Bülten 5 - Hindistan Gezi Rehberi
Transkript
Bülten 5 - Hindistan Gezi Rehberi
www.hindistangezi.com 5 sitesi bülteni flubat 2004 her türlü sorular›n›z için : [email protected] De¤erli üyemiz Bu ayki bültenimize kendi sitemizden haberlerle bafll›yoruz. Uzun zamand›r üzerinde hiç de¤ifliklik yap›lmam›fl olan www.hindistangezi.com sitemizin tasar›m› de¤iflti. Siteyi ziyaret edenler bu de¤iflikli¤i hemen farketmifltir. Web tasar›mc›s› Turgay fien arkadafl›m›za teflekkür ediyoruz. Sitenin genel görüntüsü de¤ifltirildi, birçok ziyaretçinin istedi¤i Foto Galeri sayfalar› eklendi. Ayr›ca haritalarla ilgili interaktif bir çal›flma yapma plan›m›z var. Bu konuda haz›rl›klar›m›z bafllad› bile. Haz›r oldu¤unda sizi haberdar edece¤iz. Ayr›ca sitemiz ilk kez reklam almaya bafllad›. www.siberalem.com isimli çöpçatanl›k sitesi sitemizle ilgilendi ve bir çeflit takas karfl›l›¤› sitemizde reklam›n› yay›nlamak istedi. Sitemize destek vermek isteyen siz üyelerimizin ana sayfadaki siberalem banner›na bir kez t›klamas› bize az da olsa maddi kazanç sa¤layacakt›r. Sizlere flimdiden teflekkür ederiz. Gezginlerin Düflünceleri Bu bölümde s›ras› geldikçe çeflitli gezginlerin sorular›na karfl› baflka gezginlerin verdikleri cevaplarla oluflturulan haberleflme listelerinden ald›¤›m›z tercümeleri yay›nlayaca¤›z. Bu ayki sorumuz flu: Dasa Hindistanda genellikle yediklerime dikkat ederim ama? Hint yemekleri hakk›nda duyurular› görünce dayanamad›m. Hint yemeklerini BEN DE SEVER‹M. En sevdiklerim : Masala Dosa ve Tavuk Vindaloo (flaraba ya da sirkeye yat›r›lm›fl tavuk). Siz kendi en be¤endi¤iniz Hint yemeklerini söylerseniz. Ben de denerim. ‹flte cevaplar : ‹simsiz Palak Gosh Lamb (kuzu etli ›spanak) yeme¤ini kremal› sosla ve bol ac›l› olarak siparifl edin. (Vindaloo lezzetli) ama bu da mükemmeldir. Ayn› zamanda Dansack’› da deneyin. B‹R ‹RAN YEME⁄‹D‹R. GENE KUZU ETL‹, FAKAT MÜKEMMELD‹R. Son olarak Bombay’da yemifltim ve Dansak tat hücrelerim hala daha istiyor. Körili keçi etini de deneyebilirsiniz. pambing Vegetable Jalfrezi Tand›rda Tavuk (sebzeli), Tanduri Chicken, Lassi, Mutton Biryani (koyun etli biryani pilavi) bill_01 Palak Paneer (peynirli ispanak) üzerinde ac›l› tereya¤› sosu ve Nan (Lavafl ekme¤i), Tanduri Chicken (tand›rda tavuk) ile Dum Aloo (Buharda piflirilmifl patates) isimsiz: Her çesit Masala Dosa, Saffranl› Lassi, Onion Bhajia (so¤anl› patl›can k›zartma), Vegetable Pakora (sebzeli mücver) ile Tamarind Chutney (demirhindi turflusu), Chicken Madrasi, Aloo Matar (patates - bezelye), her çeflit ac›l› körili tavuk, boy otu ile !!! DaverW Chicken Tikka Masala (Tavuklu baharatl› tikka), Masala Dosa Rogan Josh, Samosa (patatesli börek) & Nan (Lavafl ekme¤i) liner: Safranl› Lassi (safranl› ayran), Tereya¤l› Sebze, Nan (Lavafl ekmegi), Tibet Ekme¤i, Masala Chai (baharatl› çay), Shahi Paneer (peynirli bir yemek). isimsiz : Bhaji : Ispanak veya yeflil hardal gibi sebzelerin domates sosunda veya demirhindi flerbetinde piflirilmesi ve püre haline getirilmesi. idli : pirinç ununun lokmalar halinde ince k›y›lm›fl so¤anla kar›flt›r›larak buharda piflirilmesi ve ac›l› yerf›st›¤› veya hindistan cevizi turflusuyla servis edilmesi. Her tür yemekle birlikte dal (mercimek yeme¤i) hiçbir hintli bu olmadan yaflayamaz. hint turflular› : Güneflte kurutulmufl ve k›y›lm›fl mango parçalar›, ekfli yeflil ›spanakla yap›lm›fl yeflil turflu, güneflte kurutulmufl ve tuzlanm›fl limon dilimli turflu. Bisiklet Turu Raporu 5 Temmuz 2003 Rapor No: 22 • Tibet Bölüm : 2 http://www.pedalperth2perth.com sitesinde ayr›nt›lar›n› görebilece¤iniz Bisiklet ile Avusturalyaya giden 3 kiflinin yoldan gönderdi¤i günlüklerin bizimle ilgili bölümlerini bültenlerimizde yay›nlayaca¤›m›z› önceden belirtmifltik. Afla¤›da bu günlüklerin devam›n› bulacaks›n›z. www.pedalperth2perth.com sitesinin logosu Çad›rda köpek havlamalar›yla geçen bir gece bile bize çok gürültülü geldi. Sabah çad›rlardan ç›kt›¤›m›zda birçok merakl› çocu¤un etraf›m›zda bekleflti¤ini gördük. Bize çad›rlar› toplamakta, uyku tulumlar›n› sar›p sarmalamakta yard›mc› oldular, baflar›l› olduklar›n› da görüp hayret ettik. Çabalar›n›n ödülü olarak da çikolata ve bisküvi da¤›tt›k. Matthew, 4285 metredeki Pang La'dan 5050 metreye t›rmanan 12 kilometrelik yolu t›rmanma zaman› geldi¤inde kendisini çok iyi hissetti¤ini söyleyerek bizi harekete geçirdi. Yol çok iyi de¤ildi, tekerleklerimiz kimi yerde kuma saplan›yor, kimi yerde de keskin virajlar h›z›m›z› azalt›yordu. 26 inçlik tekerle¤i olanlara karfl› 28 inçlik tekerle¤e sahip olan Mark ve Donna’n›n durumu biraz daha iyiydi. Da¤ Keçileri: Scott ve Jenny gün boyunca en h›zl› giden bisikletçiler oldu. Keskin virajlar birbiri ard›nda gelmekteydi. Yolun neredeyse üçte ikisini böyle geçirdik, uzakl›k 12 km. de¤il daha uzun gibi geldi bize. Sonraki 5 kilometrelik ek mesafe görünüflte fazla de¤ildi ama 4.500 metre yükseklikte ve sürekli t›rmanarak gitmek hepimizin bitirmiflti. Mark, Yarle Shung La’ya ulaşmakta çok yoruldu Matthew enerjisi tükenmifl ve di¤erlerinin çok ilerisinde oldu¤u kayg›s›yla ve belki de yeme¤i beklemek için bisikletini kamyonetin arkas›na koymufltu. Rehberimiz Jabo, Matthew‘in bisikletini alarak Edwin ile birlikte da¤›n Grup Yarle Shung tepesine do¤ru gitmifl. Biraz ileride Donna ile karfl›lafl›yorlar, Donna enerjisini La tepesinde tüketmifl, üflütmüfl ve öksürür durumda. Mark, kendisini cesaretlendirmeye çal›fl›yor: “Buraya kadar geldin, bak, tepeye çok az kald›.” diyor. Gerçekten de son bir virajdan sonra da¤›n tepesine ulaflacak durumdalar. Gerçek bir mücadele göstererek Donna, son 150 metrelik yolun her 50 metresinde durup dinlenerek alm›fl. Dongten ise kamyonetten inmifl o da Donnay› teflvik etmeye çal›fl›yor. Dua bayraklar›n›n dibinde, köfleyi dönünce... vay can›na... Everest Tepesi ve Himalayalar›n zirveleri günefl ›fl›¤›nda par›ld›yor. Meg, Scott, Chris, Jenny ve Andi s›cak içecekler ve çikolatadan oluflan ödüllerini al›yorlard›. Donna, flimdi iyi nefes alam›yordu ve Matthew ile birlikte afla¤› Yerel halk düzensiz inmeye bafllamaya karar vermiflti. Sekiz bisikletçi Everest tepesinin ve yollarda at sırtında Himalayalar›n müthifl görüntüsünü bir süre seyrettikten sonra 30 kilometrelik seyahat ediyor. yolu (1.000 metre afla¤›da) inmeye bafllad›lar. Bir kere daha afla¤› iniflin t›rmanmaktan çok daha zor oldu¤unu anlad›lar. Yol afl›r› derecede bozuk, kumlu, tozluydu ve rüzgar gittikçe kuvvetlenmeye bafllam›flt›. Kamyonetteki Donna ve Matthew, afla¤›ya do¤ru bak›p di¤erlerinin bir afla¤› bir yukar› hareketlerini izliyorlard›. Bisikletçiler Tenis oyununda tenis topunun ç›k›p inmesine benziyorlard›. Matthew kamyonette uyuyor, bafla¤r›s› biraz geçmifl, kamyonet ise bisikletlerin önünde Tashi Dzong köyüne do¤ru iniflteydi. Son bisikletçi buraya akflam 6.30 gibi ulaflt›. Bu gün herkes için uzun bir gündü. Tibetli taraf›ndan iflletilen Guest House'a ulaflt›¤›m›zda geleneksel birer termos s›cak suyumuzu ald›k, tuvalet ise gene yerdeki dört delikten ibaretti fakat burada y›ld›z manzaras› yoktu. Otelin arkas›ndaki bahçedeki günefl panelleri gün batt›ktan sonra köye enerji sa¤l›yordu. Grup “büyük” miktarda taze yiyecek bulmay› hak etti¤ini düflünüyordu. Dokuz aç bisikletçi, lüks bir dört çekerde oturan 20 kiflinin yiyece¤i miktarda yiyebilecek gibiydi, bir restorantç› için ne güzel bir rüya! So¤ukta pedal çevirmifl, çatlam›fl ciltleri ve kurumufl dudaklar› olan bizler otelin rahatl›¤›n› yaflamak için bir gün ara vermeyi tart›flt›k. Genel e¤ilim Everest Ana kamp›na hemen ertesi günü ulaflmakt›. Donna ve Mark‘›n odas›na ç›kt›klar›nda saat 10 olmufltu ve mutfa¤›n hemen üzerindeki oda biraz ›l›nm›flt›. Ertesi gün Pazar, 20 hafllanm›fl yumurta, 12 pancake, k›zarm›fl pirinç, sütlü çaydan oluflan kahvalt›m›z 8.30 da bizi bekliyordu. Donna ertesi günü yaflgününü kutluyacakt›. Kendisine birçok yenebilir fleyler verildi ayr›ca yumuflac›k bir havlu, ve bir Tibet kolyesi de vard›. Jabo ve Dongten çok güzel bir dua eflarb› ve tesbih verdi, eflarb›n arka yüzünde Everest tepesinin resmi vard›! Donna, Meg, Chris ve Jenny so¤uktan çok etkilenmifl ve Anakampa kadar kamyonetle gitmeye karar vermifllerdi. Matthew, Anakampta kuraca¤›m›z çad›rda kalmamaya karar verdi ve Jabo oradan geçmekte olan bir 4 WD yi ayarlayarak ayn› gün içinde Anakampa gidip gelmesini sa¤lad›. Andi, Mark, Scott ve Edwin 50 kilometre uzaktaki Rongbuk manast›r›na do¤ru yola ç›kt›lar. Yolda o¤lan çocuklar› yolun üzerine bir tür engel koyup gelen geçen arabalardan para istiyorlard›. Kamyonetin buraya bizden önce ulaflmas›yla bu engeli kolayca aflt›k. Ö¤le üzeri karfl›dan esen rüzgar bizi zorlamaya bafllad›. Andi bisikletini kamyona yükledi ve floförün yan›na oturdu. Mark ise ancak 5 kilometre daha dayanabildi. Bisiklet sürmenin adeta imkans›zlaflt›¤› yerlerde kamyonetimiz her 5 - 10 kilometrede bir durarak Edwin ve Scott'u bekliyordu. Jenny ve Donna kamyonetin arka taraf›nda güneflten faydalanarak oturuyor ve çukulatal› pasta, gerçek kahve, ve chesse cake gibi Lhassa'daki restorantlarda bulundu¤u söylenen yiyeceklerden bahsediyorlard›. Dünyan›n en yüksek (4.920 m.) manast›r› olan Rongbuk manast›r›na giden yol inan›lmaz derecede tafll›yd›. Buras› ayn› zamanda Everest Anakamp›na 8 kilometre uzakl›ktayd›. Everest Tepesinin görünümü sürekli olarak önümüzde ve vadinin sonunu süslüyordu. Edwin ve Scott güzel birkaç resim çektiler. Jabonun tavsiyesine uyarak manast›rda kamp yapmaya ve dinlenme günümüzde Ana kampa gitmeye karar verdik. Görünüflte böyle aç›k ve pürüzsüz hava ile karfl›laflt›¤›m›z için çok flansl›yd›k. Buralara kadar gelip hiçbir fley göremeyen birçok kiflinin var oldu¤unu iflittik. Tibetin geniş düzlükleri... Everest ana-kampına sapma levhası devam› gelecek say›da... Pang La’dan Everest’e giden yolda 5.000 metreden yüksek geçidin görünüşü Yerel işçiler Evet, işte burası dünyanın en yüksek tepesi - Rongbuk manastırındaki kamptan görünüşü Donna ve Everest tepesi ‹LBER ORTAYLININ M‹LL‹YET GAZETES‹NDEK‹ YAZISI 21 Aral›k 2003 • Milliyet Pazar http://milliyet.com/2003/12/21/pazar/yazortay.html Hint rüyas› - 2 Hindistan Asya'n›n ve dünyan›n en büyük demokrasisi olmak zorunda. Zira bu ülkedeki hiçbir topluluk müflterek dil veya din etraf›nda hakimiyet kuracak konumda de¤il 1997 say›m› -ki alt› y›l sonra bu rakamlar› büyüterek düflünmek laz›m- Hindistan nüfusunu 940 milyon olarak veriyor. Bu rakam bir milyar› çoktan geçti; demek ki nüfusun 800 milyon kadar› Hindu dininden, 130 milyondan fazlas› Müslüman, 80 milyon kadar animist dinlerden küçük topluluklar var. 30 milyon kadar da Hintli, H›ristiyan dininden. Hindistan'›n bu az›nl›k rakam› içinde Hint Katolikleri, Vatikan'›n gözünde en hat›r› say›l›r gruplardan biri, zira Hindistan Katolikleri e¤itimli, üretken, kalk›nan bir cemaat. Hindistan'›n kast sistemi içinde kast d›fl› say›lan dokunulmazlar ve alt kast gruplar›ndan bir y›¤›n insan, sosyal statüleri iyileflti¤i ölçüde H›ristiyan ve Müslüman oluyor. Hindistan, dini hareketlili¤in çok yüksek oldu¤u bir ülke. Tabii 25 milyona ulaflan Sih mezhebi mensuplar›ndan söz etmeden olmaz. Pencap eyaletinde ço¤unlu¤u oluflturan bu mezhebin taraftarlar›, Hindistan'›n en etkin ve en güçlü grubunu oluflturur. Orduda, poliste ve idarede küçümsenmeyecek yere sahiptirler. Baz› az›nl›klar›n durumu parlak. Hintli tipi, dünyam›zda sar›kl› bir Sih ile temsil ediliyor. Oysa onlar Pencap'ta ba¤›ms›zl›k istiyorlar. Amritsar'daki alt›n mabetlerinde hükümet kuvvetleri ile girdikleri çat›flma ve ard›ndan Indira Gandhi'ye yap›lan suikast hat›rlardad›r. Ama Hindistan gerçe¤i baz› fleylerin unutulmas›n› tercih eder. Sihler yeni bir mezhep say›l›r. Et yiyorlar ve savaflç›lar. Hint Müslümanlar›n›n ise bürokrasideki pay› ancak yüzde 1. Bu düflük oran› Hindular›n d›fllamas›na ba¤layarak aç›klayamay›z; Pakistan ayr›l›nca Müslüman nüfusun e¤itimli ve öncü tabakalar› Hindistan'dan göçmüfl. Kalanlar bir türlü uygun bir konuma oturamay›nca, Müslüman nüfusun aras›nda; "Hindistan alt k›tas› parçalanmasa bizim için daha iyi olacakt›" diye s›zlananlar artm›fl. Kim bilir? Belki kanl› çat›flmalar artacakt›. Hindistan'› cahilce ikiye bölen Britanya, karfl›l›kl› göçler s›ras›nda çat›flma ve mukateleyi de önleyemedi. Bugün Hindistan ordusunda Müslüman subay istenmedi¤i aç›k. Buna karfl›l›k baz› az›nl›klar›n durumu pek parlak. ‹ran'da dahi say›s› pek azalan, burada ise birkaç yüz bine ulaflan Parsi ve Zerdufltiler var. Bombay'da yo¤unlaflan bu cemaatin içinden Zubin Mehta gibi ünlü bir orkestra flefi ç›km›flt›r. Hindistan'›n önde gelen en büyük kapitalist ailesi Tata‘lar da bu ›rktan. Mesela bizde say›lar› pek az olan Süryaniler, Hindistan'›n güneyinde hala kalabal›k. Müslüman nüfus kuzeyde yo¤un ama Kerala gibi daha az say›da olduklar› bir bölgede komünistlere karfl› siyasi denge unsuru olduklar›ndan daha seçkin ve etkin bir konumdalar. Hindistan'da dil sorunu daha karmafl›k; her fleyi içeren kal›n Hindistan Anayasas› resmi olarak 17 dili say›yor. Say›lmayan 35 tane Hint dilinin baz›lar›n› bir milyondan fazla insan konufluyor. Tabii Hindistan için bu çok küçük bir rakam. 22.000 (evet yirmi iki bin) lehçeyi ise ancak Hindoloji mütehass›slar› sayabilir. Tah›l satt›¤›m›z zamanlarda Atatürk'ün Ankara'da bin zahmetle kurdurdu¤u bu Hindoloji denen dal›n günümüzde duraklad›¤› aç›k. Derhal gelifltirmek laz›m. Hindistan tetkiklerinin olmad›¤› Türk akademik dünyas› sayg›ya lay›k de¤ildir. Hindistan'da kuzey ve güney dilleri aras›nda anlaflma sa¤lamak mümkün de¤il, bu nedenle üst s›n›flar ve okumufl tak›m› kendi özgün telaffuzlar› fakat çok düzgün ve zengin bir ‹ngilizceyle anlaflmay› tercih ediyorlar. Bu, bazen anadili ayn› olanlar›n da baflvurdu¤u bir snopluk. Sovyet Orta Asya's›na çok benzer bir durum var. Çok de¤il, çok çok renklilik ve çapraz konumlar, Hindistan halklar›n› ister istemez birlikte yaflamaya zorluyor. Hindistan, çaresi yok, Asya'n›n ve dünyan›n en büyük demokrasisi olmak zorundad›r. Zira bu ülkedeki hiçbir ço¤unluk müflterek dil veya din etraf›nda hakimiyet kuracak konumda de¤il. Co¤rafya itibar›yla Hindistan'›n hiçbir zümresi genifl ve birleflik bölgelere tam anlam›yla hakim olamaz; onun için kimse budala Balkan çetecileri gibi etnik temizlik yaparak imparatorluk kurmaya kalk›flm›yor. Mazide Babür'ün torunlar›n›n kurdu¤u imparatorlu¤un en büyük hükümdar› olan Akbar tamamen d›fl bir kültürle yani ‹ran kültürü ve Farsça ile, kozmopolit Hindistan'›n karfl›s›na ç›kmay› tercih etti ve Hint hakimiyetini kendisine sa¤layan ordular›n›n bafl›nda da Hindu racalarla Müslüman komutanlar kar›fl›k olarak yer al›yordu. Hindistan bir Gayya kuyusudur. Herkese yer var ama hükmetmeye kalkanlar erir ve kaybolur gider.