tip 1 diabetes mellitus`lu çocuklarda sol kalp fonksiyonlarının

109
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
TİP 1 DİABETES MELLİTUS'LU ÇOCUKLARDA SOL KALP
FONKSİYONLARININ EKOKARDİYOGRAFİK DEĞERLENDİRMESİ
Dr. Gönül Parmaksız, *Dr. Deniz Oğuz, **Dr. Tahsin Teziç
Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara, *** Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Eğitim ve
Araştırma Hastanesi, Çocuk Kardiyoloji Bilim Dalı, Ankara, ***Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Endokrinoloji Bilim Dalı, Ankara
Bu çalışmada, Tip 1 diabetes mellituslu çocuklarda preklinik kardiyomiyopati ve sol ventrikül
sistolik ve diyastolik fonksiyonlardaki değişimlerinin araştırılmasını hedefledik.
Çalışmaya, 46 diyabetik çocuk hasta ve kontrol
grubu olarak 30 sağlıklı çocuk alındı. Tüm çocuklar standart ve nabız dalgalı Doppler ekokardiyografi ile değerlendirildi.
Diyabetik hastalarda sol ventrikül septal ve
arka duvar kalınlığı kontrol grubuna göre anlamlı
derecede yüksekti (sırasıyla p<0.05, p<0.001). Kan
basıncı diyabetik hastalarda normal sınırlardaydı,
ancak kontrol grubu ile karşılaştırıldığında daha
yüksek bulundu (p=0.002). Diyabetik hastalarda
pik geç diyastolik akım hızı (A) ve izovolumik
relaksasyon zamanının (İRT) anlamlı derecede arttığı (sırasıyla p<0.05, p<0.02), erken diyastolik
akım azalma hızının (EF eğimi) anlamlı derecede
azaldığı saptandı (p<0.01).
Kardiyak yönden asemptomatik olan diyabetik
hastalarda sol ventrikül diyastolik fonksiyon
bozukluğu saptanmıştır. Bu hastalarda klinik
kardiyak anormalliklerin erken tespitinde ayrıntılı
ekokardiyografik inceleme büyük önem taşımaktadır.
GİRİŞ
lu tutulmaktadır4.
Diyabetik hastalarda çeşitli tekniklerin uygulanması ile preklinik kardiyak anormallikler tanımlanmıştır5. Sistolik zaman intervalleri, M-mode ve iki
boyutlu ekokardiyografi, Doppler ekokardiyografi ile bu
hastalarda subklinik sol ventrikül fonksiyon bozukluğunun varlığı rapor edilmiştir6,7. Kardiyak fonksiyonların
bu noninvazif değerlendirme sonuçlarıyla diyabetik
kardiyomiyopati varlığı desteklenmektedir.
Çalışmamızda Tip 1 DM hastalarında preklinik
dönem diyabetik kardiyomiyopati yönünden noninvazif
bir yöntemle bulgu araştırması yapmayı hedefledik. Bu
amaçla nabız dalgalı Doppler ekokardiyografi yöntemiyle statik ölçümleri yaparak söz konusu hasta
grubunda sistolik ve diyastolik fonksiyonlarına ilişkin
kriterlerin incelenmesini amaçladık.
Tip 1 diabetes mellitus (DM) çocukluk çağında en
sık görülen kronik hastalıklardan birisidir. Diyabetik
hastalarda kardiyovasküler sistem hastalıkları normal
popülasyona göre daha erken dönemde ve daha yüksek oranda ortaya çıkmaktadır. Bu hastalarda en
önemli morbidite ve mortalite nedeni kardiyovasküler
sistem hastalıklarıdır. Klinik, epidemiyolojik ve patolojik veriler DM ile ilişkili spesifik bir kardiomiyopatinin
varlığını desteklemektedir1. Ancak kardiyomiyopatinin
oluşmasında diyabetin tipi, süresi ve şiddetinin ilişkisi
halen belirgin değildir. Son zamanlarda, kardiyak
nöropatili hastalarda plazma katekolamin düzeyleri
belirgin biçimde düşük bulunmuş ve bu durumun
diyastolik fonksiyon bozuklukları ile ilgili olabileceğine
işaret edilmiştir2. Ağrısız enfarktüs geçiren diyabetik
hastalarda kardiyak otonom nöropatinin varlığı histolojik bulgularla da gösterilmiştir3. Otonom nevröz sistemin fonksiyon bozukluğu artmış mortaliteden sorumYazışma Adresi: Dr. Gönül PARMAKSIZ
Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları
Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara
Tel: 0312 305 60 00
e-mail:drgonulparmaksı[email protected]
Geliş Tarihi:03.09.2014
Kabul Tarihi:29.09.2014
Anahtar kelimer: Tip 1 diabetes mellitus,
Kardiyomiyopati, Diyastolik fonksiyon
(Türk Girişimsel Kard. Der. 2014;18:109-114)
MATERYAL VE METOD
Bu çalışmaya Dr. Sami Ulus Çocuk Sağlığı ve
Hastalıkları Araştırma ve Eğitim Hastanesi Endokrinoloji Polikliniğinde Tip 1 DM tanısı ile takip ve tedavisi
yapılan 46 çocuk hasta ve kontrol grubu olarak 30
sağlıklı çocuk alındı. Kontrol grubu endokrin ve
kardiyak açıdan yapısal ve fonksiyonel anormalliği
olmayan genel çocuk polikliniğine başvuran sağlıklı
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
Tablo 1: Diyabetik hastalar ve kontrol grubunun genel özellikleri
Diyabetik hastalar
(n=46)
Yaş (yıl)
Yaş aralığı (yıl)
Cinsiyet (Erkek/Kız)
Diyabet yaşı (ay)
SKB (mmHg)
DKB (mmHg)
Kalp hızı (dk)
HbA1c (%)
10.8±3.7
4-18
25/21
42.4±33.2
103/69.8
69.8±10.4
88.49±14.57
4.3-16.9 (ort 9.44)
Kontrol grubu
(n=30)
8.5±3.3
3-15
18/12
95/57.5
57.5±5.4
91.74±18.65
-
p değeri
0.006
0.645
p=0.002
p<0.0001
p>0.05
-
Sürekli değişkenlerin karşılaştırması t testi; kategorik değişkenlerin karşılaştırılması
p<0.05 anlamlı. SKB: Sistolik kan basıncı; DKB: Diyastolik kan basıncı; HbA1c:Hemoglobin A1c.
çocuklardan oluşturuldu.
Bütün çocukların sistemik muayenesi yapıldı, kan
basınçları ve kalp tepe atımları ölçüldü, alt ve üst
ekstiremite nabızları palpe edildi ve dikkatli kalp
oskültasyonu yapıldı. Ritim bozukluğu, kardiyomiyopati, doğumsal kalp hastalığı, anatomik ve fonksiyonel kapak hastalığı, hipertansiyon ve sistemik
hastalığı olan hastalar çalışma dışı bırakıldı.
Kan basıncı ölçümü, kalibre edilmiş ve uygun
boyutta tansiyon aleti ile hasta 10 dakika dinlendikten
sonra sağ koldan en az 2 kez yapıldı ve ortalamaları
alındı.
Hitachi 911 otoanalizatörü ile Hekzolonaz yöntemi ile kan şekeri ölçümü yapıldı. HbA1c immunoturbinometrik yöntemi ile Hitachi 911 otoanalizatörüyle çalışıldı. Normal değeri % 4-6 dır.
Elektrokardiyografi: Cadioline marka cihaz ile tüm
hastalara 12 derivasyon üzerinden standart EKG
çekildi.
Ekokardiyografi: Hastaların tümü Hewlett Packard
Sonos 1000 marka cihaz ve 3.5 mHz'lik prob ile önce
segmental analiz yapıldı. Daha sonra American Society of Echocardiography tarafından belirlenen standartlara uygun olarak sistolik ve diyastolik fonksiyonlar değerlendirildi8.
Sistolik fonksiyonlar için M-mode ekokardiyografi
ile parasternal uzun eksen pozisyonunda, mitral
kapağın hemen altından, korda tendinealar hizasından sol ventrikül diyastol sonu çapı (SVD SÇ), sol
ventrikül sistol sonu çapı (SVS SÇ), kalp hızı, arka
duvar diyastolik (ADd), arka duvar sistolik (ADs),
interventriküler septum diyastolik (IVSd) ve interventriküler septum sistolik (IVSs) çapları ölçüldü. Sol
ventrikül diyastol sonu volumu (SVD SV), sol
ventrikül sistol sonu volümü (SVS SV), ejeksiyon
fraksiyonu (EF), fraksiyonel kısalma (FK), atım
volümü (AV), kardiyak output (KO), sol ventrikül kitlesi (LVM) dijital olarak hesaplandı.
ki-kare
testi;
Diyastolik fonksiyonlar için nabız dalgalı Doppler
ekokardiyografi yöntemi ile örnek volüm apikal 4
boşluk pozisyonunda sol ventrikül giriş yoluna mitral
akım yönüne paralel olacak şekilde yerleştirilerek
mitral kapağın akım örnekleri elde edildi. Solunumla
oluşabilecek değişiklikleri ekarte etmek amacıyla ard
arda gelen 3 akım örneği üzerinde; pik erken diyastolik akım hızı (E), pik geç diyastolik akım hızı (A),
erken diyastolik akım artma süresi (EAT), erken
diyastolik akım azalma süresi (EDT), erken diyastolik
akım süresi (E süre), toplam diyastolik akım süresi
(Top Süre), geç diyastolik akım artma süresi (AAT),
geç diyastolik akım azalma süresi (ADT), E dalgası
hız zaman integrali (EVTi), A dalgası hız zaman integrali (AVTi), erken diyastolik akım azalma hızı (EF
eğimi) ölçüldü. E/A oranı hesaplandı, yine apikal 4
boşluk pozisyonunda bu kez örnek volümü sağ üst
pulmoner ven ile sol atriyum birleşme noktasına yerleştirilerek pulmoner ven akım eğrisi elde edildi, pulmoner ven sistolik (PVS) ve pulmoner ven diyastolik
(PVD) akım ölçümleri ile PVS/PVD oranı hesaplandı.
Apikal 4 boşluk pozisyonunda mitral ve aorta ait
durumların aynı anda kaydedildiği görüntüden de izovolumik relaksasyon zamanı (iRT) ölçümü yapıldı.
İSTATİSTİKSEL DEĞERLENDİRME
İstatistiksel analiz SPSS11.0 programı kullanılarak ile yapıldı. Sonuçlar ortalama değer ± standart sapma olarak belirtildi. Sürekli değişkenlerin
karşılaştırmasında "student t testi", kategorik
değişkenlerin karşılaştırılmasında ki-kare testi kullanıldı. p değerinin <0.05 olması istatistiksel olarak
anlamlı kabul edildi.
BULGULAR
Çalışmaya 46 diyabetik çocuk (25 erkek, 21 kız;
ort. yaş 10.8±3.7 yıl, yaş aralığı 4-18 yıl) ve 30 sağlıklı çocuk (18 erkek, 12 kız; ort. yaş 8.5±3.3 yıl, yaş
110
111
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
Tablo 2: Sol ventrikül sistolik fonksiyon ölçüm sonuçları
SVDSÇ (cm)
SVSSÇ (cm)
EF (%)
FK (%)
ADd (cm)
IVSd (cm)
ADs (cm)
IVSs (cm)
SVDSV (ml)
SVSSV (ml)
AV (ml)
KO (lt/dk)
Kalp hızı (dk)
LVM (gr)
Diyabetik hastalar
(n=46)
Kontrol grubu
(n=30)
p değeri
3.80±0.46
2.37±0.39
68.14±6.6
37.5±5.40
0.73±0.16
0.8±0.17
1.05±0.2
1.1±0.24
63.26±17.99
20.47±8.23
42.79±11.55
3.73±1.07
88.49±14.57
79.58±30.29
3.81±0.47
2.33±0.37
69.65±6.7
38.9±5.42
0.6±0.16
0.67±0.15
0.95±0.2
0.93±0.18
64.02±19.28
19.57±7.89
44.45±13.37
3.96±1.05
91.74±18.65
66.38±29.11
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
p<0.001
p<0.05
Anlamsız
p<0.01
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
Anlamsız
Sürekli değişkenlerin karşılaştırması t testi; SVDSÇ: Sol ventrikül diyastol sonu çapı; SVSSÇ: Sol ventrikül sistol sonu çapı;
EF: Ejeksiyon fraksiyonu; FK: Fraksiyone kısalma; ADd: Arka duvar diyastolik; IVSd: İnterventriküler septum diyastolik;
ADs: Arka duvar sistolik; IVSs: İnterventiküler septum sistolik; SVDSV: Sol ventrikül diyastol sonu volümü;
SVSSV: Sol ventrikül sistol sonu volümü; AV: Atım volümü; KO: Kardiyak output; LVM: Sol ventrikül kütlesi.
aralığı 3-15 yıl) alındı. Çalışma grubunda diyabet
yaşı ort. 42.4±33.2 ay (yaş aralığı 1 ay-10 yıl) ve
HbA1c değerleri % 4.3 -16.9 (ort. % 9.44) idi. Diyabetik hastaların ve kontrol grubunun demografik özellikleri Tablo 1'de gösterilmiştir. Hastaların tümü
kardiyak yönden asemptomatik idi. Hastaların kan
basıncı değerleri bir hasta dışında (140/110 mmHg)
normal sınırlardaydı. Diyabetik hastaların ve kontrol
grubunun sırasıyla ortalama sistolik kan basınç
değerleri 103.3±12.1 mmHg vs 95.2±9.3 mmHg
(p=0.002) ve diyastolik kan basınç değerleri
69.8±10.4 mmHg vs 57.5±5.4 mmHg (p<0.0001)
olmak üzere kontrol grubuna göre anlamlı bir yükseklik gösteriyordu. EKG'lerin hepsi sinüs ritmindeydi
ve her hangi bir anormallik yoktu.
Sol ventrikül boyutu ve sistolik fonksiyonlar: Mmode ekokardiyografi ile ölçülen sol ventrikül sistolik
parametrelerinden ADd, IVSd ve IVSs değerleri diyabetik hastalarda anlamlı olarak yüksek saptandı
(sırasıyla p<0.001, p<0.05 ve p<0.01). Bu bulgular
interventriküler septum hipertrofisi ile uyumluydu.
Hastalarda ölçülen EF değeri % 68.1±6.6 olup kontrol
grubu ile benzer bulundu (p>0.05). Diyabetik hastaların FK değerleri de normal sınırlar içerisinde olup
hastaların sol ventrikül sistolik fonksiyon bozukluğunun olmadığını göstermektedir (Tablo 2).
Diyastolik fonksiyonlar: Nabız dalgalı Doppler
ekokardiyografi ile elde edilen sol ventrikül diyastolik
fonksiyon bulgularından diyabetik hastalarda A
değerinin arttığı, EF eğimi ölçümlerinin azaldığı ve
IRT'nin uzadığı saptandı (sırasıyla p<0.05, p<0.01,
p<0.02) (Tablo 3). Ölçülen diğer diyastolik fonksiyon
parametreleri her iki grupta da benzerdi.
TARTIŞMA
Çalışmamızda diyabetik hastaların hem sistolik
hem de diyastolik kan basıncı değerleri sağlıklı
kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek
bulundu. Hasta grubunda IVSd değeri kontrol
grubuna göre daha fazla ölçüldü. Nabız dalgalı
Doppler ekokardiyografi ile elde edilen sol ventrikül
diyastolik fonksiyon bulgularından diyabetik hastalarda A değerinin arttığı, EF eğimi ölçümlerinin azaldığı
ve iRT'nin uzadığı saptandı.
Kardiyovasküler sistem hastalıkları açısından
yüksek risk taşıyan Tip 1 DM hastalarında erken tanı,
hastaların yaşam süresi ve kalitesi bakımından
büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, kardiyak
yönden asemptomatik olan Tip 1 DM tanılı çocuk
hastalarda sol ventrikül diyastolik fonksiyon bozukluğu saptandı. Geç diyastolik akım hızı kontrol
grubuna göre anlamlı olarak yüksek bulundu. Atriyal
kontraksiyon hızını temsil eden bu değerin artmış
olması diyastolik dolumda normalde %20'lik bir orana
sahip olan atriyal katkının arttığının bir göstergesidir.
Ayrıca izovolumik relaksasyon zamanı da belirgin bir
şekilde uzamıştır. Bu bulgular anormal relaksasyon
tipi diyastolik fonksiyon bozukluğunun bir göstergesidir ve iskemik kalp hastalıkları, kardiyomiyopatide
görülür.
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
112
Tablo 3: Sol ventrikül sistolik fonksiyon ölçüm sonuçları
Diyabetik hastalar
(n=46)
Kontrol grubu
(n=30)
p değeri
E (m/sec)
0.95±0.14
0.93±0.14
Anlamsız
A (m/sec)
0.62±0.12
0.57±0.1
p<0.05
EAT (ms)
101±14.2
77.7±12.0
Anlamsız
EDT (ms)
110.4±33.0
114.8±25.0
Anlamsız
E süresi (ms)
193.9±83
193.6±29.0
Anlamsız
Top. Süresi (ms)
336.2±87.0
332.7±68.0
Anlamsız
EF eğimi (m/sec)
6.10±1.4
6.98±1.6
p<0.01
PVS (m/sec)
0.46±0.13
0.46±0.1
Anlamsız
PVD (m/sec)
0.52±0.12
0.51±0.1
Anlamsız
PVS/PVD
0.89±0.16
0.93±0.27
Anlamsız
E/A
1.59±0.38
1.68±0.38
Anlamsız
IRT (ms)
59.3±19
48.4±14.0
p<0.02
EVTI (cm)
11.45±2.75
11.36±2.67
Anlamsız
AVTI (cm)
5.24±1.33
41.67±0.93
Anlamsız
AAT (ms)
61.2±19.0
5.63±16.0
Anlamsız
ADT (ms)
61.2±20
68.5±24.0
Anlamsız
Sürekli değişkenlerin karşılaştırması t testi; E: Pik erken diyastolik akım hızı; A: Pik geç diyastolik akım hızı;
EAT: Erken diyastolik akım artma süresi¸ EDT: Erken diyastolik akım azalma süresi; E süre: Erken diyastolik
akım süresi; Top. Süre: Toplam diyastolik akım süresi; EF eğim: Erken diyastolik akım azalma hızı; PVS: Pulmoner ven sistolik akımı; PVD: Pulmoner ven diyastolik akımı; IRT: İzovolumik relaksasyon zamanı; EVTİ: E
dalgası hız zaman integrali; AVTİ: A dalgası hız zaman integrali; AAT: Geç diyastolik akım artma süresi;
ADT: Geç diyastolik akım azalma süresi
Anormal relaksasyon tipi diyastolik fonksiyon
bozukluğu üç nedenden dolayı meydana gelebilir:
Birincisi preload (ön yük) azalması; hastalarımızın sol
ventrikül çap ve volümleri kontrol grubu ile uyumlu
bulunduğu için bu faktör ekarte edildi. İkincisi afterload (art yük) artması; hastalarımızda kan basıncı
değerlerinin yüksek olması ve interventriküler septum
hipertrofisinin varlığı art yükün arttığının bir göstergesidir. Lababdidi ve arkadaşları tarafından yapılan bir
çalışmada diyabetik çocuklarda interventriküler septum hipertrofisinin varlığı ve miyokart kontraktilitesinin azaldığı rapor edilmiştir6. Bizim çalışmada
hastalarımızda miyokart kontraktilite bozukluğu
olmayıp interventriküler septum hipertrofisi tespit
edildi. Hipertansiyonu olan diyabetik hastalarda şiddetli mikrovasküler komplikasyonlar ve sol ventrikül
fonksiyon bozukluğu eşlik etmektedir9. Bu hastalarda
miyokart infarktüsü sonrası artmış mortalitenin en
önemli nedeninin bozulmuş sol ventrikül relaksasyon
fonksiyonunun olduğu rapor edilmiştir10. Kardiyak
yönden asemptomatik olan hastalarımızda sistolik ve
diyastolik kan basıncı değerleri kontrol grubuna göre
yüksekti. İleri dönemde kardiyovasküler hastalık riski
yüksek olan bu hastaların hipertansiyon yönünden
yakın izlenmesi gereklidir.
Üçüncü olarak sol ventrikül relaksasyonunun
azalması; koronerlerde mikrovasküler olaylar
gelişmiş olabilir ve miyokart fonksiyonu bozulmaya
başlamış olabilir. Her ne kadar hastaların EKG'leri
iskemi bulgusu içermiyorsa da diyastolik fonksiyon
bozukluğu bu tip bir tutulumun çok erken bir bulgusu
olabilir. Bu nedenle bu hastaların ekokardiyografi ile
belirli aralıklarla yakından izlenmelidir. Shapiro ve
arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada, diyabette sol
ventrikül fonksiyon bozukluğunun hastalık ve komplikasyonlarının süresi ile yakından ilişkili olduğu
kanısına varılmıştır11. Ayrıca diyabete özel kalp
hastalığının, sıklıkla şiddetli mikrovasküler komplikasyonlu hastalarda ortaya çıktığı rapor edilmiştir12.
Bozulmuş sol ventrikül fonksiyonunun sebebi
mikrovasküler hastalık, metabolik anormallikler veya
koroner arter hastalığının bir sonucu olabilir.
Yapılan çalışmalarda kardiyak yönden asemptomatik
diyabetik hastalarda sol ventrikül fonksiyon bozukluğunun
varlığı
gösterilmiştir13.
Diyabette
miyokardiyal tutulum fonksiyonel olarak önemli olup
hastalığın seyrinde nispeten erken dönemde başlar.
Başlangıç olarak erken diyastolik relaksasyonda
bozulma ve azalmış miyokardial perfüzyondur14.
Hastalarımızın DM yaşı 42.4±33.2 ay olup HbA1c
düzeyi % 9.4 idi. Metabolik açıdan kötü kontrollü olup
erken dönemde diyastolik relaksayonda bozulma
113
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
tespit edildi. Metabolik bozukluğun miyokard fonksiyonları üzerinde olumsuz yönde etkilediği görülmektedir. Friedman ve arkadaşlarının yaptıkları bir çalışmada diyabetik çocuklarda sol ventrikül çapının arttığı ve
fraksiyonel kısalmanın azaldığı tespit edilmiştir15. Bu
çalışmada, yüksek HbA1c düzeyinin azalmış kontraktiliteden, orta derecede hipergliseminin ise artmış
miyokard kontraktilitesinden sorumlu tutulmaktadır.
Fraksiyonel kısalma ve HbA1c düzeyi arasındaki ters
ilişki olduğu rapor edilmektedir. HbA1c düzeyi sol
ventrikül sistolik fonksiyon bozukluğundan ziyade
diyastolik fonksiyon bozukluğundan sorumlu olduğu
bildirilmiştir15.
Hastalarımızda kalp hızı istatistiksel olarak anlamlı
olmasa da kontrol grubuna göre daha düşük olma eğiliminde idi. Sempatik uyarı sol ventrikül kontraktilitesini
arttırdığı gibi, relaksasyonu da erken başlatır. Miyokard
enfarktüsü geçiren hastalarda miyokardta katekolamin
tüketimi artarken diyabetik hastalarda kardiyak norepinefrin konsantrasyonu düşük bulunmuştur3,16. Diyabetik hastalarda sol ventrikül sistolik ve diyastolik
fonksiyon bozukluğunun azalmış sempatik uyarıyla da
ilişkili olabileceği düşünülmüştür. Bizim hastalarda
diyastolik fonksiyon bozukluğu varlığı ve kalp hızının
düşük bulunması bunun bir göstergesi olabilir.
Çalışmamızda sistolik fonksiyon parametreleri
kontrol grubu ile uyumlu bulundu. Kardiyak output ve
atım volüm değerleri hasta grubunda bir miktar düşük
olmakla birlikte bu istatistiksel bir anlam taşımamaktadır. EF ve FK % değerleri ise tümüyle normal sınırlardaydı. Zoneraich ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmada, klinik olarak kardiyak bulguları olmayan diyabetik hastalarda sistemik zaman intervalleri (PEP,
LVET ve PEP/LVET) ölçülmüştür. PEP/ LVET'in
%25'e, PEP'in %12'e kadar arttığı rapor edilmiştir17.
Ahmed ve arkadaşları da diyabetik hastalarda daha
kısa LVET, daha uzun PEP ve daha yüksek PEP/LVET
oranına sahip olduğunu tespit etmişlerdir. Ancak bu
hastaların diyabet süreleri 12 yılın üzerindedir18.
Elde edilen bulguların ışığında Tip 1 DM çocuklarda sol ventrikül diyastolik fonksiyonlarının olumsuz etkilendiği tespit edilmiştir. Fonksiyon bozukluğuna
neden olabilecek herhangi bir durumun bulunmaması
halinde (DM dışında) diyabetes mellitus, kardiyomiyopati gelişiminde tek başına önemli bir rol oynamaktadır. Bu hastalarda kardiyovasküler bozuklukların
noninvazif tekniklerle erken tespiti önemli olup daha iyi
metabolik kontrol ile potansiyel geri dönüşümlü olabilir.
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
KAYNAKLAR
1.
Fein FS, Sonnenblick EH. Diabetic cardiomyopathy. Prog Cardiovasc Dis 1985; 27: 255-70.
2. Kahn JK, Zola B, Juni JE, Vinik Al. Radionuclide
15.
assessment of left venticular diastolic filling in diabetes mellitus with and without cardiac autonomic
neuropathy. J Am Coll Cardiol 1986; 7:1303-309.
Faerman I, Faicco E, Milei J et al. Autonomic neuropathy and painless myocardial infarction in diabetic patients. Histologic evidence of their relationship. Diabetes 1977; 26:1147-58.
Kahn JK, Sisson JC, Vinik Al. QT interval prolongation and sudden cardiac death in diabetic autonomic neuropathy. J Clin Endocrinol Metab 1987;
64: 751-54.
Carlström S, Karlefors T. Haemodynamic studies
on newly diagnosed diabetics before and after
adequate insulin treatment. Br Heart J 1970;32:
355-58.
Lababidi ZA, Goldstein DE. High prevalence of
echocardiographic abnormalities in diabetic
youngs. Diabetes Care 1983; 6:18-22.
Rokey R, Kuo LC, Zoghbi WA, et al. Determination
of parameters of left ventricular diastolic filling with
pulsed Doppler echocardiography: comprasion
with cineangiography. Circulation 1985;71: 54350.
Park SH, Shub C, Nobrega TP, et al. Two-dimensional echocardiographic calculation of left ventricular mass as recommended by the American
Society of Echocardiography: Correlation with
autopsy and M-mode echocardiography. J Am Soc
Echocardiogr 1996; 9:119-28.
Shapiro LM. Echocardiographic features of
impaired ventricular function in diabetes mellitus.
Br Heart J 1982; 47:439-44.
Kessler II. Mortality experience of diabetic patients.
A twenty-six-year follow-up study. Am J Med 1971;
51;715-24.
Shapiro LM, Leatherdale BA, Coyne ME, et al.
Prospective study of heart disease in untreated
maturity onset diabetics. Br Heart J 1980;44:34248.
Shapiro LM, Leatherdale BA, Mackinnon J, Fletcher RF. Left ventricular function in diabetes mellitus. II: Relation between clinical features and left
ventricular function. Br Heart J 1981;45:129-32.
Shapiro LM, Howat AP, Calter MM. Left ventricular
function in diabetes mellitus. I: Methodology, and
prevalence and spectrum of abnormalities. Br
Heart J 1981;45:122-28.
Sanderson JE, Brown DJ, Rivellese A, Kohner E.
Diabetic cardiomyopathy? An echocardiographic
study of young diabetics. Br Med J 1978;1:404407.
Friedman NE, Levitsky LL, Edidin DV, et al.
Echocardiographic evidence for impaired myocar-
TGKD Cilt 18, Sayı 4
Kasım 2014:109-114
dial performance in children with type I diabetes
mellitus. Am J Med 1982;73:846-50.
16. Chidsey CA, Braunwald E, Morrow AG. Catecholamine excrection and cardiac stones of norepinephrine in congestive heart failure. Am J Med
1965;39:442-51.
17. Zoneraich S, Zoneraich O, Rhee JJ. Left ventricu-
Parmaksız ve ark.
Diabetiklerde sol kalp fonksiyonları
114
lar performance in diabetic patients without clinical
heart disease. Evaluation by systolic time intervals
and echocardiography. Chest 1977; 72:748-51.
18. Ahmed SS, Jaferi GA, Narang RM, Regan TJ. Preclinical abnormality of left venticular function in diabetes mellitus. Am Heart J 1975;89:153-58.