gıdalarda boya maddeleri aranması

GIDALARDA BOYA MADDELERİ ARANMASI
01. Et ve Et Ürünlerinde Boya Maddeleri Aranması
01.01. Organik Boya Aranması
01.01.01. Kullanılan Kimyasallar
01.01.02. Deneyin Yapılışı
01.01.03. Kullanılan Malzemeler
01.02. İnorganik Boya Aranması
01.02.01. Kullanılan Kimyasallar
01.02.02. Deneyin Yapılışı
01.02.03. Kullanılan Malzemeler
01.03. Doğal Boya Maddelerinin Aranması
01.03.01. Yöntemin prensibi
01.03.02. Kullanılan Kimyasallar
01.03.03. Deneyin Yapılışı
01.03.04. Kullanılan Malzemeler
02. Meyve ve Sebze Ürünlerinde Boya Maddesi Tayini
02.01. Kullanılan Kimyasallar
02.02. Deneyin Yapılışı
02.03. Kullanılan Malzemeler
03. Karamel (şeker) Boyası Aranması
03.01. Kullanılan Kimyasallar
03.02. Deneyin Yapılışı
03.03. Kullanılan Malzemeler
01. Et ve Et Ürünlerinde Boya Maddeleri Aranması
01.01. Organik Boya Aranması
01.01.01 Kullanılan Kimyasallar
Gliserin: Eşit hacimlerde gliserin (Merck 1.04093) ve saf su alınarak (1:1) oranında seyreltik
çözeltisi hazırlanır
% 5’lik salisilat çözeltisi: 5 g salisilat (Merck 1.00631) bir miktar saf suda çözülerek 100
ml’lik balonjojeye aktarılır ve hacim çizgisine kadar saf su ile tamamlanır.
Şap çözeltisi
01.01.02 Deneyin Yapılışı
Homojen hale getirilen et numunesinden 50 g bir erlene tartılır. Üzerine eşit hacimlerde
seyreltik gliserin çözeltisi ve %5’lik salisilat çözeltisi eklenerek yarım saat su banyosunda
ısıtılır ve süzgeç kağıdından süzülür. Süzüntü sarı renkli ise boya yoktur, kırmızı renkli ise
süzüntünün 1/3’ü (kalan kısmı eğer inorganik boya aranacaksa orada kullanılır) bir behere
alınır. Üzerine şap çözeltisinden 2-3 mL eklenir ve 1-2 saat dinlendirilir. Eğer kırmızı çökelek
oluşursa organik boya vardır denir.
www.gidatayinleri.wordpress.com
Sayfa 1
01.01.03. Kullanılan malzemeler
Gliserin
Salisilât
Balon joje
Erlen
Analitik Terazi
Pipet
Beher
Isıtıcı
01.02. İnorganik Boya Aranması
01.02.01 Kullanılan Kimyasallar
%10’luk potasyum bisülfit çözeltisi: 10 g potasyum bisülfit (Merck 1.05134) bir miktar saf
su içerisinde çözülür ve son hacim 100 mL’ye tamamlanır.
Asetik asit (Merck 1.000632)
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçası
01.02.02 Deneyin Yapılışı
Yağı öceden giderilmiş ağartılmış yün parçasının hazırlanması: Yünün 5 saat boyunda
Soxhlet cihazıda petrol eteri ile yağı alınır. Yağ deneyindeki örnek koyulan yere yün
yerleştirilir. Yağı alınan yün kurutulur. %5’lik soda (Na2CO3) çözeltisinde yarım saat
kaynatılır ve %5’lik amonyak çözeltisinde 80 º C’de bir saat süreyle bekletilir. Bu sürenin
sonunda yüne elle temas edilmeden saf su ile iyice yıkanır.
Organik boya aranmasında geriye kalan süzüntü alınarak üzerine %10’luk potasyum bisülfit
çözeltisinden 10 ml ve 2-3 damla asetik asit katıldıktan sonra içerisine yağı önceden
giderilmiş yün parçası atılır. Sıcak su banyosunda ısıtılır. Yün parçası kırmızıya boyanırsa ve
oluşan renk yıkama ile çıkmazsa inorganik boya var demektir.
01.02.03. Kullanılan malzemeler
Potasyum bisülfit
Asetik asit
Sodyum karbonat
Petrol eteri
Amonyak
Yün parçası
Soxhlet cihazı
Balon joje
Erlen
Analitik Terazi
Pipet
Beher
Isıtıcı
www.gidatayinleri.wordpress.com
Sayfa 2
01.03. Doğal Boya Maddelerinin Aranması
01.03.01. Yöntemin prensibi
Karotin, kırmızıbiber, anotto, yumurta sarısı, domates kırmızısı gibi doğal olarak bulunan
boya maddeleri bu yöntemle bulunur.
01.03.02. Kullanılan Kimyasallar
Alüminyum oksit Merck (1.01095)
% 40’lık sülfürük asit çözeltisi
Petrol eteri (Merck 1.01775)
Kloroform (Merck 1.02445)
01.03.03. Deneyin Yapılışı
15 x 25 cm’lik cam plaka üzerine alüminyum oksit 2 mm kalınlığında ve12 cm çapında
sürülür. Tam ortasına 1 cm çapında leke yapacak kadar % 40’lık sülfürük asit çözeltisi
damlatılır. Homojen hale getirilen et numunesi erlen içerisindeki petrol eterinin içine
koyularak çalkalanır. Bu lekenin tam ortasına da örneği taşıyan petrol eterli faz damlatılır. Bu
lekenin 0,3 cm uzağına sadece petrol eteri damlatılır. Damlatma işlemine petrol eteri
alüminyum oksit alanına ilerleyene kadar devam edilir. Sülfürik asit lekesi ile petrol eteri
fazının birleştiği yerde kırmızı- sarı halka oluşumu kırmızıbiber varlığını gösterir.
Domates örneğinde ise, petrol eteri lekesi sülfürik ait lekesinden 2–3 cm ilerisinde kırmızı bir
halka olarak gözlenir.
Anottto da herhangi bir ilerleme görülmez sadece Carr-Price ayıracı ile mavi-yeşil renk elde
edilir.
Karotin petrol eteri ile dışarı hareket eder ve çentikli bir hat oluşur.
01.03.04. Kullanılan malzemeler
Alüminyum oksit
Sülfirik asit
Petrol eteri
Kloroform
Cam plaka
Balon joje
Erlen
Pipet
Beher
02. Meyve ve Sebze Ürünlerinde Boya Maddesi Tayini
02.01. Kullanılan Kimyasallar
%1’lik sülfürik asit çözeltisi
%5’lik Amonyak çözeltisi
www.gidatayinleri.wordpress.com
Sayfa 3
Derişik hidroklorik asit çözeltisi (HCl) (Merck 1.00317)
% 5’lik soda çözeltisi (Na2CO3) (Merck 1.06392)
02.02. Deneyin Yapılışı
Yağı önceden giderilmiş ağartılmış yün parçasının hazırlanması: Yünün 5 saat boyunda
Soxhlet cihazıda petrol eteri ile yağı alınır. Yağ deneyindeki örnek koyulan yere yün
yerleştirilir. Yağı alınan yün el teması yapılmadan alınarak kurutulur. % 5’lik soda (Na2CO3)
çözeltisinde yarım saat kaynatılır ve %5’lik amonyak çözeltisinde 80 º C’de bir saat süreyle
bekletilir. Bu sürenin sonunda yüne elle temas edilmeden saf su ile iyice yıkanır.
10 g numune 200 ml % 1’lik sülfürik asitte çözündürüldükten sonra içerisine bir miktar
ağartılmış ve yağı alınmış yün parçacığı atılır. Çözelti yarım saat kaynatılır. Bu sürenin
sonunda yün çözeltiden çıkarılarak saf su ile iyice yıkanarak bir erlene alınır. Üzerine % 5’lik
amonyak çözeltisi eklenir ve tekrar yarım saat kaynatılır. Ortamı asitlendirmek amacıyla %
5’lik amonyak çözeltisinin üzerine hidroklorik asit eklenir. Ortamın asidik olup olmadığı
çözeltiye mavi turnusol kâğıdı daldırılarak kontrol edilebilir. Eğer mavi turnusol kâğıdı
kırmızıya dönerse ortam asidik hale gelmiştir. Bu aşamada erlenin içerisine tekrar aynı
miktarda yün parçası atılır ve yarım saat kaynatılır. Yün çözeltiden çıkarılıp kontrol edilir.
Eğer renklenme varsa yapay boyanın varlığı tespit edilir.
02.03. Kullanılan malzemeler
Sülfirik asit
Amonyak
Hidroklorik asit
Sodyum karbonat
Soxhlet cihazı
Balon joje
Erlen
Analitik Terazi
Pipet
Beher
Isıtıcı
03. Karamel (şeker) Boyası Aranması
03.01. Kullanılan Kimyasallar
Dietil eter
Derişik hidroklorik asit (HCl) (Merck 1.00317)
%1’lik Rezorsin (Merck 1.07593) çözeltisi hidroklorik asitte hazırlanmış
03.02. Deneyin Yapılışı
5 g örnek 25 mL destile suda eritilerek ayırma hunisine aktarılır. Üzerine 20 mL eter
eklenerek iyice çalkalanır ve alttaki eter fazı alınır. Su banyosunda eter uzaklaştırılarak geriye
kalan kalıntı üzerine rezorsin çözeltisi damlatılır. Kalıcı kiraz kırmızısı renk karamelin
varlığını gösterir.
www.gidatayinleri.wordpress.com
Sayfa 4
03.02. Kullanılan malzemeler
Dietil eter
Hidroklorik asit
Rezorsin
Mezür
Balon joje
Erlen
Analitik Terazi
Pipet
Beher
Isıtıcı
Damlalık
Kaynak: Kimyaevi.org
www.gidatayinleri.wordpress.com
Sayfa 5