma Sorumlusu, sistemlerin çalışma koşulları ve bakımı ile ilgili
dokümanları hazırlamalı ve bu dokümanlar Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’na
eklenmelidir.
TS EN 14336:2007 Isıtma sistemleri – Binalar için – Su esaslı ısıtma sistemlerinin
tesisi ve işletmeye alınması
TSE CLC/TR 50090-9-2 Ev ve Binalarda Elektronik Sistemler (EBES)
TS EN 12599 Binalarda havalandırma - Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin
üzerindeki deney işlemleri ve ölçme metotları
TS EN 61215 Kristalin silikon karasal fotovoltaik (pv) modüller-Tasarım
değerlendirmesi ve tip kabulü
TS EN 378-2 Soğutma sistemleri ve ısı pompaları - Güvenlik ve çevre kurallarıBölüm 2: Tasarım, yapım, deney, işaretleme ve dokümantasyon
TS EN 50491-3 Ev ve binalarda kullanılan elektronik sistemler (ebes) ve bina
otomasyon ve kontrol sistemleri (bacs) - Bölüm 3: Elektriksel güvenlik kuralları
49 Enerji Kullanımı TS EN 61646 İnce filmli düz alanlı fotovoltaik modüler- Tasarım nitelikleri ve tip onayı
TS EN 62108 Yoğunlaştırıcı fotovoltaik (cpv) modüller ve montaj - Tasarım kalitesi ve
tip onayı
TS EN 61730 Fotovoltaik (pv) modül güvenlik niteliği standardı
NEBB (National Environmental Balancing Bureau) Procedural Standarts for Testing,
Adjusting and Balancing of Environmental Systems (Klima Sistemlerinin Test
Edilmesi, Ayarlanması ve Dengelenmesi Usul Standartları)
İşletmeye alma, tasarım ekibinin planladığı bina hizmetlerinin en verimli ve etkin
şekilde kullanılmasını sağlayan aşamadır. İşletmeye alma süreci düzgün
yönetilmemiş binalar daha fazla kaynak tüketecektir. Bu nedenle, işletmeye alma
süreci inşaat iş programına dahil edilmelidir.
Bir binada tüketilen enerjinin ciddi bir kısmını iklimlendirme sistemi oluşturmaktadır.
Tasarım şartlarına uygun olmayan bir mekanik tesisat uygulaması iç hava kalitesine
ulaşmak için hedeflenenden daha çok enerji tüketimine neden olur. İklimlendirme
sistemleri, mahallerdeki konfor şartlarını yükseltme ihtiyacından ortaya çıkmıştır.
Sistemdeki sıkıntılar ortamın konfor şartlarını etkileyerek, kullanıcılar üzerinde
olumsuz etkiler doğurabilir. Test ayar dengeleme çalışmaları, sistemlerin optimum
seviyede sağlıklı çalışmasını sağlar. Bu sayede sistem ömürleri artar ve işletme
maliyetleri azalır.
•
•
•
•
•
50 İşletmeye Alma Sorumlusu’nun görev tanımı, özgeçmişi ve yetkinliği ni
gösteren belgeler
İşletmeye Alma sürecinde uygulanacak standartlar ve yönetmelikler
İşletmeye alma işlemi, performans testleri ve sistemin teslim süreçleri
Test ayar dengeleme raporu (Merkezi sistemin kullanıldığı rezidanslarda)
Sistemlerin çalışma ayar değerleri ve bakım kılavuzları Enerji Kullanımı ENERJİ VERİMLİLİĞİ
A) Amaç
Bina enerji performansının enerji ihtiyacı, birincil enerji tüketimi ve CO2 salımı
açısından değerlendirilmesi ve enerji tüketimi ve bu tüketime bağlı CO2 salım
miktarının azaltılmasıdır.
Konut binalarında enerji tüketimini minimize edecek mimari, mekanik ve
elektrik/aydınlatma tasarımları ve stratejileri doğrultusunda, enerji performansının
“performans
indeksi”
kapsamında
enerji
modellemesi
çalışmalarıyla
değerlendirilmelidir.
Enerji Verimliliği puanı için ön şartlar:1
Enerji Verimliliği puanını alabilmek için aşağıdaki iki şartın da yerine getirilmesi
gerekir.
1- Önerilen binada kullanım takvimlerine bağlı olarak ısıtma ve soğutma ayar
sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin toplamı 300 saat/yıl’ı aşmamalıdır.
2- Enerji performansı ağırlıklı iyileştirme oranı en az %6 olmalıdır.
Alınabilecek puanların belirlenmesi için enerji performansını değerlendirirken
aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi seçilir:
SEÇENEK 1: Bina Enerji Modellemesinin, Ulusal Bina Enerji Performansı
Hesaplama Yöntemi (BEP-TR) ile Yapılması - Alınabilecek maksimum puan: 7
Seçenek 1, sadece tekil aile konutları (müstakil konutlar) ve toplam alanı
2000m²’nin altında olan basit (standart) apartman blokları için geçerlidir, istenildiği
takdirde “Seçenek 2” yerine kullanılabilir.
Seçenek 1’de, Enerji modellemesi, EKB uzmanları tarafından, BEP-TR Ulusal Bina
Enerji Performansı Hesaplama Programı kullanılarak gerçekleştirilir. Ele alınan
binanın yıllık enerji tüketimi, BEP-TR aracılığıyla birincil enerji tüketimi cinsinden
hesaplanır. Binanın enerji tüketimi, ısıtma, soğutma, havalandırma, aydınlatma ve
sıhhi sıcak su için tüketilen enerjilerin toplamıdır.
Bu seçenek kapsamında kullanılacak “performans indeksi”, “bina enerji sınıfı” dır.
Seçenek 1 üzerinden hesaplatılan performans seviyesi Tablo 3’ deki örnek Enerji
Kimlik Belgesi ile ifade edilir. Tablo 4 ise, BEP-TR aracılığıyla elde edilen “birincil
1
İzin verilen konut tipolojileri için enerji değerlendirilmişse ön şartlar aranmaz. 51 performansı iyileştirmesi, BEP-‐TR yöntemi kullanılarak OPSİYON 1’ e göre Enerji Kullanımı enerji tüketimi seviyesi” sonuçlarının puanlama formatını özetlemektedir. Tablo 4’te
belirtildiği gibi, performans indeksi A-G Enerji Sınıfı aralığında temsil edilir.
BEP-TR yöntemi ile hesaplatılan bina enerji sınıfı, önerilen tasarımın ulusal referans
bina ile karşılaştırılması sonucunda elde edilmektedir. Değerlendirilmesi yapılmakta
olan bina “asıl bina”, karşılaştırmada kullanılacak olan hayali bina ise “referans bina”
olarak tanımlanmaktadır. Ulusal referans bina tanımı, “Bina Enerji Performansı
Hesaplama Yöntemi, IV. Bina Enerji Performansı – Referans Bina Belirleme
Yöntemi” içeriğinde açıklanmıştır [Bina Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi].
Modelleme sonucunda elde edilen ve Tablo 3’ de gösterilen toplam enerji tüketiminin
(ısıtma, soğutma, aydınlatma, havalandırma, sıhhi sıcak su) sonucu olan enerji sınıfı
baz alınarak, Tablo 4 üzerinden enerji puanı hesaplanır.
Tablo 3: BEP-TR ile Enerji Kimlik Belgesi örneği
Tablo 4: Bina enerji sınıfına karşılık gelen puanlar
Enerji Puanı
3
5
7
52 Enerji Sınıfı
G
F
E
D
C
B
A
Enerji Kullanımı SEÇENEK 2: Bina Enerji Modellemesi için Dinamik Modelleme ve Simülasyon
Araçlarının Kullanılması - Alınabilecek maksimum puan: 14
Seçenek 2, tüm konut tipolojileri için kullanılabilir. Tekil aile konutları (müstakil
konutlar) ve toplam alanı 2000m²’nin altında olan basit (standart) apartman blokları
için istenildiği takdirde kullanılır. Bunların dışındaki konut tipolojileri için ise bina enerji
performans seviyesinin belirlenmesinde bu seçeneğin kullanılması zorunludur.
Bina enerji performansı; enerji ihtiyacı, birincil enerji tüketimi ve CO2 salım miktarı
olarak 3 aşamada belirlenir. Bina enerji ihtiyacı; bina yönü, formu, kabuğu ve
tasarlanan binada pasif iklimlendirme stratejilerinin bina enerji performansına
etkilerini göstermek üzere, sistem kayıplarının olmadığı, %100 verimli ve ideal
kapasiteli (ihtiyacı birebir karşılayan) bir mekanik sistemle koşullandığı varsayılan
enerji modeli ile belirlenir. Birincil enerji tüketimi; bina için tasarlanan sistemlerin
gerçek verim değerleri, kapasiteleri ve kontrol stratejileri ile şebekeden çekeceği yıllık
nihai enerji tüketiminin, birincil enerji cinsinden ifadesidir. Nihai enerji tüketiminin,
birincil enerji cinsinden değerleri Tablo 5’te dönüşüm katsayıları kullanılarak belirlenir.
CO2 salımı ise; binanın yıllık nihai enerji tüketim miktarına ve binanın kullandığı enerji
kaynağına bağlı olarak belirlenir. Enerji kaynağına bağlı olarak CO2 salımı dönüşüm
katsayıları Tablo 6’da verilmiştir.
Tablo 5: Birincil enerji dönüşüm katsayıları
Birincil Enerji
dönüşüm katsayısı*
Fuel-oil
1
Doğalgaz
1
Gaz (propan, metan, biyogaz)
1
Diğer fosil yakıtlar
1
Antrasit
1
Linyit
1
Kok
1
Talaş
1
Kütük, biyokütle
1
Kayın kütüğü
1
Köknar kütüğü
1
2,36
Elektrik
Tablo 6: Enerji kaynağına bağlı CO2 salımı dönüşüm katsayıları
CO2 salımı
dönüşüm katsayısı*
Fuel-oil
0,330
Doğalgaz
0,234
Gaz (propan, metan, biyogaz)
0,277
Diğer fosil yakıtlar
0,320
Antrasit
0,394
53 Enerji Kullanımı Linyit
Kok
Talaş
Kütük, biyokütle
Kayın kütüğü
Köknar kütüğü
Elektrik
0,433
0,467
0,004
0,014
0,013
0,020
0,626
* Tablo 5 ve Tablo 6 ile verilen katsayıların Enerji Bakanlığı veya ilgili kurumlar
tarafından güncellenmesi durumunda, güncel katsayılar kullanılır.
Bina Enerji Modellemesi
Bina enerji verimliliğini etkileyen tüm mimari, mekanik, elektrik/aydınlatma sistemi
parametrelerini eksiksiz temsil edebilen ve geçerliliği bilimsel olarak kanıtlanmış
dinamik enerji simülasyon araçları aracılığıyla ele alınan binanın, enerji modellemesi
yapılarak yıllık enerji ihtiyacı ve nihai enerji tüketimi üzerinden birincil enerji tüketimi
ve CO2 salım değerleri belirlenmelidir. Kullanılacak simülasyon aracı aşağıda
belirtilen genel modelleme şartlarına uygun olmalıdır.
Bina Enerji Modellemesi için Simülasyon Aracından Beklenen Temel Özellikler:
Enerji modellemede kullanılacak simülasyon program, bilgisayar tabanlı olarak bina
enerji tüketimini hesaplamalıdır. Simülasyon programı, en az aşağıdaki kriterleri
sağlamalıdır:
a. Yıllık 8760 saat (24saat/gün*365 gün) için hesaplama yapabilme,
b. Kullanıcılar, aydınlatma gücü, elektrikli ekipmanlar, ayar sıcaklıkları ve
mekanik sistem işletimine ilişkin kullanım takvimlerini yılın her günü için saatlik
olarak tanımlamaya olanak verme,
c. Isıl kütle etkisini hesaba katabilme,
d. Çok sayıda zonu, birbiriyle etkileşimli olarak eşzamanlı modelleyebilme,
e. Mekanik sistemlerin kısmi yük performans eğrilerini modelleyebilme,
f. Mekanik ısıtma ve soğutma ekipmanları için kapasite ve verimlilik düzeltme
eğrilerini modelleyebilme,
g. Alternatif sistemler dahil tüm mekanik sistem çözümlerini sistemin bütünü ile
birlikte modelleyebilme,
h. Entegre kontrollü
modelleyebilme,
54 hava
tarafı
ekonomizerlerini
(karışım
hücresi)
Enerji Kullanımı i. Bina performansını gösteren, tüm yıl için saatlik sonuç raporları oluşturabilme,
j. Tüm bina mekanik ekipman kapasiteleri ile hava ve su debilerinin
belirlenebilmesi için tasarım yük hesabı yapabilme,
k. Uluslararası standartlarla
onaylanmış olma,
(BESTEST,
ASHRAE
140-2011)
test
edilip
l. Ek’1’de tanımlanan tüm referans bina parametrelerini modelleyebilme.
Bu seçenek kapsamında enerji modellemesi işlemi asıl bina ve referans bina için ayrı
ayrı, aynı simülasyon programı, aynı iklim verileri ve aynı performans değerlendirme
ölçütleri kullanılarak yapılır. Değerlendirilmesi yapılmakta olan bina “asıl bina”,
karşılaştırmada kullanılacak olan hayali bina ise “referans bina” olarak tanımlanır. Bu
seçenek kapsamında ele alınacak olan referans binaya ait tanımlar Ek 1’de
verilmiştir. Asıl bina ve referans bina için kullanılacak “performans indeksleri”, enerji
ihtiyacı, birincil enerji tüketimi ve CO2 salım değerleridir. Bu 3 performans indeksinin
her biri için aşağıdaki denklemle ile iyileştirme oranı hesaplanır:
BEPI:
RBEPI:
Asıl Bina Enerji Performans İndeksi
Referans Bina Enerji Performans İndeksi
Her bir performans indeksinden elde edilen iyileştirme yüzdesi, Tablo 7de verilen
ağırlık katsayıları ile çarpılır, çıkan sonuçlar toplanır ve binanın enerji performansı
ağırlıklı iyileştirme oranına göre enerji verimliliği puanı belirlenir [BREEAM 2011
Ene01 Calculation Methodology].
Tablo 7: Bina performans indeksi ağırlık katsayıları
Performans İndeksi
Ağırlık
İyileştirme Oranı
Katsayısı
Enerji ihtiyacı iyileştirme yüzdesi
0.25
Enerji tüketimi iyileştirme yüzdesi
0.41
CO2 salımı iyileştirme yüzdesi
0.34
Enerji Performansı Ağırlıklı İyileştirme Oranı = (Enerji ihtiyacı iyileştirme
yüzdesi x 0,25) + (Enerji tüketimi iyileştirme yüzdesi x 0,41) + (CO2 salımı iyileştirme
yüzdesi x 0,34)
Tablo 8’de, binanın enerji performansı ağırlıklı iyileştirme oranına karşılık gelen
puanlar özetlenmiştir.
Tablo 8: Binanın enerji performansı ağırlıklı iyileştirme oranına karşılık
gelen puanlar
Enerji Verimliliği
Enerji Performansı Ağırlıklı
55 Enerji Kullanımı Puanı
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
İyileştirme Oranı
0.06
0.13
0.20
0.27
0.34
0.41
0.48
0.54
0.60
0.66
0.72
0.78
0.84
0,90
07.12.2010 T.C. Resmi Gazete, “Bina Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi”,
2010.
TS 825 “Binalarda Isı Yalıtım Kuralları”, Mayıs 2008.
ASHRAE 90.1:2010, “Energy Standard for Buildings Except Low-Rise Residential
Buildings”.
ASHRAE 90.2:2007, “Energy-Efficient Design of Low-Rise Residential Buildings”.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek düşük veya sıfır karbon salımlı teknolojiler,
gerçek binanın enerji performansının artırılması için kullanılabilir.
•
•
•
•
•
•
•
•
56 Kullanılan enerji performansı değerlendirme seçeneği ve seçilme gerekçesi
Proje lokasyonuna ait modellemede kullanılan iklimsel veriler
Çalışma kapsamında ele alınan tüm parametre ve değerler, yapılan kabul ve
varsayımlar
Seçenek 1 ile (BEP-TR kapsamında) yapılan değerlendirmelerde, onaylı enerji
kimlik belgesinin bir kopyası
Seçenek 2 ile yapılan değerlendirmelerde, enerji modellemesi sonuçları
Asıl bina ve referans binanın sonuçları
Farklı enerji kullanım alanlarına göre (ısıtma, soğutma, aydınlatma,
havalandırma vb.) sınıflandırılan nihai enerji tüketimi (Tablo 9 formatında)
Modelleme sürecini yöneten kişinin özgeçmişi ve yetkinliğini gösteren belgeler Enerji Kullanımı Tablo 9: Bina enerji tüketimi dinamik simülasyon sonucu değerlendirme formatı
ENERJİ
İHTİYACI
Asıl Bina
2
kWh/m .yıl
ENERJİ TÜKETİMİ
Referans
Bina
2
kWh/m .yıl
……… ……… ……… ……… -‐ Asıl Bina
Yakıt Türü
(örn:Doğalgaz)
2
kWh/m .yıl
Yakıt Türü
(örn:Elektrik)
2
kWh/m .yıl
CO2
SALIMI
Referans Bina
Birincil
Enerji
2
kWh/m .yıl
Yakıt Türü
(örn:Doğalgaz)
2
kWh/m .yıl
Yakıt Türü
(örn:Elektrik)
2
kWh/m .yıl
Birincil
Enerji
2
kWh/m .yıl
Asıl Bina
2
kg/m .yıl
Ref. Bina
2
kg/m .yıl
……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… -‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… -‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… Dış
Aydınlatma
-‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… Elektrikli
Ekipmanlar
-‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… -‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… -‐ -‐ ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… Isıtma
Soğutma
Havalandırma
Kullanma
sıcak suyu
İç Aydınlatma
Fanlar
Pompalar
ARA
TOPLAM
57 Enerji Kullanımı Yenilenebilir
Enerji
Kullanımı
NET
TOPLAM
İYİLEŞTİRM
E ORANI
(%)
58 ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… ……… Enerji Kullanımı YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANIMI
A) Amaç
Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji üretiminde kullanılması, bu kaynakların
güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması ve bu sayede
binaların enerji/fosil yakıt tüketiminden kaynaklanan sera gazı salım miktarını
azaltmaktır.
Konut binaları için kullanılabilecek yenilenebilir enerji teknolojilerine aşağıdaki
sistemler örnek verilebilir:
•
•
•
•
•
Güneş enerjisi
Rüzgar enerjisi
Jeotermal enerji
Küçük kapasiteli hidro enerji
Biyokütle ve biyogaz stratejileri
Yenilenebilir enerji kullanımından kazanılacak puan, aşağıdaki seçeneklerden
projeye uygun olan bir tanesi kullanılarak hesaplanır. İki seçeneğin de projeye
uygun olması durumunda, sadece bir tanesinden puan alınabilir.
SEÇENEK 1: Saha içinde yenilenebilir
Alınabilecek maksimum puan: 7
enerji
teknolojilerinin
kullanımı
-
Yenilenebilir enerji teknolojileri için fizibilite çalışmasının yapılması durumunda 2
puan
Otoritelerce kabul edilen bir enerji uzmanı tarafından, ilgili fizibilite raporunun
hazırlanması ve gerekli hesaplamaların yapılması çalışmasıdır. Çalışma, proje
kapsamında ele alınabilecek yenilenebilir enerji teknolojilerini açıklar nitelikte
olmalıdır. Sistemler; elde edilecek yıllık enerji miktarı, geri ödeme süreleri, arazi
kullanımı, gürültü ve planlama yöntemleri başlıkları altında incelenmelidirler.
Yenilenebilir Enerji Teknolojisinin Seçimi ve Uygulanması durumunda 5 puan
Bina enerji modellemesi ve gerekli hesaplamalar aracılığıyla ortaya konan yıllık nihai
enerji tüketiminin öngörülen belirli bir oranının, bina üzerinde veya arazisinde
bulunan / kurulan yenilenebilir enerji kaynağından /sisteminden karşılanmasıdır.
59 Enerji Kullanımı Öngörülen yenilenebilir enerji sisteminin karşıladığı bina enerji tüketim yüzdesine
bağlı olarak, aşağıdaki Tablo 10’a göre, alınabilecek yenilenebilir enerji puanı
belirlenir.
Tablo 10: Yenilenebilir enerji puanı Yenilenebilir Enerji
Müstakil Konutlar
Puanı
için Yenilenebilir
Enerji Kullanım
Oranı
1
% 15
2
% 25
3
% 40
4
% 60
5
% 80 ve üzeri
Diğer Konutlar için
Yenilenebilir Enerji
Kullanım Oranı
%2
%5
% 10
% 20
% 30 ve üzeri
Not: Dış aydınlatmada kullanılan yenilenebilir enerji miktarı, bu konunun
hesaplamasında yer almaz.
SEÇENEK 2: Saha Dışından Yenilenebilir Enerji Satın Alınması - Alınabilecek
maksimum puan: 3
Saha içinde yenilenebilir enerji sistemi kullanılmaması durumunda, yenilenebilir enerji
saha dışından satın alınabilir. Bu durumda, kredinin alınabilmesi için yenilenebilir
enerji üreticisi ile en az 3 senelik kontrat yapılmış ve belgelenmiş olmalıdır [Bina
Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi]. Alınabilecek yeşil enerji kredisi Tablo 11’de
verilen CO2 azalım oranına göre belirlenir.
Tablo 11: Yenilenebilir enerji puanı Müstakil Konutlar için
Yenilenebilir Enerji
Saha Dışından Alınan
Puanı
Yenilenebilir Enerjinin
Sağladığı CO2 Azaltım
Oranı
1
2
3
Diğer Konutlar için
Saha Dışından Alınan
Yenilenebilir Enerjinin
Sağladığı CO2 Azaltım
Oranı
% 40
% 60
% 80 ve üzeri
% 10
% 20
% 30 ve üzeri
Not: Dış aydınlatmada kullanılan yenilenebilir enerji miktarı, bu konunun
hesaplamasında yer almaz.
Bina Enerji Performansı Hesaplama Yöntemi, Resmi Gazete
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin
Kanun
Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisleri Hakkında Yönetmelik
60 Enerji Kullanımı Elektrik Piyasası Kanunu
Teknolojideki gelişmelere paralel olarak artan enerji ihtiyacının karşılanması,
çevresel, sosyal ve ekonomik olarak sürdürülebilirliği sağlama isteği, Kyoto Protokolü
gereğince CO2 ve diğer sera gazı salımlarının azaltılması zorunluluğu, yenilenebilir
enerji kaynaklarına olan gereksinimi arttırmaktadır. Bu kapsamda konutlarda tüketilen
enerjinin bir kısmının rüzgar, güneş, jeotermal, hidroelektrik vb. yenilenebilir
kaynaklardan sağlanması ve bu sayede fosil yakıtlara bağımlılığın azalması büyük
önem taşır.
•
•
•
•
•
Binanın toplam enerji tüketim değeri
Proje arazisi içindeki yenilenebilir enerji kaynakları ve her bir kaynağın
kurulu gücü, enerji potansiyeli
Yenilenebilir enerji kaynaklarının yerlerini belirten arazi planı ve fotoğraflar
Kullanılacak teknolojinin teknik özelliklerini içeren doküman Yenilenebilir enerjinin saha dışından satın alınması durumunda yapılan
kontrat
Başvuru dokümanı hem enerji modellemesini yapan kişi hem de işletmeye alma
sorumlusunun onayından geçmelidir.
61 Enerji Kullanımı DIŞ AYDINLATMA
A) Amaç
Lamba, aydınlatma aygıtı ve aydınlatma kontrol sistemi seçimleriyle, gerekli konfor
koşullarından ödün vermeden verimliliği azami düzeyde sağlayarak CO2 salımını
azaltmak ve ışık kirliliğini asgariye indirmektir.
Dış aydınlatma konusu park, bahçe, yaya ve araba yolu vb. düzenlemelerin olduğu
konut ve/veya yerleşimde değerlendirilir.
Dış aydınlatma (Park, bahçe, yaya ve araba yolu vb.) için kullanılacak tüm
aydınlatma aygıtlarının uygun kontrol sistemleri ile kontrol edilebilir olması
ya da
Entegre fotovoltaik güneş panelleri aracılığıyla kendi enerjisini üreten modellerden
seçilmesi gerekir.
Dış aydınlatma sisteminin ışık kirliliğine yol açmayacak biçimde tasarlanması
gerekir.
TS EN 12464-2, Işık ve Aydınlatma
Aydınlatma sistemindeki lambaların enerji tasarruflu (verimi yüksek) ürünlerden
seçilmiş olması büyük önem taşır. Aydınlatma sistemindeki aygıtların geri verimi
yüksek olması ve ışık yeğinik dağılımlarının ışık kirliliğine yol açmayacak şekilde
seçilmesi, kontrol sisteminin enerjinin gereksiz kullanımına yol açmayacak biçimde
seçilmiş olması gerekir. Kontrol sistemi olarak hareket sensörü, günışığı sensörü
kullanılabilir.
•
•
•
•
•
62 Aydınlatma aygıtları ve aydınlatma kontrol sistemlerinin konumlarını içeren
mimari/peyzaj, aydınlatma ve elektrik tesisatı projesi
Önerilen aygıtların teknik özellikleri
Aygıt geriverimi,
Lamba sayısı, türü, gücü, verimi, renksel geriverimi
Aygıt ışık yeğinik (şiddet) diyagramı
Enerji Kullanımı ENERJİ VERİMLİ BEYAZ EŞYALAR
A) Amaç
Enerji verimli cihazların kullanılmasını teşvik ederek, cihazların kullanılması
sürecinde CO2 salımının azaltılması sağlanır.
Yatırımcı konut içindeki cihazları sağlıyorsa, aşağıda belirtilen cihazların A veya
daha üst bir sınıf seçilmesi gerekir.
•
•
•
Çamaşır makinası
Bulaşık makinası
Buzdolabı
Konut içindeki cihazlar, kullanıcılar tarafından sağlanıyorsa, Bina Kullanım ve
Bakım Kılavuzu’nda kullanıcılara tavsiye niteliğinde öneriler sunulmalıdır.
TS EN 28960 Ev ve Benzeri Yerlerde Kullanılan Buzdolabı, Dondurulmuş Gıda
Muhafaza Dolapları ve Gıda Derin Dondurucuları İçin Havadaki Akustik Gürültünün
Ölçülmesi
Enerji verimliliği sınıflandırması, bir cihazın enerji tüketimi bazında A, B, C, D, E, F ve
G harfleriyle ifade edilen yedi gruptan oluşmaktadır. Örnek olarak A sınıfı en düşük
enerji tüketimi sınıfını göstermekte olup, enerji verimliliği “A” sınıfı olan bir buzdolabı
B sınıfına göre %23, “D” sınıfı bir buzdolabına göre %45, “G” sınıfı bir buzdolabına
göre ise %56 daha az enerji harcar (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı, Enerji
Verimliliği Kitabı). Yüksek verimli beyaz eşyaların kullanımının uzun vadede
sürdürülebilir çevre üzerindeki olumlu etkileri, kısa vadede sağladığı ekonomik
katkılardan çok daha önemlidir.
•
•
63 Yatırımcı konut içindeki cihazları sağlıyorsa, seçilen cihazların listesi ve
cihazların sınıfını belgeleyen sertifika
Yatırımcı konut içindeki cihazları sağlamıyorsa Bina Kullanım ve Bakım
Kılavuzu’nda ilgili bölüm
Enerji Kullanımı ASANSÖRLER
A) Amaç
Konutlarda enerji verimli asansörlerin kullanılmasını sağlamaktır.
Öngörülen yolcu talebine göre asansörlerin optimum sayısı ve boyutları
belirlenmelidir. Asansörlerin enerji verimliliğini etkinleştirme amacıyla aşağıda
belirtilen özellikteki asansörler seçilmelidir:
Enerji verimli motorlar.
Yenilenebilir (rejeneratif) tahrik
Kullanılmadığında bekleme moduna geçme
Enerji verimli kabin aydınlatmaları
•
•
•
•
Belediyeler İmar Yönetmelikleri
Asansör Yönetmeliği
TS 10922 EN 81 Asansörler- Yapım ve Montaj İçin Güvenlik Kuralları
TS 13299 Asansör ve yürüyen merdiven bakım ve onarımcısı
TS EN 13015 Asansör ve yürüyen merdivenlerin bakımı – Bakım talimatları için
kurallar Direktif : 98/37/EC, 95/16/EC
TS EN 12015 12.10.2006 Elektromanyetik uyumluluk – Asansörler, yürüyen
merdivenler ve yürüyen bantlar için ürün ailesi standardı - Emisyon Direktif :
89/336/EEC (2004/108/EC)
TS EN 12016 30.01.2007 Elektromanyetik uyumluluk - Asansörler, yürüyen
merdivenler ve yürüyen bantlar için ürün ailesi standardı - Bağışıklık Direktif :
95/16/EC,98/37/EC
TS ISO 4190-6/T1 16.02.2006 Asansörler ve Servis Asansörleri- Bölüm 6:
Meskenlerde Kullanılan İnsan Asansörleri- Plânlama ve Seçim
TS 12255 (3. Baskı) 25.04.2006 Yetkili servisler - Asansörler, yürüyen merdivenler
ve yürüyen yolcu bantları için – Kurallar
64 Enerji Kullanımı TS 4789 ISO 7465/T1 23.11.2006 İnsan ve yük asansörleri - Kılavuz raylar, asansör
kabinleri ve karşı ağırlıkları için - T tipi
TS EN 50214 27.03.2007 Kablolar-Asansörler İçin Bükülgen Kablolar
Direktif : 73/23/EEC (2006/95/EC)
Asansörlerde enerji tüketen birimler elektrik motoru, kaldırma sistemi ve
aydınlatmadır. Kabin ağır bir yükle aşağıya inerken potansiyel enerji içermektedir.
Yenilenebilir tahrik bu enerjiyi geri kazanır. Ayrıca kabin aydınlatmaları, asansörün
enerji tüketiminin % 40’ ını oluşturabilir. Ekolojik verimli, uzun ömürlü LED’ler ve
modern floresan lambalar ile aydınlatmada verimlilik sağlanabilir. Lambalar,
sinyalizasyon ve havalandırma asansör çalışmadığında bile önemli miktarlarda enerji
tüketebilir. Az kullanılan bir konut asansöründe bu, yıllık enerji maliyetinin önemli bir
kısmını temsil eder. Ayrıca, asansör çalışmadığında lambaların, fanın ve
sinyalizasyonunun kapatılması gibi seçenekler sayesinde bu tüketimi en aza indirir.
•
•
•
•
65 Konuttaki asansör sayısını belirlemede dikkate alınan unsurlar
Asansör tedarikçisinden alınan asansörün teknik özellikleri
Asansörün bakımıyla ilgili Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’nda yer alan
bölüm
Asansörlerin yerini belirten plan ve fotoğraflar
Sağlık ve Konfor 5. SAĞLIK VE KONFOR
Sağlık ve Konfor konusunun amacı kullanıcılara sağlıklı ortamlar yaratılması için
koşulların belirlenmesi ve iç ortam kalitesini olumsuz etkileyecek durumları
önlemektir. Fiziksel ortamı iyileştirmek için alınacak önlemlerin tasarım aşamasında
belirlenmesi ve uygulanması gerekir.
Yeşil
Konut
Sertifikası,
kullanıcılar
açısından verimli ve
sağlıklı bir iç
ortam oluşturmayı öngörür. Ortamın her zaman, tasarlandığı gibi kalmasını sağlamak
zor olabilir, çünkü hava kalitesi, iç aydınlatma, ısıl ve işitsel konfor gibi duyusal
belirlenen birçok parametre vardır. Binanın işletilmesi ve kullanımı sırasında optimum
koşullar belirlenerek ortam kalitesi sağlanabilir. Ayrıca kullanıcıların gün ışığından
yararlanmasını en üst düzeye getirerek, güneş ışınlarının ısıtma etkisinden
yaralanarak/korunarak, taze hava girişlerini kontrol altında tutarak konforu arttırmaya
yönelik önlemler alınır.
66 Sağlık ve Konfor ISIL KONFOR
A) Amaç
Bina kullanıcıları için gerekli ısıl konfor koşullarının sağlandığının, ısıl modelleme
araçları aracılığıyla teyit edilmesidir. Bu koşulların yerine getirildiğinin
kanıtlanamaması durumunda enerji modelleme hesaplarının konfor koşulları
gerçekleşinceye kadar yeniden yapılması gerekir.
Isıl konfor analizleri TS EN ISO 7730 standardında açıklanan Fanger metoduna
göre yapılır. Bu metot kullanılarak, binanın düzenli olarak kullanılan tüm mahalleri
için aşağıdaki koşulların sağlandığı tüm yıl için gösterilmelidir. (En az 30 dakika
boyunca kullanıcısı olan mahaller “düzenli olarak kullanılan mahal” olarak tanımlanır.)
PPD (Predicted Percentage of dissatisfied) ve PMV (Predicted Mean Vote)
değerleri aşağıdaki koşulları sağlamalıdır.
•
•
PPD < %10
- 0,5 < PMV < + 0,5
TS EN ISO 7730 Orta Dereceli Termal Ortamlar- PMV ve PPD İndislerinin Tayini
Termal Rahatlık İçin Şartların Belirlenmesi 25.4.2006
TS CR 1752, Havalandırma - Binalar İçin - Bina İçi Ortamlar İçin Tasarım Kuralları
EN 15251: 2007 “Indoor environmental input parameters for design and assessment
of energy performance of buildings addressing indoor air quality, thermal
environment, lighting and acoustics.”, 2007.
TS 2164:1988, Kalorifer Tesisatı Projelendirme Kuralları
TS EN ISO 6946:2007, Yapı Bileşenleri Ve Yapı Elemanları - Isıl Direnç Ve Isıl
Geçirgenlik - Hesaplama Metodu
TS EN 832:2007, Binaların Isıl Performansı - Meskenlerde Isıtma Amacıyla
Kullanılan Enerjinin Hesaplanması
ASHRAE Standard 55–2004 İnsanların Bulunduğu Isıl Ortam Koşulları
67 Sağlık ve Konfor D) Uygulama Önerileri
Bazı havalandırma ve aydınlatma sistemleri bölücü elemanların, mobilyaların
uygunsuz yerleşimi ile hasar görebilir ve bu durum verimsizlik, konfor azalması ve
beraberinde de düşük performansı getirebilir.
Isıl konfor değişken olmakla beraber, kullanıcıların büyük çoğunluğu durumdan
memnun ise konfor koşullarının sağlandığı kabul edilebilir. Havalanma ve aydınlatma
şartlarının elverişliliği bina kullanıma geçtikten sonraki ilk altı ve on ikinci aylarda
ölçüm yapılarak veya kullanıcıların geri dönüşleri alınarak gözden geçirilmelidir.
Günümüzde kullanılan gelişmiş bir ısıl konfor modeli olan Fanger ısıl konfor modeli
kararlı enerji dengesini dikkate alır ve vücut içerisindeki sıcaklık dağılımını ihmal
eder. Bu model, vücudu deri ile sınırlandırılmış tek bir sıcaklığı sahip bir kontrol
hacmi olarak ele almış olup, vücut ile çevre arasındaki kararlı bir ısıl denge olması ve
deri sıcaklığının, terleme ile olan ısı kaybının belli limitler arasında bulunması
gerekliliği üzerinde durmuştur (Toksoy, M., ‘Isıl Konfor’, Mühendis ve Makine,1994).
Isıl konfor şartları sağlanırken, aşağıda belirtilen noktalar dikkate alınmalıdır:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Uygun bina biçimi ve yönlendirilmesi
Dış kabukta yeterli ısı yalıtımının sağlanması
İç mekanda uygun nem oranının sağlanması
Uygun iç mekan tasarımı
Bina temel formu ve yönü
İç mekan yerleşimi
Ağaçlar ve binalardan kaynaklanabilecek solar sıcaklık kazançları ve
iletim yollu kayıplar
Günışığı kazancını arttırırken soğutma yükleri ile ısıl konfor şartlarının
dengelenmesi
Aşırı ısınma riskinin kontrolü.
•
68 Her zon için Fanger metoduna göre yapılan değerlendirmeler sonucunda
belirtilen koşulların sağlandığını belirten doküman Sağlık ve Konfor GÜN IŞIĞINDAN YARARLANMA
A) Amaç
Optimum ölçülerde gün ışığından yararlanarak iç mekanlarda görsel konforu
sağlamak ve özellikle sıklıkla kullanılan yaşam alanlarının yerleşimlerini gün içinde
doğal ışıktan faydalanacak şekilde konumlandırmak, diğer aydınlatma kaynaklarının
kullanımını azaltarak enerji tasarrufu sağlamaktır.
Günışığı faktörü, binanın tümünü kapsayacak şekilde farklı katlarda hesaplanır.
Mutfaklarda sağlanan ortalama günışığı faktörü değeri en az %1,5 olmalıdır. – 0,5
Puan
Tüm yaşam alanlarında (salon, oturma odası, çalışma odası, yemek odası, yatak
odaları) sağlanan ortalama günışığı faktörü değeri en az %2 olmalıdır - 1 Puan
Tüm yaşam alanlarında (salon, oturma odası, çalışma odası, yemek odası, yatak
odaları) çalışma düzleminin %80’inden gökyüzü görüşü sağlanmalıdır – 0,5 Puan
Ortalama günışığı faktörü, BS 8206–2 yayınında belirtilen esaslara göre
hesaplanmalı veya bilgisayar simülasyonu ile belirlenmeli veya ölçekli modelde
ölçülmelidir.
D) Uygulama Önerileri:
Konuyla ilgili hesaplama yöntemleri aşağıda belirtilmiştir.
Günışığı Faktörünü Hesaplama: Günışığının oda içinde dağılımını açıklayabilmek
için çeşitli yüzeylerin (çalışma düzlemi, duvarlar, bilgisayar ekranı, resimler vs.)
aydınlık düzeyi ölçümlerinin yapılması gerekir. Ancak, günışığı aydınlığının değeri
her an değiştiği için dış aydınlık düzeyi ile iç referans noktalarının aydınlık düzeyleri
arasındaki oranı belirlemek gereklidir. Bu oran Günışığı Faktörü (GF) olarak
tanımlanır ve yüzde (%) ile ifade edilir. Dış aydınlık düzeyi arttığı zaman iç aydınlık
düzeyi de aynı oranda artar. Ancak, belirli bir referans noktasının günışığı aydınlık
değeri başka önemli etkenlere de bağlıdır. Bunlar, gök koşulları, pencerelerin
büyüklükleri ve konumu, cam türü, referans noktası ile pencere arasındaki uzaklık, iç
yüzeylerin ışık yansıtma katsayıları, binanın konumu, yönlendirilişi vb’ dir
Ele alınan bir hacimde GF değeri aşağıdaki eşitlikle hesaplanabilmektedir:
GF= M W U T / (A (1-R2))
69 Sağlık ve Konfor GF : Gün Işığı Faktörü
M : Bakım katsayısı
W : Pencerelerin veya çatı ışıklıklarının toplam cam alanı (m2)
U : Görünebilir gök açısı
T : Camın ışık geçirme çarpanı
A : Hacimdeki toplam yüzey alanları (tavan, düşeme, duvarlar ve pencereler)
2
(m )
R : Hacimdeki yüzeylerin ışık yansıtma katsayılarının ağırlıklı ortalaması
U= 90 - a - b
U= Görülebilir Gök Açısı
a = atn (H / D)
b = atn (Tw / Hw)
H = Pencere yüksekliğinin ½ sinden geçen yatay düzlemin üzerinde kalan engel
yüksekliği (m)
D = Pencere ile karşı engel arasındaki uzaklık (m)
Tw = Duvar Kalınlığı (m)
Hw = Pencere Yüksekliğinin 1/2si
Şekil 1: Görülebilir gök açısı
Açık renkli tavana sahip tipik konut mekanları için önerilen değerler aşağıdaki gibidir:
R = 0.6 (açık renkli duvarlar ve hacmin alt bölümleri için)
R = 0.5 (orta açık renkli duvarlar ve hacmin alt bölümleri için)
R = 0.4 (koyu renkli duvarlar ve hacmin alt bölümleri için)
M= 1.0 (Kolay temizlenebilen düşey cam)
0.8 (Eğimli cam)
0.7 (Yatay cam)
T= 0.7 (Çift Cam)
70 Sağlık ve Konfor 0.6 (Low-E uygulanmış çift cam)
0.6 (Üçlü Cam)
U= 65 (Dış çevre ortalama olarak 25o engelli olarak kabul edildiğinde düşey
pencereler için)
Gökyüzü görüşü: Gökyüzü görüşünün değerlendirilmesi aşağıdaki gibi yapılır.
Günışığı Erişim Çizgisi: Günışığı erişim çizgisi hacimleri günışığı alan ve almayan
bölümler olmak üzere ikiye ayırmaktadır. Mekan içinde günışığı dağılımını anlamak
için bu ayrım önemlidir. Bu çizginin arkasında kalan bölümler genellikle loş ve sıkıcı
algılanır.
Günışığı erişimi çizgisi pencereye paralel olarak kabul edilir ve pencereye olan
uzaklığı d aşağıdaki gibi hesaplanır:
d= D h / y
h= Çalışma düzleminin üzerinde kalan pencere yüksekliği (m)
y= Karşı engelin pencerenin üstünde kalan yüksekliği (m)
D= Pencereyle karşı engel arasındaki uzaklık (m)
Eğer d hacim derinliğinden fazla ise hacimde günışığı erişim çizgisinin arkasında
kalan bölge yok demektir.
Şekil 2: Günışığı erişim çizgisi Çalışma düzlemi: Çalışma düzlemi günışığı faktörünün veya günışığı erişim
çizgisinin hesaplandığı düzlem olarak tanımlanır ve zeminden 0.85 m yükseklikte bir
düzlem olarak kabul edilebilir.
71 Sağlık ve Konfor Şekil 3: Günışığı erişim çizgisi
• Tüm mekanların işlendiği mimari planlar
• Mekanlardaki pencere büyüklüklerini gösteren görünüş, kesit ve pencere
listeleri,
• Her mekan için günışığı faktörleri ve günışığı erişim çizgisi hesaplamaları
• Günışığı modellemeleri kullanılması durumunda model verilerinin tablosu
72 Sağlık ve Konfor İÇ AYDINLATMA
A) Amaç
Lamba, aygıt ve kontrol sistemi seçimleriyle iç mekanlarda aydınlatmanın
verimliliğini sağlamaktır.
Elektrik tesisatı projesinde yer alan aydınlatma sistemi elemanlarının enerji tasarruflu
ürünlerden seçilmesi ve aydınlatma güç yoğunluğunun 8 W / m2 değerini aşmaması
gerekir.
Konut dışı ortak alanların (antre, koridor, merdiven, giriş holü vb.) aydınlatma
sistemleri, enerji verimliliği sağlanması amacına uygun olarak hareket sensörü, vb. ile
kontrol edilmelidir.
Konut içi ve dışı ortak alanların aydınlatma güç yoğunluğu, ASHRAE 90.1-2007
standardında Tablo E.9.5.1’de belirtilen değerleri aşmamalıdır.
ANSI/ASHRAE/IESNA Standard 90.1-2007 Standardı
TS EN 12464-1 Işık ve aydınlatma
Konut içi ve konut dışı ortak alanlarda, enerji verimli lambaların ve geri verimi yüksek
aygıtların kullanılması önemlidir. Ayrıca, konut içinde mekan ve kullanıcı renklerinin
doğru görülebilmesi için renksel geriverimi (Ra) %80’den büyük lambalar
kullanılmalıdır.
•
•
•
•
•
73 Aydınlatma aygıtları ve aydınlatma kontrol sistemlerinin konumlarını içeren
mimari ve elektrik tesisatı projesi
Önerilen aygıtların teknik özellikleri
Aygıt sayısı ve geriverimi
Lamba gücü, verimi ve renksel geriverimi
Aygıt ışık yeğinik (şiddet) diyagramı
Sağlık ve Konfor TAZE HAVA
A) Amaç
Doğal veya mekanik her iki havalandırma yönteminde iç mekan konforunu
sağlayacak ölçüde taze hava girişini ve böylece kullanıcı konforunu sağlamaktır.
Konut tipolojileri aşağıdaki gibi sınıflandırılmıştır. Taze hava ihtiyacını karşılamak için
kullanılacak yöntem konut tipolojilerine gore belirlenir.
1 - Tekil aile konutu, Ayrık veya bitişik nizam içerisinde tek bir konut biriminden
oluşan müstakil konutlardır.
2 - Standart apartman < 2000m2, Toplam kullanım alanı 2000m2’nin altında olan
çok katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve içerisinde sadece konut fonksiyonları
bulunduran binalardır. Bazı birimleri, basit dükkan vb. fonksiyonları barındıran
apartmanlar da bu sınıfa dahil kabul edilir.
3 - Standart apartman ≥ 2000m2, Toplam kullanım alanı 2000m2 ve üzerinde
olan çok katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve içerisinde sadece konut
fonksiyonları bulunduran binalardır. Bazı birimleri, basit dükkan vb fonksiyonları
barındıran apartmanlar da bu sınıfa dahil kabul edilir.
4 – Rezidans-Lüks Konut, Toplam kullanım alanı 2000m2 ve üzerinde olan çok
katlı ve birden fazla konut birimini içeren ve ruhsatında aşağıdaki işlevlerden en az
üç tanesini beraberinde barındıran çok işlevli binalardır.
-‐ Alışveriş alanı
-‐
Ofis
-‐
Spor alanı
-‐
Restoran
-‐
Sinema/Tiyatro
-‐
Kapalı Havuz
Müstakil konutlar ve 2000m2’den küçük apartman daireleri için değerlendirmede,
referans binada doğal havalandırma yapılır. Bu amaçla açılabilir pencereler kullanılır.
Açılabilir pencere alanı, bulunduğu oda ya da kattaki brüt iç mekan alanının en az
%5’ine eşit olmalıdır. 7 ila 15 m. derinliğe sahip olan odalarda açılabilen pencere
alanı, çapraz hava akımına izin verecek şekilde, karşılıklı taraflara yerleştirilmiş ve
eşit olarak tüm alanda dağıtılmış olmalıdır.
74 Sağlık ve Konfor 2
2000m ’den büyük apartman dairelerinde, tuvalet, banyo ve mutfakta EN 15251’e
uygun cebri egzost yapıldığı, diğer hacimlerde, egzost edilen miktar kadar taze
havanın infiltrasyon yolu (infiltrasyon menfezleri) ile alındığı varsayılır.
Rezidanslarda ise, TS EN 15251 Tablo B.2’deki havalandırma değerlerini sağlayacak
mekanik havalandırma uygulanır. Açılabilir pencerelerin ya da taze hava alış
menfezlerinin, dış hava kirliliği kaynaklarından en az 10 m uzaklıkta yerleştirilmeleri
gerekir. Mekanik havalandırmada taze hava alışlarında, TS EN 779 standardında
belirtilen en az G4+F7 sınıfında hava filitresi kullanılmalıdır.
Belediye imar yönetmelikleri
ASHRAE Standard 55–2004 İnsanların Bulunduğu Isıl Ortam Koşulları
ASHRAE Standard 62.1 Kabul Edilebilir İç Mekân Hava Kalitesi TS EN 15251 Binaların enerji performansının tasarımı ve değerlendirilmesi için bina
içi ortam parametreleri (bina içi hava kalitesi, ısıl ortam, aydınlatma ve akustik)
TS EN 12599 Binalarda havalandırma - Havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinin
üzerindeki deney işlemleri ve ölçme metotları
TS EN ISO 7730 Orta Dereceli Termal Ortamlar- PMV ve PPD İndislerinin Tayini
Termal Rahatlık İçin Şartların Belirlenmesi 25.4.2006
TS EN 779 Hava filtreleri - Genel havalandırmada parçacık filtrelemek için Filtreleme performansının tayini
TS CR 1752, Havalandırma - Binalar İçin - Bina İçi Ortamlar İçin Tasarım Kuralları
DIN 1946-6 Konutların Havalandırılması
Temelde taze hava miktarı evin alanı ve kişi sayısına bağlı olarak belirlenmektedir.
Kişilerin sürekli olarak bulunmadığı mekanlarda sabit havalandırma yeterli
olmaktadır. Daha fazla kişinin bulunduğu, yoğunluğun fazla olduğu mekanlarda ise
taze hava miktarının arttırılması tavsiye edilmektedir.
Konutlarda, bina içinde doğal, ortak kullanım alanlarında ise mekanik havalandırma
kullanılabilir. Doğal havalandırma açıklıkları şunlardır: Pencereler, kapılar Çatılardaki havalandırmalar - Özel olarak tasarlanmış içeri ve dışarı açılan açıklıklar
Doğal havalandırma yöntemlerine öncelik verilmeli, bunun için bina açıklıklarının
hakim rüzgar yönüne göre tasarlanmalarına dikkat edilmelidir.
75 Sağlık ve Konfor E) Başvuru Dokümanı
• Her bir konut tipolojisi için havalandırma stratejisi ve kullanılan sistemler
• Doğal havalandırma olması durumunda, açılabilir pencerelerin alanı ve
yerleşimi
• Mekanik havalandırma olması durumunda açılabilir pencerelerin ya da taze
hava alış menfezlerinin yerleşimi ve kullanılan filtrelerin teknik özellikleri
• Kullanılan infiltrasyon filtrelerinin teknik özellikleri
76 Sağlık ve Konfor KİRLETİCİLERİN KONTROLÜ
A) Amaç
İç mekan malzemelerinden kaynaklanabilecek kirleticileri kontrol altında tutarak,
sağlıklı bir iç ortam oluşturulmaktır.
İç mekan donatılarını belirlerken yatırımcının sağladığı malzemeler için ilgili kirletici
oranını belirten testler yapılmalıdır. Kullanıcının alacağı malzemeler için ise alınacak
malzemelerde kirletici oranlarına ilişkin yapılan öneriler ‘Bina Kullanım ve Bakım
Kılavuzu’ na eklenmelidir.
Aşağıda belirtilen malzemelerde, kirletici içeriği ve oranı ilgili standartlara göre test
edilmeli ve bu oran sınır değerleri aşmamalıdır.
Tablo 12: Malzeme kirletici içeriği
Malzeme
Kirletici
Limit
(g/l)
Levhalar
Uçucu organik < 50
bileşen
Yer
Uçucu organik < 100
kaplamaları
bileşen
Dekoratif boya Uçucu organik < 250
ve cilalar
bileşen
Asma
tavan Uçucu organik < 100
plakaları
bileşen
Döşeme
Yapıştırıcıları
bileşen
Duvar
Kaplamaları
bileşen
EN ISO 11890-2:2006 Dekoratif boyalar ve cilalar
EN 717-1:2004
EN 13999-2:2007 - Uçucu Organik Bileşenler (UOB)
EN 13999-3:2007 – Uçucu Aldehitler
EN 13999-4:2007 - Uçucu Dezizosiyonatlar
77 değer
Sağlık ve Konfor EN 12149: 1997
Uçucu organik bileşenler ozon oluşumuna katkıları, toksik ve kanserojen yapıları,
insan ve çevre sağlığına olumsuz etkileri nedeniyle giderek üzerinde daha fazla
çalışma yapılan çevre ve iş hijyeninin aktüel konuları arasındadır. İç mekanlarda
kullanılacak kaplama malzemelerinin kirletici yaymayanlarından seçilmesi, iç
ortamlarda ortaya çıkan kirleticileri dışarı taşımak için etkili bir doğal havalandırma
sağlanmalıdır. Yurtdışında olduğu gibi ülkemizde de örnekleme, analiz ve sınır
değerlerini azaltıcı önlemler üzerinde yoğun çalışmalar sürdürülmekte ve yeni
düzenlemeler getirilmektedir.
•
•
•
•
78 Ürünlerin şartname kopyaları
Her ürünün teknik özelliklerini gösteren belge
Ürünlerin test edildiği standartların listesi ve test sonuçları
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’nda önerileri içeren bölüm
Sağlık ve Konfor İŞİTSEL KONFOR
A) Amaç
Bir binanın akustik performansının, bina kullanımına karşılık gelen standartlara
uygunluğunu sağlamaktır.
Aşağıda belirtilen elemanların yalıtım performansı, ilgili standartlara uygun olmalıdır.
• Bina cephesi
• Bağımsız bölümleri ayıran duvarlar
• Bina içinde bulunan gürültü kaynaklarının (tesisat bacaları, pompa daireleri,
kat holleri vb.) yaşam alanlarına bağlandığı duvar, döşeme ve taşıyıcılarda,
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’nde mekanlar için
belirtilen iç ortam gürültü seviyesi sınır değerlerinden 3dBA ve üzerinde akustik
yalıtımın sağlandığı TS EN ISO 140 uyarınca ölçülerek uygunluğu akustik uzmanı
tarafından onaylanmalıdır.
Akustik uzmanının en az beş yıl deneyimli ve akustik konusunda lisansüstü dereceye
sahip olması aranacaktır.
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
TS EN ISO 140 Akustik - Yapılarda ve yapı elemanlarında ses yalıtımının ölçülmesi Bölüm 4: Odalar arasında hava ile yayılan sesin yalıtımına ait alan ölçmeleri
EN 12354 Yapı akustiği – Yapıların akustik performansının elemanların
performanslarından hesaplanması – Bölüm 5: Servis ekipmanından kaynaklanan ses
seviyeleri
TS EN ISO 10140-2 - Akustik - Yapı elemanlarında ses yalıtımının laboratuvar
ölçümü - Bölüm 2:Havada yayılan ses yalıtımının ölçümü
Dış gürültünün tasarım önlemleriyle (iç mekan düzenlemesinde tampon alan
oluşturma, yapı ile gürültü kaynağı arasında bitki vb.bariyer oluşturma) iç mekanlara
ulaşması önlenebilir. Gürültü kaynağı cihazların olduğu yerlerde duvar ve döşemeler
tasarlanarak bu alanlar, yanlarındaki mahallerden akustik olarak yalıtılabilir.
79 Sağlık ve Konfor Tesisat şaftları, kat aralarında dolgu döşemelerle bölünerek ses yalıtımı sağlanabilir.
•
•
•
•
•
•
80 Ortak dolaşım alanlarının duvar ve döşeme kaplamalarını gösteren çizimler
Cephe sistem detayı
Bina içindeki gürültü kaynağı mekanlarına akustik yalıtım detayları ve bu
detayların uygulandığı yerleri gösteren anahtar planlar
Bağımsız bölümleri ayıran duvarlarda akustik detaylar
Akustik uzmanı tarafından bu alanlar için yapılan hesap ve raporlar
Akustik uzmanının yeterliliğini belirten özgeçmiş ve referanslar
Sağlık ve Konfor YANGIN GÜVENLİĞİ
A) Amaç
Binanın inşaatı, işletimi, bakımı ve kullanımı aşamalarında çıkabilecek yangınların
can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini sağlamak ve çevreye verdiği
zararı azaltmak için yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirlerin esaslarını
belirlemektir.
Şantiye binasından başlayarak, binanın yapımı ve işletimi aşamalarında, sürekli
veya geçici, resmî veya özel, yeraltı veya yerüstü yapılarının yangından
korunmasını kapsamaktadır.
Her bir binada yangın dedektörü ve söndürme tüpü bulunmalıdır.
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (2009)
TS EN 54-1 Yangın Algılama ve Yangın Alarm Sistemleri
Life Safety Codes, NFPA 101
Standard for Parking Structures, NFPA 88A
NFPA 72, National Fire Alarm Code, ve/veya
EN 54-14, Fire detection and fire alarm systems- Part 14: Guidelines for planning,
design, installation, commissioning, use and maintenance,
Standard for the Installation of Sprinkler Systems-NFPA 13
Fixed Firefighting Systems, Automatic Sprinkler Systems-Design, Installation and
Maintenance, EN 12845
Standard for the Installation of Standpipe, Private Hydrant Hose Systems-NFPA14
Standard for the Installation of Stationary Pumps for Fire Protection-NFPA 20,
Standard for the Inspection, Testing, and Maintenance of Water-Based Fire
Protection Systems- NFPA 25
81 Sağlık ve Konfor NFPA 92-A, “Recommended Practice for Smoke-Control Systems”
Code of practice on functional recommendations and calculation methods for smoke
and heat control systems for covered car parks” BS 7346-7:2006
Yangını önlemek ve olası yangın durumunda zararı azaltmak amacıyla mimari
açıdan, mekanik açıdan önlemler alınıp teknolojik sistemler kullanılabilir.
Mimari Yangın Güvenliği
•
•
•
•
•
•
•
Kaçış yolları, çıkış mesafeleri, genişlikleri ve konumları
Mimari, mekanik ve elektrik yangın zonları ve yangın kompartımanları
Çıkış koridorları, yangın merdivenleri ve yangın dayanım süreleri
Çıkış kapıları ve yangın merdiveni kapılarının özellikleri
Yönlendirme işaretlerinin yerleri ve armatürlerin özellikleri
Acil aydınlatma gerekli yerler ve acil aydınlatma armatürleri teknik
özellikleri
Yangın geçişlerinin yalıtımı
Söndürme Sistemleri
•
•
•
•
•
•
Yangın suyu deposu kapasitesi, pompa kapasiteleri ve pompa özellikleri
Yangın dolaplarının yerlerinin ve dolap tipleri
Sprinkler sistemi tesisatı
Hidrant sistemi
Duman tahliye sistemi
Basınçlandırma sistemi,
Elektrik ve Elektronik
•
•
•
•
•
•
Yangın algılama ve uyarı sistemleri
Bölümlere göre uygun dedektör tipleri
Alarm butonlarının yerleri
Siren/flaşör ve/veya anons sistemleri, özellikleri ve yerleri
Enerji kabloları ve özellikleri
Pompaların ve duman kontrol fanlarının elektrik beslemesi
•
•
•
•
82 İtfaiye raporu
Yangın dedektörlerinin ve alarm sisteminin teknik özellikleri
Yangın, deprem vb. acil durumlarda izlenmesi gereken yolu içeren acil durum
eylem planı
Yangın projeleri
Sağlık ve Konfor •
•
83 Yangın tasarım ve strateji raporu
Yangın
senaryosu
ve
matrisi
Malzeme ve Kaynak Kullanımı 6. MALZEME VE KAYNAK KULLANIMI
Malzeme ve Kaynak Kullanımı konusunun amacı çevre dostu ve yerel malzeme
kullanımını teşvik ederek ekolojik malzeme ekonomisi oluşturmaktır. Yapı
malzemesinin üretim sürecinde, yaşam ömrü boyunca enerji israfı, çevre kirliliği ve
kaynak tüketimi gibi, birçok olumsuz çevresel etki de oluşur. Binanın inşaat
sürecinden kaynaklı etkileri azaltmanın yanı sıra malzeme üretiminde de çevresel
etkilerin azaltılması gerekir.
Yeşil Konut Sertifikası, yapılı çevrede kullanılan malzemelerin geri kazanılabilir/geri
dönüştürülebilir olmasını ve insan sağlığı ve ekosistem üzerindeki etkilerinin
azaltılmasını öngörür. Malzeme seçimleri bu öngörü ile yapılmalıdır. Tedarik
zincirinde malzeme konusunun farklı yönleri ve etkileri vardır. Yatırımcı ve
tüketiciler, malzemenin teknik özelliklerine paralel olarak estetik, fonksiyon ve
maliyet gibi yönleri de değerlendirir. Geri dönüşüm içeriği, yaşam döngüsü analizi
vb. kavramlar da değerlendirme ölçütlerinde yerini almalıdır.
84 Malzeme ve Kaynak Kullanımı ÇEVRE DOSTU MALZEME KULLANIMI
A) Amaç
Yaşam döngüsü analizi yapılmış ve çevre etiketi almış olan malzeme kullanımını
desteklemektir.
İnşaatta kullanılan malzemelerin, yaşam döngüsü değerlendirmesini ilgili
referanslarda belirtilen çevresel ürün beyanı, eko-etiket gibi çevre etiketine sahip
olması gerekir. Bu kapsamda aşağıda belirtilen temel yapı elemanları
değerlendirilir:
•
•
•
•
•
•
Yapı iskeleti
Çatı
Dış duvar ve/ya giydirme cephe
İç bölücü duvar
Döşemeler ve kaplamaları
Kapı, pencere ve doğramaları
TS EN ISO 14044 - Çevre yönetimi – Hayat boyu değerlendirme – Gerekler ve
kılavuz
TS EN ISO 14040 – Çevre yönetimi – Hayat boyu değerlendirme – İlkeler ve
çerçeve
TS EN ISO 14025 - Çevre etiketleri ve beyanları – Tip III çevre beyanları –
Prensipler ve prosedürler
Çevre etiketi / Çevre beyanı, bir ürünün veya hizmetin çevre boyutlarını gösteren
beyandır.Bir çevre etiketi veya beyanı, bir ürün veya ambalaj etiketi üzerinde, ürün
literatüründe, teknik bültenlerde, reklam veya tanıtımlarda bir açıklama, sembol
veya grafik şeklinde olabilir.Hayat döngüsü, Bir ürün sisteminin, ham madde
tedarikinden veya doğal kaynaklardan üretilmesinden nihaî bertarafına kadar
birbirini takip eden ve birbiriyle bağlantılı olan safhalarını kapsar.
Çevre etiketlerinin ve beyanlarının genel amacı, ürünlerin çevresel etkilerine ilişkin
doğrulanabilir ve kesin bilgi vasıtasıyla, çevreye daha az zarar veren bu tür mal ve
hizmetlere olan arz ve talebi teşvik etmektir.Böylece, piyasanın yönlendirdiği sürekli
85 Malzeme ve Kaynak Kullanımı bir çevresel iyileşme sağlanacaktır. Tip III çevre beyanlarının amaçları aşağıda
verilmiştir:
a) Ürünlerin çevre boyutlarına bilgi vermek
b) Müşterilere ve kullanıcılara ürünler arasında karşılaştırma yapabilmeleri için
yardımcı olmak
c) Çevresel performansın iyileştirilmesini teşvik etmek
d) Ürünlerin hayat döngüleri boyunca çevresel etkilerini değerlendirmek için bilgi
sağlamak
Değerlendirilen yapı elemanları arasında, üretimi sırasında karbon salım değerleri
düşük olan malzemelerin desteklenmektedir.
•
86 Tip III çevre etiketli yapı elemanlarının listesi ve teknik özellikleri
Malzeme ve Kaynak Kullanımı MALZEMENİN YENİDEN KULLANIMI
A) Amaç
Gereksiz kaynak kullanımını önlemek, yeniden kullanılabilen, geri dönüştürülmüş,
çabuk yenilenebilen, dayanıklı malzeme kullanımını desteklemek amaçlanmaktadır.
Bu kapsamda aşağıda belirtilen temel yapı elemanları değerlendirilir:
•
•
•
•
•
•
Yapı iskeleti
Çatı
Dış duvar ve/ya giydirme cephe
İç bölücü duvar
Döşemeler ve kaplamaları
Kapı, pencere ve doğramaları
İnşaatta kullanılan yapı malzemelerinin, yeniden kullanılan ve gerekli performans
kriterlerini sağlayan malzemelerden seçilmesi gerekir. Belirtilen temel yapı
elemanlarından %15’inin (maliyet veya hacim) yeniden kullanılan malzeme
kullanılması -1 puan
Belirtilen temel yapı elemanlarının (maliyet ve hacim olarak) en az %2,5’i oranında
yenilenebilir ve/veya geri dönüştürülmüş hammadde içerikli malzeme kullanılması 1 puan
Belirtilen temel yapı elemanlarındaki tüm orman ürünleri ve türevi malzemelerin
Orman Genel Müdürlüğü, FSC veya PEFC sertifikalı olması - 1 puan
Belirtilen temel yapı elemanlarında kullanılan agrega ağırlığının, %20’si geri
kazanılmış agrega olmalıdır. Agrega, inşaat sahasından veya sahaya en fazla
50km uzaklıktan elde edilmiş olması – 1 puan
Orman Genel Müdürlüğü belgesi
FSC (Forest Stewardship Council:Orman Yönetim Konseyi) ve PEFC (Programme
for the Endorsement of Forest Certification : Orman Sertifikasyonu Onaylama
Programı) sertifikasyonu
TS EN 206-1 Beton- Bölüm 1: Özellik, Performans, İmalat ve Uygunluk
87 Malzeme ve Kaynak Kullanımı Projede kullanılan mobilya, zemin kaplaması, perde ve benzeri malzemelerin
içeriğinde, organik esaslı çabuk yenilenebilir malzemelerin seçimine özen
gösterilmelidir. Yenilenebilir malzeme, 10 yıl veya daha kısa sürede sürdürülebilir bir
şekilde büyüyüp, yetişebilen veya üretilebilen tarım ürünleri olarak tanımlanabilir.
Betonun hammaddelerinden (%60-75) “agrega”nın betonun dayanıklılığına etkisi
oldukça yüksektir. Agrega’nın sert, dayanıklı, boşluksuz olması, zayıf taneler (kömür,
deniz kabuğu vb) içermemesi, basınca ve aşınmaya dayanıklı olması aynı zamanda
yassı ve uzun parçalar içermemesi gerekmektedir. Geri kazanılmış agrega, ilgili
standartları sağlamak şartı ile gerekli işlemlerden sonra orijinal malzemeler ile
birlikte veya ayrı olarak kullanılabilir. Kullanım alanları olarak yeni beton üretimi, yol,
otopark, kaldırım, yürüyüş yolları, drenaj çalışmaları, kanalizasyon borusu ve kablo
döşemeleri örnek verilebilir. Ayrıca alt ve üst yapı inşaatlarında, spor ve oyun
tesisleri inşaatları ile diğer dolgu ve rekreasyon çalışmalarında kullanılabilir.
•
•
•
•
•
88 Yeniden kullanılan malzemelerin önceki ve sonraki kullanım yerleri ve bu
malzemelerin maliyeti veya hacminin, toplama oranı
Yenilenebilir ve/ya geri dönüştürülmüş hammaddeli malzemelerin, toplam
inşaat malzemesinin maliyeti veya hacmine oranı
İnşaatta kullanılan orman ürünleri ve türevi malzemelerin sertifikası
İnşaat sahasında kullanılan toplam agrega miktarı
Geri kazanılmış agrega kullanılması durumunda, agreganın temin edildiği
yer ve toplam agreganınn maliyeti veya hacmine oranı
Malzeme ve Kaynak Kullanımı YEREL MALZEME KULLANIMI
A) Amaç
Nakliye sırasındaki karbon salımı ve gereksiz kaynak kullanımını önlemek
amacıyla, binanın konumuna yakın yerlerde üretilen ve yerel olan malzemenin
kullanımı desteklenmektedir.
Ulaşım kaynaklı salımları ve yakıt tüketimini azaltmak amacıyla kullanılan taşıyıcı
elemanlar da dahil olmak üzere malzemenin (maliyet veya hacim) en az %30’u, 400
km içerisinden veya 400 km dışında ise kalkınmaya öncelikle bölgeden temin edilmiş
yerel malzeme olması - 2 puan
Kullanılan malzemenin (maliyet veya hacim olarak) en az %10’u, projeye 100 km
sınırları içinden temin edilmiş yerel ve bölgesel malzeme (bölgeye özgü yapı
malzemesi ve elemanları) olması - 2 puan
Projede mümkün olduğunca yerel çevreden elde edilen malzeme kullanılmalıdır.
Geleneksel olarak bölgenin koşullarına uygun olarak kullanılmakta olan yöresel
malzemenin yaratıcı ve yenilikçi kullanımı desteklenmektedir. Betonlaşma öncesi
evlere bakılırsa Karadeniz’de ahşap, İç Anadolu’da kerpiç veya briket, EgeAkdeniz’de kesme taş evlerin çoğunlukta olduğu görülür. Yeşil binalarda yerel
malzeme kullanımı, yerel ekonomiye ve dolayısıyla cari açığa da katkı sağlar ve
taşıma maliyetlerini minimize eder. Ayrıca, malzeme ile ilgili teknik yardım daha hızlı
ve daha ucuza alınabilir.
•
•
•
89 400 km içerisinden ve 400 km dışında kalan kalkınmaya öncelikle bölgeden
temin edilmiş malzemelerin listesi, temin edilen yer ve birim fiyatları
İnşaatın toplam malzeme fiyatı
100 km içerisinden temin edilmiş malzemelerin listesi, temin edilen yer ve
birim fiyatları
Malzeme ve Kaynak Kullanımı DAYANIKLI MALZEME
A) Amaç
Binanın, sık kullanıma bağlı veya fiziksel çevreye karşı zamana bağlı dayanımı
olması için bina içinde ve dışında koruma sağlanmasıdır.Doğal afetlerde, yapı
kabuğunun sürdürülebilirliğini sağlayacak malzeme ve taşıyıcı sistem kullanımını
desteklenmektedir.
Ortak alanların (giriş holleri, koridorlar, merdivenler, bina içi otoparklar vb.) yoğun
kullanıma bağlı yıpratıcı etkilerden korunması 1 puan
-‐
-‐
-‐
-‐
-‐
Çarpmalara dayanıksız duvarlarda koruyucu bant
Kapılarda tekmelik
10cm’denaz kapı dişi olan duvarlara kapı kolu yıpranmasını önleyecek
koruyucu veya hidrolik kapatıcı
Sert ve kolay temizlenebilir yer döşeme kaplaması
Otoparklarda duvar ve kolon koruyucuları
Kabukta kullanılan yapı elemanlarının garanti süreleri veya tarafsız kurum
tarafından belirlenen servis ömürleri en az 30 yıl olacak şekilde seçilmelidir.
(periyodik bakım amacı hariçtir) 1 puan
Yürürlükte olan ilgili ulusal ve uluslararası malzeme standartları
Yoğun yaya veya araç trafiğinden etkilenecek olası yıpranma noktaları belirlenerek
koruma önlemleri belirlenmelidir. Bina kabuğuna önerilecek malzemenin uzun ömürlü
ve bakımı kolay malzeme olması desteklenmektedir. Bina kabuğuna eklenen ve
taşıtılan diğer sistemler (örn: cephe sistemleri veya asma tavan sistemleri) için
“sismik” taşıyıcı sistemler önerilebilir. Kırılgan ya da hasarlanma ihtimali yüksek
malzemelerin korunması ile ilgili önemler, yeşil konutların yaşam döngülerinde mali
açıdan önemli bir katkı sağlar. Örneğin konut içindeki kapılar açılırken duvara
vurması sonucunda, duvarın aşınması, kapının aşınması, kapı camının kırılması vs.
gibi durumların önüne geçmek amacıyla kapıların arkasına koruyucu konulması
önemli ve basit koruma yöntemidir.
90 Malzeme ve Kaynak Kullanımı •
•
91 Koruma elemanlarının işaretlendiği planlar
Tarafsız kurum tarafından verilen servis ömrü/garanti süresi belgesi (üretici
tarafından verilen garanti belgesinin de tarafsız kurum tarafından onayı)
Malzeme ve Kaynak Kullanımı MEVCUT BİNA ELEMANLARINDAN YARARLANILMASI
A) Amaç
Gereksiz kaynak kullanımını önlemek ve atıkları azaltmak amacıyla, yeni bina
elemanı yerine, mevcut bina elemanlarının kullanılması desteklenir.
Bina cephesi ve taşıyıcı sistem hacminin en az %50’sinin aynen bırakılıp diğer
bölümlerinin yenilenmesi 1 puan
Binanın cephesinin ve taşıyıcı sisteminin aynen bırakılıp yalnızca iç kaplamalarının
yenilenmesi 2 puan
Yıkım ve moloz taşımasını en aza indirgemek ve gereksiz malzeme kullanımını
önlemek desteklenmektedir. Binanın işlevselliğini sürdüren mevcut taşıyıcı sisteminin
veya kullanılabilir yapı elemanlarınıntekrar kullanılması önerilmektedir.
•
•
92 Binanın taşıyıcı sistemi ve cephesinin hacmi
Mevcut hacmin, kullanılmaya devam edilen bölümünün oranı
Konutta Yaşam 7. KONUTTA YAŞAM
Konutta Yaşam konusunun amacı, tasarım ve inşaat etkilerini ilişkilendirerek çevreye
etkilerin azaltılması, toplum yaşamının düzenlenmesidir. İnsanlığın tüm kesimleri için
uygun olan ve toplumun eşit erişimini sağlayan bir ortam oluşturarak doğanın
korunması ve geliştirilmesi hedeflenir. Çevresel ve sosyal ortamda birlik
oluşturulması ve kullanıcı rahatlığı sağlanır. Otomobil yerine yaya ulaşımı ve toplu
taşımaya uygun yapılaşma teşvik edilir.
Yeşil Konut Sertifikası, fiziksel yetenekler, yaş, sosyoekonomik duruma bakmadan
bütün insanların eşit erişime sahip olduğu toplumlar öngörür. İnsan sağlığını ve
çevreyi koruyacak bir yaşam tarzı sunulması için spor, sanat vb. birçok konuyu da
dikkate almak gerekir. Sertifika, projenin her metrekaresinde insanların yaşamını
kolaylaştırmak ve zenginleştirmek için yapılabilecekler konusunda fikir vermeyi
amaçlar.
93 Konutta Yaşam EVRENSEL VE KAPSAYICI TASARIM
A) Amaç
Konutların engelli, çocuklu ve yaşlılık veya hastalık sebebiyle hareketi kısıtlanmış
kullanıcılar da dahil olmak üzere tüm kullanıcılar tarafından da rahatça kullanımının
sağlanmasıdır.
Konutlarda kişilerin kullanımını kolaylaştırır aşağıdaki önlemler sağlanmalıdır
Belirtilen 6 önerinin sağlanması durumunda – 1 puan
Belirtilen 12 önerinin sağlanması durumunda – 2 puan
• 90m2 den büyük dairelerde balkon, teras
• Bina ve/veya sitelerde kapıcı, teknik, temizlik, bakım görevlilerine
kullanıcıların ulaşabileceği bir alanda ayrılmış ve görevlilere özel
çalışma odası
• Kat maliklerinin toplanacağı, uygun mobilya ile donatılmış, günışığı
alan en 12 m2 bir mekan
• Sitelerde, kent mobilyaları bank, mobilya vb. imkanı
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
94 Merdiven vb. engellerden arındırılmış ve uygun eğimde (en fazla %6)
rampalara sahip, aydınlatılmış yürüme yolları, geçişler, girişler ve bina
içi ortak kullanım alanları.
Çok katlı yapılarda engelli kullanımına uygun boyutlarda asansör.
İki veya daha fazla katlı bağımsız bölümlerde giriş katında olmak
üzere, konut içinde en az bir adet engelli kullanımına uygun hale
getirilebilecek tuvalet ve banyo. (Bu mekanın giriş kapısı uygun
boyutta olmalı, duvarları tutamak montajına imkan vermelidir.)
İki veya daha fazla katlı bağımsız bölümlerde giriş katında olmak
üzere, hareketi kısıtlanmış kişiler için yatak odası olarak
düzenlenebilecek, ulaşımı kolay bir oda.
Konuttaki kapı ve pencere kollarının, anahtar vb. kumandaların yerleri
hareket kısıtı bulunan kişilerin kullanabileceği şekilde düzenlenmesi
Bina içi merdivenlerin ihtiyaç halinde engelli platformu monte edilmeye
elverişli boyutlarda olması (en az 105cm genişlık, 10-17,5 cm
yükseklik)
Görme engelliler için site içlerinde ve bina girişlerinde temas
yüzeylerinin olması (yönetmelik - şehir umumi alanlar)
Depo alanı (daire başına en az 2 m2)
Evcil ve sokak hayvanları için proje sahası içinde çeşitli donanımlar
Bireysel üretim için proje alanı içinde mini tarım alanları oluşturulması
Konutta Yaşam C) Referans Yönetmelik ve Standartlar
TS 12576 Şehir İçi Yollar- Özürlü ve Yaşlılar İçin Sokak, Cadde, Meydan ve
Yollarda Yapısal Önlemler ve İşaretlemenin Tasarım Kuralları
TS 9111 Özürlü İnsanların İkamet Edeceği Binaların Düzenlenmesi Kuralları
TS 8237 ISO 4190 Özürlü Asansörü Standardı
Konutlarda kullanıcıların zaman içinde değişen ihtiyaçları gözetilerek yapılacak
tasarım, konutların daha uzun süre verimli kullanılmasını sağlayacaktır. Bu nedenle
tasarım aşamasında belirtilen gerekliliklerin yerine getirildiği ve muhtemel
ihtiyaçların öngörüldüğü teyit edilmelidir.
•
•
95 Sağlanan önerilerin listesi Önerilerin işaretlendiği plan ve fotoğraflar
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’nda önerilerin yerlerinin ve işlevlerinin
belirtildiği bölümler
Konutta Yaşam GÜVENLİK
A) Amaç
Proje içinde yer alan yaya yollarının ve bina girişlerinin kullanıcılar açısından
güvenli olmasını sağlamaktır.
Konut alanı içinde güvenliğin sağlanaması amacıyla alınan önlemlere göre
değerlendirme yapılır.
Belirtilen önerilerden 3 tanesinin sağlanması durumunda 1 puan
Belirtilen önerilerden 7 tanesinin sağlanması durumunda 2 puan
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Yaya ve bisiklet yolları beraber ise toplam yol genişliği en az 3m
olmalı
Yaya yolu ile bisiklet servis yolu ayrı olduğunda genişliği en az 1.5m
olmalı
Yaya yolları, “Dış Aydınlatma” maddesine uygun olarak aydınlatılmalı
Yaya yolu ve bisiklet yolu, ana yoldan bina girişlerine doğrudan
bağlanmalı
Bisiklet yolu, ana yoldan bisiklet parkına otomobil yoluyla kesişmeden
bağlanmalı
Yaya yolunun otomobil yoluyla kesişmesi kaçınılmaz ise, yaya
geçidinde yol kotu, kaldırım yüksekliğine getirilmeli.
Nakliye ve bakım araçlarının ulaşım yolları, yaya yollarından ve genel
otopark alanlarından ayrılmalı
Acil durum eylem planı hazırlanmalı
Hırsız alarmı ve yangın alarmı olmalı
Bina girişi/site girişi ile sesli/görüntülü görüşme imkanı sağlanmalı
Arıtma tesisi, atık depolama alanı vb. kullanıcılar özellikle çocuklar
açısından tehlike olabilecek alanlar için güvenlik önlemleri alınmalı
5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun
Tehlikelere karşı önlemlerin alınması ve beklenmedik bir durumda ilgili birimlerin
hemen haberdar edilmesi için kullanılan ihbar ve alarm sistemleri kullanıcılara
güvenli ortam sağlar. Güvenli ortamlar, sürdürülebilir toplumların temelini oluşturur.
Yaşamak ve çalışmak için iyi tasarlanmış ortamların yanısıra, tehlikelerden uzak
ortamlar da yaşam kalitesini arttırır. Bu nedenle, oluşabilecek tehlikelere karşı
96 Konutta Yaşam önlem alınmalı, acil durumlarda uygulanacak plan belirlenerek kullanıcılar
bilgilendirilmelidir.
•
•
•
•
97 Acil durum eylem planı
Yaya ve/ya bisiklet yollarını ve taşıt yollarıyla ilişkilerini gösteren plan
Alarm sisteminin teknik özellikleri
Önlemleri açıklamak üzere gerekebilecek diğer çizim, diyagram ve raporlar
Konutta Yaşam SPOR ve DİNLENME ALANLARI
A) Amaç
Özellikle şehir merkezlerindeki konut bölgelerinde spor ve dinlenme alanlarına erişim
olanağı kısıtlıdır. Spor alanları ve tesislerine yakınlığını teşvik ederek, kullanıcı
sağlığına olumlu katkı yapılması sağlanır.
Aşağıda belirtilen spor alanlarının 4 tanesine ve dinlenme alanlarının 4 tanesine
1000 m. (15 dakika yürüme mesafesi) den daha yakın olunması.
Spor alanları
•
•
•
•
•
•
•
Kapalı spor salonu/egzersiz odası
Açık/kapalı yüzme havuzu
Açık/kapalı tenis kortu
Açık/kapalı basketbol/voleybol/futbol vb. takım oyunları için
düzenlenmiş oyun sahası
Açık havada spor yapmaya imkan verecek ve bu amaçla düzenlenmiş
atletizm/koşu/bisiklet parkuru
Atlı spor kulübü
Yürüyüş parkurları
Dinlenme alanları
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Parklar
Çocuk oyun alanları
Binalarda ortak kullanım için hazırlanmış kat bahçeleri
Binalarda ortak kullanım için hazırlanmış çatı terasları
Hobi bahçeleri
Konut kullanıcılarının hizmetine sunulmuş bitki ekip/biçme alanları
Dinlenme terasları
Süs havuzları
Kameriye, çardak vb. mekanlar
Açık/kapalı kafeterya, çay bahçesi, bar gibi mekanlar olabilir
Kütüphane
Spor ve dinlenme alanları, bu amaçla düzenlenmiş, yönetmelikçe belirlenen uygun
koşulları sağlayan, kapasitesi yeterli ve bina kullanıcılarının ortak kullanımına açık
olmalıdır. Söz konusu spor ve dinlenme alanları özel veya kamusal işletmeler
olabilecekleri gibi, bir toplu konut projesi içinde bina içinde ya da dışında herkesin
98 Konutta Yaşam faydalanmasına açık, yönetimce konut sahiplerinin ortak kullanımına sunulmuş
tesisler de olabilirler.
Özel Beden Eğitimi ve Spor Tesisleri Yönetmeliği
Yüzme Havuzlarının Tabi Olacağı Sağlık Esasları Ve Şartları Hakkında Yönetmelik
Düzenli spor yapmak, sağlıklı kalmanın koşullarındandır. Toplu konut projelerinde
sosyal tesisler içinde içinde bu amaçla düzenlenecek açık/kapalı alanlar ayrılması
ve açık alan peyzaj düzenlemesi yapılırken spor yapma ihtiyacının gözetilmesi,
konut kullanıcılarının spor yapmak için çevredeki tesislere bağımlılığını da
azaltacaktır. Her iki önerinin de uygulanma olanağı olmadığı yerlerde, en yakın spor
tesisleri ile irtibata geçilerek, kullanıcılar olanaklardan haberdar edilebilir. Doğayla
içiçe bir yaşam insanın en temel ihtiyaçlarından biridir. Toplu konut projelerinde site
içlerinde aktif ve pasif yeşil alanlar ve dinlenme alanları düzenlenerek, dinlenme,
hobi vb. amaçlarla konut kullanıcıların hizmetine sunulabilir.
E)
Başvuru Dokümanı
•
•
99 Spor ve dinlenme alanında yer alan tesislerin kapasitesi
Vaziyet planı üzerinde tesislerin işaretlenmesi, tesislerin listesi ve binaya
uzaklıklar
Konutta Yaşam SANAT
A) Amaç
Hem sanatla içi içe bir yaşam hem de konut kullanıcılarının aktif olarak sanatla
uğraşabileceği mekanların ve altyapının düzenlenmesi hedeflenir.
Bina içinde herkesin görebileceği bir mekanda (giriş, hol vb) bir tablo veya heykel
gibi özgün bir sanat eseri (reprodüksiyonlar dışında) bulunmalıdır.
VEYA
Proje toplu konut projesi ise; bina kullanıcılarının sanatla uğraşmalarına imkan
verecek bir mekan ayırılmalıdır. Proje kapsamında sosyal tesis var ise, tesis içinde
en az 12m2 lik sanat odası ayırılmalıdır. Sanat odasında kullanıcıların resim, müzik,
heykel vb. konularda çalışabilmelerine uygun olarak ayarlanmalıdır.
•
•
Bina içi ya da site içinde sanat eserlerine yer vermek (heykel, resim vb.)
Konut kullanıcıların sanat faaliyetlerini gerçekleştirebileceği mekânların
ayrılması ve buna yönelik altyapının sağlanması
o Ses yalıtımı yapılmış bir müzik atölyesi
o Resim, heykel vb. faaliyetlerin gerçekleştirilebileceği, günışığı alan
bir atölye
o Dans faaliyetini gerçekleştirmeye uygun bir salon (uygun yer
döşemesi, bale çubuğu vb. gibi)
Sanat genel olarak yaratıcılığın ve hayalgücünün ifadesi olarak anlaşılır. Özellikle
gençler üzerinde sanatın olumlu etkisi çok fazla görülmektedir. Sanat sayesinde
gençler, birbirileriyle anlaşmayı, hoşgorüyü, paylaşmayı, zevkini ve duygularını
geliştirmeyi öğrendikleri gibi boş vakitlerini olumlu bir şekilde değerlendirmeyi tercih
etmektedirler. Bu itibarla sosyal toplumların oluşturulması için, insan hayatı üzerinde
bu kadar olumlu etkisi alan sanatı teşvik etmek gerekir.
100 Konutta Yaşam E) Başvuru Dokümanı
•
•
•
•
Üniversitelerin Güzel Sanatlar Fakültesi’nden sanat eseri için alınmış rapor
Sanat eserinin özellikleri
Sanat için ayrılan mekanın özellikleri
Sanat için ayrılan mekanı gösteren plan
101 Konutta Yaşam ULAŞIM
A) Amaç
Toplu ulaşım ağına yakın yapılaşmayı, kullanıcıların kısa mesafe için yürüyüş,
bisiklet gibi enerji sarfiyatı olmayan yada düşük olan ulaşımı; uzun mesafe için toplu
ulaşımı kullanmasını sağlayarak, ulaşıma bağlı karbon salımını azaltmaktır.
Bina girişinden toplu ulaşım noktasına (otobüs durağı, metro, tren istasyonu v.b.)
olan uzaklığın 500m’den az olması gerekir. Toplu ulaşım aracının seferleri saatte en
az 1 kere olması gerekir, gerekli görüldüğü durumlarda ilgili kurumlar ile bağlantıya
geçerek seferlerin arttırılması için görüşmeler yapılmalıdır.
VE
Kullanıcıların özel araçları yerine, bisiklet, shuttle, araç havuzu vb. yöntemler ile
ulaşımı sağlamaları teşvik edilmelidir.
Konuttan temel hizmetlere ulaşımı en etkin şekilde sağlayarak, hem karbon salımı
ve yakıt tüketimini azaltmak hem de kullanıcıların zamandan tasarruf etmesini
sağlamak mümkündür. Özel araçların kullanımı, kirliliğin artması, yolculuk süresinin
uzaması açısından temel bir problemdir. Toplu ulaşım araçlarına yakınlık ile ulaşım
seçenekleri artarken, özel araca duyulan ihtiyaç da azalacaktır.
Yakın mesafeler için bisikletle ulaşım da bir seçenektir, böylece kullanıcıya hem
sağlık açısından hem de hava kalitesi açısından katkı sağlanır. Ayrıca konut
sitelerinden toplu taşıma noktalarına ring seferler, yakın noktalara (avm, şehir
merkezi vb.) sitelerden kalkacak ring seferler, araç kullanımını azaltmak için aynı
yöne gidenlerin tek araba kullanmasına yönelik planlamalar da önerilir.
•
•
Toplu ulaşım noktalarını belirten plan
Bireysel araç kullanımını azaltan önlem (bisiklet, araç havuzu vb.)
102 Konutta Yaşam OTOPARK ALANI
A) Amaç
Otopark alanını optimal seviyede tutarak, özel araç kullanımını en aza indirmek ve
böylece ulaşımdan kaynaklanan zararlı gaz salımı azaltmaktır.
Otopark alanı belirlenirken aşağıdaki konular değerlendirilir:
•
•
•
Otoparkların giriş-çıkış ve varsa asansörlerine en yakın yerlerinde,
(birden az olmamak şartıyla) her 20 park yerinden birinin elektrikli
otolar için ayrılması
Otoparkların giriş-çıkış ve varsa asansörlerine en yakın yerlerinde, en
az 4m genişliğinde ve (birden az olmamak şartıyla) her 20 park
yerinden birinin engelli işareti konularak engelliler için ayrılması
Elektrikli otolar için şarj istasyonu altyapısı
Belediyelerin Otopark Yönetmeliği
TS 10551 Şehir İçi Yollar - Otolar İçin Otopark Tasarım Kuralları
Otoparkların etkin planlanması ile ulaşımın dolaylı etkileri (CO2 salımı, ısı adası etkisi
vb) azaltılabilir.
•
•
103 Engelliler için ve elektrikli otolar için ayrılan yerleri belirten otopark alan
planı
Elektrikli otolar için şarj istasyonu altyapısını içeren plan
Konutta Yaşam EVDEN ÇALIŞMA
A) Amaç
Ev ile iş arasında ulaşım için geçirilen zamanı azaltmak amacıyla konutta çalışma için
uygun bir ortam yaratılmasını sağlamaktır.
Konutta evden çalışma için düzenlenebilecek standartlarda bir alan bulunmalıdır.
Bu alan konut içinde olabileceği gibi, ortak kullanıma uygun şekilde bina içinde ya
da toplu konut siteleri içinde de yer alabilir.
Konut içinde yatak odası, yaşam alanı/salon, yemek odası vb. evden çalışma için
düzenlenebilir. Evden Çalışma için yaratılacak ortam, ev içinde banyo, tuvalet,
mutfak gibi rahat çalışmaya engel olacak veya gürültülü bir mekanda olmamalıdır.
Çalışma odası olarak düzenlenecek odanın gerekli ve yeterli alt yapısı sağlaması
gerekmektedir:
• Fiber optik kablosu
• İnternet alt yapısı
• Tv, telefon,faks vb. alt yapısı
Çalışma odası olarak kullanılacak odanın günışığı ve hava alan ve pencereli bir oda
olması gerekmektedir. Çalışma odası olarak düzenlenecek odanın büyüklüğü
standart bir ofis masası ve standart bir ofis sandalyesi sığacak ölçülerde olmalıdır.
VEYA
Kullanıcıların çalışması için düzenlenebilecek binada ya da birden çok blok
bulunması durumunda site ortak alanında bir Ortak Çalışma Alanı bulunmalıdır. Bu
alanda ortak kullanıma sunulmuş printer, faks, internet imkanı bulunmalıdır.
Her iki koşulda da, mekan havalandırılabilir ve günışığı alan bir yer olmalıdır.
Çalışma noktasına en fazla 2m. uzaklıkta:
•
•
•
•
104 İki adet elektrik prizi
Bir adet veri bağlantısı/prizi, veya sorunsuz ulaşılabilen bir kablosuz
veri bağlantısı.
Bir telefon/faks hattı
Açılabilir min. 0,5 m² pencere olmalıdır.
Konutta Yaşam C) Referans Yönetmelik ve Standartlar
Özellikle bilgisayar başında çalışan kesimin işyerine gitmek yerine evden çalışması
yaygınlaşmaktadır. Bu şekilde çalışmak, gereksiz zaman kaybını ve getireceği
ekonomik yükü önlemektedir. Oluşan talep gereği, büyükşehirlerde yapılan yeni
konut yerleşimlerinde doğrudan ev-ofis kavramına göre düzenlenmiş mekan
örnekleri vardır. 3 odalı ve daha büyük evlerde bir oda çalışma odası olarak
düzenlenebilir. Daha küçük evlerde ise uygun bir odada gereken koşullar
sağlanabilir.
•
•
Çalışma noktası için belirtilen ölçütleri içeren plan
Çalışma noktası için hazırlanan tesisatı içeren proje
105 İşletme ve Bakım 8. İŞLETME VE BAKIM
İşletme ve Bakım konusunun amacı sürdürülebilir stratejilerle tasarlanmış ve inşa
edilmiş binanın işletme ve bakım sürecini de sürdürülebilir yöntemlerle
gerçekleştirmektir. Bir binanın enerji ve su verimliliği, iç hava kalitesi, dayanıklılığı
ve kaynak verimliliği tasarım aşamasında olduğu kadar işletme ve bakım sürecinde
de önemlidir. Binanın işletilmesi ve bakımı, kullanıcıların sağlığı, binanın çevresel
etkileri ve işletme maliyeti göz önüne alarak uygulanmalıdır.
Yeşil Konut Sertifikası, bina kullanım ve bakım kılavuzunda yer alan önerilerin
uygulandığı ve etkin bir şekilde işletilen binalar öngörür. Ayrıca, binanın işletilmesi
sırasında tüketim değerleri takip edilerek sistemlerin verimliliği ölçülür ve herhangi
bir arıza/kaçak durumunda hızlı müdahale edilmesi sağlanır.
106 İşletme ve Bakım ATIKLARIN YERİNDE AYRILMASI VE KULLANICI ERİŞİMİ
A) Amaç
Binanın kullanımı sırasında oluşan atıkların ayrıştırılarak toplanmasını,
depolanmasını ve geri dönüşüm/geri kazanımda kullanılabilecek atıkların
değerlendirilmesini sağlamaktır.
Konutlarda oluşan atıkların gruplarına ayrılması, depolanması ve ilgili firmalara
iletilmesine ilişkin altyapı oluşturulmalı, ilgili öneriler Bina Kullanım ve Bakım
Kılavuzu’na eklenmelidir.
Konutlarda oluşan atıklar gruplarına göre ayrılmalı ve bina dışına yerleştirilecek
konteynırlarda depolanmalıdır. Depolanan atıklar yerel yönetimlere veya lisanslı
geri dönüşüm firmalarına iletilmelidir. Ana atık grupları ve alt gruplar aşağıdaki gibi
gruplandırılabilir;
•
•
•
•
Ambalaj Atıkları > Cam
Ambalaj Atıkları > Metal
Ambalaj Atıkları > Plastik
Ambalaj Atıkları > Kağıt / Karton
•
•
•
Organik Atıklar > Bahçe Atıkları
Organik Atıklar > Yemek Atıkları
Organik Atıklar > Atık Bitkisel Yağ
•
•
•
Elektrik ve Elektronik Atıklar > Beyaz Eşya
Elektrik ve Elektronik Atıklar > Pil ve Bataryalar
Elektrik ve Elektronik Atıklar > Cep Telefonu / Bilgisayar
Atık kompozisyonları ve atık miktarları, aylık, mevsimsel ve yıllık olarak tablolarda
tutulmalıdır. Düzenli olarak yapılacak ölçümlerde toplanan atık miktarları ve katılım
yüzdeleri değerlendirilmelidir.
Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
107 İşletme ve Bakım Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Atık Yönetimi Planlaması yapılırken, binada açığa çıkacak atıkların yönetimi, geri
dönüşümü ve bertarafı için bütünleşik bir yaklaşım uygulanmalıdır.
Atıkların ayrıştırılıp değerlendirilmesi ile hem tabii kaynakların korunup kaynak israfı
önlenir hem de uzaklaştırılacak katı atıkların miktarları azaltılır. Depolama alanı
belirlenirken kullanıcılar için ve atık toplama işlemleri için uygun bir yer seçilmelidir.
Çöp kamyonlarının ölçüleri de dikkate alınmalıdır.
Depolama alanı seçilirken hem atık miktarı dikkate alınmalı hem de koku vb.
rahatsız edecek koşulların önlenmesi için tedbir alınmalıdır.
Atıkların ayrıştırılmasını teşvik etmek için binanın belli bölgelerine geri dönüşüm
kutuları konabilir. Atıkların ayrı ayrı toplanmadığı bölgelerde, proje yetkilileri
belediyeye başvurarak ‘Atık toplama planı’ oluşturma talebinde bulunabilir. Ayrıca
atık azaltma stratejilerinin yer aldığı bilgilendirme notları panolara asılabilir.
Atık türlerine göre ayrı ayrı hazırlanan konteynırlar yan yana ya da birarada olacak
şekilde bina dışında veya bina içinde ve ayrıca site içinde ortak alanlarda
konumlanabilir. Ayrıştırılan atıklar, proje sahasında değerlendirilip geri dönüşüm/geri
kazanıma tabi tutulabilir. Düzenli olarak yapılacak ölçümlerde toplanan atık
miktarları ve katılım yüzdeleri belirlenerek bu değerlerin iyileştirilmesi için çözümler
geliştirilmelidir.
Depolama alanında atıklar etiketlenmelidir.
108 İşletme ve Bakım Şekil 4: Evsel katı atık yönetim sistemi genel akış şeması (Evsel katı atık tarifelerinin
belirlenmesine yönelik kılavuz ve ekleri, ÇOB, 2011)
•
•
•
•
•
•
Atık yönetim planı
Atık toplama ve depolama yerlerini gösteren arazi planı ve mimari planlar ile
fotoğraflar
Atıkların yeniden kullanımı ya da geri dönüşümüne yönelik yapılabilecek
uygulama ve çalışmalar.
Atıkların geri dönüşüm tesislerine gönderildiğine dair belediyelerden veya
lisanslı tesislerden alınan belgeler ve tahmini atık miktarları
Atık miktarları ölçme ve değerlendirme tabloları
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’nda atıkların gruplanması ve
depolanmasıyla ilgili önerileri içeren bölüm
109 İşletme ve Bakım ATIK TEKNOLOJİLERİ
A) Amaç
Atıkların temiz ve verimli bir şekilde ayrılmasını, depolanmasını ve uygun koşullarda
geri dönüşüm/geri kazanım işlemlerine tabi tutularak yerinde değerlendirilmesini
sağlamaktır. Böylece hem atık depolama için sağlanacak yer, atık toplama sıklığı ve
buna bağlı olarak ulaşımdan kaynaklı CO2 salımı azalır.
Oluşan atıkları proje sahasında değerlendirmek veya uygun şekilde atık geri
dönüşüm tesislerine göndermek amacıyla kullanılabilecek atık teknolojileri ve
ekipmanları değerlendirilmeli ve buna bağlı olarak uygunluk çalışmaları
yapılmalıdır. Uygun olabilecek atık ekipmanlarından bazıları şunlardır;
•
•
•
•
•
•
Kompaktör
Dikey Balya Presi
Kaldırma Sistemleri
Atık Malzeme Şutları
Dal Öğütme Makinesi
Kompostlaştırma Makinesi
Proje için uygun olan atık teknolojileri ve ekipmanları, bina içerisine veya bina
dışına yerleştirilmelidir. Bu alanlarda makinelerin sağlıklı ve güvenli bir şekilde
çalışmalarını sağlayacak her türlü teknik ve fiziki altyapı sağlanmalıdır.
Atık kompozisyonu ve miktar tahminleri ile projenin özellikleri göz önüne alınarak
uygun atık teknolojileri ve ekipmanları seçilmelidir.
Binalarda ve tesislerde oluşan atıkların hacimlerini ve ağırlıklarını azaltmak
amacıyla sıkıştırıcılar, parçalayıcılar, balyalama sistemleri ve kompostlaştırma
makineleri kullanılabilir. Bu işlemler sayesinde atık toplama sıklıkları önemli ölçüde
azalacaktır. Geri dönüşüm tesislerine ve atık sahalarına giden nakliye araçlarının
tur sayılarındaki azalma yakıt tüketimini ve CO2 salımını azaltmada etkili olacaktır.
Bu tur sayısı azaltımını gerçekleştirebilmek için belediyelerle iletişime geçilmelidir.
Yemek ve bahçe atıklarının yerinde kompostlaştırılması sayesinde bu atıkların
hacmi %80 oranında azalır. Elde edilen kıymetli toprak, bina ve tesislerin yeşil
110 İşletme ve Bakım alanlarında gübre olarak kullanılır ve ihtiyaç fazlası ekonomik olarak
değerlendirilebilir. Evsel atığın %60’ını oluşturan organik atıkların yerinde geri
dönüştürülmesi küresel ısınmanın azaltılmasında da önemli faydalar sağlamaktadır.
Son zamanlarda İsveç ve Japonya’da olduğu gibi küçük yerleşme merkezleri için
pnömatik (hava basıncı ile çalışan boru sistemi) boruların kullanılması da toplama
maliyetini son derece azaltmaktadır.
Projenin büyüklüğü ve kullanım sırasında ortaya çıkacak atık miktarını göz önüne
alınarak, atık sisteminin büyüklüğü belirlenebilir.
•
•
•
•
•
Kullanılan atık teknolojileri ve teknik özellikleri
Her bir sisteme beslenmesi planlanan atık miktarı
Atık teknolojilerinin yerleşim yeri planı, fotoğrafları
Atık makinelerini kullanacak teknik personelin listesi ve görev tanımları
Atık teknolojilerinde değerlendirilecek tahmini atık miktarları ve atık türleri
111 İşletme ve Bakım BİNA KULLANIM VE BAKIM KILAVUZU
A) Amaç
Konut kullanıcılarına, bir kullanım kılavuzu sağlanarak ve bir ön eğitim verilerek,
içinde yaşayacakları binanın ve sitenin verimli ve etkin kullanılmasına yardımcı
olunmasıdır.
‘Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’ konusundan kazanılacak puanlar, teknik
olmayan bina kullanıcısına uygun bir kullanım kılavuzunun düzenlenmesi, ve
kullanıcılara ilk ay içinde eğitim verilmesi ile elde edilir.
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu, binaya özel olarak düzenlenmeli, kullanılan
ekipmanlar ve binanın teknik özellikleri dikkate alınmalıdır. Bina Kullanım ve Bakım
Kılavuzu, kullanıcıların rahat ulaşabileceği yerlerde bulunmalıdır. Ekipmanlara ait
kullanım ve bakım elkitapları Kılavuz’un ekini oluşturabilir.
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu aşağıdaki başlıkları içermelidir:
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
Bina Hizmet Bilgileri
Acil Durum Bilgileri ve Acil Durumda Binayı Boşaltma
Kullanılan Sistemlerin Çalışma Koşulları ve Bakımı
Konutta Kullanılacak Cihazların Seçimi
Enerji ve Çevre Yönetim Bilgileri
Su Kullanımı
Ulaşım Hizmetleri
Malzeme ve Atık Planı
Tamirat/Tadilat İşleri
Raporlama Düzeni
Eğitim
Referanslar
Diğer
‘Eğitim’ başlığı altında, kullanıcılara verilecek eğitimin konuları ve uzman
sorumluları belirtilmelidir. Eğitim, konutun kullanılmaya başlandığı ilk ay içinde
verilmek üzere programlanmalıdır.
-
112 İşletme ve Bakım D) Uygulama Önerileri
‘Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu’, kullanıcıların bina ve binada kullanılan
ekipmanlar, verimlilik, acil durumlar, çevre yönetimi ve kaynak tasarrufu konularında
bilinçlendirilmesi amacını taşımaktadır. Bilinçlenmiş kullanıcıların kendi işletim
maliyetlerini düşürmesi, kaynak tasarrufu yapması ve aynı zamanda bina ve
ekipmanların kullanım ömürlerinin uzaması yoluyla ekonomiye katkı yapılması da
amaçlanmaktadır.
Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu, konut kullanıcılarına konuta yerleşmelerinden
önce verilmelidir. Bu kullanım kılavuzu yukarıda yer alan bina kullanım ve bakım
bilgilelerine ilaveten site ve binadaki uyulması/dikkat edilmesi gereken yeşil,
sürdürülebilir öğeler, kriterler ve uygulamaları da içermelidir:
• Yeşil alanların bakımı,
• Atık ayrıştırma ve geri dönüşüm konteynırları
• Ortak kullanım alanlar (spor, dinlenme vb.)
Kullanıcı Kılavuzu, şablona uygun olarak müteahhit firma ve/veya proje geliştiricisi
tarafından hazırlanarak işveren teknik temsilcisinin (tasarım firması veya proje
yönetimi danışmanı) onayına sunulmalıdır. Eğitimler, sorumlu firma temsilcileri,
(varsa) işletme ve bina yönetimindeki teknik ve idari sorumlular tarafından
verilebilir.
•
•
113 Bina Kullanım ve Bakım Kılavuzu
Eğitim kapsamı ve eğitimi verecek sorumluların bilgileri
İşletme ve Bakım TÜKETİM DEĞERLERİNİN TAKİBİ
A) Amaç
Bina kullanımı sırasında, tüketim değerlerini takip etmek için gerekli sistemlerin
kurulması ve böylece tasarımda hedeflenen değerlerin sağlandığına dair kontrolün
yapılması ve gerekli önlemlerin alınması sağlanır. Tüketim miktarlarının takibi ve
değerlendirmesinin yanında katılım yüzdelerinin takibi de önemlidir.
Tüketim değerleri arasında yer alan enerji tüketiminin aylık ve yıllık olarak takip
edilmesine dair sistem kurulmalıdır. Alt sayaçlama sistemi ile, ana sayaçlar ve alt
sayaçlardan elde edilen tüketim değerleri birbirini sağlamalıdır.
Isıtma ve soğutma sistemleri, ortak mahallerin aydınlatılması için ayrı sayaçlar
vasıtasıyla bu alanların tüketim değerleri aylık periyodlarda kullanıcılara
bildirilmelidir.
Elektrik tüketimini takip etmek üzere elektrik sayaçları kullanılmalıdır. Böylece, bir
arıza veya kaçak durumunda en kısa sürede müdahale edilebilir.
Tasarımda hedeflenen verimi yakalanamadığı takdirde, sorunun nedeni ve çözüm
yolları araştırılmalıdır. Bu durumda, yapılabilecek düzeltmeleri içeren bir plan
hazırlanmalı ve uygulanmalıdır.
•
•
•
Kullanılan sistemin teknik özellikleri
Sayaçların yerlerini gösteren diyagramlar
Sayaçların teknik özellikleri ve adetleri
114 EK 1 9. EK 1
Yeşil Konut Sertifikası Enerji Verimliliği Puanı için Referans Bina Tanımı
Referans bina; asıl binanın enerji performansı iyileştirme seviyesini belirlemek üzere
karşılaştırma yapılacak standart binadır. Asıl bina ve referans binanın performansları
aynı simülasyon programı, aynı iklim verileri ve aynı performans değerlendirme
ölçütleri kullanılarak belirlenir.
E1.1 Bina Geometrisi
Referans binanın geometrisi asıl bina ile aynıdır. Duvar, çatı, döşeme, pencere, kapı
gibi yapı elemanlarının toplam brüt alanı ve geometrisi de asıl bina ve referans
binada birbirinin aynıdır.
E1.2 Isıl Zonlar
Referans bina için, iklimlendirilen ve iklimlendirilmeyen tüm zonların alanları ve
fonksiyonları da dahil tüm şartlarıyla asıl binadakinin aynısı alınarak modelleme
yapılır.
E1.3 Binanın Yeri ve İklim Verileri
Referans bina, asıl bina ile aynı coğrafi konumda yer alır ve asıl bina ile aynı iklim
verileri kullanılarak modellenir. Bu iklim verileri, tüm yıl için saatlik olarak dış hava
kuru ve yaş termometre sıcaklıklarını, doğrudan ve yaygın ışınım miktarlarını, rüzgar
yönü ve hızını, bağıl nem miktarını içermelidir.
E1.4 Binanın Yönü
Referans bina, asıl bina ile aynı yönde ve ek olarak mevcut konumundan 90˚, 180˚
ve 270˚ döndürülerek, toplam dört defa simüle edilir ve referans binanın performansı,
elde edilen bu dört yönün sonucunun ortalaması olarak kabul edilir [ASHRAE
90.1:2010].
E1.5 Bina Tipolojisi
Referans binanın tipolojisi, asıl bina ile aynı alınır.
E1.6 Bina Kabuğu
Kabuk Geometrisi ve Malzemeleri
Asıl bina modelinde, tasarlanan bina kabuğunun bütün bileşenleri, uygulama
projesini birebir temsil edecek şekilde tanımlanır. Bina yüzeyinde, termo-fiziksel
özellikleri farklılık gösteren yüzeylerin var olması durumunda bu yüzeyler, bileşenleri
ve bileşenleri oluşturan malzemeleriyle ayrı ayrı tanımlanmalıdır.
115 EK 1 Referans bina modelinde ise, tanımlanan tüm bina kabuğu bileşenleri, asıl bina
modeli ile aynı yüzey alanı ve forma sahip olmalıdır. Referans binada kabul edilecek
bina kabuğunun opak ve saydam bileşen ısıl geçirgenlik katsayıları (U katsayısı) ve
saydam bileşen güneş enerjisi geçirgenlik katsayıları (güneş ışınımı ısıl geçirgenlik
katsayısı, ggl) Tablo 12’de verilmiştir. Bu katsayılar, düzenli olarak kullanılan ve
şartlandırılan mahallerin bileşenleri için geçerlidir. Referans binada duvar, döşeme ve
çatı gibi opak yapı elemanlarının hafif konstrüksiyon ile yapıldığı varsayılarak
detaylar oluşturulur.
Tablo 13: İl ve ilçelere göre referans bina kabuğunun ısıl geçirgenlik katsayıları
ve camın fiziksel özellikleri
UÇP*
UD *
UT *
Ut *
UP *
W/m2K
g_gl*
W/m2K W/m2K W/m2K W/m2K
A GRUBU
Adana
Antalya
Aydın
Hatay
İçel
İzmir
Osmaniye
Ayvalık (Balıkesir)
Bodrum (Muğla)
Dalaman (Muğla)
Datça (Muğla)
Fethiye (Muğla)
Gökova (Muğla)
Köyceğiz (Muğla)
Marmaris (Muğla)
Milas (Muğla)
B GRUBU
Adıyaman
Amasya
Balıkesir
Bursa
Çanakkale
Denizli
Diyarbakır
Edirne
Gaziantep
Giresun
İstanbul
Kocaeli
Manisa
K.Maraş
Mardin
Muğla
116 1,2
0,45
1,2
2,4
5,9
0,75
0,6
0,4
0,6
2,4
5,9
0,75
EK 1 Ordu
Rize
Sakarya
Samsun
Siirt
Sinop
Tekirdağ
Trabzon
Şanlıurfa
Zonguldak
Batman
Şırnak
Bartın
Kilis
Yalova
Düzce
Hopa (Artvin)
Arhavi (Artvin)
Abana (Kastamonu)
Bozkurt (Kastamonu)
Çatalzeytin
(Kastamonu)
İnebolu (Kastamonu)
Cide (Kastamonu)
Doğanyurt
(Kastamonu)
C GRUBU
Afyon
Ankara
Artvin
Bilecik
Bingöl
Burdur
Çankırı
Çorum
Elazığ
Eskişehir
Isparta
Kırklareli
Kırşehir
Konya
Kütahya
Malatya
Nevşehir
Niğde
Tokat
Tunceli
Uşak
117 0,5
0,3
0,45
2,4
5,9
0,3
EK 1 Aksaray
Karaman
Kırıkkale
Iğdır
Karabük
Pozantı (Adana)
Korkuteli (Antalya)
Merzifon (Amasya)
Dursunbey (Balıkesir)
Ulus (Bartın)
Tosya (Kastamonu)
D GRUBU
Ağrı
Bitlis
Bolu
Erzincan
Erzurum
Gümüşhane
Hakkari
Kars
Kastamonu
Kayseri
Muş
Sivas
Van
Yozgat
Bayburt
Ardahan
Keles (Bursa)
Uludağ (Bursa)
Şebinkarahisar
(Giresun)
Afşin (K.Maraş)
Elbistan (K.Maraş)
Göksun (K.Maraş)
Mesudiye (Ordu)
Kığı (Bingöl)
Pülümür (Tunceli)
Solhan (Bingöl)
0,35
0,25
0,35
2,4
5,9
*UD: Dış duvarın ısıl geçirgenlik katsayısı, W/m2K
*UT: Tavanın ısıl geçirgenlik katsayısı, W/m2K
*Ut: Zemine oturan tabanın/döşemenin ısıl geçirgenlik katsayısı, W/m2K
*UP: Pencerenin ısıl geçirgenlik katsayısı, W/m2K
*UÇP: Çatı penceresinin ısıl geçirgenlik katsayısı, W/m2K
*g_gl: Pencere camının güneş ışınımı ısıl geçirgenlik katsayısı
118 0,3
EK 1 Referans binada altı açık (dış ortam ile temas eden) döşemeler için U katsayısı,
binanın bulunduğu iklim bölgesine ait Ut katsayısı 0,05 W/m2K kadar azaltılarak elde
edilir. İklimlendirilmeyen bir zona bitişik olan döşemeler için ise U katsayısı olarak,
binanın bulunduğu iklim bölgesine ait Ut katsayısı kabul edilir.
Binada toprağa temas eden dış duvar veya iklimlendirilmeyen bir zona bitişik bir
duvar bulunması durumunda, referans binada bu duvarların U katsayıları binanın
bulunduğu iklim bölgesine ait UD katsayısına 0,05 W/m2K eklenerek belirlenir.
Referans binada tüm bileşenlerin güneş ışınımı yutma (absorbsiyon) ve yansıtıcılık
katsayıları, asıl binadaki ile aynıdır. Referans binada opak dış yüzeylerin emisyon
katsayıları (ε) 0,90 olarak kabul edilir.
Isı Köprüleri
Opak kabuk elemanlarında ısı köprülerinden biri veya daha fazlasının olması
durumunda, ısı köprüsünün U katsayısı, ilgili kabuk elemanının U katsayısına 0,05
W/(m²K) eklenerek alınır [DIN 18599].
Saydamlık Oranı
Referans binada saydamlık oranı (saydam bileşen alanının tüm cephe alanına oranı),
asıl bina ile aynı alınır. Ancak asıl binada tüm cephelerin toplamındaki saydamlık
oranı %40’ın üzerinde ise, referans binanın her cephesinde saydamlık oranı eşit
oranda azaltılarak tüm cephelerin toplam oranı %40’a indirilir.
Asıl binada çatı ışıklığı olması durumunda, referans binada çatının saydamlık oranı
(çatı ışıklığı alanlarının tüm çatı alanına oranı), asıl bina ile aynı alınır. Ancak asıl
binada çatı saydamlık oranı %5’in üzerinde ise referans binada her ışıklığın alanı eşit
oranda azaltılarak, çatının toplam saydamlık oranı %5’e indirilir [ASHRAE 90.1:2010].
Referans binada, pencere, kapı ve çatı ışıklıklarında kullanılan camların ışık geçirme
katsayısı, asıl bina ile aynı kabul edilir. Bu değerin, binanın gün ışığından yararlanma
performansını ve aydınlatma enerjisi tüketimini etkileyeceği göz önünde
bulundurulmalıdır.
Hava sızıntı değeri
Referans binada sızıntı yolu ile hava değişim katsayısı 0,5 h-1 olarak kabul edilir.
E1.7 Güneş Kontrolü
Asıl binada, güneş kontrol elemanları uygulama projesini birebir temsil edecek
şekilde tanımlanır. Referans binada herhangi bir güneş kontrol elemanı olmadığı
kabul edilir.
E1.8 Bina Kullanım Çizelgesi ve İç Kazançlar
Referans binanın tüm zonları için kullanım çizelgeleri, asıl binadaki kullanım
çizelgeleri ile aynıdır.
İnsanlardan olan iç kazançlar
119 EK 1 Referans binada, kişi sayısı ve aktivite düzeyi asıl bina ile aynı kabul edilir. Kullanım
çizelgeleri binanın kullanıcı profiline göre belirlenir ve referans bina ile asıl binada
birbirinin aynıdır. İnsanlardan olan metabolik ısı kazançları aktivite düzeylerine göre
belirlenir. Farklı eylemlerin aktivite düzeyleri “ASHRAE Standart 55-2010 Thermal
Environmental Conditions for Human Occupancy” standardından alınmalıdır.
Aydınlatma aygıtlarından iç kazançlar
Referans binada aydınlatma aygıtlarının kurulu
foksiyonlarına bağlı olarak Tablo 13 den alınmalıdır.
güç
değerleri
mekanların
Tablo 14: Referans bina modelinde fonksiyonlara göre kurulu aydınlatma güçleri
Mahal Fonksiyonu
Kurulu Aydınlatma Gücü Yoğunluğu
(W/m2)
Salon ve Mutfak
13
Yatak Odası
12
Banyo/WC
10
“ASHRAE 90.I-2007 Energy Standart for
Rezidans diğer
Buildings Except Low-Rise Residential
fonksiyonlar için
Buildings” standardında verilen sınır değerler
kullanılmalıdır [1].
Elektrikli ekipmanlardan olan iç kazançlar
Referans binada, elektrikli ekipmanlardan olan ısı kazanç değerleri, asıl binada
öngörülen haliyle modellenmelidir.
Diğer
Asıl binada yukarıda tanımlanan iç ısı kazancı kaynakları dışında bir ısı kazanç
kaynağı olması durumunda, referans binada bu ısı kazanç kaynağı da asıl binada
öngörülen haliyle modellenmelidir.
E1.9 Mekanik Sistemler
Ayar Sıcaklıkları:
Referans binada ısıtma ve soğutma ayar sıcaklıkları asıl bina ile aynı kabul edilir.
Ancak asıl binaya ilişkin ayar sıcaklıkları EN 15251 standardında yer alan Tablo
A.2’de 2. kategoride tanımlanan kriterlere uygun olmalıdır [CEN EN 15251:2007].
Yıl içerisinde ayar sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin toplamının 300 saati aşmaması
ön şartından hareketle referans binada mekanik sistem kurulumunu gerektirmeyen
durumlar aşağıdaki yol izlenerek belirlenir:
Öncelikle, referans binada saatlik olarak gerçekleşen mahal sıcaklıkları hiç mekanik
system olmadan tüm yıl için simülasyonla elde edilir. Bu sıcaklık profilleri kullanılarak,
binada düzenli kullanılan her mahal için öngörülen ısıtma ve soğutma ayar
sıcaklıklarını aşan saatlerin miktarı raporlanır. Bu rapora göre, mekanik sistem
kurulumu olmaksızın ısıtma ve soğutma için belirlenen ayar sıcaklıkları aralığını
120 EK 1 aşan saatlerin toplamı 300 saatin altında ise, referans binada mekanik iklimlendirme
sistemi yok kabul edilir. Yukarıda belirtilen 300 saat koşulunun sağlanamadığı
durumda:
•
Yalnızca ısıtma ayar sıcaklıklarını aşan saatlerin toplamı 150 saatten az ise,
referans binada ısıtma sistemi modellenmez, diğer sistemler aşağıda ısıtma
sisteminin açıklandığı şekilde modellenir.
•
Yalnızca soğutma ayar sıcaklıklarını aşan saatlerin toplamı 150 saatten az ise,
referans binada soğutma sistemi modellenmez, diğer sistemler aşağıda
soğutma sisteminin açıklandığı şekilde modellenir.
•
Hem ısıtma hem soğutma ayar sıcaklıkları 150’şer saatten fazla aşılıyorsa, tüm
sistemler aşağıda açıklandığı şekliyle modellenir.
Referans bina için mekanik sistem kurulması gerekiyorsa, cihaz kapasiteleri, her bir
yön (asıl bina yönü ve 90ar derece çevrilmiş bina yönleri) için hesaplanarak
ortalaması alınmalı ve bu hesap sonucunda belirlenen kapasite, soğutma için %15 ve
ısıtma için %25 artırılmalıdır.
Mekanik sistem simülasyonlarında dikkat edilmesi gereken nokta, asıl ve referans
binanın her ikisinde de ayar sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin toplamı yılda 300
saati aşmamalıdır. Ayrıca, asıl binada ayar sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin
toplamı ile referans binada ayar sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin toplamı
arasındaki fark 50 saati aşmamalıdır. Asıl binada ayar sıcaklıklarını sağlamayan
saatlerin toplamı ile referans binada ayar sıcaklıklarını sağlamayan saatlerin toplamı
arasındaki fark 50 saati aşıyorsa, referans binada simüle edilmiş olan cihaz
kapasiteleri aşamalı olarak azaltıp/artırılarak 50 saat fark koşulu sağlanana
dek tekrar simüle edilmelidir. Referans binada ayar sıcaklıklarını sağlamayan
saatlerin toplamı yıllık 300 saati aşıyorsa, simüle edilmiş olan cihaz kapasiteleri
aşamalı olarak ayarlanarak bu durum giderilene kadar simülasyona devam
edilmelidir [ASHRAE 90.1:2010]. Asıl binada ise, ayar sıcaklıklarını sağlamayan
saatlerin toplamı yıllık 300 saati aşıyorsa, bu olumsuzluk giderilene kadar mekanik
proje revize edilmelidir, aksi takdirde enerji performansı kredisi için ön şart
sağlanamamış olur.
Isıtma Sistemi
Referans binanın ısıtma sistemi, binanın bulunduğu ilde doğalgaz dağıtımının mevcut
olup olmamasına göre farklı şekillerde belirlenir:
a) Asıl binanın konumlandığı bölgede doğalgaz dağıtımı mevcut ise:
-‐
121 Toplam alanı 250m² ’nin altında olan müstakil konutlar ve her bir
dairesi 250 m2 nin altında olan, toplam alanı 2000m2nin altında olan
apartman blokları için referans binada, maksimum yüklerde verimi
%90 olan standart kombi olduğu kabul edilir. Her yaşama biriminin
ayrı bir kombi sistemi ile ısıtıldığı varsayılır.
EK 1 -‐
Toplam alanı 250m² ile 2000m² arasında olan müstakil konutlarda
ve her bir dairesi 250m2nin üzerinde olan, toplam alanı 2000m2nin
altında olan apartman bloklarında, referans binada her yaşama
birimi için bir yoğuşmalı kombi modellenir. Bu yoğuşmalı kombinin
verimi tam kapasitede %95, kısmi yüklerde ise %96 (sınır) olduğu
kabul edilir.
-‐ Toplam alanı 2000m²’nin üzerinde olan apartman ve
rezidanslarda, merkezi sıcak sulu ısıtma sistemi kullanılır. Kazan
çalışma sıcaklıkları 90/70°C, verimi ise %90 olarak modellenir. Bu
ısıtma sisteminde [Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği]:
1) 100 kW’a kadar ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde tek
kademeli ancak hava emiş damperi servo motor kontrollü, iki
kademeli veya oransal kontrollü,
2) 100 kW-600 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde iki
kademeli veya oransal kontrollü 600 kW ve üstü kapasiteye sahip
sistemlerde sadece oransal kontrollü,
3) 3000 kW üstü sistemlerde baca gazı oksijen kontrol sistemine
sahip brülörler kullanılır.
b) Doğalgaz dağıtımı mevcut değil ise, referans binada motorin kullanıldığı
kabul edilir ve kazan verimi %80 olarak alınır.
Merkezi ısıtma sistemlerinde kullanılacak sıvı veya gaz yakıtlı cebri
üflemeli brülörlü yakma sistemlerinde [Binalarda Enerji Performansı
Yönetmeliği]:;
1) 100 kW’a kadar ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde tek
kademeli ancak hava emiş damperi servo motor kontrollü, iki
kademeli veya oransal kontrollü,
2) 100 kW-1200 kW ısıtma sistemi kapasitesine sahip sistemlerde
iki kademeli veya oransal kontrollü, 1200 kW ve üstü kapasiteye
sahip sistemlerde sadece oransal kontrollü,
3) 3000 kW üstü sistemlerde baca gazı oksijen kontrol sistemine
sahip brülörler kullanılır.
Soğutma Sistemi
Müstakil konutlar ve apartmanlar için (“Enerji verimliliği” konu başlığında belirtilen 1.,
2. ve 3. tipolojiler), referans binada yatak odaları, oturma odası ve salonlarda split
klima kullanıldığı kabul edilir. SEER = 5,1’dir.
122 EK 1 Rezidanslarda ise, 2 borulu fancoilli ve hava soğutmalı soğutma gruplu merkezi
soğutma sistemi bulunur. Soğutma grubu çalışma sıcaklıkları 7/12°C olduğu kabul
edilir. Ayrıca kondenser havası referans giriş sıcaklığı olarak binanın bulunduğu il için
belirlenmiş olan dizayn sıcaklığı esas alınır. Referans binada bulunan soğutma grubu
sayısı Tablo 14’e göre belirlenir.
Tablo 15: Referans bina modelinde kapasiteye bağlı soğutma grubu sayısı
Soğutma Grubu
Eşit Kapasitedeki Soğutma
Kapasitesi
Grubu Sayısı
< 500 kW
1
500 kW <
2
< 1500 kW
1500 kW <
3
Soğutma grubunun minimum COP ve IPLV değerleri ASHRAE 90_1 minimum
değerlerinden alınır [ASHRAE 90.1:2010].
Havalandırma
Müstakil konutlar ve 2000m2’den küçük apartman blokları için yapılan
değerlendirmede, referans binada doğal havalandırma kabulü yapılır. Referans
binada uygulanacak doğal havalandırma stratejileri CIBSE AM10 dokümanında
belirlenen kriterlere uygun olmalıdır ve EN 15251 Tablo B.5 Kategori 2’de verilen
minimum taze hava ihtiyaçlarını sağlamalıdır [CEN EN 15251:2007, CIBSE AM10].
EN 15242 standardının 6.5.1.1 bölümünde açıklandığı şekilde her mahal için
açılabilir pencereler yolu ile sağlanan taze hava miktarları hesaplanır
Hesaplamalarda kullanılacak tasarım günü değeri olarak yaz ve kışı temsilen
Temmuz ve Ocak aylarının ortalama değerleri alınır ve EN 15251’de belirtilen
minimum taze hava ihtiyaçlarını sağladığı gösterilir. Sözü edilen standartlara göre
hesaplanan taze hava miktarının referans bina modelinde doğal havalandırma
yöntemi ile ve dış iklim koşullarına bağlı olarak, iç ortam koşullarını olumsuz
etkilemeyecek bir kontrol stratejisi ile sağlandığı kabul edilerek simülasyon yapılır.
Aynı şekilde asıl binada da doğal havalandırma stratejilerinin kullanılması
durumunda, bu stratejilerin uluslararası standartları sağladığı gösterilmelidir [CEN EN
15242:2007].
2000m2’den büyük apartman dairelerinde, tuvalet, banyo ve mutfakta EN 15251’e
uygun cebri egzost yapıldığı, diğer hacimlerde, egzost edilen miktar kadar taze
havanın infiltrasyon yolu (infiltrasyon menfezleri) ile alındığı varsayılır (Bu durumda
infiltrasyon filtreleri dikkate alınmalıdır).
Rezidanslarda ise, referans binada EN 15251 Tablo B.2 ve B.5 Kategori 2’de verilen
minimum taze hava kriterlerini sağlayacak mekanik havalandırma modellenir. Taze
havanın mahallere %100 taze hava ile çalışan sabit debili hava santralleri ile ortam
sıcaklığında üflendiği kabul edilir. Referans binada her katta bir adet hava santrali
modellenir, ekonomizör olmadığı varsayılır.
Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’nde bahsedildiği gibi, yeni yapılacak
binaların 500 m3/h ve üzeri hava debili havalandırma ve iklimlendirme sistemlerinde;
123 EK 1 ısı geri kazanım sistemlerinin tasarımları yapılarak, yaz ve kış çalışma şartlarında
minimum %50 verimliliğe sahip olması, ilk yatırım ve işletme masrafları ile birlikte
enerji ekonomisi göz önüne alındığında avantajlı olması durumunda ısı geri kazanım
sistemleri yapılması zorunludur. Bu sistemler geçiş mevsimleri için by-pass
düzeneğine sahip olmalıdır [Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği].
Kullanım Sıcak Suyu
Müstakil konutlar ve 2000m²’den küçük apartmanlar için, referans binada kullanma
sıcak suyu ihtiyacı kombi ile karşılanır.
2000m²’den büyük apartmanlar ve rezidanslar için ise, referans binada merkezi
kazandan beslenen boylerli sıcak su hazırlama sistemi olduğu kabul edilir.
E1.10 Referanslar
[1] ASHRAE 90.1:2010 “Energy Standard for Buildings Except Low-Rise
Residential Buildings”.
[2] 07.12.2010 T.C. Resmi Gazete, “Bina Enerji Performansı Hesaplama
Yöntemi- Bina Enerji Performansı – Referans Bina Belirleme Yöntemi”, 2010
[3] DIN 18599 “Energy Efficiency of Buildings” 2007.
[4] ASHRAE 55-2010
Occupancy”, 2010.
“Thermal
Environmental
Conditions
for
Human
[5] CEN EN 15251:2007 “Indoor environmental input parameters for design and
assessment of energy performance of buildings addressing indoor air quality,
thermal environment, lighting and acoustics”, 2008.
[6] BİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ, Bayındırlık ve İskan
Bakanlığı, 2008.
[7] CIBSE AM10 “Natural Ventilation of Non-domestic Buildings”, 2005.
[8] CEN EN 15242:2007 “Ventilation for buildings - Calculation methods for the
determination of air flow rates in buildings including infiltration”, 2007.
[9] TS 825 “Binalarda Isı Yalıtım Kuralları”, Mayıs 2008.
[10]
ASHRAE 90.2:2007, “Energy-Efficient Design of Low-Rise Residential
Buildings”.
124 EK 2 10.
EK 2
ISI KÖPRÜLERİ
125 EK 2 126 EK 2 127 EK 2 Referanslar
[1] 07.12.2010 T.C. Resmi Gazete, “Bina Enerji Performansı Hesaplama YöntemiEk 2 Bina Enerji Performansı – Isı Köprüleri”, 2010
[2] CEN EN ISO 14683 “Thermal bridges in building construction – Linear thermal
transmittance-Simplified methods and default values.”, 2008.
128 EK 3 11. EK 3
TANIMLAR
Agrega: Kum ve çakıl (veya kırmataş) karışımı olarak tanımlanmaktadır. Genellikle
büyüklüğü 1-4 mm arasında olan agrega, kum, 8-31,5 mm arasında olan agrega ise
çakıl olarak adlandırılır ve belirtilen ölçülerin aralığındaki malzemenin tümünün bir
arada harmanlanması ile oluşur. Agrega dolgu malzemesi veya yapay taş beton
oluşturmak amacıyla diğer malzemeler ile birlikte belirli ölçülerde kullanılan bir
elemandır.
Alıcı Ortam: Atıksuların deşarj edildiği veya dolaylı olarak karıştığı göl, akarsu, kıyı
ve deniz suları ile yeraltı suları gibi yakın veya uzak çevredir.
Ana Yüklenici: Mal sahibi ile sözleşme yapan yüklenici.
Arazinin Taşıma Kapasitesi: Arazi kullanımı için yapılan tahsisler hakkında verilen
kararlara yol göstermek amacıyla çevresel planlamada kullanılan bir kavramdır. Bu
kavram, bir sahanın ve altyapının, planlanan yapılaşmaya dayanabileceği azami
düzeyi belirlemek için kullanılır.
Atıksu: Çeşitli kaynaklı kullanımlar sonucunda kirlenmiş veya özellikleri kısmen veya
tamamen değişmiş sulardır.
Atıksu Arıtımı: Suların çeşitli kullanımlar sonucunda atıksu haline dönüşerek
yitirdikleri fiziksel, kimyasal ve bakteriyolojik özelliklerinin bir kısmını veya tamamını
tekrar kazandırabilmek ve/veya deşarj edildikleri alıcı ortamın doğal fiziksel, kimyasal,
bakteriyolojik ve ekolojik özelliklerini değiştirmeyecek hale getirebilmek için
uygulanan fiziksel, kimyasal ve biyolojik arıtma işlemlerinin birini veya birkaçını ifade
eder.
Atık Yönetimi: Atığın toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertaraf edilmesi,
bertaraf sahalarının kapatılma sonrası bakımı ve bu tür faaliyetlerin gözetim, denetim
ve izlenmesini ifade eder.
Atık Yönetim Planı: Atığın kaynağında azaltılması, özelliğine göre ayrılması,
toplanması, geçici depolanması, ara depolanması, geri kazanılması, taşınması,
bertarafı ve bertaraf işlemleri sonrası kontrolü ve benzeri işlemleri içeren bir yönetim
biçimidir.
Bertaraf Etme: Katı atıkların, konut, işyeri gibi üretildikleri yerlerde geçici olarak
biriktirilmesi, bu yerlerden toplanması, taşınması, geri kazanılması gibi işlemlerden
sonra, çevre ve insan sağlığı açısından zararsız hale getirilmesi ve ekonomiye katkı
sağlanması amacıyla kompostlaştırma, enerji kazanmak üzere yakma ve/veya
düzenli depolama işlemlerinin tümüdür.
129 EK 3 Bina Yönetim Sistemi: Binalara kurulan havalandırma, aydınlatma, elektrik
sistemleri, yangın sistemleri ve güvenlik sistemleri gibi binanın mekanik ve elektrikli
ekipmanlarını kontrol eden, bilgisayar tabanlı kontrol sistemidir.
BEP-TR: Enerji kimlik belgelerinin düzenlenmesi için kullanılan ve Bakanlık internet
adresinden erişim sağlanan yazılım programıdır.
Çevresel Yönetim Planı: İşletme faaliyetleriyle ilgili, çevreye olabilecek muhtemel
zararların önlenmesini ve ortaya çıkabilecek atıklarının bertarafının nasıl yapılacağını
belirten yönetim planıdır.
Damlatmalı Sulama: Sık aralıkla ve her defasında az miktarda sulama suyu
uygulamaktır. Su, köke veya kökün yakın kısmına damla damla olarak verilmektedir.
Bu yöntem doğru kullanıldığında buharlaşma ve kaybı en aza indirgeyerek sulamanın
en verimli şekilde gerçekleşmesine imkân verir.
Debi: Bir akım kesitinden birim zamanda geçen suyun hacmidir.
Deşarj: Arıtılmış olsun olmasın, atıksuların doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama
(sulamadan dönen drenaj sularının kıyıdan veya uygun mühendislik yapıları
kullanılarak toprağa sızdırılması hariç) veya sistemli bir şekilde yeraltına boşaltılması
olarak ifade edilebilir.
Enerji Uzmanı: İnşaat sektöründe, enerji teknolojilerinin tasarımı ve uygulaması
konusunda değerlendirme yapmak için önemli bilgi ve tecrübe birikimi olan veya
geçerli bir yetki belgesine sahip kişilerdir.
Geri Dönüştürülmüş Malzeme: Tüketim öncesi ve/veya tüketim sonrası atık
zincirlerinden koparılan, tekrar kullanılmadan önce önemli bir işlemden geçmesi
gereken malzemedir.
Geri Dönüşüm: Yeniden değerlendirilme imkanı olan atıkların çeşitli fiziksel,
kimyasal ve/veya biyokimyasal işlemlerden geçirilerek ikincil hammaddeye
dönüştürülerek tekrar üretim sürecine dahil edilmesidir.
Geri Kazanım: Tekrar kullanım ve geri dönüşüm kavramlarını da kapsayan; atıkların
özelliklerinden yararlanılarak içindeki bileşenlerin fiziksel yöntemlerle başka ürünlere
veya enerjiye çevrilmesi işlemidir.
Gökyüzü Görüşü: Gökyüzünden direk ışık alan, çalışma düzleminden gökyüzünün
görünebildiği alanlardır. Çalışma düzlemi yüksekliğinden gökyüzü görünmektedir.
Gri Suyun Geri Kazanımı: Tuvalet rezervualarında ve sulamada kullanılması için
duş, banyo, lavabo atık sularının uygun şekilde toplanması, arıtılması ve
depolanması işlemidir.
Gürültü Etki Değerlendirmesi: Gürültü ölçüm yöntemleri kullanılarak oluşması
muhtemel çevresel gürültü seviyelerinin belirlenmesini ve limit değerlerin aşılması
halinde alınacak teknik tedbirlerin bütününü içeren çalışmadır.
130 EK 3 Gürültüye Duyarlı Binalar: Kamu ve özel mülkiyetli arazilerde kurulmuş ve içinde
yer alan faaliyetler (eylemler, aktiviteler, fonksiyonlar) gereği, gürültüden etkilenmenin
yüksek düzeylerde olduğu, bu nedenle dış ve iç gürültülerden yeterince korunması
gereken ve istenen seslerin en iyi biçimde duyulabilmesi için gerekli iç akustik
koşulların sağlanması gereken binalardır.
Haliç: Bir nehir ağzındaki tatlı su ile deniz kıyı suyu arasındaki geçiş bölgesidir.
İçme Auyu: Şehir ana su hattından veya özel su hattından (kuyu ile yer altı
suyundan) yapılan bağlantı ile binaya alınan insan sağlığını tehdit etmeyecek olan
sudur.
Nihai Enerji Tüketimi: Son kullanıcı tarafından binasında veya bağımsız bölümünde
katı, sıvı veya gaz yakıtlardan elde edilen enerjinin ve elektrik enerjisinin toplam
tüketimidir.
Ortalama Günışığı Faktörü: Bir odadaki çalışma düzleminin herhangi bir engel
olmadan ortalama(gün ışığından) iç aydınlatma oranıdır. CIE Standart Overcast
gökyüzünde yatay düzlemde o anda dışarıdaki aydınlığın yüzdesi olarak ifade edilir.
Proje Yaşam Döngüsü: Projenin yaşam döngüsü boyunca kullanılan kaynakların
sistematik olarak açıklanması ve değerlendirilmesi yoluyla bir ürün ya da faaliyetle
ilişkilendirilen çevresel yükleri ölçerek değerlendirmenin bilimsel bir yöntemidir.
Puls Çıkışı: Puls çıkışı bulunması şartı ile sayaçlardan gelen (kablolu veya kablosuz)
sinyaller ile (sürekli aralıklarla), toplam su tüketimi, debi gibi su yönetim sisteminin
bilgilerinin Bina Yönetim Sistemi’ne iletilmesi amaçlanmıştır. Bu sayede su
sistemindeki tüketim gözlemlenip zamana göre değerlendirilir.
Rehabilite Etmek: Kirlenmiş arazinin insan sağlığı veya çevre için yarattığı riskleri
önlemek, asgariye indirmek, çare bulmak veya hafifletmek amacıyla yapılan
uygulamaları içerir.
Sürdürülebilir Tasarım: Sürdürülebilir tasarım, mevcut ve gelecekteki insani
ihtiyaçların karşılanması için tasarımın stratejik kullanımını içermektedir.
Taşıyıcı Sistem: Yapısal döşemeler, kolonlar, kirişler, taşıyıcı duvarlar ve temeller
gibi yapısal elemanlardır.
Yağmur Suyu Toplama Sistemi: Tuvalet rezervualarında ve sulamada kullanılması
için sert zemin peyzajından gelen yağmur suyunun uygun bir şekilde toplanıp,
depolandığı sistemdir.
Yaşam Döngüsü Analizi: Bir sistemin beşikten mezara kadar tüm yaşam döngüsü
içerisinde çevreye olan etkilerini değerlendiren bir yöntemdir. Böylece ilgili sistemin
üretim ve kullanım aşaması değerlendirilir, çevreye olan etki en baştan sona kadar
ele alınır.
131 EK 3 Yeniden Kullanılan Malzemeler: Atık zincirinden çıkarılıp, yeniden işlemden
geçirmeye gerek duyulmadan veya malzemenin doğasını değiştirmeyen çok küçük
işlemlerle yeniden kullanılan malzemelerdir.
Yenilenebilir Enerji: Hidrolik, rüzgar, güneş, jeotermal, biyokütle, biyogaz, dalga,
akıntı ve gel-git gibi fosil olmayan enerji kaynaklarından elde edilebilen enerjiyi ifade
eder.
Yıllık Enerji İhtiyacı: Binanın ısıtma, sıhhi sıcak su, soğutma, elektrik ve aydınlatma
sistemleri için birincil enerji cinsinden ortama bir yıl içerisinde verilmesi gereken ısı
enerjisi miktarıdır.
Yüzeysel Akış Suyu: Yeryüzünde akarak yada toprak yüzeyinden sızarak yüzeydeki
su oluşumlarıyla yeniden birleşen su ve yağmur suyudur.
132

Ulusal Yeşil Bina Sertifikası - Çevre Dostu Yeşil Binalar Derneği

Transkript

Benzer belgeler

Yeşil Bina Nedir?

BİNA TAHSİS PLANLARINDAN 3

TRABZON VAKFIKEBİR 2. ETAP EMEKLİ GRUBU TOPLU

ıtf level 2 antrenör başvuru formu kursun kademesi ıtf level 2 kursun

KARABÜK - SAFRANBOLU EMEKLİ GRUBU TOPLU KONUT

uyum tadilatı yardımı

Ara yıl sınavı 2010