bulgaristan veliko tırnovo bölgesi

Transkript

T.C.
FİLİBE BAŞKONSOLOSLUĞU
TİCARET ATAŞELİĞİ
BULGARİSTAN VELİKO
TIRNOVO BÖLGESİ
MAYIS 2016
T.C.
İÇİNDEKİLER
SAYFA NO:
1.
GİRİŞ.................................................................................................................................................... 3
2.
VELİKO TIRNOVO HAKKINDA GENEL BİLGİLER ................................................................ 4
2.1. Bölgenin Ülke Genelindeki Yeri ve Önemi .................................................................................... 4
2.2. Coğrafi Bilgiler ve Su Kaynakları................................................................................................... 5
2.3. Nüfus .................................................................................................................................................. 7
2.4. Eğitim ................................................................................................................................................ 8
2.5.
Veliko Tırnovo’nun İlçeleri ........................................................................................................ 9
1.
Veliko Tırnovo Merkez ............................................................................................................... 9
2.
Karaca (Elena) Belediyesi ......................................................................................................... 10
3.
Yukarı Rahova (Gorna Oryahovitsa) Belediyesi .................................................................... 11
4.
Leskofça (Lyaskovets) Belediyesi ............................................................................................. 12
5.
Kadıköy (Strajitsa) Belediyesi .................................................................................................. 13
6.
Zlataritsa Belediyesi .................................................................................................................. 15
7.
Pavlikeni Belediyesi ................................................................................................................... 15
8.
Polski Trımbeş Belediyesi ......................................................................................................... 16
9.
Suhindol Belediyesi.................................................................................................................... 17
10. Ziştovi (Sviştov) Belediyesi........................................................................................................ 17
3.
SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER ............................................................................... 19
4.
BÖLGENİN EKONOMİK DURUMU ............................................................................................ 22
4.1. Tarım ve Hayvancılık ..................................................................................................................... 22
4.2. Sanayi .............................................................................................................................................. 25
4.2.1. Gıda Sanayisi ........................................................................................................................... 25
4.2.2. Kâğıt ve Karton Ürünleri ....................................................................................................... 26
4.2.3. Kereste ...................................................................................................................................... 26
4.2.4. Kimya Sanayisi ........................................................................................................................ 27
4.2.5 Kauçuk ve Plastik Sanayisi ...................................................................................................... 27
4.2.6. Makine Dışı Metal Ürünler Sanayisi ..................................................................................... 28
4.2.7. Elektrikli Cihazlar ................................................................................................................... 29
4.3 Ulaştırma .......................................................................................................................................... 29
4.4. Turizm ............................................................................................................................................. 33
FİLİBE TİCARET ATAŞELİĞİ
1
T.C.
4.5. Doğal Kaynaklar ve Madencilik.................................................................................................... 34
5.
BÖLGENİN ÖNDE GELEN YERLİ VE YABANCI YATIRIMCILARI ................................... 35
6.
BÖLGEDEKİ BAŞLICA EKONOMİK VE TİCARİ KURULUŞLAR ....................................... 46
7.
RAPORUN HAZIRLANMASINDA FAYDALANILAN KAYNAKLAR: .................................. 48
2
T.C.
1. GİRİŞ
Veliko Tırnovo raporu, Bulgaristan’a ilişkin bölge düzeyinde hazırlanan raporlarımızın devamı
niteliğindedir. T.C. Filibe Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği tarafından alandaki bire bir görüşme, inceleme
ve toplantı notlarının Bulgaristan kaynaklı veriler ile harmanlanmasıyla hazırlanmıştır. Rapor, bölgeye
ilişkin genel bir görünüm sunmasının yanı sıra, içerdiği bilgiler itibariyle Türk iş dünyasının ticari, yatırım
ve işbirliği imkânlarına dönük ihtiyaçlarını karşılamayı da hedeflemektedir.
Veliko Tırnovo raporuna, T.C. Ekonomi Bakanlığı internet portalı dış ilişkiler bölümü, Bulgaristan ülke
profili, Ataşelik/Müşavirlik raporları sayfasından ulaşılabilir.
3
T.C.
2. VELİKO TIRNOVO HAKKINDA GENEL BİLGİLER
2.1. Bölgenin Ülke Genelindeki Yeri ve Önemi
Veliko Tırnovo konum olarak Bulgaristan’ın kuzey merkezinde bulunmaktadır ve Bulgaristan Kuzey
Merkez Planlama Bölgesinin bir parçasıdır. Bölgenin yüzölçümü 4.662,6 km2’dir ve ülke genelinin
%4,2’sini oluşturmaktadır. Tuna (Dunav) nehrinden Koca Balkan’a (Stara Planina) uzanmaktadır ve
böylece kara, tren, su ve hava yoluyla taşımacılık yapılmasına imkân veren bölgelerdendir. Bölgede
Ziştovi (Sviştov) nehir limanı, Gorna Oryahovitsa hava limanı, Kuzey Bulgaristan’ın en büyük tren
istasyonu bulunmaktadır. Veliko Tırnovo’dan 9 No’lu Avrupa koridoru (Helsinki – Dedeağaç) geçmekte
olup; hali hazırda otoban geçmemektedir, ancak ileride Hemus otobanının ve Cizri Mustafapaşa’ya
(Svilengrad) bağlanacak Rusçuk – Veliko Tırnovo otobanının tamamlanması ve kullanıma açılması
beklenmektedir. Adı geçen iki otobanın Veliko Tırnovo merkezden 15 km kuzeyde kesişmesi
öngörülmektedir. Bölge Tuna üzerinden Romanya ile de sınır paylaştığı için AB fonlarından desteklenen
Bulgaristan – Romanya Bölgesel İşbirliği Programı’ndan da yararlanmaktadır.
1.
Veliko Tırnovo Haritası
Veliko Tırnovo iline 10 belediye bağlıdır. Bunlardan en büyükleri Veliko Tırnovo, Gorna Oryahovitsa ve
Ziştovi’dir (Sviştov). Bölgenin ana ekonomik faaliyetleri ve nitelikli işgücü ağırlıklı olarak bu üç
belediyede bulunmaktadır. Adıgeçenler aynı zamanda bölgenin en fazla yabancı yatırım çeken yerleridir.
İl üç üniversiteye de ev sahipliği yapmaktadır – Bulgaristan’ın 2. En büyük üniversitesi sayılan Sv. Sv. Kiril
I Metodiy Üniversitesi, Askeri Yüksek Okulu “Vasil Levski” ve Ziştovi (Sviştov) İktisat Akademisi.
4
T.C.
2.2. Coğrafi Bilgiler ve Su Kaynakları
Veliko Tırnovo kuzey merkez Bulgaristan’da bulunmaktadır ve Tuna (Dunav) nehrinden Koca Balkan’a
(Stara Planina) uzanmaktadır. Bölgenin yapısı kuzeyde Tuna nehri yanlarında düzlüktür, güneye Koca
Balkan’a doğru ise dağlık-ovalık bir şekil almaktadır. Bölgenin toprak yapısında yüksek verimliliği ile
bilinen çernezyom ağırlık göstermektedir. Dolayısıyla tarım ve özellikle tahıl yetiştiriciliği burada
gelişmiştir. Bölgenin geneline bakıldığında da tarım arazileri büyüklük olarak dikkat çekmektedir.
2.
Veliko Tırnovo Tuna nehrinden Koca Balkan Dağı’na (Stara Planina) kadar uzanmaktadır. Verimli toprakları ile bilinen
Tuna Düzlüğü’nün bir parçasıdır.
Veliko Tırnovo’nun kuzey bölümünün coğrafi yapısı düzlük olduğu için tarım arazilerinin büyük kısmı
burada yer almaktadır. Hatta bazı ilçelerin topraklarının %80’inden fazlası tarım arazisi statüsündedir – örn.
Polski Trımbeş (%84,6), Ziştovi (%82,6), Pavlikeni (%81,0).
Bölgenin güney kısmı Koca Balkan dağına yakınlığından dolayı dağlık yapıya sahiptir ve dolayısıyla burada
bulunan ilçelerin önemli kısımları orman arazileriyle kaplıdır – örn. Elena (%57,0) ve Zlataritsa (%45,8).
Bölge genel olarak su kaynaklarınca zengindir. Yerleşim yerlerinin çoğuna su erişimi sağlanmıştır. Temel
su kaynağı Yovkovtsi barajıdır. Diğer yandan ilin kuzey kısmında su kaynakları açısından yetersizlik
yaşanabilmektedir (örn. Polski Trımbeş ilçesi). Su dağıtım ağının genişletilmesine ihtiyaç duyulmaktadır.
5
T.C.
3.
Veliko Tırnovo’nun temel su kaynağı Yovkovtsi barajıdır.
Diğer yandan Gorna Oryahovitsa ilçesi ise ülkede az sayıda yedek su kaynağı bulunan ilçelerdendir.
Dolayısıyla burada tüm yıl boyunca yeterince su bulunmaktadır.
Bölgede mineral su kaynakları da bulunmaktadır – Ovça Mogila, Voneşta Voda, Obedinenie, Pavlikeni,
Ziştovi. Ovça Mogila’daki mineral suyun hipertermal, orta ölçüde mineral içerikli, sülfat ve klorüre zengin
ve deniz suyuna yakın karakteristikte olduğu söylenmektedir. Mineral su; artroz, rumatoid artrit, Bechterew
hastalığı gibi kas-iskelet sisteminde görülen hastalıkların veya travmaların, periferik sinir sisteminde
rastlanılan disk hernisi, disk hastalığı, nöropati, radikülit gibi rahatsızlıkların tedavisi için kullanılmaktadır.
Ovça Mogila’da sanatoryum da bulunmaktadır. Pavlikeni’deki mineral su da Ovça Mogila’daki suya benzer
nitelikler taşımaktadır.
Voneşta Voda’daki mineral suyun ise İsviçre ve Fransa’daki Alp Dağları’nda bulunan balneoloji
merkezlerindeki su ile benzer karakteristikler taşıdığı iddia edilmektedir. Buradaki su da cilt hastalıkları,
şeker hastalığı, yüksek tansiyon gibi rahatsızlıklarda kullanılmaktadır.
4.
Balneoloji turizminin geliştirilmesine imkan veren mineral su kaynakları da bulunmaktadır.
Bölgenin tamamından (4.661,6 bin dekar):
 3.088,8 bin dekarı tarım arazisi;
 1.172,3 bin dekarı orman arazisi;
 221,6 bin dekarı şehir arazisi;
 94,0 bin dekarı su kaynağı;
 51,3 bin dekar maden/ kaynak yatakları;
 33,6 bin dekarlık bölümü de yol altyapısı statüsündedir.
6
T.C.
2.3. Nüfus
Bölgeye ilişkin en son verilere göre burada toplam 247.782 kişi yaşamaktadır. Resmi istatistiklere göre de
bunların yaklaşık %7’si Türk/ Soydaştır, yaklaşık %2’si de Romandır. Veliko Tırnovo’da Türk Mahallesi
ve cami bulunmaktadır. İlin Müslüman nüfusunun %6 civarlarında olduğu belirtilmektedir.
İl ve önde gelen ilçeler bazında nüfus değişimi:
Veliko
Veliko
Gorna
Ziştovi
Pavlikeni
Lyaskovets
Tırnovo İl
Tırnovo İlçe Oryahovitsa
256.279
88.417
46.111
42.178
23.514
13.275
YIL
2011
2012
253.580
88.286
45.523
41.377
23.148
13.068
2013
251.126
88.278
44.946
40.602
22.810
12.890
2014
247.782
87.771
44.334
39.574
22.464
12.664
2015
245.006
87.259
43.679
38.701
22.099
12.636
-4,4
-1,3
-5,3
-8,2
-6,0
-4,8
2011-2015 (%)
Kaynak: Bulgaristan İstatistik Enstitüsü
Ülkenin genelinde olduğu gibi burada da yaşlı nüfusun il genelinde her geçen gün arttığı ve gerek göç
gerekse doğum oranının düşük olması sebebiyle nüfusun azaldığı gözlemlenmektedir. Resmi istatistikler
üzerinden hesaplama yapılırsa Veliko Tırnovо nüfusunun son 10 yılda %13,6; son 5 yılda %4,4 azaldığı
gözükmektedir.
Veliko Tırnovo İl
258000
256000
254000
252000
250000
248000
246000
244000
242000
240000
238000
256279
253580
251126
247782
245006
2011
2012
2013
2014
2015
Veliko Tırnovo İl
Kaynak: Bulgaristan İstatistik Enstitüsü
Yerel kaynaklara göre, resmi istatistikler bunu yansıtmasa da, Veliko Tırnovo merkez Bulgaristan’da göç
çeken nadir ilçelerdendir, zira burada aralarında Bulgaristan’ın ikinci en büyük üniversitesi de olan 3
üniversite yer almaktadır.
7
T.C.
2.4. Eğitim
Veliko Tırnovo ilinde 3 üniversite bulunmaktadır:



Bulgaristan’ın ikinci (2.) en büyük üniversitesi olan “Sv. Sv. Kiril i Metodiy” Veliko Tırnovo
Üniversitesi – VTÜ’de insan bilimleri ve iktisadi bilimlerde eğitim verilmektedir; adı geçen bilimler
7 fakülteye ayrılmıştır: felsefe, tarih ve hukuk, sanat, pedagoji, ilahiyat, iktisat ve filoloji; VTÜ’deki
öğrenci sayısı 10 bin’in üzerindedir. (http://www.uni-vt.bg/2/)
Bulgaristan’ın en büyük ve en eski Askeri Yüksek Okulu “Vasil Levski” (http://www.nvu.bg/)
Ziştovi İktisat Akademisi – Dimitır A. Tsenov
Mesleki Okullar:

















“Angel Popov” İnşaat, Mimarlık ve Jeodezi Meslek Lisesi (Veliko Tırnovo)
İktisat Lisesi (Veliko Tırnovo)
Moda Tasarımı Meslek Lisesi (Veliko Tırnovo)
Turizm Meslek Lisesi (Veliko Tırnovo)
“Kolyo Fiçeto“ Bina İnşaatı Lisesi (Veliko Tırnovo)
Yönetim Özel Meslek Okulu (Veliko Tırnovo)
Makine İmalatı Meslek Lisesi (Debelets)
“Vasil Levski” Meslek Teknik Lise (Gorna Oryahovitsa)
Elektrik ve Elektronik Meslek Lisesi (Gorna Oryahovitsa)
Gıda Teknolojileri Meslek Lisesi (Gorna Oryahovitsa)
Hafif Sanayi ve Ekonomi Meslek Lisesi (Gorna Oryahovitsa)
Demir Yolları Taşımacılığı Meslek Lisesi (Gorna Oryahovitsa)
Devlet Ticaret Lisesi (Sviştov)
Meslek Lisesi (Sviştov)
Hafif Sanayi ve İnşaat Meslek Lisesi (Sviştov)
Elektronik Meslek Lisesi (Veliko Tırnovo)
İktisat ve Muhasebe Meslek Koleji (Veliko Tırnovo)
5.
Sırasıyla “Sv. Sv. Kiril i Metodiy” Veliko Tırnovo Üniversitesi, Askeri Yüksek Okulu “Vasil Levski” ve Ziştovi İktisat
Akademisi
8
T.C.
2.5. Veliko Tırnovo’nun İlçeleri
Veliko Tırnovo 10 belediye (Veliko Tırnovo Merkez, Karaca (Elena), Yukarı Rahova (Gorna Oryahovitsa),
Leskofça (Lyaskovets), Kadıköy (Strajitsa), Zlataritsa, Pavlikeni, Polski Trımbeş, Suhindol, Ziştovi
(Sviştov)) ve 336 yerleşim yerine ayrılmıştır. Veliko Tırnovo’nun 6 ilçesi, işsizlik oranları ülke
ortalamasının üzerinde olduğu için 2020 yılına kadar, kurumlar vergisi ödemeyecek ilçeler arasına
dâhil edilmişlerdir.
İşsizlik %
Elena
Zlataritsa
Pavlikeni
Polski Trımbeş
Strajitsa
Suhindol
21,42
38,10
12,88
26,54
29,90
18,98
Kaynak: Bulgaristan Maliye Bakanlığı
1. Veliko Tırnovo Merkez
Veliko Tırnovo merkez ilçenin yüzölçümü 885 km2’dir, nüfusu ise 88.417 kişiden oluşmaktadır. Yerel
kaynaklara göre, her nekadar resmi istatistikler bunu yansıtamasa da, Veliko Tırnovo merkez Bulgaristan’da
göç çeken nadir ilçelerdendir, zira burada, aralarında Bulgaristan’ın ikinci en büyük üniversitesi de olan ve
10 bin öğrenciye eğitim veren, 2 üniversite yer almaktadır. İşsizlik oranı %4 civarındadır.
Veliko Tırnovo Bulgaristan’ın önde gelen turistik merkezleri arasındadır. Şehir, 1185-1393 yılları arasında,
Osmanlı hâkimiyeti öncesi, İkinci Bulgaristan Çarlığı’na başkentlik yapmıştır. O döneme ait önemli
sayıda anıt restore edilmiştir. Şehrin en eski bölgesi Tsarevets Kalesi’dir. Tsarevets, Veliko Tırnovo’nun
aynı adlı Ortaçağ kalesinin bulunduğu en yüksek, büyük ve merkezi tepesinin ismidir. Aynı zamanda
Tsarevets; o dönemki Bulgar Çarlığı bünyesinde kraliyet ve patrik sarayları ile Orta Çağların
aristokratlarının, yani büyük toprak sahiplerinin malikâne, konutlarının ve de kent soylu, burjuva sınıfının
evlerinin olduğu, etrafı çok kalın ve yüksek surlarla çevrili olan bir kale-şatodur. Avrupa’nın da bilhassa
savunma duvarları itibariyle günümüze kalan en iyi korunmuş Orta-Çağ kalelerinden birisidir. Tsarevets
hâlihazırda Bulgaristan’ın en fazla turist çeken mekânıdır. Veliko Tırnovo’nun, resmi olmayan
açıklamalara göre, yılda 1 milyona yakın ziyaretç/ turist çektiği ifade edilmektedir.
6.
Tsarevets Kalesi gündüz ve gece
İlde ağır sanayi bulunmamaktadır. Bunun doğal bir sonucu olarak şehrin havası-doğası oldukça temizdir.
Son yıllarda Veliko Tırnovo’nun hafif sanayisinde – gıda sanayisi, tekstil, polimer, elektronik vb. - faaliyet
9
T.C.
gösteren firmalar hızlı bir gelişim sergilerken artan eleman ihtiyaçları ile bölgeye olan göçün de temel
kaynaklarından biri durumuna gelmişlerdir. Bölgenin en büyük 20 firmasının cirosu 2014 yılı için 1
milyar Bulgar Levası’nı (0,5 milyar EUR) aşmaktadır. Bunların arasında en fazla şekerli mamul, gıda
ve paket ambalaj üreticileri yer almaktadır. Gıda sektörü Veliko Tırnovo merkez ilçenin ekonomisinde, il
bazında da olduğu gibi, önemli paya sahiptir. Burada “Prestij - 96” – Bulgaristan’ın en büyük gofret ve
bisküvi üreticisi; “Deni” – Bulgaristan’ın en büyük dondurma fabrikalarından biri, “Karmela” – tatlı
mamuller üreticisi, helal sertifikasına sahip, körfez ülkelerine ihracatı var; gibi büyük isimler faaliyet
göstermektedir. Tatlı ve şeker üreticilerinin yanı sıra birkaç et üreticisi/ kombinası da bulunmaktadır (Elit
Mes Minev Rodopa V.T. OOD, Geran OOD vb.). Burada büyük bira (Bolyarka ve Britos şirketleri) ve
meşrubat üreticileri de faaliyet göstermektedir.
7.
İlçenin en önde gelen sektörleri arasında gıda ve içecek sektörleri yer almaktadır.
Ayrıca burada ülkenin en büyük kağıt ve naylon ambalaj üreticileri – Ekstrapak ve Megaport şirketleri
– yer almaktadır. Yerli halk Veliko Tırnovo’yu gofretlerin ve naylon poşetlerin şehri olarak
tanımlamaktadır.
Tekstilde de birkaç büyük işletme bulunmaktadır (Creazioni Donna, Brilliant Tırnovgrad AD vb. şirketler).
2. Karaca (Elena) Belediyesi
Karaca (Elena) belediyesinin yüzölçümü 671 km2‘dir ve nüfusu 8.878 kişiden oluşmaktadır. İlçe nüfusunun
yaklaşık %14’ünün Türk/ Soydaş, %6’sının da Roman olduğu belirtilmektedir. İlçedeki işsizlik oranı
%21,4’dir. Karaca işsizlik oranları ülke ortalamasının üzerinde olduğu için 2020 yılına kadar, kurumlar
vergisi ödemeyecek ilçeler arasına dâhil edilmiştir.
Veliko Tırnovo bölgesi kapsamında; Elena ilçesi, hayvancılığının tarımından daha gelişmiş olduğu ilçe
olarak bilinmektedir. İlçenin yapısı engebeli olduğu için işlenebilir toprakları azdır ve düşük kategoride
değerlendirilmektedir. Tahıl yetiştiriciliğinin burası için fazlaca bir potansiyel sunmadığı düşünülmektedir.
Ruse Land OOD adlı özel şirketin yaptığı araştırmalara göre 2015 yılı için tarım arazi fiyatları 200-220
EUR/dekar, dekar başına kira fiyatının ise 15 EUR civarlarındadır.
Dolayısıyla küçük ilçenin ekonomisinde et ve süt üreticileri öne çıkmaktadır. Bu sektörde faaliyet
gösteren firmalar arasında Elenskite Maystori EOOD, BCC Handel OOD gibi isimler yer almaktadır.
İlçedeki büyük işletmelerden bir tanesi de tarım römorkları üreten Remel AD firmasıdır.
10
T.C.
8.
Elena kasabasından görüntüler
Elena ilçesi Veliko Tırnovo’nun güneyinde Koca Balkan’a yakın konumdadır ve coğrafi yapısı daha dağlık
olarak nitelendirilmektedir. Bu coğrafi özellikle birlikte zengin orman varlığı sayesinde kereste sektörünün
gelişmiş olduğunu ifade etmek yanlış olmayacaktır. Bölge aynı zamanda dağ turizminin geliştirilmesine de
uygundur. Yakınlarda bulunan ve yaklaşık 30 yıl önce inşa edilen Yovkovtsi barajı da balık ve su sporları
turizminin gelişmesi için elverişlidir. Elena aynı zamanda turistik kasaba da sayılmaktadır. Buradaki
evlerin mimarisi Safranbolu evlerini anımsatmaktadır.
3. Yukarı Rahova (Gorna Oryahovitsa) Belediyesi
Gorna Oryahovitsa belediyesinin yüz ölçümü 318 km2’dir ve nüfusu 43.679 kişiden oluşmaktadır. Gorna
Oryahovitsa Veliko Tırnovo’dan sadece 10 km uzaklıktadır. İlçe Veliko Tırnovo bölgesi için büyük önem
taşımaktadır. Bölgede uluslararası havalimanı satatüsüne haiz Gorna Oryahovitsa Havalimanı
bulunmaktadır. Uzmanlara göre burada sis nadir oluşmaktadır. Havalimanının yakınından (4-5 km) tren
yolu da geçmektedir. Havalimanı hakkında daha detaylı bilgiler raporumuzun ulaştırma kısmında yer
almaktadır. Gorna Oryahovitsa’da Kuzey Bulgaristan’ın en büyük tren garı bulunmaktadır.
9.
Gorna Oryahovitsa Havalimanı
Gorna Oryahovitsa Tren Garı
İlçe ekonomisinde yer alan sektörlerden öne çıkanlar: elektrik, su ve gaz üretimi ve dağıtımı, gıda
sanayisi, makine imalatı, inşaat, lojistik, tarım ve ormancılık sektörleridir.
Yukarı Rahova’da toprak kalitesinin ve dolayısıyla tarımın iyi konumda olduğu belirtilmektedir. Tahıl
yetiştiriciliği yaygındır. Ekim için en fazla tercih edilen yerlerin Yukarı Rahova (Gorna Oryahovitsa) ve
Polikraişte’nin olduğu, bu sektöre yatırımdan en çok yerel operatörlerin ve tarım fonlarının ilgilendiği ifade
edilmektedir. Ruse Land OOD adlı özel şirketin web-sitesinde 2015 yılı için tarım arazi fiyatlarının 420FİLİBE TİCARET ATAŞELİĞİ
11
T.C.
500 EUR/dekar, dekar başına kira fiyatının ise 20 EUR olduğu belirtilmektedir. Ancak çoğu zaman
arazilerin ortalama fiyatın çok altında fiyata satın alınabildiği de öne sürülmektedir.
Gorna Oryahovitsa önemli enerji merkezidir, zira Bulgaristan Ulusal Elektrik Şirketi’nin (NEK EAD) 5
bölgeye (Veliko Tırnovo, Gabrovo, Razgrad, Silistre ve Rusçuk) hizmet veren elektrik dağıtım şubesi
burada yer almaktadır. Belediye aynı zamanda Yovkovtsi barajına bağlı Yovkovsti Su Şirketi’nin (VİK
Yovkovtsi OOD) %20 hisselerine sahiptir.
Gıda sanayisi, tüm bölgede olduğu gibi, burada da güçlüdür. Merkezi Gorna Oryahovitsa’da bulunan
Zaharni Zavodi (Şeker Fabrikaları) şirketi Bulgaristan’ın en büyük şeker, şeker mamulleri ve etilalkol
üreticisidir. Bulgaristan’ın meşhur Borovetz markalı göfret üreticilerinden Den i Noşt (Gündüz ve Gece)
firması burada faaliyet göstermektedir.
10. Zaharni Zavodi (Şeker Fabrikaları) ürünleri
Borovetz markalı gofret ürünleri
Makine imalatı da iyi bir yere sahiptir. Bu sektörde önde gelen firmalardan biri kran, vinç, depo
ekipmanları, taşıma platformları üreticisi Skladova Tehnika firmasıdır. Diğer önde gelen firmalardan biri
soba ve kazan üreticisi Victoria 05 firmasıdır.
Tekstil çok öne çıkmasa da burada erkek giyim, üreticisi olan, Bulgaristan’ın liderleri arasında adlandırılan
ve ünlü dünya markalarına fason çalışan Apolon 95 firmasının faaliyet gösterdiğini belirtmek de faydalı
olacaktır.
4. Leskofça (Lyaskovets) Belediyesi
Leskofça (Lyaskovets) belediyesinin yüz ölçümü 177 km2’dir ve nüfusu 12.636 kişiden oluşmaktadır.
Küçük ilçe Gorna Oryahovitsa’dan 3 km, Veliko Tırnovo merkezden ise 12 km uzaklıktadır. Küçük
olmasına rağmen ilçe; Veliko Tırnovo’da bazı önde gelen büyük işletmelere ev sahipliği yapmaktadır.
Örneğin savunma sanayisinde faaliyet gösteren ve 120’si mühendis olmak üzere yaklaşık 2800 kişiye
iş imkânı sunan Arcus AD firması burada bulunmaktadır. Şirket mühimmat, füze, silah üreticisidir.
11. Mühimmat, füze, silah üreticisi olan Arcus AD
12
T.C.
Lyaskovets’in tarım arazileri 122.253 dekara tekabül etmektedir. Burasının toprak ve iklim şartları hububat
yetiştiriciliği için çok uygundur, dolayısıyla burada en fazla buğday, arpa ve ay çiçeği yetiştirilmektedir.
Bunların yanı sıra mısır ve kolza da yaygındır. Tarımda çalışan firmalar arasında Kehlibar OOD firması
Bulgaristan’ın büyük tohum tüccarları arasında gösterilmektedir. Tahıl ticaretinin yanı sıra, şirket rafine
Ayçiçek yağı ve küspe de üretmektedir.
Belediye sınırları içerisinde 150 dekar üzüm bağları bulunmaktadır. Üzüm yetiştiriciliği ve şarap üretiminde
büyük potansiyel olduğu öne sürülmektedir. Şarap ve rakı üretiminde faaliyet gösteren Vinprom Lyaskovets
OOD burada bulunmaktadır. Sebze yetiştiriciliği de burası için gelenekseldir (en fazla domates, biber ve
patates yetiştirilmektedir). Meyvecilikte şeftali, kiraz ve üzüm yaygındır. Hayvancılık da tarımda olduğu
gibi tamamen özelleştirilmiştir. Burada keçi, koyun, sığır ve domuz yetiştirilmektedir. Bulgaristan’ın 3. en
büyük domuz eti üreticisi Niki Mes 2013 EOOD firması burası merkezlidir. Arıcılık da yaygındır.
12. Üzüm yetiştiriciliği ve şarap üretiminde büyük potansiyel olduğu öne sürülmektedir. Şarap ve rakı üretiminde faaliyet
gösteren Vinprom Lyaskovets OOD burada bulunmaktadır.
Doğal olarak gıda sanayisi de iyi konumdadır. Örneğin Bulgaristan’da ün kazanmayı başarmış Mc Donald’s
tarzı fast food zinciri GO Grill (GO Gorna Oryahovitsa’dan gelmektedir) de ilçede kayıtlıdır. Bu sektörde
diğer önde gelen isimler gofret üreticisi Total Vini, konserve ve komposto fabrikaları Domat AD ve Style
90 OOD gibi işletmelerdir.
Veliko Tırnovo ilinin büyük firmalarından Prity 95 OOD (343 çalışan) burada kazan, şömine, soba
üretmektedir. Tekstilde ise banyo halıları üreten Evrotex 21 firması (44 çalışan) faaliyet göstermektedir.
5. Kadıköy (Strajitsa) Belediyesi
1883 yılına kadar Kadıköy ismini taşıyan ilçenin yüz ölçümü 512 km2’dir, nüfusu ise 12.174 kişiden
oluşmaktadır. İlçedeki işsizlik %29,90 oranındadır. Kadıköy işsizlik oranları ülke ortalamasının üzerinde
olduğu için 2020 yılına kadar, kurumlar vergisi ödemeyecek ilçeler arasına dâhil edilmiştir.
Küçük ilçenin topraklarının %61’i tarım arazisi statüsündedir, ancak bunların %20’si işlenmemektedir. Yine
de tarım, ilçe ekonomisinde önemli yere sahiptir (sanayiden sonra gelmektedir). Burada en fazla buğday,
ay çiçeği ve mısır yetiştirilmektedir. Sebzecilikte ise en fazla biber ekilmektedir. Kabak, fasulye, karpuz,
şeker pancarı vb. ürünler de bulunmaktadır. Meyvecilikte rastlanılan mahsuller ise en fazla ceviz, şarap
üzümü, erik, fındık, elma ve kirazdır. Ancak bunların büyük kısmı küçük hane çiftliklerinde yetişmektedir
ve insanların kendi ihtiyaçlarını karşılayacak kadardır. Tüm bunlar göz öznünde bulundurulduğunda
Kadıköy’de tarımın geliştirilmesi için potansiyel olduğu değerlendirilmektedir, zira toprak kalitesi
yüksektir ve tarım arazisi fiyatları nispeten düşüktür: Ruse Land OOD adlı özel şirketin araştırmalarına
13
T.C.
göre 2015 yılı için tarım arazi fiyatları 370-450 EUR/dekar, dekar başına kira fiyatı ise 20 EUR’dur.
Ayrıca diğer ilçelere bakarak burada rekabetin daha düşük olduğu da belirtilmektedir.
Hayvancılık geçmişe bakarak gerilemiştir. Burada en fazla kanatlı ve koyun yetiştirilmektedir. Büyük
tavuk eti ve yumurta üreticisi Pimens OOD (154 çalışan) ilçede faaliyet göstermektedir. Arıcılığın
geliştirilmesi için potansiyel mevcuttur.
13. Tavuk eti ve yumurta üreticisi olan Pimens OOD
İlçede orman arazilerinin oranı %27’dir. Dolayısıyla kerestecilik de orta seviyede gelişmiştir. Bölgede
bulunan 30’dan fazla mikro baraj ve benzerinde 600 tonun üzerinde balık yetiştirilmektedir. Bu durum
balık çiftliklerinin ve balık işleme tesislerinin kurulmasına ve işletilmesine imkân vermektedir.
Belediye’nin web-sitesinde ilçenin ekonomisine dair yer alan bilgilerde Kadıköy’ün (Strajitsa) il
ekonomisinin sadece %4 oranını oluşturduğu ifade edilmektedir
Veliko Tırnovo’nun küçük ilçelerinden sayılan Kadıköy’un sanayisinde birkaç önemli işletme faaliyet
göstermektedir. Bunlardan biri Çek menşeli Korado Bulgaria AD (135 çalışan) şirketidir. İşletme çelikten
ısıtma, soğutma panelleri, havalandırma sistemleri üretmektedir. Bir diğer önemli işletme de kağıt ve
kartondan paketleme/ ambalaj ürünleri üreten Alman menşeli Velpa 91 AD şirketidir (220 çalışan).
İlçede büyük işletmenin (250’nin üzerinde çalışanı olan) bulunmadığı da belirtilmektedir.
14. Korado Bulgaria AD fabrikası ve ürünleri
Velpa 91 AD fabrikası ve ürünleri
14
T.C.
6. Zlataritsa Belediyesi
Zlataritsa belediyesinin yüz ölçümü 233 km2’dir ve nüfusu 3.841 kişiden oluşmaktadır. Zlataritsa Veliko
Tırnovo’nun en küçük ilçelerinden biridir. Nüfusu az olduğu gibi, işsizlik oranı da bir hayli yüksektir
(%38,10). Zlataritsa işsizlik oranları ülke ortalamasının üzerinde olduğu için 2020 yılına kadar,
kurumlar vergisi ödemeyecek ilçeler arasına dâhil edilmiştir. İlçe Koca Balkan’a yakın olduğundan, ilçe
topraklarının önemli kısmı orman arazisidir (%46). Bu durum kereste sektörünün burada orta
seviyelerde gelişmiş olmasını sağlamıştır. Zengin orman varlığı şifalı bitki yetiştiriciliğini de teşvik
etmektedir. İlçede sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalar Stolekom AD (metal döküm), Fondrima &
Co (alüminyum ve alışımlarından döküm) işletmeleridir.
7. Pavlikeni Belediyesi
Pavlikeni belediyesinin yüz ölçümü 623 km2’dir ve nüfusu 22.099 kişiden oluşmaktadır. İlçe topraklarının
büyük kısmı verimli tarım arazisidir. Doğal olarak tarım sektörü ilçe ekonomisinde başat konumdadır.
Gelenkesel olarak burada hububat (buğday, mısır, arpa, soya vb.) ve ayçiçek yetiştiriciliği yaygındır.
Soya İnceleme İstasyonu/ Kurumu da ilçede faaliyet göstermektedir (http://soystation.eu/). Son 20 yılda gül
yetiştiriciliği de ivme kazanmıştır. Şehir ve yol etrafı çevre tasarımı için ağaç ve bitki (park bahçe peyzajı
için) yetiştiriciliğinde de potansiyel olduğu değerlendirilmektedir. Uzun ömürlü bitkilerin %77’si üzümdür
ve dolayısıyla şarapçılık burada da önemli üretim koludur. Tarım arazilerinin fiyatları bölgenin en
yüksekleri arasındadır: 2015 yılı için tarım arazi fiyatları 420-520 EUR/dekar, dekar başına kira fiyatı ise
25 EUR’dur. İlçenin büyük kısmı, Vişovgrad yeri hariç, tarımda yatırım için caziptir.
Hayvancılık geçmişe bakarak gerilemiştir, ancak yine sektörde birkaç büyük firma faaliyet göstermektedir:
yumurta ve kanatlı hayvanlar için yem üreticisi Hipro Bulgaria OOD (Hollanda menşeli, 52 çalışanlı),
karışık yem üreticisi Furaj Rositsa EAD (ayda 8000 ton üretim kapasitesine sahip, 79 çalışanı var).
İlçenin ekonomisi için önem taşıyan işletmeler ve sektörleri şu şekilde sıralanabilir:

Balkancar-Zarya AD - Bulgaristan’ın tek çelik jant ve teker üreticisi, büyük araba üreticilerine
jant tedariği yapıyor, üretiminin %90’ı civarında Avrupa’ya pazarlanmaktadır, 172 çalışanı
bulunmaktadır.
15. Balkancar-Zarya AD firmasının ürettiği ürünler
15
T.C.

Metarem EAD – tarım aletleri üreticisi, 67 çalışanı bulunmaktadır.
16. Metarem AD firmasının ürettiği ürünler



Unipak AD - esnek flekso baskılı ambalaj, karton ve oluklu mukavva ambalajı üretcisi, 247
çalışanı bulunmaktadır.
Elit AD – spor kıyafetleri üreticisi, 165 çalışanı var, üretiminin büyük kısmı Avrupa’ya ihraç
edilmektedir.
Minstroy Metalik AD – Byala Çerkva şubesi – standart dışı ekipmanlar üretimi.
Pavlikeni aynı zamanda mineral su kaynaklarına da ev sahipliği yapmaktadır. Burada bulunan mineral
suyun hipertermal, orta ölçüde mineral içerikli, sülfat ve klorürce zengin ve deniz suyuna yakın
karakteristikte olduğu söylenmektedir. Mineral su; artroz, rumatoid artrit, Bechterew hastalığı gibi kasiskelet sisteminde görülen hastalıkların veya travmaların, periferik sinir sisteminde rastlanılan disk hernisi,
disk hastalığı, nöropati, radikülit gibi rahatsızlıkların tedavisi için kullanılmaktadır.
8. Polski Trımbeş Belediyesi
Polski Trımbeş belediyesinin yüz ölçümü 464 km2’dir ve nüfusu 13.295 kişiden oluşmaktadır. İlçedeki
işsizlik oranı %26,5’tir. Polski Trımbeş işsizlik oranları ülke ortalamasının üzerinde olduğu için 2020
yılına kadar, kurumlar vergisi ödemeyecek ilçeler arasına dâhil edilmiştir.
Belediyenin web-sitesinde yer alan bilgilere göre ilçenin tarım arzileri 306.203 dekardır (Bulgaristan Tarım
Bakanlığı verilerine göre ise kullanılan tarım arazileri büyüklüğü 244.038 dekardır) ve burada tahıl, sebze
ve üzüm yetiştirilmektedir. Toprak kalitesinin yüksek olduğu için tarım arazilerinin fiyatları da yüksektir:
2015 yılı için tarım arazi fiyatları 450-600 EUR/dekar, dekar kira fiyatı ise 27 EUR’dur. Veliko
Tırnovo’nun çoğu ilçelerinde olduğu gibi hayvancılık burada geçmişe bakarak gerilemiştir.
Sanayide ise; gıda sanayisi, tarım işleme makinaları, mobilya üretimi sektörlerinin önde geldiği
belirtilmektedir. Belediye sınırları içerisinde tedavi için kullanılan hipotermal mineral su kaynakları da
yer almaktadır.
16
T.C.
9. Suhindol Belediyesi
Suhidol belediyesi Kuzey Bulgaristan’ın merkezinde, Veliko Tırnovo ilinin batısında bulunmaktadır. İlçe
Veliko Tırnovo merkezden 52 km, Romanya sınırından 117 km, Sofya-Varna yolundan ise 30 km
uzaklıktadır. İlçenin yüz ölçümü 158 km2’dir ve nüfusu 2.444 kişiden oluşmaktadır. Suhindol Veliko
Tırnovo’nun nüfus bakımından en küçük ilçesidir.
İlçe 60.200 dekarlık işlenebilir torpaklara sahiptir (Bulgaristan Tarım Bakanlığı verilerine göre kullanılan
tarım arazileri büyüklüğü 44.431 dekardır). Burasının coğrafi özellikleri sebze, hububat ve üzüm
yetiştirciliği için uygundur. 2015 yılı için tarım arazi fiyatları 300-350 EUR/dekar, dekar kira fiyatı
ise 20 EUR’dur. Üzüme dayalı şarapçılığın geliştirilmesi için potansiyel mevcuttur. Halihazırda sektörde
büyük üretici de faaliyet göstermektedir Lovico Lozari EAD – 98 çalışanı bulunmaktadır, yılda 5 milyon
litre şarap üretmektedir; Bunun yarısı da, yılda 4 milyon şişenin üzerinde, 40’tan fazla ülkeye ihraç
edilmektedir.
17. Şarap sektöründe faaliyet gösteren Lovico Lozari EAD
Hayvancılık genel olarak özel sektörde ve küçük işletmelerce yürütülmektedir. Bu durum da şimdilik
sektöre yüksek teknolojili mekanizasyon ve otomasyonun dahil edilmesi için imkan tanımamaktadır.
10. Ziştovi (Sviştov) Belediyesi
Ziştovi Belediyesinin yüzölçümü 626 km2’dir ve nüfusu 38.701 kişiden oluşmaktadır. İlçe Veliko
Tırnovo’nun büyük ilçelerindendir ve önemli bir tarım ve sanayi merkezi de sayılmaktadır.
Ziştovi 608.129 dekar işlenebilir toprağa sahiptir ve bu göstergede il birincisidir. Tarımı güçlü bir ilçedir.
Burada en fazla buğday ve ayçiçeği yetiştirilmektedir.
Ziştovi’nin sanayisinde öne çıkan sektörler gıda ve kimya endüstrisidir. Gıda sanayisinde öne çıkan
işletmeler bebek mamaları; buğdaya dayalı gıda mamulleri üretimi yapan Slınço AD; et ve et ürünleri
üreticisi (tavuk, dana, kuzu, domuz) olan Ziştovi Et Kombinası (Mesokombinat – Sviştov) - şirketin
websitesinde yer alan bilgilere göre kombina Bulgaristan’ın ve AB’nin önde gelen kuzu eti üreticileri
arasındadır ve Yunanistan, İtalya, Almanya, Fransa, İngiltere ve Belçika’ya ihracat yapmaktadır.
17
T.C.
18. Bölgenin en büyük gıda üreticilerinden Slınço AD burada faaliyet göstermektedir; Ziştovi Et Kombinası AB’nin önde
gelen kuzu eti üreticilerindendir.
Kimya sanayisinde faaliyet gösteren önemli şirketler ise Sviloza şirketler grubundan sentetik viskoz lif/
elyaf üreticisi Sviloza ZIK AD (1135 çalışnı bulunuyor) ve viskoz kumaş üreticisi Sviloza YRN AD (365
çalışanı var) şirketleridir. Diğer önemli bir işletme de Bulgaristan’ın tek ağartılmış kraft kâğıt hamuru
ve ürünleri üreticisi ve Bulgaristan’ın selüloz-kâğıt sektörünün lideri olan Sviloza AD şirketidir.
Ziştovi Bulgaristan’ın önde gelen iktisadi yüksekokullarından Sviştov İktisat Akademisi’ne de ev sahipliği
yapmaktadır. İktisat Akademisi; Tarım Ekonomisi, Çevre Yönetimi, Sigortacılık ve Sosyal Faaliyetler,
Turizm Ekonomisi, Ticaret Ekonomisi, Makro İktisat, Pazarlama, Uluslararası Ekonomik İlişkiler,
Uygulamalı Makro İktisat, Kamu İdaresi, İstatistik ve Ekonometri, Muhasebe vb. bölümlerde yüksek eğitim
verilmektedir.
Ziştovi aynı zamanda Tuna nehri boyunda bulunan Ziştovi (Sviştov) nehir limanını da sınırları içerisinde
bulundurmaktadır. Liman hakkında daha detaylı bilgiler raporumuzun ulaştırma kısmında yer almaktadır.
18
T.C.
3. SOSYAL VE EKONOMİK GÖSTERGELER
Yıl
Gösterge
1
Bölge GSYH (milyon EUR)
2
Bölge Kişi Başına GSYH
(EUR)
2009
2010
2011
2012
2013
2014
874
910
930
955
1.000
-
3.163
3.330
3.609
3.750
3.962
-
3
31.12. Tarihi İtibariyle
Nüfus - Toplam (Sayı)
275 395
271 400
256 279
253 580
251 126
247 782
4
31.12. Tarihine Kadar
Nüfus - Erkek (Sayı)
131 877
130 080
123 763
122 463
121 315
119 752
5
31.12. Tarihine Kadar
Nüfus - Kadın (Sayı)
143 518
141 320
132 516
131 117
129 811
128 030
6
Doğal Artış Oranı (1 000
kişi başına) - ‰
-6.4
-7.8
-7.9
-7.9
-6.9
-8.2
Çocuk Ölüm Oranı (1 000
canlı doğmuş bebek başına) ‰
Ölüm Oranı - toplam (1 000
9.6
7.6
7.9
6.5
7.6
4.1
15.5
16.5
16.8
16.9
15.8
17
9
Ölüm Oranı - Erkek (1 000
16.8
17.7
18.4
17.6
17.2
18.2
10
Ölüm Oranı - Kadın (1 000
14.4
15.5
15.3
16.2
14.5
15.9
74.746
70.493
69.215
67.706
67.813
67.472
2.948
3.129
3.317
3.447
3.713
3.918
61.2
59.3
61.6
63.9
65.5
68.1
55.6
51.4
54.3
55
54.8
60
9
13.1
11.7
13.8
16.2
11.7
12 873
11 817
11 834
12 526
12 400
11 195
7
8
11
12
13
Ortalama Sözleşmeli
İstihdam Edilen Kişi Sayısı
Sözleşmeli İstihdam
Edilenlerin Ortalama Yıllık
Maaşı (EUR)
Ekonomik Faaliyet Oranı15 - 64 yaş grubu (%)
14
İstihdam oranı - 15 - 64 yaş
grubu (%)
15
İşsizlik oranı (%) 1)
16
31.12. İtibariyle İstihdam
Bürolarına Kayıtlı Olan İşsiz
Sayısı
19
T.C.
17
18
19
25-64 Yaş Grubu Nüfus
İçerisinde Üniversite
Mezunu Nispi Oranı (%)
İçerisinde Lise Mezunu
Nispi Oranı (%)
İçerisinde Orta veya İlk Okul
Mezunu Nispi Oranı (%)
20
Hastane Tesisleri Sayısı
21
Hastane Tesislerinde Yatak
Sayısı
Her 10 000 Kişi Başına
Hastane Tesislerinde Doktor
Sayısı
31.12 Tarihi İtibariyle
finansal olmayan
işletmelere yapılan
kümülatif doğrudan
yabancı yatırım (bin EUR)
Uzun vadeli duran varlıklar
elde etme için yapılan
harcamalar (bin EUR) 2)
22
23
24
24.2
23
21.5
23.5
26.6
27.3
58.7
59.2
61.4
60.3
58.9
56.1
17.1
17.7
17.1
16.3
14.6
16.6
13
13
12
12
12
12
1 885
1 738
1 624
1 566
1 587
1 587
30.2
30.3
31.4
32.2
31.2
30.8
68.836,4
67.211,5
73.033,8
84.292,3
89.565,5
108.175,5
145.133
136.974
199.608
193.131
199.214
196.537
25
Ciro (bin EUR) *
1.693.395
1.867.269
2.031.843
2.139.650
2.260.830
2.107.699
26
Üretim (bin. EUR) *
1.097.761
1.202.205
1.288.694
1.363.800
1.412.496
1.402.728
27
Faktör harcamalara göre
katma değer (bin EUR) *
Bölgedeki tüm işletmeler
baz alınarak, bölgede 9
kişiye kadar çalışanı
bulunan işletmelerin nispi
oranı (%)
Bölgedeki tüm işletmeler baz
alınarak, bölgede 10-49 kişi
arası çalışanı bulunan
işletmelerin nispi oranı (%)
Bölgedeki tüm işletmeler baz
alınarak, bölgede 50-249 kişi
arası çalışanı bulunan
işletmelerin nispi oranı (%)
337.127
380.512
406.140
412.728
438.454
473.866
90.8
91.1
91.1
91.3
91.5
91.6
7.4
7.1
7.2
7
6.8
6.7
1.6
1.5
1.5
1.5
1.5
1.5
0.3
0.3
0.3
0.2
0.2
0.2
28
29
30
31
Bölgedeki tüm işletmeler
baz alınarak, bölgede
250'den fazla çalışanı
bulunan işletmelerin nispi
oranı (%)
20
T.C.
32
Otoban Uzunluğu (km)
33
41
Birinci Sınıf Yolları
Uzunluğu (km)
İkinci Sınıf Yolları Uzunluğu
(km)
Üçüncü Sınıf Yolları
Uzunluğu (km)
Demir Yolları Uzunluğu
(km)
Ar-Ge İçin Harcanan Para
(bin EUR)
Ar-Ge Alanında Çalışan Kişi
Sayısı
İnternete erişimi olan
hanelerin nispi oranı (%)
16-74 yaş grubu düzenli
olarak internet kullanıcıların
nispi oranı (%)
Konut Binaları (Sayı)
42
Konut Sayısı
43
Barındırma Araçları Sayısı
44
Gerçekleştirilmiş Konaklama
Toplam Sayısı
34
35
36
37
38
39
40
-
-
-
-
-
-
153
153
153
153
153
153
141
141
141
141
141
141
643
643
643
643
643
643
226
236
236
236
236
236
1.326
840
687
617
840
1.176
540
555
635
602
577
654
23.1
29.6
45
41
46.6
55
38.7
39.9
46
40.5
46
49.3
92 005
92 093
88 934
89 021
89 088
89 151
144 710
145 557
144 218
144 682
145 031
145 152
86
95
107
104
112
118
189 660
187 797
261 456
275 162
282 946
267 452
Kaynak:NSİ-Bulgaristan İstatistik Enstitüsü
1) Alıntının küçük hacminden dolayı parantez içinde olan veriler yeterince net değil.
2) Arazi satın alımı dahil
* Göstergeler, Milli İstatistik Enstitüsü'ne faaliyetleri ile ilgili yıllık raporlarını ibraz eden tüm finansal olmayan işletmeler ele alınarak,
Yapısal İş İstatistiği metodolojisine göre hesaplanmıştır.
.. Gizli veriler
- Örneği bulunmamakta
Güncelleme tarihi 30.12.2015
Bölgenin istatistiklerine bakıldığında Veliko Tırnovo’nun ülke GSYH’sının %2,39’nu ürettiği
görülmektedir. Kişi başına düşen GSYH göstergesine göre ise ülke ortalaması 5.769 EUR iken Veliko
Tırnova’daki veriler 3.962 EUR’dur.
Sözleşmeli çalışan kişi sayısı bölge nüfusuna göre %27,23 oranındadır. Bu çalışanların ortalama aylık
maaşlarının 327 EUR olduğu gözükmektedir. Bulgaristan İstatistik Enstitüsü’nün bölgeye ilişkin
istatistiklerine göre en yüksek maaşlar elektrik üretim ve dağıtım, sigortacılık, finansal ve devlet yönetimi,
bilişim teknolojileri ve eğitim sektörlerinde verilmektedir. İşsizlik oranı ülke ortalamasına neredeyse
eşittir (2014 için ülke ortalaması %11,4 iken, Veliko Tırnovo’daki işsizlik oranı %11,7 oranında
olmuştur).
2014 itibariyle Veliko Tırnovo’ya yapılan doğrudan yabancı yatırımlar kümülatif olarak 108 milyon
EUR civarındadır ve bu rakamlar ülke genelinin %0,5’ini oluşturmaktadır.
21
T.C.
Burada kurulu işletmelerin %91,6 gibi çok büyük kısmının mikro işletme (9 kişiye kadar çalışanlı)
olduğunu ifade etmek yerinde olacaktır.
Konaklama sayısına bakıldığında, Veliko Tırnovo’nun son yıllarda çektiği turist sayısının hissedilir şekilde
arttığı görülmektedir. Bunun başlıca sebebi olarak ise Belediye’nin AB fonlarından yararlanarak şehrin
turizm altyapısına yatırım yapması gösterilmektedir. Veliko Tırnovo ayrıca İkinci Bulgar Çarlığı’nın
başkenti olarak da meşhurdur (1187 – 1393); burada bulunan Tsarevets kalesi Bulgaristan’ın en fazla ziyaret
edilen turizm mekânıdır.
Veliko Tırnovo’dan 9 No’lu Avrupa koridoru geçmekte olup; hali hazırda otoban geçmemektedir, ancak
ileride Hemus otobanının ve Cizri Mustafapaşa’ya (Svilengrad) bağlanacak Rusçuk – Veliko Tırnovo
otobanının tamamlanması ve kullanıma açılması beklenmektedir. Adı geçen iki otobanın Veliko Tırnovo
merkezin 15 km kuzeyinde kesişmesi öngörülmektedir.
4. BÖLGENİN EKONOMİK DURUMU
Veliko Tırnovo’nun tarımı ve gıda sanayisi Bulgaristan genelinde güçlü olarak bilinmektedir. İl
ekonomisinde öne çıkan ilçeler Veliko Tırnovo merkez, Gorna Oryahovitsa ve Ziştovi’dir (Sviştov).
Bölgenin ana ekonomik faaliyetleri ve nitelikli işgücü ağırlıklı olarak bu üç belediyede bulunmaktadır.
Adıgeçenler aynı zamanda bölgenin en fazla yabancı yatırım çeken yerleridir. İl üç üniversiteye de ev
sahipliği yapmaktadır – Bulgaristan’ın 2. En büyük üniversitesi sayılan Sv. Sv. Kiril I Metodiy Üniversitesi,
Askeri Yüksek Okulu “Vasil Levski” ve Ziştovi (Sviştov) İktisat Akademisi.
4.1. Tarım ve Hayvancılık
Veliko Tırnovo vilayeti; verimli toprakları ve tahıl yetiştiriciliği ile ünlü Tuna Düzlüğü bölgesinde
bulunduğu için, raporda da birçok defa ifade edildiği gibi, tarımı güçlü bir ildir. Bölgenin toprak yapısında
yüksek verimliliği ile bilinen çernezyom ağırlık göstermektedir.
Bulgaristan Tarım Bakanlığı’nın 2010 Tarım Sayımı Raporu’nda yer alan bilgilere göre bölgedeki tarım
çiftliklerinin sayısı 9.344’tür (ülkedeki tarım çiftliklerinin %2,5). Kullanılan tarım arazilerinin miktarı
2.094.732 dekardır ve bunları toplamda 9.003 çiftlik kullanmaktadır (341 çiftlik buradaki işlenebilir
toprakları kullanmamaktadır). İlçe bazında toprak işleyen çiftlik sayısına göre Pavlikeni ilk sırada yer
almaktadır (bölgedeki çiftliklerin %19). Ziştovi (Sviştov) ise çiftliklerin sahip olduğu ortalama tarım arazisi
büyüklüğüne göre ilk sıradadır – 372,2 dekar; ve burada işlenebilir toprakların %29’u bulunmaktadır.
22
T.C.
Kullanılan Tarım Arazisi (Dekar)
700000
608129
600000
500000
405157
400000
300000
268617
244038
177074
200000
154281
108402
100000
40764
44431
43840
0
Veliko
Tırnovo
Merkez
Yukarı
Rahova
Karaca Zlataritsa Leskofça Pavlikeni
Polski
Trımbeş
Ziştovi
Kadıköy Suhindol
Kullanılan Tarım Arazisi (Dekar)
Kaynak: Bulgaristan Tarım Bakanlığı
Kullanılan tarım arazilerinden 1.912.770 dekarı işlenmektedir (%91). Bu toprakların %59’u üzerinde tahıl
mahsulleri (buğday, arpa ve mısır) yetiştirilmektedir. Ayçiçeği önde gelmek üzere teknik mahsuller de
arazilerin %34’nü oluşturmaktadır. Yem mahsulleri de (alfalfa, yonca vb.) %3’nü kaplamaktadır. Uzun
ömürlü bitkiler ise kullanılan toprakların %1’ni kapsamaktadır. En fazla yetiştirilen uzun ömürlü bitkiler ise
üzüm, ceviz, şeftali ve eriktir. Sebze yetiştiriciliği için tarım arazilerinin ancak %0,3’ü kullanılmaktadır.
Sebzecilikte uzmanlaşmış bölgeler ise Kadıköy (Strajitsa) ve Leskofça (Lyaskovets) ilçeleridir.
YETIŞTIRILEN MAHSULLERE GÖRE DAĞILIM
Buğday
Arpa
Mısır
Ayçiçeği
Kolza
Meralar
Diğer
8%
8%
31%
10%
9%
21%
13%
23
T.C.
Yukarıda da belirtildiği üzere kullanılan tarım arazileri toplamda 2.094.732 dekar olup, 9.003 çiftlik
tarafından kullanılmaktadır. Çiftliklerden 8.600’ü özel kişilere aittir; bunlar kullanılan tarım arazilerinin
%18’ni işlemektedir; bu kategorideki çiftliklerin ortalama büyüklüğü 43,7 dekardır. Tarım arazisi işleyen
şirket statüsündeki çiftliklerin sayısı 192’dir; bunlar kullanılan tarım arazilerinin %40’nı
işlemektedir; bu kategorideki çiftliklerin ortalama büyüklüğü 4.372 dekardır. Tarım kooperatiflerinin
sayısı ise 65’tir; bunlar kullanılan tarım arazilerinin %25,5’ni işlemektedir; bu kategorideki çiftliklerin
ortalama büyüklüğü 8.212,6 dekardır. Tarım arazisi işleyen tek şahıslı şirket statüsündeki çiftliklerin sayısı
da 133’tür; bunlar kullanılan tarım arazilerinin %11’ni işlemektedir; bu kategorideki çiftliklerin ortalama
büyüklüğü 2.365,1 dekardır. Toprakların geri kalan kısmı kamu kuruluşları, okullar, manastırlar vb.
kurumlar tarafından işlenmektedir.
TARIM ARAZILERINI KULLANAN ÇIFTLIKLERIN STATÜSÜNE
GÖRE DAILIM
Şirketler
Kooperatifler
Tek Şahıslı İşletmeler
Özel Kişiler
Diğer Kurumlar
1, 1%
18, 18%
40, 40%
15, 15%
26, 26%
İlin geneline bakıldığında da tarım arazileri büyüklük olarak önde gelmektedir. Yerel kaynaklara göre
1989’dan sonra yaşanan gerileme sonrası, tahıl ve buğdayda, 2000 yılı itibariyle canlanma yaşanmıştır.
Sektörde öne çıkan firma isimleri GC General Commodities OOD, Resen EOOD, Krasi EOOD firmalarıdır
(firmalar hakkında daha detaylı bilgileri raporumuzun ekinde bulunan firma listesinden görebilirsiniz).
Sebze yetiştiriciliği ve organik tarımın geliştirilmesinde de potansiyel olduğu değerlendirilmektedir.
Hayvancılıkta ise son 25 yılda, koyun sayısı başta olmak üzere, 7 kat düşüş yaşanmıştır. Ancak yine de
bölge itibariyle ziraatın (tarım ve hayvancılık) iyi olduğu ifade edilmektedir. Veliko Tırnovo’nun Karaca
(Elena) ilçesi hariç, bölgede tarım hayvancılıktan daha gelişmiştir.
Bulgaristan Tarım Bakanlığı’nın 2010 Tarım Sayımı Raporu’nda yer alan bilgilere göre Veliko Tırnovo
ilinde yaklaşık 21 bin sığır (12 bin sütlük inek), 16 bin baş keçi, 46 bin baş koyun, 34 bin baş domuz, 172
baş manda, 1,9 milyon kanatlı, 30 bin arı ailesi yetiştirilmektedir. Ülke genelinde, kanatlı hayvan
yetiştiriciliğinde Veliko Tırnovo ilk sırada gelmektedir.
24
T.C.
Sığır
Bulgaristan
Veliko
Tırnovo
Ülke
genelinde
payı (%)
Sütlük İnek
Manda
Koyun
Keçi
Domuz
Kanatlı
Arı ailesi
576.339
20.258
347.291
11.583
10.038
172
1.415.181
45.433
388.866
15.410
670.469
33.925
17.491.187
1.884.977
588.694
29.368
%3,5
%3,3
%1,7
%3,2
%4,0
%5,1
%10,8
%5,0
Et üretiminde burada Bulgaristan için önemli işletmeler bulunmaktadır. Örneğin Bulgaristan’ın 3. en büyük
domuz eti üreticisi Niki Mes 2013 firması Leskofça’da (Lyaskovets) faaliyet göstermektedir. Diğer önde
gelen isimler de Elit Mes Minev Rodopa V.T. OOD, Ziştovi (Sviştov) et kombinası, Bilyana Mes EOOD,
Geran OOD, Prolet 57 EOOD vb.
4.2. Sanayi
Veliko Tırnovo için önem taşıyan başlıca sektörler tarım, gıda sanayisi, plastik ve kauçuk, kağıt ve karton,
kereste, makine imalatı olarak sıralanabilir.
4.2.1. Gıda Sanayisi
Gıda sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin yaklaşık % 14’ünü teşkil etmektedir. Sektörde 80,4 bin kişi
istihdam edilmekte (imalat sanayiinin %15’i) ve 5743 firma çalışmaktadır. Sektörün ihracattaki payı % 7,9
olup, 2013 yılında % 9,7 artış göstermiştir. Sektörde verilen maaşlar düşük maaş kategorisine girmektedir
– aylık 270 EUR. Ülke genelinde gıda sanayisi için kadro üreten 1 üniversite ve 99 meslek lisesi
bulunmaktadır. Gıda sektörü ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde çalışanların sayısı
itibariyle, %4,2 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %82’si KOBİ’lerde istihdam
edilmektedir. 2015 yılı için gıda sektörü Bulgaristan ihracatının yaklaşık %6’nı karşılamıştır
(petrol ürünleri, metaller, elektronik cihazlar ve makinaların ardından).
Ülke içerisinde böylesine önemli bir yere sahip olan gıda sanayisinde Veliko Tırnovo Bulgaristan’ın
lideri konumundadır. Veliko Tırnovo sektördeki bölgesel uzmanlaşma oranı açısından ülkede ilk
sıradadır. Bölge işçilerinin %9’u (6.300 kişi) civarında gıda sektöründe çalışmaktadır. Bölgedeki firma
sayısının 282 civarında olduğu da belirtilmektedir. Aralarında en büyükleri şeker üreticileri olan 603
çalışanlı Zaharni Zavodi (Şeker Fabrikaları) AD ve 76 çalışanlı Zahar (Şeker) EAD, göfret üreticileri olan
628 çalışanlı Prestij-96 OOD ve 191 çalışanlı Den i Noşt (Gündüz ve Gece) OOD şirketleridir. İçecek
sanayisinde de iki büyük bira üreticisinin burada bulunduğunu belirtmekte fayda vardır – Bolyarka VT AD
ve Britos EOOD.
25
T.C.
19. Slınço AD;
Zaharni Zavodi (Şeker Fabrikaları) AD;
Den i Noşt OOD;
Bolyarka VT AD
Türk iş dünyasının bölgedeki üreticiler ile işbirliği yapabileceği ilk akla gelen potansiyel alanlar olarak
ise gıda sanayisi için makine ve üretim hatları, gıdada kullanılan hammadde, gıda paketleme vb.
sıralanabilir.
4.2.2. Kâğıt ve Karton Ürünleri
Kâğıt, karton ve ürünleri sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin %1,7’ni ve sanayinin yarattığı katma
değerin yaklaşık %2’ni oluşturmaktadır. Sektör 9 binin üzerinde kişiye istihdam sağlamaktadır (imalat
sanayisinin (hammadde işleme sanayisi) %1,7). Sektörde verilen maaşlar ülke ortalamasının altındadır –
aylık 290 EUR. Ülke genelinde kâğıt ve karton sanayisi için kadro yetiştiren 8 üniversite ve 2 meslek lisesi
bulunmaktadır. Kâğıt ve karton sektörü ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde çalışanların sayısı
itibariyle, %0,3 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %76’si KOBİ’lerde istihdam
edilmektedir. 2015 yılı için kâğıt ve karton ürünleri sektörü Bulgaristan ihracatının yaklaşık %1’ni
karşılamıştır. En fazla ihracat yapılan ülkeler komşu ülkeler Yunanistan, Romanya, Türkiye, Sırbistan ve
Makedonya olmuştur. Veliko Tırnovo sektördeki bölgesel uzmanlaşma oranı açısından ülkede
Pazarcık’tan sonra ikinci sıradadır. Bölge işçilerinin %1,8’i (1.300 kişi) civarında kâğıt ve karton
sektöründe çalışmaktadır. Bu sektörde Veliko Tırnovo’da önde gelen firmalar Ziştovi’deki Svilocell AD
(483 çalışanı bulunuyor), Pavlikeni’deki Unipak AD ve Kadıköy’deki (Strajitsa) Velpa 91 AD şirketleridir.
20. Svilocell AD;
Unipak AD fabrikasındaki makinalar;
Velpa 91 AD
4.2.3. Kereste
Bulgaristan, orman varlığı zengin bir ülkedir. Türkiye’nin komşu ülke olması ve kereste’de büyük tüketici
olmasıyla, Dünya Ticaret Örgütü’nün verilerine göre, Bulgaristan’ın toplam 43 milyon ABD değerindeki
kereste ihracatının yaklaşık %60’ı Türkiye’ye yapılmaktadır.
Veliko Tırnovo her ne kadar bu sektörde en önde olanlar arasına girmese de, sektörde nispeten uzmanlaşmış
bir bölgedir. Bölgenin çalışanlarının %1 civarında bu sektörde istihdam edilmektedir (650 kişi). Firmaların
sayısı 84 civarındadır.
26
T.C.
Veliko Tırnovo’ya ilişkin en son çıkan haberlerde Veliko Tırnovo merkezde 110 milyon EUR değerinde
yeni bir fabrikanın kurulacağı belirtilmektedir. Sözkonusu fabrikanın, dünyanın en büyük ahşap esaslı
levha üreticisi Avusturyalı Kronoşpan şirketince faaliyete sokulacağı ifade edilmektedir. Yeni fabrikanın
faaliyete geçmesiyle 100 kişiye istihdam sağlaması beklenmektedir. Fabrikanın Aralık 2017'de hazır olması
beklenmektedir. Yatırıma Bulgaristan'ın ilk V (Bulgar karakteriyle "B") sınıfı yatırım sertifikası
verilecektir. Bu tür sertifikalar belediye düzeyinde verilmektedir ve yatırımın belediye için önemli
olduğunu göstermektedir. Kurulacak fabrikanın dünyanın en modern filtreleme sistemine sahip olması
beklenmektedir(kaynak:http://www.capital.bg/biznes/kompanii/2015/12/02/2661809_avstriiskata_kronosp
an_shte_investira_300_mln_lv_v/).
21. Veliko Tırnovo her ne kadar bu sektörde en önde olanlar arasına girmese de, sektörde nispeten uzmanlaşmış bir bölgedir.
4.2.4. Kimya Sanayisi
Kimya ve kimyevi ürünler sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin yaklaşık % 4,5’ini teşkil etmektedir.
Sektörde 13,5 bin kişi istihdam edilmekte (sanayi sektörünün %2,6’sı), 643 firma çalışmaktadır. Sektörün
ihracattaki payı 2013 yılında %3,3 azalarak %5’ler düzeyine gerilemiştir. Sektörde verilen maaşlar ülke
ortalamasının üzerindedir – aylık 450 EUR. Ülke genelinde kimya sanayisi için kadro eğitimi veren 6
üniversite ve 21 meslek lisesi bulunmaktadır. Sektör ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde
çalışanların sayısı itibariyle, %0,4 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %62’si KOBİ’lerde
istihdam edilmektedir. 2015 yılı için kimya sektörü Bulgaristan ihracatının yaklaşık %2,8’ni
karşılamıştır. Veliko Tırnovo’daki çalışanların %2’si (1.400 kişi) civarında bu sektörde çalışmaktadır. Bu
sektörde Veliko Tırnovo’da önde gelen firmalar Ziştovi’deki sentetik viskoz lif/ elyaf üreticisi Sviloza ZIK
AD (1135 çalışanı bulunuyor) ve viskoz kumaş üreticisi Sviloza YRN AD (365 çalışanı var) şirketleridir.
4.2.5 Kauçuk ve Plastik Sanayisi
Kauçuk ve plastik sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin yaklaşık % 3,2’sini teşkil etmektedir. Sektörde
24,4 bin kişi istihdam edilmekte (sanayi sektörünün %4,6’sı), 2.214 firma çalışmaktadır. Sektörün
ihracattaki payı 2013 yılında % 22,8 artarak % 3,3 olmuştur. Sektörde verilen maaşlar ülke ortalamasının
üzerindedir – aylık 265 EUR. Ülke genelinde kauçuk ve plastik sanayisi için kadro eğitimi veren 6 üniversite
ve 21 meslek lisesi bulunmaktadır. Sektör ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde çalışanların sayısı
27
T.C.
itibariyle, %1 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %82’si KOBİ’lerde istihdam
edilmektedir. 2015 yılı için kâğıt ve karton ürünleri sektörü Bulgaristan ihracatının yaklaşık %2,8’ni
karşılamıştır. Veliko Tırnovo’daki çalışanların %2’si (1.400 kişi) civarında bu sektörde çalışmaktadır. Bu
sektörde Veliko Tırnovo’da önde gelen firmalar Veliko Tırnovo merkezde naylon, kağıt, tekstil poşet ve
paket üreticisi olan Ekstrapak OOD (631 çalışnı bulunuyor) ve naylon poşet üreticisi Megaport AD (450
çalışanı var) şirketleridir.
22. Ekstrapak OOD;
Megaport AD
4.2.6. Makine Dışı Metal Ürünler Sanayisi
Makine dışı metal ürünler sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin %5,1’ni ve sanayinin yarattığı katma
değerin yaklaşık %8,5’ni oluşturmaktadır. Sektör 54 bin kişiye istihdam sağlamaktadır (sanayi sektöründe
çalışanların %10,2) Sektörde verilen maaşlar ülke ortalamasının üzerindedir – aylık 290 EUR. Ülke
genelinde makine dışı metal ürünler sanayisi için kadro eğitimi veren 38 yüksek lisans okulu ve 123 meslek
lisesi bulunmaktadır. Sektör ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde çalışanların sayısı itibariyle,
%1,9 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %70’ni KOBİ’lerde istihdam edilmektedir.
Veliko Tırnovo’daki çalışanların %5,1’ni (3.600 kişi) civarında bu sektörde çalışmaktadır. Bu
sektörde Veliko Tırnovo’da önde gelen firmalar Leskofça’da (Lyaskovets) savunma sanayisi için silah,
füze, mühimmat üreticisi olan Arkus AD (1902 çalışanı var) ve Kadıköy (Strajitsa) çelikten ısıtma,
soğutma panelleri, havalandırma sistemleri üretimi yapan Çek menşeli Korado Bulgaria (135 çalışanı
var) şirketleridir.
23. Arcus AD;
Korado Bulgaria AD
28
T.C.
4.2.7. Elektrikli Cihazlar
Elektrikli cihazlar sanayisi Bulgaristan sanayi üretiminin yaklaşık % 4,1’ini teşkil etmektedir. Sektörde 19,7
bin kişi istihdam edilmekte (sanayi sektörünün %3,8’i), 554 firma çalışmaktadır. Sektörün ihracattaki payı
2013 yılında %20,5 artarak %7,1 olmuştur. Sektörde verilen maaşlar ülke ortalamasının üzerindedir – aylık
425 EUR. Ülke genelinde elektrikli cihazlar sanayisi için kadro eğiten 10 yüksek lisans okulu ve 130 meslek
lisesi bulunmaktadır. Sektör ülke genelinde, finansal olmayan işletmelerde çalışanların sayısı itibariyle,
%0,5 istihdam sağlamaktadır. Bu sektörde çalışanların da %52’ni KOBİ’lerde istihdam edilmektedir.
Veliko Tırnovo’daki çalışanların %1,2’si (830 kişi) civarında bu sektörde çalışmaktadır. Bu sektörde
Veliko Tırnovo’da önde gelen firmalar Veliko Tırnovo merkezde elektrikli motor üreticisi olan Elmot AD
(517 çalışanı var) ve Lefkofça’da (Lyaskovets) kazan, soba, şömine üreticisi Prity 95 (343 çalışanı var)
şirketleridir.
24. Elmot AD fabrikası ve ürünleri;
Prity 95 fabrikası ve ürünleri
4.3 Ulaştırma
Veliko Tırnovo; Edirne, Sofya, Varna ve Bükreş’e eşit mesafededir (220 km civarında). İstanbul’dan 470
km uzaklıktadır. Veliko Tırnovo iki Avrupa taşıma koridoruna ev sahipliği yapmaktadır: 7 No’lu ve 9 No’lu
Avrupa koridorları. 7 No’lu koridorun – Tuna nehri – Bulgaristan’daki uzunluğu 470 km’dir ve ayrıca
Romanya ile sınır oluşturmaktadır. 9 No’lu koridor ise Helsinki’yi İstanbul ve Dedeağaç’a bağlayan yoldur,
bir kısmı da Veliko Tırnovo’dan geçmektedir. Bölgeden hâlihazırda otoban geçmemektedir, ancak ileride
Hemus otobanının ve Cizri Mustafapaşa’ya (Svilengrad) bağlanacak olan Rusçuk – Veliko Tırnovo
otobanının tamamlanması ve kullanıma açılması beklenmektedir. Sofya’yı Varna’ya bağlayan “Hemus”
otobanının sadece Sofya – Yablanitsa (90 km) ve Şumnu – Varna (90 km) kısımları tamamlanmıştır. Adı
geçen iki otobanın Veliko Tırnovo merkezden 15 km kuzeyde kesişmesi öngörülmektedir.
29
T.C.
Sofya
222
km
Varna
222 km
Edirne
240
km
Bükreş
183 km
25. Veliko Tırnovo; Edirne, Sofya, Varna ve Bükreş’e eşit mesafededir (220 km civarında).
Veliko Tırnovo Predela tepesinden (Koca Balkan/ Stara Planina) Tuna’ya kadar olan bölgeyi kapladığı için
kara, tren, su ve hava yoluyla taşımacılık sağlayan bölgeler arasına girmektedir. Gorna Oryahovitsa
havalimanı, Gorna Oryahovitsa tren garı (Kuzey Bulgaristan’ın en büyük tren garı), Ziştovi nehir limanı,
tren-feribot bağlantı noktalarının burada bulunması bölgede intermodal taşımacılığın (karayol, demir yolu,
su ve hava taşımacılığının kombine edilmesi) gelişimi için imkân sağlamaktadır. Gorna Oryahovitsa tren
garı ve demir yolu bağlantıları Romanya – Türkiye ve Romanya - Yunanistan arası intermodal
taşımada Bulgaristan’dan transit geçişlerde aktif şekilde kullanılmaktadır. Ziştovi (Sviştov) nehir
limanı yakın geçmişte modernize edilmiştir, ancak Bulgaristan’da intermodal taşımacılığın gelişebilmesi
için buradaki tren yolu ağınının da modernize edilmesini gerekmektedir.
Koca Balkan’dan (Stara Planina) geçen Prohoda na Republikata (Cumhuriyet Geçidi; 1948 yılına kadar
geçidin adı Hain Boğaz olarak biliniyormuş) adlı geçitten 24 saat içerisinde 3500 – 4000 aracın geçtiği
ifade edilmektedir.
30
T.C.
26. Kırmızı ile işaretli olan 9 No’lu Avrupa Koridoru Veliko Tırnovo’dan da geçmektedir.
Ziştovi (Sviştov) Nehir Limanı (Tuna Nehri)
Ataşelik ziyaret notlarına göre; Sviştov Limanı’nın işletme hakları 30 yıllık süre için Dragazhen Flot
İstar AD (İngilizcesi: Dredging İstar PLC) firması tarafından alınmıştır. Taşıma feribot aracılığıyla
yapılmaktadır; bir feribot 10 TIR’ın taşınmasına müsaade etmektedir; TIR başına alınan ücret 64
EUR’dur. Buradan en çok kömür, tahıl mamulleri ve inşaat malzemeleri (kum, çakıl, mıcır) taşıması
yapılmaktadır.
Tuna nehri üzerinden Bulgaristan ve Romanya arasında altı (6) geçiş bulunmaktadır: 2 köprü (Rusçuk –
Gyurgevo; Vidin - Kalafat) ve 4 feribot limanı (Oryahovo – Beket (işletmesi devlet tarafından
yapılmaktadır); Niğbolu (Nikopolo) – Turnu Mıgurlare; Ziştovi (Sviştov) – Zimniç (işletmesi devlet
tarafından yapılmaktadır); Silistre – Kılıraş)
Limanın web-sitesinde yer alan bilgilere göre, buradan Asya, Amerika, Afrika ve Orta Doğu’ya/dan
gidecek/gelecek konteynerlere ilişkin verilen servis ücretleri en düşüktür. Liman, aynı zamanda, Sofya,
Filibe (Plovdiv), Eski Zağra (Stara Zagora), Pleven (Plevne), Lofça (Loveç) ve Gabrovo’ya en yakın olan
konteyner terminalidir. Ayrıca Tuna üzerinden yapılan taşımanın Türkiye, Yunanistan ve Orta Doğu’ya en
kısa erişim yolu buradan ve akabinde Koca Balkan (Stara Planina) geçitlerinden geçmektedir. Nehir limanı
Kuzey merkez Bulgaristan’ın en büyük gümrük ve lojistik deposuna ve her türlü konteynerlere işlem
yapabilecek donanıma da sahiptir.
Liman 3 bölgeye ayrılmıştır – batı, merkez ve doğu. Sekiz (8) gemi yeri mevcuttur (7 yükleme boşaltma ve
1 yolcu). Toplam rıhtım uzunluğu 922 m’dir. Açık depo alanı 66.600 m2’dir, kapalı depo 6.620 m2’dir.
31
T.C.
Liman 1 adet 5-20 ton taşıyabilir vinç; 1 adet dizel elektrik vinç; 1 adet tekerlekli traktör; 4 adet çatal
kaldırıcı; 3 adet kepçe yükleyicisi; 2 adet araç kantarına sahiptir.
Ziştovi limanı 8 ve 9 No’lu ulaştırma koridorlarına yakındır, Hemus otobanından 45 km mesafededir,
Alexandria’dan (Romanya) ise 40-50 km mesafededir.
27. Ziştovi (Sviştov) Nehir Limanı ve Tuna Nehri boyundaki konumu
Gorna Oryahovitsa Havalimanı
Bölgede havalimanı da mevcuttur – Gorna Oryahovitsa Havalimanı. Havalimanı uluslarası statüsü
taşımasına rağmen hâlihazırda sadece özel çartır uçuşları ve Bulgaristan Hava Kuvvetleri eğitimleri için
kullanılmaktadır. Uzmanlara göre burada sis nadir oluşmaktadır. Havalimanının yakınından (4-5 km) tren
yolu da geçmektedir.
Havalimanı Veliko Tırnovo’dan 12 km, Gorna Oryahovitsa’dan ise 4 km uzaklıktadır; 04:00 – 20:00
saatleri arasında hizmete açıktır; önceden bildiri yapıldığında bu saatler dışında da hizmet verilmektedir;
sınır kontrol noktası ve gümrükte mevcuttur. Havalimanı 1.050 m3‘lük gazyağı (kerosin) deposuna ve 2
mobil gazyağı tankerine sahiptir. Rule/taksi yolu, 3 apronu (uçakların park pozisyonlarını aldıkları, yakıt
aldıkları ve uçaklara yüklemenin yapıldığı alanlar) ve 2 garajı da bulunmaktadır.
Gorna Oryahovitsa Havaalanı ayrıca Sofya – Varna E772 yolunun Rusçuk (Ruse) – Svilengrad E85 yoluyla
kesiştiği noktaya yakındır.
Havalimanı yönetimince, Veliko Tırnovo’daki turizmin gelişmesiyle ve turist/ ziyaretçi sayısının artması
ile birlikte yurtdışından çartır uçuşlarının düzenlenebileceği bilgiside aktarılmıştır.
Havalimanı ile ilgili geleceğe yönelik düşünceler; pistin batıya doğru uzatılmasını, 3 yeni rule/taksi yolunun
yapılmasını, apronların sayısının artırılmasını, modern kargo terminalinin inşa edilmesini, Gorna
Oryahovitsa havalimanını Balkanların en büyük kargo havaalanına dönüştürülmesini, düşük tarifeli uçuşlar,
kargo ve iş seferleri için kullanılmasını içermektedir.
2016 yılının başında havalimanının işletme hakları Bulgar işadamı Rumen Gaytanski’nin yönettiği şirket
tarafından alınmıştır. Konuya ilişkin, T.C. Ekonomi Bakanlığımızın web-portalınada da haber
yayımlamıştır:
Bulgar hükümeti, Gornya Oryahovitsa kasabasındaki havaalanını imtiyazını Gorna Oryahovitsa
Sivil Hava Taşımacılığı Konsorsiyumu’n a vermeye karar aldı. İmtiyaz süresi 35 yıl olarak
açıklanırken, Gorna Oryahovitsa Sivil Hava Taşımacılığı Konsorsiyumu imtiyaz sözleşmesinin ilk
32
T.C.
48 ayı için herhangi bir ödemeden muaf tutulacak. Bu süre geçtikten sonra Gorna Oryahovitsa Sivil
Hava Taşımacılığı Konsorsiyumu, yıllık net imtiyaz gelirlerinin % 10’una tekabül eden ödemeler
veya 70 000 Bulgar Levası tutarında yıllık ödemeler yapmak zorunda (daha yüksek olan rakamı
ödemek zorundadır). İmtiyazı kazanan şirket, imtiyaz sözleşmesine göre ilk dört yılda 22.4 Milyon
Bulgar Levası olmak üzere toplam 32.1 Milyon Bulgar Levası tutarında yatırım yapmak zorunda.
İmtiyaz sözleşmesinin önümüzdeki iki ay içinde imzalanması gerekiyor. (Kaynak:
http://www.novinite.com/articles/172725/Bulgarian+Cabinet+Awards+Concession+for+Gorna+Oryahovi
tsa+Airport)
28. Gorna Oryahovitsa Havalimanı
Gorna Oryahovitsa Tren Garı
4.4. Turizm
Veliko Tırnovo’nun en fazla turist çeken yeri merkezidir. Konaklama sayısına bakıldığında, Veliko
Tırnovo’nun son yıllarda çektiği turist sayısının hissedilir şekilde arttığı görülmektedir. Bunun başlıca
sebebi olarak ise Belediye’nin AB fonlarından yararlanarak şehrin turizm altyapısına yatırım yapması
gösterilmektedir. Veliko Tırnovo ayrıca İkinci Bulgar Çarlığı’nın başkenti olarak da meşhurdur (1187 –
1393); burada bulunan Tsarevets kalesi Bulgaristan’ın en fazla ziyaret edilen turizm mekânıdır.
29. Tsarevets Kalesi gündüz ve gece
Veliko Tırnovo ayrıca büyük sayıdaki Ortodoks kilise ve manastırları ile de bilinmektedir. Şehrin
merkezinden sadece 6 km uzaklıkta meşhur Arbanassi köyü bulunmaktadır. Arbanasi köyü, UNESCO’nun
dünya kültür mirası listesine de dâhil edilmiştir. Köye ilişkin yer alan bilgilere göre Arbanasi’de 16. ile
18. yy arasında inşa edilen ve günümüze kadar muhafaza edilen 140’ın üzerinde korunmuş ev vardır.
33
T.C.
Arbanasi köyünün ismi Türkçe “Arnavutlar” anlamına gelmektedir. Evlerinin ve kiliselerinin güzel
mimarisi ile bilinen köyün Osmanlı İmparatorluğu döneminde Arnavutların Doğu Balkanlara göçü ile Türk
yürüklerin bölgedeki yaylalarından birine yerleşmesi ile ortaya çıktığı düşünülmektedir. Köyün ismi ilk defa
16. yüzyılın ortasında Niğbolu (Nikopol) Sancağı’nın mülk ve vakıf sayımında geçmektedir. Diğer adlarının
Arnavut köy ve Darı Ova olduğu da bilinmektedir. Arbanasi, Yükarı Rahova (Gorna Oryahovitsa), Leskofça
(Lyaskovets); Osmanlı devletinin kayıtlarında Arnavut köyleri (arnaud kariyeleri) olarak da geçmektedir.
30. Arbanasi köyünden görüntüler
Turizm alanında ilin Koca Balkan dağına (Stara Planina) daha yakın olan güney kısmında dağ ve köy
turizminin geliştirilmesi için uygun koşullar mevcuttur. Pavlikeni, Voneşta Voda vb. mineral su
kaynaklarının var olması da kaplıca ve sağlık turizminin geliştirilmesi için elverişli zemin oluşturmaktadır.
31. Balneoloji turizminin geliştirilmesine imkan veren mineral su kaynakları da bulunmaktadır.
4.5. Doğal Kaynaklar ve Madencilik
Veliko Tırnovo mineral kaynaklar açısından zengin olmayan bir ildir. Kısıtlı miktarda siyah kömür yatakları
(Palitsi, Sredni Kolibi) vardır. Bazı metal dışı mineral yatakları araştırılmıştır ve işlenmektedir; örn.
Karaca’da (Elena) kuvars kumları (cam üretiminde kullanılmaktadırlar); Voneşta Voda ve Vırbovka’da
bazalt, kalker ve marn (çimento üretiminde kullanılmaktadır); Vardim, Dragijevo ve Karamanovo
köylerinde çakıl ve kum; Leskofça’da kil ve marn; Rusalya, Vişovgrad, Malık Çiflik, Samovodene,
Şeremetya, Belyakovets, Momin Sbor ve Veliko Tırnovo’da kalker; Butovo, Ovça Mogila, Polski Trımbeş
ve Yukarı Rahova’da (Gorna Oryahovitsa) kil; Kesarevo ve Bregovitsa köylerinde kil (tuğla ve kiremit
üretimi için); vb.
34
T.C.
5. BÖLGENİN ÖNDE GELEN YERLİ VE YABANCI
YATIRIMCILARI
Şirket
Slınço AD
(Bulgaristan)
Sektör
Gıda
Faaliyet
Gıda sektörü; Ziştovi’de
(Sviştov) bebek mamaları;
buğdaya dayalı gıda mamulleri
üretimi
Zaharni Zavodi (Şeker
Fabrikaları) AD
(Bulgaristan)
Şeker; gıda
Beyaz şeker, pudra şeker,
kahverengi şeker vb.
Prestij 96 AD
(Bulgaristan)
Şekerli
mamuller;
gıda
Gofret, bisküvi, kek vb. şekerli
mamuller üreticisi; Bulgaristan
çapında ünlü markaların sahibi
Furaj Rositsa EAD
(Bulgaristan)
Yem üreticisi
Bölgenin önde gelen yem
üreticilerinden, ayda 8000 tonun
üzerinde üretim yapmakta
Zahar (Şeker) EAD
(Bulgaristan)
Şeker; gıda
Beyaz şeker, pudra şeker,
kahverengi şeker vb.
İrtibat Bilgileri
5250 Svishtov, 16 “Dunav”
Str
Tel: +359 (0) 631/ 6 01 65
Fax: +359 (0) 631/ 4 36 06
Email:
[email protected]
Director of Investor
Relations : Desislava
Alexandrova
GSM:+ 359 (0)886 705401
Address:
29 Sveti knyaz Boris I Str
5100 Gorna Oryahovitsa
Bulgaria
Emilia Bachvarova
phone: ++359 618 69 500
mobile: ++359 887 755 981
fax: ++359 618 21 709
[email protected]
Adres: 6 Dalga laka str.
5000 Veliko Tırnovo
Bulgaria
Telefon: +359 62 61 41 41
E-mail:
[email protected]
http://www.prestige96.bg/
Rositsa Feedmill
Tosho Katev Str. N5;
P.O.Box.32
5200 Pavlikeni,
Phone: 0610/52531, 5 20 44
Fax:
0610/ 5 26 23
e-mail: [email protected]
Address:
29 Sveti knyaz Boris I Str
Bulgaria
Emilia Bachvarova
phone: ++359 618 69 500
mobile: ++359 887 755 981
fax: ++359 618 21 709
[email protected]
35
T.C.
Şirket
TİM OOD
(Bulgaristan)
Sektör
İçecek; gıda
Faaliyet
Meşrubat, alkollü içecekler,
mineral su ve meyve suları
toptan ve perakende satış; ticaret
Veliko Tırnovo, Lofça, Plevne
ve Şumnu’ya dağıtım yapıyor
İrtibat Bilgileri
Gorna Oryahovitsa
Telefon: 00359 618 20040
http://www.timstok.net/
Den i Noşt (Gündüz ve
Gece) OOD
(Bulgaristan)
Şekerli
mamuller;
gıda
Gofret, bisküvi, şekerli mamuller
üreticisi;
“Day & Night” LTD.
5 Ivan Momchilov str.
Bulgaria
Phone: 00359 800-14414
E-mail:
office@dayandnightwafers.
com
Bolyarka VT AD
(Bulgaristan)
Bira
Bira üreticisi
Bolyarka VT AD
5000 Veliko Tırnovo
Hristo Botev 90
Telefon: 00359 62 /61 62 62
[email protected]
BCC Handel OOD
(Bulgaristan)
Süt ve süt
ürünleri; gıda
Süt ve süt ürünleri üreticisi
Adres: Elena, Treti Mart
Cad. 19
Telefon: +359/ 88/865 71
44
Elit Mes Minev Rodopa
V.T. OOD
(Bulgaristan)
Et
kombinası;
gıda
Et kombinası; üretici
Gara Trapezitsa 11
Telefoni: +359 62 612 124;
+359 62 612 123
E-mail: [email protected]
Web:
http://www.elitmes.bg/
36
T.C.
Şirket
Kerpi OOD
(Bulgaristan)
Sektör
Gıda;
kuruyemiş
Faaliyet
Ham ve kavrulmuş ayçiçek
tohumu, kuruyemiş, gofret,
ayçiçek kabuğundan pelet
İrtibat Bilgileri
5200 Pavlikeni, Bulgaria
Phone/Fax: +359 610 54169
Mobile: +359887994892
www.kerpi.bg
Ziştovi Et Kombinası
(Bulgaristan)
Gıda; Et
33. Sviştovski Polk 93,
Ziştovi
Tel.: 0631/60810,
0631/60968
http://www.mesokombinatsvishtov.com/
Britos EOOD
(Bulgaristan)
Gıda; Bira
Et ve et ürünleri üreticisi (tavuk,
dana, kuzu, domuz); Şirketin
websitesinde yer alan bilgilere
göre kombina Bulgaristan’ın ve
AB’nin önde gelen kuzu eti
üreticileri arasındadır.
Yunanistan, İtalya, Almanya,
Fransa, İngiltere ve Belçika’ya
ihracat yapıyor.
Bira üreticisi
Pimens OOD
(Bulgaristan)
Gıda; Tavuk
eti
Tavuk çiftliği; yumurta ve tavuk
eti üreticisi
Go Grill OOD
(Bulgaristan)
Gıda; Fast
Food
Izgara, etli sandwich fast food
zinciri
Telefon: +359 885 646 166
www.gogrill.bg
Adres: Lyaskovets 5140,
Vasil Levski Cad. 164
Vinari Trade OOD
(Bulgaristan)
Alkollü ve
alkolsüz
içecek
Alkollü ve alkolsüz içecekler ve
şekerli mamuller ticareti
Veliko Tırnovo,
Çolakovtsi Mahallesi, Rada
Voyvoda Cad. 1
Tel.: 062/620-138, 67-11-22
www.vinaritrade.com
Address: 92 “Nikola
Gavrovski” blvd., 5002
Veliko Tarnovo, Bulgaria
Phone: +359 62 67 01 81
Fax: +359 62 67 01 35
Sales department:
[email protected]
Adres:
Strajitsa 5150, M. Drumev
Cad. 39
Faks: +359/ 6161 /34 42
Telefon: +359/ 6161/ 25 57
37
T.C.
Şirket
Slavyanka EAD
(Bulgaristan)
Sektör
Gıda; Şekerli
mamuller
Faaliyet
Şekerli mamuller üreticisi
İrtibat Bilgileri
Gorna Oryahovitsa/
Bulgaristan
Rodopi Cad. No: 1
www.slavyankabg.com
Loviko Lozari EAD
(Bulgaristan)
Şarap
Şarap üreticisi; yılda 5 milyon
litre şarap üretmektedir; Bunun
yarısı (yılda 4 milyon şişenin
üzerinde) 40’tan fazla ülkeye
ihraç edilmektedir
Lovico Lozari JSC, 156
Rositsa Str., 5240 Suhindol,
Bulgaria, tel.: +359 6136
2411/fax: +359 610 55520q
GPS Coordinates: N
43.17587° E 25.16077°
Karmela 2000 OOD
(Bulgaristan)
Gıda; Şekerli
mamuller
Şekerli mamuller üreticisi, helal
sertifikasına sahip, körfez
ülkelerine ihracatı var
Karmela 2000 Ltd.
62 Opalchenska str.
P.O.Box 31
Veliko Tarnovo 5000
Bulgaria
tel. + 359 62 63 58 15
Stefanov İvan Stefanov
04 EOOD
(Bulgaristan)
Gıda; et
ürünleri
Et ürünleri üreticisi
Adres: Gorna Oryahovitsa
Borima Cad. 14
Telefon: 0619 42769
www.stefanoveood.bg
E-mail:
[email protected]
Prolet 57 EOOD
(Bulgaristan)
Gıda; Tavuk
eti
Yumurta ve tavuk ticareti
Veliko Tırnovo, Magistralna
Cad. 9
faks: +359/62/ 639 845
e-mail:
[email protected]
telefon: +359/62/ 639 845
38
T.C.
Şirket
Strajitsa Ekmek Fabrikası
(Bulgaristan)
Sektör
Gıda;
Ekmek
Faaliyet
Ekmek ve unlu mamuller
üreticisi
İrtibat Bilgileri
Strajitsa ilçesi
Adres: Belyanka Cad. 31
Tel.: +359/ 89/788 31 57
e-mail:
[email protected]
Firin OOD
(Bulgaristan)
Gıda;
Ekmek
Ekmek ve un mamulleri
üreticisi; ekmek fabrikası
Gorna Oryahovitsa
Knyaz Boris I Cad. No: 94
Astreya 91 OOD
(Bulgaristan)
Gıda;
Çikolata
Çikolata ve şekerli mamuller
üreticisi
Gorna Oryahovitsa
Kozloduy Cad. 33
Telefon: 0618 64 378
0884 32 72 14
0884 32 42 63
[email protected]
Total Vini
(Bulgaristan)
Gıda; Göfret
Gofret üretcisi
Maksim Raykoviç Cad. 37V
5140 Lyaskovets
Telefon: 0035961922999
00359888929055
http://totalvinibg.com/en/
Vinprom Lyaskovets OOD
(Bulgaristan)
Gıda;
İçecek;
Şarap
Şarap, şampanya, rakı üreticisi
Vinprom “Lyaskovets”
LTD
5140 Lyaskovets №28 "M.
Raikovich" Str.
tel.: +359 (619) 2 20 22
tel./fax: +359 (619) 2 30 07
Deni Ltd.
(Bulgaristan)
Gıda;
Dondurma
Dondurma üreticisi
3 Ulitsa na uslugite Street
5000, Veliko Tarnovo
+359 62 601935 (tel./fax)
E-Mail: [email protected]
Web: http://ice-deny.com/
39
T.C.
Şirket
Style 90 OOD
(Bulgaristan)
Sektör
Gıda;
Konserve
fabrikası
Faaliyet
Domates, biber, patlıcan, fasulye
vb. konserveleri; kompostolar
İrtibat Bilgileri
„STYLE-90” Ltd.
5140 Lyaskovets, Bulgaria
29 “Maksim Raykovich”
str.
tel.: +359 619 / 2 20 17; 2
40 99
fax: +359 619 / 2 20 17
Address: PO Box 61 5200
Pavlikeni, "Duskotsko
Schosse 6" Str.
Telephone: (00 359) 610
52198, 610 52669
Fax: (00 359) 610 52670
Hipro Bulgaria OOD
(Hollanda)
Gıda; Yem
Yumurta ve kanatlı hayvanlar
için yem üreticisi
Agrokom EOOD
(Bulgaristan)
Tohum; bitki
sağlığı
oreparatları;
tarım
Tohum ve bitki koruma
preparatları tüccarı
Adres: Veliko Tırnovo
5000, Vasil Levski 15
e-mail:
[email protected]
Telefon:
+359/ 62/621 795
Tobacco Trade - Veliko
Tırnovo
(Bulgaristan)
Tütün
Tütün ürünleri ticareti
Kehlibar OOD
(Bulgaristan)
Tahıl, yağlı
bitki; tarım
Kuzey merkez ve kuzey doğu
Bulgaristan’da tahıl ve yağlı
bitki muhafaza ve işlenmesi;
2016 yılı başında Agria Group
tarafından satın alınmıştır
Central office:
170, Str: Brezovsko Shose
Plovdiv 4003, Bulgaria
tel: +359 32 942126
fax: +359 32 950211
e-mail:
[email protected]
Veliko Tırnovo Phone:
+359 62 670058
Adres: 5 Oborishte St.,
5140 Lyaskovets,
BULGARIA
Telefon: 00359 619 22117
[email protected]
http://www.kehlibar.com/en
/
40
T.C.
Şirket
Krasi EOOD
(Bulgaristan)
Sektör
Tahıl; Tarım
Faaliyet
200 bin dekar tarım arazi
işlemektedir; 2014 yılı için 31
milyon BGN gelir; 2,6 milyon
kar elde etmiştir
İrtibat Bilgileri
Adres: 5000 Veliko
Tırnovo, Dılga Lıka
Mahallesi, Sanayi Bölgesi
Telefon: 0035962620281
Resen EOOD
(Bulgaristan)
Tahıl; Tarım
Tahıl, endüstri bitkileri, yem
mahsulleri yetiştiriciliği
Adres: Veliko Tırnovo,
Resen köyü, 9 Eylül
Meydanı
Telefon: 0035961152412
Tahıl ürünleri yetiştiriciliği ve
ticareti
P.O.Box 550
5000 Veliko Tarnovo
Bulgaria
http://www.generalcommodities.com
GC General Commodities Tahıl; Tarım
OOD
(Bulgaristan)
Kemapul EOOD
(Bulgaristan)
Tarım
23 bin dekar üzerinde buğday,
kolza, arpa, ayçiçek, mısır, soya
yetiştirmektedir. 23 dekarlık erik
bahçesine de sahiptir
Hristo Tsvetanov – Director
phone: +359 885 555 548 |
email:
[email protected]
www.chemapool.bg
Metarem EAD
(Bulgaristan)
Tarım aletleri
Tarım aletleri üreticisi
5200 Pavlikeni
40 Ilija Zlatev Str.
Tel.: +359 (0)610 / 5 25 29
Fax: +359 (0)610 / 5 26 11
Sales Dpt: +359 (0)610 / 5
25 46
41
T.C.
Şirket
Remel AD
(Bulgaristan)
Sektör
Tarım aletleri
Sviloza AD
(Bulgaristan)
Kağıt, selüloz Şirket Bulgaristan’ın tek
ağartılmış kraft kağıt hamuru ve
ürünleri üreticisidir;
Bulgaristan’ın selüloz-kağıt
sektörünün lideridir; Ziştovi’de
(Sviştov) faaliyet göstermektedir
Ekstrapak OOD
(Bulgaristan)
Ambalaj
Naylon, kağıt, tekstil poşet ve
paket üreticisi
Adres: Batı Sanayi Bölgesi,
5000 Veliko Turnovo
Telefon: 0700 10 313
Unipak AD
(Bulgaristan)
Ambalaj
Esnek flekso baskılı ambalaj,
karton ve oluklu mukavva
ambalajı
Unipack JSC
Pavlikeni 5200
13 Tosho Katev street
Phone: 0610 51 104
Fax: 0610 51 109
Velpa 91 AD
(Almanya)
Kağıt ve
karton;
ambalaj
Kağıt ve kartondan paketleme/
ambalaj ürünleri üretimi
Gladston Cad. 36
Strajitsa 5150
Telefon: +359 (6161) 4100
GSM: +359 (885) 626263
Faks: +359 (6161) 4108
E-posta: [email protected]
Megaport OOD
(Bulgaristan)
Plastik,
naylon poşet
Şirketin web-sitesinde yer alan
bilgilere göre Balkanların en
büyük polimer ve ko-polimer
folyo, paket vb. üreticisi
Veliko Tarnovo 500,
"Nikola Gabrovski" 81 str.
tel.: +359 62 601 112
mob.: +359 889 207 819
e-mail:
[email protected]
Faaliyet
Tarım römorkları
İrtibat Bilgileri
REMEL JSCo.
16, March 3, Str.
5070 Elena
BULGARIA
Telephone: +359 6151 4044
Fax: +359 6151 40 46
[email protected]
5250 Svishtov
Western Industrial Zone
[email protected]
phone: +359631 45277
fax: +359631 40104
42
T.C.
Şirket
Korado Bulgaria AD
(Çek Cumhuriyeti)
Sektör
Isıtma,
soğutma,
havalandırma
sistemleri
Faaliyet
Çelikten ısıtma, soğutma
panelleri, havalandırma
sistemleri üretimi; Çek menşeli
Prity 95 OOD
(Bulgaristan)
Şömine,
kazan, soba;
ısıtma
Şömine, kazan, soba üreticisi
Victoria 05 OOD
(Bulgaristan)
Isıtma
Şömine, soba, kazan üreticisi
TMCO OOD
Makine
İmalatı
Skladova Tehnika
(Bulgaristan)
Malzeme
Taşıma
Ekipmanları
Doğrama makinası, taş kırma
makinaları, inşaat malzemeleri
ayırma makinası vb. üretimi;
yurtiçi ve yurtdışı (Belçika,
Almanya, İnglitere, Rusya,
Avusturya, Fransa) pazarlara
çalışıyor; şirket cirosunun %75
ihracattan oluşuyor
Kran, vinç, depo ekipmanları,
taşıma platformları üreticisi;
Tahran ve Moskova’da ofisleri
var
Arkus AD
(Bulgaristan)
Savunma
sanayii;
Mühimmat, füze, silah
İrtibat Bilgileri
Strajitsa 5150
Gladstone Cad. 28
Telefon: +359 6161 4245
GPS: 43°13'37.5"N
25°57'41.2"E
Web: www.korado.bg
PRITY 95 Ltd.
33, M.RAIKOVICH Str.
5140 LYASKOVETS
R.BULGARIA
Telefon: +359 /0/ 884 941
948, +359 /0/ 619 2 21 30,
+359 /0/ 619 2 20 23
61A Anton Strashimirov
Str.
phone: +359 618 60200
fax: +359 618 60282
http://www.v05.bg
TMCo LTD
Bulgaria
Debeletz 5030
tel: (+359 62) 601185;
(+359 62) 620198
SKLADOVA TEHNIKA
25 Sveti knyaz Boris I Str.
Bulgaria
phone: +359 618 60576
fax: +359 618 60190
http://www.st-bg.com
ARCUS Co.
P.O. Box 6
219, Vassil Levski Str.
5140 Lyaskovets
Bulgaria
Phone: +359 (619) 2 54 84
+359 (619) 2 31 34
http://www.arcus-bg.com
43
T.C.
Şirket
Balkancar Zarya AD
(Bulgaristan)
Sektör
Otomotiv
Faaliyet
Bulgaristan’ın tek çelik jant ve
teker üreticisi, büyük araba
üreticilerine jant tedariği yapıyor
İrtibat Bilgileri
Toşo Kıtev Cad. 1,
Pavlikeni 5200
Telefon: 0610/52501
Faks: 0610/52503
Web-site:
www.balkancarzarya.com
Elmot AD
(Bulgaristan)
Elektrikli
cihazlar
Elektrikli motor üreticisi
E-mail:
[email protected]
Web:
http://www.elmotbg.com/
Transpres OOD
(Bulgaristan)
Lojistik,
taşıma
Lojistik, taşıma
http://www.transpress.bg/
Pıtni Stroeji (Yol Yapım)
– Veliko Tırnovo AD
(Bulgaristan)
Altyapı, yol
inşaatı
Altyapı, yol inşaatı
5000 Veliko Tırnovo,
Bulgaria Bulvarı 27
Tel: +359 (62) 621 454
Vali Computers OOD
(Bulgaristan)
Bilgisayar;
IT
Bilgisayar ve parçaları, telefon
ve tabletler, televizyon, printer
vb. ürünler ticareti; yazılım
programları (bilgisayar software
ve hardware) ticareti
Momina Krepost AD
(Bulgaristan)
Tıp
Malzemeleri
Transfüzyon ve infüzyon setleri;
şırıngalar, iki ve üç bileşenli ve
enjeksiyon iğneleri; tüpler,
kateterler vb.
VALI COMPUTERS LTD.
Bulgaria
Veliko Turnovo
6,Samuil str.
Tel:(+359 62)610909
Faks: (+359 62)610921
5000 Veliko Tırnovo,
"Magistralna" Cad. 23
Tel.: 062 / 62 15 04
Faks:062 / 63 69 71
44
T.C.
Şirket
Apolon 95 EOOD
(Bulgaristan)
Sektör
Tekstil ve
konfeksiyon
Faaliyet
Erkek giyim, takım elbise
üreticisi; ünlü dünya markalarına
fason çalışıyor; Bulgaristan’ın
liderleri arasında adlandırılıyor
İrtibat Bilgileri
Adres: Gorna Oryahovitsa,
İvan Momçilov Cad. 5
e-mail:
[email protected]
Telefon:
+359/ 618/610 10,
+359/ 618/642 88
Brilliant Tırnovgrad AD
(Bulgaristan)
Tekstil ve
konfeksiyon
Kadın giyim; 330 civarında kişi
çalışıyor; maaşları 500 BGN
civarında; çevre ilçelerden/
köylerden işçilerini servislerle
taşıyor.
Veliko Tırnovo 5000,
Nikola Gabrovski Cad. 65
Telefon: 00359 62 43 925
Creazioni Donna
(Bulgaristan)
Tekstil;
Bayan
konfeksiyon
5000 VELIKO TIRNOVO
"BUZLUJA" "TRADE
CENTER"
CREAZIONI DONNA Ltd
tel. ++359 62 600450
fax ++359 62 600294
[email protected]
Evrotex 21
OOD(Bulgaristan)
Tekstil
2005 yılına karad MAX & CO,
MAX-MARA, PENY BLACK,
LIU-JO, GAUDI,
ZUCCHERO, DEVERNOIS,
BARBARA BOUIS, FRED
SABATIER, NATHALIE
CHAIZE gibi markalara fason
çalışıyor. Daha sonra kendi
markasını tescil ettirip
(Creazioni Donna), kendi
koleksiyonlarını da üretmektedir.
Yılda 200 000 – 250 000 bayan
etek, bluz, pantalon vb.
üretmektedir.
Banyo halıları üreticisi; 120 kişi
çalıştırmaktadır.
5140, Lyaskovets
5 Oborishte str. Bulgaria
Email: [email protected]
Phone: +359 619 221 51
Fax: +359 619 221 82
http://evrotex.com
45
T.C.
6. BÖLGEDEKİ BAŞLICA EKONOMİK VE TİCARİ
KURULUŞLAR
1. Veliko Tırnovo Valiliği
Vali: Prof. Dr. Penço Pençev
Adres: Tsentır (Merkez) Meydanı No: 2, Veliko Tırnovo 5000
Telefon: +359 62 600464
Web-sayfa: http://vt.government.bg
2. Veliko Tırnovo Ticaret ve Sanayi Odası
Başkan: Kiril İliev
Adres: 5000 Veliko Tırnovo
Lyuben Karavelov cad. 42
Tel/ Fax: 00359 62 60 50 14
Kurum Hakkında Bilgiler: Veliko Tırnovo Ticaret ve Sanayi Odası sivil toplum kuruluşu olarak
kurulmuştur. Bulgaristan’da Ticaret ve Sanayi Odaları Fransız usulü olduğundan firmaların üyeliği
Türkiye’deki gibi zorunlu değildir.
3. Bulgaristan İşverenler ve Sanayiciler Konfederasyonu – Veliko Tırnovo Ofisi
Başkan: Prof. Dr. Hristo Boncolov
Telefon: 00359 62/ 620189
E-mail: [email protected], [email protected], [email protected] ; [email protected];
Adres: “Kiril i Metodiy” Universitesi, T. Tırnovski Cad. 2, Veliko Tırnovo 5000
Kurum Hakkında Bilgiler: KRİB 2006 yılında kurulan ve iş dünyasını temsil etmeyi ve ihtiyaçlarını dile
getirmeyi hedefleyen genç bir yapıdır. Üyelerinin arasında küçükten büyüğe her türlü firma veya birlik yer
almaktadır. KRİB’in Yönetim Kurulunda, Lukoil, Aserel-Medet gibi büyük ve bilinen firma yöneticileri
bulunmaktadır. Ülkedeki gönüllülük esasına göre çalışan sivil toplum kurumları arasında dikkat çekici
bir şekilde faal bir kurum olarak öne çıkmaktadır.
4. Veliko Tırnovo Sanayiciler Odası
Başkan: Mitko Gospodinov
Adres: Niş Caddesi 5, K:2, Veliko Tırnovo 5000
Tel: 00359 884 462 633
E-mail: [email protected], [email protected]
5. Ziştovi İş Merkezi (Svishtov Business Center)
Başkan: Petır Petrov
Adres: "Business Center Svishtov"
2 Dimitar Hadjivasilev Street, Svishtov, Zip Code 5250
Telefon: 00359 631 60-371
46
T.C.
Kurum Hakkında Bilgiler: Ziştovi İş Merkezi kamu yararına ve “JOBS – İş Dünyasını
Destekleyerek İstihdamın Artırılması” projesi kapsamında kurulmuş olan bir kurumdur. Ziştovi ve
bölgedeki KOBİ ve aile işletmelerini desteklemeyi hedeflemektedir.
6. Yantra Dnes Gazetesi (YantraPress AD şirketi)
Genel Müdür: Tihomir Stefanov
Reklam Bölümü: Diana Popova
Adres: Veliko Tırnovo 5000, Baço Kiro Cad. 3
Telefon: 00359 62 610 611
Web-sayfa: http://www.dnesbg.com/
7. Borba (Mücadele) Gazetesi
Genel Editör: Nikolay Tomov
Veliko Tırnovo 5000, Bulgaria Bulvarı No: 2
http://www.borbabg.com
8. “Evrokom Tsarevets” Kablolu Televizyon Şirketi
Veliko Tırnovo 5000
Mayka Bulgaria Meydanı No. 2
Tel.: 062/606 616
Tel.: 0879/ 199 727
http://www.ekcarevec.com/
9. Bulgaristan Yatırım Ajansı
Adres: Sofya 1000, Aksakov Cad. No: 31
Tel.: 00359 2 985 5500
Web: http://www.investbg.government.bg/bg
47
T.C.
7. RAPORUN HAZIRLANMASINDA FAYDALANILAN
KAYNAKLAR:
1.
Veliko Tırnovo Valiliği:
http://www.vt.government.bg/
2.
Veliko Tırnovo 2014 – 2020 Kalkınma Stratejisi:
http://www.vt.government.bg/documents/OSR_Veliko_Tarnovo_27.05.13.pdf
3.
Bulgaristan İstatistik Enstitüsü, Bölgesel İstatistikler:
http://nsi.bg/node/797
4.
T.C. Filibe Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği Raporları
5.
T.C. Sofya Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği’nin hazırladığı 2014 Bulgaristan Yıllık Ülke Raporu:
http://www.ekonomi.gov.tr/portal/content/conn/UCM/uuid/dDocName:EK-209089
6.
Veliko Tırnovo iline bağlı belediyelerin web-siteleri
7.
Bulgaristan Ekonomi Bakanlığı, Sektörel Analiz ve Bölgesel Uzmanlaşma Raporu (Sofya, 2012):
http://www.mi.government.bg/files/useruploads/files/businessenv/sme_rs_1.pdf
8.
Bulgaristan Tarım ve Gıda Bakanlığı, Tarım Sayımı Raporu (2010), Veliko Tırnovo ili:
http://www.mzh.government.bg/MZH/Libraries/%D0%97%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%B
5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D
1%81%D1%82%D0%B2%D0%B02012/204-Publication-Census2010-VelikoTarnovo.sflb.ashx
9.
Bulgaristan Maliye Bakanlığı, 2015 Bulgaristan ortalama işsizlik oranının %25’i veya üzerinde
işsizliği olan ilçelerin listesi (Şubat, 2016):
http://www.investbg.government.bg/files/useruploads/files/183,_%D0%B0%D0%BB._1,_%D0%97%D0%
9A%D0%9F%D0%9E.pdf
10. Journey.bg web-sitesi, Veliko Tırnovo ili:
http://en.journey.bg/bulgaria/map.php?region=26
11. Bulgaristan Capital Dergisi:
http://www.capital.bg/specialni_izdaniia/regionalen_biznes/2015/06/26/2563721_dulug_spisuk_sus_zadachi/
12. Ruse Land OOD şirketinin web-sitesi, ortalama tarım arazileri fiyatları:
http://www.zemedelski-zemi.bg/oblast-veliko-tarnovo/obshtina-veliko-tarnovo.html
13. Kültürlerarası İlişkiler ve Azınlıklar Bilimleri Uluslararası Merkezi, Doğu Balkanlarda Arnavutlar
Araştırması (Boyan Gyuzelev, Sofya 2004):
http://bulgari-istoria-2010.com/booksBG/B_Gjuzelev_Albanci_v_iztochnite_balkani.pdf
14. Ziştovi (Sviştov) Nehir Limanı web-sitesi:
http://www.portsvishtov.com/bg/index.php
48
T.C.
15. Bulgaristan Ekonomi Bakanlığı, Bulgaristan Turizm Portalı:
http://bulgariatravel.org/
16. Hayat Dergisi:
http://hayatdergi.net/2013/08/carlarin-kenti-veliko-tarnovo/
49
T.C.
EK1
Belediyeler
Belediye Başkanı: Daniel Panov
Adres: Mayka Bulgaria Meydanı 2, Veliko Tırnovo, posta kodu 5000
Tel.: +359 62/619 203
Yüzölçümü: 885 km2
Nüfus: 88.417 kişi
https://www.veliko-tarnovo.bg/
VELİKO TIRNOVO
Belediye Başkanı: Dilyan Mlızev
Adres: Elena, İlarion Makariopolski cad. 24, posta kodu: 5070
Tel.: +359 6151/61-32
Nüfus: 8.878 kişi
http://www.elena.bg/
KARACA
(ELENA)
YUKARI RAHOVA
(GORNA
ORYAHOVİTSA)
LESKOFÇA
(LYASKOVETS)
Belediye Başkanı: Dobromir Dobrev
Adres: Georgi İzmirliev Meydanı 5, Gorna Oryahovitsa, posta kodu: 5100
Tel.: +359618 60501
http://www.g-oryahovica.org/
Belediye Başkanı: İvelina Getsova (Bayan)
Adres: Vızrajdane Meydanı 1, Lyaskovets, posta kodu 5140
Tel.: +359 619 22055
http://www.lyaskovets.net/
Belediye Başkanı: Rumen Pavlov
Adres: Strajitsa, Donço Uzunov Cad. 5, posta kodu 5150
Tel.: +359 6161 4343
http://strazhitsa.com/
KADIKÖY
(STRAJİTSA)
50
T.C.
ZLATARİTSA
PAVLİKENİ
Belediye Başkanı: Penço Çanev
Adres: Zlataritsa, St. Popstoyanov cad. No: 22, posta kodu 4900
Tel.: +359615 / 35631
Nüfus: 3.841 kişi
http://www.zlataritsa.net/
Belediye Başkanı: Emanuil Manolov
Adres: Pavlikeni, Ruski Bulvarı No:4 , posta kodu 5200
Tel.: + 359 610 5-35-80
http://www.pavlikeni.bg/
Belediye Başkanı: Georgi Çakırov
Adres: Polski Trımbeş, Çerno More cad. 4, posta kodu 5180
Tel.: + 3596141/41-41
http://www.trambesh.eu/
POLSKİ TRIMBEŞ
SUHİNDOL
ZİŞTOVİ
(SVİŞTOV)
Belediye Başkanı: Plamen Çernev
Adres: Suhindol, Rositsa Cad. 106, posta kodu 5240
Tel.: +3596136/ 2912
Nüfus: 2.444 kişi
http://www.suhindol.bg/
[email protected]
Belediye Başkanı: Genço Gençev
Adres: Ziştovi (Sviştov), Tsanko Tserkovski 2, posta kodu 5250
Tel.: + 359 631 / 60 854
www.svishtov.bg
51
T.C.
Barış YENİÇERİ
Ticaret Ataşesi
Türkiye Cumhuriyeti Filibe Başkonsolosluğu Ticaret Ataşeliği
Adres: Filip Makedonski 10, Filibe (Plovdiv) 4000, Bulgaristan
Tel.: 00359 32/ 275 185 -186
Faks: 00359 32/ 275 185
www.ekonomi.gov.tr
Facebook: T.C. Filibe Ticaret Ataşeliği
Twitter: TCFilibeTA
Raporu Hazırlayan: Uzman Kanariya Redzhebova
İlave etmek istediğiniz konular ve öneriler için Ataşeliğimize e-mail adresimiz üzerinden
ulaşabilirsiniz: [email protected]
52

bulgaristan veliko tırnovo bölgesi

Transkript

Benzer belgeler

PROJEMİZİN ÖZÜ

1- ırak`a ihracat yapan diib sahibi firmalara duyurulur

İsrail Ticaret Ataşeliği

E-Ticaret

Secret CV

Sayfa 1 / 1 Kamuyu Aydınlatma Platformu 14.08.2013 http://kap.gov

Trandor Ticaret Konsorsiyumu

Uluslararası Balkan Ekonomi Zirvesi 2016

Ek-1 - Güneydoğu Anadolu İhracatçı Birlikleri