Makaleyi Yazdır

Transkript

Makaleyi Yazdır

ALTERNATİF
YAKLAŞIMLARLA
SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ
Editörler
Ramazan SEVER • Mesut AYDIN • Erol KOÇOĞLU
Yazarlar
Ramazan SEVER
Mesut AYDIN
Erol KOÇOĞLU
Ali Sinan BİLGİLİ
Recep DÜNDAR
Elvan YALÇINKAYA
Nihat ŞİMŞEK
Mustafa AKDAĞ
Hasan AYDEMİR
Özlem ULU KALIN
İhsan ÜNLÜ
Sibel OĞUZ
Gül TUNCEL
İsmail ŞAN
Cihan KARA
Selçuk ILGAZ
Hasan ASLAN
Özkan AKMAN
Feride ERSOY
Emine ERDOĞAN
Özcan EKİCİ
Fatih KAYA
Uğur ÖZHAN
Servet ATİK
İlyas AKKUŞ
Hakan ÖRTEN
Hacer DOLANBAY
Arcan AYDEMİR
Alpaslan AY
Esra MİNDİVANLI AKDOĞAN
Kenan BAŞ
Fatıma Betül DEMİR
Aslıhan KURT
Editörler
Ramazan SEVER – Mesut AYDIN – Erol KOÇOĞLU
ALTERNATİF YAKLAŞIMLARLA SOSYAL BİLGİLER EĞİTİMİ
ISBN: 978-605-318-447-8
Kitap içeriğinin tüm sorumluluğu yazarlarına aittir.
© 2016, Pegem Akademi
Bu kitabın basım, yayın ve satış hakları
Pegem Akademi Yay. Eğt. Dan. Hizm. Tic. Ltd. Şti.ne aittir.
Anılan kuruluşun izni alınmadan kitabın tümü ya da bölümleri,
kapak tasarımı; mekanik, elektronik, fotokopi, manyetik, kayıt
ya da başka yöntemlerle çoğaltılamaz, basılamaz, dağıtılamaz.
Bu kitap T.C. Kültür Bakanlığı bandrolü ile satılmaktadır.
Okuyucularımızın bandrolü olmayan kitaplar hakkında
yayınevimize bilgi vermesini ve bandrolsüz yayınları
satın almamasını diliyoruz.
1. Baskı: Mayıs 2016, Ankara
Yayın-Proje: Çiğdem Hanlı
Düzenleme ve Dizgi: Ezgi Öz Dincel
Kapak Görseli: depositphotos.com
İmaj ID: 60095737
Copyright: Rawpixel
Baskı: Vadi Grup Ciltevi A.Ş.
İvedik Organize Sanayi 28. Cadde 2284. Sokak No: 105
Yenimahalle/ANKARA
(0312-394 55 91)
Yayıncı Sertifika No: 14749
Matbaa Sertifika No: 26687
İletişim
Karanfil 2 Sokak No: 45 Kızılay / ANKARA
Yayınevi 0312 430 67 50 - 430 67 51
Yayınevi Belgeç: 0312 435 44 60
Dağıtım: 0312 434 54 24 - 434 54 08
Dağıtım Belgeç: 0312 431 37 38
Hazırlık Kursları: 0312 419 05 60
İnternet:www.pegem.net
E-ileti: [email protected]
ÖN SÖZ
Sosyal bilgiler eğitimi, öğrenme-öğretme sürecinde hedef kitleye bir çok kazanımı aktarmakla birlikte içerdiği kazanımların öğrenciler tarafından anlamlı
olarak öğrenilmesi için farklı yaklaşım, strateji, yöntem, teknik ve materyal kullanımına önem veren bir çalışma alanıdır. Ayrıca sosyal bilgiler çalışma alanı, gerek
içerdiği disiplinler gerekse bu disiplinlere yönelik olarak hazırlanan kazanımlar
bakımından öğrencinin eğitim hayatında kritik bir işleve sahiptir. Çünkü, birey
yaşadığı ailenin farkındalığına sahip olup onlara karşı aidiyet duygusuyla bağlanması, yaşadığı toplumun değer algılarını öğrenip içselleştirerek toplumsallaşması, hayatını devam ettirdiği toplum içinde toplumsal kişiliğin en önemli özelliği
olan iyi bir yurttaş olmayı, yurttaş olarak ödev ve sorumluluklarını bilmesi ve ona
göre toplum içerisinde hareket etmesi sosyal bilgiler eğitimi çalışma alanı aracılığıyla edindiği kazanımlar sayesinde öğrenmektedir. Birey sosyal bilgiler eğitimi
çalışma alanında edindiği bu kazanımları formal eğitimin uygulandığı örgün eğitim kurumlarına yönelik olarak, ilgili kurullar tarafından hazırlanan programlar
aracılığıyla öğrenmektedir. Sosyal bilgiler dersine yönelik hazırlanan öğretim ve
ders programlarında yer alan kazanımların, kazanımlara uygun olarak belirlenip
düzenlenen içeriğin aktarımında, öğrenme ortamında öğrencinin güdülenme,
dikkat ve kavrama düzeyini arttıracak farklı yaklaşımların kullanılması, sosyal bilgiler dersine yönelik öğrencinin başarısını arttıracağından dolayı öğrencinin derse
karşı tutumunu da olumlu yönde değiştirecektir. Aynı zamanda, öğrenci başarısı
ve tutumunun sosyal bilgiler dersinde olumlu yönde değişmesi öğrencinin derse olan ilgisini arttıracaktır. Bütün bunlardan hareketle sosyal bilgiler derslerinde
başarı düzeyini arttırmak amacıyla, sosyal bilgiler öğretmenleri, görev yaptıkları
okulların bulunduğu bölgenin bütün özelliklerini göz önüne alarak öğrenme-öğretme sürecinde birbirinden farklı yaklaşımlar kullanabilirler.
Sosyal bilgiler eğitimi çalışma alanına yönelik öğrenme öğretme sürecinde
yapılan etkinliklere ilişkin, öğrencinin dikkat, öğrenme, güdülenme ve başarı düzeyini arttırmak için geçmişten günümüze sosyal bilgiler eğitiminde kullanılan
bütün yaklaşımlar değerlendirilerek oluşturulan farklı yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimini temele alan bu kitap, on dokuz bölümden oluşmaktadır. Bilimsel ve
pedagojik çerçevede akademik bir kitap muhtevasında hazırlanan Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi adlı eserimiz, eğitim camiasını oluşturan bütün
bileşenlere katkı sağlamasını ümit ederek kitaba yazılarıyla katkı sağlayan tüm
yazarlarımızı teşekkür ediyoruz.
Editörler
Prof. Dr. Ramazan SEVER
Prof. Dr. Mesut AYDIN
Yrd. Doç. Dr. Erol KOÇOĞLU
BÖLÜMLER VE YAZARLAR
1. BÖLÜM: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARLA SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
2. BÖLÜM: TARİHSEL EMPATİYLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
3. BÖLÜM: GÖRSEL MATERYALLERLE SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Hasan AYDEMİR
Arş. Gör. Özcan EKİCİ
4. BÖLÜM: HARİTALARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Doç. Dr. Elvan YALÇINKAYA
5. BÖLÜM: KÜLTÜREL DEĞERLERLE SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Arş. Gör. Feride ERSOY
Arş. Gör. Servet ATİK
6. BÖLÜM: GÜNCEL OLAYLARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Doç. Dr. Nihat ŞİMŞEK
7. BÖLÜM: EĞİTSEL OYUNLARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Arş. Gör. Dr. Esra MİNDİVANLI AKDOĞAN
Prof. Dr. Ali Sinan BİLGİLİ
8. BÖLÜM: HİKÂYELERLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. İhsan ÜNLÜ
Arş. Gör. Alpaslan AY
9. BÖLÜM: ANILARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Özlem ULU KALIN
Arş. Gör. Arcan AYDEMİR
10. BÖLÜM: ARGÜMANTASYON TEKNİĞİYLE
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Sibel OĞUZ
vi
Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi
11. BÖLÜM: EZGİLERLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
12. BÖLÜM: YENİ BİR ÖĞRENME ORTAMI OLARAK ARTIRILMIŞ
GERÇEKLİK UYGULAMALARIYLA SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Arş. Gör. İlyas AKKUŞ
Arş. Gör. Uğur ÖZHAN
13. BÖLÜM: SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİYLE SOSYAL
BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Gül TUNCEL
Arş. Gör. Hacer DOLANBAY
14. BÖLÜM: ŞİİRLERLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Özkan AKMAN
15. BÖLÜM: SAHNE SANATLARIYLA SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Cihan KARA
Kenan BAŞ
16. BÖLÜM: SINAV YOLUYLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. İsmail ŞAN
Doç. Dr. Mustafa AKDAĞ
Aslıhan Kurt
17. BÖLÜM: RESİM VE FOTOĞRAFLARLA SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Yrd. Doç. Dr. Selçuk ILGAZ
Yrd. Doç. Dr. Hasan ASLAN
Arş. Gör. Hakan ÖRTEN
18. BÖLÜM: YEREL TARİH ETKİNLİKLERİYLE SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Doç. Dr. Recep DÜNDAR
Arş. Gör. Fatih KAYA
19. BÖLÜM: DİNÎ VE AHLAKİ DEĞERLERLE SOSYAL BİLGİLER
ÖĞRETİMİ
Arş. Gör. Emine ERDOĞAN
İÇİNDEKİLER
Ön Söz .................................................................................................................................... iii
Bölümler ve Yazarlar ..............................................................................................................v
1. BÖLÜM
ALTERNATİF YAKLAŞIMLARLA
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ İLE İLGİLİ
TEMEL KAVRAMLAR
Özet ..........................................................................................................................................1
Giriş ..........................................................................................................................................2
Eğitim.................................................................................................................................2
Sosyal Bilgiler....................................................................................................................2
Anı (Hatırat) .....................................................................................................................3
Argümantasyon ................................................................................................................3
Artırılmış Gerçeklik .........................................................................................................4
Oyun ..................................................................................................................................4
Eğitsel Oyun......................................................................................................................5
Ezgi - Türkü - Şarkı ..........................................................................................................5
Harita .................................................................................................................................6
Hikâye ................................................................................................................................6
Kültür .................................................................................................................................7
Resim ve Fotoğraf ............................................................................................................8
Sınav Yoluyla Öğrenme Yöntemi ...................................................................................8
Sınıf Dışı Öğretim ............................................................................................................9
Şiir ......................................................................................................................................9
Kaynakça................................................................................................................................10
Yazar Hakkında.....................................................................................................................13
2. BÖLÜM
TARİHSEL EMPATİYLE
Özet ........................................................................................................................................15
Giriş ........................................................................................................................................16
Konu ile İlgili Temel Kavramlar .........................................................................................17
Empati .............................................................................................................................17
viii
Tarihsel Empati ...............................................................................................................19
Tarihsel Empati ve Sosyal Bilgiler Dersi Etkileşimi .........................................................21
Sonuç ......................................................................................................................................24
Kaynakça................................................................................................................................25
Yazar Hakkında.....................................................................................................................27
3. BÖLÜM
GÖRSEL MATERYALLERLE
Özet ........................................................................................................................................29
Giriş ........................................................................................................................................30
Yazılı Materyaller............................................................................................................31
Grafikler ..........................................................................................................................35
Model ve Numuneler .....................................................................................................37
Poster ve Afişler ..............................................................................................................39
Gazete Küpürleri ............................................................................................................40
İllüstrasyon......................................................................................................................42
Karton Faaliyetleri..........................................................................................................42
Diyoramalar - Üç Boyutlu Maket Çalışmalar .............................................................45
Karikatür .........................................................................................................................46
Sonuç ......................................................................................................................................93
Kaynakça................................................................................................................................99
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 103
4. BÖLÜM
HARİTALARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 105
Giriş ..................................................................................................................................... 106
Harita ............................................................................................................................ 106
Sosyal Bilgiler Öğretiminde Harita Kullanımı ........................................................ 107
Harita Becerileri .......................................................................................................... 107
Harita Kullanımına Yönelik Etkinlikler ve Öneriler............................................... 116
Sonuç ................................................................................................................................... 125
Kaynakça............................................................................................................................. 126
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 129
İçindekiler
ix
5. BÖLÜM
KÜLTÜREL DEĞERLERLE
Özet ..................................................................................................................................... 131
Giriş ..................................................................................................................................... 132
Kültür ve Değer.................................................................................................................. 133
Kültür ............................................................................................................................ 133
Kültür Sınıflandırmaları ............................................................................................. 135
Değer ............................................................................................................................. 137
Kültürel Değer ............................................................................................................. 138
Eğitim ve Kültürel Değer ............................................................................................ 141
Sosyal Bilgiler Dersinde Kültürel Değerlerin Eğitimdeki Yeri ve Önemi .................. 143
Kültürel Değerlerin Öğretiminde, Öğretmene Yönelik Açıklamaların
Sosyal Bilgiler Öğretmeni Açısından Değerlendirilmesi ............................................. 146
Sonuç ................................................................................................................................... 147
Kaynakça............................................................................................................................. 148
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 150
6. BÖLÜM
GÜNCEL OLAYLARLA
Özet ..................................................................................................................................... 153
Giriş ..................................................................................................................................... 154
Güncel Olayların Gündemdeki Kişilerle Öğretimi ....................................................... 156
Güncel Olayların Öğretimi .............................................................................................. 157
Güncel Olayların Öğretiminde Öğretmenin Rolü ........................................................ 163
Sonuç ................................................................................................................................... 165
Kaynakça............................................................................................................................. 171
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 172
x
7. BÖLÜM
EĞİTSEL OYUNLARLA
Özet ..................................................................................................................................... 173
Giriş ..................................................................................................................................... 174
Oyun ............................................................................................................................. 174
Eğitsel Oyun ................................................................................................................ 176
Oyun ve Bireysel Gelişim ........................................................................................... 180
Sosyal Bilgilerde Eğitsel Oyunlar .............................................................................. 183
Bilgi Kazandırmayı Amaçlayan Eğitsel Oyunlar..................................................... 185
Beceri Öğretimini Amaçlayan Eğitsel Oyunlar....................................................... 188
Değer Öğretimini Amaçlayan Eğitsel Oyunlar ....................................................... 189
Kavram Öğretimini Amaçlayan Eğitsel Oyunlar .................................................... 191
Sonuç ................................................................................................................................... 194
Kaynakça............................................................................................................................. 195
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 197
8. BÖLÜM
HİKÂYELERLE
Özet ..................................................................................................................................... 199
Giriş ..................................................................................................................................... 200
Edebiyat Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimi ............................................................... 201
Sosyal Bilgiler Öğretiminde Hikâyelerin Kullanımı ............................................... 203
Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanılacak Hikâyelerin Belirlenmesi ve Nitelikleri .. 207
Sosyal Bilgiler Dersinde Hikâye Kullanımında Faydalı Olabilecek Yöntemler... 208
Sosyal Bilgiler Dersinde Hikâye Kullanımının Sınırlılıkları.................................. 212
Sonuç ................................................................................................................................... 213
Kaynakça............................................................................................................................. 221
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 223
İçindekiler
xi
9. BÖLÜM
ANILARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 225
Giriş ..................................................................................................................................... 226
Anı (Hatırat) ...................................................................................................................... 227
Eğitimde Edebî Ürün Olarak Anı Kullanımının Yararları ........................................... 230
Sosyal Bilgiler Eğitiminde Anılar .................................................................................... 231
4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Eğitiminde Anı Kullanımı ................................................ 237
6. ve 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Eğitiminde Anı Kullanımı ................................................ 239
Sosyal Bilgiler Eğitiminde Kullanılabilecek Anı Örnekleri ......................................... 244
Sonuç ................................................................................................................................... 250
Kaynakça............................................................................................................................. 251
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 254
10. BÖLÜM
ARGÜMANTASYON TEKNİĞİYLE
Özet ..................................................................................................................................... 255
Giriş ..................................................................................................................................... 256
Argümantasyon ................................................................................................................. 257
Argümantasyonu Değerlendirme Yöntemleri ............................................................... 258
Toulmin Argüman Modeli ......................................................................................... 258
Zohar ve Nemet’in Analitik Çerçevesi ..................................................................... 259
Kelly ve Takao’nun Modeli (Epistemik Seviyeler Modeli) ..................................... 259
Downing Modeli ......................................................................................................... 259
Erduran, Simon ve Osborne’un Argümantasyon Seviyeleri Modeli ................... 260
Giere Modeli ................................................................................................................ 260
Schwarz, Neuman, Gil ve İlya Modeli (2003) .......................................................... 261
Sandoval Modeli (2003) ............................................................................................. 262
Lawson Modeli (2003) ................................................................................................ 263
Sosyal Bilgiler ve Argümantasyon ................................................................................... 264
Sosyal Bilgiler Öğretim Programında Yer Alan Kazanımlar ................................. 264
Sonuç ................................................................................................................................... 280
Kaynakça............................................................................................................................. 284
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 286
xii
11. BÖLÜM
EZGİLERLE
Özet ..................................................................................................................................... 287
Giriş .................................................................................................................................... 288
Ezgi-Türkü-Şarkı ............................................................................................................... 292
Ezgilerin Sosyal Bilgiler Öğretim Programlarındaki Yeri ve Önemi .......................... 294
Kültür ve Miras .................................................................................................................. 298
Sosyal Bilgiler Öğretiminde Kullanılabilecek Ezgi Örnekleri ..................................... 307
Sonuç ................................................................................................................................... 322
Kaynakça............................................................................................................................. 323
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 326
12. BÖLÜM
YENİ BİR ÖĞRENME ORTAMI OLARAK ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK
UYGULAMALARIYLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 327
Giriş ..................................................................................................................................... 328
Artırılmış Gerçeklik .......................................................................................................... 330
Artırılmış Gerçeklik Tarihçesi ......................................................................................... 334
Sanal ve Artırılmış Gerçeklik Kavramları Arasındaki Fark Nedir? ............................ 335
Eğitimde Artırılmış Gerçeklik ......................................................................................... 336
Artırılmış Gerçeklik Kullanımının Avantajları ............................................................. 339
Artırılmış Gerçeklik Kullanımının Dezavantajları ....................................................... 340
AG Uygulamaları Öğrenme Ortamlarında Kullanılırken
Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar ................................................................................. 341
Sosyal Bilgiler Öğretiminde Artırılmış Gerçeklik Uygulamaları ................................ 341
Gelecekte Sosyal Bilgiler Öğretiminde Artırılmış Gerçeklik
Uygulamaları İçin Öneriler .............................................................................................. 347
Sonuç ................................................................................................................................... 348
Kaynakça............................................................................................................................. 350
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 355
İçindekiler
xiii
13. BÖLÜM
SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİYLE
Özet ..................................................................................................................................... 357
Giriş ..................................................................................................................................... 358
Sınıf Dışı Öğretim ............................................................................................................. 358
Sınıf Dışı Öğretimin Arka Planı ...................................................................................... 360
Sınıf Dışı Öğretim ve Sosyal Bilgiler Dersi .................................................................... 361
Sınıf Dışı Öğretim Tekniklerinin Sınıflandırılması ...................................................... 362
Doğa ve Çevre Eğitimi ................................................................................................ 362
Gezi ve Gözlem............................................................................................................ 366
Yerel Tarih .................................................................................................................... 380
Sözlü Tarih ................................................................................................................... 384
Proje Temelli / Tabanlı Öğrenme .............................................................................. 390
Medya Araçları, Sosyal Medya ve Sınıf Dışı Öğretim ............................................ 392
Sonuç ................................................................................................................................... 403
Kaynakça............................................................................................................................. 413
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 418
14. BÖLÜM
ŞİİRLERLE
Özet ..................................................................................................................................... 419
Giriş ..................................................................................................................................... 420
Şiirin Tanımı ...................................................................................................................... 422
Şiir Türleri .......................................................................................................................... 422
Sosyal Bilgiler Eğitiminde Şiirin Önemi ........................................................................ 424
Kaynakça............................................................................................................................. 433
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 435
xiv
15. BÖLÜM
SAHNE SANATLARIYLA
Özet ..................................................................................................................................... 437
Giriş ..................................................................................................................................... 439
Sanat Kavramı ve Sahne Sanatları ................................................................................... 440
Geleneksel Sahne Sanatları............................................................................................... 443
Karagöz ......................................................................................................................... 444
Meddah ......................................................................................................................... 445
Orta Oyunu .................................................................................................................. 448
Köy Oyunları ............................................................................................................... 451
Kukla ............................................................................................................................. 453
Çağdaş Sahne Sanatları ..................................................................................................... 454
Tiyatro........................................................................................................................... 455
Müzik ............................................................................................................................ 457
Bale-Dans ..................................................................................................................... 460
Opera ............................................................................................................................ 462
Sosyal Bilgiler Eğitimi ve Sahne Sanatları ...................................................................... 464
Sonuç ................................................................................................................................... 468
Kaynakça............................................................................................................................. 470
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 474
16. BÖLÜM
SINAV YOLUYLA
Özet ..................................................................................................................................... 475
Giriş ..................................................................................................................................... 476
Sınav Yoluyla Öğrenme Yöntemi ..................................................................................... 478
Sınav Yoluyla Öğrenme Yönteminin Uygulanışı ........................................................... 479
Sınav Yoluyla Öğrenme Yönteminin Faydaları .............................................................. 480
Sonuç ................................................................................................................................... 484
Kaynakça............................................................................................................................. 495
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 496
İçindekiler
xv
17. BÖLÜM
RESİM VE FOTOĞRAFLARLA SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 497
Giriş ..................................................................................................................................... 498
Görsel Kaynakların Sosyal Bilgiler Dersinde Kullanımı .............................................. 499
Sosyal Bilgiler Dersinde Resim Kullanımı ..................................................................... 500
Sosyal Bilgiler Dersinde Fotoğraf Kullanımı ................................................................. 507
Sonuç ................................................................................................................................... 515
Kaynakça............................................................................................................................. 518
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 521
18. BÖLÜM
YEREL TARİH ETKİNLİKLERİYLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 523
Giriş ..................................................................................................................................... 524
Yerel Tarih Anlayışının Gelişimi ..................................................................................... 525
Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yerel Tarih Etkinliklerinin Kullanımı ............................ 529
Sonuç ................................................................................................................................... 534
Kaynakça............................................................................................................................. 535
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 537
19. BÖLÜM
DİNÎ VE AHLAKİ DEĞERLERLE SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ
Özet ..................................................................................................................................... 539
Giriş ..................................................................................................................................... 540
Değer ............................................................................................................................. 541
Değer Eğitimi ............................................................................................................... 543
Dinî Değer .................................................................................................................... 545
Ahlaki Değer ................................................................................................................ 546
Dinî ve Ahlaki Değerler Açısından Türkiye’de Eğitim ........................................... 549
Dinî ve Ahlaki Değerler Açısından Sosyal Bilgiler Eğitimi ................................... 550
Sonuç ................................................................................................................................... 556
Kaynakça............................................................................................................................. 557
Yazar Hakkında.................................................................................................................. 560
1. BÖLÜM
ALTERNATİF YAKLAŞIMLARLA
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ İLE
İLGİLİ TEMEL KAVRAMLAR
Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği ABD
Özet
Sosyal bilgiler eğitimi kendi içerisinde birbirinden farklı disiplinleri barındıran çalışma alanıdır. Bu çalışma alanın her bir disiplinine yönelik olarak hazırlanan kazanımların aktarımında, dersin aktarıcıları olan sosyal bilgiler öğretmenleri
tarafından farklı farklı yaklaşımlar kullanılmaktadır. Kullanılan bu yaklaşımların
belirlenmesinde dersin kazanımları başta olmak üzere, öğretmen yeterlilikleri,
okul ya da sınıfın donanım düzeyi, öğrencilerin hazırbulunuşluk düzeyi gibi etmenlerin etkili olduğunu söyleyebiliriz. Sosyal bilgiler dersi disiplinlerinin kazanım ve içerik yapısı dikkate alınarak hazırlanan bu çalışmada ele alınan yaklaşımlarla ilgili kavramlar bu bölümde açıklanmıştır. Açıklanan kavramlar, eğitim,
sosyal bilgiler, anı, oyun, eğitsel oyun, harita, ezgi-türkü-şarkı, argümantasyon,
arttırılmış gerçeklik, Hikâye, kültür ve şiir olup; çalışmanın diğer bölümlerinde
bu kavramların sosyal bilgiler eğitimindeki kullanımına ayrıntılı bir şekilde yer
verilmiştir.
10
Kaynakça
Abdüsselam, M. S., & Karal, H. (2012). Fizik öğretiminde artırılmış gerçeklik ortamlarının öğrenci akademik başarısı üzerine etkisi: 11. Sınıf manyetizma konusu örneği. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(4), 170-181.
Akandere, M. (2003). Eğitici Okul Oyunlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. (4. Basım). Ankara: Engin Yayınevi.
Aldağ, H. (2005). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel-grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Ata, B. (2014). Türkiye’de tercüme faaliyetleri içinde eğitim klasiklerinin yeri ve bu eserlerin
sosyal bilgiler eğitimine katkıları. B. Ata ve İ. Bağcı (Ed.), Sosyal Bilgiler Eğitimi Açısında
Eğitim Klasikleri İncelemeleri içinde (1-20), Ankara: Pegem Yayıncılık.
Barr, R., Barth, J., & Shermis, S. S. ( 1978). The natüre of the social studies. California: ETC
Puplications.
Barth, J.L. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Jaynak Üniteler.
YÖK- Dünya Bankası Milli Eğitimi Geliştirme Projesi. Ankara.
Baş, B. (2003). Altıncı sınıf türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 257-265.
Bostancı, E. (2011). Kültürel miras için zenginleştirilmiş gerçeklik uygulamaları. Pamukkale
University Journal of Engineering Sciences, 17(3), 133-142.
Cecil, N. L. (1994). For the love of language. Poetry for every learner. Winnipeg, MB: Peguis.
Civaroğlu, Ö. (2000).Çocuk Edebiyatı, (4. Baskı). İstanbul: Esin Yayınları.
Çakır, M. A., Eymirli, E. B. (2012). Arttırılmış Gerçeklik Teknolojisi, Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı, 5-10.
Demir, Ş. B. & Akengin, H. (2012). Hikâyelerle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Demiralp, N. (2009). Haritalarla öğrenme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 955-973.
Demirel, Ö. (2012) Eğitim Sözlüğü ( 4. Baskı ). Ankara Pegem Yayınclılık.
Derman, İ. (1991). Fotoğraf ve Gerçeklik. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
Doğan, M. S., Özyurt,S. ve Boztoprak, G. (2009). Sosyoloji çarşısı. İstanbul: e yazı.
Duea, J., McClain, J., Nielsen, L., & Strub, B. (1985). Maps and globes: An instructional unit for
elementary grades. ERIC Digest. Retrieved on 27 July 2014 at http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED292691.pdf.
Eaton, G. J. (2008). Towards improving cross-cultural dialogue and learning with maps. Doctoral
dissertation, University of Manitoba. Retrieved on 27 December 2015 at http://www.collectionscanada.gc.ca/obj/thesescanada/vol2/002/MR41402.PDF.
Erkal, M. E. (2006). Sosyoloji. İstanbul: Der Yayınları.
Ertürk, S. ( 1972 ). Eğitimde Program Geliştirme. Ankara: Yelkentepe Yayınları.
Alterna f Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eği mi ile İlgili Temel Kavramlar
11
Gökalp, Z. (1966). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Varlık Yayınları
Grubert, J., & Grasset, R. (2013). Augmented reality for Android application development.
Packt Publishing, Birmingham, UK.
Gülüm, K., & Torun, F. (2009). Oyun ve Etkinliklerle Coğrafya Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Gün, E. (2014) Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Öğrencilerin Uzamsal Yeteneklerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi http://tdk.gov.tr/index.
php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.566b10212a3135.09045377 adresinden erişim tarihi: 11.12.2015
İbili, E. (2013) Geometri Dersi İçin Artırılmış Gerçeklik Materyallerinin Geliştirilmesi, Uygulanması Ve Etkisinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi
Jimenez-Aleixandre, M. P. , Rodriguez, A.B. & Duschl, R. (2000). “Doing the lesson” or “Doing
science”: argument in High School Genetics. Science Education, 84, 757-792.
Kaplan, M. (1987). Türk milletinin kültürel değerleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
Kaya, M. (2013). Okuma-yazma öğretiminde şiir. Dil ve Edebiyat Dergisi, 10(1).
Kaya, O.N. ve Kılıç, Z.(2008). Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(9), 89-100.
Kaymakçı, S. (2013). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Sözlü Ve Yazılı Edebî Türlerin Kullanım
Durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.
Kaymakçı, S. (24-26 Mayıs 2012). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Edebî
Ürünlerin Kullanımına Bir Bakış. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda
Sunulmuş Bildiri, Rize.
Knapp, C. E., Swan, M., Vogl, S., & Vogl, R. (1986). Using the outdoors to teach social studies: Grades 3-10. ERIC Digest. Retrieved on 27 July 2014 at http://files.eric.ed.gov/fulltext/
ED269192.pdf.
Koçoğlu, E. (2015) Sosyal Bilgiler Eğitiminde Temel Disipliner ve Çalışma Alanları, Sosyal Bilgiler Öğretimi ( Editör Ramaza Sever), Ankara, 2015.
Koçoğlu, E.(2015). Eğitsel Mekânlara Dayalı Sosyal Bilgiler Eğitimi (Edt. Ramazan Sever, Erol
Koçoğlu), Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları, Ankara: Pegem Yayınları.
Konstantinidou, A., Macagno, F. (2013). Understanding students’ reasoning: argumentation
schemes as an ınterpretation methodin science education, Sci&Educ (22),1069-1087.
Köroğlu, O. (2012). En yaygın iletişim ortamında artırılmış gerçeklik uygulamaları, XVII.
Türkiye’de İnternet Konferansı.
Küçük, S. (2015) Mobil Artırılmış Gerçeklikle Anatomi Öğreniminin Tıp Öğrencilerinin Akademik Başarıları İle Bilişsel Yüklerine Etkisi Ve Öğrencilerin Uygulamaya Yönelik Görüşleri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Erzurum, Atatürk Üniversitesi
12
Mirzaoğlu-Sıvacı, F. G. (2005). Türkülerde mitolojik unsurlar, Türkbilig, 10, 34-53.
Onay, C. (2007). İlköğretim Okulları İçin 100 Eğitsel Oyun. İstanbul: Morpa.
Oruç, Ş. (2009). Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Ders Kitaplarında Edebi Ürünler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2): 9-24.
Ozer, N., Erdem, A. T., Ercan, A. O., & Erdem, C. E. (2012, April). Inertial sensor fusion for
3D camera tracking. In Signal Processing and Communications Applications Conference
(SIU), 2012 20th (pp. 1-4). IEEE.
Özarslan, Y. (2013). Genişletilmiş gerçeklik ile zenginleştirilmiş öğrenme materyallerinin öğrenen başarısı ve memnuniyeti üzerindeki etkisi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir,
Anadolu Üniversitesi.
Özen, G., Timurkaan, S., Güllü, M., Timurkaan, H., Meriç, F., Uğraş, S., & Çelik Çoban, D.
(2012). Eğtisel Oyunlar (3 b.). MEB.
Öztürk, C. & Otluoğlu, R. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller, 4. Baskı, Ankara, Pegema Yayıncılık.
Poyraz, H. (2011). Okul Öncesinde Oyun ve Oyun Örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Savage, T.V., Armstrong, D.G. ( 1996 ). Effective teaching in elementary social studies. Prentice
Hall, İnc., A Simon & Schuster Company, Englewood Cliffs.
Sunal , C. S., & Haas, M. E. (2002). Social studies in elementary social studies. New Jersey: Simon
& Schuster Company Englewood Cliffs.
Şimşek, A. & Kaymakçı, S. 2015. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminin Amacı. İçinde, Şimşek &
Kaymakçı (ed). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. 1-11. Ankara: Pegem A.
TDK, (1994). Türk dil kurumu okul sözlüğü. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
TDK. (1998). Türkçe Sözlük, Ankara: TTK Basımevi.
Tok, T. N. (2013). Etkili Öğretim İçin Yöntem ve Teknikler. A. Doğanay içinde, Öğretim İlke ve
Yöntemleri (s. 162-230). Ankara: Pegem Akademi.
Topbaş, E. ve Yücel-Toy, B. (2010). Öğretmen adaylarının sınav yoluyla öğrenme yöntemine
ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 287-299.
Toulmin, S. (2003). The Uses of argument.Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, 09.01.2016 tarihinde, http://tdk.gov.tr/index.
php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56910b37b620a0.34746783 adresinden erişilmiştir.
Tyler, W.R. (2010). ‘’ Basic Principles of curriculum and instruction. Chicago: University of
Chicago Press.
Uygun, M. N. (2014). Kütahya’nın pınarları (vehbi) türküsü ve yaşanmış öyküsü, Dumlupınar
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kütahya Özel Sayısı Kasım, 93-96.
Alterna f Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eği mi ile İlgili Temel Kavramlar
13
Prof. Dr. Ramazan SEVER, 1968 Malatya doğumlu olup, ilk ve orta öğrenimini Malatya ve Muğla’da, yükseköğrenimi ise, Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Bölümünde tamamlamıştır. Yazar, 1996
yılında Aşkale Yöresi’nin Fiziki Coğrafya Etüdü adlı çalışmasıyla master, 2001
yılında da Berta (Okçular) Çayı Havzası’nın Fiziki Coğrafyası adlı çalışmasıyla
doktora öğrenimini tamamlar ve aynı yıl yardımcı doçentlik kadrosuna atanır. SEVER, 2006 yılında Doçent, 2011 yılında da profesörlük unvanını almıştır. Hâlen
Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir. Coğrafya ve coğrafya
eğitimi alanı ile ilgili yayımlanmış kitabı ve birçok akademik çalışması bulunan
yazarın, başlıca araştırma konuları arasında; çevre, çevre eğitimi, barajlar ve HES
ler ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı konuları yer alır.
2. BÖLÜM
TARİHSEL EMPATİYLE
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD
Özet
Sosyal bilgiler dersi çalışma alanı, tarih disiplinine dayalı kazanımların aktarımında öğrenme öğretme sürecinde “öğrencinin tarihi olayları doğru anlaması
ve doğru ifade edebilmesi için tarihsel empatik anlayışın sergilendiği bir öğrenme
ortamına ihtiyaç duymaktadır”. Bu öğrenme ortamının şekillenmesinde birçok
değişken etkili olmakla birlikte bu değişkenlerin dersin uygulayıcıları olan sosyal
bilgiler öğretmenleri tarafından dikkate alınması, sürecin niteliğini daha da artıracaktır. Bu değişkenlerin öğretmenler tarafından dikkate alınmasının en belirgin
özelliği, hazırlanan kazanım ve kazanıma dayalı içeriğin soyut olan sosyal bilgiler
dersinin işlevini artırmasıdır. Kazanımların ve içeriğin soyut olması sosyal bilgiler
öğretmenlerine gerek alan gerekse mesleki yeterlilik olarak bir takım sorumluluklar yüklemektedir. Bu sorumlulukların başında öğrencilerin konuyu en somut
şekilde öğrenip kavrayabilmeleri için konuya uygun strateji, yöntem, teknik ve
materyal kullanımıdır.
Tarih disiplinine yönelik konuların aktarımında sosyal bilgiler dersinde öğretmenler bir çok yöntem ve teknik kullanmakla birlikte; öğrencilerin tarihi karakteri, olayı ya da durumu daha iyi anlamaları için tarihsel empati tekniği de
kullanılabilir. Bütün bunlardan hareketle, sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel empatinin kullanım gerekliliği ve önemini vurgulamak amacıyla “alternatif yaklaşımlarla sosyal bilgiler eğitimi” isimli çalışmamızda bu bölüme yer verilmiştir.
Tarı ̇hsel Empatı ẏ le Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi
25
Kaynakça
Altıkulaç, A., Gökkaya, A. K. (2014). Tarih öğretiminde hatıratların kullanımının tarihsel empati becerisine etkisi, International Periodical For The Languages, Literature and History of
Turkish orTurkic, (1) 9,21-35.
Avcı,C.,Öner,G. (2015). Tarihi Mekânlar ile Sosyal Bilgiler Öğretimi; Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüş ve Önerileri, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt:15
(USBES Özel Sayısı I), 108-133.
Barth, J. L. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim sosyal bilgiler öğretimi kaynak üniteler. Ankara:
YÖK/Dünya Bankası, Millî Eğitimi Geliştirme Projesi.
Barton, K. C., &Levstik, L. S. (2004). Teaching history for the commongood. Mahwah. NJ:
Lawrence Erlbaum Associates.
Borke,H., (1971). Interpersonal Development of Young Children; Egocentrisim or Empathy?,
Developmental Psychology, 5 (2), 263-269.
Demir, M. K. (2012). Sınıf öğretmeni adaylarının empati becerilerinin incelenmesi, Buca Eğitim
Fakültesi Dergisi, 33, 107-121.
Dökmen, Ü. (2000). İletişim Çatışmaları ve Empati, Sistem Yayıncılık, İstanbul.
Gaddish, J. L. (2002). The Landscape of History: How Historians Map the Past. New York:
Oxford University Press.
Havekes, H.; VonBoxtel, C.; Coppen, P.A, Luttenburg, J. (2012). Knowing and doing
history: A contextual frame work and pedagogy for teaching historical contextualisation,
International Journal Of HistoryTeaching Learning and Research, Vol11.1, ss.72-93.
Hoffman, M. L. (1979). Development of Moral Thought, Feeling and Behavior. American
Psychologist, 34 (10), 958-966.
Hoffman, M. L. (1990). “TheContribution of Empathy to Justice and Moral Judgment”, N.
Eisenberg ve J. Stayer (Ed.), Empathy AndIts Development, Cambridge University Press,
New York.
Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan Uygulamaya Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara:
Pegem A yayınları.
Karabağ, Ş.G. (2003). Öğretilebilir ve Bilişsel Bir Beceri Olarak Tarihi Empati. Yayınlanmamış
Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Kiriş Avaroğulları, A. (2014). 9. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programının Yöntemsel Kavramlar Açısından Analizi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 29 (3), 95-109.
Koçoğlu, E. (2015). Eğitsel Mekânlara Dayalı Sosyal Bilgiler Eğitimi (Edt. Ramazan Sever, Erol
Körükçü Sarıyüce Ö. (2004). “Altı Yaş Grubundaki Çocukların Özsaygı Düzeyleri İle Anne Empatik
Becerilerinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Ankara.
26
Lee, P. and Shelmit D. (2003). A scaffold, not a cage: progression and progression models in history.
Teaching History, 113.
Lee, P., Ashby, R. (2001). Empathy, PerspectiveTaking, andRationalUnderstanding. In O. L. Davis,
E. A. Yeagerand S. J. Foster (eds.), Historical Empathyand PerspectiveTaking in theSocialStudies. Maryland: Rowmanand Little field Pub. pp. 21-50.
Lennon, Randyand Nancy Eisenberg. (1990). Genderand Age Differences in Empathy and
Sympathy, EmpathyandIt’s Development. New York: Cambridge University Pres.
Meydan, A., Akkuş, A .(2014). Sosyal bilgiler öğretiminde müze gezilerinin tarihi ve kültürel değerlerin kazandırılmasındaki önemi, Marmara coğrafya dergisi, 402-422.
Milli Eğitim Bakanlığı (MEB). (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi. 6-7. Sınıflar Öğretim
Programı Kılavuzu (Taslak Basım). Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
Öz, F. (1998). Son Sınıf Hemşirelik Öğrencilerinin Empatik Eğilimleri, Empatik Becerileri ile
Akademik Başarıları Arasındaki İlişki. C. Ü. Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 2 (2), 32-38.
Özçelik, İ. (2011). Tarih Araştırmalarında Yöntem ve Teknikler. Ankara: Nobel Yayınları.
Pala, A. (2008). Öğretmen Adaylarının Empati Kurma Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (1) 23, 13-23.
Skolnick, J., Dulberg, N., MaestreT. (1999). Through OtherEyes: Developing Empathy and Multicultural Perspectives in the Social Studies. (PippinTeacher’s Library). River City Books.
LLC.
Sözer, E. (1998). Sosyal Bilimler Kapsamında Sosyal Bilgilerin Yeri ve Önemi. Can, G.(Ed.)
Sosyal Bilgiler Öğretimi. Eskişehir: AÖF Yayınları.
Ünal, F. (2007). Çocuklarda Empatinin Gelişimi: Empatinin Gelişiminde Anne-Baba Tutumlarının
Etkisi. Milli Eğitim, 176, 134-148.
Ünal,F (2003). Empatik İletişim Eğitiminin Okulöncesi Çocuğu Olan Annelerin Empatik Beceri
Düzeylerine Etkisi, Doktora Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Van Drie, J., Van Boxtel, C. (2007). Historical reasoning: Towards a frame work for analyzing
students’ reasoning about the past. Educational Psychology Review, 20, 87-11
Tarı ̇hsel Empatı ẏ le Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi
27
Prof. Dr. Mesut AYDIN, 1959 yılında Amasya’da doğdu. İlkokul, ortaokul
ve lise eğitimini Amasya’da tamamladı. Yazar Aydın, 1976 yılında yüksek öğrenimine Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Genel Türk Tarihi
bölümünde başladı. Aydın, 1984 yılında Türkiye’nin Asya Sınırlarının Tesbiti adlı
çalışmasıyla master, 1989 yılında da TBMM. Tarafından İstanbul’da Kurulan Gizli
Gruplar ve Faaliyetleri isimli çalışmasıyla doktora öğrenimini bitirdi. 1990 yılında
Malatya İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölümü’nde yardımcı
doçentlik kadrosuna atandı. 1998 yılında aynı fakültede İlköğretim Bölümü Sosyal
Bilgiler Eğitimi Programında doçent olarak; 2005 yılından itibaren de profesör
olarak çalışmalarına devam etmektedir. Yazar Aydın, İnönü Üniversitesi Eğitim
Fakültesinde birçok idari görev yürütmekle beraber halen İlköğretim Bölümü
Sosyal Bilgiler Eğitimi Programı başkanı olarak görevini sürdürmektedir. Yayımlanmış kitapları ve birçok akademik çalışması bulunan Aydın’ın başlıca araştırma
konusu arasında, Cumhuriyet Tarihi, Sosyal Bilgiler Eğitimi, Eğitim Teknolojileri
ve Türk Eğitim Tarihi konuları yer almaktadır. Evli ve üç çocuk sahibi olan yazar
Aydın, Almanca bilmektedir.
3. BÖLÜM
GÖRSEL MATERYALLERLE
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD
Sınıf Öğretmenliği ABD
Dicle Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sosyal Bilgiler Eğitimi ABD
Özet
Görsellerin insan hayatında etkisinin artmasıyla görsel okuryazarlık, eğitimöğretim ortamlarında kazandırılması gereken en önemli becerilerden biri olarak
kabul edilmiştir. Görsellerin eğitim-öğretim ortamına sağladığı birçok katkı vardır. Bunların en önemlileri ön bilgileri harekete geçirme, bilgileri bütünleştirme;
anlamayı, zihinde yapılandırmayı ve öğrenilenin hatırlanmasını kolaylaştırma gibi
katkılardır. Bu nedenle, görsel okuma ve görsel, sunu yapılandırmacı yaklaşımın
da etkisiyle, ‘Sosyal Bilgiler Dersi Öğretim Programı’nda yerini almıştır. Genel
olarak dokuz görsel eğitim teknolojisi bulunmaktadır. Bunlar, Yazılı Materyaller,
Görsel Materyallerle Sosyal Bilgiler Öğre mi
99
Kaynakça
Akbaba, B. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Görsel Materyal Kullanımı. M. Safran (Ed.).
Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem A Yayınları.
Akkaya, A. (2011). Karikatürlerle Dil Bilgisi Öğretimi. Yayınlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Aksoy, B., Karatekin, K., Kuş, Z. ve Sönmez, Ö.F., (2010). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karikatür
Kullanımının Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisi. Sınıf Öğretmenliği Sempozyumu,
Elazığ.
Alkan, N. (2006). Avrupa karikatürlerinde II. Abdülhamid ve Osmanlı İmajı. İstanbul: Selis Kitaplar.
Alsaç, Ü. (1994). Türkiye’de Karikatür, Çizgi Roman ve Çizgi Film. İstanbul: İletişim Yayınları.
Altun, A. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Karikatür Kullanımı. R. Turan, A.M. Sünbül ve H.
Akdağ (Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni yaklaşımlar I. Ankara: Pegem A Yayınları.
Ana Britannica Ansiklopedisi. (1994). Karikatür md. 18.C. İstanbul: Ana Yayıncılık. 188-191.
Aşıcıoğlu, E. (2001). Yazısız Karikatürlerin Grafik Sanatındaki Yeri, Yazısız Karikatür Uygulamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Ankara.
Avşar, B.Z. (1991). Karikatür ve İletişim. Kültür Bakanlığı Gençliğin Sesi Dergisi, 10, 24-27.
Avşar, S. (2007). Tarih Öğretiminde Karikatür İmgesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Balcıoğlu, S. (1983). Cumhuriyet Dönemi Türk Karikatürü, İstanbul: İş Bankası Yayınları
Çeviker, T.(2010). “Karikatürkiye” - Karikatürlerle Cumhuriyet Tarihi 1923 - 2008 (3 cilt), İstanbul: NTV Yayınları.
Coşkun, S.A. (2009). Fen Bilgisi Öğretiminde Karikatür Kullanımının Başarı, Motivasyon ve
Tutumlar Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri
Enstitüsü, Burdur.
De fren, M. (1988), Using Cartoons to Develop Writing and Thinking Skills, Social Studies
Journal, 79, 221–224.
Demir, Y. (2008). Kavram yanılgılarının belirlenmesinde kavram karikatürlerinin kullanılması.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Doğan, F. (1999). Tef karikatüristleri Albümü Önsözü. Gül Diken (Özel Sayı 5 Ferruh Doğan),
19, 112-116.
Dougherty, B.K. (2002). Comic Relief: Using Political Cartoons in the Classroom. International
Studies Perspectives, 3, 258-270.
Duman, B. (2008). Eğitim ve Öğretim ile ilgili temel kavramlar. B. Duman (Ed.). Öğretim İlke ve
Yöntemleri. Ankara: Maya Akademi Yayın Dağıtım.
100 Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi
Durualp, E. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karikatür kullanımı. Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Efe, H. (2005). Karikatür ve Eğitim. İzmir: Etki Yayınları.
Erişti, S. D. (2009). Öğretim teknolojileri ve Materyal Tasarımı, (Ed. Hatice Ferhan ODABAŞI),
Anadolu Üniversitesi Yayını No:1752, Açıköğretim Fakültesi Yayını No:905, Eskişehir.
Ertürk, S. (1994). Eğitimde Program geliştirme. Ankara: Meteksan Yayınevi.
Fidan, B. (2007). Reklam ve Karikatür. İstanbul: RYD Yayınları, Yazın Matbaacılık, 39-40.
Goldstein, M.(1982). “The Politics of İmprovisation”: Perspectives of New Music, Fall Winter/
Spring-Summer. Vol.21, No.1.
Gutierrez, R.,Ogborn, J. (1992). A causal framework for analyzing alternative conceptions.
International Journal of Science Education, 14(2), 201–220.
Güneş, F. (2007). Türkçe Öğretimi ve Zihinsel Yapılandırma. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
Heitzmann, A. (1989) Increasing Productivity and Decreasing Insurance Costs: Prevention and
Intervention Plan Development for Employers, Journal of Applied Administration, August,
pp 81-84.
Heitzmann, W.R. (1998). The Power of Political Cartoons in Teaching History. Occassional
Paper. National Council for History Education, 1998 (ED 425 108).
Heinzelmann, T. (2004). Osmanlı Karikatüründe Balkan Sorunu. 1908-1914. (Çev. T. Noyan)
İstanbul: Kitap Yayınevi.
Hopkins, G. (2004). Why Teach Current Events? 31.12.2004, http://www.educationalworld.
com/a_curr/curr084.shtml adresinde 15.03.2012 tarihinden alınmıştır.
Hünerli, S. (1993). Türkiye’de Gazete Karikatürünün Durumu ve Siyasi Karikatürün Söylemi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
İnel, D., Balım, A.G. ve Evrekli, E. (2009). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Kavram KarikatürüKullanımına İlişkin Öğrenci Görüşleri. Balıkesir: Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen
ve Matematik Eğitimi Dergisi, (EFMED), 3 (1), 1-16.
İşman, A. (2011). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Ankara, Pegem Akademi
İzci, E. (2006). Öğretimde Araç ve Gereçler, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Hazırlama, Ankara, Akış yayıncılık.
Kabapınar, F. (2005). Yapılandırmacı Öğrenme Sürecine Katkıları Açısından Fen Derslerinde
Kullanılabilecek Bir Öğretim Yöntemi Olarak Kavram Karikatürleri. Kuram ve Uygulamada
Eğitim Bilimleri, 5 (1), 101-146.
Kabapınar, F. (2007). Fen Öğretiminde Kavram Karikatürleri: Oluşturmacı Bir Öğretim Yöntemi. A. Oktay, Ö.P. Unutkan (Ed.). İlköğretim Çağına Genel Bir Bakış içinde (s.243-264).
İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Kar, İ. (1999). Karikatür Sanatı. Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları.
Keogh, B., Naylor, S. (1999). Concept Cartoons, Teaching and Learning in Science: An
Evaluation. International Journal of Science Education, 21 (4), 431-446.
Görsel Materyallerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 101
Kılınç, K. (2006). Tarih Öğretiminde Karikatür Materyalinin kullanımının öğrenci başarısına etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Köse, S. (2004). Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarında Fotosentez ve Bitkilerde Solunum Konularında
Görülen Kavram Yanılgılarının Giderilmesinde Kavram Haritalarıyla Verilen Kavram değişim Metinlerinin Etkisi. Doktora tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Köseoğlu, M. (2009). Sosyal bilgiler dersinde karikatür kullanımını eleştirel düşünmeye etkisi.
Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü,
Tokat.
Long, S. and Marson, K. (2003). Concept Cartoons. Investigating, 19 (3).
Long, S. and Marson, K. (2003). Concept Cartoons: a new perspective on physics education.
Physics Education, 33, 219-224.
Mardi, H.Ö. (2006). Çocuk Kitapları Resimlemede Karakter Yaratma. Yayınlanmamış yüksek
lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Meydan Larousse. (1990). Karikatür md. 10.C. İstanbul: Sabah Yayınları. Ankara.
Naylor, S ve McMurdo, A. (1990). Supporting science in schools, Timperley.
Oruç, Ş. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Mizah. Yayınlanmamış doktora tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Örs, F. (2007). Eğitim ve Karikatür. H. Efe (Ed.). Karikatür ve Eğitim. İzmir: Karikatürcüler
Derneği İzmir Temsilciliği Yayınları, 11-15.
Özalp, I. (2006). Karikatür tekniğinin fen ve çevre eğitiminde kullanılabilirliği üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Celal Bayar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,
Manisa.
Özer, A. (1998). Kuramsal ve uygulamalı karikatür. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Özşahin, E. (2009). Karikatürlerle coğrafya öğretimi. Marmara Coğrafya Dergisi, 20, 101-122.
Peacock, S.M., Ponko, S.C.(1995). Thermal modeling of the southern Alaska subduction zone:
Insight into the petrology of the subducting slab and overlying mantle wedge. JournaL Of
Geophysical Research, Vol. 100, No. B11, P. 22,117.
Rule, A.C., Sallis, D.A., and Donaldson, J.A. (2008). Humorous Cartoons Made By Preservice
Teachers For Teaching Science Concepts To Elementary Students: Process And Product. Annual Graduate Student Research Symposium (Apr 7) Cederfalls.
Sarıgül, B. (2009). The Significance of Caricature in Visual Communication. GD494 graduation
thesis, Izmir University of economics, Izmir.
Seçgin, F., Yalvaç, G. ve, Turhan, Ç. (2010). İlköğretim 8. Sınıf Öğrencilerinin Karikatürler Aracılığıyla Çevre Sorunlarına İlişkin Algıları, International Conference on New Trends in
Education and Their Implications 11-13 November, Antalya-Turkey ISBN: 978 605 364 104 9.
Selamet, C. S. , Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Tablo ve Grafik Okuma ve Yorumlama Başarı Düzeylerinin İncelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyonkarahisar.
Selçuk, T. (1980). Türkiye’de Yapısal Değişme ve Karikatür. Karikatürk Dergisi, İstanbul.
Sipahioğlu, A.(1999). Türk Grafik Mizahı. İzmir: Eylül Yayınları.
Sever, R., Koçoğlu, E., Kelleci, D., (2013). Eğitimde Karikatür Kullanımının Öğrenci Başarısı ve
Tutumuna Etkisi . XII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyomu (23-25 Mayıs 2013) s.506514, Adnan Menderes Üniv. Aydın.
Sever, R., (2010), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Anı Yayıncılık, Ankara.
Sever, R., Koçoğlu E., Tan., Ç, (2013). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karikatür Kullanımı. Sosyal
Bilgiler Öğretiminde Eğitim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, sayfa:233-253,Pegem Akademi, (Editörler: Sever, R., Koçoğlu E.,) Ankara.
TDK. (2005). Büyük Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yayınları.
TDK. (2015). Türk Dil Kurumu, Büyük Türkçe Sözlük, http://www.tdk.gov.tr/index.php?
option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5671513a8982b5.94227722
Topuz, H. (1986). İletişimde Karikatür ve Toplum. Eskişehir.
Uğurel, I. ve Moralı, S. (2006). Karikatürler ve Matematik Öğretiminde Kullanımı. Milli Eğitim,
170, 32-47.
Uslu, H. (2005). Karikatür Kullanımı Keşke Bütün Derslerde Yaygınlaştırılsa. Hürriyet Gösteri
Sanat Edebiyat Dergisi, 275, 81-82.
Uslu, H. (2007). Eğitimde Karikatür. Bilim ve Aklın Aydınlığında Eğitim, 84 (7), 15-18.
Varış, F. (1978). Eğitim Bilimine Giriş. Ankara Ün. Basımevi.
Yahşi, İ. ve Keleş, H. (2013). Tarih Öğretiminde Gazete Kullanımının Çok Perspektifliğe Etkisi,
Kastamonu Eğitim Dergisi, Cilt:21 No:2, s. 693-710.
Yanpar Şahin, T. ve Yıldırım, S. (1999). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara:
Anı Yayınları.
Yaşar, Ş., Gültekin, M. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Araç-Gereç Kullanımı, (Ed. Cemil
Öztürk), Sosyal Bilgiler Öğretimi- Demokratik Vatandaşlık Eğitimi - Ankara, Pegem Akademi.
Yoltaş, N. (2004). Karikatür ve Mizah.10. Uluslararası Karikatür Festivali. Ankara.
Görsel Materyallerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 103
1982 yılında Çemişgezek de doğan yazar ortaokul ve liseyi Elazığ’da tamamlamıştır. Lisans eğitimini 2000-2004 yılları arasında Gazi Üniversitesi,
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümünden mezun olarak tamamlamıştır. 20062008 yılları arasında Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler
Eğitimi alanında tezli yüksek lisans programını; 2009-2013 yılları arasında Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında “
Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karikatür Kullanımı” adlı doktora tezini hazırlayıp
tamamlayarak mezun olmuştur. Koçoğlu, 2011 yılında Dicle Üniversitesi, Eğitim
Fakültesinde Araştırma Görevlisi olarak 2013 yılında da Yrd. Doç. Dr. Olarak
görev yapmıştır. Yazar 2014 Temmuz ayından itibaren Malatya İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim
Dalı’nda öğretim üyesi olarak başladığı görevini halen devam ettirmektedir. Yazar evli olup, sosyal bilgiler eğitimi üzerine yazılmış birçok ulusal ve uluslararası
makale ve çalışması bulunmaktadır.
1971 yılında Ağrı Merkez Özbaşı Köyü’nde doğan yazar; ilkokulu köyünde, ortaokul ve lise öğrenimini Ağrı’da tamamlamıştır. Lisans eğitimini 19911995 yılları arasında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi, Eğitim Programları
ve Öğretim bölümünde tamamlamıştır. 1995 yılında İnönü Üniversitesi İlahiyat
Fakültesi Felsefe Tarihi ABD’nda araştırma görevlisi olarak göreve başlayan yazar, aynı yıl İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Programları ve
Öğretim Bilim Dalında yüksek lisans öğrenimine başlamış; 1998 yılında “Malatya Merkez İlköğretim Okulları ile Özel İlköğretim Okullarında Din Kültürü
ve Ahlak Bilgisi Dersi Program Uygulamalarında Karşılaşılan Sorunlar” konulu
yüksek lisans tezini tamamlamıştır. 2001-2011 yılları arasında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD’nda araştırma görevlisi
olarak görevini sürdüren AYDEMİR, doktora öğrenimini de 2011 yılında Fırat
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Programları ve Öğretim Bilim
Dalında “İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim Programı Etkinliklerinin
Uygulamadaki Etkililiğinin Değerlendirilmesi” konulu tez çalışmasıyla tamamlamıştır. 2011 yılı itibariyle yardımcı doçent olarak Sınıf Öğretmenliği ABD’na
atanan yazar halen İnönü Üniversitesi’nde bu görevini sürdürmektedir.
08.08.1980 tarihinde Malatya’da doğan yazar, ilk ve ortaöğrenimini
Malatya’da tamamlamıştır. 2010 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı’ndan mezun olmuş, 2011 yılında ise İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde Sosyal Bilgiler Öğretmenliği alanında yüksek lisans eğitimine başlamıştır. Yine 2011 yılında Dicle Üniversitesi
Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü’nde Araştırma Görevlisi olarak
göreve alınmıştır. İnönü Üniversitesi’nde 2013 yılında yüksek lisans öğrenimini
tamamlamış, aynı yıl Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bilim Dalı’nda doktora öğrenimine başlamıştır. EKİCİ, sosyal
bilgiler eğitimi üzerine araştırma ve çalışmalarını sürdürmektedir.
4. BÖLÜM
HARİTALARLA
Niğde Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü
Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü
Özet
Bu çalışmada sosyal bilgiler dersleri için çok önemli olduğu düşünülen harita
kullanımı ve becerisi üzerinde durulmuştur. Çalışmada sırasıyla harita kullanımına genel bir giriş yapılmış, daha sonra ilköğretimde harita becerisi ile buna yönelik
yapılabilecek etkinliklere değinilmiştir. Bu çerçevede sosyal bilgiler öğretiminde
harita ve küre kullanımına ilişkin olarak çeşitli öneriler getirilmiştir.
Sosyal bilgiler öğretim programında harita kullanımına yönelik örnekler yer
almaktadır. Bununla birlikte sosyal bilgiler dersinde öğrencilerin harita okuma ve
kullanma becerilerinin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Öğrencilerin harita kullanım becerilerini geliştirmek amacıyla ilk yapılacak çalışmalar basit düzeyde olmalıdır. Harita kullanımının öğretimine öğrencilerin yakın çevrelerini gösteren
haritalarla başlamak yerinde olacaktır. Bu becerinin gelişiminde yakından uzağa,
basitten karmaşığa, kolaydan zora, bilinenden bilinmeyene gibi öğretim ilkelerinin dikkate alınması gerekmektedir.
Kaynakça
Ayas, C., Miller, S. L., Smith, W. R., & Tyson, C. A. (2010). A general look at the history of
geography education in the United States. International Online Journal of Educational
Sciences, 2(1), 110-132.
Bailey, P., & Fox, P. (1996). “Teaching and learning with maps.” In P. Bailey & P. Fox (Eds.),
Geography teacher’s handbook (pp. 112–122). Sheffield, UK: Geographical Association.
Britt, J., & LaFontaine, G. (2009). Google Earth: A virtual globe for elementary geography. Social
Studies and the Young Learner, 21(4), 20–23.
Buğdaycı, İ., & Bildirici, İ.Ö. (2009). Harita kullanımının coğrafya eğitimindeki önemi, TMMOB
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı,
11-15 Mayıs 2009, Ankara.
Craycraft, K., & Timme, K. (1985). Beginning mapping skills: A unit for study for
kindergarten children. ERIC Digest. Retrieved on 27 July 2014 at http://files.eric.ed.gov/
fulltext/ED275431.pdf.
Demiralp, N. (2009). Haritalarla öğrenme. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(4), 955-973.
Demircioğlu, İ. H., & Akengin, H. (2007). “Zaman ve mekâna ilişkin becerilerin öğretimi”. Hayat Bilgisi ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Ed. Cemil Öztürk). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Doğanay, H., & Sever, R. (2011). Genel ve fiziki coğrafya, Ankara: Pegem Yayıncılık.
Duea, J., McClain, J., Nielsen, L., & Strub, B. (1985). Maps and globes: An instructional unit
for elementary grades. ERIC Digest. Retrieved on 27 July 2014 at http://files.eric.ed.gov/
fulltext/ED292691.pdf.
Dunfee, M. (1970). Elementary school social studies: A guide to current research. Association for
Supervision and Curriculum Development, Washington.
Eaton, G. J. (2008). Towards improving cross-cultural dialogue and learning with maps.
Doctoral dissertation, University of Manitoba. Retrieved on 27 December 2015 at http://www.
collectionscanada.gc.ca/obj/thesescanada/vol2/002/MR41402.PDF.
Girgin, M., Ertürk, M., Sever, R., & Güner, İ. (2001). Coğrafya öğretiminde atlaslar. Doğu Coğrafya Dergisi, 7(6), 45-59.
Gökçe, N. (2015). Social studies in ımproving students’ map skills: Teachers’ opinions.
Educational Sciences: Theory & Practice, 5, 1345-1362.
Gregg, M. (2007). Seven journeys to map symbols: Multiple intelligences applied to map
learning. Journal of Geography, 96, 146-152.
Haas, M. E. (1989). Teaching geography in the elementary school. ERIC Clearinghouse for Social
Studies/Social Science Education Bloomington IN. Retrieved on 26 July 2014 at http://files.
eric.ed.gov/fulltext/ED309133.pdf.
Hawkins, M. L. (1972). Social studies for the elementary school proficiency module 8: Skill
development- maps and globes, ERIC, Retrieved on 27 December 2015 at http://files.eric.
ed.gov/fulltext/ED073984.pdf.
Haritalarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 127
İncekara, S., & Kantürk, G. (2010). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının haritalarla ilgili temel
görüşleri ve harita kullanımına yönelik yaklaşımları. Marmara Coğrafya Dergisi, 21, 240257.
Kaltsounis, T. (1987). Teaching social studies in elementary school. New Jersey: A Division of
Simon and Schuster/ Englewood Cliffs.
Kızılçaoğlu, A. (2007). Harita becerilerine pedagojik bir bakış. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 341-358.
Knapp, C. E., Swan, M., Vogl, S., & Vogl, R. (1986). Using the outdoors to teach social
studies: Grades 3-10. ERIC Digest. Retrieved on 27 July 2014 at http://files.eric.ed.gov/fulltext/ED269192.pdf.
Kraak, M.J., & Ormeling, F.J. (1996). Cartography: Visualization of spatial data. London:
Longman.
Levine, M., Jankovic, I., & Palij, M. (1982). Principles of spatial problem solving. Journal of
Experimental Psychology: General, 111, 157-175.
MEB (Milli Eğitim Bakanlığı) (2005). Sosyal bilgiler öğretim programı. Milli Eğitim Bakanlığı,
Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Moffatt, M. P. (1957). Sosyal bilgiler öğretimi, (Çev. Oran, N.) İstanbul: Maarif Kitabevi.
Obenchain, K. M., & Morris, R. V. (2014). 50 Social Studies Strategies for K-8 Classrooms.
Pearson Higher Ed.
Parker, W. C., & Jarolimek, J. (1997). Social studies in elementary education. New Jersey: Simon
& Schuster Company.
Rossano, M. J., & Morrison, T. T. (1996). Learning from maps: General processes and
map-structure influences. Cognition and Instruction, 14(1), 109-137.
Schoenfeldt, M. (2001). Geographic literacy and young learners. The Educational Forum, 66(1),
26-31.
Schofield, N. J., & Kirby, J. R. (1994). Position location on topographical maps: Effective of task
factors training and strategies. Cognition and Instruction, 12, 35-60.
Seefeldt, C. (2001). Social studies for the preschool/ primary child. Merrill Prentice Hall, New
Jersey.
Sönmez, Ö. F., & Aksoy, B. (2013). Cumhuriyetten günümüze ilköğretim programlarında harita
becerileri. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 17(1), 269–288.
Stoltman, J. P. (1990). Geography education for citizenship. Boulder, CO: Social Science
Education Consortium.
Sunal , C. S., & Haas, M. E. (2002). Social studies in elementary social studies. New Jersey: Simon
& Schuster Company Englewood Cliffs.
Şimşek, A. (2003). Tarih öğretiminde görsel materyallerin kullanımı. Kırşehir Eğitim Fakültesi
Dergisi, 4(1), 143- 157.
Thorndyke, P. W., & Stasz, C. (1979). Training procedures for map learning. Rand Corporation,
Washington.
Thorndyke, P. W., & Hayes-Roth, B. (1982). Differences in spitial knowledge acquired from
maps and navigation. Cognitive Psychology, 14, 560-589.
Verdi, M. P., & Kulhavy, R. W. (2002). Learning with maps and texts: An overview. Educational
Psychicology Review, 14(1): 27-46.
Welton, A. D., & Mallan, J. T. (1999). Children and their world. strategies for teaching. H. Mifflin
Company, USA.
Zarillo, J. J. (2000). Teaching elementary social studies. Prentice-Hall. New Jersey.
Haritalarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 129
Prof. Dr. Ramazan SEVER, 1968 Malatya doğumlu olup, ilk ve orta öğrenimini
Malatya ve Muğla’da, yükseköğrenimini ise, Erzurum Atatürk Üniversitesi Kazım
Karabekir Eğitim Fakültesi Coğrafya Bölümünde tamamlamıştır. Yazar, 1996 yılında Aşkale Yöresi’nin Fiziki Coğrafya Etüdü adlı çalışmasıyla master, 2001 yılında da Berta (Okçular) Çayı Havzası’nın Fiziki Coğrafyası adlı çalışmasıyla doktora
öğrenimini tamamlar ve aynı yıl yardımcı doçentlik kadrosuna atanır. SEVER,
2006 yılında Doçent, 2011 yılında da profesörlük unvanını almıştır. Hâlen Giresun Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalında öğretim üyesi olarak görevini sürdürmektedir. Coğrafya ve coğrafya
eğitimi alanı ile ilgili yayımlanmış kitabı ve birçok akademik çalışması bulunan
yazarın, başlıca araştırma konuları arasında; çevre, çevre eğitimi, barajlar ve HES
ler ile öğretim teknolojileri ve materyal tasarımı konuları yer alır.
1979 yılında Kayseri’de doğdu. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Fakültesi,
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümünden 2000 yılında mezun oldu. 2004 yılında
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalında yüksek lisans eğitimini, 2009 yılında da Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim
Dalında doktorasını tamamladı. Öğretmenliğe 2000 yılında atanan Yalçınkaya,
10 yıl çeşitli ilköğretim okullarında sosyal bilgiler öğretmenliği yaptı. 2011 yılında
Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sınıf Öğretmenliği Anabilim Dalına yardımcı doçent doktor olarak başladı ve 2014’te doçent unvanı aldı.
2013 Temmuz ve Ağustos aylarında Japonya Hiroşima Üniversitesi Eğitim Fakültesinde misafir öğretim üyesi olarak bulundu. İlköğretim, sosyal bilgiler, öğretmen
yetiştirme, sosyal bilgiler öğretim yöntem ve teknikleri, alternatif ölçme ve değerlendirme alanlarında ulusal ve uluslar arası yayınlar yaptı. Halen Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında
doçent doktor olarak görev yapmaktadır. Kitabımızın editörü ve yazarıdır. Evli ve
iki çocuk babasıdır.
5. BÖLÜM
KÜLTÜREL DEĞERLERLE
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bölümü
Özet
Sosyal bilgiler dersi, ilkokul ve ortaokulda ele aldığı konular bakımından çeşitlilik sunan bir çalışma alanıdır. Bundan dolayı, sosyal bilgiler çalışma alanına
yönelik olarak içeriğin oluşturulmasında birçok disiplinden yararlanılmaktadır.
Bu disiplinlerden her birinin içerik olarak sosyal bilgiler çalışma alanına katkı
sunması, bu çalışma alanına tematik bakımdan ve öğrencilere aktarılacak kazanımların yer aldığı öğrenme alanlarının farklılaşması açısından katkı sağladığını
söyleyebiliriz. Bu öğrenme alanları tek tek irdelendiğinde, bu alanlarının tamamının birbirinden farklı özgün değerler içerdiğini görmekteyiz. Sosyal bilgiler dersi
Kaynakça
Aslanapa, O. (2002). İlk Müslüman Türk devletlerinde kültür ve sanat. H. C. Güzel, K. Çiçek ve
S. Koca (Ed.). Türkler: Orta Çağ, C.6 (9-45). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Erişim adresi:
http://www.bilinmeyenturktarihi.com/pdf/turkler-cilt-06.pdf Erişim tarihi: 13.01.2016
Ata, B. (2006). Sosyal bilgiler öğretim programı. C. Öztürk (Ed.). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler
öğretimi: yapılandırmacı bir yaklaşım (71-83). Ankara: Pegem A Yayıncılık
Aydın, C. ve Tuncer, O. (1991). Annenin ev dışında çalışmasının çocuk gelişim ve davranışına
etkisi. B. Dikeçligil ve A. Çiğdem (Der). Aile yazıları 3: birey, kişilik ve toplum (95-102).
Ankara: Aile Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları
Aydın, M. Z. (2010). Okulda Değerler Eğitimi, Eğitime Bakış. 6 (18), 16-19.
Balcı, F. A. ve Yanpar Yelken, T. (2010). İlköğretim Öğretmenlerinin “Değer” Kavramına
Yükledikleri Anlamlar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 81-90.
Clark Wissler (1983). Influences on the Development of Anthropology in the United States.
American Anthropologist, Volume 85, Issue 4. DOI: 10. 1525/aa.1983.85.4.02a00040
Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel eğitim sosyolojisi. İstanbul: Alfa.
Dilmaç, B., Deniz, M., ve Deniz, M. E. (2009). Üniversite öğrencilerinin öz-anlayışları ile değer
tercihlerinin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 7 (18), 9-24.
Doğan, M. S., Özyurt,S. ve Boztoprak, G. (2009). Sosyoloji çarşısı. İstanbul: e yazı.
Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi,
1 (4), 55-72.
Erkal, M. E. (2006). Sosyoloji. İstanbul: Der Yayınları.
Gebze’de 10 bin tavuk itlaf edildi (14 Mayıs 2015). http://www.hurriyet.com.tr/gebze-de-10bin-tavuk-itlaf-edildi-28995738
Giddens, A. (2000). Elimizden kaçıp giden dünya. İstanbul: Alfa Yayınları,
Giddens, A. (2001). Sosyoloji: eleştirel bir giriş (Ü. Yıldız, Çev.). Ankara: Phoenix Yayınevi
Gökalp, Z. (1966). Türkçülüğün esasları. İstanbul: Varlık Yayınları
İçli, G. (2005). Sosyolojiye giriş. Ankara: Anı Yayıncılık
İstanbul’da ‘kuş gribi’ önlemleri (23 Temmuz 2015). http://www.iha.com.tr/haber-istanbuldakus-gribi-onlemleri-481494/
Kaplan, M. (1987). Türk milletinin kültürel değerleri. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları
Karaaziz, M. ve Erdem Atak, İ. (2013). Narsisizm ve narsisizmle ilgili araştırmalar üzerine bir
gözden geçirme. Nesne, 1 (2), 44-59. Erişim adresi: http://www.nesnedergisi.com/makale/
pdf/1377697916.pdf Erişim tarihi: 13.01.2015
Karpuz, Haşim (2002). İslam öncesi Türk sanatının İslami döneme etkisi. H. C. Güzel, K. Çiçek
ve S. Koca (Ed.). Türkler: Orta Çağ, C.6 (46-53). Ankara: Yeni Türkiye Yayınları. Erişim adresi: http://www.bilinmeyenturktarihi.com/pdf/turkler-cilt-06.pdf Erişim tarihi: 13.01.2016
Kastamonu’da kuş gribi virüsü tespit edildi (30 Nisan 2015). http://www.ntv.com.tr/saglik/
kastamonuda-kus-gribi-virusu-tespit-edildi,yHsGosButkWi0zgwRGiP4Q
Koçoğlu, E.(2014). Sosyal bilgiler dersi kazanımlarının kültürel yaşam üzerindeki etkilerine ilişkin öğretmen algıları. Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi, 4(2), 191-205.
Kültürel Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 149
Kongar, E. (1991). Türkiye’de aile: yapısı, evrimi ve bürokratik örgütlerle ilişkileri. B. Dikeçligil
ve A. Çiğdem (Der). Aile yazıları 2: kültürel değerler ve sosyal değişme (63-91). Ankara: Aile
Araştırma Kurumu Başkanlığı Yayınları
Kuş Gribi (15 Mayıs 2015). http://www.sabah.com.tr/gundem/2015/05/15/muezzinoglundanflas-kus-gribi-aciklamasi
Mahiroğulları, A. (2005). Küreselleşmenin kültürel değerler üzerine etkisi. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1276-1288.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4-5 Sınıf Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara
Mentiş, T. A. (2004). “Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Eğitimi Program Standartlarının Belirlenmesi”. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37/1, 28-54.
Milli Eğitim Bakanlığı (1980). Milli eğitim temel kanunu. Ankara: Milli Eğitim Basımevi
Milli Eğitim Bakanlığı (2005). Sosyal bilgiler öğretim programı 6-7. http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx?islem=1&kno=39 adresinden erişildi.
National Council for the Social Studies (1994). Curriculum Standards for Social Studies.
Washington DC.
Özdemir, S. M. (2009). Sosyal bilgiler öğretimi programı ve değerlendirilmesi. M. Safran (Ed.).
Sosyal bilgiler öğretimi (17-46). Ankara: Pegem Akademi
Öztürk, C. ve Otluoğlu, R. (2011). Sosyal bilgiler öğretiminde edebî ürünler ve yazılı materyaller.
Ankara: Pegem Akademi
Sever, R. (2015). Sosyal Bilgiler Mekânsal Öğrenme Ortamları ile ilgili temel Kavramlar. Sosyal
Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları, (Ediörler: Sever, R., Koçoğlu, E.) Sayfa:1-15.Pegem Akademi. Ankara.
Sever, R., Başcı, Z., (2013). Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Değer Eğitiminin Öğretmen
Görüşlerine Göre İncelenmesi: Erzurum Örneği. XII. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Sempozyomu (23-25 Mayıs 2013) Bildiri Özetleri, Adnan Menderes Üniv. Aydın.
Sever, R., Mazman, F., (2013). Sosyal Bilgiler Değer Eğitiminde Estetik Değer, Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi Sempozyumu Aksaray Üniversitesi Eğitim Fakültesi ile Sosyal Bilgiler
Eğitimcileri Birliğinin (SBEB) (26-28 Nisan 2013), Aksaray.
Schwartz, S. H.(1999). “A Theory of Cultural Values and Some Implications for Work”, Applied
Psychology: An International Review, 48 (1), 23–47.
Tunç Yaşar, F. (2013). Osmanlı’dan cumhuriyete geçiş sürecinde âdâb-ı muâşeret. Toplumsal
Tarih, 231, 51-59.
Türk Dil Kurumu, Güncel Türkçe Sözlük, 09.01.2016 tarihinde, http://tdk.gov.tr/index.
php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.56910b37b620a0.34746783 adresinden erişilmiştir.
Türkiye’de kuş gribi. http://www.kusgribi.gov.tr/TR/Genel/BelgeGoster.aspx?F6E10F8892433C
FFAAF6AA849816B2EF3F93D97214554F97
Yüksel, A. T. (2001). İlk Müslüman Türk Devletlerinin siyasi, kültürel ve medeniyet tarihi üzerine. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 11, 67-99. Erişimadresi:http://
dergipark.ulakbim.gov.tr/neuifd/article/view/5000125614/5000115414
Erişim
Tarihi:12.01.2016
1982 yılında Çemişgezek de doğan yazar ortaokul ve liseyi Elazığ’da tamamlamıştır. Lisans eğitimini 2000-2004 yılları arasında Gazi Üniversitesi, Sosyal
Bilgiler Öğretmenliği Bölümünden mezun olarak tamamlayıp, 2006-2008 yılları
arasında Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında tezli yüksek lisans programını; 2009-2013 yılları arasında Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında “Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karikatür Kullanımı” adlı doktora tezini hazırlayıp tamamlayarak
mezun olmuştur. Koçoğlu, 2011 yılında Dicle Üniversitesi, Eğitim Fakültesinde
Araştırma Görevlisi olarak 2013 yılında da Yrd. Doç. Dr. Olarak görev yapmıştır.
Yazar 2014 Temmuz ayından itibaren Malatya İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalı’nda öğretim
üyesi olarak başladığı görevini halen devam ettirmektedir. Yazar evli olup, sosyal
bilgiler eğitimi üzerine yazılmış birçok ulusal ve uluslararası makale ve çalışması
bulunmaktadır.
1978 yılında Antalya’da doğan yazar, ortaokul ve liseyi açık öğretimden tamamlamıştır. 2005 yılında girdiği Burdur Eğitim Fakültesinden 2009 yılında
bölüm birincisi olarak mezun olmuştur. 2009-2010 akademik yılında Marmara
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi tezli yüksek lisans
programına giren yazar, aynı yıl içinde Kadıköy İnönü İlköğretim okulunda sosyal bilgiler öğretmeni olarak göreve başlamıştır. 2010 yılı yazında YÖK tarafından açılan Öğretim Üyesi Yetiştirme Programı (ÖYP) kapsamında mezun olduğu
fakülteye araştırma görevlisi olarak ataması yapılan yazar, bu atama kapsamında
2010-2011 akademik yılında İstanbul Teknik Üniversitesine dil eğitimi amacıyla
görevlendirilmiştir. Bu süreçte İngilizce eğitimi almış, aynı zamanda alanıyla ilgili
bir takım atölye çalışmalarına da katılmış ve bu nedenle yüksek lisans eğitimini
dondurmuştur. 2011-2012 akademik yılında Marmara Üniversitesine görevlendirilen yazar, ÖYP kapsamında yüksek lisansa yeniden başlamış, 2013 yılında “
sosyal bilgiler dersiyle bütünleştirilmiş aile katılımlı karakter eğitimi programının
geliştirilmesi” başlıklı teziyle uzmanlığını almıştır. 2013-2014 akademik yılında
Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi doktora
programına giren yazar, doktora eğitimine devam etmektedir. Karakter eğitimi,
değerler eğitimi, sosyal bilgiler eğitimi, ders kitabı inceleme, ölçek geliştirme,
program geliştirme gibi konularla ilgilenen yazarın bu konularla ilgili ulusal ve
uluslararası çalışmaları bulunmaktadır.
Kültürel Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 151
1987 yılında Malatya’da doğan yazar ilköğretimi ve liseyi aynı ilde tamamlamıştır. İnönü Üniversitesi sınıf öğretmenliği lisans bölümünden 2009 yılında mezun olmuştur. 2010 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim
Yönetimi ve Denetimi yüksek lisans programına başlamış, aynı programdan 2012
yılında mezun olmuştur. 2012 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Yönetimi ve Denetimi doktora programına başlamış ve aynı programda
doktora eğitimini sürdürmektedir. Yazar 2013 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim
Fakültesinde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamış ve bu görevine halen
devam etmektedir.
6. BÖLÜM
GÜNCEL OLAYLARLA SOSYAL
Gaziantep Üniversitesi, Nizip Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD
Özet
Yaşadığımız dünya sürekli bir değişim ve dönüşümün içerisindedir. Bu değişim ve dönüşüme birer birey olarak kayıtsız kalmamız mümkün değildir. Bize
düşen, değişimin olabileceğini kabul ederek ona hazırlıklı olmaktır. Özellikle okulun ilk yılları başta olmak üzere programlar ve dersler kanalıyla bizlere bu konuda
bilgiler verilmeye çalışılır. Hiç kuşku yok ki bireyi, sahip olduğu kapsamlı içerikten
dolayı değişimden ve dönüşümden hareketle hayata en iyi hazırlayacak çalışma
alanlarından biri de sosyal bilgilerdir. Sosyal bilgiler öğretmenlerinin, öğrencileri
güncel olaylar ve örnekler üzerinden değişim ve gelişmeden kaynaklı olası tahribatın önüne geçerek hayata hazırlaması beklenmektedir. Bunun için öncelikli
olarak sosyal bilgiler öğretmenlerinin bu konuda bilgi ve birikim sahibi olmaları
gerekir. Öğretmenler belli bir birikime sahip olduktan sonra öğrencilere rehberlik
edebilirler.
Güncel Olaylarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 171
Kaynakça
Arın, D. (2006). Sosyal Bilgiler Derslerinde Güncel Olayların Kullanımının Öğrenci Başarısına
ve hatırda Tutma Düzeyine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Anadolu
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Eskişehir
Barth J. ve Demirtaş, A. (1997). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretimi, YÖK/DÜNYA BANKASI,
Millî Eğitimi Geliştirme Projesi Hizmet Öncesi Öğretmen Eğitimi.
Binbaşıoğlu, C. (2004). Eğitimde Günlük Olaylar ve Öğretimi, Çağdaş Eğitim Dergisi. Aralık-2004
Erden, M. (Tarihsiz). Sosyal Bilgiler Öğretimi, Alkım Yayıncılık, Ankara
Chapın, J. R., Messick, R. G. (1999). Elementary Social Studies: a Practical Guide. (Fourth
Edition). New York, Longman.
Demirkaya Gedik, H. (2008). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Güncel Olaylar, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
Haas, M. E. - Laughlin, M. A. (2000). Teaching Current Events: Its Status in social Studies Today,
ED 440899.
Ediger, M. (2001). Reading Current Events Items. Eric. ed. gov/ ERIC Web Portal/record
Detailaccno=ED458551 - 20k - adresinden 16.01.2016 tarihinde alınmıştır
Jarolimek, J. (1967). Social Studies in Elementary Education. 3. Baskı (New York: The
Macmillan Company).
Lawrence, H. H. (1938). Methods of Teaching Current Events, Social Studies, C. 29, S. 6.
Middletown, Ohio. Copyright (c) 2002. Heldref Publications.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu, (Taslak Basım), Ankara.
Moffat, M. P. (1957). Sosyal Bilgiler Öğretimi, New Jersey Montclair, New Jersey, Devlet Öğretmen Koleji, Çev: Nesrin Oran, İstanbul.
Parker, W. C. (2001). Social Studies in Elementary Education, Eleventh Edition, New Jersey,
Ohio.
Smıth, D. O. (1963). Current Events in The Intermediate Grades of a Modern Elementary
School, (MS Thesis, Kean University). New Jersey.
Otto, H. J. (1957). Social Education in Elementary School.
Ungerman, J. M. (1961). A Pilot Study for the Teaching of Current Events to Sixth Graders
in South Plainfield , New Jersey. An Enrichment of Teaching Aids to Meet an Expanding
School Population. (MS Thesis, Newark State College) New Jersey.
Yazar, 25.03.1972 tarihinde Elazığ İli Baskil İlçesi Bilal Uşağı Köyünde doğmuştur. İlkokulu kendi köyünde, ortaokulu Nevşehir Hacıbektaş lisesi orta kısmında, liseyi Malatya Fatih Lisesinde tamamlamıştır. 1995 yılında KTÜ Coğrafya
Öğretmenliği bölümünden mezun olmuştur. Aynı yıl Şanlıurfa İli, Ceylanpınar İlçesi Maden Köyüne sınıf öğretmeni olarak atanan yazar, iki yıl burada sınıf öğretmeni olarak çalışmıştır. 1997 yılında KTÜ’de yüksek lisansa başlamış olan yazar,
2000 yılında bilim uzmanı unvanını alarak aynı üniversiteden mezun olmuştur.
2000 yılında Gaziantep Üniversitesi Kilis Muallim Rıfat Eğitim Fakültesine Araştırma görevlisi olarak atanan yazar, 2003 yılında 35.madde kapsamında doktora
yapmak üzere Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsüne görevlendirilmiştir.
2007 yılında “Coğrafi Bilgi Sistemlerinin Sosyal Bilgilerde Kullanımının Öğrencilerin Başarısına ve Derse Karşı Tutumuna Etkisi” isimli tezini tamamlayarak doktor unvanını almıştır. 2008 Yılında Kilis 7 Aralık Üniversitesi Muallim Rıfat Eğitim
Fakültesi İlköğretim Bölümüne Yardımcı Doçent olarak atanmıştır. 2013 yılında
Gaziantep Üniversitesi Nizip Eğitim Fakültesinde göreve başlamıştır. 2014 yılında
doçent unvanını olarak, aynı fakültede çalışmalarına devam etmektedir. Ulusal ve
uluslararası alanda yayınlanmış makaleleri bulunan yazar, evli ve iki çocuk babasıdır.
7. BÖLÜM
EĞİTSEL OYUNLARLA
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi
Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD.
Özet
Oyun, çocuğun en önemli işidir. Çocuk oyun oynayarak hayatı tanımakta, bilgi, beceri ve deneyim kazanmaktadır. Oyunlar yaşa, zamana, ortama göre
doğru olarak hazırlandığında birey üzerinde kazandırılması amaçlanan bilgi ve
becerileri kazandırma konusunda büyük başarı elde edilebilir. Bu nedenle eğitim-öğretim ortamlarında bir öğretim materyali olarak kullanılan oyun, ders
ortamında dersin daha eğlenceli hale getirilmesi, derse başlanmadan önce güdülemenin sağlanması, ders sonunda elde edilen bilgilerin pekiştirilmesi gibi amaçlarla kullanılmaktadır. Bireyde analiz-sentez gibi düşünsel faaliyetlerin gelişmesi, sosyalleşmenin sağlanması, kurallara uyarak sistemli ve amaçlı düşünmelerin
gerçekleştirilmesi gibi faydaları olan eğitsel oyunların; sosyal bilgiler gibi soyut
konuların da yoğun olduğu bir derste kullanılması, hem öğrencilerin derse karşı
olan ilgisini artırmada hem de akademik başarılarının yükseltilmesinde etkili
sonuçlar alınmasını sağlayabileceği düşünülmektedir.
Eğı ̇tsel Oyunlarla Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi 195
Kaynakça
Akandere, M. (2003). Eğitici Okul Oyunlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Akkuş, Z., & Aslan, H. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Oyunlarla Kavram Öğretimi.
International Journal Social Science Research, 2(2), 61-77.
Akkuş, Z., Aslan, H., & Mindivanlı, E. (2013). Divanu Lugati’t -Türk’teYer Alan “Münğüz Münğüz” Oyununun Sosyal Bilgiler Öğretimine Uyarlanması: Örnek Bir Uygulama. Türkiyat
Araştırmaları Dergisi(33), 189-205.
Altınbulak, D., Emir, S., & Avcı, C. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Eğitsel Oyunların Erişiye ve Kalıcılığa Etkisi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi(2), 35-51.
Aydın, M., & Akyol Gürler, Ş. (2014). Okulda Değerler Eğitimi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bakar, A., Tüzün, H., & Çağıltay, K. (2008). Öğrencilerin EĞitsel Bilgisayar Oyunu Kullanımına
İlişkin Görüşleri: Sosyal Bilgiler Dersi Örneği. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(35), 27-37.
Çoban, B. (2006). Ortaöğretimde ve Üniversitelerde Eğitsel Oyunlar. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Engin, O., Seven, M., & Turhan, V. (2004). Oyunların Öğrenmedeki Yeri ve Önemi. Atatürk
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(2), 109-120.
Fulford, J., Hutchings, M., Ross, A., & Schmitz, H. (2001). İlköğretimde Drama. (L. Küçükahmet, H. Borçbakan, & S. Karamanoğlu, Çev.) Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Genç, S. (2014). Sanat Eğitiminde Eğitsel Oyunların Önemi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 3(1), 380-392.
Gülsoy, T., & Uçgun, D. (2013). 6. Sınıf Öğrencilerinin Kelime Hazinesinin Geliştirilmesinde
Eğitsel Oyunların Etkisinin İncelenmesi. Turkish Studies, 8(13), 943-952.
Gülüm, K., & Torun, F. (2009). Oyun ve Etkinliklerle Coğrafya Öğretimi. Ankara: Anı Yayıncılık.
Kaya, S., & Elgün, A. (2015). Eğitsel Oyunlar ile Desteklenmiş Fen Öğretiminin İlkokul Öğrencilerinin Akademik Başarısına Etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
Koçyiğit, S., Tuğluk, M., & Kök, M. (2007). Çocuğun Gelişim Sürecinde Eğitsel Bir Etkinlik
Olarak Oyun. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi(16), 324-342.
Korkusuz, M., & Karamete, A. (2013). Eğitsel Oyun Geliştirme Modelleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 7(2), 78-109.
MEB. (2009). MEGEP Çocuk Gelişimi ve Eğitimi. Ankara: MEB.
Onay, C. (2007). İlköğretim Okulları İçin 100 Eğitsel Oyun. İstanbul: Morpa.
Ormanlıoğlu, M. U. (2013). Niçin Oyun? İstanbul: İdeal Kültür Yayıncılık.
Poyraz, H. (2011). Okul Öncesinde Oyun ve Oyun Örnekleri. Ankara: Anı Yayıncılık.
Pehlivan, H. (2005). Oyun ve Öğrenme. Ankara: Anı yayıncılık
Sezginsoy Şeker, B., & Gür Şahin, G. (2012). Sample Game Applications in Social Studies
Teaching. Procedia-Social and Behavioral Sciences(46), 1679-1683.
Tok, T. N. (2013). Etkili Öğretim İçin Yöntem ve Teknikler. A. Doğanay içinde, Öğretim İlke ve
Yöntemleri (s. 162-230). Ankara: Pegem Akademi.
Tortop, Y., & Ocak, Y. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Eğitsel Oyun Uygulamalarına Yönelik Görüşlerinin İncelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 1(1).
Tüzün, H. (2006). Eğitsel Bilgisayar Oyunları ve Bir Örnek: Quest Atlantis. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(30), 220-229.
Uğurel, I., & Moralı, S. (2008). Matematik ve Oyun Etkileşimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi,
28(3), 75-98.
Yeşilkaya, İ. (2013). 7.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersi “Zaman İçinde Bilim” Ünitesinin Eğitsel Oyun
Yöntemi İle Öğretimi, Malatya: İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Eğı ̇tsel Oyunlarla Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi 197
1983 yılında Erzurum’un Pasinler ilçesinde doğan Mindivanlı, ilkokulu
köyünde okuduktan sonra ortaokul ve lise öğrenimini Erzurum’da tamamlamıştır. 2001-2005 yılları arasında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümünde lisans eğitimini almıştır.
2008 yılında yüksek lisansını aynı bölümde tamamlayan yazar, 2016 yılında Atatürk Üniversitesi Eğitim bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı’nda “Köy
Enstitülerinde Eğitim Anlayışı ve Tarih ve Yurttaşlık Bilgisi Öğretimi” başlıklı
doktora tezini tamamlayarak mezun olmuştur. 2006 yılı aralık ayından itibaren
Atatürk üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgilier Eğitim
Anabilim Dalı’nda araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlayan yazar, halen bu
görevini sürdürmektedir. Yazar evli olup, sosyal bilgiler eğitimi alanında çalışmalarını sürdürmektedir.
Ali Sinan Bilgili, 01.02.1964 tarihinde Erzurum’un Oltu İlçesi’nde doğdu.
İlk, orta ve lise tahsilini Erzurum’da yaptı. 1981 yılında kaydolduğu Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nden 1985 yılında lisans eğitimini
tamamlayarak mezun oldu. 1986 yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir
Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi anabilim dalına araştırma görevlisi olarak atandı.
1987 yılında Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü’nde yüksek lisansını, 1995 yılında yine aynı üniversitenin Türkiyat Enstitüsü’nde Prof. Dr. Mustafa Çetin Varlık danışmanlığında hazırladığı “XVI. Yüzyılda Tarsus Sancağı ve
Tarsus Türkmenleri” başlıklı teziyle doktora eğitimini tamamladı. 1995 yılında
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölümü
yardımcı doçentlik kadrosuna atandı. Yardımcı doçentlik kadrosu 1998’de İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi anabilim dalına aktarıldı. 2005 yılında
yine aynı anabilim dalında doçentlik, 2010 yılında profesörlük kadrosuna atandı.
Halen aynı anabilim dalında çalışmaktadır.
8. BÖLÜM
HİKÂYELERLE
Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD
Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği ABD
Özet
Son yıllarda sosyal bilgiler eğitimi konusundaki tartışmaların başında alternatif yöntem-teknikler ve materyaller yer almaktadır. Önemli görülen bu başlıklardan birisi ise edebi ürün kategorisinde yer alan hikâyelerin sosyal bilgiler
dersinde kullanımıdır. Yapılan araştırmalar hikâyelerin öğretmenler tarafından en
fazla kullanılan edebi tür olduğunu göstermektedir. Sosyal bilgiler dersinde hikâye
kullanımının, öğrencilerde bilişsel, duyuşsal ve psikomotor alan gelişimlerine katkı sağladığı ve öğrenmeye yönelik olarak öğrencilerde artı bir motivasyon oluşturduğu söylenebilir. Hikâyelerin sosyal bilgiler dersindeki kullanımı akademik ve
pedagojik birtakım kriterlerin sağlanması neticesinde başarıya ulaşabilir. Bu kriterler; hikâyenin öğretim programına ve öğrenci seviyesine uygunluğunun yanı
sıra kendi yapısal bütünlüğü olarak belirtilmiştir. Öğretmenlerin mesleki açıdan
derslerde hikâye kullanımı sağlayacak yeterlikte olmaları da önemli hususlardan
Hı ̇kâyelerle Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi 221
Kaynakça
Açıkgöz, K. Ü. (2009). Aktif öğrenme. İzmir: Biliş Yayıncılık.
Akkuş, Z. (2006). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Destanların Kullanımı. Atatürk Üniversitesi
Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi(KKEFD), 14, 31-48
Akkuş, Z. (2007). Tarih öğretiminde edebi ürünlerin kullanımının öğrenci başarısına etkisi,
Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Altıkulaç, A., & Uslu, S. (2014). Teaching Values Through The Moral Dilemma Approach in
Social Studies Course. Journal of Theoretical Educational Science, 7(3), 383-407.
Altun, A. & Ata, B. (2008). Türkiye’de Sosyal Bilgiler Eğitim Anabilim Dalındaki Akademisyenlerin ve Öğretmen Adaylarının Başvuru Kitapları Üzerine Düşünceleri. Sosyal Bilimler
Enstitüsü Dergisi, 2, 27-45.
Aydın, M. Z. (2008). Okulda Ahlak Eğitimi ve Ahlak Öğretiminde Örnek Olay İncelemesi Yöntemi (3. baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Bilen, M. (2002). Plandan Uygulamaya Öğretim. Ankara.
Celep C. (2002), Sınıf Yönetimi ve Disiplini, Ankara: Anı Yayıncılık.
Civaroğlu, Ö. (2000).Çocuk Edebiyatı, (4. Baskı). İstanbul: Esin Yayınları.
Çençen, N. (2010). 11. Sınıf Türkiye Cumhuriyeti İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde Tarih Öğretmenlerinin Edebî Ürün Kullanımına İlişkin Görüşleri. Gazi Üniversitesi Eğitim
Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Çengelci, T. (2013). Sosyal Bilgiler Dersinde Yararlanılan Toplumsal ve Kültürel Kaynakların
Belirlenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 12(43): 219-236.
Demir, B. S., ve Akengin, H. (2011). Hikayelerle Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Demirel, Ö. (2009). Öğretim ilke ve yöntemleri öğretme sanatı. Ankara: Pegem Akademi.
Demircioğlu, H. İ. (2014).Tarih öğretiminde öğrenci merkezli yaklaşımlar, (4. Baskı). Ankara:
Anı Yayıncılık.
Güven, M. (2011).Öğrenme-Öğretme Süreci, Öğretim İlke ve Yöntemleri, Edt. Bilal Duman,
Ankara: Anı Yaıncılık.
Gözütok, F. D. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Ekinoks Yayıncılık.
Gowan, M.T. & Guzetti, B. (2003). Edebiyat Temelli Sosyal Bilgiler Öğretimi. (Çev. Doğanay,
A.). Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(11): 35-44.
Gowan, M.T. & Guzzetti, B. (1991). Promoting Social Studies Understanding Through
Literature-Based Instruction. Social Studies, 82(1): 16-22.
Gülüm, K. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler dersinde göç konusunun işlenişinde halk türkülerinin kullanılması (örnek bir çalışma), Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (26), 112-127.
İnan, S. (2014). Sosyal Bilgiler Eğitimi: Nedir, Ne Zaman ve Neden?, (Edt. Süleyman İnan),
Sosyal Bilgiler Öğretimine Giriş, Anı Yayıncılık, Ankara.
Kaya, E. & Ekici, M. (2015). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Gezi Yazılarından Yararlanma: Gülten
Dayıoğlu’nun Gezi Yazıları Örneği. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(1): 87-114.
Kaymakçı, S. (2013). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Sözlü Ve Yazılı Edebî Türlerin Kullanım
Durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.
Kaymakçı, S. (24-26 Mayıs 2012). İlköğretim 4. Ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Edebî
Ürünlerin Kullanımına Bir Bakış. 11. Ulusal Sınıf Öğretmenliği Eğitimi Sempozyumu’nda
Sunulmuş Bildiri, Rize.
Köksal, H. (2010). Tarih Öğretiminde Epik Şiirlerin Kullanılması. M. Safran, (Edt.), Tarih Nasıl
Öğretilir? içinde (252-258). İstanbul: Yeni İnsan Yayınevi.
Küçükahmet, L. (1997). Eğitim Programları ve Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi Programı, Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
Michaelis, J.U. & Garcia, S. (1996). Social Studies For Children: A Guide To Basic Instruction
(11th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Mindivanlı, E., Küçük, B., & Aktaş, E.(2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Değerlerin Aktarımında
Atasözleri Ve Deyimlerin Kullanımı. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 1(3). 93-101.
Mutluay, R. (1977). 100 Soruda Edebiyat Bilgileri, İstanbul, Gerçek Yayınevi.
Oruç, Ş. (2009). Sosyal Bilgiler 6. Sınıf Ders Kitaplarında Edebi Ürünler. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2): 9-24.
Öztürk, C. & Otluoğlu, R. (2011). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Materyaller, 4. Baskı, Ankara, Pegema Yayıncılık.
Sandmann, A.L. & Ahern, J.F. (2002). Linking literature with life: The NCSS Standards and
children’s literature for the middle grades. Silver Springs, MA: National Council for the
Social Studies.
Silss-Briegel, T. & Camp, D. (2001). Using Literature to Explore Social Issues. Clearing House;
74 (5): 280-284.
Sönmez, V. (2008). Öğretim İlke ve Yöntemleri, Ankara: Anı Yayıncılık.
Şimşek, A. (2000). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretiminde hikaye anlatım yönteminin
(storytelling) kullanımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi, Sosyal
Bilimler Enstitüsü.
Şimşek, A. (2012). Sosyal Bilgiler Dersinde Bir Öğretim Materyali Olarak Edebi Ürünler, Mustafa SAFRAN (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (389-412). Ankara, Pegem Yayıncılık.
Tan, Ş. , Kayabaşı, Y. Ve Erdoğan, A. (2002). Öğretim Planlama ve Değerlendirme. Ankara: Anı
Yayıncılık.
Taşdemir, M. (2007). Öğretim İlke ve Yöntemleri. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Tekgöz, M. (2005). “İlköğretim 7. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Edebiyat Temelli Öğretim Yönteminin Öğrencilerin Akademik Başarısına ve Kalıcılığına Etkisi”, Çukurova Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Yanpar-Şahin, T. (2004). Sosyal bilgiler dersinde oluşturmacı yaklaşım sonucunda ortaya çıkan
öğrenen çalışmalarının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Malatya:
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
Yılmaz, A ve Yiğit, E.Ö.(2009). İlköğretim öğrencilerinin değerlere yönelik farkındalık düzeylerinin belirlenmesinde öykülerden yararlanma: misafirperverlik değeri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 30, 189-203.
Hı ̇kâyelerle Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi 223
Yrd. Doç. Dr. İhsan ÜNLÜ, 1983 Gaziantep doğumlu olup, ilk ve ortaöğrenimini Gaziantep de, yükseköğrenimini ise Ankara Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim
Fakültesinde tamamlamıştır. Yazar, 2009 yılında durumlu öğrenmenin sosyal bilgiler dersinde kullanımının öğrenci başarısına etkisi adlı master tezini tamamlamıştır. 2012 yılında ise ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programında kültürel
aktarım konuları öğretiminin yeterliliği adlı doktora tezini tamamlamıştır. 2013
yılında Yrd. Doç. Dr. unvanını alan yazar halen Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalında görevini sürdürmektedir. Yazar, ilköğretim öğrencilerinde kültür algısı, kültür aktarımı ve değer
öğretimi konularının öğretimi gibi konularda çalışmalarına devam etmektedir.
1981 yılında Osmaniye’de doğdu. İlköğrenimini Osmaniye’de, ortaöğrenimini
Ankara’da tamamladı. Lisans öğrenimini Gaziantep Üniversitesi Adıyaman Eğitim Fakültesi İlköğretim Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında 2006 yılında
tamamladı. Aynı yıl Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalında yüksek lisansa başladı.
Yüksek lisansını “Afyonkarahisar İlinde Coğrafi Faktörlerin Örgün Eğitime Etkileri” başlıklı tez çalışması ile 2009 yılında tamamladı. Halen Erzincan Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü İlköğretim Anabilim Dalı Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim
Dalında doktora eğitimine devam etmektedir. Ay, Erzincan Üniversitesi Eğitim
Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalında, 2008 yılından beri araştırma görevlisi olarak çalışmaya devam etmektedir. Yazar, sosyal
bilgiler eğitimi, sosyal bilgiler öğretim programı ve öğrenme amaçlı yazma etkinlikleri üzerine araştırma ve çalışmalarını sürdürmektedir.
9. BÖLÜM
ANILARLA
Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Özet
Sosyal bilgiler dersi, demokratik değerleri benimsemiş vatandaşlar olarak
öğrencilerin içinde yaşadığı topluma uyum sağlamalarını ve öğrencilere bu bilgi birikimini yaşama geçirebilecek donanımlar kazandırmayı amaçlamaktadır.
Bilgiyi kullanma, bilgiyi edinmeden daha önemlidir. Bilgiyi öğrenmenin önemi göz ardı edilmemekle birlikte, öğrenciler bilgiyi problem çözmede, anlamlı
ortamlarda eleştirel düşünmede ve yaratıcı düşünmede kullanmalıdır. Eleştirel
düşünme becerisi ancak edebi ürünleri okuma alışkanlığı ile gerçekleştirilebilir.
Ders kitapları edebi yayınlar kadar albenili, dikkat çekici ve sürükleyici değildir.
Öğretmenler öğrencilerinin seviyelerine uygun edebi yayınlar seçerek öğrencilerinin okuma alışkanlıklarını geliştirmelidir.
Anılarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 251
Kaynakça
Akdağ, H. (2009). Sosyal bilgilerin tanımı, amacı, önemi ve Türkiye’deki yeri. R. Turan, A. M.
Sünbül ve H. Akdağ (Ed.), Sosyal bilgiler öğretiminde yeni yaklaşımlar-I içinde (2-21), Ankara: Pegem Yayıncılık.
Akkuş, Z. (2006). Sosyal bilgiler öğretiminde destanların kullanımı. Kazım Karabekir Eğitim
Akkuş, Z. (2007). Tarih öğretiminde edebi ürünlerin kullanımının öğrenci başarısına etkisi, Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Altun, A. (2013). Yapılandırmacı yaklaşım, sosyal bilgiler programları ve ders kitapları.B. Akbaba (Ed.), Konu alanı ders kitap inceleme kılavuzu sosyal bilgiler içinde (2-26), Ankara:
Pegem Yayıncılık.
Asan, N. (2011). Anı türü eserlerde İzmir, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Asiltürk, B.(2011). Yazılı anlatım metin inceleme ve oluşturma. İstanbul: İkaros Yayıncılık.
Ata, B. (2014). Türkiye’de tercüme faaliyetleri içinde eğitim klasiklerinin yeri ve bu eserlerin
sosyal bilgiler eğitimine katkıları. B. Ata ve İ.Bağcı (Ed.), Sosyal bilgiler Eğitimi Açısında
Eğitim Klasikleri İncelemeleri, içinde (1-20), Ankara: Pegem Yayıncılık.
Baş, B. (2003). Altıncı sınıf türkçe ders kitaplarındaki metin türleri üzerine bir inceleme. Türklük Bilimi Araştırmaları, 13, 257-265.
Başdoğan, Ü. (2014). İlköğretim 4. sınıf sosyal bilgiler ders ve öğrenci çalışma kitabı. Ankara:
Evrensel İletişim Yayınları.
Birbiçer, B. (2015). 4.sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Dikey.
Carlsson, M. A., Fülüp, M. & Marton, F. (2010). Peeling the onion: student teachers’ of literary
understanding. Scandinavian Journal of Educational Research, 45(1), 5-18.
Cerrahoğlu, M. (2013). Destanların eğitimdeki işlevi/ atasözlerinin destan metinleri ile öğretilmesi. Turkish Studies International Periodical For The Languages, Literature and History of
Turkish or Turkic, 8(13), 633-644.
Çambel, H. C. (2011). Makaleler hatırlar. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Çencen, N. (2010). 11.sınıf Türkiye cumhuriyeti inkılap tarihi ve atatürkçülük dersinde tarih
öğretmenlerinin “edebi ürün” kullanımına ilişkin görüşleri, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi,
Ankara.
Çeri, B. (2000). Cumhuriyet tarihinde Osmanlı tarihinin kurgulanışı, Tarih ve Toplum Dergisi,
33(198).
Çığ, M. İ. (2007). Sümerli Ludingirra Geçmişe Dönük Bilimkurgu. İstanbul: Kaynar Yayıncılık.
Demir, Ş. B. & Akengin, H. (2012). Hikayelerle sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem Yayıncılık.
Dervişoğlu, İ. (2012). Asım us gördüklerim/ duyduklarım duygularım. İstanbul: Kitabevi.
Doğanay, A. (2004). Sosyal bilgiler eğitiminin genel amaçları ne olmalıdır? I. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, 15-17 Mayıs, İzmir.
Ergenoğlu, M. (2013). 1864 kafkas tehciri kafkasya’da rus kolonizasyonu, savaş ve sürgün. M.
Hacısalihoğlu (Ed.),Kafkaslardan anadoluya uzanan bir göç öyküsü: mersin atlılar köyü
içinde (373-401).İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Basım ve Yayım Merkezi.
Erol, K. (2012). Tarih-edebiyat ilişkisi ve tarihi romanların tarih öğretimine katkısı. Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(2), 59-70.
http://atese-militer.nedir.orgadresinden 14.12.2015 tarihinde erişilmiştir.
http://osmanlicaturkce.net/98110/serpusadresinden 14.12.2015 tarihinde erişilmiştir.
İnan, S. (2014). Sosyal bilgiler eğitimi: nedir, ne zaman ve neden? S. İnan (Ed.), Öğretmenler ve
Öğretmen Adayları İçin Sosyal bilgiler Eğitimine Giriş Kavramlar, Yaklaşımlar, Etkinlikleriçinde (1-21), Ankara: Anı Yayıncılık.
İpekliler, M. (2010). Anılarda 12 eylül dönemi, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
Kal, N. (2003). Atatürk’le yaşananlar: anılar. Ankara: TC Ziraat Bankası Kültür Yayınları.
Karabıyık, E. Ü. (2014). 5.sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Evren.
Karasoy, Y., Yavuz, O., Kayasandık, A.& Direkci, B. (2004). Uygulamalı türk dili ve kompozisyon
bilgileri. Konya: Tablet.
Karatay, H. (2011). Karakter eğitiminde edebi eserlerin kullanımı. Turkish Studies International
Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(1), 1398-1412.
Kaymakçı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebi türlerin kullanım
durumu. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.
Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve eğitim, Ankara: Engin Yayınevi.
McCall, A. L. (2010). Teaching powerful social studies ideas through literature circles. The
Social Studies, 101(4), 152-159.
McGowan, T. &Guzzetti, B. (1991). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi. (Çev. Ahmet Doğanay), Türkoloji Araştırma Merkezi’ninhttp://turkoloji.cu.edu.tr/GENEL/doganay_01.
pdfweb sitesinden 09.12.2015 tarihinde alınmıştır.
MEB. (2005). Sosyal bilgiler 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler programı. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
MEB. (2011). 6.sınıf sosyal bilgiler öğrenci çalışma kitabı. Ankara:Saray Yayıncılık.
Onur, B. (2007). Çocuk tarih ve toplum. Ankara: İmge Yayıncılık.
Otluoğlu, R. (2001). İlköğretim okulu 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerinin ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi, Yüksek
lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Oğuzkan, A. F. (2001). Çocuk edebiyatı, Ankara: Anı Yayınları.
Önal, S. (2007). Tuğgeneral ziya yergökün anıları sarıkamıştan esarete (1915-1920). İstanbul:
Remzi Yayınevi.
Öztürk, A. (2002). Tarih öğretiminde tarihi romanların kullanılması, Yüksek lisans tezi, Gazi
Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Anılarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 253
Öztürk, B. (2011). Tanzimat yazarlarına göre hatırat türü. Türklük Bilimi AraştırmalarıTÜBAR,
19, 303-317.
Öztürk, C. & Deveci, H. (2011). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerlendirilmesi. C. Öztürk ve H. Deveci (Ed.), Farklı Ülkelerin Sosyal bilgiler Öğretim Programları,
içinde (1-40), Ankara: Pegem Yayıncılık.
Öztürk, C. & Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebiyat ürünlerini ders
aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi. Atatürk Eğitim
Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 15, 173-182.
Sarıca, S. & Gündüz, M. (1995). Güzel konuşma, yazma (kompozisyon). İstanbul: Fil.
Segers, R. T. (1997). Inventing a future for literary studies: research end teaching on cultural
identity. Journal of Literary Studies, 13(3-4), 263-283.
Şehsuvaroğlu, H. (1953). Asırlar boyunca istanbul. Cumhuriyet Gazetesi tarafından basılmıştır.
Şimşek, A. (2006). Türkiye’deki sosyal bilgiler öğretimi alanı çocuk edebiyatı ürünlerinden yararlanma bağlamında çağdaş dünyanın neresindedir? II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı
Sempozyumu, Eylül 2006, Ankara.
Şimşek, A. (2014). Sosyal bilgiler derslerinde bir öğretim materyali olarak edebi ürünler. M.
Safran (Ed.), Sosyal bilgiler Öğretimi, içinde (89-412), Ankara: Pegem Yayıncılık.
TDK, (1994). Türk dil kurumu okul sözlüğü. Ankara: Türk Tarih Kurumu.
Tekgöz, M. (2005). İlköğretim 7. Sınıf sosyal bilgiler dersinde edebiyat temelli öğretim yönteminin
öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığına etkisi, Yüksek lisans tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Tekışık, H. H. (1969), Yeni İlkokul programına göre sosyal bilgiler öğretim yöntemi, Ankara: Rehber Yayınevi.
Tekten, Z. (2015). 6.sınıf sosyal bilgiler öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Yakınçağ Yayınevi.
Tüysüz, S. & Yıldırım, Ş. (2015a). 7.sınıf sosyal bilgiler ders kitabı. Ankara: Tuna Yayınevi.
Tüysüz, S. & Yıldırım, Ş. (2015b). 7.sınıf sosyal bilgiler öğrenci çalışma kitabı. Ankara: Tuna
Yayınevi.
Yeşilbursa, C. C., Sabancı, O. & Hamarat, E. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında edebi ürünlerin kullanımı, B. Akbaba (Ed.), Konu Alanı Ders Kitap İnceleme Kılavuzu Sosyal bilgiler,
içinde (146-207), Ankara: Pegem Yayıncılık.
Yiğit, Ö. (2007). Öyküleştirme yönteminin sosyal bilgiler dersine yönelik öğrenci tutumuna etkisi.
III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, 18-20 Haziran, Adana.
Yiğit, Ö. & Erdoğan, T. (2008). Sosyal bilgiler dersinde uygulanan öyküleştirme yönteminin
ilköğretim 6.sınıf öğrencilerinin yaratıcı düşünme düzeylerine etkisi. Çukurova Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 399-416.
Yücel, H. A. (2007). Geçtiğim günlerden. İstanbul: İletişim.
1981 yılında Artvin’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladı. 1999-2003 yılları arasında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Sosyal bilgiler Öğretmenliği ABD programından mezun oldu. 2007 yılında
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi’nde yüksek lisans, 2011 yılında aynı üniversitede Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde doktora eğitimini tamamladı. 2006 yılında KTÜ Artvin Eğitim Fakültesi İlköğretim
Bölümü’nde araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Halen Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana
Bilim Dalında öğretim üyesi olarak görev yapmaktadır. Orta derecede İngilizce
bilgisine sahiptir. Evlidir, Özgür ve Barış adında iki erkek çocuğa sahiptir.
1990 yılında Artvin’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Artvin’de tamamladı.
2008 yılında Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği programını kazandı ve 2012 yılında bu bölümden mezun oldu. 2012 yılında
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim
Dalı’nda yüksek lisans eğitimine başladı ve 2014 yılında yüksek lisans eğitimini
tamamladı. 2014 yılında Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’nda doktora öğrenimine başladı ve Tübitak’ın Genel
Yurt İçi Doktora Burs Programı’ndan yararlanma hakkı kazandı. 2014 yılında
Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim
Dalı’na araştırma görevlisi olarak atandı. Halen doktora çalışmalarına devam
etmektedir.
10. BÖLÜM
ARGÜMANTASYON TEKNİĞİYLE
SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİMİ*
Yrd. Doç. Dr. Sibel OĞUZ*
Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Özet
2005 yılından itibaren yapılandırmacı yaklaşım içerisinde düzenlenen sosyal bilgiler öğretim programı, bireyin kendini gerçekleştirmesine yardımcı olma
ve karşılaştıkları sorunlara yönelik kullanmaları gereken becerileri aktarmaktadır. Özellikle görsel kanıt kullanma, basılı ve görsel kaynakları kullanma ve
değerlendirme (5 N 1 K Formülü), bilimsel genelleme yapma, harita okuma ve
atlas kullanma, araştırma, çıkarımda bulunma, tarihsel olguları ve yorumları
ayırt etme, problem çözme becerileri doğrudan verilmesi gereken beceriler arasındadır. Öğrencilerin akıl yürütmesini, bilimsel etkinliklere katılıp ezberden
uzaklaşmasını ve öğrencinin aktif katılımını sağlayan modellerden biri de argü*
23-25 Nisan 2015 tarihleri arasında düzenlenen “IV. Uluslararası Sosyal Bilgiler Eğitimi
Sempozyumu”nda sunulan “Sosyal Bilgiler Öğretim Programının ve Ders Kitabının Toulmin Argüman Modeline Göre Değerlendirilmesi” başlıklı bildiri olarak sunulmuştur.
Kaynakça
Aldağ, H. (2006).Toulmin tartışma modeli, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1),13-34.
Aldağ, H. (2005). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel-grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adana Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü.
Aktamış H., Hiğde, E.(2015). Fen Eğitiminde kullanılan argümantasyon modellerinin değerlendirilmesi, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi(35), 136 -172.
Aslan, S. (2014). Analysis of students’ written scientific argument generate and evaluation skills,
Journal of Theory and Practice in Education / Eğitimde Kuram ve Uygulama Articles /
Makaleler - 2014, 10(1): 41-74.
Demircioğlu, T.(2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının labaratuvar eğitiminde argüman
temelli sorgulamanın etkisinin incelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation
in classrooms. Science Education, 84, 287-312.
Erduran, S., Osborne, J., ve Simon, S. (2004). Enhancing the quality of argumentation in school
science. Journal of Research in Science Teaching, 41(10), 994-1020.
Aslan, S. (2014). Analysis of students’ written scientific argument generate and evaluation skills,
Journal of Theory and Practice in Education / Eğitimde Kuram ve Uygulama Articles /
Makaleler - 2014, 10(1): 41-74.
Jimenex-Aleixandre, M. P. , Rodriguez, A.B. & Duschl, R. (2000). “Doing the lesson” or “Doing
science”: argument in High School Genetics. Science Education, 84, 757-792.
Kabataş- Memiş, E. (2014). İlköğretim öğrencilerinin argümantasyon tabanlı bilim öğrenme
yaklaşımı uygulamalarına ilişkin görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi 22(2), 401-418.
Kaya, O.N. ve Kılıç, Z.(2008). Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(9), 89-100.
Konstantinidou, A. & Macagno, F. (2013). Understanding students’ reasoning: argumentation
schemes as an ınterpretation methodin science education, Sci&Educ (22),1069-1087.
Komisyon(2014). İlköğretim 5 sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Evren yayınları. http://www.
meb.gov.tr/2014-2015-egitim-ogretim-yilinda-okutulacak-ilk-ve-orta-ogretim-derskitaplari/duyuru/7013.25.11.2015 tarihinde erişildi.
Lawson, A. (2003). The nature and development of hypothetico-predictive argumentation with implications for science teaching. International Journal of Science Education, 25(11), 1387 – 1408.
MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu, Ankara: MEB.
MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu, Ankara: MEB.
MEB.(2015a). İlköğretim 4 sosyal bilgiler ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı(1.kitap)(5.baskı).
Ankara: devlet kitapları müdürlüğü. http://www.meb.gov.tr/2014-2015-egitim-ogretimyilinda-okutulacak-ilk-ve-orta-ogretim-ders-kitaplari/duyuru/7013.25.11.2015 tarihinde
erişildi.
Argümantasyon Tekniğiyle Sosyal Bilgiler Öğre mi 285
MEB.(2015b). İlköğretim 6 sosyal bilgiler ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı(1.kitap)(5.baskı).
erişildi.
MEB.(2015c). İlköğretim 7 sosyal bilgiler ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı(1.kitap)(5.baskı).
erişildi.
Sampson, V. & Gleim, L. (2009). Argument- Driven inquiry to promote the understanding of
important concepts& practices in biology. The American Biology Teacher, 71(8), 465-472
http://web.b.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=3&sid=2ac0326f-b2a6-45f3bff2-c3a6a0bd14af%40sessionmgr110&hid=118 adresinden 09.06.2015 tarihinde erişildi.
Soysal, Y. (2012). Sosyobilimsel argümantasyon kalitesine alan bilgisi düzeyinin etkisi: Genetiği
değiştirilmiş organizmalar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
Şimşek, U.(2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminde tarihsel şehitlik, anıt ve mezarların kullanımı, A.Şimşek ve S.Kaymakçı(Ed.), Okul dışı sosyal bilgiler öğretimi(225-233).Ankara:
PegemA.
Şimşek A.ve Kaymakçı S.(2015). Okul dışı sosyal Bilgiler öğretiminin amaç ve kapsamı,
A.Şimşek ve S.Kaymakçı(Ed.), Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi(1-11).Ankara: PegemA.
Toulmin, S. (2003). The Uses of argument.Cambridge, UK: Cambridge University Press.
Tümay, H. (2008). Argümantasyon Odaklı Kimya Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Tümay, H. ve Köseoğlu, F. (2010). Bilimde Argümantasyona Odaklanan Etkinliklerle Kimya
Öğretmen Adaylarının Bilimin Doğası Hakkındaki Anlayışlarını Geliştirme, GÜ, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3 (2010) 859-876.
Verheij, B. (2005). Evaluating arguments based on toulmin’s scheme.19:347-371.
Yeşildağ Hasançebi, F., ve Günel, M.,(20013). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının dezavantajlı öğrencilerin fen bilgisi başarılarına etkisi, Elementary Education Online,
12(4), 1056‐1073.
Yıldırır, H. E. (2013). Sınıf ortamında argümantasyona dayalı öğreneme ortamının değerlendirilmesi: Deneyimli kimya öğretmenleri ile kimya öğretmen adaylarına ilişkin durum çalışması, Yayınlanmamış Doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Balıkesir.
Zarebski, Z.,(2009). Toulmin’s model of argument and the “logic” of scientific discovery,
studuents in logic, Grammar And Rhetoric,16(29),267-283.
http://www.hurriyet.com.tr/33-dernekten-cocuklari-hapsetmeyin-cagrisi-40015284.28.
11.2015 tarihinde erişildi.
http://arsiv.ozgurdusuncehareketi.org/ 02.12.2015 tarihinde erişildi.
http://ozelogretimyontemleri3.blogspot.nl/2012/12/grup-ad-olusturmaclk-ve-bilgisayar.html
02.12.2015 tarihinde erişildi.
Yrd. Doç. Dr. Sibel OĞUZ
1983 yılında Kahramanmaraş’ ta doğan Sibel Oğuz, 2001 yılında Sinop Anadolu Öğretmen Lisesi’ den mezun oldu. 2005 yılında Gazi Üniversitesi Kastamonu
Eğitim Fakültesi Sosyal bilgiler Öğretmenliği bölümünden mezun olan Oğuz, aynı
yıl üniversitenin Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi alnında 2008
yılında yüksek lisans, 2013 yılında doktora eğitimini tamamladı. 2010 yılında
Kastamonu Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalında araştırma görevlisi olarak başladı. 2013 yılında aynı üniversitede yardımcı doçent olan Oğuz, halen çalışmalarına aynı üniversitede devam
etmektedir. İlgilendiği eğitim ve çalışma alanları arasında sosyal bilgiler eğitimi,
çocuk hakları ve sosyal bilgiler eğitiminde teknoloji kullanımı yer almaktadır.
1989 yılında Kastamonu’ da doğan Demir, ilkokul, ortaokul ve lise eğitimini
Kastamonu’ da tamamladı. 2009 yılında Selçuk Üniversitesini Ahmet Keleşoğlu
Eğitim Fakültesi Sosyal bilgiler Öğretmenliği bölümüne başladı ve 2013 yılında
Necmeddin Erbakan Üniversitesinden mezun oldu. 2014 yılında Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi alnında yüksek lisansa
başladı ve halen devam etmektedir. Demir, sosyal bilgiler eğitimi ve argümantasyon konularıyla ilgilenmektedir.
11. BÖLÜM
EZGİLERLE
Özet
Sosyal Bilgiler dersi ilkokul 4. Sınıf ve ortaokul 5, 6 ve 7. Sınıflarda sarmal
yaklaşım doğrultusunda etkili ve sorumlu Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı yetiştirmek amacıyla tasarlanmış bir derstir. Sosyal Bilgiler ünitelerinde; tarih, coğrafya,
felsefe, ekonomi, mantık, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, siyaset bilimi ve hukuk
gibi sosyal bilimler ve insan hakları ve vatandaşlık bilgisi konuları toplulaştırılmış olarak ele alınır. Konular işlenirken her birisi ayrı ayrı değil bir bütün halinde
verilmelidir. Uygulamalı alan bilgisine yönelik olmayan bu bilim dalları ile ilgili
konularda öğrencilerin dikkatini sürekli canlı ve yüksek tutabilmek için öğretim
yöntem ve teknikleri ile öğretim teknik ve materyallerini çok iyi kullanabilmek
gereklidir. Öğretimin ilkelerinden biri olan somuttan soyuta ilkesi Sosyal Bilgiler
öğretiminde önemli bir yere sahiptir. Öğrenilecek olan bilgiler ne kadar çok duyu
organına hitap edilecek şekilde somutlaştırılırsa öğrenme de o kadar hızlı ve kalıcı
olacaktır. Ruhun gıdası olarak bilinen müzik, herkese hitap edebilen, insanı canlandıran ve ilgisini yüksek tutan bir özelliğe sahiptir. Sosyal Bilgiler eğitimcileri
sosyal bilimlerden besledikleri konularına uygun müziksel ezgileri derslerinde
kullanırlarsa dersleri daha eğlenceli ve kalıcı hale gelecektir. Çalışmada Sosyal Bilgiler Öğretim Programında ve mevcut ders kitaplarında kullanılan ezgi örnekleri
sunulmuş; ayrıca yol gösterici olabilmesi bakımından bazı Sosyal Bilgiler konularında kullanılabilecek ezgisel etkinliklere yer verilmiştir.
Ezgilerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 323
Kaynakça
Akay, A. S. (2006), Somut olmayan kültürel mirasın tarih araştırmalarında kaynak olma özelliği,
Milli Folklor Dergisi, 18(70), 38-58.
Alakuş, A. O. (2004). Kültür Kavramı Tanımlamalarına İlişkin Bir Analiz. Milli Eğitim Dergisi,
164.
Bakırcıoğlu, R. (2012). Ansiklopedik eğitim ve psikoloji sözlüğü, Ankara: Anı Yayıncılık.
Başdoğan, Ü. (2014). İlköğretim sosyal bilgiler 4 ders ve çalışma kitabı 1. kitap, Ankara: Evrensel
İletişim Yayınları.
Başol, S., Ünal, F., Azer, H., Yıldız, A. ve Evirgen, Ö. F. (2014a), İlköğretim sosyal bilgiler 5 ders
kitabı, İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
Başol, S., Ünal, F., Azer, H., Yıldız, A. ve Evirgen, Ö. F. (2014b), İlköğretim sosyal bilgiler 5 öğrenci
çalışma kitabı, İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
Birbiçer, B. (2015). İlköğretim sosyal bilgiler 4 ders kitabı öğrenci çalışma kitabı, Ankara: Dikey
Yayıncılık.
Bölücek, B. (2008). Sosyal bilgiler öğretiminde türkülerden yararlanmanın öğrencilerin akademik
başarısına etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Bölücek, B. (2010). Sosyal bilgiler öğretiminde türkülerin yeri ve önemi, Türk Yurdu, 99(269).
Çangal, Ö. (2012). Yabancılara türkçe öğretiminde kültür taşıyıcısı olarak türküler, Gazi Üniversitesi Türkçe Araştırmaları Akademik Öğrenci Dergisi, 2(2), 9-20.
Çetin, A. (2008). 6. sınıf yeni sosyal bilgiler ders kitabının (2005) öğretmen görüşlerine göre incelenip değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi. Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Afyon.
Çelikkaya, T. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde araç-gereç ve materyal kullanımının önemi.
Sever, R. ve Koçoğlu, E. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretiminde Eğitim Teknolojileri ve Materyal
Tasarımı içinde (s.39-68). Ankara: Pegem Akademi.
Deveci, H. (2009). Sosyal bilgiler dersinde kültürsen yararlanma: öğretmen adaylarının kültür
portfolyalarının incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28), 001-019.
Fidan, S. (2011). Sözlü kültür-sözlü tarih ilişkisi bağlamında niş türküleri, Turkish StudiesInternational Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 6(4),
139-148.
Gökkaya, K. (2003). Sosyal bilgilere giriş. C. Şahin (Ed.). Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu sosyal bilgiler içinde (7-29). Ankara: Gündüz Eğitim Yayıncılık.
Görsev, A. ve Yiğit, E. Ö. (2007). Sosyal bilgiler öğretiminde müzikten yararlanmanın öğrencilerin derse yönelik tutumlarına etkisi, III. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi, 18-20 Haziran
2007, Adana.
Gülüm, K. ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler dersinde göç konusunun işlenişinde halk türkülerinin kullanılması (örnek bir çalışma), Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(26), 112-127.
Güvenç, B. (1984). İnsan ve kültür. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Karabıyık, E. Ü. (2014a). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık
ve Basım San. Tic. A.Ş.
Karabıyık, E. Ü. (2014b). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık
Karabıyık, E. Ü. (2014c). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler öğrenci çalışma kitabı, Ankara: Evren
Yayıncılık ve Basım San. Tic. A.Ş.
Karabıyık, E. Ü. (2014d). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler öğrenci çalışma kitabı, Ankara: Evren
Yayıncılık ve Basım San. Tic. A.Ş.
Karabıyık, E. Ü. (2015a). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık
Karabıyık, E. Ü. (2015b). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler çalışma kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. A.Ş.
Karataş, H. (2014). Geleneğin kuşaklara aktarımı bağlamında bir çatalzeytin düğün türküsü:
“dünür ağa”, Milli Folklor, 26(101), 138-148.
Kaymakcı, S. (2013). Sosyal bilgiler ders kitaplarında sözlü ve yazılı edebi türleerin kullanım
durumu, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 20, 230-255.
Kınık, M. (2011). Türk halk müziği kültüründe birleştirici unsur olarak hüseyni dizisi ve hüseyni türküler, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 455-469.
Komisyon, (2015a). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
Komisyon, (2015b). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
McGowan, T. (2003). Edebiyat temelli sosyal bilgiler öğretimi, (A. Doğanay, Çev.) Çukurova
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(11), 35-44.
MEB, (2005a). İlköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programı ve kılavuzu (4-5. sınıflar), Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB, (2005b). İlköğretim sosyal bilgiler 6-7. sınıf programı, Ankara: Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı.
MEB, (2006). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6. sınıf öğretim programı ve kılavuzu, Ankara: Devlet
Kitapları Müdürlüğü.
Melanlıoğlu, D. (2008). Kültür aktarımı açısından türkçe öğretim programları. Eğitim ve Bilim,
33(150), 64-73.
Mirzaoğlu-Sıvacı, F. G. (2005). Türkülerde mitolojik unsurlar, Türkbilig, 10, 34-53.
Mutluay, R. (1977). 100 soruda edebiyat bilgiler, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Otluoğlu, R. (2001). İlköğretim okulu 5. sınıf sosyal bilgiler öğretiminde yazılı edebşyat ürünlerini ders aracı olarak kullanmanın duyuşsal davranış özelliklerini kazanmaya etkisi, Yüksek
lisans tezi, Marmara Üniversitesi. Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Otluoğlu, R. ve Öztürk, C. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler, Ankara: PegamA
Yayıncılık.
Ezgilerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 325
Ökten, C. E. ve Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarında kültür aktarımı. International Periodical For the Languages, Literature and History of
Turkish or Turkic, 9(3), 845-862.
Özensoy, A. U. (2014a). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Harf Yayıncılık.
Özensoy, A. U. (2014b). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler çalışma kitabı, Ankara: Harf Yayıncılık.
Öztürk, C. (2005). Hayat bilgisi ve sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C., Coşkun Keskin, S. ve Otluoğlu, R. (2012). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve
yazılı materyaller, PegemA Yayıncılık, Ankara.
Safran, M. (Ed.). (2009). Sosyal bilgiler öğretimi. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Sönmez, V. (2005). Hayat ve sosyal bilgiler öğretimi öğretmen kılavuzu. Ankara: Anı Yayıncılık.
Tekerek, N., Kaya, N., Alıç, M. D. Yılbat, B., Yıldırım, T. Koyuncu, M. vd. (2005). İlköğretim
sosyal bilgiler 4 ders kitabı, İstanbul: Devlet Kitapları.
Tekgöz, M. (2005). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde edebiyat temelli öğretim yönteminin
öğrencilerin akademik başarısına ve kalıcılığına etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Tekşan, K. (2010). Kültür aktarımında yazılı anlatımın rolü, TÜBAR, XXVII, 598-619.
Tekten, Z. (2015). İlköğretim 6. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Yakın Çağ Yayınları.
Tezcan, M. (1997). Kültürel antropoloji, Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı.
Tezgel, E. (2006). Yeni ilköğretim sosyal bilgiler dersi öğretim programında insan hakları ve
değer eğitimi, II. Uygulamalı Etik Kongresi, ODTÜ.
Tüysüz, S. ve Yıldırım, Ş. (2015). İlköğretim 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Tuna Matbaacılık Sa. Ve Tic. A.Ş.
Uygun, M. N. (2014). Kütahya’nın pınarları (vehbi) türküsü ve yaşanmış öyküsü, Dumlupınar
Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Kütahya Özel Sayısı Kasım, 93-96.
Wells, C. (1971). Sosyal Antropoloji Açısından İnsan ve Dünyası. (B. Güvenç Çev.) İstanbul:
Remzi Kitabevi.
Veyis, S. (1971). Etnoloji sözlüğü, Ankara: A.Ü.D.T.C.F. Yayınları, Yayın No:200.
Yapıcı, H. (2015). Sosyal bilgiler öğretimi üzerine bir bibliyografya denemesi. Uluslararası Türk
Eğitim Bilimleri Dergisi, Nisan, 346-364.
1981 yılında Artvin’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladı.
1999-2003 yılları arasında Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Sosyal
Bilgiler Öğretmenliği ABD programından mezun oldu. 2007 yılında Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi’nde yüksek lisans, 2011
yılında aynı üniversitede Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde doktora eğitimini tamamladı. 2006 yılında KTÜ Artvin Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü’nde araştırma
görevlisi olarak göreve başladı. Halen Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi
İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalında öğretim üyesi
olarak görev yapmaktadır. Orta derecede İngilizce bilgisine sahiptir. Evlidir, Özgür
ve Barış adında iki erkek çocuğa sahiptir.
12. BÖLÜM
YENİ BİR ÖĞRENME ORTAMI
OLARAK ARTIRILMIŞ GERÇEKLİK
UYGULAMALARIYLA SOSYAL
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü
Özet
İçinde yaşadığımız bilgi çağında teknoloji çok hızlı bir şekilde gelişmektedir.
Bu durumun eğitim alanında birçok yansıması olmuş ve eğitim alanında kullanılabilecek birçok teknoloji geliştirilmiştir. Bu teknolojilerden bir tanesi de artırılmış gerçeklik teknolojisidir. Artırılmış gerçeklik gerçek ortam ile sanal ortamdaki
modellerin birleştirilerek oluşturulduğu ve kullanıcılara etkileşimli olarak zenginleştirilmiş içerik sunan bir teknoloji olarak tanımlanmaktadır. AG, gerçek dünya
ile dijital ortamda üretilen video, animasyon, 3 boyutlu model, ses, grafik ve GPS
konum bilgisi gibi medya ve verilerin birleşimini sağlayan yenilikçi bir teknoloji-
Kaynakça
Abdüsselam, M. S. (2014). Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri: 11. Sınıf Manyetizma Konusu Örneği. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(1), 59-74.
Abdüsselam, M. S., Karal, H. (2012). Fizik öğretiminde artırılmış gerçeklik ortamlarının öğrenci akademik başarısı üzerine etkisi: 11. Sınıf manyetizma konusu örneği. Eğitim ve Öğretim
Araştırmaları Dergisi, 1(4), 170-181.
Abdüsselam, M. S., Karal, H.(2015). Artırılmış Gerçeklik, Eğitim Teknolojileri Okumaları,
ISBN: 978- 605- 318- 126- 2, 149 – 170.
Arvanitis, T. N., Petrou, A., Knight, J. F., Savas, S., Sotiriou, S., Gargalakos, M., vd. (2007).
Human factors and qualitative pedagogical evaluation of a mobile augmented reality system
for science education used by learners with physical disabilities. Personal and Ubiquitous
Computing, 13(3), 243–250.
Augmented Reality by PhillyHistory (2011), 02/02/2016 tarihinde www.azavea.com/index.php/
download_file/view/655/ adresinden erişilmiştir.
Azuma, R. (2004, August). Overview of augmented reality. In ACM SIGGRAPH 2004 Course
Notes (p. 26). ACM.
Azuma, R. T. (1997). A survey of augmented reality. Presence, 6(4), 355-385.
Azuma, R. T. (1999). The challenge of making augmented reality work outdoors. Mixed reality:
Merging real and virtual worlds, 379-390.
Azuma, R. T. (2001). Augmented reality: Approaches and technical challenges. Fundamentals of
wearable computers and augmented reality, 27-63.
Azuma, R., Baillot, Y., Behringer, R., Feiner, S., Julier, S., MacIntyre, B. (2001). Recent advances
in augmented reality. Computer Graphics and Applications, IEEE, 21(6), 34-47.
Bayraktar, E., Kaleli, F. (2007). Sanal Gerçeklik ve Uygulama Alanları.
Billinghurst, M., Duenser, A. (2012). Augmented reality in the classroom. Computer, (7), 56-63.
Billinghurst, M., Kato, H. (2002). Collaborative augmented reality. Communications of the
ACM, 45(7), 64-70.
Billinghurst, M., Kato, H., Poupyrev, I. (2001). The magicbook-moving seamlessly between
reality and virtuality. Computer Graphics and Applications, IEEE, 21(3), 6-8.
Bostancı, E. (2011). Kültürel miras için zenginleştirilmiş gerçeklik uygulamaları. Pamukkale
University Journal of Engineering Sciences, 17(3), 133-142.
Bozkurt, A., Akalın, S. (2010). Matematik öğretiminde materyal geliştirmenin ve kullanımının yeri, önemi ve bu konuda öğretmenin rolü. Dumlupınar Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 27, 47-56.
Bujak, K., Radu, I., Catrambone, C., MacIntyre, B., Zheng, R,, ve Golubski, G. (2013). A
psychological perspective on augmented reality in the mathematics classroom. Computers
and Education, 68, 536–544.
Yenı ̇ Bı ̇r Öğrenme Ortamı Olarak Ar rılmış Gerçeklı ̇k Uygulamalarıyla
Sosyal Bı ̇lgı ̇ler Öğre mi 351
Chen, Y. C. (2006, June). A study of comparing the use of augmented reality and physical models in chemistry education. In Proceedings of the 2006 ACM international conference on
Virtual reality continuum and its applications (pp. 369-372). ACM.
Cheng, K. H., Tsai, C. C. (2013). Affordances of augmented reality in science learning:
Suggestions for future research. Journal of Science Education and Technology, 22(4), 449-462.
Clark, R., Nguyen, F., Sweller, J. (2005). Efficiency in learning: Evidence-based guidelines to
manage cognitive load: Pfeiffer. Sydney.
Craig, A. B. (2013). Understanding augmented reality: Concepts and applications. Massachusetts:
Morgan-Kaufmann Publishers.
Damala, A., Cubaud, P., Bationo, A., Houlier, P., Marchal, I. (2008). Bridging the gap between
the digital and the physical: design and evaluation of a mobile augmented reality guide for
the museum visit. In Proceedings of the 3rd international conference on Digital Interactive
Media in Entertainment and Arts (pp. 120-127). ACM.
Dede, C., Salzman, M., Loftin, R. B., Ash, K. (1997). Using virtual reality technology to convey
abstract scientific concepts. Learning the Sciences of the 21st Century: Research, Design,
and Implementing Advanced Technology Learning Environments. Lawrence Erlbaum:
Hillsdale, NJ.
Dunleavy, M., Dede, C., ve Mitchell, R. (2009). Affordances and limitations of immersive
participatory augmented reality simulations for teaching and learning. Journal of Science
Education and Technology, 18(1), 7‐22.
Grubert, J., Grasset, R. (2013). Augmented reality for Android application development. Packt
Publishing, Birmingham, UK.
Gün, E. (2014) Artırılmış Gerçeklik Uygulamalarının Öğrencilerin Uzamsal Yeteneklerine Etkisi.
Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi
Gündüz, Ş., Emlek, B., Bozkurt, A. (2008). Computer Aided Teaching Trigonometry Using
Dynamic Modeling in High School, IETC 2008, Eskişehir, Türkiye.
Hanson, K., & Shelton, B. E. (2008). Design and development of virtual reality: analysis of
challenges faced by educators. Journal of Educational Technology & Society, 11(1), 118-131.
Heilig, M. L. (1962). Father of Virtual Reality. Morton L. Heilig (1926-1997): http://www.
mortonheilig.com/ (Erişim Tarihi: 12.03.2012).
i-Wow Atlas World. 02/01/2016 tarihinde http://mahei.es/iwowatlas.php?lang=en adresinden
erişilmiştir.
Ivanova, M., ve Ivanov, G. (2011). Enhancement of learning and teaching in computer graphics through marker augmented reality technology. International Journal on New Computer
Architectures and their applications, 1(1), 176‐184.
İbili, E. (2013) Geometri Dersi İçin Artırılmış Gerçeklik Materyallerinin Geliştirilmesi, Uygulanması ve Etkisinin Değerlendirilmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara, Gazi Üniversitesi
İncikabı, L., Kılıç, Ç. (2013). An Analysis of Primary School Students Conceptual Knowledge of
Geometric Solids. Journal of Theoretical Educational Science, 6(3), 343-358.
Kaufmann, H., ve Schmalstieg, D. (2003). Mathematics and geometry education with
collaborative augmented reality. Computers and Graphics, 27(3), 339–345.
Kerawalla, L., Luckin, R., Seljeflot, S., Woolard, A. (2006). Making it real: Exploring the potential
of augmented reality for teaching primary school science. Virtual Reality, 10 (3-4), 163-174.
Kirner, T. G., Reis, F.M.V., ve Kirner, C. (2012). Development of an interactive book with
augmented reality for teaching and learning geometric shapes. Information Systems and
Technologies (CISTI), 2012 7th Iberian Conference on 1‐6., Madrid, Spain, 20‐23 June 2012
Klopfer, E., Squire, K. (2008). Environmental Detectives—the development of an augmented reality platform for environmental simulations. Educational Technology Research and
Development, 56(2), 203-228.
Klopfer, E., Yoon, S. (2004). Developing games and simulations for today and tomorrow’s tech
savvy youth. TechTrends, 49(3), 33-41.
Kozma, R. B., Anderson, R. E. (2002). Qualitative case studies of innovative pedagogical
practices using ICT. Journal of computer assisted learning, 18(4), 387-394.
Köroğlu, O. (2012). En yaygın iletişim ortamında artırılmış gerçeklik uygulamaları, XVII.
Türkiye’de İnternet Konferansı.
Krueger, Myron, W. (1991). Artificial Reality II. Reading: Addison-Wesley.
Küçük, S. (2015) Mobil Artırılmış Gerçeklikle Anatomi Öğreniminin Tıp Öğrencilerinin Akademik Başarıları İle Bilişsel Yüklerine Etkisi Ve Öğrencilerin Uygulamaya Yönelik Görüşleri.
Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum, Atatürk Üniversitesi
Küçük, S., Yılmaz, R. M., & Göktaş, Y. (2014). İngilizce Öğreniminde Artırılmış Gerçeklik: Öğrencilerin Başarı, Tutum ve Bilişsel Yük Düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 39(176), 393-404.
Lai, Y. S., & Hsu, J. M. (2011). Development trend analysis of augmented reality system in
educational applications. In Electrical and Control Engineering (ICECE), 2011 International
Conference on (pp. 6527-6531). IEEE.
Lee, K. (2012). Augmented reality in education and training. TechTrends, 56(2), 13-21.
Luckin, R., Fraser, D. S. (2011). Limitless or pointless? An evaluation of augmented reality
technology in the school and home. International Journal of Technology Enhanced Learning,
3(5), 510-524.
Mann, S., Fung, J., Aimone, C., Sehgal, A., Chen, D. (2005). Designing EyeTap digital eyeglasses
for continuous lifelong capture and sharing of personal experiences. Alt. Chi, Proc. CHI 2005.
Martin, S., Diaz, G., Sancristobal, E., Gil, R., Castro, M., Peire, J. (2011). New technology trends
in education: seven years of forecasts and convergence. Computers & Education, 57(3),
1893–1906. http://dx.doi.org/10.1016/j.compedu.2011.04.003.
Milgram, P., Kishino, F. (1994). A taxonomy of mixed reality visual displays. IEICE
TRANSACTIONS on Information and Systems, 77(12), 1321-1329.
Oh, S., Woo, W. (2008). ARGarden: Augmented edutainment system with a learning
companion. In Transactions on edutainment I (pp. 40-50). Springer Berlin Heidelberg.
Ozer, N., Erdem, A. T., Ercan, A. O., Erdem, C. E. (2012, April). Inertial sensor fusion for 3D
camera tracking. In Signal Processing and Communications Applications Conference (SIU),
2012 20th (pp. 1-4). IEEE.
Özarslan, Y. (2011). Öğrenen içerik etkileşiminin genişletilmiş gerçeklik ile zenginleştirilmesi. 5.
International Computer & Instructional Technologies Symposium (ICITS 2011), Fırat Üniversitesi, Elazığ.
Özarslan, Y. (2013). Genişletilmiş gerçeklik ile zenginleştirilmiş öğrenme materyallerinin öğrenen başarısı ve memnuniyeti üzerindeki etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Eskişehir,
Anadolu Üniversitesi.
Piaget, J. (1976). Piaget’s theory (pp. 11-23). Springer Berlin Heidelberg.
Quarles, J., Lampotang, S., Fischler, I., Fishwick, P., Lok, B. (2008, March). A mixed reality
approach for merging abstract and concrete knowledge. In Virtual Reality Conference, 2008.
VR’08. IEEE (pp. 27-34). IEEE.
Rosli H. Baharom, F. Harryizman, H. Ali A. Daud,Y. Haslina, M., Norida Muhd, D.(2010). Using
augmented reality for supporting learning human anatomy in science subject for Malaysian
primary school. Proceedings of Regional Conference on Knowledge Integration in ICT.
Sandystation Project. 02/02/2016 tarihinde http://en.sandystation.cz/ adresinden erişilmiştir.
Seo, J., Kim, N., & Kim, G. J. (2006). Designing interactions for augmented reality based
educational contents. In Technologies for E-Learning and Digital Entertainment (pp. 11881197). Springer Berlin Heidelberg.
Sever, R. (2015). Sosyal Bilgiler Mekânsal Öğrenme Ortamları ile İlgili Temel Kavramlar. Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları, (Ediörler: Sever, R., Koçoğlu, E.) Sayfa:1-15.Pegem Akademi. Ankara.
Sever, R., Mazman, F., Yalçınkaya, E., (2009). Coğrafya Eğitiminde Kavram Haritaların Önemi.
Atatürk Üniv. Sos Bil Enst. Der. Cilt.13. Sayı:2, Erzurum.
Shelton, B. E., & Hedley, N. R. (2002). Using augmented reality for teaching earth-sun
relationships to undergraduate geography students. In Augmented Reality Toolkit, The First
IEEE International Workshop (pp. 8-pp). IEEE.
Shumaker, R. (Ed.). (2013), Virtual, augmented and mixed reality: Systems and applications, 5th
international conference, VAMR, Held as Part of HCI International, Las Vegas, NV, USA,
July 21‐26, Proceedings, Part II.
Solak, E., Çakır, E. (2015). Exploring the effect of materials designed with augmented reality on
language learners’ vocabulary learning. Journal of Educators Online, 12(2).
Somyürek, S. (2014). Öğretim Sürecinde Z Kuşağının Dikkatini Çekme: Artırılmış Gerçeklik.
Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(1), 63-80.
Taşkıran, A., Koral, E., Bozkurt, A. (2015) “Artırılmış Gerçeklik Uygulamasının Yabancı Dil Öğretiminde Kullanılması”. 17. Akademik Bilişim Sempozyumu
Vlahakis, V., Karigiannis, J., Tsotros, M., Gounaris, M., Almeida, L., Stricker, D., Ioannidis, N.
(2001, November). Archeoguide: first results of an augmented reality, mobile computing
system in cultural heritage sites. In Virtual Reality, Archeology, and Cultural Heritage (pp.
131-140).
Wang, F., Hannafin, M. J. (2005). Design-based research and technology-enhanced learning
environments. Educational technology research and development, 53(4), 5-23.
Wang, X. D. P. S., Dunston, P. S. (2007). Design, strategies, and issues towards an augmented
reality-based construction training platform.
Wang, X., Kim, M. J., Love, P. E., & Kang, S. C. (2013). Augmented Reality in built environment:
Classification and implications for future research. Automation in Construction, 32, 1-13.
Wojciechowski, R., Cellary, W. (2013). Evaluation of learners’ attitude toward learning in ARIES
augmented reality environments. Computers & Education, 68, 570-585.
Wu, H. K., Lee, S. W. Y., Chang, H. Y., Liang, J. C. (2013). Current status, opportunities and
challenges of augmented reality in education. Computers & Education, 62, 41-49.
Yılmaz, M. R. (2014) Artırılmış Gerçeklik Teknolojisiyle 3 Boyutlu Hikâye Canlandırmanın
Hikâye Kurgulama Becerisine ve Yaratıcılığa Etkisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Erzurum,
Atatürk Üniversitesi
Yuen, S., Yaoyuneyong, G., Johnson, E. (2011). Augmented reality: An overview and five
directions for AR in education. Journal of Educational Technology Development and Exchange, 4(1), 119-140.
Zhou, Z., Cheok, A. D., Pan, J. (2004). 3D story cube: an interactive tangible user interface for
storytelling with 3D graphics and audio. Personal and Ubiquitous Computing, 8(5), 374-376.
1982 yılında Çemişgezek de doğan yazar ortaokul ve liseyi Elazığ’da tamamlamıştır. Lisans eğitimini 2000-2004 yılları arasında Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümünden mezun olarak tamamlamıştır. 2006-2008 yılları
arasında Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında tezli yüksek lisans programını; 2009-2013 yılları arasında Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında “ Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karikatür Kullanımı” adlı doktora tezini hazırlayıp tamamlayarak
bulunmaktadır.
1990’da yılında Malatya’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Malatya’da tamamladı. 2013 yılında Malatya İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve
Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünden lisans derecesini aldı. 2014 yılında
İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri
Eğitimi bölümünde Yüksek Lisans eğitimine başladı ve 2014 yılında yine aynı bölüme Araştırma Görevlisi atandı. Hala aynı bölümde yüksek lisans çalışmalarını
yürütmektedir. Bunun yanında anabilim dalında bilimsel çalışmalar yapmaya devam etmektedir.
1982’de yılında Malatya’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini Malatya’da tamamladı. 2005 yılında Malatya İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve
Öğretim Teknolojileri Eğitimi bölümünden lisans derecesini aldı. 2012 yılında
Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri
Eğitimi bölümünde Yüksek Lisans derecesi aldı. 2010 yılından İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümünde araştırma görevlisi olarak çalışmaya başlamıştır. 2012 yılından beri Gazi Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Anabilim
dalında doktora yapmaktadır.
13. BÖLÜM
SINIF DIŞI ÖĞRETİM TEKNİKLERİYLE
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi
Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi
Özet
Değişen ülke ve dünya koşullarında yaşama dair konularda problemleri çözebilen etkin vatandaşlar yetiştirmek sosyal bilgiler dersinin amaçlarından biridir.
Toplumun etkin bir üyesi olabilmesi için kazanım ve beceriler sunan sosyal bilgiler dersi yaşamla doğrudan bağlantılı bir derstir. Yaşamla olan bağı ve etkileşimi
göz önüne alındığında sosyal bilgilerin öğrenme öğretme süreçlerini sadece sınıfta değil okul dışında, sınıf dışı öğrenme kaynakları ve etkinlikleri ile sürdürmesi
kaçınılmaz ve zorunlu bir hal almaktadır. Yapılandırmacı yaklaşım ile hazırlanan
sosyal bilgiler programları da sınıf dışı öğretim teknikleriyle sosyal bilgiler öğretimini desteklemektedir. Doğa ve çevre eğitimi, coğrafi mekânlarda gezi ve gözlem,
tarihi mekanlarda gezi ve gözlem, araştırma-inceleme gezisi ve sanal gezi alt başlıklarını kapsayan gezi ve gözlem, yerel tarih, sözlü tarih, proje temelli öğrenme
ve medya araçlarıyla öğretim sosyal bilgiler dersi öğretimi için kullanılabilecek
öğrencilerin zihinsel, duyuşsal ve psikomotor gelişimlerini önemli derecede etkiyecek sınıf dışı öğretim teknikleridir.
Sınıf Dışı Öğre m Teknikleriyle Sosyal Bilgiler Öğre mi 413
Kaynakça
Ada, S., Baysal, N.Z. & Kadıoğlu, H. (2009). “Projeye Dayalı Öğrenme Yaklaşımının Öğrencilerin Sosyal Bilgiler Dersine İlişkin Tutumlarına ve Görsel Sunu Uygulamalarına Etkisi”. Ahi
Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, C.10,S.3,89-96
Akçalı, A. & Aslan, E. (2012). “Tarih Öğretiminin İyileştirilmesi Yolunda Alternatif Bir
Yaklaşım:Sözlü Tarih”. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi. C.20.S.2. s.669-688
Arıbaş, S. & Fırat, Ş. (2010). “İlköğretim 4. Sınıf Öğrencilerinin Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Akademik Başarıları Üzerinde Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımının Etkisi”.Milli Eğitim
Dergisi.S.186, s.310-319
Aslan, E. (2000). Yerel Tarihin Tanımı, Gelişimi Ve Değeri. Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar:
Küreselleşme ve yerelleşme. İstanbul :Türkiye ekonomik ve toplumsal tarih vakfı.
Atalay, Z.Ö. (2014). “Üstün Zekalı Ve Yetenekli Bireyler İçin Farklılaştırılmış Sosyal Bilgiler
Dersinde Uygulanabilecek Öğretim Stratejileri”. Hasan ali yücel eğitim fakültesi dergisi.
C.11. S.22. s 339-358
Aytaç, A. 2014. Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Eğitimlerinde Gezi-Gözlem Metodunun
Yeri ve Önemi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi. 11 (21). 55-69.
Berk, N. A. 2015. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sivil Toplum Kuruluşları. İçinde, Şimşek & Kaymakçı (ed). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. 327-343. Ankara: Pegem A.
Bilici, İ.E. (2014). Medya Okuryazarlığı ve Eğitimi. Nobel Yayıncılık: Ankara
Bilişim Ajandası. 2012 Nisan. s: 101. Aylık Bilişim Kültürü Dergisi
Black, L. (2003). Tarih Öğretim Ve Öğreniminde Yöntem Sorunları. İçinde, Yerel Tarih Üstüne.
Haz: Köymen O. Tarih eğitimine eleştirel yaklaşımlar: Avrupalı Türkiyeli tarih eğitimcileri
buluşması.(ss.32 33). İstanbul:Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı
Brooks, A. 2004. Can outdoor education be dispensed with? A critical review of some common
rationales for outdoor education. Paper presented at Connections and Disconnections:
Examining the reality and rhetoric. International perspectives on outdoor education theory
and practice, La Trobe University Bendigo, Australia.
Caunce, S. (2001). Sözlü Tarih ve Yerel Tarihçi. (Çev: Can, B.B. ve Yaçınkaya , A.). İstanbul:
Tarih Vakfı Yurt Yayınları115
Çengelci, 2013. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sınıf Dışı Öğrenmeye İlişkin Görüşleri. Kuram
ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 13(3). 1823-1841.
Çepni, O. & Aydın, F. 2015. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Sınıf Dışı Okul Ortamlarına İlişkin
Görüşleri. International Journal of Social Science. Number: 39 , p. 317-335, Autumn III
2015.
Çetin, T., Kuş, Z. & Karatekin, K. 2010. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 2, (2010): 158180.
Çulha, B. (2006). Yerel Tarih Çalışmalarının Sosyal Bilimlerin Disiplinler Arası Yapısına Katkıları Ne Olabilir?. II. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi. 26-28 mayıs 2005. Van: Milli eğitim
Demircioğlu, i.H. (2006). Sözlü Tarihin Bir Öğretim Yaklaşımı Olarak Tarih Derslerinde Kullanımı.II. Sosyal Bilimler Eğitimi Kongresi. 26-28 mayıs 2005. Van: Milli Eğitim
Demirhan, C. ve Demirel,Ö. (2003).”Program Geliştirmede Proje Tabanlı Öğrenme Yaklaşımı”.
AİBÜ Eğitim Fakültesi Dergisi.ss.49-61
Demirkaya, H. 2006. Çevre Eğitiminin Türkiye’deki Coğrafya Programları İçerisindeki Yeri Ve
Çevre Eğitimine Yönelik Yeni Yaklaşımlar. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Cilt:
16, Sayı: 1 Sayfa: 207-222, Elazığ-2006
Deveci, H. (2005).”Sosyal Bilgiler Dersinde Gazete Kullanımı”. The Turkish Online Journal of
Educational Tecnology. 4 (3),159-166
Deveci,H. & Çengelci, T. (2008). “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarından Medya Okuryazarlığına Bir Bakış”. Yüzüncü yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C.5, S.2 ,25-43
Dikyol, D. Ç., İnce, E & Usta, S. 2011. Öğretmen Adaylarının Tarihi Mekanlara Ve Eserlere
İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi Sayı 16 (20112), 57-68.
Doğan, Y. (2015).Okul dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Sözlü Tarih. İçinde, Şimşek,A. & Kaymakçı S. (Edi.),Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.113-142). Ankara: Pegemakademi
Eraslan, L. ve Eser, D .Ç. (2015). Sosyal Medya Toplum Araştırma: Sosyal Medya Sosyolojisine
Giriş. İstanbul: Beta yay.
Erdoğan, İ. (2009). Eğitime Dair: Yazılar, Konuşmalar Ve Söyleşiler. Ankara: Pegemakademi
Erdoğan, M. 2009. Fifth grade students’ environmental literacy and the factors affecting
students’ environmentally responsible behaviors. Unpublished doctoral dissertation,
Middle East Technical University, Turkey.
Erdoğan, M., Erentay, N., Aydogan, B., Çelik, M., Çınar, Ü., Balaban, D., et al. 2010.
Expanding the horizons through field trips: Developing global action plan for saving
endangered species and threatened environments. In M. Kalogiannakis, D. Stavrou, & P.
Michaelidis (Eds.), Proceedings of the 7th International Conference on Hands-on Science.
pp. 398-403. Rethymno-Crete.
Erdoğan, M. 2011. Ekoloji Temelli Yaz Doğa Eğitimi Programının İlköğretim Öğrencilerinin
Çevreye Yönelik Bilgi, Duyuşsal Eğilimler ve Sorumlu Davranışlarına Etkisi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 11(4). Güz. 2223-2237.
Garipağaoğlu, N. 2001. Gezi -Gözlem Metodunun Coğrafya Eğitimi Ve Öğretimindeki Yeri.
Marmara Coğrafya Dergisi, Sayı: 3, Cilt: 2, s. 13-30, İstanbul, 2001
Glasser, W. (1992). Okulda Kaliteli Eğitim: Öğrencileri Baskısız Yönetmek. Türkçesi: Kaplan, U.
Beyaz.İstanbul:Beyaz yay.
Gökdemir, O. (2011). Tarih yazımında iki yeni yaklaşım: sözlü ve yerel tarih. İçinde, Şimşek, A.
(Edi.). Tarih Nasıl Yazılır. (ss. 199-222). İstanbul: tarihçi kitap.
Gülbahar, Y., Kalelioğlu, F. ve Madran, O.(2010). “Sosyal Ağların Eğitim Amaçlı Kullanımı”. XV.
Türkiye’de internet konferansı, İstanbul, http://www.inet-tr.org.tr adresinden 10.01.2016
tarihinde erişim sağlanmıştır.
Gültekin, M. (2005). “İlköğretim 5.sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Proje Tabanlı Öğrenmenin
Öğrenme Ürünlerine Etkisi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 5 (2), 517-556
Güven, A., Gazel, A. A. & Sever, R. 2004. Tarih Öğretmenlerinin Gezi Gözlem Etkinliklerinde
Karşılaştıkları Sorunlar. Kazım Karabekir Dergisi. 2004. Sayı 9.225-235.
Harnett, P. (2009).Tarihin Yerel,Bölgesel,Ulusal,Avrupa Ve Küresel Boyutlarını Dengeli Bir Şekilde İlişkilendirmek 147-160. (İçinde, Aktekin,S. Harnett, P. Öztürk,
M. Smart, D. vd. (Edi). Çok Kültürlü Bir Avrupa İçin Tarih Ve Sosyal Bilgiler Eğitimi. Ankara:
Harf Eğitim
Hobbs, R. vd. (2014). Going Digital: Developing Business and Education Strategies for a 21
st- century Rhode Island. 10.01.2016 tarihinde http:// academia.edu.tr adresinden erişim
sağlanmıştır.
İnal, K. (2009). Medya Okuryazarlığı. Ankara: Ütopya
İşman, A.& Albayrak, E. (2014). “Sosyal Ağlardan Facebook’un Eğitime Yönelik Etkililiği”.Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. C.4, S1,129-138
Kabapınar, Y. (2012). Kuramdan Uygulamaya Hayat Bilgisi Ve Sosyal Bilgiler Öğretimi. Ankara:
Pegemakademi
Kaplan, E. & Dilek, D. (2008). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersinde Sözlü Tarih Alışmalarının
Tarihsel Düşünme Becerileri Üzerindeki Etkisi, İçinde, Safran, M. ve Dilek, D. (Edi.).21.
Yüzyılda kimlik, vatandaşlık ve tarih eğitimi (ss.273-285). İstanbul: Yeni insan
Kaya, H. 2008. Kamu ve Özel Sektör Kuruluşlarının Örgütsel Kültürünün Analizi ve Kurum
Kültürünün Çalışanların Örgütsel Bağlılığına Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Maliye Dergisi.
Sayı 155. Temmuz-Aralık 2008.
Keçe, M. 2015. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Resmi Kurumlar. İçinde, Şimşek & Kaymakçı (ed). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. 283-300. Ankara: Pegem A.
Kök, A. (2013). Günümüz Toplumsal Ortamında Kişilerarası İlişkilerdeki Dönüşümün Sosyal
Medyayı Kullanan Çocuklar Üzerinden İncelennesi. Ege Üniversitesi.Yayımlanmamış Yüksek.Lisans Tezi. İzmir
Kuyucu, M.(2015) Sosyal Medya Ve Toplumsal Faydaları: İstanbul Aydın Üniversitesi İletişim
Fakültesi Öğrencilerine Yönelik Bir Araştırma.
Laughey, D. (2010). Medya Çalışmaları: Teoriler Ve Yaklaşımlar. Türkçesi Toprak, A..İstanbul:
Kalkedon
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 4-5. Sınıflar Öğretim Programı ve klavuzu. Ankara: MEB yayınları
MEB. (1989). Ortaokul Ve Orta Öğretim Kurumlarındaki Öğrencilerin Ders Dışı Eğitim Ve
Öğretim Faaliyetleri Hakkında Yönetmelik. Resmi Gazete. Sayı:20336
Meydan, A. & Akkuş, A. 2014. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Müze Gezilerinin Tarihi Ve Kültürel
Değerlerin Kazandırılmasındaki Önemi. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 29, Ocak - 2014,
S. 402-422.
Odabaşı, H. vd. (2012). “Eğitim İçin Yeni Bir Ortam: Twitter”. Anadolu Journal of education
sciences international , 2(1). 89-103
Oğuzoğlu, Y. (2011). Yerel tarih İçinde, Engin, V. & Şimşek, A. (edi.). Türkiye’de Tarih Yazımı.
İstanbul: Yeditepe
Özbalkan, M. ve İrik, O. (2003). Tarih ülkesi aydın yerel tarih araştırmaları rehberi. Aydın:
Aytag Aydın Tarih grubu yay.1
Özdemir, O. 2010. Doğa Deneyimine Dayalı Çevre Eğitiminin İlköğretim Öğrencilerinin Çevrelerine Yönelik Algı ve Davranışlarına Etkisi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi Sayı:27. Ss.125-138
Palmberg, I.E. & Kuru, J. 2000. Outdoor Activities A Bases For Environmental Responsibility.
Journal Of Environmental Education. 31 (4). 32-36
Postman, N. (1994). Televizyon: Öldüren Eğlence, Gösteri Çağında Kamusal Söylem. (Çev:
Akınhay, O.).İstanbul: Ayrıntı yayınları.
Priest, S. 1986. Redefining outdoor education: A matter of many relationships. Journal of
Environmental Education, 17(3), 13-15. Reinecke, I. (1992). Elektroniğin Büyüsü. (Çev:
Elmalı, F.).İstanbul:İnsan yayınları
Sarı, İ. (2006). Akademik Tarih ve Tarih Öğretiminde Sözlü Tarihin Yeri ve Önemi. TSA.
Yıl:10, S.3
Safran, M.(2006). Tarih Eğitimi: Makale ve Bildiriler. (Okul dışı tarih öğretimi, Ata, B. İle birlikte). GÜGEF dergisi, C.18, S.1,ss.53-60
Sever, R., Koçoğlu, E., (2015). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları, Pegem
Akademi. Ankara.
Sidekli, S. ve Avaroğulları, M. (2013).”Facebook: Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Bir Yöntem”.
Cumhuriyet İnternational Journal of Education. 2(2),145-154
Somersan,S. (1995). Sözlü tarih, araştırmacılık ve tarih yazımına katılım. İçinde, Özbaran, S.
(Haz) Tarih öğretimi ve ders kitapları: 1994 buca sempozyumu. (ss.368-379). Sempozyum
atölye 4 İzmir: tarih vakfı yurt yay.
Şimşek, A. & Kaymakçı, S. 2015. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminin Amacı. İçinde, Şimşek &
Kaymakçı (ed). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. 1-11. Ankara: Pegem A.
Talas, M. 2011. Sivil Toplum Kuruluşları ve Türkiye Perspektifi. TÜBAR-XXIX-/2011-Bahar.
Tay, B. & Uçuş, Ş. 2015. Okul Dışı Sosyal Bilgiler Eğitiminde Özel Sektör Kurumları. İçinde,
Şimşek & Kaymakçı (ed). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi. 303-324. Ankara: Pegem A.
Tsai, J.T. 2006. The identification of the components for an outdoor education curriculum in
Taiwan. PhD Thesis, Indiana University, USA.
Türkoğlu, N. (2004). İletişim Bilimlerinden Kültürel Çalışmalara Toplumsal İletişim Tanımlar,
Kavramlar, Tartışmalar. İstanbul : Babil Yay.
Uğurlu, N. B. % Aladağ, E. Mekânsal Düşünmenin Türkiye’de Sosyal Bilgiler Öğretim Programındaki Yeri Ve Öğretmenlerin Bu Beceri Hakkındaki Görüşleri. Marmara Coğrafya Dergisi Sayı: 32, Temmuz – 2015. 22-42.
Üçüncü, K. (2011). Sözlü tarih. İçinde, Engin, V. & Şimşek, A. (edi.). Türkiye’de Tarih Yazımı.
İstanbul: Yeditepe
Williams, T. (2001). Televizyon, Teknoloji Ve Kültürel Biçim. Ankara: Dost kitabevi yay.
Yalçınkaya, E. (2015). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Siyasi Mekanlara Dayalı Öğrenme Ortamları.
İçinde, Sever & Koçoğlu (ed). Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekansal Öğrenme Ortamları. 79115. Ankara: Pegem A.
Yerel Tarih Dergisi (1998-1999). 1998 Nisan. S.1, İstanbul: Numune matbaası.
Yeşilbursa, C. C. 2008. Sosyal Bilgiler Öğretiminde Tarihî Yerlerin Kullanımı. TÜBAR-XXIII/2008-Bahar.
Yeşilbursa, C.C. (2015). Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yerel Tarih. İçinde, Şimşek,A. &
Kaymakçı S.(Edi.),Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.143-160). Ankara:Pegemakademi
Yerkes, R., & Haras, K. 1997. Ourdoor education and environmental Responsibility. (ED 414112,
ERIC Document Production Service).
Online Kaynaklar
3DLocationEarth.com
http://bisav.org.tr/edergi/default.aspx?dergiid=81 adresinden 24.12.2015 tarihinde erişim sağlanmıştır. (Bilim Sanat Vakfı: Sözlü Tarih Araştırmacılığı İçin Pratik El Klavuzu,2006)
www.kultur.gov.tr
http://statisticbrain.com/facebook-statistics/)
1966 yılında İstanbul’da doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini tamamladıktan
sonra 1982-1986 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe
bölümünde lisans öğrenimini tamamladı. Özel bir anaokulunda 2 yıl öğretmenlik
yaptıktan sonra Eskişehir Dikmen Köyü İlkokuluna sınıf öğretmeni olarak atandı. Daha sonra İstanbul’a dönerek çeşitli dershane ve özel okullarda felsefe grubu
öğretmenliği yaptıktan sonra 2000 yılında Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim
Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Bilim Dalında yüksek lisansa başladı. 2001 yılında
aynı bilim dalında araştırma görevlisi olarak göreve başladı. 2007 yılında doktorasını bitirdi ve halen aynı bilim dalında yardımcı doçent olarak göreve devam
etmektedir. Sosyal Bilgiler Eğitimi, İnsan Hakları Eğitimi, Medya Okuryazarlığı
Eğitimi alanlarında çalışmaları bulunmaktadır.
Malatya’da doğan yazar ilk, orta ve lise öğrenimini Malatya’da tamamladı.
1998 yılında girdiği İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nü 2002 yılında bitirerek lisans öğrenimini tamamladı. 2009 yılında
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nde yüksek lisans yapmaya başladı. 2010 yılında Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’ne araştırma görevlisi olarak atandı.
2011 yılında “Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının İnsan Hakları ve Demokrasi
Dersinin İşlenişine Dair Görüşleri (İnönü, 19 Mayıs ve Fırat Üniversitesi Örnekleri)” başlıklı yüksek lisans teziyle uzmanlığını aldı. Aynı yıl Marmara Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi Bölümü’nde doktora programına giren yazarın doktora eğitimi devam etmektedir. Yazarın başlıca araştırma
konuları arasında medya okuryazarlığı, iletişim araçlarının eğitimde kullanımı,
sosyal bilgiler eğitimi, öğretmen eğitimi, program geliştirme ve nitel araştırma
yöntemleri gelmektedir.
14. BÖLÜM
ŞİİRLERLE
Gaziantep Üniversitesi Nizip Eğitim Fakültesi
Özet
Türkiye’de eğitim öğretim faaliyetlerinin birçok alanında farklı nitelikte problemin olduğu bilinen bir gerçektir. Bunların birisi de Sosyal Bilgiler eğitiminde
şiirin kullanımı ve önemi konusudur. Edebi metinlerin eğitimde kullanılması yaygın olmakla beraber bu edebi türlerden şiir, daha çok milli bayramlar ve kutlama
günlerinde tercih edilen bir yöntemdir. Çocuklar için hazırlanan halk edebiyatı
ürünlerinden olan şiirlerin birçoğu milli niteliktedir. 2005 yılından beri uygulamaya konulan yapılandırmacı eğitim sistemiyle birlikte artık öğretmenin rolü değişmiş ve öğretmen bilginin tek kaynağı olma özelliğini yitirmiştir. Eğitim ve öğretim faaliyetlerinin tek düzelikten kurtarmak amacıyla yapılan bu sistemde artık
edebi ürünlerden yararlanılmaya başlanmıştır. Zaten sosyal bilgiler eğitimi doğası
gereği sözlü ve yazılı edebi türlerini kullanmak durumundadır. Milletlerin inançlarını, ahlaklarını, faziletlerini, kahramanlıklarını en güzel anlatan edebi türlerden
olan şiirin de sosyal bilgiler Eğitiminde önemli bir materyal olarak kullanılması
konunun daha anlamlı ve daha kalıcı olduğu birçok araştırma sonuçlarında da
belirtilmiştir. Bu amaçla Sosyal Bilgiler dersi kapsamında şiirin bir araç olarak kullanılması öğrencilerin ifade etme becerisini ve akademik başarısını olumlu olarak
etkileyebilir.
Şiirlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 433
Kaynakça
Adorno, T. W. (2004). Lirik Şiir ve Toplum. Edebiyat Yazıları, 115-136.
Aksan, D. (1999). Şiir dili ve Türk şiir dili. (4. Basım). Ankara: Engin Yayınevi.
Ata, B. (2000). Tarih öğretiminde bir araç olarak tarihi romanlar. Türk Yurdu, 20 (153-154),
s.158-165.
Barth, R. S. (1991). Restructuring Schools: Some Questions for Teachers and Principals. Phi Delta Kappan, 73(2), 123-28.
Butler-Kisber, L. (Ed.). (2010). Poetry and education: Possibilities and practices [Special issue].
Learning Landscapes, 4(1).
Cecil, N. L. (1994). For the love of language. Poetry for every learner. Winnipeg, MB: Peguis.
Çencen, N. ve Berk, N. A. (2014). Ortaöğretim TC İnkılâp Tarihi ve Atatürkçülük Dersinde
“Şiir Kullanımına” İlişkin Öğretmen Görüşleri. Türk Tarih Eğitimi Dergisi, 3(1), 1-23.
Demir, N. Ve Demir, F. (2014) Türk Ninnileri, ANKARA: Edge Akademi yayınları
Demir, S. B., & Akengin, H. (2011). Hikâyelerle Sosyal Bilgiler Öğretimi.Pegem Akademi, Ankara.
Downey, M. (1986). Time, space, and culture. Social Education 50: 490-501.
Elçin, Ş. (1988). Halk Şiiri Antolojisi Kültür ve Turizm Bakanlığı. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Eroğlu, E. (1981). Sezai Karakoç’un Şiiri, Bürde Yayınları, İstanbul.
Evans, J. M., & Brueckner, M. M. (1990). Elementary social studies: teaching for today and
tomorrow. Allyn & Bacon.
Furman, R. (2005). Using poetry and written exercises to teach empathy. Journal of Poetry
Therapy, 18, 103–110. doi:10.1080/08893670500140549
Furman, R., Coyne, A., & Negi, N. (2008). An international experience for social work students:
Selfreflection through poetry and journal writing exercises. Journal of Teaching in Social
Work, 28(1–2), 71–85. doi:10.1080/08841230802178946
Gömleksiz, M. N., & Bulut, İ. (2006). Yeni sosyal bilgiler dersi öğretim programının uygulamadaki etkililiğinin değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(3), 393-421.
Gülüm, K., ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal Bilgiler Dersinde Göç Konusunun İşlenişinde Halk
Türkülerinin Kullanılması (Örnek Bir Çalışma). Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 26(26).
Güven, H. F. (1997). Klâsik Türk Şiirinde Hiciv. Gazi Üniversitesi, SBE, Basılmamış Doktora
Tezi) Ankara.
Hartoonian, H. M., and M. Laughlin. (1989). Designing a social studies scope and sequence for
the 21st century. Social Education 53: 388-98.
İnan Süleyman, (2014). ‘Sosyal Bilgiler Eğitimi: Sosyal Bilgiler Eğitimine Giriş, s. 1-21, Anı
Yayıncılık. Ankara.
Karaçalı, A. (2004). Talim ve Terbiye Kurulu Başkanı Prof. dr. Ziya Selçuk’la söyleşi. Bilim ve
Aklın Aydınlığında Eğitim Dergisi, 54-55
Kaya, M. (2013). Okuma-yazma öğretiminde şiir. Dil ve Edebiyat Dergisi, 10(1).
Kaymakci, S. (2013). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarında Sozlu ve Yazılı Edebî Türlerin Kullanım
Durumu. Dicle Üniversitesi Z iya Gökalp Egitim Fakultesi Dergisi, 20, 230-255.
Langer, C. L., & Furman, R. (2004). Exploring identity and assimilation. Research and
interpretative poems. Forum: Qualitative Social Research, 5(2). http://www.qualitativeresearch.net/fqs-texte/2-04/ 2-04langerfurman-e.htm
Mazza, N. (1986). Poetry and popular music in social work education: The liberal arts
perspective. Arts in Psychotherapy, 13, 293–299. doi:10.1016/0197-4556(86)90030-4
Mazza, N. (1998). The place of poetry in gerontological social work education. Journal of Aging
and Identity, 3(1), 25–34. doi:10.1023/A:1022840705744
Mazza, N. (2003). Poetry therapy: Theory and practice. New York, NY: Brunner-Routledge.
McGowan, T., & Guzzetti, B. (1991). Promoting social studies understanding through
literature-based instruction. The Social Studies, 82(1), 16-21.
MEB. (2007). EARGED ÖBBS Projesi (Türkçe, Matematik, Fen Bilgisi ve Sosyal Bilgiler) 2005
Uygulama Raporları.
MEB. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6–7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu (Taslak
Basım). Ankara: MEB Yayınevi.
Memmedov,C. (2013). Modern Türk Çocuk Şiirinin Dil ve Üslup özellikleri. Journal of History
Culture and Art Research Vol. 2, No. 1.
Oğuzkan, F. (2000) Çocuk Edebiyatı. 6. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık
Otluoğlu, R., & Öztürk, C. (2003). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve Yazılı Metinler
Pegem Yayınevi.
Özcan, H. (2008). Halk Edebiyatı Metinlerinden Çocuk Edebiyatına Kaynak Olması ve Örneklem Olarak Dede Korkut Hikayeleri Örneklem, E. K. O. V. Turkish Studies, 3, 2.
Özden, Y. (1999). Öğrenme ve öğretme (3. Baskı). Ankara: Pegema Yayıncılık.
Öztürk, C., Keskin, S. C., & Otluoğlu, R. (2002). Sosyal bilgiler öğretiminde edebi ürünler ve
yazili materyaller. Ankara: Pegem Yayınları.
Schug, M. C., & Beery, R. (1992). Teaching social studies in the elementary school: Issues and
practices. Waveland PressInc.
Sönmez, V. (1997). Sosyal Bilgiler Öğretimi Ve Öğretmen Kılavuzu, Ankara: Anı Yayıncılık.
Şahin, T. Y. (2004). Sosyal bilgiler öğretiminde oluşturmacı yaklaşım sonucunda ortaya çıkan
öğrenen çalışmalarının değerlendirilmesi. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 6-9.
Tay, B. Ve B. A. Tay (2006). “Sosyal Bilgiler Dersine Yönelik Tutumun Başarıya Etkisi”, Türk
Eğitim Bilimleri Dergisi, Kış 2006, Cilt: 4, Sayı: 1, s.: 73-82.
T D K . ( 2 0 1 6 ) . Ş i i r i n Ta n ı m ı : h t t p : / / t d k . g o v . t r / i n d e x . p h p ? o p t i o n = c o m _
gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.569d5a03846e89.67335866
Wronski, S. P. (1982). Edgar Bruce Wesley (1891-1980): His Contributions to the Past, Present
and Future of the Social Studies. Journal of Thought, 55-67.
Şiirlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 435
1979 yılında Konya’da doğan yazar; ilkokul, ortaokul ve lise eğitimini Konya’da
tamamlamıştır. 1998 yılında Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler
Öğretmenliği bölümünü kazandı. 2002 yılında mezun olduktan sonra aynı yıl mezun olduğu okulda yüksek lisansa başladı. 2005 yılında yüksek lisans programından da mezun olduktan sonra Sosyal Bilgiler öğretmeni olarak atandı. Türkiye’nin
değişik şehirlerinde öğretmenlik yaptı. Öğretmenlik yaptığı sırada 2011 yılında
Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi
Bölümünde doktora programına girmeye hak kazanmıştır. 2014 yılında doktora
eğitimini de tamamlayarak Gaziantep Üniversitesi Nizip Eğitim Fakültesi Sosyal
Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalına 2015’te Yrd. Doç. Dr. olarak ataması gerçekleştirilmiştir. Yazar halen bu fakültede görev yapmaktadır.
15. BÖLÜM
SAHNE SANATLARIYLA
İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler ABD
Kenan BAŞ
Fırat Üniversitesi
Eğitim Bilimleri Enstitüsü
Özet
Sahne sanatları eğitim ve öğretimin amaçlarının didaktik olmadan gerekli
mesajları vermek suretiyle gerçekleşmesine yardımcı olabilir. Bu durum öğrendiklerimizi daha sonra pratiğe dökme geleneğini bozarak şu anda, şimdiki zamanda
teoriyle pratiği birbiri içinde meczederek bilgiyi kabullenmeyi kolaylaştırır, süreci
bütün olarak görebilmeye olanak tanır. Bu anlamda haz alarak öğrenmeyi beraberinde getirir. Sahne sanatlarının eğitimde ve sosyal bilgiler öğretimindeki birçok soyut kavram ve değerlerin kazanılmasında yapacağı öğretimsel katkı sadece
somutlaştırmayla sınırlı olarak değerlendirilmemelidir. XIX. Asrın rasyonel bilgi
kaygısıyla kalın duvarlarla ayrılmış uzmanlık alanlarının bölünmüş parçalı bakış
açılarının verimsizleştiği, interdisipliner çalışmaların bile klasikleştiği günümüzde multidisipliner çalışmaların, çoklu diyalogların ve perspektiflerin birbirlerine
yapacakları potansiyel katkı ve etkileşimler belki de eğitime, sanata ve bilime yeni
Kaynakça
Açıkgenç, A, (2011). Bilgi Felsefesi. IV. Baskı, İstanbul: İnsan Yayınları.
Akan, N. (2012). “Platon’da Müzik.” Bağlam Yayıncılık, İstanbul.
Akgül, K. P. (2007) Toplum Yaratısı Halk Oyunları ve Bir Uyum Etkinliği Dansın Toplumsal
Yaşamdan Edindikleri ve Kattıkları, Journal of İstanbul Kültür University,3 ss. 117-125
Akıncı, B.A., Yakıncı, M.C. (2013). Hastalık Konulu Anlatı Filmleriyle Tıp Eğitimi, çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi, 56, 208-217.
Aksakallı, E. (2012). Politik Tiyatro İle Orta Oyunundaki Siyasal Eleştiri ve Söylemin Karşılaştırılması, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sahne Sanatları
Ana sanat Dalı, Erzurum.
Alkış, S. (2009). Sosyal Bilgilerde Kavram Öğretimi, Sosyal Bilgiler Öğretimi, Ed. Mustafa Safran, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
Altunbay, M. (2012).Dil Öğreniminde Ve Öğretiminde Tiyatronun Kullanımı Ve Tiyatronun
Temel Dil Becerilerine Katkısı, Turkish Studies-International Periodical For The Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic Volume 7/4, p.747-760, ANKARA-TURKEY.
Arıoğlu, İ.E. (2011). Günümüzde Meddahlık, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk
Dili Ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı.
Artun, E. (2008). Seyirlik Köy Oyunları ve Anonim Halk Edebiyatı Araştırmaları. İstanbul Çalış
Ofset.
Aşkar, F. (2011). Sanatsal İletişim Modeli: Sahne (Performans) Sanatları Üzerine Bir İnceleme,
Akademik Bakış Dergisi, Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi, sayı:25, sayfa:
1-23.
Babacan, F. (2012) Carlos Saura Sinemasında Sahne Sanatları Uyarlaması ve Luis Bunuel ve
Sultan Süleyman’ın Masası Örneği, Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sinema
TV Anasanat Dalı, SinemaTV Sanat Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Behrens, V. , Töteberg, M. (2013). Fatih Akın, Sinema Benim Memleketim Filmlerimin Öyküsü,
Çev. Barış Tut, Doğan Kitap, İstanbul.
Bölükoğlu, H.İ. (2002) Bilgi Çağında Eğitim Fakültelerinde Resim-İş Eğitiminin Genel Bir Değerlendirmesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 3 (2002) 247-259.
Cevizci, A. (2011) Eğitim Felsefesi. İstanbul: Say Yayınları.
Coşkun, P. (2010). Dünden Bugüne Türk Gölge Tiyatrosu: Karagöz Örneği, Uzmanlık Tezi, Kültür ve Turizm Bakanlığı Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü
Cüceloğlu, D. , Erdoğan, İ. (2014) Öğretmen Olmak Bir cana Dokunmak, Final Kültür Sanat
Yayınları,6.baskı, İstanbul.
Dikici, A. (2006) Sanat Eğitimi ve Yaratıcılık, Eğitim ve Bilim Dergisi, Cilt 31, Sayı: 139(3-9)
Duymaz, A. , Şahin, H.İ.(2010). Balıkesir Ve Çevresinde Hayvan Benzetmecesine Bağlı Köy
Seyirlik Oyunları, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 13, Sayı 23,
ss.171-185.
Sahne Sanatlarıyla Sosyal Bilgiler Öğre mi 471
Düzgün, D. (2000). Osmanlı Döneminde Geleneksel Türk Tiyatrosunun Genel Görünümü,
A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı:14, s.63-69.
Elçin, Ş. (1977). Anadolu Köy Orta Oyunları (Köy Tiyatrosu). Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü, Ankara.
Eren, M. A. (2009) Bir Eğitimcinin Düşünce ve Anıları II. Kitap, Kardelen Ofset, Ankara.
Erinç, S.M. (2004). Sanat Psikolojisi’ne Giriş. Ankara Ütopya Yayınevi.
Ersoy, A. (2002). Sanat Kavramlarına Giriş. İstanbul Yorum Sanat Yayıncılık.
Fay, B. (2005). Çağdaş Sosyal Bilimler Felsefesi Çok Kültürlü Bir Yaklaşım,Çev.İsmail Türkmen,
Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
Gençaydın, Z. (2002). Sanat Eğitimcisi Yetiştirmede Gazi Eğitim Fakültesi Resim-İş Bölümünün Yeri ve Bugünkü Durumu. Gazi Üniversitesi 1.“Sanat Eğitimi Sempozyumu”. Ankara,
s.25- 30.
Gürol, M. (2004) Öğretim Sürecinde İletişim, Model ve Uygulamalar, Öğretimde Planlama,
Uygulama, Değerlendirme, II. Baskı, Ed. Mehmet Gürol, Üniversite Kitabevi. Elazığ.
Gürten, E. (2009). Sahne Sanatlarında Yönetim ve Etkili İletişim, Yüksek Lisans Tezi İstanbul
Kültür Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Hançerlioğlu, O. (1993). Felsefe Sözlüğü, İstanbul.
İçyar, C. (2011). Köy Seyirlik Oyunları Orta Oyunu Ve Commedia Dell’arte Oyunlarının İlişkilerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Sahne Sanatları Anasanat Dalı.
Kaçmaz, G.(2009) Eğlence Pazarlamasında Sahne Sanatlarının Pazarlanması ve Bir Uygulama,
Yıldız Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı İşletme Yönetimi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Kavgar, C. (1981) Cumhuriyet Döneminde Müzik Eğitimi, I. Türk Müziği Kurultayı Sözlü Bildiri, egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/download/5691/1822 (Erişim Tarihi:
19.10.2015)
Koçak, R. (2011). Temel Kavramlar, öğrenmeyi Etkileyen Etmenler, Öğrenme Öğretme Kuram
ve Yaklaşımları, Ed. Behçet Oral, Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
Koçoğlu, E. (2015) Sosyal Bilgiler Eğitiminde Eğitsel Mekânlara Dayalı Öğrenme Ortamları,
Sosyal Bilgiler Eğitiminde Mekânsal Öğrenme Ortamları, (Ed. Ramazan Sever, Erol Koçoğlu), Pegem Akademi, Ankara.
Kuru, E., Karabulut, E.O. (2009) Ritim Eğitimi ve Dans Dersi Alan ve Almayan Beden Eğitimi
ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Problem Çözme Becerilerinin Çeşitli Değişkenler Bakımından İncelenmesi, G.Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 29, Sayı 2, sayfa: 441-458.
Kuyumcu, N. (2010). Eğitimde Tiyatro Ve Gençler, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt
19, Sayı 1, sayfa: 156-165.
Nutku, Ö. (1976) Yaşayan Tiyatro. İstanbul: Çağdaş Yayınları
Nutku, Ö. (2002) Sahne Bilgisi. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
Nutku, Ö. (2001). Dram Sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi
Öztürk, C. , Keskin, S.C. , Otluoğlu, R. (2012) Sosyal Bilgiler Öğretiminde Edebi Ürünler ve
Yazılı Materyaller, Pegem Akademi, Ankara.
Pehlivan, Z., Öksüzoğlu, P. (2006 Kasım) Futbol ve Dansla Uğraşan Üniversite Öğrencilerinin
Problem Çözme Becerileri, 9. Uluslar arası Spor Bilimleri Kongresi, Muğla Üniversitesi.
Platon. (2005) Devlet (Çeviren: Cem Taşkıran) Pan Kitapevi Yayınları. Ankara.
Sekmen, M. (2010). Oyuncu Meddah Ya Da “Kendi Ve Diğerleri” Mekanizması, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 30/2, s.27- 45.
Senemoğlu, N. (2013). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya, 23.Baskı, Yargı
Yayınevi. Ankara.
Sokullu, S.(1979).Türk Tiyatrosunda Komedyanın Evrimi, Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara
Şen, H. (2012). Leyla İle Mecnun Adlı Halk Hikâyesinin Meddah Formunda Oyunlaştırılması,
Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sahne Sanatları Anabilim
Dalı Rejisörlük Bilim Dalı.
Şendurur, Y.,Barış, D.A. (2002). Müzik Eğitimi ve Çocuklarda Bilişsel Başarı, Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt 22, Sayı 1,s.165-174.
Şimşek, T. (2011). Kuramdan Uygulamaya Çocuk Edebiyatı El Kitabı, Grafiker Yayınları. Ankara.
Taburoğlu, Ö. (2011) Kent Efsaneleri. Doğu Batı Yayınları.
Taş, H. – Karakuş, E. (2007). Türkçe Öğretiminde Tiyatro ve Uygulamalar, Maya Akademi,
Ankara.
Tekerek, N. (2007). Köy Seyirlik Oyunları, Seyirlik Uygulamalarıyla 51 Yıllık Bir Amatör Topluluk: Ankara Deneme Sahnesi ve Uygulamalarından İki Örnek: Bozkır Dirliği Ve Gerçek
Kavga, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 24, s.67-124.
Töre, E. (2009). Türk Tiyatrosunun Kaynakları, Turkish Studies International Periodical For
the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 4 /1-II, s: 2181-2348.
Türe N. (2007) Eğitimde Ve Öğretimde Bir Araç Olarak Görsel Sanatlar Eğitiminin Öğrencilere
Sağladığı Katkılar, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Güzel Sanatlar Eğitimi
Ana Bilim Dalı,Resim-İş Öğretmenliği Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
s.67-72)
Türkmen, F. , Fedekar, P. (2009). Türk Halk Tiyatrosunda Hareket Komiğine Bağlı Mizahi Unsurlar, Millî Folklor, 2009, Yıl 21, Say› 82, s.98-109.
Uçan, A. (1996). İnan ve Müzik, İnsan ve Sanat Eğitimi, Müzik Ansiklopedisi Yayınları, Ankara.
Ürkmez, B. (2010). Hipermedya İle Seyirlik Köy Oyunlarının Ortak Etkileşimlilik Özellikleri,
Sanatta Yeterlik Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Grafik Tasarım Anasanat Dalı Grafik Tasarımı Programı, İstanbul.
Yalçın, A. , Aytaş, G. (2002) Tiyatro ve Canlandırma Sahneleme Bilgileri, Başer Matbaası, Ankara.
Sahne Sanatlarıyla Sosyal Bilgiler Öğre mi 473
Yalçın, A.; Aytaş, G. (2002a). Tiyatro ve Canlandırma Sahneleme Bilgileri, Akçağ Yayınları, Ankara.
Yener, F. (1992) 100 Opera, Bateş Yayınları, İstanbul.
Yöre, S. (2011). Kültürleşmenin Bir Parçası Olarak Osmanlı’da Opera’nın Görünümü,
Zeitschrift für die Welt der Türken, Journal of World of Turks, Vol.3,No.2,s.53-69
http://www.tdk.org.tr (Erişim: 02.012.2015. saat 10.25).
http://www.tr.wikipedia.org/wiki/Sahne) (Erişim: 02.12.2015. saat 11.38)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Bale (Erişim: 11.10.2015.saat 14.20)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Opera (Erişim: 13.10.2015. saat 09.20)
https://tr.wikipedia.org/wiki/Tiyatro (Erişim: 22.12.2015. saat 12.30)
https://tr.wikipedia.org/wiki/M%C3%BCzik (Erişim: 22.12.2015. saat 12.55)
1978 Adana Kozan doğumlu olan yazar ilk ve orta öğrenimini Kozan’da tamamladı. 2000 yılında Lisans eğitimine Atatürk Üniversitesi Kâzım Karabekir
Eğitim Fakültesi’nde başlayıp Niğde Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler
Öğretmenliğinde devam eden yazar buradan 2004’te mezun oldu. 2007’de Yüksek lisans eğitimini aynı üniversitenin sosyal bilimler enstitüsü ilköğretim sosyal
bilgiler eğitimi ana bilim dalında “Erol Güngör’de Milliyetçilik” adlı teziyle bitirdi. 2009 yılında Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü’nde doktora eğitimine başlayan yazar 2013 yılında “2004 İlköğretim 7.Sınıf Sosyal Bilgiler Öğretim
Programındaki Kazanımların Ön-Son Test Sonuçlarına ve Öğretmen Görüşlerine
Göre değerlendirilmesi” adlı doktora tezinin kabulüyle mezun oldu. Aynı yıl içinde Artvin Çoruh Üniversitesi Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler
Öğretmenliği Anabilim Dalı öğretim üyesi kadrosuna atandı. Yazar halen sosyal
bilgiler öğretimi kapsamında ve onunla ilişkili olarak değerler eğitimi, birey devlet
ilişkileri, vatandaşlık ve insan hakları eğitimi, sosyal psikoloji, bilgi sosyolojisi ve
felsefesi alanlarında bilimsel araştırma ve çalışmalarına devam etmektedir. Yazar
evli ve bir çocuk babasıdır.
Kenan BAŞ
1981 yılında Elazığda doğan yazar Baş, ilk orta ve lise öğrenimini Elazığda
çeşitli okullarda tamamladı. 2005 yılında 19 Mayıs Üniversitesinde Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Ana Bilim Dalında mezun olarak lisans eğitimini;
2012 yılında Kilis 7 Aralık üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliğinde yüksek lisansını tamamlayarak Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler
Eğitimi dalında doktora eğitimine başlayıp bu eğitimine şuan devam etmektedir.
16. BÖLÜM
SINAV YOLUYLA
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Bölümü
Aslıhan Kurt
Öğretmen (MEB)
Özet
Türk Eğitim Sistemi, sınavların oldukça yoğun olarak kullanıldığı bir yapıdadır. Dolayısıyla ölçme ve değerlendirme amacının yanı sıra, öğrenme ve öğretme
amacını da yerine getirebilen sınavların, bu özelliğinin ihmal edilmemesi gerekmektedir. Zira sistemin dolaylı olarak yönlendirdiği öğrenme için değerlendirme,
testlerin belki de en çok ihmal edilen ve en önemli özelliği olan biçimlendirmeyi
beraberinde getirmekte ve süreç devam ederken müdahale şansı da sunmaktadır.
Sınav yoluyla öğrenme yöntemi, sınavları öğretim amacıyla kullanan öğrenmeöğretme yöntemleri arasında yer almaktadır. Bu yöntemin, özellikle işlem becerisi
gerektiren konularda kullanılmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Sınav Yoluyla Sosyal Bilgiler Öğre mi 495
Kaynakça
Akgün, İ. H. (2014). Sosyal bilgiler dersi 7. Sınıf kültür ve miras öğrenme alanı Türk tarihine
yolculuk ünitesinde geçen kavramların öğrenilme düzeyi, Turkish Studies - International
Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (5), 105-116.
Alım, M., Özdemir, Ü. ve Yılar, B. (2008). 5. sınıf öğrencilerinin bazı coğrafya kavramlarını anlama düzeyleri ve kavram yanılgıları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,
11 (1), 151-162.
Altun-Serdaroğlu, S. (2013). Sınav yoluyla öğrenme yönteminin akademik başarı, tutum ve kalıcılığa etkisi: Sağlık hizmetlerinde iletişim dersi örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi,
Ankara: Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Borich, G D. (2014). Etkili öğretim yöntemleri (M. B. Acat, Çev.), Ankara: Nobel Yayıncılık.
Budak, Y. (2011). Soru Türlerinin Öğrenmeyi Açıklama Gücü, Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi.
Cilt 1 (1),3-10.
Karpicke, J. D. ve Bauernschmidt, A. (2011). Spaced retrieval: absolute spacing enhances learning regardless of relative spacing. Journal of Experimental Psychology: Learning, Memory,
and Cognition, 37(5), 1250-1257.
OECD (2013). OECD skills outlook 2013: First results from the survey of adult skills (summary in
Turkish). http://www.oecd.org/innovation/inno/47164461.pdf adresinden alınmıştır.
Şan, İ. (2014). Level of self-efficacy of prospective mathematics teachers on competencies for
planning and organizing instruction. Universal Journal of Educational Research, 2(8), 551563.
Şan, İ. (2016). Assessment for learning: Turkey case. Universal Journal of Educational Research
4 (1), 137-143
Şan, İ. ve Akdağ, M. (2016). Sınav yoluyla öğrenme yöntemi ve örnek uygulamalar. Ankara: Nobel Yayıncılık.
Topbaş, E. ve Yücel-Toy, B. (2010). Öğretmen adaylarının sınav yoluyla öğrenme yöntemine
ilişkin görüşleri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 44, 287-299.
Yapıcı, H. (2015). Sosyal bilgiler öğretiminde öğrencilerin karşılaştıkları bazı kavramları anlama düzeyleri. International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish
or Turkic, 10 (7), 985-996.
1985 yılında Kırıkhan’da dünyaya geldi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi,
Eğitim Fakültesi İlköğretim Matematik Öğretmenliği programında lisans ve yine
aynı üniversitenin Fen Bilimleri Enstitüsü İlköğretim Anabilim Bilim Matematik
Öğretmenliği Bilim Dalında yüksek lisans öğrenimi gördü. 2008 yılında Anadolu
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalında başladığı doktora öğrenimini 2014 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Anabilim Eğitim Programları
ve Öğretim Bilim Dalında tamamladı. 2007-2009 yılları arasında kısa aralıklarla
Erzurum Hınıs Yeniköy İlköğretim Okulunda ve Mardin Kızıltepe Çıplak İlköğretim Okulunda matematik öğretmenliği görevini ifa etti. 2009-2014 yılları arasında
İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Ana Bilim Eğitim Programları ve Öğretim Bilim Dalında araştırma görevlisi olarak çalışan İsmail Şan, 2014
yılından itibaren öğretim üyesi olarak aynı üniversitede akademik hayatını sürdürmektedir. Evli ve bir çocuk babasıdır.
30.07.1959’da İzmir’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini İzmir ve Manisa illerinde
tamamladıktan sonra, 1980’de Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesinde
yükseköğrenimine başladı. Haziran-1984’de aynı fakültenin “Eğitim Programları
ve Öğretim” anabilim dalından mezun oldu. 1985-1987 yılları arasında Malatya
Atatürk Kız Lisesinde Rehber öğretmen olarak görev yaptı.
Aralık-1987 tarihinde İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri
Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim dalında araştırma görevlisi olarak göreve başladı. Mart-1988’de Yüksek Lisansını ve Temmuz-1993’te Doktora
öğrenimini İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü “Eğitim Bilimleri Anabilim dalı Eğitim Programları ve Öğretim Bilim dalı”nda tamamladı. Kasım-1994
tarihinde aynı görev yerinde Yardımcı Doçentliğe atandı. 1998’de Eğitim Fakültelerinin yeniden yapılanması sonucunda kurulan Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümüne geçti. Ocak-2015 tarihinden itibaren Eğitim Bilimleri
Bölümü Eğitim Programları ve Öğretim Anabilim dalında Doçent olarak göreve
başladı. Halen bu bölümde görevini sürdürmektedir.
Aslıhan KURT
1982 yılında Malatya’da doğdu. 2000 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programında lisans öğrenimine başladı ve 2004
yılında mezun oldu. Çeşitli KPSS kurslarında 2006 yılından bu yana eğitim bilimleri derslerini yürütmektedir. Evli ve bir çocuk annesidir.
17. BÖLÜM
RESİM VE FOTOĞRAFLARLA
Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Özet
Sosyal bilgiler dersindeki konuların geleneksel yöntemlerle işlenmesinden
dolayı sosyal bilgiler dersinin öğrencilere zor ve sıkıcı geldiği bilinmektedir. Bu
dersin öğrencilere sıkıcı gelmesinin sebepleri arasında; dersin öğretmen merkezli olması, öğretmenlerin düz anlatım kullanarak ders işlemeleri ve ezberin en
kolay öğrenme olduğu mantığının oluşması yer almaktadır. Tarih, vatandaşlık,
felsefe, psikoloji ve sosyoloji gibi soyut ağırlıklı konulara sahip dersleri model,
resim, görüntü, fotoğraf gibi materyallerle yaşantıya dönüştürerek; öğrencinin
Kaynakça
Akbaba, B. (2003). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi).
Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Akbaba, B. (2005). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (1) 185-197.
Akbaba, B. (2009). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Görsel Materyallerin Kullanımı. Mustafa Safran.
(Ed.). Sosyal Bilgiler Öğretimi (1. baskı) içinde (s. 283-319). Ankara: Pegem Akademi.
Aslan, E. (2008). Tarih Öğretiminde Fotoğraf Kullanımı. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim
Bayram, S. (2006). İlköğretimde Materyal Kullanımı. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
Black, L. (2005). The Use Of Sources İn Teaching And Learning History , Workshop 2 on “Using
visual historical sources (illustrations, photos, Internet, etc), http://www.coe.int/t/dg4/
education/historyteaching/Source/Cooperation/Cyprus/Historymultilangue2009_V1.pdf,
adresinden 16 Mart 2012’de alınmıştır.
Byrne, J., How can sources help us to teach history? http://www.htai.ie/docs/pdf/ How%20
can%20sources%20help%20us%20to%20teach%20history%20.pdf adresinden 16 Mart
2012’de alınmıştır.
Ceyhan, E., Yiğit, B. (2004). Konu Alanı Ders Kitabı İncelemesi (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Çelik, L. (2012). Öğretim Malzemelerinin Hazırlanması ve Seçimi. Özcan Demirel, Eralp Altun
(Ed.). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. (7. baskı) içinde (s. 27-66). Ankara: Pegem Akademi.
Çilenti, K. (1992). Eğitim Teknolojisi ve Öğretim. (5. Baskı). Ankara: Kadıoğlu Matbaası.
Çoban, A., İleri, T. (2013). Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri Kullanma Düzeyleri ve Kullanamama Sebepleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi
Dergisi, 2(1), 194-213.
Demircioğlu, İ. (2005). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Demircioğlu, İ. (2012). Tarih Öğretimi, Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı (1. Baskı) içinde (s. 1-12). Ankara:
Pegem Akademi.
Derman, İ. (1991). Fotoğraf ve Gerçeklik. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.
Doğdu, S. ve Aslan, Z. (1993). Eğitim Teknolojileri Uygulamaları ve Eğitim Araç-Gereçleri. Ankara.
Durualp, E. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Karikatür Kullanımı. (Yayınlanmamış
yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Resim ve Fotoğraﬂarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 519
Felton, Randall G., Allen-Rodney F. (1990). Using Visual Materials As Historical Sources, Social
Studies, Cilt 81, Sayı 2. http://web.ebscohost.com/ehost/detail adresinden 10.04.2012’de alınmıştır.
Güngör Akıncı, B. A. (2011). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretiminde Temsili Resim Kullanımıyla Tarihsel Düşünme Becerilerinin Geliştirilmesi. (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara
Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Halis, İ. (2002). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme. Ankara: Nobel Yayıncılık.
İşman, A. (2005). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme (2. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
İşman, A. (2011). Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı, Ankara: Pegem Akademi
Köksal, H. (2003). Ders Kitaplarında Görsel Materyaller. L. Küçükahmet (Ed.). Konu Alanı Ders
Kitabı İnceleme Kavuzu içinde (s. 106-113). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Köstüklü, N.(2014). Sosyal Bilimler ve Tarih Öğretimi. Konya: Çizgi Kitabevi.
Küçükahmet, L. (2002). Öğretimde Planlama ve Değerlendirme. (13. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
Kütükoğlu, M.(1998). Tarih Araştırmalarında Usul (6. Baskı). İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı.
Mahir, B. (2012). Osmanlı Minyatür Sanatı. (1. Baskı). İstanbul: Kabalcı Yayıncılık.
MEB Komisyonu (2005). Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve Kılavuzu. Ankara: MEB Yayınları.
Nichol, J. (1991). Tarih Öğretimi. Mustafa Safran(Çev.). Ankara: Çağrı Matbaacılık.
Paykoç, F. (1991). Tarih Öğretimi. Eskişehir: ETAM A.Ş. Web-Ofset.
Sever, R., (2010), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. Anı Yayıncılık, Ankara.
Sever, R., Koçoğlu, E., (2013). Sosyal Bilgiler Ders Kitaplarındaki Coğrafya Konularına İlişkin Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Görüşleri (Diyarbakır Merkez İlçe Örneği). Elektronik
Sosyal Bilimler Dergisi (ISSN 1304-0278), Sayı:45, İstanbul.
Sidekli, S., Er, H., Yavaşer, R., Aydın, E. (2014). Sosyal Bilgiler Öğretiminde Alternatif Bir Yöntem: Karikatür. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2).151-163.
Sönmez, Ö.F. (2006). İlköğretim Sosyal Bilgiler 7.Sınıf ‘’Karadeniz Bölgesi’’ Konusunun Görsel
ve Gereçlerle Öğrencilerin Akademik Başarısına Etkisinin Değerlendirilmesi (Tokat Örneği).
(Yayınlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi/Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Stradling, R. (2003). 20. Yüzyıl Avrupa Tarihi Nasıl Öğretilmeli. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve
Toplumsal Tarih Vakfı Yayını.
Şimşek, A. (2003). Tarih Öğretiminde Görsel Materyal Kullanımı. G.Ü. Kırşehir Eğitim Fakültesi
Dergisi, Cilt 4, Sayı 1, 143- 157.
Şimşek, A. (2003). Tarih Öğretiminde Görsel Materyal Kullanımı. Gazi Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi. 4(1), 141–155.
Şimşek, A. (2012). Görsel Tarih Materyalleri. İsmail H. Demircioğlu ve İbrahim Turan. (Ed.).
Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. (1. Baskı) içinde (s. 135131). Ankara: Pegem Akademi.
Şimşek, A. (2012). Görsel Tarih Materyalleri. İsmail H. Demircioğlu ve İbrahim Turan (Ed.).
Tarih Öğretiminde Öğretim Teknolojileri ve Materyal Tasarımı. (1.baskı) içinde (s. 135-131).
Ankara: Pegem Akademi.
Taşkaya, S. M., Bal, T. (2010). Sınıf Öğretmenlerinin Sosyal Bilgiler Ders Araç Gereçlerini Kullanma Durumları. Akademik Bakış Dergisi, 22. http://akademikbakis.org/eskisite/22/10.
pdf, adresinden 29.01.2016’da alınmıştır.
TDK. (1998). Türkçe Sözlük, Ankara: TTK Basımevi.
Ulusoy, K., Gülüm, K. (2009). Sosyal Bilgiler Dersinde Tarih ve Coğrafya Konuları İşlenirken
Öğretmenlerin Materyal Kullanma Durumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(2), 85-99.
Yaşar, O. (2004). İlköğretim Sosyal Bilgiler Derslerinde Görsel Materyal Kullanımı İle Coğrafya
Konularının Eğitim ve Öğretimi. Milli Eğitim Dergisi, Sayı 163.
Yazıcı, K. (2006). Sosyal Bilgilerde Kullanılan Görsel Araçlar: Haritalar-Küreler, Resimler, Tablolar ve Grafikler. Selçuk Üniversitesi Soysal Bilimler Enstitüsü Dergisi. (15), 651-662.
İneternet Kaynakları
http://teachingprimarysources. illinoisstate.edu/ MCTPS/PD_Guide/Section_4.pdf. Erişim tarihi: 18.12.2015.
Resim ve Fotoğraﬂarla Sosyal Bilgiler Öğre mi 521
1979 yılında Erzincan’da, dört çocuklu bir ailenin dördüncü çocuğu olarak
dünyaya geldi. İlk, orta ve lise öğrenimini Erzincan’da tamamladı. Lisans öğrenimine 1998 yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Sosyal
Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nde başladı. 2002 yılında bu fakülteden mezun
oldu. 2003 yılının Ocak ayında yine aynı fakültenin Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı’na araştırma görevlisi olarak başladı. Yüksek lisans eğitimini 2005 yılında tamamlayan Ilgaz, aynı yıl doktora eğitimine başladı. 2010 yılında doktor
unvanını alan Ilgaz, 2012 yılında Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim
Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Anabilim Dalı yardımcı doçent kadrosuna atandı. Halen Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler
Eğitimi Anabilim Dalı yardımcı doçent kadrosunda çalışmaktadır.
1979 Erzurum ili Oltu ilçesinde doğdu. 1990 Oltu 25 Mart İlk Okulu’nu
bitirdi. 1993 Oltu Orta Okulu’nu bitirdi. 1996 Oltu Lisesi’ni bitirdi. 2002 Balıkesir Üniversitesi Necati Bey Eğitim Fakültesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği bölümünden mezun oldu. 2003 Yılında Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Tarih Anabilim Dalında Yüksek Lisans sınavını kazandı. 2008 yılında Atatürk
Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği doktora
programına başladı. 2009 yılında 2547 sayılı Yüksek Öğrenim kanununun 35.
maddesi gereğince Atatürk Üniversitesi’ne görevlendirme ile atandı. 2015 yılında doktora eğitimini tamamlamıştır. Kafkas Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal
Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’na 2016 yılında Yardımcı Doçent olarak
atanmış olup akademik çalışmalarını yürütmektedir.
1981 yılında Tokat’ın Reşadiye ilçesinde doğdu. İlk, orta ve lise eğitimini
Tokat’ta tamamladı. 2003 yılında Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih programından mezun olup 2004 yılında Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği tezli yüksek lisans programına kayıt yaptırmıştır. 2005 yılında Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Anabilim Dalı’nda Araştırma Görevlisi olarak göreve başladı.
2007 yılında yüksek lisans programından mezun olup 2008 yılında Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği doktora programına başladı. 2009 yılında 2547 sayılı Yüksek Öğrenim kanununun 35. maddesi
gereğince Gaziosmanpaşa Üniversitesinde Araştırma görevlisi olarak akademik
hayatına devam etmektedir.
18. BÖLÜM
YEREL TARİH ETKİNLİKLERİYLE
Özet
Sosyal bilgiler dersi, tarih, antropoloji, arkeoloji, coğrafya gibi çeşitli sosyal
bilimlerin temel kazanımlarını aktarmayı amaç edinen bir çalışma alanıdır. Sosyal bilgiler çalışma alanı, içerdiği disiplinler nedeniyle amaç yönünden bireye birçok özelliği kazandırmayı hedeflemektedir. Bu amaçlardan biri de millî bilincin
oluşturulmasıdır. Sosyal bilgiler dersini alan öğrencilerde millî bilincin oluşturulması tarih disiplinine yönelik kazanımların etkili bir şekilde aktarımına bağlıdır.
Bu ders öğrencilerde millî bilincin oluşturulması sürecinde sosyal bilgiler öğretmenlerine gerek mesleki gerekse alan yeterlilikleri bakımından birçok etkinliği bir
Yerel Tarih Etkinlikleriyle Sosyal Bilgiler Öğre mi 535
Kaynakça
Aslan, E. (2000).Yerel Tarihin Tanımı, Gelişimi ve Değeri. Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar:
Küreselleşme ve Yerelleşme. (Haz. Zeynel Abidin Kızılyaprak), s.195-204. İstanbul: Türkiye
Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Avcı Akçalı, A., Aslan, E.(2007). Yerel Tarih ve Tarih Öğretimindeki Rolü, Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 21, 80-88.
Aydın, M., Dündar, R. (2014) Amasya Şehir Tarihleri/Amasya City Histories, The Journal of
Academic Social Science Studies International Journal of Social Science, Volume 6 Issue 3,
971-990.
Bayraktar Ar, B. (2000) “Tarih, Tarihçi, Toplum ve Üniversite” Çanakkale Sempozyumu. Erişim
tarihi: 03.01.2016. Erişim adresi. http://sbe.erciyes.edu.tr/dergi/sayi_15/11_yildiz. pdf.
Calkin, H. L. (1942). Local History: A Means of Better Understanding United States History. The
School Rewiev.
Danacıoğlu, E.(2001). Geçmişin izleri (Yanıbaşımızdaki Tarih İçin Bir Kılavuz), İstanbul: Tarih
Vakfı Yurt Yayınları.
Demircioğlu, İ.H. (2005), Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar, Ankara: Anı Yayıncılık.
Douch, R. (1972). Local History and the Teacher. London: Routledge and Kegan Paul.
Erpulat, D. (2003). Tarih Eğitiminin İyileştirilmesi Çalışmaları. Tarih Eğitimine Eleştirel Yaklaşımlar. s.123-136. İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Hoskins, W.G. (1984). Local History in England. New York: Addison Wesley Longman Limited.
Işık, H. (2002). Yerel Tarih Konularının Sosyal Bilgiler (6. Sınıf) Programı Tarih Üniteleri İle İlişkilendirilmesine Yönelik Bir Uygulama: Pasinler Örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi,
G.Ü Eğitim Bilimleri Enstitüsü Tarih Eğitimi Ana Bilim Dalı, Ankara.
Işık, H.(2008). İlköğretimde Tarih Konularının Yerel Tarih İle İlişkilendirilmesinin Öğrenci Başarısına Etkisi, The Journal Of International Social Research (Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi), Vol.1, Is.4.
İlyasoğlu, A. (2001). Yerel Tarih Gruplarıyla Tanışırken: Konular, Sorunlar. Yerel Tarihçilik,
Kent, Sivil Girişim: Yerel Tarih Grupları Deneyimi. (Ed. Funda Çelebi), s.37-42. İstanbul:
Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Koçoğlu, E.(2015). Eğitsel Mekânlara Dayalı Sosyal Bilgiler Eğitimi (Edt. Ramazan Sever, Erol
Kütükoğlu, M.S.(2014). Tarih Araştırmalarında Usûl, Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Litchman, A. J. and French, V. (1978). Historians and the Living Past: The Theory and Practice of
Historical Study. Illinois: Harlan Davidson.
MEB (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler Dersi 6-7. Sınıflar Öğretim Programı ve Kılavuzu (Taslak
Basım), Devlet Kitapları Müdürlüğü, Ankara.
Mustafa Vazıh el-Amâsî. (2011). Belâbilu’r-râsiye fî Riyâzi Mesâ’ili’l- Amâsiyye (Yayına Haz.:
Mesut Aydın, Recep Dündar, İbrahim Kaplan, Güler Aydın,); Malatya.
Örten, H. (2008). Yerel Tarih Konularının Soysal Bilgiler Üniteleri İle İlişkilendirilmesine Yönelik
Bir Çalışma (Tokat örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi
Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Safran, M. ve Ata, B. (1998). Okul Dışı Tarih Öğretimi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1.
Yıldız, Ö.(2003). “Türkiye’de Tarih Öğretmenlerinin Sorunları ve Çözüm Önerileri”, Erciyes
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(15), 181–190.
Yılmaz, L. (2000), “Tarih Nasıl Yazılmalı? Ya da Yazılmalı mı?”, Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar: Küreselleşme ve Yerelleşme, İstanbul.
Yerel Tarih Etkinlikleriyle Sosyal Bilgiler Öğre mi 537
Prof. Dr. Mesut AYDIN, 1959 yılında Amasya’da doğdu. İlkokul, ortaokul
ve lise eğitimini Amasya’da tamamladı. Yazar Aydın, 1976 yılında yüksek öğrenimine Ankara Üniversitesi Dil, Tarih ve Coğrafya Fakültesi Genel Türk Tarihi
bölümünde başladı. Aydın, 1984 yılında Türkiye’nin Asya Sınırlarının Tespiti adlı
çalışmasıyla master, 1989 yılında da TBMM. Tarafından İstanbul’da Kurulan Gizli
Gruplar ve Faaliyetleri isimli çalışmasıyla doktora öğrenimini bitirdi. 1990 yılında
Malatya İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Tarih Eğitimi Bölümü’nde yardımcı
doçentlik kadrosuna atandı. 1997 yılında Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programını oluşturarak başkanlığını üstlendi. 1998 yılında aynı fakültede İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Eğitimi Programında doçent; 2005 yılından
itibaren de profesör olarak çalışmalarına devam etmektedir. Yazar Aydın, İnönü
Üniversitesi Eğitim Fakültesinde birçok idari görev yürütmekle beraber halen İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Programı başkanı olarak görevini
sürdürmektedir. Yayımlanmış kitapları ve birçok akademik çalışması bulunan
Aydın’ın başlıca araştırma konusu arasında, Cumhuriyet Tarihi, Sosyal Bilgiler
Eğitimi, Eğitim Teknolojileri ve Türk Eğitim Tarihi konuları yer almaktadır. Evli
ve üç çocuk sahibi olan yazar Aydın, Almanca bilmektedir.
Doç. Dr. Recep DÜNDAR, 1959 yılında Turgutlu’da doğdu. İlköğrenimini
Musalar Yeniköy İlkokulu’nda, orta ve lise öğrenimini Turgutlu Lisesi’nde tamamladı. Yüksek öğrenimini 1977’de girdiği İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Tarih Bölümü Umumi Türk Tarihi Kürsüsü’nü Haziran 1981 tarihinde mezun olarak tamamladı. 1983-1990 yılları arasında Malatya Kız Meslek Lisesi’nde Tarih
öğretmeni olarak görev yaptıktan sonra 1990 yılında İnönü Üniversitesi Eğitim
Fakültesi Tarih Eğitimi Bölümü’ne Araştırma Görevlisi olarak atandı. 1989’da
başladığı Yüksek Lisans eğitimini 1992’de “Birinci Dünya Harbi Çanakkale Deniz
Muharebeleri ve Müstahkem Mevki Kumandanı Cevad (Çobanlı) Paşa’nın Faaliyetleri” konulu tez ile tamamladı. 1993 yılında başladığı doktora eğitimini ise
“Kıbrıs Beylerbeyliği (1570-1670)” başlıklı çalışma ile 18 Aralık 1998’de bitirdi.
2000 yılında Eğitim Fakültesi İlköğretim Bölümü Sosyal Bilgiler Öğretmenliği
Programı’na Yardımcı Doçent, 2014 yılında Doçent olarak atandı. Aynı bölümde
çalışmalarına devam eden yazar Dündar, evli ve iki çocuk sahibi olup, fransızca
bilmektedir.
Arş. Gör. Fatih KAYA, 1987 yılında Malatya/Doğanşehir’de doğdu. İlköğretim ve lise eğitimini Doğanşehir’de tamamladı. Yazar, 2007 yılında girdiği İnönü
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nü 2011 yılında
bitirerek lisans öğrenimini tamamladı. 2012 yılında İnönü Üniversitesi’nde master
eğitimine başlayan Kaya, aynı üniversitede 2014 yılında “Kutadgu Bilig’e Göre Liderlik Eğitimi” adlı çalışmasıyla master tezini verdi. Yazar, aynı yıl Malatya İnönü
Üniversitesi Eğitim Fakültesi Sosyal Bilgiler Eğitimi Bölümü’nde Araştırma Görevliliği kadrosuna atandı. Hala bu görevini aktif olarak sürdüren Kaya, Erzincan
Üniversitesi İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümü’nde doktora eğitimini sürdürmektedir. Yazar, birçok alanda akademik çalışmalara imza atmıştır.
Çalışma alanları arasında; Liderlik, Sosyal Bilgiler Eğitimi ve Türk Kültür Tarihi
gibi alanlar yer almaktadır. Ayrıca; Etkili iletişim ve Diksiyon, Beden Dili, Halkla
İlişkiler, Hızlı Okuma, Etkin Okuma Eğitimi ve Kitle Yönetimi gibi alanlarda da
çalışmalar yapmış olan yazar Kaya, ileri derecede de İngilizce bilmektedir.
19. BÖLÜM
DİNÎ VE AHLAKİ DEĞERLERLE
Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi
Temel İslam Bilimleri Bölümü Hadis ABD
Özet
Değer, çağdaş ilim çevrelerince insan ve toplum hayatındaki önemine binaen
her geçen gün üzerinde hassasiyetle durulan bir olgu halini almıştır. Değerlerin
öğretilmesinin eğitim ortamına sağladığı birçok katkı vardır. Kişilik ve karakter
oluşumunda önemli bir yere sahip olan değerler, huzurlu bir toplumun oluşması
ve şahsiyetli bireylerin yetişmesi amacıyla eğitim ve öğretim programlarında yer
almaktadır. Özellikle sosyal bilgiler 4. , 5. , 6. ve 7. sınıf programlarında temel
değerlerin öğrencilere kazandırılması hedeflenmektedir. Bu temel değerler, toplumu oluşturan her bireyin kendi inanç felsefesini oluşturmasında önemli bir işleve
sahiptir. Bu değerlerin ilkokul ve ortaokul sosyal bilgiler derslerinde öğrenciye kazandırılmasında; öğrencinin yetiştiği çevre, aile ve kültür dikkate alınarak esnek
bir eğitim ya da öğretim programıyla bu konudaki kazanımlara yer verilmesi, öğrencinin dinî ve ahlaki değer algılarını özgür bir ortamda şekillendirmesinde etkili
olabileceğini söyleyebiliriz.
Dinî ve Ahlaki Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 557
Kaynakça
Akbaş, O.(2004). Türk Milli Eğitim Sisteminin Duyuşsal Amaçlarının (Değerlerinin) İlköğretim
II. Kademedeki Gerçekleşme Derecesinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ata, B. (2011). Sosyal Bilgiler öğretim programı. C. Öztürk. (Ed.). Sosyal Bilgiler öğretimi, demokratik vatandaş eğitimi. Ankara: PegemA Yayıncılık.
Aydın, M. Z.(2003). Ahlak Öğretiminde Örnek Olay İncelemesi Yöntemi, Ankara: Nobel Yayınları.
Aydın, M.(2011). Değerler İşlevleri ve Ahlak, Eğitime Bakış Dergisi, 19.
Aydın, Mehmet Z. ve Akyol Gürler, Ş. (2012) Okulda değerler eğitimi: yöntemler, etkinlikler, kaynaklar, Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Aykaç, N. ve Başar, E. (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi eğitimi programının değerlendirilmesi.
Eğitimde yansımalar, VIII. Yeni İlköğretim Programlarını Değerlendirme Sempozyumu bildirileri kitabı içinde (s.343-361). Ankara: Sim Matbaacılık.
Balcı, F. A., Yanpar Yelken, T.(2013). İlköğretim Sosyal Bilgiler Programında Yer Alan Değerler
ve Değerler Eğitimi Uygulamaları Konusunda Öğretmen Görüşleri, Ahi Evran Üniversitesi
Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 14 (1), 195-213.
Başçı, Z.(2012). Beşinci Sınıf Sosyal Bilgiler Derisinde Değer Eğitiminin Öğretmen Görüşlerine
Göre İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Binbaşıoğlu, C. (1995). Eğitim Psikolojisi. Ankara: Yargıcı Matbaası.
Cafo, Z., Somuncu, D.(2000). Global Values In Education And Character Education, ERIC ED,
449.
Can, G. (2006). Kişilik gelimi. B. Yeşilyaprak (Ed.). Eğitim psikolojisi (Gelişim- öğrenmeöğretim). (s. 123-163). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Cheng, R. H. M., Lee, J. C. K. and Lo, L. N. K. (2006). Values Education For Citizens In The New
Century: Meaning, Desirability And Practice. Sha Tin: The Chinese University Press.
Çavdarcı, M.(2002). Türkiye’de Sosyal Değerlerin Aşınması ve Kültür Sömürgeciliği, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Çelikkaya, H. (1996). Fonksiyonel eğitim sosyolojisi. İstanbul: Alfa Yayınları.
Demircioğlu, İ., Tokdemir, M. A.(2008). Değerlerin Oluşturulma Sürecinde Tarih Eğitimi:
Amaç, İşlev ve İçerik, Değerler Eğitimi Dergisi,15, 69-88,
Deveci, H. (2003). Sosyal Bilgiler dersinde probleme dayalı öğrenmenin öğrencilerin derse ilişkin tutumlarına, akademik başarılarına ve hatırlatma düzeylerine etkisi. Eskişehir: Anadolu
Üniversitesi Yayınları. 343-361. Kayseri.
Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler
ölçeği ile sınanması. Yayımlanmamış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Konya
Doğan, İ.(2004). Sosyolojik Kavramlar ve Sorunlar, Ankara: Pegem A Yayınları
Dökmen, Ü.(2007). Küçük Şeyler, İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Erdem, A. R. (2003). Üniversite kültüründe önemli bir unsur: Değerler. Değerler Eğitimi Dergisi.
1(4).
Erdem, H. (2004). Ahlak Felsefesi, Konya: Çizgi Yayınları.
Gander, M., Harry G.(2001). Çocuk ve Ergen Gelişimi, çev. Bekir Onur, Ankara: İmge Kitabevi.
Güngör, E. (1998). Ahlak psikolojisi ve sosyal ahlak. İstanbul: Ötüken Yayınevi.
Güngör, E.(2000). Değerler Psikolojisi Üzerine Araştırmalar, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Güven, S.(1999). Toplum Bilim. Bursa: Ezgi Kitapevi.
Halstead, J., Taylor, M. (eds) (1996). Values In Education And Education In Values. London:
Falmer Press. Harper and Row.
Hançerlioğlu, O. (1988). Ruh bilim sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Hill, B.V. (1991). Values Education in Australian Schools. Melbourne: ACER.
Kan Ç. (2010). Sosyal Bilgiler dersi ve değerler eğitimi. Milli Eğitim Dergisi, 187, 138– 145.
Kılıç, A. (2002). Duyuşsal Alan Özellikleri ve Bireye Kazandırılması, Eğitim Araştırmaları Dergisi, 8, 149-166.
Kılıç, R.(1998). Ahlakın dinî Temeli, Ankara: TDV Yayınları.
Kohlberg, L (1981). Moral Stages and the Idea of Justice: Essays on Moral Development. New
York.
Lickona T.(1991). Educating For Character: How Our Schools Can Teach Respect And
Responsibility. New York: Bantam Books.
McLaughlin T. (2001). Citizenship education in England: The Crick Report And Beyond Journal
of Philosophy of Education, 34, 541-570.
MEB. (2009). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara.
Meilin Ng, M. (2006). Valuation, Evaluation, And Value Education - On Acquiring The
Ability To Value: A Philosophical Perspective. I R. H. M. Cheng, J. C. K. Lee and L. N. K. Lo
(Eds.), Values education for citizens in the new century (pp.49-66). Sha Tin: The Chinese
University Press.
Morrow, W. (1989). Chains of Thought. Johannesburg: Southern Book Publishers.
Munn P. (1995). Values Education In Scottish Schools. In: D van Veen & W Veugelers (eds).
Vernieuwing van leraarschap en lerarenopleiding. Leuven: Gavant.
Naylor, D. T.; Diem, R. A (1987). Elementary and Middle School Social Studies. New York:
Random House.
Oktay, A. S. (2007). İslam Düşüncesinde Ahlaki Değerler ve Bunların Global Ahlaka Etkileri. R.
Kaymakcan, S. Kenan, H. Hökelekli, İ. Arslan ve M. Zengin (Ed.). Değerler ve Eğitimi Uluslararası Sempozyumu. İstanbul: DEM Yayınları, 131-143.
Öymen, M. R.(1975). Psikoloji, Sosyoloji ve Pedagoji açısından Ahlak Eğitimi, İstanbul: Murat
Matbaacılık.
Dinî ve Ahlaki Değerlerle Sosyal Bilgiler Öğre mi 559
Özgüven, İ. E. (1994). Psikolojik testler. Ankara: Pegem Yayınları.
Öztürk C. (2007). İlköğretimde Alan Öğretimi. A. Oktay ve Ö. Polat Unutkan (Der.). Küreselleşme
ve Bilgi Çağında Sosyal Bilgiler Öğretimi. İstanbul: Morpa Yayınları.
Öztürk, C. ve Deveci H. (2011). Farklı ülkelerin Sosyal Bilgiler öğretim programları, C. Öztürk
(Ed.). Farklı ülkelerin Sosyal Bilgiler öğretim programları (s.1-40). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Öztürk, C., Yılmaz, A.(2001). “Türkiye’de Harf İnkılâbından Önce Kullanılan İlkokul Tarih
Programları ve Ders Kitapları” Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri (KUYEB) Dergisi.
İstanbul: EDAM,1 (2), 409–427.
Peker, H.(1998). Din ve Ahlak Eğitiminin Psikolojik ve Metodik Esasları, Samsun: Aksi Seda Yayınları.
Powney, J., Cullen, M. A., Schlapp, U., Johnstone, M. and Munn, P. (1995). Understanding values
education in the primary school. York: Reports Express.
Raths, L.E., Harmin, M. and Simon, S.B. (1966). Values and teaching: Working with values in
the classroom. Columbus, Ohio: Charles E. Merrill Books Inc.
Saintus, G. E. (1989). The Values Clarification Movement As A Response To The Need For Moral
Education: An Analysis And Critique McGill University (Canada)). ProQuest Dissertations
and Theses, Retrieved from.
Sarı, E.(2005). Öğretmen Adaylarının Değer Tercihleri, Değerler Eğitimi Dergisi, 2(10), 73-87.
Senemoğlu, N.(2005). Gelişim, Öğrenme ve Öğretim., Ankara: Gazi Kitabevi.
Silah, M.(2005). Sosyal Psikoloji (Davranış Bilimi), Ankara: Seçkin Yayınları.
Sözer, E. (1998). Sosyal bilimler kapsamında Sosyal Bilgilerin yeri ve önemi. G. Can. (Ed.).
Sosyal Bilgiler Öğretimi içinde (s.1-13). Eskişehir. Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Taylor, M. (1994). Values Education In Europe: A Comparative Overview Of A Survey Of 26
Countries İn 1993, 1
TDK. (2005). Türkçe sözlük. (10. baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Tolan, B.(1996). Toplum Bilimlerine Giriş, Ankara: Murat & Adım Yayıncılık.
Yiğit, M. F., Tarman, B. (2013). Değerler Eğitimimin İlköğretim 4. ve 5. Sınıf Sosyal Bilgiler Ders
Kitaplarındaki Yeri ve Önemi, Journal of Social Studies Education Research, 4(2), 79-102 s.
83.
Zeybek, N.K.(1989). Millî Kültür Meselemiz, İstanbul: Damla Ofset.
1982 yılında Çemişgezek de doğan yazar ortaokul ve liseyi Elazığ’da tamamlamıştır. Lisans eğitimini 2000-2004 yılları arasında Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilgiler Öğretmenliği Bölümünden mezun olarak tamamlamıştır. 2006-2008 yılları
arasında Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında tezli yüksek lisans programını; 2009-2013 yılları arasında Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sosyal Bilgiler Eğitimi alanında “Sosyal Bilgiler Eğitiminde Karikatür Kullanımı” adlı doktora tezini hazırlayıp tamamlayarak
bulunmaktadır.
1989 yılında Elazığ’da doğan yazar ilköğrenimini 24 Kasım ilköğretim Okulunda ve ortaöğrenimini Elazığ Anadolu İmam Hatip Lisesinde 2006 yılında birincilikle tamamladı. Yazar Erdoğan, 2010 yılında lisan öğrenimini sürdürdüğü
Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden birincilikle mezun olmuş ve 2013 yılında
Fırat Üniversitesi Temel İslam Bilimleri bölümü Hadis ana bilim dalında doktora eğitimine başlamıştır. Yazar Erdoğan, bu ana bilim dalında doktora eğitimini
sürdürmekle beraber Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesinde araştırma görevlisi
olarak çalışmaya devam etmektedir.

Makaleyi Yazdır

Transkript

Benzer belgeler

İç Kapak Sayfaları ve Editörler Kurulu

Poke Stop ve Poke GYM noktaları ile Beytepe

Animal Planet - Doğan Egmont

Özgeçmiş Dosyası İndir - İstanbul Medeniyet Üniversitesi Akademik

Makale yazım kurallarına ilişkin esasları indirmek için tıklayınız.