verimlilik ödülleri 2016

HAZİRAN 2016
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ’NÜN
AYLIK YAYIN ORGANIDIR
HAZİRAN 2016 YIL: 28 SAYI: 330
Bu dergi 6.500 adet basılmaktadır.
ISSN: 1300-2414
Yayın Türü: Yerel Süreli
Türkçe - İngilizce
SAHİBİ
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ ADINA
GENEL MÜDÜR
Anıl YILMAZ
GENEL KOORDİNATÖR
Dilek BİRBİL
SORUMLU YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ
Cangül TOSUN
YAZI KURULU
Dilek BİRBİL - Cangül TOSUN - Lütfiye BALKAYA
İNGİLİZCE SAYFA SORUMLUSU
Gülçin MANZAK AYDIN - Şirin Müge KAVUNCU
WEB SİTESİ SORUMLUSU
Aytunç AYHAN
FOTOĞRAFLAR
Hakan CANBAKIŞ - Özgür YURDAKADİM
DAĞITIM SORUMLUSU
Mehtap EMRE
(312) 467 55 90 / 331
[email protected]
Anahtar dergisinin PDF dosyalarını her ay
düzenli olarak e-posta hesabınıza gönderilmesini
istiyorsanız, konu alanına Anahtar yazıp
[email protected] adresine boş bir e-posta
atabilirsiniz.
Dergide yayımlanan yazılardaki görüşler
yazarlarına aittir.
YÖNETİM YERİ
T.C. BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANLIĞI
VERİMLİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
Gelibolu Sokak No:5
Kavaklıdere 06690 ANKARA
Tel: (312) 467 55 90 (10 Hat)
Faks: (312) 427 30 22
Faks (Dergi): (312) 467 47 79
e-posta: [email protected]
İnternet: http://vgm.sanayi.gov.tr
http://anahtar.sanayi.gov.tr
GRAFİK TASARIM VE UYGULAMA
Fulya KOÇ
Dergimizin bu sayısını, Bakanlık olarak ülke genelinde ve toplumun tüm kesimlerinde
verimlilik kültürünü yaygınlaştırmak ve kamuoyu oluşturmak amacıyla geçtiğimiz ay
organize ettiğimiz Verimlilik Haftasına ayırdık.
Verimlilik Haftası süresince çeşitli kuruluş ve işletmeler, eğitim kurumları, sivil toplum
kuruluşları ve meslek örgütlerinin temsilcileriyle birlikte, Verimlilik Genel Müdürlüğü
uzmanlarının ve yöneticilerinin de konuşmacı olarak katıldığı çok sayıda toplantı, panel
ve konferans gerçekleştirildi.
Hafta kapsamında gerçekleşen en önemli etkinliklerden birisi olan Verimlilik Proje
Ödülleri programında ödüller sahiplerini buldu. Özel sektör ve kamu kesiminde verim
artırma yolunda çaba gösteren kuruluşlar arasında büyük bir rekabetin yaşandığı
yarışmada; Büyük (Ar-Ge, Sürdürülebilir Üretim, Süreç İyileştirme), Orta, Küçük ve
Mikro Ölçekli İşletmeler ve Kamu kategorilerinde başarıyla uygulanmış örnek projeler
ödül almaya hak kazandılar. Ödüllü projeleri tanıtacağımız bir bölümü bu aydan itibaren
gelecek sayılarımızda da dergi içinde bulabilirsiniz.
Verimlilik Haftası kapsamında en çok ilgi gören organizasyonlardan bir diğeri Milli
Eğitim Bakanlığı ve Vodafone işbirliğinde düzenlenen Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa
Film Yarışması oldu. Öğrencileri günlük hayatta karşılaştıkları olaylar karşısında
gözlem yapmaya, yaşadıkları çevreye duyarlı bireyler olmaya ve toplumsal sorumluluk
bilincinin artırılması için fikir üretmeye yönelten yarışmada başarılı olan ortaokul ve
lise öğrencileri ödüllerini alırken büyüklere de ders alacakları mesajlar verdiler.
Hafta kapsamında 81 ilimizde Bilim, Sanayi ve Teknoloji İl Müdürlükleri
koordinasyonunda 200’ün üzerinde etkinlik gerçekleştirildi; verimlilik okullarda,
işyerlerinde, sağlıktan tüketici haklarına, eğitimden bilişim teknolojilerine tüm
alanlarda ve tüm boyutlarıyla gündemde oldu, tartışıldı.
Dergimizin bu sayısında, 25 Nisan 2016 tarihinde Ankara ATO Congresium Kongre
Merkezi’nde açılışı gerçekleştirilen ve Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık,
Müsteşar Prof. Dr. Ersan Aslan, milletvekilleri, üniversite rektörleri, kamu ve özel
sektör kuruluşları, meslek kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının yöneticilerinin ve
temsilcilerinin yanı sıra akademisyenlerin ve öğrencilerin de katıldığı 2016 Verimlilik
Haftası faaliyetlerine ilişkin bilgiler ayrıntılı olarak yer almaktadır. Emeği geçen tüm
çalışanlara ve işbirliğini gerçekleştirmemizde katkısı olan yöneticilere teşekkürlerimizi
sunuyoruz.
Anıl YILMAZ
Genel Müdür
BASKI
ELMA TEKNİK BASIM MATBAACILIK
İvedik OSB Matbaacılar Sitesi 1516/1 Sok.
No:35 Yenimahalle-ANKARA
Tel:(312) 229 92 65 Faks:(312) 231 67 06
BASILDIĞI TARİH
Anahtar dergisinin HAZİRAN 2016 sayısı
20.06.2016 tarihinde basılmıştır.
01
HAZİRAN 2016
İÇİNDEKİLER
04
15
22
02
04
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk
Özlü Fikri Işık’tan Görevi Devraldı
05
2016 Verimlilik Haftası Açılış Töreni
Gerçekleştirildi
11
Verimlilik Haftası Kapsamında “Verimliliğin
Tüketim Boyutu”
Paneli Gerçekleştirildi
14
Bilgi Teknolojileri ve Verimlilik Paneli
15
Sağlıkta Kalite ve Verimlilik Paneli
Prof.Dr. Binnur Önal
20
2016 Verimlilik Proje Ödülleri: Performans
Değerlendirme Yönetim Sistemi (PDYS)
Projesi
21
2016 Verimlilik Proje Ödülleri:
Makine Ve Sürücü Verimliliğini Artırma
Projesi
22
2016 Verimlilik Proje Ödülleri:
Fonksiyonel Analiz Çalışma Grubu
(FAÇG) Projesi
23
2016 Verimlilik Proje Ödülleri:
Trambüs (Troleybüs) Projesi
24
Üniversite-Sanayi İşbirliği Ekseninde
Kobi’lerde Dönüşüm:
“Verimli Kobi Destek” Projesi
Prof. Dr. Aysun SAĞBAŞ - Yrd. Doç. Dr. Doğan
HASAN - Arş. Gör. Ozan ÇAPRAZ - Arş. Gör.
Necip KARAKURT
HAZİRAN 2016
34
Yeni Bir Sanayi Devriminin Eşiğinde
38
2016 Verimlilik Haftası:
Diğer İllerde Düzenlenen Etkinlikler…
43
2013 Yılı İçin Yıllık Verimlilik İstatistikleri
Yayımlandı
46
Rekabetçi Sektörler Programında
Odalar ve Borsalar ile Geliştirilen Projeler
50
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Alanında Güncel
Gelişmeler
54
Temiz Üretim (Eko-Verimlilik)
57
Haber
58
Productivity Week 2016
61
Bölgesel Verimlilik İstatistikleri
Regional Productivity Statistics
62
Sanayi Göstergeleri
Industry Indicators
63
Bilim ve Teknoloji Göstergeleri
Science and Technology Indicators
64
Ulusal ve Uluslararası Verimlilik
İstatistikleri
National and International Productivity
Statistics
Umut DEMİRTAŞ
23
46
50
03
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
HABER
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ BAKANI FARUK ÖZLÜ FİKRİ IŞIK’TAN
GÖREVİ DEVRALDI
bugüne kadar çok yoğun bir tempoyla
çalıştık. Bayrağı devraldığımız bakan
arkadaşımızın yürüyen hiçbir projesini
bırakmadık, üzerine yeni çalışmalar
yaparak, bakanlığımızın çıtasını biraz
daha yükseltmenin gayreti içinde olduk”
ifadelerini kullandı.
Görevi döneminde Türk otomobili,
PARDUS ve Bilişim Vadisi projelerini
hayata geçirmek için gayret gösterdiklerini
anlatan ve sürdürdükleri diğer çalışmaları
anlatan Işık, bakanlığın tüm çalışanlarına
özverileri dolayısıyla teşekkür ederek
sözlerini şöyle bitirdi:
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Faruk
Özlü, 65. Hükümette Milli Savunma Bakanı
olan Fikri Işık’tan görevi devraldı.
Bakanlıkta gerçekleşen devir teslim
töreninde konuşan Özlü, Bakan Işık ile
istişare içinde olacaklarını, aynı kabinede
çalışacaklarını belirterek, “Dolayısıyla
ben bunu bir ayrılık olarak görmüyorum.
Müştereken birlikte çalışacağız, güç birliği
yapacağız, sizlerin deneyim ve fikirlerinden
istifade edeceğiz” diye konuştu.
Özlü, Türkiye’nin bilimsel ve teknolojik
geleceğinin şekillendirildiği ve
yönlendirildiği bir bakanlıkta göreve
geldiğini ve bunun bilincinde olduğunu
söyledi. Kendisini bu göreve layık gören
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan
ve Başbakan Binali Yıldırım’a teşekkür
eden Özlü, “Bakanlığın faaliyetlerini
takip ediyorum, Sayın Bakanımız ciddi
bir hamle yaptı. İnşallah kendilerinden
04
alacağımız bu bayrağı, daha yükseklere
taşımaya çalışacağız. Bakanlık mensubu
arkadaşların, fedakarca çalıştıklarını
biliyorum” ifadelerini kullandı.
Teknoloji Üretmeyen Bir Türkiye’nin
Geleceği Olmaz
Özlü, “Teknoloji üretmeyen bir Türkiye’nin,
geleceğinin olmadığını” ifade ederek,
“Türkiye’nin sattığı ve aldığı belli, arada
ciddi bir açık var. Bizim petrol kuyularımız,
doğal gaz yataklarımız yok, bu açığı nasıl
kapatacağız? Bu açığı teknoloji üreterek,
akılla kapatacağız. Sayın Bakanım,
bıraktığınız yerden biz devam edeceğiz ve
çalışacağız” değerlendirmesinde bulundu.
Görevi devreden Işık ise, Özlü’nün
sanayinin içinden geldiğini, bürokrasiyi çok
iyi bildiğini, ülkesine ve milletine hizmet
etmek için yola çıktığını dile getirerek,
“Bu noktada gönlümüz gerçekten
çok rahat. 25 Aralık 2014 gününden
“Türkiye’nin 10 yıl sonra nasıl olacağına
bakmak istersek bugün Bilim, Sanayi
ve Teknoloji Bakanlığının çalışmalarına
bakmak durumundayız. Bu noktada işi
çok iyi bilen, işin ehli bir arkadaşımızın
bakanlık görevine getirilmiş olması benim
açımdan büyük bir bahtiyarlık. Görevimi,
Sayın Bakanımıza büyük bir gönül
rahatlığıyla devrediyorum. Yeni dönemin
ülke ve milletimiz için hayırlı olmasını
diliyorum.”
HAZİRAN
MAYIS 2016
VERİMLİLİK HAFTASI
2016 VERİMLİLİK HAFTASI AÇILIŞ TÖRENİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Verimlilik Haftası Açılış Törenine Yoğun İlgi Gösterildi
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Verimlilik Genel Müdürlüğünce organize
edilen “2016 Verimlilik Haftası”,
25 Nisan – 1 Mayıs 2016 tarihleri arasında
ülke genelinde çeşitli etkinliklerle
kutlandı. Hafta’nın açılış töreni 25 Nisan
2016 tarihinde Ankara ATO Congresium
Kongre Merkezi’nde gerçekleştirildi.
Açılış törenine; Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanı Fikri Işık, Müsteşar Prof. Dr. Ersan
Aslan, milletvekilleri, üniversite rektörleri,
kamu ve özel sektör kuruluşları, meslek
kuruluşları ve sivil toplum kuruluşlarının
yöneticileri ve temsilcilerinin yanında
akademisyenler ve öğrenciler katıldı.
Törenin açılışında konuşan Bilim, Sanayi
ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, Verimlilik
Haftası etkinliklerinin ulaştığı seviyeden
memnuniyet duyduklarını, bu yıl Türkiye
genelinde 200’den fazla organizasyon
gerçekleştirileceğini söyledi. Düzenlenecek
etkinliklerle okullarda, üniversitelerde,
organize sanayi bölgelerinde, fabrikalarda,
verimlilik kavramının gündeme taşınmasını
sağlayacaklarını dile getiren Bakan Işık,
verimlilik alanında başarılı projelere imza
atan işletmeleri de ödüllendireceklerini
ifade etti.
Türkiye Hak Ettiği Seviyeye Ulaşacak
Bu ödüllerle, verimlilik odaklı çalışmayı
öne çıkarmayı, iyi uygulama örneklerini
tanıtmayı, işletmeler arasındaki bilgi
ve teknoloji paylaşımını artırmayı
hedeflediklerini belirten Bakan Işık, jüri
heyetinin, nihai değerlendirme sürecinde,
adeta “eşitler arasından seçim” yapmak
zorunda kaldığını vurguladı.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Işık, bu
yıl verimlilik proje ödüllerinde öğrencilerin
de sürece katılmasının kendilerini
heyecanlandırdığını dile getirerek,
“İnşallah yeni nesil, bilim ve teknoloji
sevgisi, verimlilik bilinci gibi konularda,
bizden çok daha iyi bir seviyede olacaktır.
Çocuklarımızın, gençlerimizin bugün ve
yarın yapacağı işler sayesinde, Türkiye,
dünyada hak ettiği seviyeye ulaşacaktır”
diye konuştu.
Verimlilik Herkesi İlgilendiriyor
Verimliliğin, sadece sanayicileri ve iş
dünyasını değil, 7’den 70’e herkesi
ilgilendiren bir konu olduğuna işaret eden
Bakan Işık, şunları kaydetti: “Verimliliğin
bütün bir ülkenin hayatını etkileyip
değiştirebilecek bir güce dönüşebilmesi,
verimlilik hareketinin ülke geneline
05
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
VERİMLİLİK HAFTASI
yayılmasıyla mümkün olacaktır. Kamu,
iş dünyası, işçiler, sendikalar, eğitim
kurumları, sivil toplum kuruluşları,
üniversiteler, yerel yönetimler ve diğer
tüm paydaşlar, verimlilik seferberliğine
aktif destek vermelidir. Bütün bu
paydaşların uyum içinde çalışması
büyük önem taşımaktadır. Böyle bir
birliktelik, farklı çıkar grupları arasında
bir denge oluşmasını sağlayacaktır.
Böylece verimlilik, istihdam artışının
sağlanması, yoksulluğun azaltılması,
insan haklarının korunması, toplumsal
barış ve demokrasinin güçlenmesi,
çalışma koşullarının iyileştirilmesi
ve sürdürülebilir
kalkınmanın sağlanması
gibi amaçların hepsine
birden hizmet edecektir.”
Bakan Işık’tan İş
Dünyasına Çağrı
Fikri Işık, günümüzde
en önemli kaynağın
bilgi olduğuna işaret
ederek, bilgiye nasıl
ulaşılacağı ve bilginin
nasıl kullanılacağının
kritik nitelik taşıdığını
söyledi. İş dünyasının
daha rekabetçi bir yapıya
kavuşması, başta bilgi
olmak üzere kaynakların
etkin kullanılmasıyla
gerçekleşeceğini
vurgulayan Işık, şöyle
konuştu: “Önümüzdeki
dönemde, iş dünyamızın
iki temel konuya çok büyük hassasiyet
göstermesi gerektiğine inanıyorum: Yeşil
Üretim ve Sanayi 4.0 Devrimi. Özellikle
gelişmekte olan ülkelerde, tüketicilerin
çevre dostu ürünlere olan talebi her geçen
gün artıyor. İnsanlar, kullandıkları ürünün
çevreye en az zarar vermesini istiyor.
Bunun da ötesinde, o ürünün üretim
sürecinin çevreye zarar verip vermediğini
sorguluyor. Özel sektörümüzün, gelişmiş
ülke pazarlarında daha etkin olması için
yeşil üretimle ilgili süreçlere daha fazla
06
yoğunlaşması gerekiyor. İkinci önemli
konu ise Sanayi 4.0 diye isimlendirilen
süreç. Yeni-nesil teknolojiler, üretim
bantlarında ve fabrikalarda çok
ciddi değişikliklere yol açacak. Stok
yönetiminden sipariş takibine, tasarımdan
montaja kadar üretimin her aşaması köklü
bir şekilde değişecek. Bilhassa otomasyon
teknolojilerinin devreye girmesiyle,
üretimde hata payı en aza inecek, kalite
artacak, kaynak kullanımı bugüne göre
çok daha etkin bir hale gelecek. Bu
sürece adapte olamayan firmalar ve
ülkeler, küresel rekabet yarışında geriye
düşecekler. Bakanlık olarak, bu konuyu
artışını, sadece nicelik alanında değil,
nitelik alanında da hayata geçirmek
olduğunu vurgulayarak, “Çünkü
verimliliği, insan kaynağını, bilgiyi
kullanma ve üretme kapasitemizi,
Ar-Ge harcamalarını, nitelik ve niceliği
birbirlerine çarpan etkisi yapacak biçimde,
eş zamanlı olarak artırmalıyız. İş yapma
tarzımız ile rekabet algımızı küresel
gerçekleri de göz önünde bulundurarak,
sürdürülebilirlik ilkesi ile yeniden
gözden geçirmeli, eski köye yeni adetler
getirmeliyiz” diye konuştu.
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri IŞIK
Anıl Yılmaz: Başarılı
Örnekler Ödüllendirildi
2016 Verimlilik Haftası etkinliklerinin ev
sahibi Verimlilik Genel Müdürü
Anıl Yılmaz, açılışta yaptığı konuşmada,
firmaların ve kamu kurumlarının
verimliliğe dayalı uygulanmış, başarıya
ulaşmış örnek projelerinin program
kapsamında ödüllendirildiğini belirterek
“Milli Eğitim Bakanlığı iş birliğinde
düzenlenen fikir ve kısa film yarışmasında
da başarılı olan ortaokul ve lise
öğrencilerine ödül vermekteyiz” dedi.
çok önemsiyoruz ve şu anda, bu süreçle
ilgili bir eylem planı oluşturmak için yoğun
bir gayret gösteriyoruz.”
85 Eylem Gerçekleştirilecek
Türkiye ekonomisinin son yıllarda
yakaladığı büyümeye işaret eden Bakan
Işık, bu performansın daha da yukarıya
çekilmesi gerektiğini belirtti.
Bakan Işık, bu amaca yönelik, yeni
dönemde temel özelliklerinin verimlilik
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı
Fikri Işık, Verimlilik
Stratejisi ve Eylem
Planı ile 2018 sonuna
kadar, 6 hedef alanda
toplam 85 eylem
gerçekleştirileceğini
bildirdi. Işık, bu
kapsamda, ekonomik ve
ekolojik verimliliği bir
arada sağlayacak “temiz
üretim merkezleri”, yeşil
organize sanayi bölgeleri
de denilebilecek “Yeni
Nesil Organize Sanayi
Bölgeleri”kurulacağını,
KOBİ verimlilik
eğitimleri için “model
fabrika” kurulacağını,
verimli üretimin teşvik
edileceğini kaydetti.
HAZİRAN
MAYIS 2016
Verimlilik Haftası etkinliklerinin son 3
yıldır etki alanını ve niteliğini sürekli
artırarak başarı oranı yüksek bir grafik
ortaya koyduğunu ülke genelinde yaygın bir
şekilde etkinliklerin gerçekleştiğini belirten
Genel Müdür Yılmaz şunları söyledi:
“Ülke olarak hedeflediğimiz gelişmişlik
seviyesine, ancak verimlilik ve performans
anlayışını her alanda hayata geçirerek
ulaşabiliriz. 2016 Verimlilik Ödülleri’nin bu
açıdan hayırlı olmasını diliyorum.”
Bakan Işık, Stand Alanını Gezdi
2016 Verimlilik Haftası açılış ve ödül
törenlerinin ardından Bakan Fikri Işık,
Verimlilik Proje Ödülleri’nde finale kalan
firmaların stantlarını gezerek, projelere
ilişkin bilgi aldı.
VERİMLİLİK TEMALI FİKİR VE KISA FİLM
YARIŞMASI ÖDÜL TÖRENİ
2016 Verimlilik Haftası açılış törenlerini
protokol konuşmalarının ardından
Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa Film
Yarışması ödül törenine geçildi. Yarışmada
dereceye giren öğrencileri tebrik ederek
ödüllerini veren Bakan Işık, ödül törenine
konu filmlerde gençlerin, ihmal edilen,
hayatı zorlaştıran birçok konuya dikkati
çekerek, büyüklere “öğütler” verdiğini
ifade etti. Öğrencilerin yarışmaya
gösterdiği ilgiden duyduğu memnuniyeti
dile getiren Işık, bu kısa filmler sayesinde
belediye başkanlarından diğer yetkililere
herkesin hayata gençlerin gözünden bakıp,
onların işaret ettiği eksiklikleri gidermek
için çalışacaklarına inandığını söyledi.
Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa Film
Yarışması’na, fikir kategorisinde 140,
kısa film kategorisinde 68 başvuru
yapıldı. Başvurular, Bilim, Sanayi ve
Teknoloji Bakanlığı Sanayi ve Teknoloji
Uzmanlarından oluşan seçici kurul
tarafından değerlendirildi ve fikir
kategorisinde altı eser, kısa film
kategorisinde ise üç eser ödüle layık
görüldü. Öğrencilerimize ödülleri, Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık
tarafından verildi.
Verimlilik Genel Müdürü Anıl YILMAZ
Verimlilik Temalı Fikir Yarışması 5, 6, 7,
8. Sınıflar (Ortaokul) Kategorisi:
Verimlilik Temalı Fikir Yarışması 9, 10,
11, 12. Sınıflar (Lise) Kategorisi:
Birinci Fikrin Adı: Bilinçli Trafik Işıkları
Fikri Geliştiren Öğrenci: Ceren Say
Kategorisi: Enerjinin Verimli Kullanımı,
Çevre Bilinci ve Doğa Sevgisi
Öğrencinin Okulu: Tokat Bilim Sanat
Merkezi 6. Sınıf
Birinci Fikrin Adı: Aydınlat Yolları:Piezo
Fikri Geliştiren Öğrenci: Muhammed
Burak Aydın
Kategorisi: Enerjinin Verimli Kullanımı,
Çevre Bilinci ve Doğa Sevgisi
Öğrencinin Okulu: İnegöl Özel Nilüfer Hacı
Kemal Fen Lisesi 10. Sınıf
İkinci Fikrin Adı: Kitapmaktik
Fikri Geliştiren Öğrenci: Beyza Kayış
Kategorisi: Eğitimde, Öğretimde Verimlilik
ve Yenilik
Öğrencinin Okulu: Giresun Mehmet Akif
Ersoy Ortaokulu 7. Sınıf
Üçüncü Fikrin Adı: Cebime Dönüşsün
Fikri Geliştiren Öğrenci: Bedirhan
Bekmezci
Kategorisi: Enerjinin Verimli Kullanımı,
Çevre Bilinci ve Doğa Sevgisi
Öğrencinin Okulu: Beyşehir Toki
Ortaokulu 5. Sınıf
İkinci Fikrin Adı: PosMac
Fikri Geliştiren Öğrenci: Mustafa Yalçın
Kategorisi: Bilinçli Tüketici Olmak, İsrafın
Önlenmesi ve Tüketici Hakları
Öğrencinin Okulu: İstanbul Kartal Anadolu
İmam Hatip Lisesi 10. Sınıf
Üçüncü Fikrin Adı: Verimli İkincil Sifon
(VİS)
Fikri Geliştiren Öğrenci: Büşra Ayaz
Kategorisi: Enerjinin Verimli Kullanımı,
Çevre Bilinci ve Doğa Sevgisi
Öğrencinin Okulu: Ayvalık Cunda Mesleki
ve Teknik Anadolu Lisesi 12. Sınıf
07
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
VERİMLİLİK HAFTASI
Verimlilik Temalı Kısa Film Yarışması
Birinci Seçilen Filmin Adı: Okul Yolu Düz
Gitmez
Filmi Çeken Öğrenci: Gülnur Kızılboğa
Kategorisi: Günlük Yaşamda Engelli
Ortamların İyileştirilmesi
Öğrencinin Okulu: Tunceli Cumhuriyet
Ortaokulu 5. Sınıf
İkinci Seçilen Filmin Adı: Sevgili Günlük
Filmi Çeken Öğrenci: Doğa Yücel
Kategorisi: Enerjinin Verimli Kullanımı,
Çevre Bilinci ve Doğa Sevgisi
Öğrencinin Okulu: Ankara Özel Arı
Okulları 7. Sınıf
Üçüncü Seçilen Filmin Adı: Verimli Ders
Çalışma
Filmi Çeken Öğrenci: Nevzat Burak
Erciyas
Kategorisi: Zamanı Verimli Kullanmak,
Birlikte Çalışabilirlik
Öğrencinin Okulu: Ankara Özel Arı
Okulları 5. Sınıf
“Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa Film
Yarışması” Hakkında
2016 Verimlilik Haftası Etkinlikleri
kapsamında, Milli Eğitim Bakanlığı ile
birlikte yürütülen çalışmalar çerçevesinde
Türkiye geneli resmi ve özel tüm ortaokul
(5,6,7,8. sınıf) ile lise ve dengi okulların
(9,10,11,12. sınıf) öğrencilerine yönelik
“Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa Film
Yarışması” açıldı. Yarışmanın amacı:
• Öğrencileri, günlük hayatta
karşılaştıkları olaylar karşısında
gözlem yapmaya, yaşadıkları çevreye
duyarlı bireyler olmaya, toplumsal
sorumlulukları doğrultusunda tüketici
duyarlılığına sahip olmaya teşvik etmek,
• Öğrencilerin, tüketim alışkanlıkları ve
ihtiyaçlarının doğa üzerindeki yıkıcı
etkisini azaltmak için küresel ısınma,
iklim değişikliği ve benzeri çevre
sorunları sarmalında yapacakları
bilinçli tercihlerle çözümün parçası
olmalarını sağlamak,
• Öğrencilerin, engellilik konusunda
bilinçlenmelerine katkıda bulunmak,
• Öğrencilerin, okuyan, araştıran,
düşünen, sorgulayan, sorun çözen,
zihinsel ve sosyal becerilere sahip
bireyler olarak yetişmesini sağlamak,
• Öğrencileri, okuldaki başarılarına etki
edecek, farkındalık yaratacak öneriler
geliştirmeleri konusunda teşvik etmek,
günlük hayatta ve okulda “Neleri
daha iyi yaparak okul başarımızı ve
eğitim verimliliğini artırabiliriz?”
sorusuna yanıtlar aramalarını, doğru
ve uygulanabilir çözüm önerileri
geliştirmelerini sağlamak,
• Kişisel gelişmeyi özendirmek ve bu
amaç doğrultusunda onlara yardımcı
olmak
şeklinde belirlendi. Yarışmada ele alınan
konular başlıklarda toplandı:
Dereceye giren öğrencilere ödülleri Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri IŞIK tarafından verildi
* “2016 Verimlilik Temalı Fikir ve Kısa Film Yarışması”nda ödül kazanan öğrencilerin eserlerine www.verimlilikhaftasi.gov.tr adresinden ulaşılabilir.
08
HAZİRAN
MAYIS 2016
2016 Verimlilik Proje Ödülleri sahiplerine Bakan Fikri IŞIK tarafından verildi
• Eğitimde, Öğretimde Verimlilik ve
Yenilik: Eğitim sisteminin verimliliğini
artırmaya yönelik öneriler, projeler,
fikirler üretme, sorunları teşhis edip
eğitim ve öğretimde yenilikçi çözümler
geliştirme,
• Zamanı Verimli Kullanmak,
Birlikte Çalışabilirlik: Eğitimde ve
günlük hayatta geçirilen zamanın
verimli kullanılmasına ve bunun
öğrencilerde bir alışkanlık ve tutuma
dönüştürülmesine yönelik çözümler
geliştirme,
• Bilişim Teknolojileri ve İnternetin
Verimlilik Amaçlı Kullanımı: Bilişim
teknolojileri ve interneti eğitim aracı
olarak bilinçli ve verimli kullanma,
ders çalışmanın verimliliğine etkilerini
öğrenme, amacı bilgi toplumu
yaratmak, eğitimde teknolojiyi yararlı
kılmak olan FATİH Projesi kapsamında
eğitim kurumlarında öğrenci ve
öğretmenlerin kullanımına sunulan
teknolojik donanım ve imkânların
eğitimde verimlilik düzeyinin
artırılması amacıyla kullanımı,
• Enerjinin Verimli Kullanımı, Çevre
Bilinci, Doğa Sevgisi: Öğrenci gözüyle
doğanın güzelliklerini ve doğa-insan
ilişkisini sergileme, çevre bilinci
yaratarak sağlıklı bir çevrede yaşama
hakkını savunma, çevre koruma
anlayışını harekete geçirme, enerjinin
ve tüm kaynakların etkin ve verimli
kullanımına katkıda bulunma,
kolaylaştıracak ve toplumsal yaşama
katılmalarını sağlayacak önlemler
alma,
• Bilinçli Tüketici Olmak, İsrafın
Önlenmesi, Tüketici Hakları: Bilinçli
ve sürdürülebilir tüketicilik ile israftan
kaçınma, tüketilenin çevre maliyetini
düşünme, hak arama yollarını bilme.
Bütün eğitmenlerimize, öğrencilerimize ve
bizimle iş birliği yaparak destek sağlayan
tüm kurum ve kuruluşlara teşekkür
ediyoruz.
• Günlük Yaşamda Engelli Ortamların
İyileştirilmesi: Toplumun engellilik
konusunda farkındalığını artırma,
engellilere yönelik tutum ve
davranışları geliştirme, yaşamlarını
09
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
VERİMLİLİK HAFTASI
VERİMLİLİK PROJE ÖDÜLLERİ
2016 yılı Verimlilik Proje Ödülleri’ne
139 başvuru yapıldı. Başvurusu kabul
edilen projeler öncelikle, üniversite, özel
sektör, kamu kurumları ve sivil toplum
örgütü temsilcilerinden oluşan toplam 34
gönüllü bağımsız değerlendirici tarafından
yerinde inceleme ziyaretleri yapılarak
değerlendirildi.
Bu ziyaretler sonrasında başarılı
bulunan 38 proje ödül jürisi tarafından
nihai olarak değerlendirildi. Yapılan
değerlendirmelerin sonunda 20 işletme
ve 4 kamu kuruluşu 2016 Verimlilik Proje
Ödülü’nü almaya hak kazandı.
Bakan Işık Verimlilik Proje Ödüllerini
kazanan 24 kurum ve işletme temsilcisine
ödüllerini verdi. Ödül kazanan kamu
kurumları ve işletmeler ile kategorileri
şöyledir:
BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMEARGE KATEGORİSİ
BİRİNCİ: Yüksek Verimli Gazlı Pişirici
Yanıcı Tasarımı Projesi (Arçelik A.Ş.
Pişirici Cihazlar İşletmesi)
İKİNCİ: Endüstriyel Malzeme ve Yedek
Parçaların Yerlileştirilmesi Projesi (Ford
Otosan Otomotiv Sanayi Anonim Şirketi
Yeniköy Fabrikası)
ÜÇÜNCÜ: Isıl İşlem Fırınlarında Dinamik
Optimizasyon ile Verimlilik Artışı Projesi
(Norm Civata Sanayi ve Ticaret Anonim
Şirketi)
BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMESÜRDÜRÜLEBİLİR ÜRETİM KATEGORİSİ
BİRİNCİ: Çok Katmanlı Üretim ile Hurda
ve Boya Maddesi Tasarrufu Projesi (Türk
Prysmian Kablo ve Sistemleri Anonim
Şirketi)
İKİNCİ: Cargo Aracının Şasisinde
Kullanılan Sac Malzeme Hurda Oranının
Azaltılması Projesi (Ford Otosan Otomotiv
Sanayi Anonim Şirketi/ Gölcük Fabrikası)
10
ÜÇÜNCÜ: Ergitme Fırınlarında Brülör Pilot
Alevi İçin Yakma Havası Fan Motorunun
Harcadığı Elektrik Enerjisini Azaltma
Projesi (ASAŞ Alüminyum Sanayi ve
Ticaret Anonim Şirketi)
ÜÇÜNCÜ: Akıllı Yönetim Sistemi Projesi
(Yapı Kredi Teknoloji Anonim Şirketi)
BÜYÜK ÖLÇEKLİ İŞLETMESÜREÇ İYİLEŞTİRME KATEGORİSİ
MİKRO ÖLÇEKLİ İŞLETME KATEGORİSİ
TEŞVİK ÖDÜLÜ: Yüksek Hızlı Beton
Taşıma Kova Sistemi Projesi (Elkon İnşaat
Makine Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi)
BİRİNCİ: Katma Değeri Yüksek Medikal
İmplatlarının İthal İkamesi ve Kalite,
Zaman, Maliyet, Enerji Verimliliğinin
İKİNCİ: Tedarik Süreci ve Stok
Artırılması Projesi (Nev Vakumlu Hassas
Optimizasyonu Projesi (Çalık Denim Tekstil Döküm Medikal Otomotiv Sanayi ve Ticaret
Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi)
Limited Şirketi)
BİRİNCİ: Asenkron Üretim Projesi (Tofaş
Türk Otomobil Fabrikası Anonim Şirketi)
ÜÇÜNCÜ: Tümosan Yalın Dönüşüm Projesi İKİNCİ: Akıllı Tasarım Programı Projesi
Projesi” (Tümosan Motor ve Traktör Sanayi (Mubitek Tasarım Bilişim Makina Sanayi ve
Anonim Şirketi)
Ticaret Limited Şirketi)
ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETME
KATEGORİSİ
BİRİNCİ: Seri Üretim Hattında İş Yükü
Kısıtlı Montaj Hattı Dengeleme Modeli
Geliştirilmesi Projesi (Technova Yapı ve
Yalıtım Malzemeleri Sanayi ve Ticaret
Anonim Şirketi)
İKİNCİ: Bilgi Teknolojileri Projelerinde
Kanban Süreçlerinin Uyarlanması ile
Verimlilik Sağlanması Projesi (Obase
Bilgisayar ve Danışmanlık Hizmetleri
Ticaret Anonim Şirketi)
ÜÇÜNCÜ: Kaynağında Teknolojik Geri
Dönüşüm Projesi (Poliner Plastik Ambalaj
Geri Dönüşüm ve Deri Sanayi Ticaret
Limited Şirketi)
KÜÇÜK ÖLÇEKLİ İŞLETME KATEGORİSİ
ÜÇÜNCÜ: Destek Sacı Üretiminde,
Kalıp Değiştirmeye Gerek Olmayan ve
Plastik Doğrama Hattı ile Entegrasyonlu
Çalışabilen Rollform Makinesi Projesi
(Dilmesan Metal Sanayi ve Ticaret Limited
Şirketi)
TEŞVİK ÖDÜLÜ: Otomotiv Sektörü İçin
Zirkonya Esaslı Kaynak Pimlerinin
Geliştirilmesi Projesi (Teknoceram İleri
Teknoloji ve Karakterizasyon Ürünleri ArGe Üretim Danışmanlık Madencilik Sanayi
ve Ticaret Limited Şirketi)
KAMU KATEGORİSİ
BİRİNCİ: Performans Değerlendirme
Yönetim Sistemi Projesi (Posta ve Telgraf
Teşkilatı Anonim Şirketi)
İKİNCİ: Makine ve Sürücü Verimliliğini
Artırma Projesi (Bursa Büyükşehir
Belediye Başkanlığı)
BİRİNCİ: Solvoyo Kapalı Çevrim Perakende
ÜÇÜNCÜ: Fonksiyonel Analiz Çalışma
Bütünleme Yönetim Platformu Projesi
Grubu Projesi (Hava Kuvvetleri
(Solvoyo Yazılım Araştırma Geliştirme
Komutanlığı)
Ticaret Limited Şirketi)
TEŞVİK ÖDÜLÜ: Malatya Trambüs
İKİNCİ: Deri Sanayi Yarma Deri Atıklarının
(Troleybüs) Projesi (Malatya Büyükşehir
Et Ürünlerinde Kullanımına Yönelik
Belediyesi)
Kolajen Kılıf Ürün ve Üretim Prosesinin
Geliştirilmesi Projesi (Kazlı Çeşme Deri
Ürünleri Araştırma Geliştirme Sanayi ve
Ticaret Limited Şirketi)
HAZİRAN
MAYIS 2016
PANEL
VERİMLİLİK HAFTASI KAPSAMINDA “VERİMLİLİĞİN TÜKETİM BOYUTU”
PANELİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Verimlilik Genel Müdürlüğü ile Hacettepe
Üniversitesi TÜPADEM, Tüketici Dernekleri
Federasyonu iş birliği ve Gümrük ve Ticaret
Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve Piyasa
Gözetimi Genel Müdürlüğünün katkılarıyla
gerçekleştirilen Panelde “Tüketici Hakları,
Bilinçli ve Verimli Tüketim” tartışıldı.
Verimlilik Haftası etkinlikleri kapsamında,
verimliliğin tüketim boyutu tartışıldı.
27 Nisan 2016 tarihinde Hacettepe
Üniversitesi Mehmet Akif Ersoy Salonu’nda
“Verimliliğin Tüketim Boyutu: Tüketici
Hakları, Bilinçli ve Verimli Tüketim”
başlığıyla düzenlenen panel; Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik
Genel Müdürlüğü (VGM), Hacettepe
Üniversitesi TÜPADEM, Tüketici Dernekleri
Federasyonu (TÜDEF) iş birliği ve Gümrük
ve Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması
ve Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğünün
katkılarıyla gerçekleştirildi. Panele; VGM
uzmanları, TÜDEF yöneticileri, Tüketici
Hakları Derneği Genel Merkez ve Şube
Yöneticileri, Hacettepe Üniversitesi
İİBF Tüketici ve Aile Ekonomisi Bölümü
öğrencileri katıldı.
Açılış konuşmalarıyla başlayan panelde
ilk sözü Hacettepe Üniversitesi TÜPADEM
Müdürü Prof. Dr. Arzu Şener aldı.
Prof. Dr. Arzu Şener, açılış konuşmasında,
gelişmiş ülke ekonomilerine bakıldığında,
gelişmişliğin verimlilik artışlarıyla
sağlandığının görüldüğünü, bununla
birlikte bu ülkelerde tüketicilerin bilinç
düzeylerinin de son derecede yüksek
olduğunu belirterek “Dolayısıyla, verimli
üretim yanında, kaynakların rasyonel,
bilinçli kullanımının sağlanması için
bilinçli tüketim, bilinçli tüketicilik
kültürünün de yerleştirilmesi,
geliştirilmesi gerektiği ortaya çıkıyor.
Soldan Sağa; Bayram UZUNOĞLAN, Dr. Esna Betül BUĞDAY
Prof. Dr. Müberra BABAOĞUL, Ferda HEKİMCİ
Yapılan çalışmalara baktığımızda, bilinçli
tüketim argümanında sivil toplum
kuruluşlarının, devlet kuruluşlarının,
üniversitelerin önemli rol aldığını
görüyoruz” dedi.
Daha sonra söz alan VGM Genel Müdür
Vekili Dilek Birbil konuşmasında,
verimliliğin bir de tüketim boyutu
olduğunu, Genel Müdürlük olarak
tüketim boyutunun da ısrarla ve
özellikle çalışılmasının gerekliliğini
vurgulayarak, bu konuda bir öz eleştiri
yapmak gerektiğini belirtti. Birbil,
“Tüketim boyutuna bakmadan sadece
üretim boyutuna bakmak, çok da anlamlı
olmayabilir. Aslında üretim, tüketimden
gelen geri bildirimlerle daha iyiye gitmek
zorundadır” dedi.
güvenlik ve sağlığını olumsuz yönde
etkilememesi; çıktı ve atıkların,
suyu, toprağı, çevreyi kirletmemesi,
biyoçeşitliliği tahrip etmemesi, ülkeye
katma değer bırakması yönleriyle
tartışılması gerektiğini söyledi. Çakar
konuşmasında özetle, gelinen noktada bir
takım üretim yöntem ve teknolojilerinin
sürdürülemez olduğunu, dolayısıyla
insanlık, tüketici hakları, sağlık, güvenlik,
çevre açısından zararlı olmayan bir
verimlilik anlayışı üzerinde birleşilmesi
gerektiğini vurgulayarak “O nedenle
bugün, burada, başta Bakanlığımız ve
üniversitelerimiz olmak üzere, verimliliği
yeniden gözden geçirelim ve yeni bir
tanımla önümüzü açalım. Bu daha
sürdürülebilir ve daha insanlığa uygun bir
verimlilik olsun” dedi.
Açılışta, TÜDEF adına konuşan Tüketici
Hakları Derneği Genel Başkanı
Turhan Çakar ise konuşmasında
verimliliğin; kullanılan üretim teknolojisi,
kullanılan yöntemler, kullanılan girdi,
malzemelerin; tüketicilerin, çalışanların
Daha sonra Hacettepe Üniversitesi İİBF ve
TÜPADEM Yönetim Kurulu Üyesi
Prof. Dr. Müberra Babaoğul’un
yönetiminde gerçekleştirilen panele
geçildi. Panelde ilk sözü alan Hacettepe
Üniversitesi İİBF Aile ve Tüketici Bilimleri
11
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
PANEL
Bölümü Araştırma Görevlisi Dr. Esna Betül
Buğday “Bilinçli Tüketimin Boyutları”
başlıklı sunumunu gerçekleştirdi. Dr. Esna
Betül Buğday konuşmasında günümüzde,
bireylerin tüketim davranışlarının
hayatın her yönünü etkilediğini, “tüketim
için tüketmek” anlayışının ön plana
çıktığı tüketim toplumunda, bireylerin
sorumsuzca ve düşünmeden tüketmesinin
insanları çevresel, toplumsal ve etik
açıdan birçok risk ve problemle karşı
karşıya getirdiğini; tüketim toplumundaki
sınırsız tüketim anlayışının, insanın doğa
ile uyumlu yaşaması yerine, kaynakların
kötü kullanımına ve israfa yol açtığını
belirtti. Dr. Buğday şöyle devam etti: “Diğer
yandan tükettiğimiz besinlerin içerdiği
katkı maddeleri, genetiği değiştirilmiş
gıdalar, toplumsal eşitsizlikler sonucu
bazı ülkelerde açlık, bazı ülkelerde ise
obezite olarak kendini gösteren sağlık
sorunları insanların aşırı tüketiminin bir
sonucu olarak kendi eliyle oluşturduğu
problemlerdendir. Daha fazla tüketimin
gerçekleştirilebilmesi için özellikle az
gelişmiş ve gelişmemiş ülkelerde, üretim
faaliyetlerinde çocuk işçilerin çalıştırılması,
işçilerin kötü çalışma koşullarında ve düşük
ücretlerle çalışmak zorunda bırakılması,
işçi sağlığı ve iş güvenliğinin hiçe sayılması
ve böylece emeğin sömürülmesi, aşırı
tüketimin yol açtığı toplumsal sorunların
başında gelmektedir. Hem bireylerin
ihtiyaçlarını karşılayarak yaşam düzeylerini
yükseltebilmek hem de toplumun
kalkınması için bilinç, sorumluluk ve
etik temelli yeni bir tüketim anlayışının
oluşmasına gerek vardır. Bilinç kavramı
insanın kendisini ve çevresini tanıma
yeteneğidir. Tüketim olgusu da bilinç ile
birlikte ele alındığında kontrol edilebilir
bir davranış haline gelir. Bilinçli tüketim
davranışı sosyal, çevresel, etik ve sade
tüketim boyutlarından oluşan çok boyutlu
bir kavramdır. Bu davranış kendini aşırı
tüketim karşıtlığı, sürdürülebilir tüketim
davranışı, zehirli atıkların en aza indirilmesi
gerekliliği, kaynak kullanımında tasarruf,
lüks ürünlerin kullanımından kaçınma,
sosyal sorumluluğa önem veren ve topluma
12
faydalı işletmelerin ürünlerini satın alma,
topluma zarar veren işletmelerin ürünlerini
satın almaktan kaçınma, gerektiğinde
etik, çevre dostu ve sosyal sorumlu
davranmayan firmaları boykot etme gibi
davranışlar şeklinde göstermektedir.”
Verimlilik Genel Müdürlüğü Sanayi
ve Teknoloji Uzmanı Ferda Hekimci
“Verimlilik, Kalite, Tüketici Hakları ve
Tüketici Bilinci” başlıklı sunumunda;
verimlilik kavramı, gelişimi ve felsefesi
ile ilgili bilgi verdi. Hekimci, ekonominin
kısaca tüketim ile üretim arasındaki nedensonuç ilişkilerini ele aldığını; nedenin
‘tüketim’, sonucun ise ‘üretim’ olduğunu;
tüketicinin mal ve hizmet talebindeki
tutum ve davranışlarının ekonomik
eylemin nitelik ve niceliğini belirleyen,
onun yönünü çizen en önemli unsurların
başında geldiğinin hiç unutulmaması
gerektiğini vurguladı. Konuşmasında,
Tüketici Hareketi ve Evrensel Tüketici
Hakları üzerinde duran ve günümüzde,
tüm dünyada tüketicilerin; yasal, yönetsel,
sosyo-ekonomik açıdan “özel olarak”
korunmakta olduklarını anlatan Ferda
Hekimci, bir toplumda bulunan herkesin
tüketici olduğunu, sanayici, tacirin
dahi tüketici olduğunu belirtti. Giderek
tüketicilerin ihtiyaç ve tercihlerine,
üreticilerin de piyasaya sunduğu mal ve
hizmetlerin fiyat ve kalitesine dayanan
pazar ekonomisinde artık tüketici hakları
ve tüketicinin korunması olgularının,
evrensel ve yadsınamaz değerler olarak yer
aldığını vurgulayan Hekimci, Türk tüketici
mevzuatına göre; tüketici haklarına aykırı
ayıplı üretim ve ticari etkinliklerin, “bir seri
ayıplı mal”ın toplatılmasına kadar vardığını;
piyasada, “tüketicinin yanıltılıp aldatılması”
karşısında çok ağır para cezalarının
ödenmesi söz konusu olduğunu; yasal ve
yönetsel olarak “Güvensiz Ürün”e pazar
şansı tanınmadığını; tüketici hakları
ve tüketiciyi koruma olguları evrensel
olgular olduğu için küreselleşen pazarda
rekabet edebilmenin “olmazsa olmazını”
oluşturduğunun altını çizdi. Konuya
verimlilik ve kalite açısından da değinen
Hekimci devamla, verimliliğin kalite ile
birlikte değerlendirilmesi gerektiğini
anlattı ve şunları söyledi: “Kaynaklar ne
kadar verimli kullanılırsa kullanılsın,
kaliteli çıktıya (ürüne) ulaşılamazsa
verimliliğin bir anlamı kalmadığı ve kaliteyi
geliştirerek verimliliği artırmanın en iyi yol
olduğu kabul edilmiştir. Kalitesiz üretim
pazarsız bir ürün demek olup mevcut
kaynaklarla daha çok üretmek yerine, ek
kaynak tüketimine neden olarak verimliliği
düşürmektedir. ‘Yeni Kalite’ anlayışına
göre önemli olan, müşteriye sorunu
yansıtmadan, her aşamada çözmek
HAZİRAN
MAYIS 2016
ve sürekli gelişme içerisinde sıfır hatalı
mal ya da hizmet üretmektir. Ne kadar
çok ve ne kadar düşük maliyetli üretilirse
üretilsin ürün kaliteli değilse o üretimin
verimliliğinden bahsetmek olası değildir.
Çağımızda kalite artık ‘müşteri mutluluğu’
ile birlikte anılmaktadır. Diğer yandan
bilinçli tüketici ise kaliteyi denetleyen
tüketicidir… Giderek ekonomiyi rekabete
zorlayıp verimliliğe yöneltecek olandır…
Verimlilik kavramının içeriğinde; ‘insanın
yararı doğrultusunda ve insan için, eldeki
kaynaklarla en fazla kazanımı sağlamak’
vardır. Bilinçli Tüketici ise ‘Bir mal ya
da hizmeti satın alırken, ondan azami
derecede yarar sağlamayı amaçlayacaktır.’
Verimlilik ile kaynaklar etkin bir şekilde
kullanılacak, kaliteli, yararlı ürün elde
edilecek ve israf önlenecektir. Verimlilik
düzeyi artan bir ekonomi ise, daha
düşük maliyetlerde üretim yaparak,
daha ucuz ve kaliteli mallarla, dünya
piyasalarında rekabet şansını artıracaktır”
dedi. Çağımızda ekonomik eyleme giren
tüketicinin mal ve hizmet talebindeki
tutum ve davranışları, beklenti ve
gereksinimleri, talebi; pazarı yaratan,
ekonomik eylemin nitelik ve niceliğini
belirleyen, onun odağını oluşturup yönünü
çizen en önemli unsur olduğuna da
işaret eden Ferda Hekimci “Özellikle de
günümüzün küreselleşen ekonomisinde,
‘tüketiciyi’ ihmal eden üretim, ‘talebi
ve pazarı da ihmal etmiş’ demektir ki;
böylesi bir üretimin sonucu da kalitesizlik
ve verimsizlik olacaktır. Mülga Milli
Prodüktivite Merkezi kaynaklarına göre
Bilinçli Tüketici; ‘kalitesi, standardı
yüksek, sağlıklı, güvenli, çevreci ürünü
seçme ve kaliteyi denetleme yetisinde
olan, benzerleri arasında yerli ürünleri
tercih eden giderek ekonomiyi verimliliğe
yöneltecek olan yadsınmaz bir sosyoekonomik unsurdur” dedi.
Hekimci, daha sonra güncel yaşamda
gerçekleştirilen tüketici hak ihlallerinin
yasal ve yönetsel olarak nasıl
engellendiğini örnekleriyle anlattı ve
“tüketici haklarına aykırı bir üretim
anlayışı son tahlilde kalitesizliğin maliyeti Bu sayede üretimin niteliği, kalitesi
ve verimsizlik olarak geri dönecektir” dedi. ve verimliliği artacak, daha rekabetçi,
sürdürülebilir ve çevreye saygılı bir üretim
Gelinen noktada, ‘Sürdürülebilir Tüketim
gerçekleştirilebilecek; tüketimde de yurt
ve Üretim’ anlayışının artık tüketim ve
kaynakları etkin ve verimli kullanılacaktır.
üretimde sınırlı kaynakların daha etkin,
Böylece gerek aile ekonomisine, gerekse
yararlı, verimli kullanılmasını zorunlu
milli ekonomiye önemli kazanımlar
kılmakta olduğuna işaret eden Ferda
sağlanabilecektir” ifadelerini kullandı.
Hekimci, bu durumun ‘Verimlilik’
anlayışında ‘Eko Verimlik’, ‘Enerji’,
Panelde son olarak söz alan Gümrük ve
‘Su Verimliliği’ gibi yeni açılımları da
Ticaret Bakanlığı Tüketicinin Korunması ve
beraberinde getirdiğini vurguladı ve
Piyasa Gözetimi Genel Müdürlüğü Genel
“Bugün artık gelinen noktada ‘Verimlilik’
Müdür Yardımcısı Bayram Uzunoğlan
yaklaşımlarında ‘Çevre’ ve ‘Tüketim’
ise Genel Müdürlüğünün çalışmalarını
alanlarının da önemle değerlendirmesi
“Tüketicinin Korunmasına Ait Faaliyetler”
gereği olarak ortaya çıkmaktadır” dedi.
başlıklı sunumu üzerinden anlattı. Bayram
Uzunoğlan bilinçli tüketici olmanın
Ferda Hekimci sunumunun sonunda,
yolunun, kısaca “Tükenmeden Tüketmek”
kalkınma ve verimlilik arasındaki pozitif
başlığı altında toplanabileceğini belirtti.
ilişkiye değinerek; gelişmiş batı ülkelerinde Genel Müdürlük olarak Türkiye çapında
ekonomik kalkınmanın “Verimlilik
gerçekleştirilen, Tüketicinin Korunması,
Artışlarıyla” gerçekleştirildiğini anlattı.
Tüketicilerin Hak Arama Yolları ve
Diğer yandan dünyanın en güçlü ilk üç
Tüketici Hakem Heyetleri etkinlikleri
ekonomisi olan ABD, Japonya ve Almanya
hakkında katılımcılara geniş bilgi sundu.
örneklerine bakıldığında, bu ülkelerin
Tüketicilerin 81 ilde 919 ilçede, 1011
verimlilik artışlarıyla kalkındıklarının
Hakem Heyeti ile belli parasal sınırlar
ortaya çıktığına da değinen Hekimci;
içerisinde, basit, masrafsız ve kısa yönden
“Yine bu ülkelerde ekonomik eyleme yön
sorunlarının çözümlendiğini anlatan
veren dünyanın en bilinçli tüketicilerinin
Bayram Uzunoğlan, tüketicilerin 2015
olduğu görülecektir. ‘Bilinçli Tüketicilik’
yılında Hakem Heyetlerine yaptığı 5,4
argümanı özellikle de Japon ve Kore
milyon başvurudan %94’ünde tüketicilerin
verimlilik hareketinde önemle ele
haklı çıktığını; Genel Müdürlük olarak
alınmıştır. Hatta 1960’lı yıllarda Japonya’da tüketicinin bilinçli, tacirin ise basiretli
ilk tüketici örgütlerinin kurulması Japon
olması gerektiğine inandıklarını söyledi.
Verimlilik Merkezinin önderliğinde
Uzunoğlan son olarak, Genel Müdürlüğün
gerçekleştirilmiştir. Esasen ‘tüketicinin
çalışmalarının, alışverişte tüketiciye saygılı
talep ve beklentilerini karşılayacak ürün
bir kültürün oluşması ve vatandaşlarımızın
ve hizmetlerin üretilmesi verimliliği
tüketici olarak haklarını bildiği, haklarını
artıracak tek yoldur’… OECD’ye göre ise;
kullanabildiği, mağduriyetlerin olması
‘… daha iyi hizmet sunumunu talep eden
halinde ise hak arama yolundaki bir piyasa
tüketicilerden gelen baskılar, kamuyu
düzeninin oluşturulmasını amaçladıklarını
verimli olmaya ve kaliteli hizmet vermeye
vurguladı.
zorlayan faktörlerin başında gelmektedir.’
Güçlü, nitelikli, rekabetçi ve verimli
Panel, panelistlere sertifika ve
bir ekonomi için bilinçli tüketicilerce
plaketlerinin sunulması ve anı fotoğrafı
şekillenen talep, üretime yön veren önemli çekilmesiyle sona erdi.
faktörlerden biridir. Tüketiciler, bilinç
düzeyleri arttığı oranda ucuz, kaliteli mal
ve hizmeti talep edecek, yerli ürünü tercih
edecek bu konuda yönlendirici olacaklardır.
13
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
PANEL
BİLGİ TEKNOLOJİLERİ VE VERİMLİLİK PANELİ
14
2016 Verimlilik Haftası kapsamında
Ankara’da yapılan Bilgi Teknolojileri ve
Verimlilik Paneli Türkiye Bilişim Derneği
(TBD) Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı
Koray Özer’in yöneticiliğinde, Vodafone
Türkiye Kamu Satış Kıdemli Müdürü
Ceyda Süer, Atılım Üniversitesi Öğretim
Üyesi Dr. Ziya Karakaya, CDO Türkiye
İcra Kurulu Başkanı Bülent Kutlu, Smart
Manufacturing Türkiye İcra Kurulu
Başkanı Mehmet Demir, Turkcell Kamu
İş Geliştirme Müdürü Aykut Dalyan’ın
katılımıyla gerçekleşmiştir.
çıktılara dönüştürme yeteneği…” Sanki
burada verimlilik değil de bilgi işlem
süreci tanımlanmış. John Keynes ise
verimlilik için uzun vadede her şeydir
diyor.
Bilişim Teknolojileri ve İşletmelerde
Verimlilik Dönüşümleri başlıklı
konuşmasında Koray Özer şunları
vurgulamıştır: Son 25 yıldaki değişim
özellikle bilgi işlemlerle başladı, bilgi
işlemler geliştikçe kamu da özel sektör
de değişti ve dönüştü. 25 yıl önce
ortalama 5-6 kişi olan bilgi işlemleri,
bugün ortalama 50-100 çalışana ulaştı.
Başlangıçta stok, insan kaynakları, finans
ve tahakkuk listeleri almak için kullanılan
sistemler şimdi temel Kurumsal Kaynak
Planlaması dışında sektörel çözümler,
veri analizi, güvenlik, internet hizmetleri,
sosyal medya, altyapı, nesnelerin interneti gibi çeşitli iş gruplarına hizmet eder hale
geldi. Pek çok donanım, yazılım, veri tabanı teknolojisi gelişti, amaca yönelik yeni
diller ortaya çıktı. Veri arttı, entegrasyon
ihtiyacı en yüksek noktaya ulaştı, bulut
bilişim, büyük veri, nesnelerin internetiyle
yeni ve farklı bir bilgi işlem çağı başladı… Geldiğimiz noktada, Endüstri 4.0 kavramı ile bazı işlerin değil bütün üretimin bilgi
işlem aracılığıyla yapılması gerektiği
ortaya kondu. Buradaki gereklilik veya itici
güç de verimlilik oldu.
A dan Z’ye üretim süreçlerine karışıyor.
Her anı (girdi, çıktı, maliyet ve ilgili
ekosistem) olarak en verimli şekilde
yönetiyor.
Charles Wheelan (Çıplak EkonomiPegasus) adlı kitapta neden verimlilik,
diye soruyor. Yanıt: “Çünkü verimlilik
bizi zenginleştiriyor ve öne geçiriyor.”
Verimlilik için başka bir tanım da “girdileri
80 çalışanlı Whatsapp şirketi Türkiye’nin
en köklü 3 büyük kurumundan daha
değerli hale geldi. Dijital stratejisi olmayan
birçok kurum önümüzdeki dönemlerde
olmayacak.
Buhar, elektrik, programlanabilir
elektronikten sonra gelen 4.0 Sanayi
Devrimi veya diğer adıyla Endüstri 4.0
bize bilgi işlemlerin iş süreçlerinden
hangi süreçlere doğru değiştiğinin de bir
anlatımı aslında. Artık bilgi işlemlerde şu
değişimler görülmektedir.
Nicelik dışında niteliği otomatize ediyor, kişiye özel tasarıma olanak sağlıyor.
Üretimin kas ve bilgiyle üretilmesinden
bilgece üretilmesine geçişi olanaklı kılıyor.
Niteliği verimlileştiriyor.
Konuşmacılardan Bülent Kutlu, Dijital
Dönüşüm Liderlerinin İşletmelerin
Verimliliğine Etkileri başlıklı
konuşmasında özetle şunlardan
bahsetmiştir: Son zamanlarda özellikle
şirketler için bir pozisyon çok önemli
olmaya başladı. Dijital Dönüşüm Lideri
ya da İngilizce kısaltmayla CDO (Chief
Digital Officer). “CDO kimdir?” Müşteriyi
çok iyi tanıyan, dijital operasyonları çok
iyi bilen, stratejiye ortak olan yeni bir
yönetici profili. Dijital bir çağdayız bu
çağın kurallarını bilerek gelişimimizi
sürdürmeliyiz. Yıkıcı teknolojiler hayatımızı
her yönden etkilemeye başladı. Artık daha
hızlı ve daha verimli olmak zorundayız.
Ayakta kalmak için Dijital Strateji artık
kurumların genel stratejisi oluyor. İyi bir
dijital strateji hem verimliliğimizi hem de
hızımızı çok artıracak. Yıkıcı teknolojilere
karşı dayanaklı olunacak. İşte bunun ilk
adımı tüm kurumsal şirketlerimizin CDO
ataması yapmasından geçiyor.
CDO’lar şirketlerde ya yönetim
kurullarında ya icracı pozisyonda ya da
dijital konsey olarak karşımıza çıkıyor.
Birçok şirketimiz henüz CDO olarak
konumlandırabileceği bir yönetici
bulamadığı için bu konuda danışmanlık
alarak ilerliyor. Çok geç kalmadan
şirketlerimize Dijital Dönüşüme hız
vermeleri gerektiğini söylüyoruz ve
bu yönde çalışmalarımızı artırarak
sürdürüyoruz.
Panel’de ayrıca Ceyda Süer “4,5G’nin
İşletmelerde Verimliliğe Etkisi”, Yrd.
Doç. Dr. Ziya Karakaya “Bulut Bilişim
ve Verimlilik”, Mehmet Demir “Akıllı
Üretim Nedir? Nasıl Uygulanmalıdır?”,
Aykut Dalyan “İşletmelerin, M-İşletme
Dönüşümünde 4,5G’nin Getireceği
Yenilikler” başlıklı sunumları
gerçekleştirmişlerdir.
Panelin değerlendirme bölümünde
“Verimlilik için verimlilik değil de
insan için verimliliğin altını her zaman
çizmemiz gerekiyor. Verimlilik insanların
sadece üretmesi için değil kararında
ve ölçüsünde tüketmesi ve bu sayede
yeniden üretici kılınması için de ele
alınmalı. Yani verimliliği tüketimden ayrı
tutmamamız gerekiyor. Kaliteli üretim
için insanları yaratıcı kılmak, yaratıcı
kılmak içinse eğitim, birlikte çalışma,
dinlenme, tüketme ve eğlenmek gerekli”
vurgulaması yapılmıştır.
MAYIS 2016
HAZİRAN
PANEL
SAĞLIKTA KALİTE VE VERİMLİLİK PANELİ
1
Prof.Dr. Binnur Önal
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
Verimlilik Genel Müdürlüğü (VGM) ile Türkiye
Kalite Derneği Ankara Şubesinin iş birliğinde
düzenlenen “Sağlıkta Kalite ve Verimlilik
Paneli” 25 Nisan 2016 tarihinde ATO
Congressium’da gerçekleştirildi.
Panel’inin açılış konuşmasını
gerçekleştiren Türkiye Kalite Derneği
Ankara Şubesi Başkanı Nazmi Karyağdı,
KalDer’in kurulduğu 1990 yılından bu yana
sağlık sektöründe gerçekleştirmiş olduğu
projelerden bir örnekle; mükemmellik
modeli ile birlikte bir doğum hastanesinde
bebek ölüm oranlarının dünyadaki en
iyilerle yarışır hale geldiğini vurguladı
ve dünyaca ünlü kalite öncülerinden
Deming’in “hatalar insanlara ait değildir,
sistemlere aittir” sözünü hatırlattı. Sürekli
iyileştirme ve verimli hale getirmenin
işimizin özü olduğuna, yani yönetim
kalitesinin ek çalışmalar değil, tam
tersine işimizin temeli olduğuna vurgu
yaptı. Sağlık sektörünün, kalitesizlik
maliyetlerine, sıfır toleransı olan bir
sektör olduğunu belirten
Karyağdı bugün, yönetim kalitesi için
de paydaş kavramına bakıldığında, tüm
paydaşların, sağlık çalışanlarının dengeli
memnuniyetinin anlaşıldığını çünkü
mutsuz sağlık çalışanının, mutsuz hasta
ve hasta yakını anlamına geldiğini, mutsuz
hasta ve hasta yakınının mutsuz sağlık
yöneticilerine neden olduğunu, mutsuz
tedarikçilerin mutsuz sağlık çalışanlarına
sebep olduğunu özetle bu mutsuzluğun
domino etkisinin paydaştan paydaşa
aktarıldığını belirterek sistemlerimizi
tüm paydaşları dengeli memnun edecek
şekilde tasarlamak zorunda olduğunu
ve hekimlik sanatının yanına, yönetim
sanatının da eklenmesi gerektiğini belirtti.
Katma değer yaratan üretimin, sağlık
1
sektörü açısından da büyük önem arz
ederken konunun bir diğer boyutunun
da, çalışanlara değer katmak olduğunu
belirten Karyağdı, bir organizasyonda
tüm süreçleri bilmek ve anlamanın o
organizasyon üzerindeki kontrolü elde
tutmanın en önemli yollarından birisi
olduğunu vurguladı.
VGM Verimlilik Politikaları ve Araştırma
Daire Başkanı Dilek Birbil, VGM olarak
üç yıldır Verimlik Haftası kutlamaları
yaptıklarını, şimdi çok daha geniş katılımlı
olarak ve tüm Türkiye’de bu kutlamaları
sürdürdüklerini belirterek, verimliliğin
de, kalite gibi tüm kesimleri içine alan bir
kavram olduğuna dikkat çekerek “Paneli
düzenleyen Sağlık Bakanlığı’na, KalDer’e
ve izin verirseniz Prof. Dr.Binnur Önal’a
özellikle teşekkür etmek istiyorum” dedi.
Prof. Dr. Adile Öniz konuşmasında, Dokuz
Eylül Tıp Fakültesi Biyofizik Ana Bilim
Dalı’nda hem beynin nasıl çalıştığını
bulmak hem de bir cihaz geliştirmek
üzere ekipleri bulunduğunu aynı zamanda
Teknoloji Geliştirme Bölgesi Depark’ta
ve bir üst şemsiye projesi olan Bioİzmir
Projesi’nde yapılanları özetledi ve şöyle
devam etti, “Tüm ulusal ve uluslararası
teknoloji geliştirme şirketleri, kamu
kurum ve kuruluşları, bakanlıklarımız,
sağlık kümelerinin oluştuğu yapılar,
TÜBİTAK ve fon sağlayıcılar, birlikte
uyumlu çalışmak zorundayız; Hız
kazanmak, verimliği artırmak ve israfı
önlemek için.”
Öniz, faydalı model ve patent sayılarının
artmasının, özel sektörde bulunan ArGe birimlerinin artmasının ve bunlarla
üniversite arasında entegrasyonun
olmasının, ulusal klinik araştırmalar
bilişim merkezinin oluşturulmasının
ve İzmir’in bazı sağlık teknoloji ve
şirketlerinin lojistik merkezi haline
gelmesinin Proje’nin beklenen sonuçları
olduğundan bahsetti.
Prof. Dr. Alpay Azap ise konuşmasında
atık yönetimi konusunda kurumsal
deneyimlerinden bahsetti. Atık
yönetiminde dikkat edilmesi gereken
noktalardan söz eden Azap, “Atık
dediğimizde, ihtiyaç duymadığımız
ve uzaklaştırmak istediğimiz her
türlü maddeyi tanımlıyoruz. Sağlık
kuruluşlarında atıkları kabaca 3 grupta
inceliyoruz. Birincisi hastanelerde üretilen
evsel atıklar, ikincisi enfekte atık ya da
daha yaygın ama biraz yanlış tanımı ile
tıbbi atık, üçüncüsü de ambalaj atık.
Aslında atık yönetiminde en çok üzerinde
durulması gereken şey atığın önlenmesi
konusu. Ama ne yazık ki günlük pratik
içerisinde atığı önlemekten çok, doğrudan
bertaraf etmekle yetiniliyor. Hâlbuki
önleyemeseniz bile en azından azaltma
şansınız var, azaltamadığınız kadarın bir
kısmını tekrar kullanma şansınız var,
geri dönüşüme gönderme şansınız var”
şeklinde devam etti.
Atıkla ilgili 2872 sayılı Çevre
Kanunu’nda da idari yaptırımlar
oldukça geniş tanımlandığını, atıkların
uzaklaştırılmasında gerçekleştirilecek
hatalar konusunda ciddi yaptırımları da
içerdiğini belirten Prof. Dr. Alpay Azap,
“Yine bu kanundaki önemli bir diğer
başlık da, kirletenin ödemesi mantığı.
İşte tasarruf burada devreye giriyor.
Belediyeler insan sağlına ve doğaya zarar
vermeyecek şekilde, çoğu zaman gömme
yöntemi ile veya yakarak uzaklaştırma
yoluna gidiyor. Dolayısı ile bunun parası da
aslında hastanelerden dolayısıyla devletin
kendi kasasından çıkmış oluyor” dedi.
BST Bakanlığı Verimlilik Genel Müdürlüğünün panel deşifre kayıtlarından derlenmiştir.
15
HAZİRAN 2016
PANEL
“Tıbbi atıkların kontrolü yönetmeliğinde
atıklar üç ana grupta toplanıyor. Bunlar
enfeksiyon yayılımını önlemek için
taşınması ve imhası özel koşullara
bağlanmış olan atıklar ki bunlar daha
çok mikrobiyoloji atıkları, kan ve kan
ürünleri ile kirlenmiş materyaller,
kullanılmış ameliyat giysileri, diyaliz
atıkları, karantina atıkları, bakteri veya
virüs içeren hava filtreleri ve enfekte
deney hayvanları, leşleri, organlar vb.
Patoloji atıkları patoloji ünitelerinde
incelenen hasta materyallerinin hepsi,
ayrıca iğne ucu, bistüri gibi kesici ve
delici aletler. Yönetmeliğin yorumlanması
ile ilgili sağlık kuruluşlarının şöyle bir
yaklaşımı var, hastaya temas eden her
şey enfeksiyoz atık sınıfına dâhil ediliyor!
Biz literatürle birlikte ‘yurt dışında
bu iş nasıl yapılıyor, gelişmiş bilimsel
merkezler bu sorunu nasıl çözüyor’
şeklinde bir araştırmaya girdik ve
sonunda tıbbi atıklar dediğimiz atıkların
hastaya dokunan her şey olmadığını
ortaya koyduk ve sonrasında buna
yönelik düzenlemelerle tıbbi atıklarımızı
azalttık. Evsel atıkları kontamine olmayan
veya geri dönüşümsüz atıklar olarak
16
tanımladık. Çünkü geri dönüşümleri
ambalaj atığı olarak kullanıyoruz. Bunlar
klinik veya laboratuvar olarak şüpheli
veya kanıtlanmış enfeksiyonu olmayan
hastalardan kaynaklanan atıklar. Öte
yandan, enfeksiyonu olan hastaların
da bütün vücudu, bütün materyalleri,
salgıları, idrarı, balgamı, teri, enfekte
değil. Enfekte mikro organizma, örneğin
idrar kültüründe ürüyor dolayısıyla
hastanın sadece idrarıdır enfekte atık olan,
eğer enfekte değilse ve kan içermiyorsa
onu evsel atığa ayırmış olduk, yine bilimsel
olarak biliyoruz ki eğer idrar kanlı değilse
Hepatit B veya C veya HIV bulaştıracak
bir materyal değildir dolayısıyla bunun
tıbbi atık olması gereksizdir” şeklinde
açıklamalarda bulunan Azap, Atık
Komisyonu çalışmalarından, kaydettikleri
ilerlemelerden, hastaneye sağlanan
katkılardan bahsederek konuşmasını
tamamladı.
Zeynep Baysal yalın hastane
deneyimlerinden bahsettiği konuşmasında
“Yalın hastane israfları yok ederek, değer
katmayan süreçleri ortadan kaldırarak
daha kısa sürede, daha az maliyetle, daha
kaliteli sağlık hizmeti vermektir. Yalın
hastane aslında çoğu, az ile yapmaktır”
dedi.
Bolu Abant İzzet Baysal Fizik ve
Rehabilitasyon Eğitim ve Araştırma
Hastanesinde, Bolu Abant İzzet
Baysal Ağız ve Diş Sağlığı Merkezinde
ve Bolu Abant İzzet Baysal Ruh
Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve
Araştırma Hastanesinde yalın hastane
uygulamalarına değinen Baysal, bu
uygulamalar sonrasında elde ettikleri
kazanımları dile getirdi.
İkinci oturumun açılışını Türkiye
Kamu Hastaneleri Başkan Yardımcısı
Dr. Muhammet Örnek yaptı. Açılış
konuşmasının ardından “Klinik Kalite
ve Tanı Hataları, Akıllı Karar Destek
Sistemleri Çözüm mü?” başlıklı
sunumunda Acıbadem Üniversitesi Sağlık
Yönetimi Bölüm Başkanı Doç. Dr. Haluk
Özsarı, klinik kalite ve tanı hataları ile
ilgili etkililik, verimlilik ve hakkaniyet
konularının önemine değinerek şöyle
devam etti, “Etkinlik dediğimiz zaman,
hedeflediğimiz yere, sonuca ulaşma
HAZİRAN 2016
derecemizi; verimlilik dediğimiz zaman, en
az girdiyle en çok çıktıyı elde edebilmeyi,
hakkaniyet dediğimiz zaman ise eşitliği
değil ihtiyaç anlamında, hizmete erişim
anlamında eşitliği anlıyoruz.”
Özsarı konuşmasında “Sağlık sisteminde
başarı faktörleri olarak, hastaya
odaklanmanın, kalite ve iyileştirme
programları uygulanmasının, insan
kaynaklarının, enformasyon teknolojisi
kullanımının, sonuçların ölçülmesi ve
performans değerlendirmesi yapılmasının
ve stratejik planlamanın; anahtar başarı
faktörlerini oluşturduğunu görüyoruz.
Kalitenin temel bileşenlerini yapı, süreç ve
sonuç diye ayırdığınızda, belli ölçümlerle
bunu izlememiz gerektiği ortaya çıkıyor”
dedi.
Türkiye Kamu Hastaneleri Kurumu
Verimlilik ve Kalite Daire Başkanı Dr.
İsmail Kaya “Türkiye Kamu Hastaneleri
Kurumu Verimlilik Karnesi Uygulama
Modeli, Ölçme ve Değerlendirmenin
İyileştirilmesi Sürecine Etkisi” konulu
sunumunu gerçekleştirdi. Kaya,
konuşmasında Verimlilik Karnesinin
amacından, mevzuatından, bu karnenin
içerisindeki gösterge kartlarından,
hastaneler ile birlikte oluşturdukları birlik
karnesi denilen karne ile bu karnenin
yayınlanma sürecinden ve iyileştirici
etkisinden bahsetti.
Kaya, “Karnemizin asıl amacı, ikinci ve
üçüncü basamak sağlık hizmetlerinin
ulaşılabilir, etkili, verimli sunulmasını
sağlamak üzere, verilen hizmetlerin
ölçülmesi ve değerlendirilmesi idi.
Ölçme yaparken dört ana başlığımız
var: sağlık hizmetlerinin yönetimi, mali
hizmetlerimizin yönetimi, idari hizmetlerin
yönetimi ve yerinde değerlendirme
dediğimiz, ekiplerimiz tarafından gidip
yerinde görülerek, belli kriterlere göre
değerlendirilen, yerinde değerlendirme
puanından meydana geliyor. Yerinde
değerlendirmeci arkadaşlarımız
için bir Genel Hastane, Ruh ve Sinir
Hastalıkları Hastanesi, Ağız ve Diş Sağlığı
Hastalıkları Hastanesi, Kadın Doğum
ve Çocuk Hastalıkları Hastanesi olmak
üzere dört ayrı rehberimiz var. Bunların
‘soru’ setleri var. Toplam 2553 unsuru,
883 soruda değerlendirip bir yerinde
değerlendirme puanı oluşturuyoruz. Bu
da yine hastanelerimiz ve birliklerimizin
performansına etki ediyor. 2015 yılında
Türkiye’deki sağlık tesislerimizin %86’sını,
11 ilimiz hariç değerlendirdik. 326 sağlık
tesisimiz, 900 ile 1000 arasında bir puan
almış. En düşük puanımız 550 civarında
550-600 arasında üç hastanemiz var.
Kamu Hastaneleri Birlikleri 2012 yılında
kuruldu. Ortalama %50 civarında,
hasta sevkini azaltmış olduk. Stok
oranlarımızı yine %25 civarında azalttık.
Acil servise müracaat oranlarımızda
%16’lık azalma oldu. Hastaları daha
verimli hizmet alabilecekleri, poliklinik
alanlarına yönlendirmeye neden oldu.
Donör sayımızda, doku organ nakli verici
sayısında %9’luk artış oldu, ortalama
muayene bekleme süreleri %15 civarında,
hastalara daha hızlı hizmet vermiş
olduğumuzu gösteriyor” dedi.
Özel Koru Hastanesi Genel Müdür
Yardımcısı, Enfeksiyon Hastalıkları
ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Dr. Ali
Özen, “İsraf nasıl bulunur, süreç ve
değer akışlarını analiz etmek” konulu
sunumunda şu hususlara değindi: “Özel
sektörde israfın bulunması, giderlerin
doğru yönetilmesi, son derece kritik
bir konu. Belki de hastanenin ayakta
kalmasını sağlayan yegâne konu. Peki,
israfı nasıl buluruz? Tek bir cümle ile
söylemek gerekirse, giderleri görerek
buluruz. Bizim israfı bulmak için
yaptığımız bir ortak toplantımız var, en
önemlisi süreci devamlı yürütebilmek.
Ama ana nokta, hiçbir zaman israf masa
başındaki toplantılarla, raporlarla,
çalışmalarla bulunmaz, yerinde
gidip görerek bulunur. Burada ‘Ohno
çemberi’nden bahsetmek lazım; Ohno
yöneticileri, Ohno mühendisleri çok basit
bir yöntem belirlemişler.Bir çember
çizmişler, çapı çok büyük olmayan bir
çember. İsrafı arayan kişiyi bu çemberin
ortasına oturtmuşlar, orda dikilmesini
sağlamışlar. Üretim bandının ya da
üretimin karşısında dikilerek saatlerce
oradaki israfı bulmaları istenmiş. Değer
akışı nedir? Belli bir ürünü, mal, hizmet
ya da ikisinin birleşimi şekline gelen
bir ürünü, 3 kritik yönetim şeklinden
geçirmek için oluşturulan eylemlerin
bütünü. Öncelikle hastanın sorununu
çözmek, o iş ile ilgili enformasyon yönetimi
ve hastanın hastane içindeki fiziksel seyri.
Hasta izlemede dünyada ‘patient tracer’
metodu kullanılarak, hasta ne kadar süre
bekliyor, beklenen çıktıya ulaşabiliyor
mu, verimsiz süreçler devrede var mı,
gözlenebiliyor. Ayrıca bu gözlemler için
dijital kameralar, akıllı bileklikler, anlık
veri aktaran aktif, pasif cipli kolluklar da
kullanılabilir. Değer akış haritaları mevcut
durumu belgelemek için değil, mevcut
süreci iyileştirmek için yapılır. Yürüme ve
israf edilen hareketler, bireylerin kendi
tercihi değildir, hastanenin kötü fiziksel
yerleşiminden kaynaklanır.”
Gazi Üniversitesi Bilişim Enstitüsü
Sağlık Bilimi Ana Bilim Dalından Prof.
Dr. Serdar Kula “Hekim Gözü ile
Hastane Bilgi Sistemleri (HBYS); küçük
adımlar, büyük kazançlar” konulu
sunumunda şu başlıkları vurguladı: Bu
alanda yabancı çalışmaların çok fazla
olduğu ancak yerli çalışmaları olmadığı
ve asıl meselenin yerli çalışamalar
gerçekleştirilmesi gerektiğini ifade eden
Kula, “Biz ‘Devouro’nun altı şapkası’
ile öğrencilere düşünmeyi öğretiyoruz.
Tıp öğrencilerine yani doktor adaylarına
“kırmızı şapka önyargılarınız, o önyargılar
ve kötü algılarımızı yitirmenin tek yolu
beyaz şapka ile veriler sunmak, beyaz
şapka ile verileri elde etmenin tek yolu
da kendi çalışmalarınızı planlamak ama
hiçbir zaman her şeyi güllük gülistanlık
göstermeyin, sarı şapkada olduğu gibi
HBYS’ler mükemmeldir diye HBYS’lerin
ya da elektronik sağlık kayıt sistemlerinin
sorunları da dezavantajları da olduğunu,
17
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
PANEL
kullanıcıya söylemelisiniz bu, birtakım
tehlikeler konusunda onu uyarmak
demektir ve yeşil şapka ile birlikte çözüm
yollarını üreteceğiz, diyoruz. Bakın her
hastanın bize maliyeti 10 dakika, her
hasta için de 5 dakikamızı sadece HBYS’e
veri girmekle harcıyor ve hastaya 5
dakikalık bir zaman kalıyor. Ayrıca çocuk
doktorları yetişkin doktorlardan daha
farklı veri isterler çünkü çocukların yaşa
göre verileri değişir; onların kullanacağı
ara yüzler daha farklı olmalıdır. Birtakım
gizli tehditlere de değinmeden de
geçemeyeceğim, bu gizli tehditler belirli
standartlarımızın olmaması. Tecrübesiz
HBYS’yi seçen hastane idarecileri
genellikle maliyet yönüyle seçiyorlar
18
bazen eylemleri ile seçiyorlar. Çoğu kurum
yöneticisi kurumunu çok iyi tanımıyor,
kurumunda dolaşıp sistemin nasıl
işlediğini görmüyor sadece mevzuatlar
ile ilgileniyor. 400 doktor ve 61 farklı
HBYS üzerinde yapılmış olan bir çalışma,
en büyük sıkıntının faturalama üzerinde
olduğunu gösteriyor, mevzuattaki tikleri
atabilmek için harcanan zaman yaklaşık
olarak 48 dakika. Bilişim süreçlerini
planlayan kişiler, aktif sağlık hizmeti
sunan hekimler olmalıdır” dedi.
Telekonferans oturumunun açılışını
yaparken salona “değerli kalite
gönüllüleri, kalite sevdalıları” olarak hitap
eden Prof.Dr. Binnur Önal, bu yılki panele
son anda katılamayan Sağlık Bakanlığı
Müsteşar Yardımcısı Hüseyin Çelik’in
geçen yılki toplantı açılış konuşmasında
kalitenin gönüllülükten öte olduğunu
özellikle bu sözcükle vurguladığına atıfta
bulundu. Ve kısaca, ülkemizde kamuda
akredite ilk tıp kliniği olan SB Ankara
Dışkapı Eğitim Araştırma Hastanesi
Patoloji Kliniğinin 2001-2005 yılları
arasında ISO 17025 formatında yeniden
yapılandırılması ve European Accreditation
(EA) ile TÜRKAK tarafından birlikte
akreditasyonu sürecinde ‘üst yönetici’
olarak deneyimini aktardı.
Prof. Dr.Önal, sağlıkta verimlilik ve
kalitenin hekimlik kalitesi, yöntemlerin
HAZİRAN
MAYIS 2016
kalitesi, hasta bilgi düzeyi ve mevzuat
olmak üzere 4 bileşeni olduğuna
ve optimal dengenin bu 4 bileşenin
toplamı değil çarpımı ile sağlandığına,
çarpanlardan birisinin değeri sıfır
olduğunda tüm sonuçların sıfırlanacağına
dikkat çekti.
Oturumun eş-başkanlığını yapan
Uludağ Üniversitesi Yalın Hastane
Proje Yürütücüsü Prof.Dr. Ayberk Kurt,
Uludağ Üniversite hastanelerinin kalite
yolculuğunda önce İSO sonra 2007’de JCI
süreçlerindeki aktif görevlerinin ve 20112015 arasında yürüttükleri bir yalın proje
deneyimlerini “Hasta güvenliği, çalışan
güvenliği, dökümantasyon yapısında
gerçekten etkin feelback sistemleri
kurduk ama hasta memnuniyeti veya
daha önemlisi çalışan memnuniyetlerine
baktığımızda gözle görülür çıktılar elde
edemediğimizi fark ettik. Oysa Bursa’daki
üretim sektörünün yalın sürecin çok
iyi uygulayıcıları olduğunu biliyorduk,
yönetim süreçleri açısından en az 1520 yıl sağlık sektörünün önündeler;
yaklaşık 7,8 endüstriyel kuruma gidip ne
kadar etkin süreç yönettiklerini gördük
ve arabalara verilen değerin, bizim
hastalara verdiğimiz değerden çok daha
fazla olduğunu acı bir şekilde öğrendik.
Sonra bir araştırma projesi yazdık. Önce
bir pilot faz düşündük, 3-4 alanda israfı
yok etmeye çalıştık yani her 100 Kuruşun
47’sini, iyimser olursak 30 Kuruşunu israf
eden bir sektör olduğumuzu gördük. Pilot
projelerimizle farklar yarattık. Örneğin
polikliniklerde hasta bekleme sürelerini
% 46 azaltabildik, bunu yaparken bir
doktorun iş yükünü hiç arttırmadan %34
fazla hasta bakmasını sağlayabildik,
personelin günde 2 km daha az
yürümesini sağladık. Poliklinik yeniden
dizayn edildi ve çalışan memnuniyeti de
%9 arttı. Hasta memnuniyeti %25 gibi arttı.
Burada kritik diğer bir sorun, toplumdaki
hızlı talep artışının sağlık çalışanında
yarattığı baskı. Öte yandan gözlemim; siz
sahadan çekildiğinizde, proje yavaş yavaş
soğumaya başladığında eski alışkanlıklar,
uğraştığınız hızdan daha da hızla geri
gelmeye başlıyor. 2015 yılında yayınlanan
Anderasa isimli bir İtalyan’ın yazdığı
makalede, yalın süreçle ilgili 280 tane link
projesinden bahsediliyor ancak sadece 3
hastanede sistematik bir yönetim değişimi
ile desteklendiğini söylüyor yani projenin
ötesine geçilmiş ve yönetim sistemi de
yalınlaştırılmış” şeklinde anlattı.
Prof. Dr. Kurt, Yalın’ı sürdürülebilir ve
sürekli iyileştirilebilir hale getirenin
temel yolunun lider desteği değil, lider
katılımı olduğunu bilfiil sahaya çıkan,
gören, sürecin içinde olan, anlayan bir
lider olmadan bu işlerin çok uzun soluklu
olmadığını vurguladı.
Oturumun son konuşması için ABD
Oxford’dan Missisippi Üniversitesi Sağlık
Merkezinden Patoloji Profesörü ve Lean
International’ın eğiticisi Dr.Stephan
Raab’la video konferans bağlantı kuruldu.
Prof.Raab’ın ekrandaki İngilizce sözlü
sunumu ile eş-zamanlı barkovizyon
perdesinde, Türkçeye tercüme edilen
slide’lar, Prof. Dr. Binnur Önal tarafından
modere edildi.
sürelerini yaklaşık 11.2 günden ortalama
4,5 güne indirdiklerini söyledi. Bu iki
örnekten hareketle bunu nasıl yaptıklarına
ve fikirsel temeline girmeye çalıştı.
Birincisi bir koçluk sistemi yaratmışlar,
bir lider koçu kendisi eğitmiş, sonra bu
uzman koç, birkaç tane lider koçu eğitmiş,
sonrasında da daha büyük yani genişleyen
halkalar şeklinde daha fazla sayıda koçu
eğiterek bilfiil sahada iyileştirmelerini
sağlamışlar. Bu eğitimde bir similasyon
modeline dayalı eğitim verdiklerini
söylüyor. Yaklaşık 3 gün süren simülasyon
modelinde de bilfiil Legolar kullanarak
bir süreci simile ettiklerini söylüyor. Bu
süreçler sonrasında da, sahaya çıkıp
iyileştirmelerini gerçekleştirmişler.
Ayrıca değişim için, fikirsel veya felsefi
boyutta Paris modeli denilen bir modelden
bahsetti bilgi, içerik ve durumun
farkındalığına dayanan bir felsefi boyut ve
takım çalışmasının öneminden bahsetti.
Stephan Raab yalın sürece iki şekilde
yaklaştı; birincisi, gerçekleştirdikleri
somut çalışmalara değindi. Sağlık
Bilimleri Merkezi (Health Sciences
Center) denilen büyük bir hastanede
taburculuk sürecinde ve bir laboratuvar
sürecinde yaptıkları hızlı iyileştirme
süreçlerinden bahsetti. Hastaların yatış
sürelerini, ciddi anlamda düşürmüşler,
cerrahi operasyonların iptal sürelerini %86
oranında azaltmışlar ve acilden kliniğe
çıkmak için bekleyen hasta sürelerini
ortalama 2 saat azaltmışlar. Yatış
sürelerini azaltmanın kurum ekonomisine
etkisi çok büyük çünkü ABD’de yatış
maliyetleri büyük rakamlar, 1100 Dolar
olarak açıkladı günlük yatış harcamasını,
6,5 milyon Dolarlık da bir tasarruf
ettiklerini söyledi. İkinci örnek, bir patoloji
laboratuvarında yaptıkları bir çalışmaya
yönelikti. O patoloji laboratuvarındaki
iyileştirme çalışmalarıyla, raporlama
19
HAZİRAN 2016
2016 VERİMLİLİK PROJE ÖDÜLLERİ
PERFORMANS DEĞERLENDİRME YÖNETİM SİSTEMİ (PDYS) PROJESİ
(T.C. POSTA VE TELGRAF TEŞKİLATI ANONİM ŞİRKETİ)
2016 Verimlilik Proje
Ödülleri Kamu Kategorisi
Birincilik Ödülü
Performans Değerlendirme
Yönetim Sistemi Projesi, Posta ve
Telgraf Teşkilatı A.Ş. Performans
Değerlendirme Yönetim Sistemine
İlişkin Usul ve Esaslar 04/08/2015
tarih ve 253 sayılı Yönetim Kurulu
Kararı ile kabul edilerek aynı tarih
itibarıyla uygulamaya başlanmıştır.
Performans Değerlendirme
Yönetim Sistemi Projesi hayata
geçirilirken kurumsal hedeflerin
gerçekleşmesine katkı sağlayan
personelin bireysel performansının
ölçülmesi ve değerlendirilmesi, iş
gücü verimliliğinin artırılması, daha
adil bir ücret sisteminin kurulması
amaçlanmıştır. Bu kapsamda
dağıtım ve gişe hizmetlerinde,
yaklaşık 30.000 personelin yapmış
olduğu iş ve işlemler her ay ölçülmekte ve
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
Projenin devreye alındığı 1 Ağustos 2015
tarihinden bu yana Pttbank gişe işlem
adetlerinde %12,76 artış sağlanmıştır.
Söz konusu dönem içerisinde toplam
performans puanındaki artış oranı %25
olarak gerçekleşmiştir.
Posta gönderilerinin en hızlı ve güvenli
şekilde dağıtım ve teslimi müşteri
memnuniyetinin sağlanması açısından
büyük önem taşımaktadır. PDYS
uygulamaya konulduğundan bu yana
bahse konu işlemlerde kayda değer
ilerlemeler gerçekleşmiş olup tebligat
gönderilerinin hedeflenen sürede
teslim oranlarında %100 oranında artış
sağlanmıştır.
20
Beş aylık süre zarfında toplam 4.526 İdari
Hizmet Sözleşmeli personele 2.452.460
TL performans ücreti ödenmiş olup gişe
ve dağıtım/teslim hizmetlerinde çalışan
tüm personelin İdari Hizmet Sözleşmeli
personel statüsünde olması halinde
performans ücreti alacak personel sayısı
18.087, ödenecek performans ücreti ise
9.294.890 TL olarak gerçekleşecekti.
HAZİRAN 2016
MAKİNE VE SÜRÜCÜ VERİMLİLİĞİNİ ARTIRMA PROJESİ
(BURSA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ)
2016 Verimlilik Proje Ödülleri
Kamu Kategorisi İkincilik Ödülü
Projenin Amacı:
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından
geliştirilen “Makine ve Sürücü Verimliliğini
Artırma Projesi” ile birimlerin anlık araç
ve sürücü taleplerini karşılayacak, atıl
makine ve sürücü kapasitesini minimize
edecek, makine ve sürücü kullanımının
izlenmesine imkân verecek, verimliliği
artıracak yönetim bilgi sisteminin hayata
geçirilmesi hedeflenmiştir. Proje, Bursa
Büyükşehir Belediyesi bünyesinde yer
alan tüm makine (araç ve iş makinesi)
ve sürücüleri kapsamaktadır. Projenin
devreye alınması sürecinde 1. etabı
binek araçlar, 2. etabı iş makineleri
oluşturmaktadır.
• Talep, planlama, görevlendirme,
görev birleştirme, izleme ve analiz
etme işlemlerini yönetim bilgi sistem
üzerinden yaparak araç, yakıt, zaman
ve personel tasarrufu sağlamak,
• Makine ve sürücü taleplerini anlık
karşılamak,
• Atıl makine ve sürücü kapasitesini
minimize etmek,
• Sürücü görevlendirmelerini adil
ve hakkaniyete uygun planlayarak
personel motivasyonu artırmak.
Elde Edilen Sonuçlar;
• Makine ve sürücü kullanım kapasitesi
%27 artmıştır.
• Saha amirliklerinin talepleri anlık
karşılama oranı %85’ten %95
çıkarılmıştır.
• Araç planlama rotası ile gerçekleşme
rotası karşılaştırılarak, amaç dışı
kişisel kullanımın önüne geçilmiştir.
• 4 adet saha amirliğinin kapatılması ile
yıllık 480.000 TL personel tasarrufu
sağlanmıştır.
• Şehir içi/şehir dışı şoför
görevlendirmeleri sistemin ürettiği
objektif verilere göre yapılarak sürücü
motivasyonu artırılmıştır.
• Atıl araç/şoför kapasitesi sıfırlanmıştır.
• Araç ve sürücü performansları anlık
izlenebilir ve analiz edilebilir düzeye
getirilmiştir.
• Makine&sürücü talep işlem süresi 25
dakikadan 1 dakikaya indirilmiştir.
21
HAZİRAN 2016
2016 VERİMLİLİK PROJE ÖDÜLLERİ
FONKSİYONEL ANALİZ ÇALIŞMA GRUBU (FAÇG) PROJESİ
(HAVA KUVVETLERİ KOMUTANLIĞI)
2016 Verimlilik Proje Ödülleri Kamu Kategorisi Üçüncülük Ödülü
Hava Kuvvetleri Komutanlığının
(Hv.K.K.lığı ) ana muharip unsurları
olan iki kolordu (1’inci ve 2’nci Hava
Kuvveti Komutanlıkları) seviyesindeki
komutanlıkları tek bir komutanlık çatısı
altında toplamak ve Hv.K.K.lığının operatif
seviye harekât faaliyetlerini yeni kurulacak
komutanlık çatısı altında yönetmek, yeni
teşkil edilen komutanlık ile Hv.K.K.lığı
karargâhı arasındaki görev, yetki ve
sorumluluk paylaşımını yapmak amacıyla
Fonksiyonel Analiz Çalışma Grubu (FAÇG)
oluşturulmuştur.
FAÇG, mesleğinde temayüz etmiş kurmay
subaylar ile analiz konusunda asgari
yüksek lisans akademik eğitimine sahip
personelden oluşmuştur. Yalın altı sigma
teknikleri kullanılarak çalışma icra edilmiş
olup sonucunda;
• İş tanım formunda yer alacak özne
ve fiiller ayrı ayrı yalın ve basit olarak
• %29 kadro tasarrufu sağlanmış,
standartlaştırılmış,
• Muharip unsurların kullanımına ve
eğitimine yönelik ihtiyaç duyulan
kararların alınma süresi, günlük/
haftalık zaman dilimlerinden aynı gün
içerisinde dakikalık/saatlik zaman
dilimlerine düşmüş,
• Maddi değeri oldukça yüksek, ileri
teknoloji barındıran ve kısıtlı olan
kaynakların tek merkezden etkin
kullanımı sağlanmış,
• Hv.K.K.lığı karargâhı (150 şube) ile
Muharip Hava Kuvveti K.lığı karargâhı
(50 şube) arasındaki iş bölümü ve rol
paylaşımı net olarak gerçekleştirilmiş,
• Hava Kuvvetleri karargâhındaki vazife
ve görevler, Hv.K.K.lığı vazifesinden
Şube Müdürlüğü seviyesine
kadar birbiriyle hiyerarşik olarak
ilişkilendirilmiş,
• Aynı görevi yapan çalışanlara ait iş
tanım formları %100 standart hale
getirilmiş,
22
• İş tanım formunda yer alan görev
metinlerinin karakter sayısı 250450’den 150 ve altına düşürülmüş,
• 205.000 görev metni yaklaşık %81
oranında azaltılarak 38.000 seviyesine
indirilmiş,
• Karargâhlarda Şube Müdürlüklerinin
icra ettiği idari ve ortak görevler
standartlaştırılmış,
• İş tanım formunda yer alan görev
metinleri, ölçüme imkân verecek
şekilde 11 fiilden oluşan standart fiil
paketi ile tamamlanmış,
• 11 adımlık FAÇG yöntemi, 6 adımlık
vazife ve 11 adımlık görev yazma ölçütü
oluşturulmuş,
• Görevler Şube Müdürlüğü bazında
müdür ve personel seviyesine kadar
gruplanarak kullanıma sunulmuştur.
HAZİRAN 2016
TRAMBÜS (TROLEYBÜS) PROJESİ
(MALATYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ)
2016 Verimlilik Proje Ödülleri Kamu Kategorisi Teşvik Ödülü
Malatya Büyükşehir Belediyesi tarafından
geliştirilen “Trambüs (Troleybüs) Projesi”nin
amacı günlük yaklaşık 50.000 yolcunun
kullandığı Malatya Şehirlerarası Otobüs
Terminali ile İnönü Üniversitesi arasındaki
(gidiş – dönüş) 38 km’lik güzergâhta daha
güvenli, daha hızlı, daha konforlu ve daha
temiz bir toplu taşıma sistemi kurarak
yolcuların memnuniyetini artırmak, özel
araç kullanıcılarını toplu taşıma araçlarına
yönlendirip trafik yoğunluğunu azaltmaktır.
Ayrıca, çevreye zararı çok fazla olan ve
yüksek maliyet oluşturan fosil yakıtların
aksine yerelde çevreye hiçbir zararı
olmayan elektrik enerjisini kullanarak hem
doğaya hem de ekonomiye katkı sağlayan
bir sistem kurmaktır.
Kentin en büyük arterinde gidiş – dönüş 38
km’lik hat uzunluğuna sahip güzergâhta
10 adet 24,7 metre uzunluğunda Trambüs
(troleybüs) aracı ile toplu taşıma hizmeti
verilmektedir.
Projeye Ait Bazı İmalat Kalemleri:
• Trambüs Bakım Onarım ve Kontrol
Merkezi,
• 9 adet trafo merkezi,
• 55 istasyon,
• 55 adet data haberleşme panosu,
• 55 adet istasyon elektrik panosu,
• 145 adet IP kamera,
• 42 adet yolcu bilgilendirme panosu,
Projede Elde Edilen Sonuçlar;
• 10 araçla günlük 25 – 30 bin bandında
yolcu taşınmaktadır.12 aylık işletme
sürecinde 6 Milyon yolcu taşınmıştır.
• 60 – 70 dbA gürültü seviyesinde en
sessiz toplu taşıma aracı olması
dolayısıyla yüksek yolcu memnuniyeti
sağlanmıştır.
• Trambüsler fosil yakıtlı araçlara göre
işletme sürecinde ortalama %75
oranında yakıt tasarrufu sağlamıştır.
• Aylık ortalama doğaya 6,6 Ton CO2
salınımı engellenmektedir. Bir yıllık
işletme sürecinde ortalama 79,2 Ton
CO2 salınımı engellenmiştir.
• Elektrikli klima sistemi sayesinde
olumsuz mevsim şartlarında ısı konforu
sağlayarak yolcu memnuniyeti ve
sistemin tercih edilebilirliği artmıştır.
23
HAZİRAN 2016
MAKALE
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ EKSENİNDE KOBİ’LERDE DÖNÜŞÜM:
“VERİMLİ KOBİ DESTEK” PROJESİ
Prof. Dr. Aysun SAĞBAŞ - Yrd. Doç. Dr. Doğan HASAN - Arş. Gör. Ozan ÇAPRAZ - Arş. Gör. Necip KARAKURT
Namık Kemal Üniversitesi - Endüstri Mühendisliği Bölümü
1. Projenin Amacı ve Kapsamı
Verimlilik arttırma ve süreç iyileştirme
çalışmalarının üretim ve hizmet
sektöründeki yeri ve önemi günümüzün
rekabetçi koşullarında artarak devam
etmektedir. Rekabetin yüksek olduğu
özellikle mikro işletmeler ve KOBİ’ler
için, bir hayatta kalma stratejisi olan
verimlilik; israfın ve kayıpların en aza
indirilerek ya da önlenerek, daha az
maliyetle daha çok üretimin sağlanması
yani aynı girdi ile daha fazla üretimin
gerçekleştirilmesi için öncelikli çözüm
olarak karşımıza çıkmaktadır. Verimli
sistemlerin tasarlanması ve bu sistemlerin
sürdürülebilir hale getirilmesi ülkemiz
ekseninde değerlendirildiğinde; ekonomik
ve sosyal kalkınmanın temel taşları olan
KOBİ’ler için çok ivedi olarak ele alınması
yönetim yapısından kaynaklanan
ve uygulamaya başlanması gereken
sorunlar (kurumsallaşma, örgüt ve
mutlak bir gereklilik olarak görülmektedir. örgütlenme sorunları, uzmanlaşma,
nitelikli personel bulunamaması vb.),
Ülkemiz genelinde imalat sanayi alanında pazarlama sorunları (pazar ve çevre)
faaliyet gösteren mikro işletmeler
olarak belirlenmiştir (TrakyaKA, 2013a).
ve sanayici KOBİ düzeyindeki üretim
Yukarıda açıklanan bilgilere ek olarak
işletmelerinde var olan sorunlarının ve
TR 21 Trakya bölgesi özelinde; Trakya
ihtiyaçlarının belirlenmesi amacıyla,
Kalkınma Ajansı Tekirdağ, Kırklareli
ulusal ve bölgesel bazda araştırma
ve Edirne illerini kapsayan sektörel
makalelerin ve bilimsel yayınların
rekabet analizi (TrakyaKA, 2011; 2013a;
incelenmesi sonucunda (Albayrak
2013b), 2014 yılı bölge planı, KOSGEB
ve Erkut (2010); Baltacı vd., (2012);
2008 Tekirdağ ili rekabetçilik raporları
Can (2013); mikro ve sanayici KOBİ
da bölgenin iç dinamikleri ve ihtiyaçları
düzeyindeki üretim işletmelerinin;
konusunda verimlilik arttırma projelerinin
teknoloji düzeylerinin düşüklüğü ile
yapılmasını gerekli kılmıştır. Namık Kemal
yeterli ve etkin olmayan Araştırma
Üniversitesi (NKÜ) Endüstri Mühendisliği
ve Geliştirme (Ar-Ge) harcamaları,
Bölümünün, Üniversite-Sanayi iş
Şekil 1. “Verimli KOBİ Destek” Proje Süreci
24
HAZİRAN 2016
birliği Projesi kapsamında Tekirdağ ili
Çerkezköy sanayi bölgesinde faaliyet
gösteren KOBİ düzeyindeki işletmeler için
yaptığı mevcut durum ve ihtiyaç analizi,
sorunlar ve çözüm önerileri “CheckUp” programı sonuçlarına göre; mikro
ölçekte ve KOBİ düzeyindeki işletmelerin
yenilikçilik kapasitelerinin düşük olması,
kaynakların etkin kullanılamaması
nedeniyle maliyetlerin yüksek olması ve
rekabet güçlerinin düşük olması, sistem
kurgusuna dayanmayan bir yapıda üretim
ve yönetim yapısı, üretim ve yönetim
sistemlerinde özellikle ham madde,
sipariş, stok konularında ölçme, izleme ve
değerlendirme sistemlerinin olmaması ve
bu nedenle yeni iş fırsatlarının yeterince
iyi değerlendirilememesi, planlama ve
yönlendirme stratejilerinde görülen
eksiklilere bağlı olarak talep ve üretim
kapasitesi denkleştirmesi ve geleceğe
yönelik projeksiyonlar konusunda önemli
sorunlara haiz olduğu tespit edilmiştir.
KOBİ’lerde verimlilik artırma
çalışmalarının yürütülmesi amacıyla;
NKÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü ile
Çerkezköy Ticaret ve Sanayi Odası (TSO)
arasında 14 Şubat 2015 tarihinde “Verimli
KOBİ Destek” protokolü, daha sonra 4
Mart 2016 tarihinde ise Çorlu TSO ile
T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı,
T.C. Tekirdağ Valiliği, Namık Kemal
Üniversitesi Rektörlüğü, Trakya Kalkınma
Ajansı Genel Sekreterliği ve Namık Kemal
Üniversitesi Teknoloji Geliştirme Bölgesi
A.Ş. arasında “Verimli Sanayi ve KOBİ
Destek” protokolü imzalanmıştır. Tekirdağ
Ticaret ve Sanayi Odasına bağlı
KOBİ ‘ler için verimlilik artırma
Şekil 2. “Verimli KOBİ Destek” Projesi İşbirliği Kurgusu
projelerinin gerçekleştirilmesi amacıyla
da benzer bir protokolün Tekirdağ Ticaret
ve Sanayi Odası ile Şubat 2017 yılında
imzalanması planlanmakta olup bu
kapsamda çalışmalar devam etmektedir
(Şekil 1).
Türkiye’nin ve Trakya Bölgesi’nin en güçlü
sanayi bölgeleri etrafında konumlanmış ve
kuruluşundan beri “Üretken Üniversite”
olma yolunda ilerleyen Namık Kemal
Üniversitesi, Üniversite-Sanayi işbirliği
eksenindeki çalışmalarını ve projelerini;
NKÜ Endüstri Mühendisliği Bölümünün
KOBİ’lerde verimliliğin artırılması
kapsamında bölgedeki TSO’ları ile
verimlilik protokolleri imzalayarak
Üniversite-Sanayi iş birliği projelerinin
yaygınlaştırılarak yürütülmesi ekseninde
sürdürmektedir. Trakya Bölgesi’nin
farklı sanayi bölgelerinde
faaliyet gösteren Ticaret ve
Sanayi Odaları ile imzalanan
tüm protokoller için “Verimli
KOBİ Destek” Projesi’nin
“Üniversite, KOBİ ve Ticaret
Sanayi Odası” iş birliği
ekseninde gerçekleştirilmesi
öngörülmüştür (Şekil 2).
Çerkezköy Ticaret ve Sanayi
Odası ile imzalanan protokol
çerçevesinde yürütülen “Verimli
KOBİ Destek” Projesi; NKÜ
Endüstri Mühendisliği Bölümü
tarafından Çerkezköy TSO’ya
bağlı olarak imalat sanayi
alanında faaliyet gösteren
işletmelerin üniversite bakış
açısıyla KOBİ’lerin “üretimde
verimlilik” ekseninde
mevcut durumlarının analiz
edilmesi, ihtiyaçlarının tespit
edilmesi, çözüm önerilerinin
sunulması ve verimliliklerinin
artırılması yolunda sistematik
yaklaşımların uygulanması
faaliyetlerinin planlı bir şekilde
yürütülmesi, sonuçlandırılması
ve sürdürülebilirliğinin
25
HAZİRAN 2016
MAKALE
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ EKSENİNDE KOBİ’LERDE DÖNÜŞÜM:
“VERİMLİ KOBİ DESTEK” PROJESİ
sağlanması temelinde gerçekleştirilmiştir.
Bu çalışmaların yürütülmesindeki ve
sürdürülmesindeki temel amaç ise
işletmelerde Kaizen felsefesiyle verimlilik
artırma çalışmalarının uygulanması,
sürdürülebilirliğin ve kurumsallaşmasının
sağlanmasıdır. “Verimli KOBİ Destek”
Projesi’nin gerçekleştirmeyi hedeflediği
amaçlar aşağıdaki gibi açıklanabilir:
• Üniversite bakış açısıyla KOBİ’lerde
verimlilik kapsamında mevcut durum
analizi gerçekleştirmek ve problemlere
Endüstri Mühendisliği
sistematik yaklaşımlarını
ve verimlilik artırma
tekniklerini uygulayarak
çözüm sağlamak.
• İmalat sanayi
işletmelerinde maliyetleri
ve üretim esnasında yapılan
israfları azaltmak.
• İşletmelere sektörel
rekabet gücü kazandırmak.
• İşletmelere
sürdürülebilir sürekli
iyileştirme sistematik
yaklaşımlarını kazandırmak.
• KOBİ’lerde dönüşüm
gerçekleştirmek amacıyla
verimlilik projelerini
uygulamak.
• İşletmelerin kurumsal
kapasitelerini artırmak.
• “Verimli KOBİ
Destek” Projesi
sonuçlarını paylaşmak ve
yaygınlaştırmak.
2. “Verimli KOBİ Destek”
Projesi Uygulama
Sistematiği
2.1. Mevcut Durum Analizi
(Check-Up)
Verimli KOBİ Destek”
protokolünün ilk aşamasının
Şubat 2015 yılında
imzalanması sonrasında;
“Verimli KOBİ Destek”
Projesi, Çerkezköy TSO
Konferans Salonunda,
Çerkezköy TSO’ya bağlı
olarak faaliyet gösteren
imalat işletmelerine yönelik
tanıtım ve bilgilendirme
Şekil 3. “Verimli KOBİ Destek” Projesi Adımları
26
HAZİRAN 2016
sunumunun yapılmasının ardından
başvuruların alınması ile başlanmış olup
devamında mevcut durum analizinin
gerçekleştirilerek işletmelerin bugünkü
fotoğraflarının çekilmesi amacıyla
gerçekleştirilen “Check-Up” işlemi için
talepte bulunan işletmelere NKÜ Endüstri
Mühendisliği proje ekibi tarafından
ziyaretlerin gerçekleştirilmesi ile devam
edilmiştir. “Check-Up” raporu sonucuna
göre verimlilik projesinin başlatılması
konusunda NKÜ Endüstri Mühendisliği
Bölümüne görüş bildiren işletmelerde
ise verimlilik artırma projelerinin
uygulaması başlatılmıştır. “Verimli KOBİ
Destek” Projesinin adımları Şekil 3’te
gösterilmiştir.
“Verimli KOBİ Destek” Projesi katılımcısı
işletmeler ile ilgili sayısal bilgiler Tablo 1’de
gösterilmiştir.
Tablo 1. “Verimli KOBİ Destek” Projesi
Katılımcı İşletme Bilgileri
“Verimli KOBİ Destek” projesi
tanıtım sunumuna gelen işletme
sayısı
39
işletme
“Check-Up” talep eden işletme
sayısı
24
işletme
“Check-Up” programı kapsamında
ziyaret edilen işletme sayısı
24
işletme
Verimlilik projesinin başlatılması
kapsamında Endüstri Mühendisliği
Bölümüne görüş bildiren işletme
sayısı
7
işletme
Verimlilik projesinin başladığı
işletme sayısı
2
işletme
Verimlilik projesinin tamamlandığı
işletme sayısı
2
işletme
Şekil 4. “Check-Up” Programına Başvuran İşletmelerin Sektörel Dağılımı (%)
“Verimli KOBİ Destek” Projesi katılımcısı
işletmelerin sektörel dağılımı ise
Şekil 4’te verilmiştir.
“Verimli KOBİ Destek” Projesi’nde
verimlilik çalışmalarının başlatıldığı
işletmelerde 8D problem çözme
yöntemleri bakış açısı altında işletme
özelinde problem tespitleri yapılmış ve
Endüstri Mühendisliği verimlilik artırma
teknikleri ile iyileştirmeler sunularak
uygulamaya geçirilmiştir. “Check-Up”
adı verilen ve herhangi bir ücret talep
edilmeden gerçekleştirilen ziyaretlerde,
işletme özelinde olmak üzere akademik
bakış açısıyla SWOT analizi çalışmaları
gerçekleştirilerek işletmelerin güçlü
ve zayıf yönleri ortaya konulmuş ve
iyileştirme önerileri ile birlikte bir rapor
halinde işletmelerle paylaşılmıştır. Bu
raporların hazırlanması için işletme
özelinde gerçekleştirilen ziyaretlerde
örnek olarak verilen sorulara cevaplar
aranmıştır.
• İmalattaki her iş için tanımlanmış
standart süreler var mı?
• Makinelerinizin duruş oranı nedir?
• Stoklarınızdan şikâyetçi misiniz?
• Kapasite kullanım oranınızı biliyor
musunuz?
• İmalatınızdaki sorunlarla nasıl
ilgileniyorsunuz?
• Her iş istasyonu için ayrı ayrı fire
oranlarınızı biliyor musunuz?
• İmalatınız yeterince düzenli mi?
• İş istasyonu bazında veriminizi biliyor
musunuz?
Çerkezköy TSO’ya bağlı olarak faaliyet
gösteren işletmelerin “Check-Up”
işlemi “Teşhis ve Tedavi” ekseninde
27
HAZİRAN 2016
MAKALE
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ EKSENİNDE KOBİ’LERDE DÖNÜŞÜM:
“VERİMLİ KOBİ DESTEK” PROJESİ
gerçekleştirilmiş olup elde edilen
bulgular ve projenin uygulanması halinde
olası kazanımlar Tablo 2 ve Tablo 3’te
sunulmuştur.
2.2. “Verimli KOBİ Destek” Projesinin
Uygulanması
“Verimli KOBİ Destek” Projesi Şubat
2015 yılında başlamış olup bugüne kadar
Tablo 2. “Check-Up” Programı Sonucu Genel Olarak Elde Edilen Bulgular
Performansa yönelik bulgular
• İş etüdü çalışmalarının olmaması.
• Çalışan ve makine performanslarının ayrı ayrı günlük bazda takip edilmiyor olması.
• Üretimin sevk ve idaresinin ve verim çıktılarının genellikle ustabaşıya bırakılmış olması.
• Kapasite planlama çalışmalarının olmaması.
• İşçi veya makine beklemelerinin olması ve dengeleme yapılmamış olması.
Arıza ve duruşlara yönelik bulgular
• Arızaların kayıt edilmiyor olması.
• Arıza tekrarını engelleyici bir sistematik olmaması.
Kaliteye yönelik bulgular
• İmalat firelerinin kayıt edilmiyor olması ve tekrarını engelleyici bir sistematik olmaması.
Stok yönetimine yönelik bulgular
• İstasyonlar arası stokların planlanmamış olması.
• Stok yönetimi uygulanmaması
İsraflara (operasyonel kayıplar ve taşıma kayıpları) yönelik bulgular
• İmalatta düzene dayalı bir çalışma yapılmamış olması.
• Malzeme akışının düzenli olmaması.
• İstasyonlar arası taşıma mesafelerinin uzun olması.
• Katma değersiz iş oranının yüksek olması.
• Üretimlerde yerleşim planlamasının herhangi bir sisteme göre yapılmamış olması.
Tablo 3. “Verimli KOBİ Destek” Projesinin Uygulanması Sonucu Elde Edilebilecek Kazanımlar
• Bakım sisteminin kurulması ile arızaların azaltılması.
• Ayar ve değişiklik sürelerin iyileştirilmesi.
• İstasyonların dengelenerek beklemelerin azaltılması.
• Etkin bir yerleşim planı ile malzeme akışının iyileştirilmesi, taşımaların azaltılması.
• İş etüdü ile katma değersiz işlerin tespiti ve bertarafı.
• Günlük olarak imalat verilerinin takibi, fire, duruş, performans takibi.
• İmalatta düzenin 5S ile sağlanması.
• Kapasite planlama ile günlük haftalık aylık üretim hedefleri oluşturulması.
28
geçen süre içinde PVC kapı ve pencere
sistemleri üreten bir işletmede ve ısı
yalıtım malzemeleri üreten bir işletmede
olmak üzere toplam 2 işletmede başarıyla
tamamlanmış ve maddi kazanımı önemli
sayılabilecek sonuçlar elde edilmiştir.
“Verimli KOBİ Destek” Projesi’nin
uygulandığı 2 işletmeden biri; PVC kapı
pencere sistemleri imalatı yapmakta
olup 17 çalışana sahip orta büyüklükte
kurumsallaşma konusunda istekli bir
işletmedir. Bu işletmede “Check-Up”
süreci sonucunda gözlemlenen problemler
Tablo 4’de verilmiştir.
Şekil 5’te PVC kapı pencere sistemleri
imalatı yapan işletmede yerleşim
planının belirli bir sistematiğe göre
oluşturulmaması nedeniyle düzensiz
stoklama görülmektedir.
Projenin uygulama zaman periyodu;
Ağustos 2015-Kasım 2015 tarihleri
arasında olup yaklaşık 4 aylık bir
zaman dilimini kapsamaktadır. Projenin
uygulanması sürecinde israfı yaratan ve
maliyetleri artıran noktalar irdelenmiş
olup, yerleşim planları, stok sistemi,
arıza ve kayıp zamanlar, fire oranları çok
detaylı bir şekilde incelenip iyileştirilme
potansiyelleri değerlendirilmiştir.
İşletmenin üretim sistemi etüt çalışması
yapılarak kapasite planlama çalışmaları
gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar,
işletmelerde harcanan katma değersiz
işleri ortaya çıkarır niteliktedir. Projenin
uygulandığı PVC kapı pencere imalatı
yapan işletmede verimlilik çalışmaları
sonunda elde edilen sonuçlar Tablo 5 ve
Tablo 6’daki gibidir.
HAZİRAN 2016
Tablo 4. “Check-Up” Sonunda PVC Kapı Pencere İmalatı Yapan İşletmede Elde Edilen Bulgular
• Ham madde stok alanında malzeme taşıma ve stoklama sisteminin olmaması ve taşımanın el
ile yapılması.
• İstasyonlar ve stoklar arası taşımaların uygun olmayan yöntemlerle yapılması.
• Profil paketleme operasyonunda standart bir paketleme sisteminin olmaması.
• Üretim sürecinde etkin bir yerleşim planı, malzeme taşıma ve stoklama sisteminin olmaması.
• Üretim sürecindeki makine ve personel çevrim zamanlarının dengelenmemiş olması.
• Üretim sürecinde görev tanımları ve iş akışlarının net tanımlanmamış olması.
• Kapasite planlaması için altyapının oluşturulmamış olması.
• Makinelerin sabitlenmemiş olması ve bundan kaynaklı değişken bir yerleşim planı olması.
• Sık yaşanan arızi durumlar nedeniyle duruşlar yaşanması.
• Malzemelerin hazır bulunurluğunda yetersizlik yaşanması.
Tablo 5. PVC Kapı Pencere İmalatı Yapan
İşletmede Proje Sonucu Elde Edilen Kazanımlar
• Standart taşıma arabaları kullanımı
ile elle taşımalar kaldırılmış, taşıma
süreleri minimize edilmiş ve çalışanların
ergonomik ihtiyaçlarına uygun olarak
rahat çalışabilmeleri sağlanmıştır.
• Yeni yerleşim planının yapılması sonucu
ara stoklar minimize edilmiş, bekleme
süreleri azaltılarak taşıma süreleri
kısaltılmıştır.
• Her istasyonda malzeme akışını
engellemeyecek şekilde stok yerleri
belirlenmiş, karışık stoklama önlenmiş,
malzeme akışı kolaylaştırılmıştır.
• Yapılan 5S çalışmalarıyla düzenli bir
çalışma disiplini sağlanmıştır.
• Üretim süreçlerindeki kayıpların
azaltılması, beklemelerin ve taşıma
sürelerinin minimizasyonu ile üretim hızı
artırılmıştır.
• Gerçek operasyon sürelerinin tespitiyle
belirlenen kapasite kullanım oranları
kullanılarak istasyonlar dengelenmiş
beklemeler minimize edilmiştir.
• Yeni görev tanımlamaları yapılmış,
çalışanlar yetenekleri doğrultusunda
görevlendirilmiş, belirlenen iş
organizasyonuna uygun çalışma koşulları
sağlanmıştır.
Şekil 5. PVC Kapı Pencere Sistemleri İmalatı Yapan İşletmedeki Stok Alanındaki Düzensizlik
Tablo 6. PVC Kapı Pencere Sistemleri İmalatı Yapan İşletmede Fayda Maliyet Analizi
1. Alternatif: Mevcut kapasiteyi korumak kaydıyla işçilik tasarrufu
İşçi sayısı
Mevcut durum
Önerilen durum
17 kişi
14 kişi
Toplam iyileştirme faydası (3 kişi tasarruf bedeli)
~69.660 TL/yıl
Zaman içerisinde kademeli olarak 2 kişi daha tasarrufu
sağlanabileceği tespit edilmiştir
~116.100 TL/yıl
• Ham madde stok alanında yapılan
5S çalışmaları ve yeni yerleşim planı
uygulanması sonucu kullanıma uygun bir
çalışma düzeni sağlanmıştır.
• Çapak temizleme istasyonunda görülen
standart arızalar yapılan bakımlar
sonucu önlenmiş, üretim süreçlerinin
aksamasının önüne geçilmiştir.
2. Alternatif: İlave bir makine ve ilave 2 kişinin istihdamı ile kapasite artışı sağlanması
Üretim kapasitesinde %46,81 artış sağlanması
29
HAZİRAN 2016
MAKALE
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ EKSENİNDE KOBİ’LERDE DÖNÜŞÜM:
“VERİMLİ KOBİ DESTEK” PROJESİ
işletmede “Check-Up” süreci sonucunda
gözlemlenen problemler Tablo 7’de
verilmiştir.
Isı yalıtım malzemesi imalatı yapan
işletmede verimlilik projesinin uygulanması
sonucunda elde edilen sonuçlar Tablo 8 ve
Tablo 9’da verilmiştir. İşletmede elde edilen
maddi ve yüzdesel kazanımlar Tablo 10 ve
Tablo 11’de verilmiştir.
Şekil 6. Proje Uygulanmadan Önce PVC Kapı Pencere Sistemleri İmalatı Yapan İşletmenin
Yerleşim Planı
Ayrıca, işletmenin önerilen durumu
tasarlanırken yeni üretim tesisine
taşınması durumu göz önüne alınmıştır.
İşletmenin mevcut ve önerilen durumda
yerleşim planları sırasıyla Şekil 6 ve Şekil
7’de verilmiştir.
alanında lider işletmelerden biri olup orta
büyüklükte yeniliklere açık, ÜniversiteSanayi ortaklığında projelerin uygulanması
konusunda istekli bir işletmedir. İşletmenin
3 önemli iş istasyonu için verimlilik artırma
ve iyileştirme çalışmaları gerçekleştirilmiştir.
Projenin uygulama zaman periyodu; Nisan
“Verimli KOBİ Destek” Projesi’nin uygulandığı 2015-Temmuz 2015 tarihlerini arasında
bir diğer işletme ise; inşaat sektörü için
olup yaklaşık 4 aylık bir zaman dilimini
ısı yalıtım malzemesi imalatı yapmakta ve
kapsamaktadır. Projenin uygulandığı bu
Üniversite, sanayi ve TSO ortaklığında
başarıyla yürütülen “Verimli KOBİ Destek”
projesi yoğun ve iş birliği ekseninde
gerçekleştirilen çalışmalar sonucunda ilk
meyvelerini vermeye başlamıştır. Proje
uygulama sonuçlarının alınması sonrası,
ısı yalıtım malzemeleri imalatı alanında
faaliyet gösteren işletme T.C. Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
düzenlenen 2016 yılı Verimlilik Proje
Ödülleri için başvurusunu yapmış ve orta
büyüklükteki işletmeler kategorisinde
birincilik ödülünü kazanmıştır.
Üniversite-Sanayi iş birliği bakış açısı
altında yapılan tüm bu çalışmaların
özünde, üniversitedeki bilimsel potansiyelin
sanayiye aktarılması ve üniversitedeki
akademisyen ile sanayici arasında karşılıklı
güvene dayalı ve sürdürülebilir iş birliğinin
sağlaması sistemi mevcuttur.
VERİMLİLİK ÖDÜLLERİ 2016
ORTA BÜYÜKLÜKTEKİ İŞLETME KATEGORİSİ
BİRİNCİLİK ÖDÜLÜ
Firma Adı: Technova Yapı ve Yalıtım Malzemeleri San. Tic. A.Ş.
Proje Adı: Seri Üretim Hattında İş Yükü Kısıtlı Montaj Hattı Dengeleme Modeli
Tablo 7. “Check-Up” Sonunda Yalıtım Malzemesi İmalatı Yapan İşletmede Elde Edilen Bulgular
• İstasyonlar arasında etkin bir malzeme taşıma ve stoklama sisteminin olmaması.
• İş istasyonları arasında uzun taşıma süreleri ve boşta beklemeler olması.
• Firelerin üretime tekrar katılımını mümkün kılan makineye firelerin geç taşınması sebebiyle içerisinde kir ve toz birikimi olması.
• Tüm iş istasyonları için katma değersiz işlemler, yeni görev tanımları ihtiyacı, iş akışlarının ve hat dengeleme çalışmalarının eksikliği.
• Üretim sisteminin tek parça akış sistemi olmaması.
• İş istasyonunda boşta beklemelerin fazla olması ve hat dengelemesi ve görev tanımlarındaki eksiklikler.
30
HAZİRAN 2016
MAKALE
Şekil 7. Proje Uygulandıktan Sonra PVC Kapı Pencere Sistemleri İmalatı Yapan İşletmenin Yerleşim Planı
Tablo 8. Isı Yalıtım Malzemeleri İmalatı Yapan İşletmede Projenin Uygulanması Sonucu İstasyon Bazlı Kazanımlar
Mevcut durum
Önerilen durum
Ara ürün stoklama sistemi
• Karışık stoklama
• Yeni bir ürün stoklama sistemi ve sonucunda standart
kalitede malzeme girişi
2.istasyon
• Uzun ürün taşıma mesafeleri
• Kısa ürün taşıma mesafeleri
• Uzun ürün taşıma mesafeleri
• Kısa ürün taşıma mesafeleri
• İşçilerin boşta beklemesi
• Hat dengelemesi, yeni görev tanımları
• Gereksiz paletleme ve taşıma işlemleri
• Gereksiz işlemlerin ortadan kaldırılması
• Geri dönüşüm malzemelerinin geri kazanım
problemi
• Geri dönüşüm malzemelerinin kirlenmesinin
önlenmesi
• İşçilerin boşta beklemesi
• Hat dengelemesi, yeni görev tanımları
3.istasyon
4.istasyon
Tablo 9. Projenin Isı Yalıtım Malzemeleri İmalatı Yapan İşletmede Uygulanması Sonucu İşletme Genelinde Elde Edilen Kazanımlar
• Önerilen yeni stoklama sisteminin uygulanmasıyla yeterli bekleme süresinin uygulanması sonucu standart kalitede malzeme girişi sağlanmıştır.
• Ürün taşıma mesafeleri minimize edilmiştir.
• Katma değersiz aktiviteler azaltılmıştır.
• Hat dengeleme işlemi yapılarak iş gücü ve kaynak kullanımı verimli hale getirilmiştir.
• Yeni görev tanımları ve proses dizaynıyla iş dengelemesi sağlanmıştır.
• Üretim prosesleri standartlaştırılıp izlenebilir hale getirilmiştir.
• Taşıma işlemleri, tasarlanan taşıma arabalarıyla ergonomik kurallara uygun hale getirilerek çalışanların daha az yorulması sağlanmış, iş gücü
verimliliği artırılmıştır.
• Yeniden işlenen malzemelerin zarar görme sorunu çözülerek, israf edilmeleri önlenmiştir.
31
HAZİRAN 2016
MAKALE
ÜNİVERSİTE-SANAYİ İŞBİRLİĞİ EKSENİNDE KOBİ’LERDE DÖNÜŞÜM:
“VERİMLİ KOBİ DESTEK” PROJESİ
Tablo 10. Projenin Uygulanması Sonucu Isı Yalıtım Malzemeleri İmalatı Yapan İşletmede
Fayda-Maliyet Analizi
Toplam iyileştirme maliyeti
~45.000 TL/yıl
Toplam iyileştirme faydası (4 kişi tasarruf bedeli)
~92.880 TL/yıl
Zaman içerisinde kademeli olarak 1 kişi daha tasarrufu sağlanabileceği tespit edilmiştir.
~116.100 TL/yıl
Tablo 11. Projenin Uygulanması Sonucu Isı Yalıtım Malzemeleri İmalatı Yapan İşletmede Elde Edilen İyileştirmeler (%)
Gözlemlenen problemler
Mevcut durum
Blok presleme istasyonundan çıkan ürünlerin stok alanına taşınması ve yerleştirilmesi için harcanan süre
85 Saniye
45 Saniye
%47
Kesme istasyonunda ürünlerin aranması ve taşınması için harcanan süre
168 Saniye
70 Saniye
%58
Yatay kesme istasyonunda çalışan kişi sayısı
2 Kişi
1 Kişi
%50
Dikey kesme istasyonunda çalışan kişi sayısı
2 Kişi
1 Kişi
%50
Yeniden işleme istasyonunda çalışan kişi sayısı
1 Kişi
0 Kişi
%100
Kesme istasyonundan çıkan ürünlerin paletleme ve paketlemeye taşınma işlemleri için harcanan süre
80 Saniye
0 Saniye
%100
Paketleme istasyonu çevrim süresi
20 Saniye
19 Saniye
%5
Paketleme istasyonunda çalışan sayısı
4 Kişi
3 Kişi
%25
3. Gelecek Çalışmalar
Verimlilik artırma çalışmalarında
gerçekleştirilen iyileştirmeler bir
Kaizen ve sürekli iyileştirme sistematiği
olarak düşünüldüğünde; verimlilik
projelerinin üretimin her aşamasında
ve tüm zaman periyotlarında artarak
devam etmesi kaçınılmaz bir gerçektir
ve mutlak bir gerekliliktir. Bu eksende
Tekirdağ ili Çerkezköy sanayi bölgesinde
faaliyet gösteren işletmeler için
“Verimli KOBİ Destek” Projesi’nin
uygulandığı 2 işletmede projenin devamı
olarak işletmelerden gelen talepler
doğrultusunda Ağustos 2016 tarihinde
verimlilik artırma projesinin 2. kısmının
uygulanmasına karar verilmiştir. “Verimli
KOBİ Destek” Projesi’nin uygulandığı PVC
kapı ve pencere imalatı yapan işletmede
projenin gelecek çalışması olarak;
• Verim takip sisteminin kurulması
(fire, duruş, performans verileri ve
raporlanması).
• Günlük verim raporlaması.
• Aylık, haftalık ve günlük kapasite
planlaması.
32
• Toplam verimli bakım altyapısının
kurulması.
• Kanban sistemi için gerekli altyapının
oluşturulması.
• İstasyon hızlarında iyileştirme
sağlayacak 8D çalışmalarının devam
ettirilmesi planlanmaktadır.
Isı yalıtım malzemeleri üreten işletmede
ise;
Yeni durum
Kazanç
yapılan “Verimli Sanayi ve KOBİ Destek”
protokolü kapsamında; Mayıs 2016
tarihinden itibaren projenin “CheckUp” ve proje uygulama aşamalarının
uygulanmasının gerçekleştirilmesi
hedeflenmektedir.
4.Projenin Yaygınlaştırılması ve Öneriler
KOBİ’ler değişen piyasa koşullarına hızlı
uyum yetenekleri, esnek üretim yapıları,
• Önleyici ve periyodik bakım sisteminin işsizliğin azaltılması ve yeni iş alanlarının
kurulması,
yaratılması katkıları gibi bir dizi olumlu
etkileri nedeniyle, ekonomik ve sosyal
• Verimlilik takip sisteminin kurulması
kalınmanın temel taşlarıdır. Ülkemizde
(fire, duruş, performans verileri ve
toplam işletmelerin %99,77’sini oluşturan
raporlanması),
KOBİ’ler, toplam istihdamın %78’ini
• Günlük verim raporlaması,
toplam katma değerin %55’ini toplam
• Günlük iyileşme potansiyeli tespiti,
satışların %65,5’ini toplam yatırımların
önlemlerin alınması,
%50’sini toplam ihracatın %60,1’ini
• Aylık, haftalık ve günlük kapasite
gerçekleştirmektedir (Ergün, 2012). Bu
planlaması,
kapsamda değerlendirildiğinde; KOBİ
düzeyindeki işletmelerde yapılacak
• Depolama sisteminde ve uygun
verimlilik artırma çalışmaları hem
istasyonlarda devam niteliğinde
yapılacak 8D çalışmaları ile verimlilikte istihdama katkı sağlayacak hem de
ülke ekonomisinin büyümesinde önemli
artışlar sağlanması
rol oynayacaktır. Verimli KOBİ Destek
çalışmalarının gerçekleştirilmesi
Projesi’nin başlangıcından bugüne kadar
planlanmaktadır. Ayrıca Çorlu TSO ile
HAZİRAN 2016
geçen sürede ziyaret edilen, “Check- Up”
çalışması yapılan ve proje uygulanan
KOBİ’ler için “Verimli KOBİ Destek
Projesi”ni uygulama konusundaki en
önemli problemler ve çözüm önerileri
aşağıda sunulmuştur.
1. Finansman Sorunu: Rekabetin
çok hızlı bir şekilde arttığı günümüz
koşullarında kıt kaynakları en iyi şekilde
değerlendirerek maliyetleri azaltmanın ve
kurumsallaşmanın gerekliliği konusunun
üretim sektöründe faaliyet gösteren
işletmelerin önemli bir bölümünün
farkında olduğu, Verimli KOBİ Destek
Projesi’nin uygulanma sürecinde
tecrübe edilmiştir. Ancak, verimlilik
artırma projelerinin fon sağlanması
konusunda KOBİ düzeyindeki işletmelerin
başvurabileceği fon kaynakları kısıtlıdır.
Çözüm Önerisi: Verimlilik odaklı farklı fon
kaynaklarının en kısa zamanda devreye
alınmasının mutlak bir gereklilik olduğu
düşünülmektedir.
2. İnanç Eksikliği: Üniversite-Sanayi iş
birliği tecrübelerinin olumsuz olduğu algısı
geçmişten günümüze sanayicide oluşmuş
olsa da, son 10 yılda Üniversite-Sanayi iş
birliği ekseninde gerçekleştirilen başarılı
ve sonuç odaklı çalışmalar neticesinde bu
sorun daha azalmış durumdadır.
Çözüm Önerisi: Somut çıktıları olan
başarılı projelerin sayısının artması ve
sürdürülebilirliğin sağlanması.
3. Farkındalık Oluşturulamaması:
KOBİ’ler verimlilik artırma projelerinin
önemini, sonuçlarını ve kazanımlarını
tam olarak analiz edemedikleri için,
bu projelerin uygulanması konusuna
yeterince zaman, enerji ve kaynak ayırmak
istememektedirler.
Çözüm Önerisi: Verimlilik odaklı proje
sonuçlarının KOBİ’ler ile paylaşılması
ve iyi uygulama örneklerinin ve
başarı hikayelerinin sanayi, kamu ve
üniversitenin ilgili birimlerinin yer alacağı
toplantılar aracılığıyla verimliliğin sürekli
ve bir yaşam felsefesi olduğunu KOBİ’lere
kıyaslama yapma imkânı sunacak
ortamlarda paylaşımının sağlanması.
Kaynaklar
1. Baltacı A., Burgazoğlu H., Kılıç S.,
“Türkiye’nin Rekabetçi Sektörleri
4.Tanıtım eksikliği: Verimlilik ekseninde
ve Trakya Bölgesi’nin Payı”, Çankırı
Türkiye’nin farklı sanayi bölgelerinde
Karatekin Üniversitesi İİBF Dergisi,
uygulanan başarılı proje sonuçlarının diğer
2(1): 1-19, 2012.
bölgelerde de yaygınlaştırılması amacıyla,
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı
2. Albayrak, A.N., Erkut, G., “Türkiye’de
Verimlilik Genel Müdürlüğü, Kalkınma
il ve bölgelerin rekabet gücü analizi”,
Ajansları, KOSGEB, Bilim, Sanayi ve
itüdergisi/A, mimarlık, planlama,
Teknoloji Bakanlığı İl Müdürlükleri,
tasarım, 9(2): 155-165, 2010.
Üniversiteler, Ticaret Sanayi Odaları gibi
3. Can, Y., “Trakya Bölgesinin İşgücü
kurumlarca hem desteklenmesi hem de
Piyasası Analizi”, Electronic Journal of
sürdürülebilirliğinin sağlanması çok büyük
Vocational Colleges, 200-209, 2013.
önem arz etmektedir.
4.
Ergün, N., “KOBİ’ler
ve Girişimcilerin Türk
Ekonomisindeki Yeri ve Önemi”,
Verimlilik artırma
Anahtar, 287, 2012.
çalışmaları ile;
işletmen daha
sağlam, daha verimli
ve daha sistemli
bir şekilde gelecek
nesillere taşınması
mümkündür…
Teşekkür
“Verimli KOBİ Destek” Projesi
kapsamında imzalanan “Verimlilik
Protokolleri”nin imzalanması sürecinde
katkı ve desteklerinden dolayı T.C. Bilim
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Verimlilik
Genel Müdürlüğüne, T.C. Tekirdağ
Valiliğine, Namık Kemal Üniversitesi
Rektörlüğüne, Trakya Kalkınma Ajansı
Genel Sekreterliğine, KOSGEB Tekirdağ İl
Müdürlüğüne, Namık Kemal Üniversitesi
Teknoloji Geliştirme Bölgesi A.Ş. Genel
Müdürlüğüne, Çerkezköy Ticaret ve
Sanayi Odası ve Çorlu Ticaret ve Sanayi
Odası Yönetimine teşekkürlerimizi
sunarız. Ayrıca, “Verimli KOBİ Destek”
Projesi’nin uygulama sonuçlarının ilgili
kurum ve kuruluşlara duyurulması ve
yaygınlaştırılması konusundaki çok değerli
katkılarından ve desteklerinden dolayı
Tekirdağ Bilim Sanayi İl Müdürü Fahrettin
AKÇAL’a sonsuz teşekkürlerimizi arz
ederiz.
5.
(TrakyaKA), “Trakya
Bölgesi Rekabet Analizi”, 2011.
6.
Trakya Kalkınma
Ajansı (TrakyaKA), “KobilerEsnaf ve Sanatkârlar Özel İhtisas
Komisyonu Raporu”, 2013a.
7.
Trakya Kalkınma Ajansı
(TrakyaKA), “TR21 Trakya Bölgesi Mevcut
Durum Analizi”, 2013b.
8. http://vgm.sanayi.gov.tr/
9. www.trakyaka.org.tr
10.http://www.kosgeb.gov.tr
33
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
MAKALE
YENİ BİR SANAYİ DEVRİMİNİN EŞİĞİNDE
Umut DEMİRTAŞ / Sanayi ve Teknoloji Uzmanı (Verimlilik Genel Müdürlüğü)
Birinci Bölüm: Üretim
Teknolojisindeki Gelişmeler
Buharlı makinalar ve mekanizasyon;
elektrikli makinalar ve montaj hatlarında
uzmanlaşma; elektronik makinalar ve
artan otomasyon… Bunlar, son iki yüzyılda
sanayide devrim yaratan gelişmelerdi.
Bugünlerde ise siber-fiziksel sistemler
ve nesnelerin interneti gibi kavramlardan
bahsediliyor.
Bu stratejilerin ilk örneği ise Almanya’dan
geldi. 2011 yılında, Almanya’da iş
adamlarından, politikacılardan, yapay zeka
uzmanlarından ve akademisyenlerden
oluşan “Sanayi 4.0” girişimi, Alman imalat
sanayinin rekabet gücünü korumaya ve
geliştirmeye dönük bir strateji hazırladı.
Bu strateji, Alman Hükümetinin 2020 yılına
dönük ileri teknoloji stratejisinin bir parçası
olarak benimsendi. Söz konusu girişim
önce bir çalışma grubuna daha sonra
endüstrinin ön ayak olmasıyla “Platform
Sanayi 4.0” adıyla daha geniş ve kalıcı bir iş
terim haline gelmiş olmakla birlikte, bu
çalışmalar diğer ülkelerde “Endüstriyel
Nesnelerin İnterneti”, ‘İleri İmalat’, ‘Akıllı
Sanayi’, ‘Geleceğin Fabrikası’ gibi çeşitli
isimler altında sürdürülüyor.
Küresel finans krizi sonrasında
gelişmiş ülkeler, imalat sanayi
politikalarına yeniden ağırlık
verdi ve mevcut eğilimlerden
hareketle dördüncü sanayi devrimini
şekillendirmeye koyuldu.
Yaşanan bu tür teknolojik
Sanayide yaşanması
gelişmeler, ekonomileri
öngörülen dönüşümün
bütünüyle dönüştüren
özünde gömülü
süreçlerdi. İlk aşamalarından
sistemlerden siber fiziksel
itibaren bu süreçlerin
sistemlere doğru ‘evrimsel’
içinde olabilenler erken
nitelikte bir teknolojik
davranmanın mükâfatını
gelişme süreci yer alıyor.
aldılar. İmalat sanayi giderek
Algılayıcıları sayesinde
gelişirken, hizmetler sektörü
sanal ve gerçek dünyaları
zaman içinde daha da hızlı
birleştiren akıllı nesnelerin
gelişti. Öyle ki, yaklaşık 30
giderek bağımsızlaşmaları
yıldır yaratılan toplam katma
ve ağ üzerinden insanlarla,
değer içinde hizmetlerin
sistemlerle ve birbirleriyle
payı giderek artarken imalat
iletişim kurabilmeleri belki
sanayinin payı ise giderek
de bu gelişme sürecinin en
düşmekte. Son dönemlerde
belirleyici unsuru.
yaşanan bir diğer gelişme
ise imalat sanayinin gelişmiş
Bu süreç, günümüzde kimi
ülkelerden özellikle ucuz iş
uygulamalarla başlamış
gücü avantajıyla öne çıkan
durumda ve aşağıda
Akıllı fabrikalar, enerji ve ulaştırma altyapıları, karar sistemleri, sosyal ağlar, ürünler ve
gelişmekte olan ülkelere
elbette insanlar birbiriyle iletişim halinde olacak.
aktarmaya çalışacağımız
kayması oldu. 2008 yılında
teknolojilerin çoğu da
yaşanan küresel finansal
birliği platformuna dönüşerek uygulamaya kavramsal olarak ortaya yeni çıkmış
kriz sonrasındaysa gelişmiş ülkeler, imalat
dönük önerilerin geliştirildiği ve atılacak
değil. Dolayısıyla yeni bir devrimin
sanayinin ulusal istihdama ve büyümeye
somut adımların kararlaştırıldığı bir
eşiğinde olunmadığı, sadece elektronik
katkısını anımsama ihtiyacı duydu. Böylece
ve otomasyonla simgelenen ve halen
hükümetler gerçekleşmekte olan teknolojik merkez haline geldi. Almanya’nın hemen
ardından
diğer
ülkelerde
de
mevcut
içinde bulunduğumuz bir önceki (üçüncü)
gelişmeleri de dikkate alarak bu yönde
eğilimleri dikkate alan öngörüler yapılarak sanayi devriminde paradigma değişimini
yeni strateji ve politika arayışlarına girdi.
sanayinin geleceğinde söz sahibi olmaya
sağlayacak olgunluğa ulaşıldığı da
Makroekonomik politikalar içinde yenilikçi
düşünülebilir. Ancak ‘devrim’ nitelemesini
sanayi stratejileri yeniden ön plana çıkmaya dönük stratejiler geliştirilmeye başlandı.
“Sanayi 4.0”, bu öngörülerde ortaya çıkması birçok farklı teknoloji alanındaki hızlı
başladı.
beklenen yapıyı ifade eden yaygın bir
gelişmelerin yarattığı ortak bir beklenti
34
MAYIS 2016
HAZİRAN
olarak görmek gerekiyor.
oldukları araç ya da
Her bir gelişme alanında
cihaza özgü bir dizi işlevi
günümüzde ‘sıçrama’
yerine getirmek üzere
noktasına gelindi ve
veri işleyen gömülü
birbirleriyle etkileşerek
sistemler, otomobillerden
toplamlarından daha
akıllı telefonlara,
büyük –paradigma
ev aletlerinden
değiştiren şiddettefabrikalardaki üretim
bir etki yaratma
araçlarına hemen her
potansiyelleri çok
alanda kullanılmakta.
%99.99 oranında havadan oluşan metalik mikrörgü, bir karahindibanın üzerinde duracak kadar hafif.
Yoğunluğu havaya yakın olan bu malzeme çok dayanıklı, darbe emici ve sıkıştırıldıktan sonra özgün
büyük. Sonuçta yeni
Cihazların zekâsını
formuna dönebiliyor.
bir sanayi devrimi
temsil eden bu
beklentisi oldukça makul
işlemciler, dış dünyayla
konunun geniş bir açıdan ele alınması ve
görünüyor. Buradan hareketle, ‘dördüncü
çeşitli algılayıcılar ve harekete geçiriciler
gerekli görülen adımların atılması önem
sanayi devrimi’ veya ‘yeni sanayi devrimi’
yoluyla iletişim kuruyordu. Çeşitlenen ve
taşıyor. Bu sürece ilişkin farkındalığın
gibi ifadelerin kullanılmasının yerinde
sayısı sürekli artan algılayıcıların kaydettiği
artırılması da yapılması gerekenlerin
olduğu söylenebilir.
çok yüksek hacimde veri, gömülü sistemler
başında geliyor.
tarafından kolaylıkla işlenebilmekteyken,
Verimlilikte sıçrama yaratan önceki
Bundan hareketle hazırlanan yazı dizisinin insanların bu hıza yetişmeleri mümkün
sanayi devrimleri geçmişe dönük
olmamaya başladı. İşte bu nedenle üretimin
bu ilk bölümünde, teknolojinin geldiği
analizlerle ortaya konmuş ve dolayısıyla
belirli alanlarında gömülü sistemlerin
nokta ve öngörüler ile bu öngörülerin
bu devrimler oluştuktan sonra
birbirleriyle doğrudan iletişim kurabilmesi
gerçekleşmesinin önündeki olası teknik
adlandırılmıştı. Öncekilerden farklı
birçok süreci daha verimli, daha esnek ve
engeller kısaca ele alınacak. Sonraki
olarak, dördüncü sanayi devrimi ise
bölümde teknolojik gelişmelerin beklenen daha az maliyetli kılabilecekti. Gömülü
henüz oluşmadan öngörülmekte, deyim
sistemlerin birbirleriyle ve internetle artan
etkilerine genel olarak değinilecek.
yerindeyse şekillendirilmektedir. Yeni
Devamında ise konu sosyal etkiler de dâhil bir şekilde bağlantılı hale gelmeleri ise
sanayi devriminin bu özelliği, kişiler ve
üretim teknolojisinde yaşanan evrimin yeni
olmak üzere daha geniş bir açıdan ve
kuruluşlara olduğu kadar hükümetlere
bir basamağını oluşturdu.
Türkiye özelinde ele alınmaya çalışılacak.
de bu gelecekteki yerini hazırlama
olanağı sunuyor. Diğer yandan bu
Siber fiziksel sistemler, teknolojik
Sanayi 4.0, en yalın ifadesiyle üretimin
yöndeki çalışmaların, gelişmiş ülkelerin
evrimin gömülü sistemlerden sonra gelen
tüm unsurlarının akıllanması ve
-gelişmekte olan ülkeler açısından
basamağını oluşturuyor. Algılayıcılarla
iletişim halinde olmasıdır.
farkında olunması ve yarattığı fırsat ve
donatılmış gömülü sistemlerin internetin
tehditlerle birlikte değerlendirilmesi
sunduğu tüm olanaklarla buluştuğu siber
gereken- geleceğe dönük bir projeksiyonu
fiziksel sistemlerle, sanal dünya ile fiziksel
En yalın şekliyle yeni sanayi devrimi;
olduğunu gözden kaçırmamak gerekir.
dünya giderek daha da bütünleşmekte.
üretimin tüm maddi unsurlarının
Düşük maliyetli üretim bölgelerine ilişkin
Siber fiziksel sistemler algılayıcılarıyla
‘akıllandığı’ ve ‘ağ üzerinde birbirine
ezberler şimdiden bozulmaya başladı
derlediği ya da ağ üzerinden iletilen ham
bağlandığı’ bir yapıyı ifade ediyor. İmalat
bile. ABD’nin uzun bir süre sonra üretim
veriyi kullanarak karmaşık analizler
sanayinde yaşanmakta olan evrimsel
yapmak açısından Çin ile neredeyse aynı
gerçekleştirir ve bu süreç sonucunda
teknolojik gelişme sürecinin ve öngörülerin
maliyet avantajına kavuşması bunun bir
yararlı bilgi elde eder. Burada karmaşık
işaret ettiği bu yapıyı, onu oluşturan
göstergesi. Yeni sanayi devrimi gelişmekte
olayların ve kritik durumların ayırt
parçaları ayrı ayrı ele alarak irdelemek
olan ülkelerin mevcut avantajlarını
edilebilmesi için farklı algılayıcıların
mümkün. Bunun için en uygun başlangıç
elinden alabilecek gibi görünüyor. Diğer
kaydettiği değerlerin bütünleştirilmesi,
noktası da gömülü sistemler. Gömülü
yandan dördüncü sanayi devrimi sadece
bunların yorumlanması ve bu bulgulara
sistemler, günümüzde kullanılan birçok
üretim yapılarını, ürünlerin doğasını ve
dayanarak bir sonraki işlemin planlaması
ürün ve cihazın içinde (gömülü) bulunan
bunların sunuluş biçimlerini değiştirmekle
adımları söz konusudur. Dolayısıyla
işlemcili birimlerdir. Dünyada üretilen
kalmayacak, örneğin çalışma yaşamını
siber fiziksel sistemler, ham veriden
işlemcilerin %98’inden fazlasının bu
da çok önemli bir şekilde etkileyecek.
çıkardıkları bilgiye dayanarak bağımsız
amaçla kullanıldığı tahmin ediliyor. Parçası
Bu nedenle gelişmekte olan ülkelerde
ya da yarı bağımsız olarak hareket
35
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
MAKALE
YENİ BİR SANAYİ DEVRİMİNİN EŞİĞİNDE
eder ve fiziksel unsurlara komuta eder.
Merkezi kontrole bağımlı, belirli bir grup
işlevi yerine getiren gömülü sistemler
içeren mevcut imalat yapısından, etrafını
algılayabilen, bağımsız karar verebilen,
yeni durumlara adapte olabilen, internet
üzerinden iletişim yeteneğine sahip siber
fiziksel sistemlere geçiş, beklenen sanayi
devriminin önemli bir simgesidir.
Nesnelerin interneti, siber fiziksel
sistemlerin güvenliği sağlanmış
yerel ağlar, internet ve bazı özgün
iletişim protokollerinden oluşan
iletişim altyapısında bir araya gelerek
etkileşmesini ifade ediyor. Öngörülere
göre imalat sürecinde yer alan tüm üretim
araçları (makineler, robotlar, taşıyıcılar,
depolama sistemleri vb.) ile enerji ve
ulaştırma altyapıları, karar sistemleri,
sosyal ağlar, ürünler ve elbette insanlar,
birbiriyle iletişim halinde olacak.
Akıllı fabrikalar, siber fiziksel sistemler
ve nesnelerin interneti kavramlarının ima
ettiği yeni ve akıllı üretim ortamlarıdır. Akıllı
fabrikalar, birbirleriyle ve dış dünyadaki
diğer sistemlerle iletişim halindeki akıllı
malzemeler, makinalar, üretim, taşıma ve
depolama sistemlerini içeren yapılar olacak.
Üretimin diğer unsurları gibi, üretilen
ürünlerin doğasında da önemli bir
dönüşüm gerçekleşecek ve akıllı ürünler
ön plana çıkacak. Örneğin, bir yarı ürün,
daha üretim aşamasında kendi üzerinde
hangi işlemin yapılacağını bildirebilecek,
dolayısıyla üretim sürecinin bir kısmını yarı
bağımsız bir şekilde kontrol edebilecek.
Üretim aşamasının ötesinde hangi koşullar
altında en uygun şekilde çalışacağını bilen,
üzerinde oluşan eskime ve yıpranmayı
algılayan, tüketicilerin kullanımına ilişkin
bilgileri depolayan, iletişimde olduğu diğer
sistemlere bu bilgileri iletebilen, diğer
akıllı ürünlerle haberleşerek otonom
davranabilen ürünler de öngörülmekte.
36
Siber fiziksel sistemler, nesnelerin
interneti, akıllı fabrikalar, akıllı
ürünler, gelişmiş malzemeler,
eklemeli üretim, robotik, büyük veri,
bulut bilişim ve analitik yazılımlar
dördüncü sanayi devriminin en önemli
kavramları arasında yer alıyor.
Diğer yandan malzeme teknolojisindeki
gelişmeler, -akıllı olsun olmasın- daha
işlevsel, daha dayanıklı, daha hafif, daha
karmaşık vb. ürünler üretilebilmesini
olanaklı kılacak. Gelişmiş malzemelere,
hafif ancak yüksek dayanımlı metaller
ve yüksek performanslı alaşımlar ya
da biyoplastik gibi malzemeler örnek
verilebilir. Grafen gibi geniş uygulama alanı
olan malzemeler birçok alanda büyük bir
gelişme sağlama potansiyeline sahip. İleri
teknoloji ürünler ve üretim araçlarında
olduğu kadar, enerji ve ulaştırma
sektörlerinde de yaygın şekilde kullanılacak
olan bu türden yeni malzemelerin
geliştirilmesi önem kazanacak.
Akıllı ürünlerin derleyip ilettiği büyük
miktardaki veri, tedarikten pazarlamaya
birçok işlevin gerçek zamanlı olarak
uyarlanabilmesini sağlayacak. Ürünler
daha çok veri derleyip iletir hale geldikçe
tüketiciye sağladıkları değer yanında
üreticiye sağladıkları değer de ön plana
çıkacak. İş birliği, geribildirim, büyük
veri, bulut bilişim ve analiz kavramları bu
bakımdan önemli. İstatistiksel yöntemler
ve matematiksel modellemelerle derlenen
verilerden geleceğe ilişkin çıkarımlar
yapılmasına dönük analizler yoğunlaşacak
ve yaygınlaşacak. Hâlihazırda kalite,
tedarik, dağıtım, tüketici davranışı vb.
alanlarda kısmen kullanılmakta olan
bu yöntemin yeni sanayi devriminde
değer zincirinin nesnelerin internetiyle
bütünleşmesi sonucunda çok daha
önemli hale gelmesi bekleniyor. Örneğin
piyasaya çıkmış ve tüketici tarafından
kullanılmakta olan ürünler, tasarım ve
geliştirme süreçlerine doğrudan ve anlık
veri aktarabilecek. İnsan beyninin çalışma
şeklini taklit eden nöromorfik işlemciler
çok daha az enerjiyle muazzam miktarda
veriyi işleyebilecek güce sahip olacağı
gibi ‘öğrenme’yi de mümkün kılacak.
Nesnelerin internetiyle ortaya çıkan büyük
veri, böylece çok önemli fırsatlar sunacak.
Üç boyutlu yazdırma ya da eklemeli
üretim, üç boyutlu model verisi kullanan
‘yazıcıların’ ince katmanları birbiri üzerine
ekleyerek son ürünü ortaya çıkardığı bir
üretim biçimi. Eklemeli üretim yöntemi,
kesme, oyma/çıkartma ve şekillendirme
yöntemlerinin bazı darboğazlarını aşıyor.
Küçük miktarlarda yapılan üretim ya da
prototip yapımında maliyet, hız, karmaşıklık
düzeyi gibi birçok unsur bakımından
eklemeli üretim yöntemi çok daha avantajlı.
Yazıcılarda kullanılan malzemelerin
geliştirilmesi, hassasiyetin artırılması ve
yazıcıların ucuzlaması yönündeki eğilim, bu
yöntemle üretilebilecek ürünlerin çeşitliliği
ve niteliğini de artırmakta. Örneğin, kolajen
ve kulak hücreleri içeren organik protez
kulaktan, dünyanın en büyük jet motorunun
verimliliğini artıran karmaşık yapılı
egzozlara, önceden üretilemeyen ürünler
artık kullanıma sunulmak üzere. Hatta dört
boyutlu yazdırmayla ısı ve nem gibi çevresel
faktörlere göre şekil değiştiren ürünler
de üretilebilecek. Eklemeli üretimin bu
avantajları, tüketicilerin tasarım aşamasına
katılımını kolaylaştırırken kişiselleştirilmiş
ürünlerin düşük maliyetle ve hızla piyasaya
sunulmasını sağlamakta.
Sürecin merkezinde yer almasa da robotik
alanında yaşanan gelişmeler de toplam
etkiye katkı yapacak türden. Robotlar
öteden beri üretimde güç ve hassasiyet
gerektiren birçok iş için kullanılmaktaydı.
Önceden programlanması gereken, yere
sabitlenen ve işçilere zarar vermesin diye
etrafı kafesle çevrilen bu robotlar maliyeti
nedeniyle büyük ölçekli üretime özgüydü.
Fakat yeni nesil robotlar daha yetenekli,
esnek, güvenli ve ucuz. ABD’de insanlarla
HAZİRAN
MAYIS 2016
gerekirse,
güvenli bir şekilde yan
algılayıcıların mümkün
yana çalışabilen bir
olan her veriyi değil,
robot üretildi ve satışa
sadece kalite ve
sunuldu. Bu robotun
verimliliği doğrudan
yapması istenen
etkileyen ilgili
işler için önden
veriyi toplamasının
programlanması
sağlanması dahi
gerekmiyor. Bunun
önemli miktarda emek
yerine kollarının
gerektirmekte. Ayrıca,
yapması gereken
algılayıcılar yoluyla
işe uygun olarak
derlenen verinin amaca
hareket ettirilmesi
uygun bir biçimde
yeterli oluyor. Taşıma,
yorumlanabilmesi,
paketleme gibi
yararlı bilgi elde
basit işleri yapan
Baxter, insanlarla yan yana çalışabilen mevcut robotlara bir örnek. Çalışanlar, sadece kollarını hareket
edilebilmesi için kritik
bu robotun maliyeti,
ettirerek yapması istedikleri işi ona kolayca öğretebiliyor.
bir başarı faktörü.
küçük ölçekli üretimde
Öncelikle, toplanan
de yaygınlaşmasını
Gelişmelerin önündeki teknik engeller;
muazzam
miktardaki
veriyi işleyebilecek
sağlayacak kadar düşük. Robotlar
veri iletim ve saklama altyapıları,
etkin algoritmaların üretilebilmesi gerekli.
insanlarla yan yana çalışmaya başlarken,
iletişim protokol ve standartları
Diğer yandan yararlı sonuçlar üretecek
diğer yanda artırılmış gerçeklik
ile siber güvenlik gibi alanlarda
analitik yazılımların geliştirilebilmesi
uygulamalarıyla çalışanlar dijital bilgiyle
yoğunlaşıyor.
önem kazanacak. Örneğin siber fiziksel
donatılıyor.
sistemlerden yalnızca veri kaydetmeleri
Diğer yandan, değer zincirinin tüm
ve sıralayabilmeleri değil aynı zamanda
Elbette tüm bu gelişmelerin öngörüldüğü
unsurlarının nesnelerin interneti
‘durumu kavramaları’ beklenmekte. Bu
gibi gerçekleşmesi bazı ön koşulları
üzerinden haberleşebilmesi ve veri alış
noktaya varabilmek için, geleceğin fabrika
gerekli kılıyor. Nesnelerin interneti ve
verişi yapabilmesi için tüm bu sistemlerin
yazılımının da belirli bir üretimdeki tüm
siber fiziksel sistemlerin potansiyeline
deyim yerindeyse ortak bir platformda
işlemleri, ortaya çıkabilecek durumları
ulaşabilmesi için veri iletim ve depolama
buluşarak aynı dilden konuşmaları
ve olayları net bir biçimde tanımlamış
sistemleri, analiz yöntemleri, iletişim
gerekiyor. Veri standartları ve iletişim
olması gerekiyor. Elbette, toplanan
protokol ve standartları, siber güvenlik gibi
protokolleri belirli firmaya veya belirli bir
muazzam miktar ve çeşitlilikteki veri, yeni
alanlarda yoğun araştırma ve geliştirme
grup sisteme ya da belirli bir coğrafyaya
ve öngörülmeyen hizmetleri de mümkün
çalışmaları yapılması gerekmekte.
özgü kaldığı sürece bu mümkün
kılabilecek. Diğer yandan küresel ölçekte
olmayacak. Örneğin, RFID etiketiyle üretim
verinin kim tarafından toplandığı ve kime
Örneğin, internet fiziksel altyapısının
bandında ilerleyen bir akıllı malzeme, aynı
ait olduğu da önemli bir tartışma alanı
milyarlarca nesne tarafından üretilen
frekansa ayarlanmadığı için yayınlanan
olacak gibi görünüyor. En azından, değer
çok büyük hacimli verinin kesintisiz ve
bilgiyi alamayan bir siber fiziksel üretim
zinciri dağınık hale gelip bu zincirde yer
hızlı iletimini sağlayabilecek nitelikte
sisteminin önüne geldiğinde üretim
alanlar arasında büyük hacimli veri alış
olması, teknik bir ön koşul. Fiziksel ve
durabilir. İletişim kurabilme ve bağımsız
verişi başladığında, ortakların bu verinin
siber güvenlik de bir diğer potansiyel
hareket edebilme niteliklerinin hayata
onaylamadıkları şekilde kullanılmaması
sorun alanı. Fiziksel yedekleme önem
geçebilmesi için gerekli teknik iletişim
açısından birbirlerine güvenebilmeleri
kazanırken, siber saldırıların da
protokol ve standartlarının geliştirilmesi,
gerekecek.
gelişmeler ölçüsünde kolaylaşması,
en önemli çalışma alanlarından birisi.
alınması gereken önlemlerin niteliğinin de
değişmesini gerektiriyor.
Büyük veri ancak hangi verilerin
Gelecek Ay: Teknolojik Gelişmelerin
derleneceği, nasıl derleneceği ve nasıl
Beklenen Etkileri
analiz edileceğine ilişkin çalışmaların
başarısı ölçüsünde yararlı olabilecek.
Üretim sürecinden bir örnek vermek
37
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
2016 VERİMLİLİK HAFTASI
DİĞER İLLERDE DÜZENLENEN ETKİNLİKLER…
ADANA
• Verimlilik Bilincini Oluşturmak İçin
Stand Kurulması – 29 Nisan 2016
• Verimlilik Hakkında Bilinçlendirme
Ziyareti - Hacı Sabancı OSB – 27 Nisan
2016
• Verimlilik Hakkında Bilinçlendirme
İçin Kamu Spotları Sunumu - Optimum
Avşar Sinemaları - 29 Nisan 2016
ADIYAMAN
• Adıyaman Sanayi ve Ticaret Odası 26 Nisan 2016 - İşletmelere Yönelik
Verimlilik Konferansı
• Kahta Küçük Sanayi Sitesi Ziyareti ve
Bilgilendirme Toplantısı - 27 Nisan
2016
• Adıyaman Üniversitesi Öğrencilerine
Yönelik Teknik Gezi – 28 Nisan 2016 –
Firma Ziyareti.
AFYON
• Enerji Etiketlerinin İçeriği ve Enerji
Verimliliği Konulu Eğitim - 25 Nisan
2016
AĞRI
• Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi - Ağrı
Nanoteknoloji ve Yenilenebilinir Enerji
Günleri - 2-3 Mayıs 2016
AKSARAY
• Üniversite Öğrencilerine Yönelik Yenilenebilir Enerji / Temiz Üretim
Tesislerine Yönelik Teknik Gezi - 25
Nisan 2016
AMASYA
• Amasya Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi - Meslek Seçiminde Daha
Bilinçli Olma Semineri - 28 Nisan 2016
• Amasya Üniversitesi Teknoloji
Fakültesi Konferans Salonu - Verimlilik
Bilinci Konferansı – 25-27 Nisan 2016
• OSB Müdürlüğü İşletmelerine Teknik
Gezi - 27 Nisan 2016
ARDAHAN
• Halitpaşa Anadolu Lisesi Toplantı
Salonu - Başarı Hikayelerinin
Anlatıldığı Konferans – 2 Mayıs 2016
38
ARTVİN
• Hopa Küçük Sanayi Sitesi Etkinlik Elektrik Motorlarında Enerji Verimliliği
Bilgilendirme Toplantısı - 29 Nisan
2016
• Artvin Çoruh İlköğretim Okulu - Verimli
Ders Çalışma Eğitimi - 29 Nisan 2016
AYDIN
• Adnan Menderes Üniversitesi
Konferans Salonu - Başarı
Hikâyelerinin Ardındaki Gerçek;
Verimlilik ve İş Hayatındaki Etkileri
Paneli - 27 Nisan 2016
BALIKESİR
• Verimlilik Konulu Cuma Vaazı ve
Hutbesi - 29 Nisan 2016
• Üniversite Öğrencileri İle Teknik Gezi Balıkesir OSB - 27 Nisan 2016
• Verimlilik Projesi Ön Değerlendirme
Toplantısı - 28 Nisan 2016
• Balıkesir Valiliği - Verimlilik
Konusunda Görüşme – 26 Nisan 2016
BARTIN
• Bartın Üniversitesi Konferans Salonu
- Verimli Enerji Verimli Üretim
Konferansı – 24 Mayıs 2016
• Bartın Kültür Merkezi- Beyaz
Eşyalarda Verimlilik Konferansı - 26
Nisan 2016
• Tasarruf ve İsraf Konulu Cuma Vaazı ve
Hutbesi - 29 Nisan 2016
• Borsa Ortaokulu - Verimlilik ve Verimli
Ders Çalışma Teknikleri - 25 Nisan
2016
• Bartın Kültür Merkezi- Tasarruf,
İsraf Ve Verimlilik Temalı Resim Ve
Kompozisyon Yarışması - 29 Nisan
2016
• Teklas Kauçuk San.ve Tic. A.Ş. Bartın
Şubesi - Verimlilik ve Uygulamalarına
Yönelik Teknik Gezi – 11 Mayıs 2016
• Hendekyanı Ortaokulu - Verimlilik ve
Verimli Ders Çalışma Teknikleri - 26
Nisan 2016
BATMAN
• Batman Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi - Verimlilik Artırma Teknikleri
Konferansı - 25 Nisan 2016
• BOSB Bilim Teknik Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi - Verimlilik Artırma
Teknikleri Konferansı - 26 Nisan 2016
BAYBURT
• Bayburt Üniversitesi - Verimlilik
Bilincinin Artırılması Semineri - 25
Nisan 2016
• Verimlilik Bilincinin Oluşturulması
Konferansı (Ortaokul) - 28 Nisan 2016
• Verimlilik Bilincinin Oluşturulması
Konferansı (İlkokul) - 27 Nisan 2016
• Verimlilik Bilincinin Oluşturulması
Konferansı (Lise) - 29 Nisan 2016
BİLECİK
• Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi Metalurji
ve Malzeme Mühendisliği Bölümü
Öğrencilerine Yönelik - Bilecik Demir
Çelik San. ve Tic. A.Ş. Fabrikasına
Teknik Gezi - 26 Nisan 2016
BİNGÖL
• Bingöl Üniversitesi Öğrencilerine
Yönelik Bingöl Organize Sanayi Bölgesi
Teknik Gezi ve İş Sağlığı ve Güvenliği
Toplantısı - 3 Mayıs 2016
BİTLİS
• Tasarruf Konulu Hutbe – 28 Nisan 2016
BOLU
• Bolu Valisi Aydın BARUŞ’u Ziyaret - 25
Nisan 2016
• Verimlilik Broşür ve VGM Yayınları
Dağıtılması için Stant Kurulması - 26
Nisan 2016
• İnkılap Ortaokulu - Verimlilik ve
Verimliliğin Önemi Sunumu - 27 Nisan
2016
• Abant İzzet Baysal Üniversitesi
Mühendislik Mimarlık Fakültesi Makine
Mühendisliği Öğrencilerine Yönelik Yorim Cam Merkezi Sanayi ve Ticaret
A.Ş. Teknik Gezi - 28 Nisan 2016
HAZİRAN
MAYIS 2016
BURDUR
• Bucak Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi Elektrik, Endüstriyel Bakım
Onarım ve Elektronik Bölümü
Öğrencilerine Yönelik - Verimlilik
ve Temiz Üretim Sunumu, Zamanın
Verimli Kullanılması ve Verimli
Çalışma Anketi - 27 Nisan 2016
• Bucak Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi Elektrik, Endüstriyel Bakım
Onarım ve Elektronik Bölümü Yenilenebilir Enerji - Temiz Üretim
Tesislerine Teknik Gezi - 27 Nisan 2016
BURSA
• M.Kemal Coşkunöz Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi Öğrencilerine Yönelik
- Durmazlar Makina Sanayi ve Ticaret
A.Ş, Durmazlar Durmaray Raylı
Sistemler A.Ş ve Bursa Büyükşehir
Belediyesi Bilim ve Teknoloji
Merkezine Teknik Gezi - 4 Mayıs 2016
ÇANAKKALE
• Biga Ticaret ve Sanayi Odası - ArGe Reform Paketinin Verimlilik
Metodolojisi ile İlişkisi Paneli - 26
Nisan 2016
• Çanakkale Ticaret ve Sanayi Odası
- Ar-Ge Reform Paketinin Verimlilik
Metodolojisi ile İlişkisi Paneli - 27
Nisan 2016
ÇANKIRI
• Sumitomo Rubber AKO Toplantı Salonu
- Verimlilik Konusunda İyi Uygulama
Örneği Paneli - 25 Nisan 2016
ÇORUM
• Çorum Merkez Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi - ECE Banyo Gereçleri
San. ve Tic. A.Ş. ve ARMOR Isı Transfer
San.ve Tic. A.Ş’ye Teknik Gezi - 26
Nisan 2016
• Hitit Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Öğrencilerine Yönelik OSB
Müdürlüğü, KOSGEB Müdürlüğü ve
TSE Belgelendirme Müdürlüğü Ziyareti
- 27 Nisan 2016
• Sungurlu Anadolu Konferans Salonunda
ve Sungurlu Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi’nde - Enerjinin Verimli
Kullanılması Konferansı - 28 Nisan 2016
DENİZLİ
• Pamukkale Üniversitesi İktisadi ve
İdari Bilimler Fakültesi - Verimlilik
İşimiz, Yorumladık Hepimiz Paneli - 09
Mayıs 2016
DİYARBAKIR
• Aliemiri Anadolu Lisesi - İMKB
Hattat Hamit Aytaç Orta Okulu - Vali
Gökhan Aydıner Teknik ve Endüstri
Meslek Lisesi - Verimlilik Bilincinin
Geliştirilmesi” Konferansı – 25 -26 - 27
Nisan 2016
• “Ar-Ge Reform Paketi” ve Karacadağ
Kalkınma Ajansının “GAP Bölgesinde
Sanayide Enerji Verimliliğinin
Artırılması Pilot Uygulamaları Mali
Destek Programı” Konferansı Diyarbakır Organize Sanayi Bölgesi
Toplantı Salonu - 28 Nisan 2016
• İl Müdürlüğü ve Göç İdaresi İl
Müdürlüğü Personeline Yönelik “Resmi
Yazışmalarda Uygulanacak Usul ve
Esaslar Hakkında Yönetmelik” ile
“Kamu Hizmetlerinin Sunumunda
Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında
Yönetmelik” hakkında hizmet içi eğitim
- 29 Nisan 2016
• Girişimcilik Eğitimi - 4-15 Nisan 2016
ile 18 – 26 Nisan 2016
EDİRNE
• Öğrencilere (Fen Lisesi/Anadolu Lisesi)
Yönelik Trakya Teknopark ve Teknoloji
Transfer Ofisi, Bilime İlgi Duymak
ve Bilgilenmek ile Verimlilik Artırma
Etkinliği Teknik Gezisi - 27 Nisan 2016
ELAZIĞ
• Kamu Kurumları, İşyerleri, Ortaokullar
- Enerji Verimliliği Kapsamında
Aydınlatma ve Elektrikli Ev Aletleri
Projesi – 25-29 Nisan 2016
ERZİNCAN
• Verimlilik Bilinci Çocukluktan Başlar
Projesi Sonuçlarının Açıklanması - 25
Nisan 2016
ERZURUM
• Pasinler Erkal Elektrik İnşaat Taahhüt
Ticaret Limited Şirketi - Enerji
Verimliliğini Bilinçlendirme Teknik
Gezisi - 24 Nisan 2016
ESKİŞEHİR
• Yunus Emre Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Konferans Salonu - Verimli
Ders Çalışma Yöntemleri ve Zaman
Yönetimi” Konulu Konferans - 25 Nisan
2016
• Atatürk Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Konferans Salonu - Verimli
Ders Çalışma Yöntemleri ve Zaman
Yönetimi” Konulu Konferans – 27 Nisan
2016
• Yunus Emre Teknik ve Endüstri
Meslek Lisesi Öğrencilerine Yönelik
- Paşabahçe Cam San. ve Tic. A.Ş’ye
Teknik Gezi - - 25 Nisan 2016
• Atatürk Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Öğrencilerine Yönelik TÜLOMSAŞ (Türkiye Lokomotif ve
Motor Sanayi A.Ş.)’ye Teknik Gezi - 27
Nisan 2016
GAZİANTEP
• Şehit Mustafa Mercan İlkokulu Genç Nesillerin Verimlilik Bilincinin
Artırılması Sunumu - 25 Nisan 2016
• Genç Nesillerin Verimlilik Bilincinin
Artırılması ve Verimlilik Gönüllüleri
Portalı İçin Altyapı Çalışması Projesi
• Gaziantep Üniversitesi Teknik Bilimler
Meslek Yüksek Okulu – Verimlilik
Bilinci ve Enerji Verimliliği Eğitimi - 27
Nisan 2016
GİRESUN
• Giresun Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Öğrencilerine Yönelik - Girsan
Silah Fabrikası Teknik Gezi - 26 Nisan
2016
• Giresun Üniversitesi Görele Uygulamalı
Bilimler Yüksek Okulu – Zamanı
Verimli Kullanma Konferans - 29 Nisan
2016
• Şebinkarahisar Uygulamalı Bilimler
Yüksek Okulu - Zamanı verimli
Kullanma Konulu Sunum Yarışması - 2
Mayıs 2016
• Çanakçı Çok Programlı Anadolu Lisesi
- Zamanı Verimli Kullanma - 4 Mayıs
2016
• Giresun Kale Mesleki ve Teknik
Anadolu Meslek Lisesi - Verimlilik
39
HAZİRAN 2016
2016 VERİMLİLİK HAFTASI
Haftası Kapanış Toplantısı - 5 Mayıs
2016
HAKKARİ
• Hakkari Üniversitesi Öğrencilerine
Yönelik - Kurşun, Çinko, Maden
Flotasyon Tesisine Teknik Gezi – 27
Nisan 2016
• Merkez Anadolu Lisesi – Verimlilik
Topolantısı – 28 Nisan 2016
HATAY
• İskenderun Organize Sanayi Bölgesi
Müdürlüğü Konferans Salonu - Enerji
Verimliliği ve Endüstri 4.0 Paneli - 26
Nisan 2016
IĞDIR
• Aras Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi - Verimli Ders Çalışma ve Stres
Yönetimi Semineri - 29 Nisan 2016
• Bir Tebessüm de Sen Et Kampanyası
çerçevesinde Çalpala Köyü İlköğretim
Okulu – Verimlilik Eğitimi – 22 Nisan
2016
ISPARTA
• Süleyman Demirel Üniversitesi Güneş Enerjisi Konferansı - 25 Nisan
2016
• Isparta Hızırbey Ortaokulu - Verimlilik
Bilincinin Arttırılması Eğitimi - 26
Nisan 2016
İSTANBUL
• Sancaktepe Eyüp Sultan Mesleki
Teknik Anadolu Lisesi Öğrencilerine
Yönelik Teknik Gezi - Pelsan
Aydınlatma – 28 Nisan 2016
• İkitelli Organize Sanayi Bölgesi İkitelli OSB Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Öğrencilerine Yönelik Teknik
Gezi – 29 Nisan 2016
İZMİR
• Yaşar Üniversitesi - Aydınlatmada LED
Teknolojisi Semineri ve Panel - 21
Nisan 2016
• Yaşar Üniversitesi - CEMDAĞ
Aydınlatma San. Tic. A.Ş.’ye Teknik
Gezi - 21 Nisan 2016
KAHRAMANMARAŞ
• Şehit İdari Ataşe Galip Özmen Mesleki
ve Teknik Anadolu Lisesi - Kariyer
40
Günü - 6 Mayıs 2016
• Verimlilik Haftası Kurumlar arası Tenis
Turnuvası - 2-6 Mayıs 2016
• Sütçü İmam Üniversitesi İnşaat
Mühendisliği - As Beton Sanayi ve
Ticaret A.Ş’ye Teknik Gezi - 5 Mayıs
2016
KARABÜK
• Çok Programlı Anadolu Lisesi,
Cumhuriyet Lisesi ve Demir Çelik
Lisesi – Verimlilik Konferansı - 28 – 29
Nisan 2016
• Karabük Ticaret ve Sanayi Odası Elektrik Motorlarının Verimli Elektrik
Motorları ile Değiştirilmesi Konferansı
- 29 Nisan 2016
KARAMAN
• Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi
Mühendislik Fakültesi - Hayatımızdaki
Verimlilik Kavramına Farklı Bakışlar
Panel - 28 Nisan 2016
• Temizel Ünlü Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi – Verimlilik Farkındalığı
Oluşturma Ziyareti - 29 Nisan 2016
KARS
• Verimlilik Bilincinin Artırılması ve
Farkındalık Oluşturulması Konferansı
- Kars Halk Eğitim Merkezi ve Akşam
Sanat Okulu Müdürlüğü - 25 Nisan
2016
• Halit Paşa Ortaokulu ve İlkokulu
ve Cumhuriyet Lisesi – Verimlilik
Konferansı - 26 -27 Nisan 2016
KASTAMONU
• Kastamonu Ticaret ve Sanayi Odası Küreselleşme Sürecinde Kastamonu
İşletmelerinin Rekabetçi Vizyonu
Olarak Verimlilik Paneli - 28 Nisan
2016
KAYSERİ
• Kayseri Organize Sanayi Bölgesi
Konferans Salonu - Sanayide Verimsiz
Elektrik Motorlarının Dönüşümü
Toplantısı - 26 Nisan 2016
• Erciyes Üniversitesi Öğrencilerinin
Kaydöksan, Isısan ve Meysu
Firmalarına Teknik Gezisi - 27 Nisan
2016
• Kilim Sosyal Bilimler Lisesi ve Kayseri
OSB Meslek ve Teknik Eğitim Merkezi
Lisesi - Verimlilik ve Temiz Üretim ve
Endüstri 4.0 Sunumları - 29 Nisan 2016
• “Kanal 38” Yerel TV Kanalı - Verimlilik
Hakkında Kamuoyunu Bilinçlendirme
Amaçlı TV Programına Katılım Etkinliği
- 29 Nisan 2016
• Verimlilik Hakkında Kamuoyunu
Bilinçlendirme Amaçlı Basın
Açıklamaları Etkinliği - Yerel Gazeteler
- 23 Nisan-26 Nisan 2016
KIRIKKALE
• Üretimde Eko -Verimlilik Semineri –
25 Nisan 2016
• Okullarda Verimlilik Semineri – 26-29
Nisan 2016
• Örnek İşletme Ziyareti – 27 Nisan 2016
• MKE Mühimmat Fabrikasına Teknik
Gezi – 30 Nisan 2016
• Üniversitede Panel Düzenlenmesi – 28
Nisan 2016
• Afiş ve Broşür Basımı, Tanıtım
Materyallleri Dağıtılması - 20-25 Nisan
2016
KIRKLARELİ
• Endüstri Meslek Lisesi Öğrencilerine
Yönelik - Ceta Makine ve Migiboy
Tekstil Firmalarındaki İyi Verimlilik
Örnekleri Konulu Teknik Gezi - 27
Nisan 2016
• Kırklareli Fen Lisesi ve Kırklareli
Anadolu Lisesi – Verimlilik Farkındalığı
Oluşturma Sunumları – 28-29 Nisan
2016
KIRŞEHİR
• Ortaokul - Zamanı Etkili ve Verimli
Kullanma Eğitimi - 25-26 Nisan 2016
• KİLİS
• İlkokul - Ortaokul - Lise - Günlük
Hayatımızda Verimlilik – 25-27 Nisan
2016
• 7 Aralık Üniversitesi - Günlük
Hayatımızda Verimlilik Konferansı – 29
Nisan 2016
KOCAELİ
• Gebze Teknik Üniversitesi - Mesleki
ve Teknik Eğitim Veren Ortaöğretim
HAZİRAN 2016
Öğrencileri için Enerji Verimliliği
Semineri ve Teknik Gezi – 25 Nisan
2016
KONYA
• Lise - Verimlilik Temalı Seminer - 28
Nisan 2016
• Necmettin ERBAKAN Üniversitesi
Konferans Salonu - Verimlilik Temalı
Seminer - 27 Nisan 2016
• Enerji Verimliliği ve Yalın Üretim Paneli
- 26 Nisan 2016
KÜTAHYA
• DPÜ Endüstri Mühendisliği Bölümü Vaka Analizi Yarışması - 25 Nisan 2016
• Kütahya 19 Mayıs Ortaokulu’nda
Öğrencilere Yönelik - Verimlilik
Semineri - 25 Nisan 2016
• DPÜ Mühendislik Fakültesi - Kokteyl
Verilmesi - 26 Nisan 2016
• Dumlupınar Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Sanayicilere ve Öğrencilere
Yönelik -- Verimlilik Semineri - 25
Nisan 2016
• Kütahya Lala Hüseyin Paşa
İlkokulu’nda Öğrencilere Yönelik Verimlilik Semineri - 27 Nisan 2016
• Kütahya Vali Ziyareti ve Valilik Binası
Önünde Verimlilik Farkındalık Standı
Açılması – 25 - 28 Nisan 2016
MALATYA
• Yunus Emre Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi Elektrik Bölümü - Malatya
Büyükşehir Belediyesi Katı Atık
Depolama Tesisi ve İnönü Üniversitesi
Güneş Enerji Santrali Teknik Gezi - 28
Nisan 2016
• Hafize Özal Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi, Tekstil Bölümü - Çalık DenimGap Güneydoğu Anadolu Tekstil San.
ve Tic. A. Ş.’ye ait Ar-Ge Merkezi ve
Fabrika Ziyareti - 29 Nisan 2016
MANİSA
• Maxıon Jantaş Jant San. ve Tic. A.Ş.,
Selkasan San. ve Tic. A.Ş. ve Polinas
Plastik San. ve Tic. A.Ş.’ye DIMON –
Etkin Enerji Yönetim Sistemi Tanıtım
Toplantıları - 27 Nisan 2016
• Manisa Şehitler Ortaokulu ve Avni
Gemicioğlu Ortaokulu - Zaman ve
Verimlilik, Verimli Ders Çalışma
Yöntemleri, Elektrik Enerjisini Verimli
Kullanma Eğitimi - 29 Nisan 2016
MARDİN
• Her Alanda; Suda, Enerjide Ve
Zamanda Verimlilik Konferansı – 2527-29 Nisan 2016
MERSİN
• Mezitli İmam Hatip Ortaokulu ve
Mezitli Ahmet Hocaoğlu Ortaokulu
Öğrencilerine Yönelik - Verimli Ders
Çalışma Teknikleri ve Enerji Verimliliği
Seminerleri - 25 – 26 Nisan 2016
MUĞLA
• Muğla Ticaret ve Sanayi Odası - Enerji
Verimliliği Semineri - 26 Nisan 2016
• Muğla ve Gazi Anadolu Lisesi - Etkili
ve Verimli Çalışma Teknikleri – Sınav
Stresi ile Başa Çıkma Yolları Semineri
- 25 Nisan 2016
• Kanuni Sultan Süleyman Mesleki ve
Teknik Anadolu Lisesi ve Turgutreis
Anadolu Lisesi - Uygulamalı Fen
Bilimleri Eğitimi - 27 Nisan 2016
MUŞ
• Muş OSB Özel Bilim, Meslek ve
Teknoloji Anadolu Lisesi - Çevre
Bilincinin Oluşturulması ve Verimli
Ders Çalışma Konferans - 27 Nisan
2016
NEVŞEHİR
• Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi
- Verimlilik ve Temiz Üretim Konferansı
- 29 Nisan 2016
NİĞDE
• Yeşil Gölcük Kasabası - Tarımsal
Sulamada Suyun Verimli Kullanılması
Konulu Konferans ve Panel - 27 Nisan
2016
• Niğde Kent Meydanı - Verimlilik
Konulu Stand Açılması- 26 Nisan 2016
ORDU
• Fatsa Mesleki Eğitim Merkezi “Verimlilik” Sunumu - 26 Nisan 2016
• Perşembe Cumhuriyet İlkokulu –
Verimlilik Bilinci Oluşturma - 28 Nisan
2016
• Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği
Öğrencilerine Yönelik - Sanset Gıda
San. ve Tic. A.Ş’ye Teknik Gezi - 29
Nisan 2016
OSMANİYE
• Kadirli Organize Sanayi Bölgesi Emta
Kablo Konferans Salonu - Verimlilik
Konferansı- 28 Nisan 2016
• Osmaniye Organize Sanayi Bölgesi
Konferans Salonu - Verimlilik
Konferansı - 29 Nisan 2016
RİZE
• Rize Mesleki Eğitim Merkezi - Ömür
Boyu Verimli Olmak Konferansı - 26
Nisan 2016
• Gençlik ve Spor İl Müdürlüğü Rize
Gençlik Merkezi - Ömür Boyu Verimli
Olmak Konferansı - 27 Nisan 2016
• Rize Tevfik İleri Anadolu Meslek Lisesi
- Ömür Boyu Verimli Olmak Konferansı
- 29 Nisan 2016
• Tevfik İleri Teknik ve Endüstri Meslek
Lisesi Öğretmen ve Öğrencilerine
Yönelik Çaykur A.Ş. Cumhuriyet Çay
Fabrikasına Teknik Gezi - 17 Mayıs
2016
SAKARYA
• Sakarya Üniversitesi - Sanayide
Verimlilik ve Başarılı Örnekler
Konferansı - 26 Nisan 2016
• Sakarya Üniversitesi Öğrencilerine
Yönelik - Asaş Alüminyum Fabrikası
Ziyareti - 27 Nisan 2016
• Şen Piliç Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi Öğrencilerine Yönelik - Sakarya
Mahmudiye Kaynak Suyu Fabrikası
Ziyareti - 4 Mayıs 2016
• Sakarya Üniversitesi Ön Lisans ve
Lisans Öğrencilerine Yönelik - Fikir ve
Tasarım Yarışması - 26 Nisan 2016
SAMSUN
• KOSGEB Toplantı Salonu - Sistematik
ve Yaratıcı Problem Çözme ve
Verimlilik Etkinliği Eğitimi – 25 Nisan
2016
41
HAZİRAN 2016
2016 VERİMLİLİK HAFTASI
SİNOP
• Sinop Organize Sanayi Bölgesi
Sanayicilere Yönelik - KOBİGEL Destek
Programları Sunumu
• Köy Okulları Ziyaretleri - Verimlilik
Bilinci Oluşturma
SİVAS
• Sigarayı Bırakmanın Sağlık ve Ekonomi
Açısından Önemi Konulu Eğitim – 25
Nisan 2016
• Personelimize Zaman Yönetimi ve
Stres Konulu Etkinlik Konulu Eğitim –
26 Nisan 2016
• Resmi Yazışma Kuralları Eğitimi – 27
Nisan 2016
ŞANLIURFA
• Harran Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi - Başarı Hikâyeleri Konulu
Toplantı - 27 Nisan 2016
• Harran Üniversitesi Gıda Mühendisliği
ve Makine Mühendisliği Öğrencilerine
Yönelik - Sanayi İşletmelerine Teknik
Gezi – 25- 27 Nisan 2016
• Şanlıurfa Teknokent Toplantı Salonu
- Kamu Üniversite Sanayi İşbirliği
Buluşması Toplantısı - 28 Nisan 2016
TEKİRDAĞ
• Özel Çerkezköy Organize Sanayi
Bölgesi Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi ve Çorlu Mesleki ve Teknik
Anadolu Lisesi Öğrencilerine Verimlilik ve Temiz Üretim Sunumu 25
-27 Nisan 2016
• Çorlu Ticaret ve Sanayi Odası Verimlilik Bilgilendirme Toplantısı - 28
Nisan 2016
TOKAT
• Gaziosmanpaşa Üniversitesi Doğa
Bilimleri ve Mühendislik Fakültesi
- İşletme Gelişimi ve Karlılığın
Artırılması - Verimsiz Elektrik
Motorlarının Dönüşümü - Ar-Ge
Reform Paketi Tanıtımı - 22 Nisan 2016
• Tokat Kültür Sarayı - Türkiye’nin 2023
Hedeflerine Bir Adım, Gelecek İçin
Bakış Konferansı – 21 Nisan 2016
• Erbaa-Zile Ortaöğretim Kurumu Verimlilik Söyleşileri - 25 Nisan 2016
42
• Erbaa – Turhal - Sektör Sorunlarının
Tespiti ve Ortak Çözüm Arayışları
İnceleme Gezisi – 26 Nisan 2016
• Gaziosmanpaşa Üniversitesi Konferans
Salonu - Hassas Tarım Teknolojileri
Çalıştayı - 25 Nisan 2016
• Tokat Ticaret Lisesi - Etkili ve Hızlı
Okuma Teknikleri Konferansı - 25
Nisan 2016
• Tokat Valiliği Toplantı Salonu Yönetici Lider ve Yönetimde Verimlilik
Konferansı – 29 Nisan 2016
• Artova Adoçim A.Ş. Tesisleri İşletmelerde Verimlilik Uygulamaları
Teknik Gezisi - 29 Nisan 2016
TRABZON
• Kadın ve Demokrasi Derneği Trabzon
Temsilciliği - Çalışma Yaşamında Kadın
ve Verimlilik Odak Grup Toplantısı - 25
Nisan 2016
• Karadeniz Teknik Üniversitesi Teknoloji
Transfer Ofisi - Kamu-ÜniversiteSanayi İşbirliğinde Verimliliğin
Artırılması Odak Grup Toplantısı - 28
Nisan 2016
• Arsin ve Beşikdüzü OSB - Verimliliğin
Artırılmasında Ar-Ge ve Yenilikçiliğin
Önemi: 1507 KOBİ Ar-Ge Başlangıç
Destek Programı Örneği” Semineri 29 Nisan 2016
• Trabzon Hasan Tahsin Kırali İlköğretim
Okulu - Enerji Verimliliği Konferansı 25 Nisan 2016
• Trabzon Özel İpekyolu Ortaokulu Zamanın Verimli Kullanımı Konferansı
- 25 Nisan 2016
TUNCELİ
• Okullar- Zamanın Verimli Kullanılması
Eğitimi – 27 Nisan 2016
UŞAK
• Uşak Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi Öğrencilerine - Tüprag
Kışladağ Altın Madenine Teknik Gezi 27-28-29 Nisan 2016
• Uşak Üniversitesi - Verimlilik ve
Verimliliğin Önemi Toplantısı - 28
Nisan 2016
VAN
• Van Ticaret ve Sanayi Odası - Verimlilik
Sempozyumu - 26 Nisan 2015
• Verimlilik Temalı Resim Yarışması - 26
Nisan 2016
• Kitap Fuarında Verimlilik Standı
Açılması - 22 – 29 Nisan 2016
• Tuşba Halk Eğitim Müdürlüğü - Verimli
Aile Sunumu - 28 Nisan 2016
YALOVA
• Atatürk İlköğretim Okulu - Verimlilik
Ajanları Görev Başına ve İlimizde
Geri Dönüşüm Faaliyetleri ve Önemi
Sunumu - 26 – 28 Nisan 2016
• Yalova Üniversitesi Mühendislik
Fakültesi - İş Hayatında Verimlilik,
Bakanlığımızın Sanayi de Elektrik
Motorları Dönüşüm Programı, KOSGEB
Destekleri Konferans ı – 29 Nisan 2016
YOZGAT
• Yozgat Milli Eğitim Vakfı Okulu, Yunus
Emre Ortaokulu - Verimlilik Geliştirme
- 27-28 Nisan 2016
• Kamu-Üniversite-Sanayi İşbirliği
(KÜSİ) Çalışma Grubu Üyelerine
Yönelik Yozgat Organize Sanayi
Bölgesine Teknik Gezi - 25 Nisan 2016
ZONGULDAK
• Zonguldak Merkez Yayla Mesleki ve
Teknik Kız Anadolu Lisesi - Okullarda
Verimlilik Temalı Plan Paneli - 26
Nisan 2016
• Çaycuma Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi - Okullarda Verimlilik Temalı
Plan Paneli - 28 Nisan 2016
• Zonguldak Fen Lisesi - Okullarda
Verimlilik Temalı Plan Paneli - 26
Nisan 2016
• Devrek Mesleki ve Teknik Anadolu
Lisesi Okullarda Verimlilik Temalı Plan
Paneli – 29 Nisan 2016
HAZİRAN 2016
VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ
2013 YILI İÇİN YILLIK VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ YAYIMLANDI
2003 yılından bu yana RİP (Resmi İstatistik
Programı ) kapsamında yer alan “Yıllık
Verimlilik İstatistikleri”, her yıl Haziran
ayının son iş gününde yayımlanmaktadır;
ancak bu yıl farklı olarak söz konusu
istatistikler 9 Mart 2016 Çarşamba
günü saat 10:00’da yayımlanmıştır. Bu
kapsamda 3 temel başlıkta toplanan
istatistikler “Çalışan Kişi Başına
Katma Değer”, “Çalışılan Saat Başına
Katma Değer”, “Birim Emek Maliyeti”
bunların endeksleri ve önceki yıla göre
değişimlerini kapsamaktadır. İstatistiklere
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığının
web sitesinden ulaşılabilmektedir.
İstatistiklerin hesaplanmasında, çıktı
değişkeni olarak “Faktör Maliyetiyle Katma
Değer”, girdi değişkenleri olarak “Çalışanlar
Sayısı”, “Çalışılan Saat”, “Emek Maliyeti”
kullanılmaktadır. Bu değişkenler TÜİK
tarafından yayımlanan “Yıllık Sanayi ve
Hizmet İstatistikleri” altında yer almaktadır.
2013 yılına ilişkin olarak, Avrupa
Topluluğunda Ekonomik Faaliyetlerin
İstatistiki Sınıflaması Nace Rev.2 ’ye göre
“Sanayi ve Hizmet” sektörlerini kapsayacak
şekilde 843 farklı faaliyet kolu için
hesaplanan yıllık verimlilik istatistikleri,
sektörler bazında incelendiğinde aşağıdaki
sonuçlara ulaşılmıştır:
sektörü 12340,48 TL, “İnşaat” sektörü
13788,61 TL ile takip etmektedir.
2013 yılı için çalışan kişi başına katma
değerin bir önceki yıla göre değişimi ana
faaliyet kısımları itibarıyla incelendiğinde en
yüksek artış %21,34 olarak “Kültür, Sanat,
Eğlence, Dinlence ve Spor” sektöründe
gerçekleşmiştir. Bunu ““İmalat” sektörü
%13,81, “Toptan ve Perakende Ticaret;
Motorlu Kara Taşıtlarının ve Motosikletlerin
Onarımı” sektörü %10,84, “Ulaştırma ve
Depolama” sektörü %9,41, “İnsan Sağlığı ve
Sosyal Hizmet Faaliyetleri” sektörü %9,41
ile takip etmektedir.
2013 yılı için çalışan kişi başına katma
değer verileri ana faaliyet kısımları
itibarıyla incelendiğinde en yüksek değer
87708,55 TL olarak “Elektrik, Gaz, Buhar
ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı”
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu “Bilgi
ve İletişim” sektörü 76318,33 TL, “Su
Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve
İyileştirme Faaliyetleri” sektörü 35717,23
TL, “Madencilik ve Taş Ocakçılığı” sektörü
34828,39 TL, “İmalat” sektörü 27122,08 TL 2013 yılı için çalışan kişi başına katma
ile takip etmektedir.
değerin bir önceki yıla göre değişimi ana
faaliyet kısımları itibarıyla incelendiğinde
2013 yılı için çalışan kişi başına katma
en yüksek azalış %18,31 olarak “Su Temini;
değer verileri ana faaliyet kısımları itibarıyla
Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme
incelendiğinde en düşük değer 3642,99
Faaliyetleri” sektöründe gerçekleşmiştir.
TL olarak “Diğer Hizmet Faaliyetleri”
Bunu “Elektrik, Gaz, Buhar ve
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu
İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı” sektörü
“Konaklama ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri” (%9,53), “Madencilik ve Taş Ocakçılığı”
sektörü 9488,45 TL, “İdari ve Destek Hizmet sektörü (%6,21), “Bilgi ve İletişim” sektörü
Faaliyetleri” sektörü 11515,49 TL, “Eğitim”
(%3,03) ile takip etmektedir.
Şekil 1. 2013 Yılı İçin Çalışan Kişi Başına Katma Değer ve Bir Önceki Yıla Göre Değişimi
43
HAZİRAN 2016
VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ
2013 yılı için çalışılan saat başına katma
değer verileri ana faaliyet kısımları
itibarıyla incelendiğinde en yüksek değer
41,42 TL olarak “Elektrik, Gaz, Buhar
ve İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı”
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu “Bilgi
ve İletişim” sektörü 36,21 TL, “Su
Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve
İyileştirme Faaliyetleri” sektörü 16,97 TL,
“Madencilik ve Taş Ocakçılığı” sektörü
16,35 TL, “İmalat” sektörü 12,74 TL ile
takip etmektedir.
2013 yılı için çalışılan saat başına katma
değer verileri ana faaliyet kısımları
itibarıyla incelendiğinde en düşük
değer 1,74 TL olarak “Diğer Hizmet
Faaliyetleri” sektöründe gerçekleşmiştir.
Bunu “Konaklama ve Yiyecek Hizmeti
Faaliyetleri” sektörü 4,48 TL, “İdari ve
Destek Hizmet Faaliyetleri” sektörü 5,50
TL, “Eğitim” sektörü 6,15 TL, “İnşaat”
sektörü 6,58 TL ile takip etmektedir.
2013 yılı için çalışılan saat başına
katma değerin bir önceki yıla göre
değişimi ana faaliyet kısımları itibarıyla
incelendiğinde en yüksek artış %22,66
olarak “Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence
ve Spor” sektöründe gerçekleşmiştir.
Bunu “İmalat” sektörü %15,44, “Toptan
ve Perakende Ticaret; Motorlu Kara
Taşıtlarının ve Motosikletlerin Onarımı”
sektörü %12,99, “İnsan Sağlığı ve Sosyal
Hizmet Faaliyetleri” sektörü %12,40,
“Ulaştırma ve Depolama” sektörü %12,35
ile takip etmektedir.
2013 yılı için çalışılan saat başına katma
değerin bir önceki yıla göre değişimi ana
faaliyet kısımları itibarıyla incelendiğinde en
yüksek azalış %17,81 olarak “Su Temini;
Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve İyileştirme
Faaliyetleri” sektöründe gerçekleşmiştir.
Bunu “Elektrik, Gaz, Buhar ve
İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı” sektörü
(%8,94), “Madencilik ve Taş Ocakçılığı”
sektörü (%5,51), “Bilgi ve İletişim” sektörü
(%2,03) ile takip etmektedir.
Şekil 2. 2013 Yılı İçin Çalışılan Saat Başına Katma Değer ve Bir Önceki Yıla Göre Değişimi
44
HAZİRAN 2016
2013 yılı için birim emek maliyeti
verileri ana faaliyet kısımları itibarıyla
incelendiğinde en yüksek değer 3,93
TL olarak “Diğer Hizmet Faaliyetleri”
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu Eğitim
sektörü 2,14 TL, Konaklama ve Yiyecek
Hizmeti Faaliyetleri sektörü 1,89 TL,
“Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence ve
Spor” sektörü 1,67 TL, “İdari ve Destek
Hizmet Faaliyetleri” sektörü 1,61 TL ile
takip etmektedir.
2013 yılı için birim emek maliyeti
verileri ana faaliyet kısımları itibarıyla
incelendiğinde en düşük değer 0,63
TL olarak “Elektrik, Gaz, Buhar ve
İklimlendirme Üretimi ve Dağıtımı”
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu
“Bilgi ve İletişim” sektörü 0,67 TL,
“İmalat” sektörü 0,92 TL “Madencilik
ve Taş Ocakçılığı” sektörü 0,92 TL, “Su
Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve
İyileştirme Faaliyetleri” sektörü 0,93 TL
ile takip etmektedir.
2013 yılı için birim emek maliyetinin bir
önceki yıla göre değişimi ana faaliyet
kısımları itibarıyla incelendiğinde
en yüksek artış %32,36 olarak “Su
Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi ve
İyileştirme Faaliyetleri” sektöründe
gerçekleşmiştir. Bunu “Elektrik, Gaz,
Buhar ve İklimlendirme Üretimi ve
Dağıtımı” sektörü %23,28, “Madencilik ve
Taş Ocakçılığı” sektörü %13,44, “İnşaat”
sektörü %6,37, Eğitim sektörü %6,26 ile
takip etmektedir.
sektörü %2,44, “Ulaştırma ve Depolama”
sektörü %2,44, “İnsan Sağlığı ve Sosyal
Hizmet Faaliyetleri” sektörü %2,23,
“Gayrimenkul Faaliyetleri” sektörü %0,34
ile takip etmektedir.
2013 yılı için birim emek maliyetinin bir
önceki yıla göre değişimi ana faaliyet
kısımları itibarıyla incelendiğinde en
yüksek azalış %3,25 olarak “İmalat”
sektöründe gerçekleşmiştir. Bunu “Kültür,
Sanat, Eğlence, Dinlence ve Spor”
Şekil 3. 2013 Yılı İçin Birim Emek Maliyeti ve Bir Önceki Yıla Göre Değişimi
45
HAZİRAN 2016
PROJELER
REKABETÇİ SEKTÖRLER PROGRAMINDA
ODALAR VE BORSALAR İLE GELİŞTİRİLEN PROJELER
Avrupa Birliği – Türkiye ilişkilerinin en
önemli boyutlarından birisini “mali iş
birliği” alanı oluşturuyor. Avrupa Birliği,
2007–2013 programlama döneminde aday
ve potansiyel aday ülkelere farklı araçlarla
sağladığı mali yardımları Katılım Öncesi
Yardım Aracı (IPA) adıyla tek bir çerçeve
altında topladı. Bu aracın iki temel amacı
bulunuyor; birincisi aday ülkeleri üyeliğe
hazırlık yönünde desteklemek, ikincisi ise
bu ülkelerin üyelik sonrası kullanacakları
Birlik Fonlarının (Yapısal Fonlar ve Uyum
Fonu) programlama, yönetim ve uygulama
süreçlerine hazırlanmasına yardımcı
olmak.
IPA sisteminin önemli araçlarından biri
olan Rekabetçi Sektörler Programı, Bilim,
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından
yürütülüyor. Rekabetçi Sektörler
Programı’nın birinci döneminde 60’a
yakın proje desteklenmiş olup hâlihazırda
bu projelerin 40’ı uygulamaya geçmiş
bulunuyor. Programın birinci dönemindeki
projelerin 10 tanesi, odalar ve borsaların
ortaklığı ile geliştirilen projeler olup dokuz
tanesi uygulama aşamasında. Yaklaşık
46
bütçesi 81 milyon Avro olan bu projeler;
araştırma ve uygulama merkezlerinden
lisanslı depolara, ortak kullanım atölye ve
tesislerinden laboratuvarlara kadar farklı
alanlardaki yatırımlardan
oluşuyor. Rekabetçi
Sektörler Programı,
sanayi ve ticaret odaları
ile borsaların bölgelerinde
ihtiyaç duydukları altyapı,
tedarik ve uzun dönemli
danışmanlık hizmetlerini bu
desteklerle karşılıyor.
Araştırma Merkezleri ve
Laboratuvarlar
Rize Ticaret ve Sanayi
Odasının sunduğu
Rize Çay Araştırma ve
Uygulama Merkezi Projesi
ile Ar-Ge, inovasyon ve
teknoloji altyapısı sağlanarak KOBİ’lere
yüksek kalitede hizmet sunuluyor. Çay
endüstrisinin rekabet edebilme gücü
artırılırken, çay üreticisi KOBİ’lerin ürün
HAZİRAN 2016
kalitelerinin ve pazarlama kapasitelerinin
artırılması için gerekli olan çalışmalar
hayata geçiriliyor. Bu bağlamda rekabet
edebilirlik analizleriyle yürütülecek
olan plan ve stratejiler geliştiriliyor. Bu
merkezde ayrıca, Ar-Ge hizmetlerinin
uygulanması, eğitim-danışmanlık
hizmetleri ve stratejik araştırma
çalışmaları da yürütülmesi planlanıyor.
Çay işleme, paketleme ünitesi, deposu
ve yönetim için gerekli olan binalar
inşa ediliyor. Bu tesislere yönelik; pilot
siyah çay üretim ünitesi alınması, çay
paketleme makineleri tedarik edilmesi
ve bir laboratuvar oluşturularak analiz
için gerekli ortamın sağlanması da proje
faaliyetleri arasında yer alıyor.
Samsun Ticaret ve Sanayi Odasının
sunduğu Samsun Uluslararası Akredite
Metal Metroloji ve Kalibrasyon Laboratuvarı
Projesi ile metal sektöründe faaliyet
gösteren küçük ve orta ölçekli işletmelere
yönelik metal test laboratuvarı, metroloji
ve kalibrasyon test laboratuvarı, kontrol
laboratuvarı olmak üzere üç ana
laboratuvardan oluşan merkez kuruluyor.
Laboratuvar merkezinin, eğitim ve
danışmanlık hizmetleri ile kurumsal
yönden desteklenerek etkin bir şekilde
çalıştırılması amaçlanıyor.
Lisanslı Depolar
Giresun Ticaret Borsasının sunduğu Fındık
Lisanslı Deposu ve Fındık Borsası Projesi
ile ülkemizin en yoğun fındık üretiminin
yapıldığı illerden biri olan Giresun’da
örnek bir lisanslı depo kuruluyor.
Depolara ek olarak proje kapsamında
fındık borsasının da hayata geçirilmesi
tasarlandı. Proje ile fındık işleyen
KOBİ’lerin rekabet güçlerinin artırılmasına
ve depolama koşullarının iyileştirilmesine
katkı sağlanması bekleniyor.
Şanlıurfa Ticaret Borsasının sunduğu
Şanlıurfa Hububat Borsası ve Lisanslı
Depo Projesi ile Şanlıurfa ilinde yaklaşık
90 bin tonluk lisanslı hububat deposu
kuruluyor. İdari binanın inşası, deponun
verimli bir şekilde işletilmesi için ihtiyaç
duyulan iş planları ve hizmet kılavuzlarının
oluşturulması, depoya kabulün
gerçekleştirilmesi için bir laboratuvarın
kurulması, KOBİ’lerin ihtiyaçlarının analiz
edilmesi ve buna göre eğitim-danışmanlık
faaliyetlerinin gerçekleştirilmesi
planlanıyor.
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin
sunduğu Şanlıurfa Pamuk Borsası ve
Lisanslı Depo Projesi ile Şanlıurfa ilinde
25 bin ton kapasiteli bir lisanslı pamuk
deposunun ve laboratuvarının tesis
edilmesi ve elektronik ürün senedinin
tesisi için bilgi işlem altyapısının
kurulması amaçlanıyor.
47
HAZİRAN 2016
PROJELER
Ortak Kullanım Atölyeleri
Kastamonu Ticaret Borsasının sunduğu
Endüstriyel Orman Ürünleri İçin Ortak
Kullanım İşleme Tesisi Projesi, orman
ürünlerinin işlenmesi için bir ortak
kullanım atölyesinin kurulması ve
atölye yönetim ve otomasyon sisteminin
oluşturulmasını amaçlıyor. Yaklaşık
bütçesi 10 milyon Avro olan proje ile
ayrıca gerekli tüm araç, makine ve
bilişim teknolojilerini barındıran, bilgi
ve danışma ofislerinin de yer alacağı
tesisin, verimliliğe dayalı üretimle
yerel ekonominin dönüşümüne katkı
sağlaması bekleniyor. Ortak kullanım
tesisi KOBİ’ler tarafından verilecek
siparişler üzerinden işleyecek. Parasını
ödeyerek siparişini veren işletmelere
doğrudan ham madde temini, masif ve
lamine ahşap malzemelerin birinci sınıf
48
yarı mamullerinin üretilmesi, yarı mamul
ürünler üzerindeki teknik işlemlerin
yapılması gibi hizmetler sunulacak.
Antakya Ticaret ve Sanayi Odasının
sunduğu Hand Made in Hatay Projesi
(Hatay Mobilyacılar için Ortak Kullanım
Atölyesi Projesi) ile Hatay ilinde el işçiliği
ile üretim yapan, mobilya ve ahşap işleme
faaliyetinde bulunan KOBİ’lerin ortak
kullanımına yönelik olarak teknolojik
imkânlara sahip bir atölye tesis ediliyor.
Ayrıca Proje ile el işçiliği üretimini tekrar
canlandırmak, niş pazarlar için ürün
oluşturmak, KOBİ’lerin rekabet gücünü
artırmak amacıyla eğitim-danışmanlık,
tanıtım, promosyon ve pazarlama
çalışmaları da yapılıyor.
Amasya Esnaf ve Sanatkârlar Odalarının
sunduğu Amasya’da Mobilya ve Otomotiv
Sektöründe Ortak Kullanım Tesisi ve Küçük
İşletmelere Danışmanlık Hizmeti Merkezi
Sağlanması Projesi’nin amacı; Amasya’daki
mobilya üreticisi ve otomobil tamircisi
mikro girişimcilerin rekabet edebilirliğini
artırmak ve böylece Amasya’nın sosyoekonomik gelişmişliğine katkıda
bulunmak. Proje kapsamında Amasya’daki
mobilya üreticileri ve araba tamircilerinin
ortak kullanımlarına yönelik atölyelerin
kurulması hedefleniyor.
KOBİ’lere Hizmet Eden Diğer Projelerimiz
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin
sunduğu Avrupa-Türkiye İş Merkezleri
Ağının Genişletilmesi Projesi ile Sivas,
Hatay, Batman ve Van illerimizde
ABİGEM’ler (Avrupa Birliği İş Geliştirme
HAZİRAN 2016
Merkezleri) desteklenerek, KOBİ’lerin
kuruluş süreçlerinde yaşadığı sorunları
azaltmak ve kurulduktan sonra rekabet
edebilirliğini artırmak amaçlanıyor. Ayrıca
proje ile bölgedeki KOBİ’lere sürdürülebilir
çevre ve kadın istihdamı konusunda
eğitim ve danışmanlık hizmeti de veriliyor.
Oldukça başarılı sonuçların elde edildiği
proje sayesinde bölgedeki ABİGEM’lerin
teknik kapasiteleri de geliştirildi.
Yozgat Ticaret ve Sanayi Odasının
sunduğu Yozgat İş Destek Merkezi Projesi
ile Yozgat’ta yeni bir yatırım destek
ofisi kurularak bu ilde faaliyet gösteren
KOBİ’lere ihtiyaç duyacakları danışmanlık
hizmetlerinin sunulması planlanıyor.
Böylelikle ildeki işletmelerin rekabet
edebilirliğini artırmak ve girişimciliği
teşvik etmek amaçlanıyor.
REKABETÇİ SEKTÖRLER PROGRAMINDA
Odalar ve Borsalar ile Birlikte Geliştirilen Projeler
Avrupa-Türkiye İş Merkezleri Ağının Genişletilmesi Projesi,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB),
8,5 milyon Avro (Sivas, Hatay, Batman, Van).
Rize Çay Araştırma ve Uygulama Merkezi Projesi,
Rize Ticaret ve Sanayi Odası,
10 milyon Avro (Rize).
Fındık Lisanslı Deposu ve Fındık Pazar Yeri Kurulması Projesi,
Giresun Ticaret Borsası,
9,5 milyon Avro (Giresun).
Şanlıurfa Hububat Borsası ve Lisanslı Depo Projesi,
Şanlıurfa Ticaret Borsası,
9,5 milyon Avro (Şanlıurfa).
Endüstriyel Orman Ürünleri İçin Ortak Kullanım İşleme Tesisi Kurulması Projesi,
Kastamonu Ticaret Borsası,
10 milyon Avro (Kastamonu).
Hatay Mobilyacılar için Ortak Kullanım Atölyesi,
Antakya Ticaret ve Sanayi Odası,
7,4 milyon Avro (Hatay).
Amasya’da Mobilya ve Otomotiv Sektöründe Ortak Kullanım Tesisi ve Küçük İşletmelere
Danışmanlık Hizmeti Merkezi Kurulması Projesi,
Amasya Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birlik Başkanlığı,
5,4 milyon Avro (Amasya).
Samsun Uluslararası Akredite Metal Metroloji ve Kalibrasyon Laboratuvarı Projesi,
Samsun Ticaret ve Sanayi Odası,
8,3 milyon Avro (Samsun).
Şanlıurfa Pamuk Borsası ve Lisanslı Depo Projesi,
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB),
10 milyon Avro (Şanlıurfa).
Yozgat İş Destek Merkezi Projesi,
Yozgat Ticaret ve Sanayi Odası,
2,6 milyon Avro (Yozgat).
49
HAZİRAN 2016
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ ALANINDA GÜNCEL GELİŞMELER*
Tesla’nın Ekonomik Fiyatlı Elektrikli
Otomobili Model 3 Tanıtıldı
Tesla Motors’un kitlesel pazara yönelik
ekonomik elektrikli otomobili Model 3
sonunda tanıtıldı. Şirketin Hawthorne,
Kaliforniya’da bulunan tasarım
stüdyosunda gerçekleşen etkinlikte sahne
alan şirket CEO’su Elon Musk, 35 bin
Dolarlık başlangıç fiyatına sahip otomobilin
yaklaşık 346 km (215 mil) yol yapabildiğini
söyledi. Musk, teslimatların 2017 sonuna
kadar başlayacağını ve 35 bin Dolara
bundan daha iyi bir otomobil satın almanın
mümkün olmayacağını ifade ediyor. Ayrıca
kendisine göre Tesla Model 3 dünyanın en
güvenli otomobillerinden biri olacak.
üst kısmının ön camdan bagaja kadar
komple cam tavan olması dikkat çekiyor.
Ayrıca Model S gibi depolama için ön ve
arka kısımlarda bagajlara sahip olacak.
Musk, herhangi bir benzinli araçla aynı
boyutlara sahip otomobilin daha fazla
bagaj kapasitesi sunduğunu söylüyor. Şu
anda mevcut iki Tesla otomobili Model
S ve Model X son derece pahalı fiyat
etiketlerine sahip. Hatta vergi teşvikleriyle
bile her iki araba da rahatlıkla 100 bin
Dolar seviyelerine çıkıyor. Tesla’nın on kat
daha fazla otomobil satmak için çok daha
ucuz bir seçeneğe ihtiyacı vardı. Model 3
bu anlamda şirketin geleceği adına büyük
önem taşıyor. Maalesef ki otomobile kısa
süre içerisinde sahip olunamayacak.
Model 3’ün 18 aydan kısa bir süre içinde
yani 2017 sonlarına kadar üretime girmesi
beklenmiyor. Tesla 1000 Dolar ön ödemeli
sipariş almaya devam edecek. Şirket daha
fazla satış yapmak ve tüm otomobillerini
vitrine çıkarmak için gelecek yılın sonuna
kadar bayi ve servis ağının büyüklüğünü
Tesla şimdiye kadar 130 binden fazla ön
sipariş (1000 Dolar kapora ödenmesi
gerekiyor) aldıklarını ve bu sayının artmaya
devam edeceğini söylüyor. Otomobilin
baz modeli 0’dan 100 km hıza 6 saniyede
çıkabilirken diğer versiyonları bunu çok
daha hızlı bir şekilde gerçekleştirebiliyor.
Menzil aralığı 346 km olacak ama Tesla
arabaya son şeklini verirken bu rakamları
aşmayı umuyor. Tüm Model 3 versiyonları
Tesla’nın Supercharging ağ desteğini
içerecek. Tesla Motors, Model 3’ün
piyasaya sürüleceği 2017 sonu itibarıyla
Supercharger istasyonları sayısının 7.200’e
çıkacağını ve bugünkü mevcut rakamı ikiye
katlayacaklarını söylüyor.
Model 3 de Model S gibi arkadan itişli ve
dört teker çekişli versiyonları ile gelecek
ve içerisinde 15 inç yatay dokunmatik
ekran yer alacak. Model S ve X’de ise 17
inçlik dikey konumlandırılmış ekran yer
alıyor. Model 3’le birlikte otomatik pilot
standart donanım olarak sunulurken
tüm güvenlik özellikleri otomatik olarak
aktif hale gelecek. Otomobile beş kişinin
rahatlıkla oturabileceği belirtiliyor. Aracın
*
50
Bu sayfalar; Avrupa Birliği Uzmanları Sadık Çiçekli, R.Zeynep Sümer, Utku Macit ve Sanayi ve Teknoloji Uzmanı Halil Arslan tarafından hazırlanmıştır.
HAZİRAN 2016
iki katına çıkarmayı planlıyor. Model 3’le
karşılaştırılabilecek en büyük rakip olarak
Chevy Bolt modeli gösteriliyor. General
Motors elektrikli otomobilin fiyatının vergi
teşviklerinden sonra 30 bin Dolar civarında
olacağını ve 321 km menzil sunacağını
söylüyor (http://www.donanimhaber.com/
otomobilteknolojileri/haberleri/Teslaninekonomik-fiyatlielektrikli-otomobiliModel-3-nihayet-tanitildi.htm.).
Görme Engellilere Okuma Kolaylığı
Sağlayan Bileklik
İstanbul Kartal Anadolu İmam Hatip
Lisesinden 4 öğrenci, görme engellilerin
braille alfabesini okumasını kolaylaştırıyor.
Kartal Anadolu İmam Hatip Lisesi
öğrencilerinin hazırladığı proje, Bursa
Büyükşehir Belediyesi ile Bursa
Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansının
(BEBKA) ve Türk Hava Yollarının (THY)
ana sponsorluğunda Merinos Parkı’nda
gerçekleştirdiği “THY 5. Bursa Bilim
Şenliği” kapsamında “Genç Mucitler”
kategorisinde finale kaldı.
Geliştirilen sistemde, önce okuma
yapacak kişi bilekliği eline geçiriyor.
Görme engelli birey, ekrandaki herhangi
bir yazıya dokunduğu zaman bu bileklikte
braille alfabesini temsil eden 6 noktadaki
motorlar çalışmaya başlıyor. Kişinin elini
dokunduğu yazının braille alfabesindeki
hali, titreşimli olarak kişinin bileğinde
hissediliyor. Böylece herhangi bir
kabartmaya gerek kalmadan elektronik
Elektronik bileklik, engelli bireylerin
ortamda yazıya elini sürterek okumuş
titreşimler sayesinde yazıları hissedip
oluyor. Eğitimin yüzde 80’i görmeyle
okumasını kolaylaştırıyor. Cihaz, kişinin
yapıldığı düşünülürse, görme engelli
renkleri de aynı sistemle algılayabilmesine bireylerin daha iyi bir eğitim almasının
yardımcı oluyor.
hedeflendiği bir proje geliştirilmiştir.
Projenin prototipinin 30 Liralık maliyetle
üretildiği ve seri üretime geçildiğinde
bu miktarın azalabileceği ifade edildi
(http://www.ensonhaber.com/gormeengellilere-okuma-kolayligi-saglayanbileklik-2016-05-10.html).
Bilim İnsanları Ömür Boyu Kullanılabilen
Pil İcat Ettiler
Yıllardır bilim insanları daha geniş yüzey
alanları ve daha yüksek iletkenlikleri
sebebiyle nanotelleri pil üretiminde
kullanmaya çalışmakta. Bu şekilde
üretilebilen piller günümüzdeki lityumiyon türevlerinden iki kat daha fazla
kez şarj edilebiliyor. Ancak pillerin
şarj edilmesi ve boşalması sürecinde
genişleyip büzüşmesi, yapısının
zayıflamasına yol açtığından ve
nanotellerin yapısının ileri derecede
kırılgan olmasından dolayı nanotel bazlı
piller hiçbir zaman ticarileşme aşamasına
gelememişti.
Kaliforniya Üniversitesi (UCI) bu sorunun
üstesinden gelmek için bir çözüm üretmiş
olabilir. Araştırmacılar, altın nanotelleri
manganez-dioksit bir kabukla kaplayarak
ve propilen-karbonat adı verilen pleksiglas
benzeri bir jelle çevreleyerek, nanotellerin
yapısal bütünlüğünü genişleme ve
51
HAZİRAN 2016
BİLİM, SANAYİ VE TEKNOLOJİ
ömründen çok daha fazla bir süre boyunca
kullanılabilmelerini sağlayabilir (http://
www.trymodern.com/article/624/100kbattery-lifetime).
Fındığın Yağından Sonra Boyası da Oldu
Düzce Üniversitesince (DÜ) yürütülen
“Eko-Boya” projesi kapsamında fındık
artıklarından tekstil ürünlerinde
kullanılabilecek boya üretildi.
DÜ Fen Edebiyat Fakültesi Kimya Bölümü
Başkanı Prof. Dr. Halil İbrahim Uğraş,
yaptığı açıklamada, bölgenin fındık üretimi
anlamında zengin olduğunu fakat ürünün
sadece içinin kullanıldığını görünce “EkoBoya” projesini hayata geçirmeye karar
verdiklerini söyledi.
büzüşme aşamasında koruyabilmesini
sağladılar. Örnek vermek gerekirse
bugün cep telefonlarında ve diz üstü
bilgisayarlarda kullanılan lityum iyon
piller süreç içerisinde bozunmayla
birlikte 300 ila 1200 arası şarj döngüsüne
izin veriyor. Nanotel kapasitörlerde bu
değer 5000 ila 7000 arasına çıkabiliyor
ancak yapısal bütünlüklerini çok kısa
sürede kaybediyorlar. UCI Araştırmacıları
ise yapısal stabiliteyi başladıkları
seviyede koruyarak üç ay içerisinde
200000 döngü kapasitesine ulaşmayı
başardılar. Bu durum pillerin kapasite
problemlerini çözmese de, enerji
depolama kapasitelerinde herhangi bir
azalma olmaksızın kullanıldıkları aletlerin
52
Projenin üniversite ve TÜBİTAK’tan
destek görmesinin ardından çalışmalara
başladıklarını anlatan Uğraş, yaklaşık
3 yıldır fındığın sert ve yeşil kabuğu ile
yapraklarından doğal boya çalışmalarını
yürüttüklerini vurgulayarak, şöyle
devam etti: “Mikro seviyede bu tarımsal
artıklardan elde ettiğimiz boyalarla
kumaşı renklendirdik. Kaliteli bir ürün
ortaya çıktı. Bölümümüzde ekibimizle
birlikte yaklaşık 3 yıllık çalışma
sonucunda fındık yaprağı, çotanağı ve
kabuğundan kahverengi, yeşil ve sarının
15 farklı tonunu içeren eko-boya ürettik.
Elde ettiğimiz boyaların antibakteriyel,
antimikrobiyal etkiye sahip olduğunu
gördük. Bu sevindirici bir haber. Ülkemiz
tarımsal artıklarını ne yazık ki son yıllara
kadar neredeyse hiç kullanılmadan sadece
yakılarak veya çevre problemi şeklinde
etrafa atılarak değerlendiriliyordu.
Tarımsal artıkları, değerli ürün
haline getirmeye çalışıyoruz. Boya da
bunlardan biri.” Tekstil sektörünün
neredeyse tamamında sentetik boya
kullanıldığına işaret eden Uğraş, sentetik
boyaların kanserojen olabildiğini, fındık
artıklarından elde edilen ürünlerin ise
tamamen doğal içeriğiyle öne çıktığını
kaydetti (http://www.trthaber.com/haber/
bilim-teknik/findigin-yagindan-sonraboyasi-da-oldu-248335.html).
HAZİRAN 2016
Geleneksel ameliyat yönteminin robotik
cerrahi ile karşılaştırıldığı raporda
araştırmacılar gözetimindeki otonom
STAR sistemi tarafından yapılan ameliyatın
çok daha başarılı olduğu kaydedildi.
Raporda, Hollywood sinemasının
bilgisayarla görsel efekt yaratmak için
kullandığı yüz tarama programlarına
benzer bir yazılımla donatılan robotun,
ileri teknoloji görüntüleme ve algılama
sistemleri sayesinde yumuşak doku
üzerinde çok hassas ameliyatları bile
yapabildiğine vurgu yapıldı.
Raporu yayımlayan Amerika Bilimsel
Gelişim Derneğine (AAAS) göre, robot
cerrahlar, her yıl sadece ABD’de yapılan
45 milyon yumuşak doku ameliyatında
insan hatası ve komplikasyonları
azaltarak daha güvenli ve etkili bir iş
çıkarabilir. Gelecekte ameliyatların
tecrübeli cerrahların gözetiminde robotlar
tarafından yapılabileceği umudunu artıran
STAR, bilim dünyasında da heyecanla
karşılandı. Robot cerrahların, özellikle
uzay istasyonları gibi zor ortamlarda
insan cerrahların yerini alabileceği
düşünülüyor (http://www.aktuel.com.tr/
saglik/2016/05/06/robot-cerrah-devrimi).
Robot Cerrahtan En Zor Ameliyat:
Bağırsak Ameliyatı
Bilim adamları, çoğunlukla bağımsız
hareket eden bir robotun en zor müdahale
edilen organlardan biri olan bağırsak
dokularını dikmeyi başardığını duyurdu.
‘Science Translational Medicine’
dergisinde yayımlanan raporda, “STAR
(Smart Tissue Autonomous RobotAkıllı Doku Otonom Robot)” adı verilen
robotun laboratuvarda canlı bir hayvanın
bağırsakları üzerinde başarılı bir
operasyon gerçekleştirdiği belirtildi.
Bağırsak ameliyatları, organın yumuşak,
kaygan ve delinmeye müsait yapısı
nedeniyle en zor cerrahi müdahaleler
arasında yer alıyor.
Washington’daki Ulusal Çocuk Hastanesi ve
John Hopkins Üniversitesi araştırmacıları,
üç boyutlu görüntüleme ve son derece
gelişmiş sensörlere sahip robotun cerrahi
araç gereçleri ustalıkla kullandığına işaret
etti. Araştırmacılar STAR’ın sahip olduğu
özellikleri son derece zor olan yumuşak
doku ameliyatında başarıyla kullandığını
rapor etti.
53
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
TEMİZ ÜRETİM (EKO-VERİMLİLİK)
“İMALAT SANAYİNDE SU YÖNETİMİ:GIDA SEKTÖRÜ ÖRNEĞİ”
ÇALIŞTAYI GERÇEKLEŞTİRİLDİ
bu alanda çalışan akademisyenler ve
İş Dünyası ve Sürdürülebilir Kalkınma
Derneği, WWF Türkiye gibi sivil toplum
kuruluşlarının temsilcileri ile gıda ve
içecek sektöründe faaliyet gösteren özel
sektör temsilcilerinden oluşan yaklaşık
kırk kişi katılım sağlamıştır. Çalıştayın
organizasyonuna sanayide suyun verimli
kullanılmasına yönelik çalışmaları da
bulunan Coca Cola İçecek A.Ş. de katkıda
bulunmuştur.
Verimlilik Genel Müdürlüğü, işletmelerin
sürdürülebilir üretim faaliyetlerinin
desteklenmesi görevi kapsamında,
bilinçlendirme ve kapasite geliştirme
çalışmalarını sürdürmektedir. Bu
kapsamda, sanayinin sürdürülebilir
büyümesine ve uluslararası rekabet
gücünün artırılmasına katkı sağlanması
yönünde önemli bir uygulama aracı olması
öngörülen, “Ulusal Temiz Üretim/EkoVerimlilik Programı” ve Verimlilik Genel
Müdürlüğü tarafından koordine edilen
“Verimlilik Stratejisi ve Eylem Planı”nda
da yer alan “Sanayi sektöründe su
tasarrufuna yönelik tedbirler artırılacaktır”
eylemi doğrultusunda, imalat sanayinde
su yönetimine yönelik çalışmalar
sürdürülmektedir.
Bu çerçevede, 25 Nisan-1 Mayıs 2016
tarihleri arasında gerçekleştirilen 2016
yılı “Verimlilik Haftası” etkinlikleri
54
kapsamında, 27-28 Nisan 2016
tarihlerinde İzmir’de “İmalat Sanayi’nde
Su Yönetimi Çalıştayı: Gıda Sektörü
Örneği” başlıklı çalıştay düzenlenmiştir.
Çalıştayda, öncelikle gıda sanayinde
etkin su yönetimi kültürünün
yaygınlaştırılabilmesi için kamu,
özel sektör, akademi ve sivil toplum
kuruluşları arasındaki iletişim ve iş
birliğinin artırılmasını sağlamak, ortak
akıl yoluyla sürdürülebilir su yönetimine
ilişkin fırsatları ve engelleri belirlemek ve
bunun sonucunda ortak strateji ve aksiyon
planları hazırlanmasına zemin oluşturmak
amaçlanmıştır.
Çalıştaya, su yönetimi alanında görev ve
sorumlulukları bulunan Orman ve Su
İşleri Bakanlığı, Gıda, Tarım ve Hayvancılık
Bakanlığı, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı,
Kalkınma Bakanlığı, Kalkınma Ajansları
gibi kamu kurumlarının temsilcileri;
Çalıştayda, Verimlilik Genel Müdürü
Anıl Yılmaz’ın açılış konuşmasının
ardından; Verimlilik Genel Müdürlüğü
tarafından TÜBİTAK MAM Çevre ve Temiz
Üretim Enstitüsü ile birlikte yürütülen
“Sanayide Kaynak Verimlilik Potansiyelinin
Belirlenmesi Projesi” ve su ve gıda sektörü
perspektifinde Genel Müdürlüğümüz
tarafından yayınlanan “Sürdürülebilir
Üretim Göstergeleri” hakkında Verimlilik
Genel Müdürlüğü Sanayi ve Teknoloji
Uzmanı Özlem Durmuş tarafından bir
HAZİRAN 2016
kaynaklı sorunlar, idari ve hukuki
düzenlemelerden kaynaklı sorunlar, teknik
ve finansal desteklere ilişkin sorunlar
ile iş birliği ve koordinasyondan kaynaklı
sorun alanları katılımcılar tarafından
ortaya koyulmuştur. Bununla birlikte
imalat sanayinde su yönetimi alanındaki
fırsatlar da katılımcılar tarafından yeni Su
Kanunu tasarısı, AB üyelik süreci, beşeriteknik kapasite ve donanım perspektifiyle
ele alınmıştır. Çalıştayın ikinci gününde
ise paydaş grupları bazında oluşturulan
ekiplerle, önümüzdeki dönemde, başta
gıda sektöründe olmak üzere, imalat
sanayinde su yönetimi ve su verimliliği
alanında nelerin yapılabileceğine ilişkin
bir yol haritası çıkarılmasına yönelik
üretimler gerçekleştirilmiştir.
sunum yapılmıştır. Sonrasında İş Dünyası
ve Sürdürülebilir Kalkınma Derneğinden
Konca Çalkıvik de “Türk İmalat Sanayinde
Suyun Durumu ve Su Yönetimi” başlıklı
bir sunum gerçekleştirmiştir. Çalıştayın
ikinci gününde ise Boğaziçi Üniversitesi
öğretim üyesi ve Yaşamboyu Eğitim
Merkezi Müdürü Dr. Tamer Atabarut
“AB Su Çerçeve Direktifinin Sanayiciye ve
Kamu Kurumlarına Getirdikleri” başlıklı
sunuşuyla katılımcıları ve ilgili tarafları
bilgilendirmiştir.
Verimlilik Genel Müdürlüğü Sanayi
ve Teknoloji Uzmanları tarafından
moderasyonu yapılan ve bir buçuk gün
süren çalıştayda öncelikle katılımcılardan
imalat sanayi ve gıda sektörü özelinde
su yönetimine ilişkin sorun alanlarının
tespit edilmesi istenmiştir. Üreticilerden
Ülkemizde önümüzdeki dönemde suyun
yönetimi ve verimli kullanımına yönelik
olarak gerçekleştirilecek çalışmalar
açısından yol gösterici olacağına inanılan
çalıştayın çıktıları doğrultusunda
Verimlilik Genel Müdürlüğü tarafından
çalışmalar sürdürülecektir.
Çalıştay raporuna
http://temizuretim.gov.tr/h030516.aspx
ve http://vgm.sanayi.gov.tr/NewsDetails.
aspx?newsID=23405&Ing=tr
adreslerinden ulaşılabilir.
55
MAYIS 2016
HAZİRAN
2016
TEMİZ ÜRETİM (EKO-VERİMLİLİK)
DÜNYA ÇEVRE GÜNÜ
ulaşmaması için, her
zamankinden daha fazla
insanın, artan baskıyı önlemek
amacıyla harekete geçmesini
amaçlamaktadır. 2016 yılı
Dünya Çevre Günü teması,
“Vahşi Yaşamdaki İllegal
Ticarete Karşı Savaş” olarak
belirlenmiştir. İllegal ticaret,
biyoçeşitliliği yok etmekte
ve ayrıca fil, gergedan ve
daha bir çok türün yaşamını
tehdit etmektedir. Ayrıca
ekonomileri, toplumları ve
güvenliği zayıflatmaktadır. Bu
yılın sloganı olarak belirlenen
“Vahşi Yaşam İçin Harekete
Geç! - Go Wild for Life!”, sizi
doğal yaşamdaki suçları ve
bunun zararlarını duyurmanız
ve çevrenizdeki herkese
bunu önlemek için neler
yapabileceklerini göstermeniz konusunda
teşvik etmektedir.
Bu türleri korumak için gösterilen
çabalar, bazı başarılara ulaşmıştır. Fakat
uluslararası kampanyalara ve yatırımlara
karşın, çok sayıdaki diğer tür risk altındadır.
Bu durumu değiştirmek için daha
fazla insanın; çevreye, ekonomilere,
topluluklara ve güvenliğe zarar getiren
yasa dışı bu olayın farkına varması
gerekmektedir. Ayrıca, alışkanlıkların
ve davranışların yasal olmayan vahşi
yaşam ürünlerine olan talebi azaltacak
şekilde değiştirilmesine ihtiyaç vardır.
Farkındalığın artırılması, hükümetlerin ve
uluslararası kuruluşların, daha zorlayıcı
yasalar uygulamasını sağlayacaktır.
Bu yıl Dünya Çevre Günü, tehlike altındaki
türlere karşı harekete geçmenizi ve bu
türleri gelecek kuşaklar için korumanızı
teşvik etmektedir. Bu durum, yaşadığınız
yerde, ulusal ve küresel düzeyde tehlike
altındaki bitki ve hayvan türleriyle ilişkili
olabilir. Çok sayıdaki yerel tükenme,
nihayetinde küresel düzeyde türlerin yok
olmasında neden olacaktır. Kim olursanız
olun, nerede yaşarsanız yaşayın, vahşi
yaşamdaki yasa dışı ticaret için sıfır
tolerans gösterin ve bir fark yaratın.
Dünya Çevre Günü, Birleşmiş Milletler Çevre
Programı’nın (UNEP), çevremizi korumak
amacıyla dünya çapında farkındalığı
artırmak ve harekete geçmek için belirlediği
en önemli günüdür. 1974 yılından bu yana
Doğal Hayattaki İllegal Ticaret İçin Sıfır
büyüyerek küresel bir platforma dönüşmüş
Tolerans
olup 100’ün üzerinde ülkede kutlanmaktadır. Yasa dışı ticaret; filleri, gergedanları,
kaplanları, gorilleri ve deniz
Her yıl farklı bir ülkenin ev sahipliğinde
kaplumbağalarını tehlikeye sokmaktadır.
gerçekleştirilen Dünya Çevre Günü,
2011 yılında Vietnam’da Javan
Detaylı bilgiye
bu yıl Angola’nın ev sahipliğinde
gergedanının bir türünün soyu tükenmiştir. http://web.unep.org/wed/2016
gerçekleştirilecektir.
Aynı yıl, Kamerun’da son siyah batı
adresinden ulaşılabilir.
gergedanı yok olmuştur. Daha az bilinen
2016 Dünya Çevre Günü
türler arasında yer alan miğferli guguk
Dünya Çevre Günü; dünyanın doğal
kuşu, karıncayiyen ve yaban orkideleri de
sistemlerinin kırılma noktasına
tehlike altında bulunmaktadır.
56
HAZİRAN
MAYIS 2016
PROJELER
HABER
UYGULAMALI KOBİ VERİMLİLİK EĞİTİM MERKEZİ PROJESİ
YURT DIŞI TEKNİK GEZİSİ GERÇEKLEŞTİRİLDİ
Uygulamalı KOBİ Verimlilik
Eğitim Merkezi (Model
Fabrika) Projesi Yurt Dışı
Teknik Gezisi 3 – 7 Mayıs
2016 tarihleri arasında
Venedik ve Darmstadt
şehirlerinde gerçekleştirildi.
Geziye, GAP Bölge Kalkınma
İdaresi Başkanı Sadrettin
Karahocagil, Ankara Sanayi
Odası Yönetim Kurulu Üyesi
Musa Ertunç, Gaziantep
Sanayi Odası Genel
Sekreter Yardımcısı Yusuf
İzzet İymen, Kalkınma
Bakanlığı’ndan uzman
Mehmet Cansız, Verimlilik
Genel Müdürü Anıl Yılmaz,
Verimlilik Genel Müdürlüğü
Daire Başkanı Mustafa
Kemal Akgül, Bilim, Sanayi
ve Teknoloji Bakanlığı’ndan sanayi ve
teknoloji uzmanlarıı, UNDP ve McKinsey
firması personeli toplam katıldı.
Ziyaret programı kapsamında, 5 Mayıs
2016 tarihinde İtalya’nın Venedik
bölgesindeki Lean Experience Factory ve
6 Mayıs 2016 tarihinde ise Almanya’nın
Frankfurt am Main bölgesinde yer
alan Darmstadt Teknik Üniversitesi
kampüsündeki Center for Industrial
Productivity (CiP) Model Fabrika ziyaretleri
gerçekleştirilmiştir. Bu ziyaretlerde;
• Model fabrika uzmanları model
fabrika konusunda genel bilgilendirme
sunumları yapmışlardır.
• Fabrika yöneticileri, uzmanları,
eğitmenler ile model fabrika
kurulumu, finansman şekli ve
sürdürülebilirliği hakkında görüşmeler
yapılmıştır.
• Her bir model fabrikada üretim
Fabrika’nın kurulmasında,
takip edilmesi gereken iş
planı ve maliyet boyutunu
da içeren iş modelinin
tespit edilmesidir. Bunun
yanında bu merkezin
kurulması ve işletilmesi için
Bilim, Sanayi ve Teknoloji
Bakanlığı’nın (Verimlilik
Genel Müdürlüğü) kurumsal
kapasitesinin geliştirilmesi
hedeflenmektedir. Bu
hedefi gerçekleştirmek
için aşağıdaki eylemler
yürütülmektedir:
hatları, hat yerleşimleri, iş akışları
ve üretim sistemleri detaylı olarak
incelenmiş; farklı üretim sistemlerinin
uygulanmasıyla ortaya çıkan deneysel
öğrenme hakkında bilgi edinilmiştir.
• Bu ziyarete katılan heyet, eğitim
simülasyonu olarak sunulan
uygulamalara iştirak etmiş ve
uygulamaların geri bildirimlerine katkı
sağlamıştır.
• Fabrikalarda üretim süreçlerinin
tamamen dijitalleştirilmesi bir
simülasyon uygulaması olarak
gözlemlenmiş ve dijitalleştirilen
verilerin analizinin yapılması ve
interaktif olarak sunulması izlenmiştir.
Bakanlığımız tarafından Birleşmiş
Milletler Kalkınma Programı (UNDP) ile
teknik iş birliği içerisinde yürütülmekte
olan Uygulamalı KOBİ Verimlilik Eğitim
Merkezi Projesi’nin genel hedefi;
Türkiye’de uygulamalı KOBİ yetkinlik
merkezi olarak işlev görecek Model
• Model Fabrika’nın
hedeflemesi gereken
sektörlerin, Model
Fabrika’nın vermesi gereken
yetenek geliştirme hizmeti türlerinin
ve Türkiye’de model fabrikaların
kurulabileceği muhtemel yerlerin
tespit edilmesi.
• Türkiye’de Model Fabrika kurmak için
uygun modelin tespit edilmesi.
• Yatırım maliyeti tahminlerini de içeren
ayrıntılı iş planının geliştirilmesi ve
Model Fabrika’nın işletilmesi için
gereken eğitim modüllerinin (2 modül
için eğitim materyali içermek üzere)
hazırlanması.
Projenin sıralanan bu aşamalarından
birincisi olan ihtiyaç analizi tamamlanmış
olup ikinci aşama olan Model Fabrika’nın
kurulmasına yönelik modelleme
çalışması başlatılmıştır. Bu kapsamda
alternatif modellerin geliştirilmesi
hedeflenmektedir.
57
HAZİRAN 2016
SUMMARY
PRODUCTIVITY WEEK 2016
“Productivity Week 2016”, organized
by Directorate General for Productivity,
has been launched between the dates
25th April-1st May 2016 by various
activities around the country. The opening
ceremony took place with the honoring
of the Minister of Science, Industry and
Technology Fikri Işık, Undersecretary
Prof. Dr. Ersan Aslan, members of the
parliament, rectors, and heads and
representatives of public and private
institutions, occupation organizations and
non-governmental organizations as well
as by the attendance of academicians and
the students.
In the framework of the week, winners of
“productivity-themed idea and short-film
competition” took their awards. Besides
many private sector firms compete for
“Productivity Project Awards” in different
categories. This volume is devoted to the
successful projects under “Public Sector
Category”. For this category, the first
award has gone to “Post and Telegraph
Organization Company” (PTO) for its
“Performance Assessment Management
System Project”. PTO was followed by
“Bursa Metropolitan Municipality” and
the name of its project was “Machine and
Driver Productivity Enhancing Project”.
The third award has gone to “Turkish
Air Forces” for its “Functional Analysis
Working Group Project”. Last but not
the least; promotion award has gone to
“Malatya Metropolitan Municipality” for its
Malatya Trolleybus Project.
Performance Assessment Management
System Project
The aim of the “Performance Assessment
Management System Project” is to assess
personal performance that contributes
to productivity improvement and to
establish a fair wage system depending
on this assessment. In this framework,
assignments of nearly 30.000 personnel
58
were assessed. Since the launch of the
Project, the number of assignments has
risen by 12.76% and the performance
score has increased by 25%. Besides
improvements in customer satisfaction
due to fast and secure delivery are
achieved in this period.
of Hacettepe University, The Center
of Consumer and Market Research
Consulting Test and Education (TÜPADEM)
Prof. Dr. Arzu Şener has pointed out
the significance of non-governmental
organizations, public institutions
and universities regarding conscious
consumption. Head of Productivity
Policies and Research Department,
Dilek Birbil has emphasized the relation
between consumption and production
and the importance of the former since it
shapes the latter. Moreover, Head of the
Consumer Rights Association, Turhan
Çakar has suggested the extension of the
“productivity” concept so that it includes
the effects of the production techniques
on consumers, employees and on the
environment.
Machine and Driver Productivity
Enhancing Project
The aim of the Project is to realize a
management information system that
would meet vehicle and driver demands,
minimize idle vehicle and driver capacity,
let the municipality monitor the process
and thus increase productivity. By the
Project, the capacity has risen by 27%,
vehicle and driver demand processing
time has declined from 27 minutes to 1
minute. Assignments are shared according
to objective criteria which increases the
The first panelist was Dr. Esna Betül
motivation of the drivers.
Buğday, Research Assistant in the
Department of Family and Consumer
Functional Analysis Working Group
Sciences, and she described the
Project
characteristics of the consumption
Within the framework of the “Functional
society and its implications for our lives.
Analysis Working Group Project”, two
Industry and Technology Expert Ferda
army corps are gathered together and new Hekimci has underlined the broad scope
responsibility, authority and duty areas are of the “consumer” concept including
regulated accordingly. At the end of the
industrialists and traders and stated
Project, saving on the personnel employed that a production approach ignoring
for certain task is achieved, decision
consumption side would also be ignoring
making time is diminished to minutes
demand and market and thus would lead
enabling the working group to take action
poor quality and low levels of productivity.
during the day, and expensive, high
Lastly Bayram Uzunoğlan, Vice General
technology and scarce equipment could be Director of General Directorate for
efficiently organized by a single unit.
Protection of Consumer and Market
Monitoring in Ministry of Customs and
Consumption Dimension of the
Trade, has mentioned their activities as an
Productivity
institution.
In addition to Project Awards, a total of
85 activities took place in all 81 provinces
Workshop on Water Management in
in the country within the framework of
Manufacture of Food Products
“Productivity Week”. One of them was the
Moderated by Industry and Technology
panel discussing “consumer rights, and
Experts from Directorate General for
conscious and productive consumption”.
Productivity, the workshop aimed to
In the opening of the panel, the manager
find out problematic areas regarding
HAZİRAN 2016
water management especially in food
products manufacturing. Problems
were categorized in four; such as
problems due to producers, executive
and legal regulations, technical and
financial supports and lastly, cooperation
and coordination. On the other hand,
Water Law Draft, European Union
Full Membership Process, technical
and human capacity was set as main
opportunities for manufacture industry.
Last but not the least, a road map
regarding water management was
produced at the end of the workshop.
Last but not the least, the unit labor cost
levels of 2013 for “Manufacturing” has the
third lowest level among all main sectors
and it also showed the highest decrease in
terms of the value indicating the change
compared to the previous year.
Annual Productivity Statistics for 2013
are Published
According to 2013 “value added per
person employed” calculations, among
the main sectors “Electricity, gas,
steam and air conditioning supply” has
the highest productivity value. This
sector was followed by “Information
and communication”, “Water supply;
sewerage; waste management and
remediation activities” and then “Mining
and quarrying”. “Manufacturing” arrived
as the fifth main sector according to this
category. As for the productivity values’
change compared to the previous year,
the rank of “Manufacturing” was better
off as it was the second after “Arts,
entertainment and recreation”.
Similarly, 2013 “value added per
hours worked” figures showed that
manufacturing took the fifth place
regarding its productivity level again after
the same sectors in the same order. The
remarking difference between the two
categories –namely “value added per
person employed” and “value added per
hours worked”- has been the fact that
the former level is high above the latter.
Moreover, productivity values’ change
compared to the previous year for this
indicator again reached a similar outcome
for “Manufacturing”, as being the second
main sector after “Arts, entertainment and
recreation”.
59
HAZİRAN 2016
60
B
J
E
TR31
J
27,9
TR10
TR32
H
H
TR10
TR21
TR22
TR31
TR32
TR33
TR41
TR42
TR51
TR52
TR61
TR62
TR63
Q
N
TR61
TR41
D
L
N
TR42
H
S
L
TR51
TR81
E
TR52
M
J
TR71
TR72
TR81
TR82
TR83
TR90
TRA1
TRA2
TRB1
TRB2
TRC1
TRC2
TRC3
J
H
E
TR62
B
C
D
E
F
G
H
I
J
L
M
N
P
Q
R
S
P
25,9
55,1
E
B
B
TR83
I
D
B
F
J
TR63
M
M
TR72
H
M
TRC1
M
41,6
M
H
D
36,7
Q
28,2
F
35,2
S
TRC2
TRB1
TRA1
TRC3
Q
S
S
45,1
F
25,3
TRB2
F
I
M
E
S
B
TRA2
F
M
%0-7
% 7 - 14
% 14 - 21
% 21 - 28
% 28 - 35
% (-3 ) - ( 0 )
% (-6 ) - ( -3 )
% (-9 ) - ( -6 )
% (-12 ) - ( -9 )
% (-15 ) - ( -12 )
TR Düzey 2 bölgelerinin çalışan kişi başına ciro endeksi bir önceki yıla göre değişim değerleri (%) (Sektörler Toplamı)
The changes in the index of turnover per employee value compared to the previous year of NUTS 2 regions (%) (Total Sectors)
G
S
H
TR90
28,5
Madencilik ve taş ocakçılığı
İmalat
Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı
Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri
İnşaat
Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı
Ulaştırma ve depolama
Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri
Bilgi ve iletişim
Gayrimenkul faaliyetleri
Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler
İdari ve destek hizmet faaliyetleri
Eğitim
İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri
Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor
Diğer hizmet faaliyetleri
Mining and quarrying
Manufacturing
Electricity, gas, steam and air conditioning supply
Water supply; sewerage, waste management and remediation activities
Construction
Wholesale and retail trade; repair of motor vehicles and motorcycles
Transportation and storage
Accommodation and food service activities
Information and communication
Real estate activities
Professional, scientific and technical activities
Administrative and support service activities
Education
Human health and social work activities
Arts, entertainment and recreation
Other service activities
NACE Rev.2 Sanayi ve Hizmet Sektörleri Sınıflaması - NACE Rev. 2 Industrial and Service Sector Classification
N
H
TR82
M
TR71
M
M
C
Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir
Kayseri, Sivas, Yozgat
Zonguldak, Karabük, Bartın
Kastamonu, Çankırı, Sinop
Samsun, Tokat, Çorum, Amasya
Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane
Erzurum, Erzincan, Bayburt
Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan
Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli
Van, Muş, Bitlis, Hakkari
Gaziantep, Adıyaman, Kilis
Şanlıurfa, Diyarbakır
Mardin, Batman, Şırnak, Siirt
İBBS TR Düzey 2 Bölge Sınıflaması - NUTS Level 2 Regional Classification
İstanbul
Tekirdağ, Edirne, Kırklareli
Balıkesir, Çanakkale
İzmir
Aydın, Denizli, Muğla
Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak
Bursa, Eskişehir, Bilecik
Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova
Ankara
Konya, Karaman
Antalya, Isparta, Burdur
Adana, Mersin
Hatay, Kahramanmaraş, Osmaniye
D
71,1
Source : TurkStat, VGM-Regional Productivity Statistics
M
M
J
D
TR33
Q
H
J
E
R
Kaynak: TÜİK, VGM-Bölgesel Verimlilik İstatistikleri
M
Q
S
L
136,5
TR22
46,1
894,1
97,9
42,8
35,7
84,9
60,1
42,7
23,7
M
97,9
B
50,6
235,0
41,4
83,7
53,5
29,7
17,8
12,2
15,1
50,2
93,3
83,4
59,0
55,5
50,4
10,2
8,0
23,2
51,5
26,5
35,5
26,6
91,7
46,5
35,0
102,8
39,0
32,8
38,8
57,0
70,8
S
73,4
76,2
17,8
112,3
TR21
53,6
75,2
60,4
96,4
72,8
32,5
22,9
47,9
161,9
114,9
34,8
16,8
58,4
30,5
27,5
37,2
81,1
35,0
43,9
The
value Compared
compared to
to the
thePrevious
previousYear
yearAccording
according
economic
activity
sections
in NUTS
2 regions,2013
2013(%)
(%) (Nace
(Nace Rev.
Rev. 2)
2)
Thehighest
Highestthree
Threesectors
Sectorsbased
Basedononchanges
Changesininthe
theindex
Indexofofturnover
Turnover per
Per employee
Employee Value
totoEconomic
Activity
Sections
in NUTS
2 Regions,
51,2
33,3
İBBS
TR Düzey
2 Bölgelerinde
Ekonomik
Faaliyet
Kısımlarınagöre
Göreçalışan
Çalışanbaşına
Başınaciro
Ciroendeksi
Endeksi Önceki
Enen
Yüksek
Üç Sektör,
20132013
(%) (%)
(Nace
Rev. Rev.
2) 2)
İBBS TR
Düzey
2 bölgelerinde
Ekonomik
faaliyet
kısımlarına
öncekiYıla
yılaGöre
göreDeğişimi
değişimiBazında
bazında
yüksek
üç sektör,
(Nace
HAZİRAN 2016
BÖLGESEL VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ / REGIONAL PRODUCTIVITY STATISTICS
61
HAZİRAN 2016
SANAYİ GÖSTERGELERİ / INDUSTRY INDICATORS
MAKALE
Sanayi Üretim Endeksi (2010 Ort.=100) - İmalat Sanayi Üretim Endeksi (2010 Ort.=100)
Sanayi Üretim Endeksi (2010 Ort.=100) - İmalat Sanayi Üretim Endeksi (2010 Ort.=100)
Industrial
Production Index (2010 Avg.=100) - Manufacturing Industry Production Index (2010 Avg.=100)
DEĞERLENDİRMEfgfgfgfgflkglfglfkgflkglfkglklfkglfkglk-
Industrial Production Index (2010 Avg.=100) - Manufacturing Industry Production Index (2010 Avg.=100)
145
140
gflkgflglgklkglfgkflgkflkgl
137,4
133,1
138,3
136,6
135
130
125
121,3
117,5
120
113,0
115
110,5
110
105
100,0
100
95
90
98,9
100,0
98,5
98,3
85
80
88,6
116,3
120,5
124,5
119,8
130,1
136,2
121,6
133,2
116,5
122,6
119,2
115,2
120,1
112,9
110,1
100,0
Sanayi Üretim Endeksi Industrial Production Index
87,3
İmalat Sanayi Üretim Endeksi Manufacturing Industry
Production Index
75
70
Kaynak:
TÜİK
- Source:
TurkStat
Kaynak:
TÜİK
- Source:
TurkStat
İmalat Sanayi Kapasite Kullanım Oranı (%)
Capacity Utilization Rate of Manufacturing Industry (%)
62
134,0
Kaynak: Merkez Bankası - Source: Central Bank of The Republic of Turkey
HAZİRAN 2016
BİLİM VE TEKNOLOJİ GÖSTERGELERİ / SCIENCE and TECHNOLOGY INDICATORS
Türkiye ve Seçilmiş OECD Ülkelerinde 1000 Çalışan Başına Araştırmacı Sayısı (Tam zaman eşdeğeri) (2014)
Total Türkiye
Researchers
Per Thousand
Total Employment
in Turkey
Selected Sayısı
OECD (Tam
Countries
(Full
time equivalent)
(2014)
ve Seçilmiş
OECD Ülkelerinde
1000 Çalışan
Başınaand
Araştırmacı
zaman
eşdeğeri)
(2014)
Total ve
Researchers
Thousand
Total Employment
in Turkey and
Selected
OECD
Countries
(Full(Tam
time equivalent)
(2014) (2014)
Türkiye
Seçilmiş Per
OECD
Ülkelerinde
Toplam Araştırmacı
Sayısı
Yıllık
Büyüme
Oranı
zaman eşdeğeri)
Türkiye ve Seçilmiş OECD Ülkelerinde Toplam Araştırmacı Sayısı Yıllık Büyüme Oranı (Tam zaman eşdeğeri) (2014)
Total Researchers Annual Growth Rate in Turkey and Selected OECD Countries (Full time equivalent) (2014)
Total Researchers Annual Growth Rate in Turkey and Selected OECD Countries (Full time equivalent) (2014)
1000 Çalışan Başına Araştırmacı Sayısı
Total ResearchersPer Thousand Total Employment
18,0
Araştırmacı Sayısı Yıllık Büyüme Oranı
Total Researchers Compound Annual Growth Rate
90,0%
Yunanistan
Greece
Türkiye
Turkey
Slovak Cumhuriyeti
Slovak Republic
Portekiz
Portugal
-2,0
Polonya
Poland
0,0%
Meksika
Mexico
10,0%
0,0
Macaristan
Hungary
2,0
Kore
Korea
20,0%
Kanada
Canada
4,0
Japonya
Japan
30,0%
İtalya
Italy
6,0
İspanya
Spain
40,0%
İrlanda
Ireland
50,0%
8,0
İngiltere
United Kingdom
10,0
Hollanda
Netherlands
60,0%
Fransa
France
12,0
Çek Cumhuriyeti
Czech Republic
70,0%
Belçika
Belgium
14,0
Avrupa Birliği (28 Toplam)
EU28 total
80,0%
Almanya
Germany
16,0
-10,0%
Kaynak: TÜİK, OECD MSTI - Source: TURKSTAT, OECD MSTI
Kaynak: TÜİK, OECD MSTI - Source: TURKSTAT, OECD MSTI
Türkiye’ de ve Seçilmiş OECD Ülkelerinde Toplam Araştırmacı Sayısı (Tam zaman eşdeğeri) (2002 - 2014)
Total Researchers in selected OECD Countries and Turkey (Full time equivalent) (2002 - 2014)
Türkiye’ de Toplam Araştırmacı Sayısı Yıllık Büyüme Oranı (Tam zaman eşdeğeri) (2014)
Total Researchers Annual Growth Rate in Turkey (Full time equivalent) (2014)
Kaynak: TÜİK, OECD MSTI - Source: TURKSTAT, OECD MSTI
63
HAZİRAN 2016
ULUSAL VE ULUSLARARASI VERİMLİLİK İSTATİSTİKLERİ
NATIONAL and INTERNATIONAL PRODUCTIVITY STATISTICS
İmalat Sanayi Verimlilik Değişimleri (Yıllık ve Üç Aylık) ve Üç Aylık için Eğilimler
İmalat Sanayi Verimlilik Değişimleri (Yıllık ve Üç Aylık) ve Üç Aylık için Eğilimler
Productivity
Changes
in Manufacturing
Industry
andQuarterly)
Quarterly)
Trends
for Quarterly
Productivity
Changes
in Manufacturing
Industry(Annually
(Annually and
andand
Trends
for Quarterly
Data Data
120
115
110
105
100
95
90
85
80
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
1.Ç - Q1
4.Ç - Q4
3.Ç - Q3
2.Ç - Q2
70
1.Ç - Q1
75
2015
Yıllık Çalışan Kişi Başına Katma Değer Endeksi (2005=100) / Annual Value Added Per Person Worked
Yıllık Çalışan Kişi Başına Katma Değer Endeksi (2009=100) / Annual Value Added Per Person Worked
Resmi statistik
Kalite Belgesi
Üç Aylık İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2010 Ort.=100) / Quarterly Index of Manufacturing Production Per Person Worked
Eğilim; Üç Aylık İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2005 1.Ç-2008 2.Ç) / Trend; Quarterly Index of Manufacturing Productin Per Person Worked (2005 1.Q-2008 2.Q)
Eğilim; Üç Aylık İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2009 1.Ç-2011 4.Ç) / Trend; Quarterly Index of Manufacturing Production Per Person Worked (2009 1.Q-2011 4.Q)
Eğilim; Üç Aylık İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi (2012 1.Ç-2015 4.Ç) / Trend; Quarterly Index of Manufacturing Production Per Person Worked (2012 1.Q-2015 4.Q)
Kaynak: Türkiye Ulusal Verimlilik İstatistikleri - Source: National Productivity Statistics of Turkey
16%
120,00
14%
100,00
12%
80,00
10%
60,00
8%
6%
40,00
4%
20,00
2%
0,00
İmalat Sanayi Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi
64
İsveç - Sweden
Malta - Malta
Almanya - Germany
İspanya-Spain
TÜRKİYE - TURKEY
Finlandiya - Finland
Avusturya - Austria
Portekiz - Portugal
Lüksemburg - Luxembourg
Norveç - Norway
Slovenya - Slovenia
Letonya - Latvia
Macaristan-Hungary
Sırbistan-Serbia
Polonya - Poland
Romanya - Romania
Makedonya - Macedonia
-20,00
Estonya - Estonia
0%
Yıllık Ortalama Verimlilik Değişim Oranı (2005 Ort.- 2015 Ort. )
Average Rate of Annual Productivity Change (2005 Ort. - 2015 Ort. )
18%
140,00
Slovakya - Slovakia
İmalat Sanayi Son Dört Çeyrek (2015 I - 2015 IV) Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi
(2010 Ort.=100)
Manufacturing Industry Index of Production Per Person Employed Average of Last Four Quarters (2015 I 2015 IV) (2010 Ave.=100)
Seçilmiş Avrupa Ülkeleri Son Dört Çeyrek Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Ortalaması ve Ortalama Yıllık Değişim Oranları /
Seçilmiş Avrupa Ülkeleri Son Dört Çeyrek Çalışan Kişi Başına Üretim Endeksi Ortalaması ve Ortalama Yıllık Değişim Oranları /
Index of ProductionIndex
PerofPerson
Employed;
Last ofFour
andandAnnual
Average
Rate
of Growth
For Selected
European Countries
Production
Per Person Average
Employed; of
Average
Last Quarters
Four Quarters
Annual Average
Rate
of Growth
For Selected
European C
-2%
İmalat Sanayi Yıllık Ortalama Verimlilik Değişim Oranı
Kaynak: Türkiye Ulusal Verimlilik İstatistikleri ve EUROSTAT - Source: National Productivity Statistics of Turkey and EUROSTAT