Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri Asya Pasifik Dairesi

HİNDİSTAN Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri YERİNDE PAZAR ARAŞTIRMASI Hazırlayanlar Tülay UYANIK ­ Uzman Hasan KÖSE ­ Uzman Asya Pasifik Dairesi Aralık 2010 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi
HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması İÇİNDEKİLER Sayfa Hindistan Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri Sektörlerine Genel Bakış 4 1 Hindistan Gıda İşleme Makineleri 1.2 Türkiye­Hindistan Gıda İşleme Makineleri Dış Ticareti 1.3 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları 1.4 Gümrük Vergileri 1.5 Ödeme Şekilleri 1.6 Nakliye 1.7 Firma Bulma 1.8 Fuarlar 1.9 Yararlı Adresler 3 21 23 24 26 26 26 26 26 2 27 Hindistan Ambalaj Makineleri 2.1 Türkiye­Hindistan Ambalaj Makineleri Dış Ticareti 2.2 Sektöre İlişkin Beklentiler 2.3 Muhtemel Alıcılar 2.4 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları 2.5. Gümrük Vergileri 2.6 Ödeme Şekilleri 2.7 Nakliye 2.8 Firma Bulma 2.9 Fuarlar 2.10 Yararlı Adresler © İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 30 30 32 32 32 33 33 33 33
2 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması TABLOLAR Sayfa Tablo 1: Hindistan’ın Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri 4 Tablo 2: Pazar Araştırmasına Konu olan Gıda İşleme Makineleri 8 Tablo 3: Hindistan Et, Süt ve Yumurta Üretimi (2007/2008) 10 Tablo 4: Eyaletler İtibariyle Deniz Ürünleri İşleme Tesis Sayısı 11 Tablo 5: Hindistan İşlenmiş Gıda Sektörü 13 Tablo 6: Gıda İşleme Alt Sektörlerindeki Önemli Üreticiler, Toplam Üretim, Firma Sayıları, Büyüme Oranları 13 Tablo 7: Hindistan’ın Gıda İşleme Makineleri İhracatı 16 Tablo 8: Hindistan’ın Gıda İşleme Makineleri İthalatı 19 Tablo 9: Hindistan’ın Ülkeler İtibariyle Gıda İşleme Makineleri İthalatı 20 Tablo 10: Türkiye’nin Hindistan’a Gıda İşlem Makineleri İhracatı 21 Tablo 11: Türkiye’nin Hindistan’dan Gıda İşleme Makineleri İthalatı 23 Tablo 12: Anahtar Teslimi Gıda İşleme Tesisi Kuran Hintli Firmalar 24 Tablo 13: Hindistan’ın Gıda İşleme Makinelerine Uyguladığı Gümrük Vergisi 25 Tablo 14: Pazar Araştırmasına Konu Olan Ambalaj Makineleri 27 Tablo 15: Hindistan’ın Ambalaj Makineleri İhracatı 28 Tablo 16: Hindistan’ın Ambalaj Makineleri İthalatı 29 Tablo 17: Hindistan’ın Ülkeler İtibariyle Ambalaj Makineleri İthalatı 29 Tablo 18: Türkiye’nin Hindistan’a Ambalaj Makineleri İhracatı 31 Tablo 19: Türkiye’nin Hindistan’dan Ambalaj Makineleri İthalatı 31 Tablo 20: Hindistan’ın Ambalaj Makineleri Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları 32
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 3 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Hindistan Gıda İşleme ve Ambalaj Makineleri Sanayine Genel Bakış 1,2 milyar toplam nüfusu ve 250 milyonluk orta sınıfı ile Hindistan, gelişmekte olan ülkeler arasında en hızlı ve en fazla gelişen ülkelerden biri, büyük bir pazardır. Çin’den sonra Asya kıtasının en önemli ekonomik gücü olan Hindistan, Türk firmaları için çok sayıda sektörde işbirliği olanağı ve ihracat potansiyeli barındırmaktadır. Ülke, satın alma gücü paritesine göre ABD, Çin ve Japonya’nın ardından dünyanın en büyük 4. ekonomisidir. 2008 yılının ikinci yarısından itibaren etkili olmaya başlayan küresel mali krizde en iyi performans gösteren ekonomiler arasında değerlendirilmekte olan Hindistan’ın, 2020 yılında GSYİH açısından dünyanın en önemli ekonomileri arasında olması beklenmektedir. Diğer taraftan ülke 2010 yılında BRIC 1 ülkeleri arasında Çin’den sonra GSYİH’nın en fazla arttığı ülke olmuştur. Ekonominin gelişmesine bağlı olarak Hindistan’ın sanayi üretimi, yatırımları ve dış ticaretinde de artış beklenmektedir. Tablo 1: Hindistan’ın Temel Sosyal ve Ekonomik Göstergeleri Başkenti Yeni Delhi Başlıca Şehirleri Mumbai, Koklata, Delhi, Cennai, Bangalore Nüfusu (2010) 1,184 milyar Para Birimi (2010) Rupi, (1 ABD $ = 43,5 Rupi) GSYİH (2009) 1.296,3 milyar $ Kişi Başına GSYİH (2009) 3.230 $ İhracat (2009) 168 milyar $ İthalat (2009) 274 milyar $ Resmi Web Sitesi www.india.gov.in Kaynak: Hindistan Ülke Masası Raporu, www.igeme.gov.tr Türkiye ile Hindistan arasındaki ticaret hacmi son dönemde artış seyri izlemesine rağmen, ticaret dengesi sürekli olarak ülkemiz aleyhinedir. İki ülke arasında en yüksek ticaret hacmine 3 milyar dolar ile 2008 yılında ulaşılmıştır. 2009 yılında ise dış ticaret hacmi bir önceki yıla göre %23 azalmıştır. 2009 yılında Türkiye Hindistan’a 411 milyon dolar tutarında ihracat gerçekleştirirken 1,9 milyar dolar tutarında Hindistan’dan ithalat gerçekleştirmiştir. 2010 yılı ilk 10 aylık verilere göre dış ticaret hacmimiz bir önceki yılın aynı dönemine göre artmış ve 2,8 milyar dolara ulaşmıştır. Hindistan, büyüyen ekonomisine paralel olarak altyapı ve üstyapı yatırımlarının arttığı, tüketim potansiyelinin yükseldiği bir ülke konumundadır. Ekonomi ve dış ticaret açısından gelecekte adından daha fazla söz ettirecek olan Hindistan ile Türkiye arasındaki dış ticaret hacmi iki ülke potansiyelinin çok altındadır. İki ülke arasındaki potansiyeli harekete geçirmek için Türkiye ile Hindistan arasında Serbest Ticaret Anlaşması imzalanması konusunda görüşmeler devam etmektedir. Bu bilgiler ışığında Yeni Delhi Ticaret Müşavirliğimiz ile de görüşülmüş ve Hindistan’ın en önemli finans ve ticaret merkezi olan Mumbai’de gıda işleme ve ambalaj makineleri sektörlerinde bir pazar araştırması yapılmasının yararlı olacağı kararına varılmıştır. Bu kararın verilmesinde, öncesinde yapılan masa başı çalışmasının sonuçları da göz önünde bulundurulmuştur. Hindistan yerinde pazar araştırması, sanayi ürünleri açısından değerlendirildiğinde, bahse konu çalışma için önceden yapılan masa başı çalışmasının sonucu olan Hindistan ithalatında önemli paylara sahip ve Türkiye’nin ihracatında potansiyel arz eden Hindistan’da öncelikle incelenmesi için tespiti yapılan sektörlerden 1 BRIC ülkeleri; Brezilya, Rusya Federasyonu, Hindistan, Çin
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 4 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması gıda işleme makineleri ve ambalaj makineleri sektörlerinin Hindistan’a ihracatımızı artırmada isabetli seçimler olduğu Hindistan’da yapılan çalışmalar neticesinde bir kez daha tespit edilmiş, Türk ihraç/sanayi ürünlerinin pazar potansiyeli yerinde belirlenmiştir. Hindistan’da pazar araştırmasına konu olan gıda işleme makineleri ve ambalaj makineleri sektörlerine yönelik ilgili kamu ya da özel sektör kuruluşunun yanı sıra yaklaşık 200 yerli üretici/ihracatçı, ithalatçı ve dağıtıcı firmalar ile de görüşme yapılmış, sektörlerde pazarın durumu, pazara hakim rakip ülkeler, sektörlere uygulanan genel mevzuat, lojistik imkanları, nakliye giderleri, mallarla ilgili tüketici öncelikleri gibi konularda kendilerinden bilgi alınmıştır. Gıda işleme ve ambalaj makinelerinin yanı sıra Hindistan’da lojistik alanında iş yapan Türk firmaları ile de görüşmeler yapılmış, Hindistan ile ilgili ticaret fırsatları, Hindistan pazarına giriş ve lojistik konularındaki tecrübelerinden istifade edilmiştir. Çalışma kapsamında, “International Food Tech 2010 ­ Gıda Teknolojileri ve Ambalajı Fuarı”na İGEME Uzmanları bilgilendirme standı ile katılım sağlamıştır. 2010 yılında 7.incisi düzenlenen bahsekonu fuarda; gıda işleme ve paketleme, otomasyon, veri işleme teknolojisi, gıda güvenliği ve kalite yönetimi, gıda soğutma ve havalandırma teknolojisi, gıda depolama ve taşıma teknolojisi, şekerli ve atıştırmalık mamuller teknolojisi, süt ve süt ürünleri teknolojisi, plastik ve plastik kalıp ve matbaacılık konularında faaliyet gösteren 24 ülkeden 370’den fazla firma katılım sağlamıştır. Fuarda, Hindistan, Çin, Tayland, Malezya, Letonya, Tayvan, Almanya, Belçika, İtalya, İngiltere, Fransa, Singapur, Finlandiya, Litvanya, Danimarka, ABD, Türkiye, İsviçre, Hollanda, Birleşik Arap Emirlikleri, Japonya ve Kore’den gelen firmalar ürünlerini sergilemiştir. Fuardaki bilgilendirme standımıza, yabancı firmalar yoğun ilgi göstermişlerdir. Fuar süresince bilgilendirme standımızı ziyaret eden Hintli firmalar ile yapılan görüşmeler sırasında firmaların ihtiyaçları doğrultusunda iş bağlantısı kurabilecekleri ilgili firma adresleri iletilmiş, farklı konulardaki ithalat talepleri de Dış Ticaret Bülteni’nde yayınlanmak ve ihracatçı firma listesi gönderilmek üzere değerlendirmeye alınmıştır. Fuarda plastik, plastik işleme makineleri, gıda işleme ve etiketleme makineleri, cam ambalaj malzemeleri konusunda talepler alınmıştır. Aynı zamanda Türkiye’de düzenlenen fuarların listesi, Türkiye’deki serbest bölge uygulamaları, enerji fiyatları ve ülkemizin turizm potansiyeline ilişkin sorular gibi farklı alanlarda gelen sorular da cevaplanmıştır. Fuar süresince potansiyel alıcı konumundaki diğer katılımcı firmaların ve ilgili kurum/kuruluşların stantları da ziyaret edilerek Türk ürünlerinin ve firmalarının tanıtımı yapılmıştır. Özel firmaların yanı sıra konu ile ilgili kamu ya da özel sektör kuruluşları ziyaret edilmiş, Türkiye ve Türk makine sanayi başta olmak üzere ilgili sektörler hakkında bilgi verilmiştir. Bu görüşmelerin büyük çoğunluğu üst düzey yöneticilerle yapılmış ve çalışma için oldukça verimli geçmiştir. Bilgi alışverişinde bulunulan kurumlardan bazıları ve görüşülen kişiler aşağıda verilmiştir.
· MIDC­ Maharashtra Eyaleti Endüstriyel Kalkınma Kurumu (Dr. K. Sivaji – CEO, Genel Müdür)
· FICCI­ Hindistan Federal Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu­Mumbai Ofisi (Dr. V. Pandit­ Genel Müdür Yard.)
· Hindistan Ambalaj Enstitüsü (Mr. N. C. Saha – Direktör)
· PPMAI­Hindistan İşleme Tesisi ve Makinecileri Derneği (Mr. V.P. Ramachandran­Genel Sekreter)
· CII­Hindistan Sanayi Birliği­Maharashtra Ofisi (Mr Anil Padwal­Fuar Departmanı Başkanı)
· Hindistan Tacirler Odası
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 5 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması (Mr. S. M. Mehta, Genel Sekreter Yardımcısı)
· Bombay Sanayi ve Ticaret Odası (Mr. Atindra Sen, Uluslararası İlişkiler Bölüm Direktörü) (Görüşmeye oda çalışanları dışında özel firma temsilcileri de katılmıştır.)
· TATA Kimyasalları Ltd. Şirketi (V. Gadre, Genel Müdür Yrd.)
· ALLANASONS Ltd. (G. İsmail, Genel Müdür)
· GILL&CO. LTD. (Ürün Bölümü Yöneticisi) Hindistan pazarında faaliyet gösteren yerel firmalar, bu pazarda çalışan yabancı (özellikle Çinli) tedarikçiler ve Türk firmaları, Hindistan pazarının büyüklüğü, pazardaki fırsatlar konusunda memnuniyetlerini ifade etmişlerdir. Hindistan pazarının krizden etkilenmediğini ve büyümeye devam ettiğini belirtmişlerdir. Hindistan’da Türkiye ve Türk sanayi ürünleri konusunda olumlu ya da olumsuz bir önyargının bulunmadığı ancak Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin pazarda tanınmadığı görülmüştür. Türkiye’nin ve Türk sanayi ürünlerinin çok tanınmamasının ticaretin gelişmesine önemli bir engel teşkil ettiği gözlemlenmiştir. Bu bilgi, sanayi ile ilgili kamu ve özel sektör kuruluşlarının yanı sıra gıda işleme ve ambalaj makineleri alanında faaliyet gösteren firmalar ile yapılan görüşmelerden de çıkan bir sonuçtur. Hintli yetkililer, Türk firmalarını Hindistan’da düzenlenen fuarlarda göremediklerini, işadamlarımızın tanıtım konusunda bu pazarda yoğun faaliyetlerinin bulunmadığını, Türk firmalarını daha çok Dubai’deki ve Almanya’daki fuarlardan tanıdıklarını ve bu fuarlarda yaptıkları bağlantılar ile Türkiye ile ticaret yaptıklarını belirtmişlerdir. Türkiye ile Hindistan arasındaki coğrafi uzaklık, Türk firmalarının bu pazara ve bu pazarı araştırmaya ilgilerini azaltsa da; Türk lojistik firması ile yapılan görüşmede Hindistan’la olan doğal taş (özellikle mermer) ticaretimiz sayesinde deniz nakliyesinin yaygın olduğu ve Türkiye ile Hindistan arasındaki ticaret açısından çok ciddi bir engel teşkil etmediği görülmüştür. Türkiye’den Hindistan’a 40’lık bir konteynırın nakliyesi 15–20 gün sürmekte ve navlun bedeli 2.000 ila 2.500 dolar arasında değişmektedir. Ürün nakliyesinde tek sorun Hindistan limanlarındaki altyapı yetersizliğinden kaynaklı gecikmelerdir. Çalışmanın yapıldığı Mumbai, Hindistan’ın ticaret ve iş merkezidir. Mumbai, 2009 yılı değerlerine göre 209 milyar dolarlık GSYİH ile başkent Yeni Delhi’nin önüne geçmiş ve ülkenin en önemli ticaret ve finans merkezi olmuştur. Maharastra eyaletinin başkenti olan Mumbai, 14 milyonluk nüfusu ile ülkenin en kalabalık nüfusuna sahiptir. Aynı zamanda %10’luk istihdam oranı ve sanayi üretiminin %25’ini elinde bulunduran şehirde, Hindistan dış ticaretinin %40’ı gerçekleştirilmektedir. Mumbai’de çok sayıda yerli ve yabancı firmanın çalışma ofisi, bankaların genel merkezleri, sanayiye yön veren Oda ve Derneklerin ofisleri, yabancı temsilcilikler bulunmaktadır. Mumbai limanı, hem yolcu hem de kargo ticaretinde Hindistan’ın önemli bir çıkış kapısıdır. Hindistan dağıtım ağında işine ve sektörüne hakim dağıtıcı/ithalatçı bir firma ile çalışmak özellikle Türkiye’nin ve Türk ürünlerinin tanınmadığı bu pazarda önem arz etmektedir. Zira, Hindistan pazarında iyi tanınan bir dağıtıcı firmaya duyulan güven, firmanın pazara arz ettiği ürünler için de referans olmaktadır. Görüşülen dağıtıcı firmalar pazara arz edilecek yeni ürünlerde müşterileri kendilerinin ikna etmelerinin daha kolay olduğunu belirtmişlerdir. Hindistan pazarına girişte önem arz eden temel hususlar şunlardır; ­ Fiyat; Hindistanlı girişimciler, fiyata karşı çok duyarlıdırlar. Fiyat üzerine pazarlıklar (müzakereler) uzun sürmektedir. Özellikle KOBİ’lere makine satışlarında finansman kolaylıkları sağlamak pazara girişte önemlidir.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 6 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması ­ Ülkenin yüzölçümünün ve nüfusunun büyük olması nedeniyle iyi bir dağıtım ağına sahip olmak gereklidir. ­ Satış sonrası servis, yedek parça tedariki ve teknoloji gibi ürüne değer katan faktörler pazarlamada kolaylıkları da beraberinde getirmektedir. Hindistan’a tedarik yapan yabancı firmalar makine verdikleri fabrika çalışanlarını/mühendisleri ya fabrikada ya da (özellikle Avrupalı firmalar) kendi ülkelerine davet ederek eğitmektedirler. Hindistan pazarına satılan makineler için 1­2 yıl garanti veriyorlar ve garanti bitiminden sonraki servislerde Çinli firmalar teknik hizmet verecek mühendisler için günlük harcırah (ort. 35 $) yol ve konaklama masraflarının ödenmesini talep etmektedir. ­ Özellikle büyük çapta yatırım yapan Hintliler, makineleri yurtdışından/ithal tedarik edecekler ise markaya önem vermektedirler. Zira düşük kaliteli makinelerin (özellikle Çin mallarının) 3–5 yıl, kaliteli olan Avrupalı makinelerin 15–20 yıl sorunsuz çalıştığının bilinci ile hareket etmektedirler. Düşük kaliteli makine alan Hintli firmalar zaman zaman bu makineleri arıza durumunda yerinde tamir edememekte bakım/tamirat için aldıkları ülkeye (özellikle Çin’e) tekrar göndermek durumunda kalmaktadırlar. Bu durum da emek ve zaman kaybından dolayı üretim maliyetlerini artırmaktadır. Pazar araştırması çerçevesinde, firmalarla yapılan görüşmelerde özellikle yüksek teknoloji makinelerinde Avrupa Birliği ülkelerinin önde olduğu vurgulanmıştır. Türkiye’nin gerek üretim gerekse de ihracat açısından çok iyi olduğu (gıda işleme makineleri içerisinde yer alan) değirmencilik makinelerinde önemli ihracat potansiyelinin olduğu bu çalışmanın en önemli bulgularındandır. Hindistan’da 1000 civarında un fabrikasının olduğu bunların %20’sinin teknolojiyi takip ederek makinelerini İsviçreli BUHLER, İtalyan MS MILL SERVICE, İngiliz SATAKE ve Türk firması ALAPALA’dan tedarik etmektedirler. Pazarın lideri ve en büyük paya sahip firma, İsviçreli BUHLER’dir. Un fabrikalarının %30’luk kısmında, teknoloji noktasında farkındalık başlamış ve yeni makine alımı konusunda çalışmalar yapılmaktadır. Bu durum firmalarımız için değerlendirilmesi gereken önemli bir ticari fırsattır. Görüşmelerde Türk makinelerinin kalite konusunda Avrupa ile aynı olduğu, fiyat konusunda ise İtalya’dan yaklaşık %30 daha ucuz olduğu, Çin makinelerinin ise Türk makinelerinden %30­50 oranında daha ucuz olduğu söylenmiştir. Ancak Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin Hindistan pazarında çok bilinmediği gözlemlenmiştir. Hindistan’ın, Türkiye ile Serbest Ticaret Anlaşması bulunmamaktadır. Bu konuda görüşmeler devam etmekte olup; yakın bir gelecekte iki ülke arasında imzalanacak Serbest Ticaret anlaşmasının bu ülke ile olan dış ticaretimizi artıracağı düşünülmektedir. Ancak Hindistan’ın Avrupa Birliği ile yakın dönemde imzalaması beklenen Serbest Ticaret Anlaşmasının, Türk ihracatçısına büyük zarar vereceği ve pazarda ciddi kan kaybına sebep olacağı düşünülmektedir. Bu nedenle Hindistan’a yapılan ihracatta vergi yükünün azaltılması ve Asya pazarındaki ticaretimizin azalmaması için Serbest Ticaret Anlaşmasının en kısa zamanda imzalanması gereklidir. Hindistan’ın nüfus ve sanayi gelişiminin yarattığı potansiyelin yanı sıra, Hindistan’ın diğer Asya ülkelerine giriş konusunda da bir kapı olduğu unutulmamalıdır. Çalışma sonucunda elde edilen bilgiler, incelenen gıda işleme ve ambalaj makineleri sektörlerinin Hindistan’a ihracatımızı artırmada doğru seçimler olduğunu bir kez daha göstermiştir. Pazar araştırmasında incelenen ambalaj makineleri ve gıda işleme makineleri sektörlerine ilişkin ayrıntılı bilgiler sonraki bölümlerde detaylı olarak incelenecektir. 1. Hindistan Gıda İşleme Makineleri Hindistan gıda sektörü, üretim, istihdam, yatırım ve ihracat açısından Hindistan’daki en önemli sanayilerden biridir. Hızla gelişen gıda sektörüne paralel gelişen ve büyüyen
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 7 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Hindistan gıda işleme makineleri sektörün de Türk firmalarının tanınması halinde pazar payı elde edebilecekleri düşünülmektedir. Aşağıdaki tabloda araştırmaya konu olan gıda işleme makinelerinin detayları verilmiştir. Tablo 2: Pazar Araştırmasına Konu olan Gıda İşleme Makineleri GTİP No ÜRÜN ADI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 8434.10 Süt sağma makineleri 8434.20 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar 8434.90 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve cihazlar 8435.90 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 8437.10 Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için makine ve cihazlar 8437.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine ve cihazlar 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar 8438.30 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 8438.40 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar 8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar 8438.60 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar 8438.80 Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar 8438.90 Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 8479.20 Hayvansal­bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar Dünyanın 7. büyük yüzölçümüne sahip olan Hindistan, uygun tarım şartları ve iklimi nedeniyle tarım ve gıda ürünleri için üretim, işleme ve ihracat potansiyeline sahiptir. Hindistan, dünyanın en büyük gıda üreticilerinden biridir. Gıda sektörü aynı zamanda Hindistan ekonomisi içinde tüketici harcamalarının %30’unu oluşturmaktadır. Sektör, geniş ve büyüyen tüketici grubu ile üreticiler için büyük fırsatlar bulundurmaktadır. Son beş yıllık dönemde %8 artan kişi başı harcanabilir gelir, kişi başı gıda tüketimi harcamalarının %20 artmasına neden olmuştur. 2005–2015 döneminde, Hindistan’da orta ve zengin sınıf nüfusunun %300, genç nüfusun (15–25 arası) ise %11 artması beklenmektedir. Bu durum kolaylık, çeşitlilik, değişen sağlık ve damak tadı gibi taleplerin karşılanması için gıda ürünlerindeki talebi de artıracaktır. Tier­1 ve Tier­2 2 şehirlerinin ortaya çıkması, yükselen gelir ve artan farkındalığa bağlı olarak gelecekte gıda işleme sektöründeki büyüme için anahtar olacaktır. Hızlı gelişen ülkede, işlenmiş olan gıdaya olan talep gün geçtikçe artmakta, özellikle orta sınıfın hijyenik olan gıda talebinde belirgin bir artış görülmektedir. Çalışma hayatına katılan kadınların sayısındaki artış ile Hintli ailelerin tüketim tercihleri de değişmektedir. Diğer 2 Hindistan’da büyük şehirler ekonomik büyüklükleri, altyapı gelişimi, nüfus, kişi başına düşen gelir ve sanayi gelişimi gibi bazı parametrelere göre sınıflandır. Örneğin, Mumbai şehri Tier­1, Ahmedabad şehri Tier­2, Agra şehri Tier­3 içinde yer almaktadır.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 8 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması yandan dağıtım kanalarındaki altyapı yetersizliği de sektörün gelişimini olumsuz etkilemektedir. Yukarıda da bahsedildiği üzere gıda işleme sektörü, Hindistan’da üretim, tüketim, ihracat ve büyüme beklentisi açısından en önemli sektörlerdendir. Ancak, Hindistan ürettiği tarım ürünlerinin çok az miktarını, üretiminin % 10’unundan az bir kısmını işleyebilmektedir. Bu yüzden Hindistan Hükümeti, Gıda işleme sektörünün gelişmesine öncelik vermekte, gıda üretiminin uluslar arası standartlarda olmasına yönelik politikalar geliştirmektedir. Hindistan’daki ucuz işgücü nedeniyle çoğu sektör emek yoğundur. Bu nedenle çoğu sektörde kullanılan makinelerde teknolojiye olan talep fazla olmamıştır. Mevcut durumda, gıda işleme sektöründe kullanılan birçok makine ileri teknolojiye sahip değildir ve uluslar arası pazarlarda yer edinebilecek kaliteli ve güvenli (sağlıklı) gıda üretimi yapabilecek kapasiteleri yoktur. Hindistan’da gıda işleme sektörünün % 75’ini organize olmayan ve basit ekipmanlarla çalışan küçük üreticiler, % 25’ini ise hem iç hem dış pazarlardaki talep ve eğilimlere göre üretim yapan üreticiler oluşturmaktadır. Pazarın serbestleştirilmesi politikası ve gıda işleme sektörüne verilen öncelik nedeniyle ülke pazarı birçok uluslararası firmanın hedefi olmuştur. Coca­Cola, Pepsi, Danone, Nestle, Cadbury, Unilever, Kellogg's, Heinz, International Best Foods, Walls, Perfetti Van Mele Hindistan gıda sektöründe yatırım yapan büyük uluslar arası şirketlerdendir. Carrefour, Tesco, Walmart gibi süpermarketler pazara girmeye çalışmaktadırlar. Bu süpermarketler, perakende sektöründe doğrudan yatırımlar üzerindeki kısıtlamalar nedeniyle henüz varlık gösteremeseler de toptancılık sektöründe faaliyet göstermektedirler. Hindistan; tarım, süt ve et ürünlerinde dünyadaki en büyük üreticiler arasındadır. BRIC ülkeleri arasında cari hasılası en düşük olan Hindistan; gıda sektöründeki artan talebin karşılanması için büyük fırsatlar barındırmaktadır. Üreticiler yıllık verimi artırmak için daha iyi teknoloji ve işleme tesislerini araştırmakta, bunun sonucunda sektör; hem yerel hem de uluslararası pazarlardaki gıda talebini karşılayan tarım, altyapı, depolama ve lojistik vb. oyuncular arasına katılmak üzere fırsatlar sunmaktadır. Hindistan, dünya ticaretindeki serbestleşmeye paralel olarak dünya pazarlarına uluslararası standartlarda gıda ürünü tedariki yapabilmek için de gıda işleme makinelerine olan talebini artırmaktadır. Hindistan’da her yıl 600 milyon ton tahıl üretimi yapılmaktadır. Hindistan, dünya pirinç ihracatında 2., buğdayda ise 5. büyük ihracatçıdır. Toplam ihracatının %12’si tarım ürünlerine aittir. Dünya tahıl ve süt üretiminde ilk sırada yer alan Hindistan, sebze­meyve üretiminde 2. büyük üreticidir. Aynı zamanda pirinç, buğday, yer fıstığı, çay, tütün, kahve, baharat, şeker ve yağlı tohum üretiminde dünyanın en büyük beş üreticisi arasında yer almaktadır. Hindistan’da Üretilen Meyve ve Sebzeler incelendiğinde; Mango; Hindistan’da uygun iklim koşulları nedeniyle çoğu meyve ve sebze üretimi yapılabilmektedir. Hindistan meyve üretiminde Çin’den sonra gelmesine rağmen üretiminin ancak %3’ünü işleyebilmekte Çin ise üretiminin %15’ini işleyebilmektedir. Tahminlere göre Hindistan meyve üretiminin, 2015/16 yılı için %10 oranında büyümesi tahmin edilmektedir. Taze meyve özü ve suyu, turşu, reçel Hindistan ihracatında önem arz eden ürünlerdir. Hindistan’ın meyve çeşitleri arasında en önemli üretimi ve ihracatı mangodur. Bu ürün Hindistan için “bayrak ürün” olarak değerlendirilmektedir. Hindistan’ın çoğu bölgesinde yetişen bu üründe Hindistan, dünya üretiminin %56’sına sahip ve bu ürünü dünya pazarlarına paketlenmiş, toz ve kuru olarak ihracatını yapmaktadır. 50 civarında firma
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 9 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması büyük firma bu ürünü dünya pazarlarına ihraç etmektedir. Mango özü, 200­220 litrelik torbalarda, 3 ila 5 kiloluk metal kutularda ihraç edilmektedir. Ananas; Hindistan’ın tüm bölgelerinde yetişen bir diğer meyve de ananas’tır. Hindistan ananas üretiminin %90’ı organiktir. Farklı şekillerde (sıvı, marmelat, dilim ve kutuda) şekillerde piyasaya arz edilen ananas, uluslararası pazarlara özellikle sıvı (konsantre) olarak ihraç edilmektedir. Üzüm; Hindistan’ın yıllık 1.6 milyon tonluk üzüm üretimi vardır ve bu üretimin çoğu kuru üzüme dönüştürülmekte geri kalan ise taze olarak tüketilmektedir. Son zamanlarda Hindistan’da şarap tüketiminin artmasına paralel olarak üzüm üretiminde de artışlar kaydedilmektedir. Muz; Hindistan 18 milyon tonluk muz üretimi ile dünya pazarında %20’lık paya sahiptir. Muz, mango ve narenciyeden sonra üretimde üçüncü sıradadır. Muz, taze, kurutulmuş ve öz olarak piyasalara arz edilmektedir. Hindistan muz ihracatının çoğunu taze olarak yapmaktadır. Hindistan’da domates, patates ve soğan üretimi toplam sebze üretimin %45’ini oluşturmaktadır. Sebze üretiminde fasulye ve kabak üretimi de yaygındır. Hindistan kornişon üretiminde ABD’den sonra ikinci büyük üreticidir ve dünya üretiminin %40’ı, dünya tüketiminin ise %50’si bu ülkededir. Bu üründe önemli bir ihracatçı olan Hindistan’ın başlıca ihraç pazarları Rusya Federasyonu, Almanya ve Kanada’dır. İhraç pazarlarına büyük variller yanı sıra hane halkı tüketimi için metal kutularda/cam şişelerde da ihraç edilmektedir. 2000 çeşit mantar üretiminin yapıldığı Hindistan’da, bu ürünün ihracatı da metal kutu ve kavanozlarda yapılmaktadır. Hindistan’da Üretilen Et, Et Mamulleri, Deniz Ürünleri ve Yumurta incelendiğinde; Hindistan’da tüketilen etin %70’i taze olarak tüketilmektedir. Et ürünlerini vakumlu paketlerde bulmak zordur. Çoğu kasapta alt rafta canlı olarak duran tavuk ve kasabın önünde bağlı vaziyette bekleyen keçi/ koyun talep üzerine kesilerek satışa sunulmaktadır. İşlenmiş et ihraç pazarları için üretilmekte, artan dış talebe bağlı olarak da işlenmiş et üretiminde de son yıllarda artış görülmektedir. Hindistan’da 10 adet ihracata dönük büyük et entegre tesisi vardır. Bu büyük tesisler, ISO 9002 ve HACCP standartlarına göre üretim yapmaktadır. Ayrıca, kamu ve özel sektöre ait 3600 adet kesimhane, 171 adet et işleme tesisi ve yaklaşık 10 adet domuz eti üretim yeri vardır. Tablo 3: Hindistan Et, Süt ve Yumurta Üretimi (2007/2008) Et (1,000 kg) Süt (1,000 metrik ton) Yumurta (1,000 adet) 2.572 10.484.000 53.532.400 Kaynak: Hindistan Tarım Bakanlığı (www.dahd.nic.in) Hindistan’da dini inançlar nedeniyle sığır ve domuz eti tüketimi azdır. Tavuk, manda, keçi/koyun ve kuzu etleri tüketimi vardır. Bu durumda, gelişmiş ülkeler ile kıyaslandığında kişi başı et ürünleri tüketimi azdır. Diğer yandan, uluslar arası pazarlardan deri ve süt ürünlerine gelen talep üzerine manda üretimin de artış vardır. Hükümet, manda eti ihracatını artırmak için kamuya ait kesimhaneleri özelleştirme politikası izlemekte ve özel
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 10 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması kesimhanelerin sayısının artırmaya çalışmaktadır. Son yıllarda Hindistan’ın et ihracatı (özellikle burger eti ve sucuk ihracatı )artmaktadır. Yerli tüketiciler, dondurulmuş eti tercih etmemekte taze ve organik et tüketmektedirler. Allanasons Ltd., Hind Agro Industries Ltd., Al­Kabeer Exports Private Ltd., Mahad Overseas, Arambagh's Chichen, VH Group firmaları Hindistan’ın en önemli et üretici ve ihracatçılarıdır. Et sektörü tüketiminin yaklaşık %70’ini tavuk eti oluşturmaktadır. Son yıllarda tavuk eti üretimi %8 ile %10 arasında artmıştır. Hindistan tavuk eti üretiminde dünyada 9. sırada yer almaktadır. Bazı üreticiler 500 olan tavuk sayısını 1 yıl içerisinde 5 bine çıkarmışlardır. Ancak üretimdeki artışa rağmen üreticilerin yeterli teknolojik ekipmanı yoktur. Tavuk eti ihracatının %95’i 10 büyük firma tarafından yapılmaktadır. Tavuk eti ihracatının istenilen düzeyde gelişememesinin önündeki engel ise yeterli depo ve soğuk hava tesislerinin olmamasıdır. Bu durum, tavuk eti fiyatlarında dalgalanmalara da sebep olmaktadır. Et sektöründe soğuk hava zinciri kurulamadığından Hindistan, et ihracatının çoğunu komşu ülkelerine yapmaktadır. Bu sektör ihracatının önemli bir kısmı Maldivler, Umman, Endonezya ve Singapur’adır. Dağınık bir yapı arz eden et sektöründe markaların çoğu yereldir. Üretilen tavuk ve yumurta sayısı artmakta ve artış eğilimin devam etmesi beklenmektedir. Et üretimindeki artış %10, tavuk eti ve yumurta üretimindeki artış %16 ile %20’dir. Hindistan yumurta üretiminde dünyada 5. sırada gelmektedir ve işlenmiş yumurtada önemli ihraç pazarları Almanya, Japonya, Danimarka, Kuveyt, Umman ve BAE’dir. Hindistan yumurta işlemede kullanılan makine ve ekipmanı Japonya, Almanya ve Hollanda’dan gerçekleştirmektedir. Hindistan, dünyada deniz ürünleri üretiminde ilk 10 ülke arasındadır ve 8 bin km denize kıyısı ile deniz ürünleri üretiminde önemli bir potansiyeli de barındırmaktadır. Denizden balık üretimi yıllık 3 milyon ton iken iç sulardan üretimi 4 milyon tondur. Uluslararası pazarlardan gelen artan talep üzerine organik su ürünleri üretimi Hükümet tarafından desteklenmektedir. Ayrıca, su ürünleri işleme merkezlerinin geliştirilmesi ve sayısının artırılması ile soğuk depolama sistemlerine yönelik çalışmalar yapılmaktadır. Tablo 4: Eyaletler İtibariyle Deniz Ürünleri İşleme Tesis Sayısı Eyalet Adı Adet Kerala 124 Gujarat 55 Andhra Pradesh 52 Tamil Nadu 48 Maharastra 41 Batı Bengal 37 Orissa 21 Karnataka 14 Goa 7 Kaynak: Prospects for the Indian Food Processing Industry, MVIRDC World Trade Centre, Mumbai Hindistan’da Üretilen Süt ve Süt Ürünleri incelendiğinde;
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 11 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması 1998 yılından bu yana Hindistan dünyada en büyük süt üreticisidir. Her ne kadar süt sektörü organize bir sektör olmasa da Hintli işadamları tarafından en verimli sektör olarak değerlendirilmektedir. Üretimin yarısı minimal bir işleme ile yerel tüketime ayrılmaktadır. Hindistan’ın süt üretimin %46’sı içme sütü, %33’ü ise hayvansal yağ (ghee ve tere yağ) olarak değerlendirilmektedir. Geri kalan süt ise peynir, yoğurt, süttozu üretiminde kullanılmaktadır. Süt ürünleri üretimi ve işlemesinde kullanılan makineler çok eskidir ve neredeyse sadece uluslar arası pazarlara tedarik sağlayan firmalar üretimlerinde teknolojiyi kullanmaktadırlar. Hindistan’da Britannia ve Nestle gibi büyük uluslar arası şirketler peynir, tereyağı ve yoğurt üretiminde önemli pazar paylarına sahiptir. Glas Wockhardt, Heinz, Cadbury, Smith Kline Beecham Ltd, Gujarat Cooperative Milk Marketing Federation Ltd (AMUL) ve Indodan Industries Ltd. süt sektöründeki diğer önemli markalardır. Hindistan’da kooperatifler, büyük süt ürünleri üreticilerine süt tedarikinde önemli rol oynamaktadırlar. Özellikle sütün paketlenmesi ve depolanmasında bu kooperatifler yeni makine ve ekipmana ihtiyaç duymaktadırlar. Yeni katma değerli süt ürünleri üretimi için de makine ve ekipmana ihtiyaç vardır. Hindistan zengin tarım üretimine rağmen; gıda işleme konusunda aynı başarıyı gösterememiştir. Hindistan dünyanın en büyük sebze ve meyve üreticisi olmasına rağmen üretiminin yalnız %2’sini, ürettiği sütün ise %15’ini işleyebilmektedir. Ayrıca, Hindistan Hükümeti, özellikle gıda ürünlerinin israf edilmesi konusunda son derece hassastır ve bu konuya öncelik vermektedir. Bu nedenle soğuk depolama ekipmanları, sektör için hayati önem taşımaktadır. Hindistan’da yetersiz depolama ve elverişsiz dağıtım kanalları nedeniyle tarım üretiminin çoğu heba olmaktadır. Örneğin, meyve ve sebze üretiminin %30­35’i (ki İngiltere’nin toplam üretimine eşit) nihai tüketiciye ulaşamamaktadır. Eğer bu miktar üretim heba edilmez ise Hindistan dünya gıda piyasalarında boy gösterebilir, kendi nüfusunu daha etkin besleyebilir. Meyve sebzenin yanı sıra süt ürünleri, deniz ürünleri, işlenmiş et gibi üretim alanlarında da soğuk depo zincirleri yeterli değildir. Buna bağlı olarak Hükümet, bugünkü pazar büyüklüğü 212 milyon dolar olan ticari ve endüstriyel soğutucu pazarında soğuk depolama zinciri altyapısını geliştirmek amacıyla bazı önlemler almaya çalışmaktadır. Buna rağmen gıda işleme sektörü, GSYİH’nın %6,3’ini oluşturan ülkedeki beşinci büyük sektördür. 2020 yılında sektörün GSYİH’nın %12’sini oluşturması beklenmektedir. Sektör, toplam ihracatın %13’ünü ve toplam sanayi yatırımının %6’sını temsil etmektedir. Sektörün büyüklüğü 70 milyar dolar olup bunun 22 milyar doları yüksek katma değerli ürünlere aittir. Doğrudan yabancı yatırım çekme konusunda da oldukça başarılı olan sektörün, 2020 yılında üretimini iki katına çıkarması beklenmektedir. Hindistan’da gıda işleme sektörünün en önemli alt sektörleri; meyve­sebze, süt ürünleri, işlenmiş et ve tavuk, paketlenmiş gıda, alkolsüz içecekler ve tahıl işlemedir. Alkolsüz içecekler ve şekerleme üretimi yabancı yatırım çekme oranı açısından ilk sırada yer almaktadır. Bunu meyve­sebze ürünleri, tahıl bazlı ürünler, et ve tavuk ürünleri ve süt ürünleri takip etmektedir.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 12 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Tablo 5: Hindistan İşlenmiş Gıda Sektörü (milyar Rupi) (1 $ = 43,5 Rupi) 2003­04 2009­2010 2014­15 Büyüme Oranı İşlenmiş Gıda 4.600 8.200 13.500 %10 Ham (İşlenmemiş) Gıda 2.800 4.200 5.700 %7 Katkılı Gıda 1.800 4.000 7.800 Katkılı Gıdaların Tüketimdeki Payı %35 %49 %58 Kaynak: Hindistan Varşova Büyükelçiliği (www.indianembassy.pl) %15 Gıda İşleme Bakanlığı’nın (MOFPI) verilerine göre, gıda işleme sektöründe Hindistan’da günlük üretimi 0,5 tondan az olan küçük ölçekli firmalar, sektör üretiminin miktar olarak %75’ini, değer olarak %50’sini gerçekleştirmektedir. Sektörde ürünlerini iç pazara satan binlerce küçük ölçekli fırın, gıda, meyve­sebze işleyen firma faaliyet göstermektedir. Sektörde orta ve büyük ölçekli 1000’den fazla un değirmeni, 600’den fazla balık işleme tesisi, 5000’den fazla meyve­sebze işleme tesisi ve 200’den fazla entegre et tesisi bulunmaktadır. Tüm bu firmaların büyük çoğunluğu pazardaki paylarının artırmak için değişen sektör ihtiyaçlarına göre tesislerini modernleştirmek ve büyütmek için planlar yapmaktadır. Bu durum, özellikle gıda işleme makineleri üreten firmalar için büyük iş olanakları anlamına gelmektedir. Hindistan’ın gıda işleme alt sektörlerindeki önemli üreticiler, toplam üretim, firma sayıları, büyüme oranları ile ilgili verileri gösteren tablo aşağıdadır; Tablo 6 : Gıda İşleme Alt Sektörlerindeki Önemli Üreticiler, Toplam Üretim, Firma Sayıları, Büyüme Oranları Alt Sektör Önemli Üreticiler İşlenme Toplam Firma Son 5 Oranı Üretim Sayısı yıldaki Büyüme Oranı Sebze ve WELDING India, Godrj 2% 110 milyon 5000 20% Meyve F & B, Priya ton üzeri Foods,Mother Dairy, GalaFoods, HUL, Nestle Süt Ürünleri Nestle, Mother 35% 146 milyon 800 Pastörize Dairy,Heritage Foods ton Süt %5, India,Vishaka Dai Süttozu %11, Peynir %12, Dondurma %20, Tereyağı %20 Et Al­Kabeer, Kırmızı Et 2.3 milyon 200 Kırmızı Et Allanasons,Hind Agro, %21, ton %5, Tavuk Convention Foods, Tavuk Eti Eti %13 Godrej Agrovet %6 Deniz Ürünleri Deep Sea, Sea ASF 9% 8 milyon ton 630 5%
Foods, Amalgam Enterprises, Nila Sea Foods, Marine Baby © İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 13 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Foods Unlu Mamuller ITC, Britannia, Parle, Bonn Bread, Monginis, Sweet Chariot 475 milyon ton 150 12% Hindistan Hükümeti, gıda işleme sektörünün gelişimi için 1986 yılında Tarım ve İşlenmiş Gıda Ürünleri İhracatını Geliştirme Kurumu APEDA’yı kurmuştur. APEDA, fiziksel altyapının gelişimi, sınıflandırma ve paketleme standartları, paketlemenin modernizasyonu ve altyapının gelişimi için mali destek bulunması gibi farklı alanlarda katkıda bulunmuştur. Kurumun ana görevi gıda ürünlerinin israfını önlemek olmuştur. Hindistan Yeşil (tarım üretimindeki sanayileşme ) ve Beyaz Devrim (süt ve süt üretimi konusundaki büyüme programı) diye adlandırılan iki gelişim programındaki büyük başarısından sonra; tarımsal ürünlerde çeşitlilik ve gıda işleme sektöründe büyük yatırımlar sağlayacak Gıda Devrimini uygulamaya başlamıştır. Bu program sayesinde çokuluslu şirketlerin pazara girmesi, beraberinde ürün markalaşmasında hızlı büyüme ve düşük maliyetli teknoloji amaçlanmıştır. Programın başarıya ulaşması ile Hint gıda sanayisinin ekonomik büyüklüğün tamamen değişeceği düşünülmektedir. Hindistan Sanayi Birliği (CII) gıda işleme sektörünün, önümüzdeki on yıllık dönemde 33 milyar dolarlık yatırım çekme ve 9 milyon kişilik istihdam sağlama potansiyeli olduğunu öngörmektedir. Hindistan gıda işleme sektörü, hükümetin kısa vadede hızlı gelişmesine istediği öncelikli bir sektördür. Hindistan Hükümeti, gıda işleme sektörünün büyümesi için bazı konularda ilave önlemler almış ve uygulamaya başlamıştır. Bu çalışmalar arasında gıda işleme sektöründeki firmaların makine ve ekipmanlarını modernize etmeleri, araştırma geliştirme çalışmaları yapmaları, insan kaynaklarını geliştirmeleri ve sektördeki altyapıyı iyileştirmeleri için finansal destek sağlamak bulunmaktadır. Hindistan Hükümeti’nin gıda işleme sektöründe son 5 yılda yaptığı düzenlemeler ve teşvik politikaları bu sektöre yabancı yatırımcıların ilgisini çekmiştir. Ayrıca, Hükümetin yaptığı altyapı yatırımları da diğer sektörlere olduğu gibi gıda işleme sektörünün de önünü açıcı bir işlev görmüştür. Hindistan gıda işleme sanayindeki potansiyeli gören pek çok büyük yabancı şirket ülkedeki yatırımlarına hız vermiştir. Gıda işleme sektöründe faaliyet gösteren çok uluslu şirketlerden en eskileri, Unilever Gruba ait olan Nestle İsviçre ve Brooke Bond Lipton’dur. Son birkaç yıldır ABD şirketlerinden Coca Cola, PepsiCo, Kellogg's, Pillsbury, Sara Lee Ekmek, General Mills ve Heinz’de Hindistan’da faaliyetlerine başlamıştır. Ülke genelinde gıda işleme sektörüne doğrudan yatırımı artırmak amacıyla 30 adet Mega Gıda Parkı inşa edilmiştir. Bu parkların amacı üretici, işleyici ve dağıtıcıları bir araya getirerek katma değeri artırmaktadır. Bu parkların en önemli avantajı ise üretimde kullanılan makine ve ekipmanın yenilenmesine/geliştirilmesine teşvik verilmesidir. Hükümet bu parklardaki makine ve ekipmanın yenilenmesi/modernizasyonu için 2007­ 2012 dönemi için 90 milyon Avro teşvik paketi hazırlamıştır. Bu parkların önemli özelliklerinden biri de hava ve deniz limanlarına yakın olmalarıdır. Bu parklarda gıda ürünleri üreten firmaların yurtdışından getirecekleri makine ve ekipmana %5 ila %7 arasında değişen oranlarda gümrük vergisi indirimi sağlanmaktadır.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 14 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Hindistan’da gıda işleme sektörü, yeni gelişen ve doğrudan yabancı yatırım için pek çok fırsat sunan sektörler arasındadır. Pazarın toplam değerinin 70 milyar dolar olduğu tahmin edilmektedir. Hızlı şehirleşme ve gelir düzeyinin artması ile işlenmiş gıdaya olan talepte hızla artmakta ve bu talep artışını karşılamak için 28 milyar dolarlık bir yatırım gerekmektedir. Gıda işleme sektörü, Hükümet tarafından öncelikli sektör ilan edilirken; ihracatı teşvik etmek ve sektöre doğrudan yabancı yatırım çekmek amacıyla yapılan çalışmalardan biri de Özel Ekonomik Bölgeler kurulmasıdır. Bu ekonomik bölgelerde, %100 doğrudan yabancı yatırıma izin verilmekte ve girdi ithalatında vergi uygulanmamaktadır. Ayrıca bölgeler mali ve kambiyo mevzuatından kolaylaştırılmış olarak yararlanmaktadır. Hindistan Hükümeti ayrıca, uluslararası ticaretin gerekliliklerini karşılayan ve uluslararası piyasada Hindistan gıda sanayini rekabetçi konuma getirmesi amacıyla bütünleştirilmiş bir gıda yasası hazırlamıştır. 24 Ağustos 2006 tarihinde yürürlüğe giren Gıda Güvenliği ve Standartları Yasası ile gıda yasası ve düzenleyici kurumlar tek bir elde toplanmıştır. Gıda İşleme Bakanlığı tarafından yapılan “Gıda İşleme Sektörünün 2015 Vizyonu”,çalışmasında gıda işleme sektörünü canlandırmak için bir aksiyon planı hazırlanmıştır. Bu plana göre; işlenmiş ürün miktarının %6’dan %20’ye, katma değer miktarının %20’den %35’e ve uluslar arası piyasalardaki pazar payını %1,6’dan %3’e yükseltmek hedeflenmektedir. Sektörde verimliliğin artırılması için altyapının ve pazar koşullarının sağlanması gerekmektedir. Bu amaç doğrultusunda eyalet yönetimleri firmaları tarım sektöründe çalışmaları konusunda desteklemeye başlamıştır. Bunun sonucunda özel sektör yatırımlarının soğuk zincir ve diğer altyapı zincirlerine hızlı bir giriş yapması beklenmektedir. Son yıllarda, Hindistan’da hayat tarzındaki değişikliklere paralel olarak tüketim tercihleri de değişmektedir. Birçok çalışan kadının hazır gıda ürünlerine olan talebi her yıl artmaktadır. Hazır gıdada talep yıllık ortalama %20 oranında artmaktadır. Hazır gıdada mevcut durumda kar marjları yüksek ancak gelecek yıllarda piyasaya yeni tedarikçilerin de girmesiyle kar marjlarının düşmesi beklenmektedir. Hindistan hazır gıda ürünleri, Hindistan dışında yaşayan 25 milyon Hintli tarafından da tercih edilmektedir. Hazır gıda ürünlerinde MTR Food, ITC, Satnam Overseas Ltd. ve Tasty Bites önemli firmalardır. Hintli firmalar, makine gıda işleme makine ve ekipmanına ihtiyaçlarını şu yollarla karşılamaktadırlar; ­ Küçük ve orta ölçekli Hintli makine üreticileri ­ Büyük Hintli makine üreticileri ve Hindistan’da makine üretimi yapan uluslar arası firmalar ­ Yurtdışından tedarik sağlayan ithalatçılar, dağıtıcılar Hindistan’da yerel gıda işleme makineleri üretimi artmaktadır. Mevcut durumda, Hindistan’da üretilen makineler kalite açısından yeterli değildir. Ancak, yabancı yatırımlar ile birlikte önümüzdeki yıllarda üretilen makinelerin teknoloji düzeyi ve kalitesinde de artışlar olacaktır. Hindistan’da üretilen makinelerin fiyatları uluslararası firmaların makine fiyatları ile kıyaslandığında %40 daha ucuzdur. Yerli makine üreticileri daha çok gıda işleme sektöründeki küçük firmalara tedarik yapmaktadırlar. Hindistan’da gıda işleme makineleri üretimi ile ilgili net bir veri yoktur. Veri bulunamamasının da en önemli nedeni sektörün dağınık (organize olmayan) yapısından kaynaklanmaktadır. Hindistan’da gıda
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 15 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması işleme sektöründeki yavaş büyümenin sebebi de sektörde ucuz işçi istihdamı olmasıdır. Ucuz işgücü nedeniyle birçok gıda işleme tesisi sermaye yoğun yerine emek yoğun üretim yapmayı tercih etmektedir. Makine üreticileri de bu durumu göz önünde bulundurduklarından dolayı sofistike makineler yerine daha basit makineleri üretmeye devam etmektedirler. Ancak, yükselen orta sınıfın hijyenik gıdaya artan talebine paralel olarak bu durumun da değişeceği öngörülmektedir. Hindistan gıda işleme makinelerinde en önemli üretici firmalar, Larsen & Toubro Ltd., HMT Ltd. ve Alfa Laval Ltd.’dir. Hindistan’da üretilen gıda işleme makinelerini ve bu makinelerin teknoloji düzeyini Hindistan’ın yaptığı ihracattan tespit etmek mümkün olabilir. Hindistan’ın gıda işleme makinelerinde ihracat yaptığı ülkeler arasına gelişmiş ülkeler olması, Hindistan’da üretim yapan uluslar arası büyük firmalar kaynaklıdır. Hindistan’ın makine ihracatındaki artışın yavaş olmasının en önemli sebebi yerel üretimi yerel talebin çekmesidir. Hindistan gıda işleme makinesi ihracatının büyük çoğunluğunu Afrika kıtasındaki ülkelere yapmaktadır. Tablo 7: Hindistan’ın Gıda İşleme Makineleri İhracatı 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları 0,4 1,2 1,5 Kenya(27), Malavi(26), Papua Ekmek, pasta, bisküvi fırınları Yeni Gine(10), Bahreyn(8), 8417.20 (elektriksiz) Nijerya(6), BAE(6), Pakistan(3) Kenya(15), Endonezya(14), Tarım ürünleri için 8419.31 Çin(14), Sri Lanka(11), kurutucular 1,6 1,4 0,7 Bangladeş(10), Tayland(9) Almanya(13), Nikaragua(10), Sütten krema ayırıcılar İsveç(10), Yunanistan(8), 8421.11 (ekremözler) 9,4 5,5 0,9 Malezya(7), Çin(6) Malavi (37), Fildişi Sahilleri(17),Nijerya(16), 8434.10 Süt sağma makineleri 0,2 0,7 0,9 Nepal(12), ABD(9), Sri Lanka(7) Nepal(20), Fildişi Sahilleri(16), Sütçülükte kullanılan makine 8434.20 Uganda(13), Mozambik(11), ve cihazlar 1,8 3,2 2,4 ABD(9), Nijerya(5) Sütçülükte kullanılan makine Zambiya(15), Yeni Zelanda (12),Nepal(11), Almanya(10), 8434.90 ve cihazların aksam ve parçaları 2,0 2,1 1,3 Afganistan(6), G. Afrika(5) Zambiya(15), Yeni Zellenda(12), Şarap, meyve suları vb. için 8435.10 Nepal(11), Almanya(10), kullanılan makine ve cihazlar 2,0 2,1 1,3 Afganistan(6), G. Afrika(5) Şarap, meyve suları vb. için ABD(18), BAE(17), Zambiya(16), Kanada(6), Nepal(5), Maritus(5) 8435.90 kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 2,2 2,0 2,0 Tohum, hububat ve İspanya(18), ABD(16), Nijerya 8437.10 baklagillerin temizlenmesi (13), Bütan(9),Japonya(7), için makine ve cihazlar 4,5 6,2 4,9 Almanya(5) Hububat ve baklagillerin Malezya(24), Afganistan(15), Pakistan(14), Sierra Leone(12), 8437.80 öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar 5,7 4,1 6,8 Nijerya(7), Tanzanya(3) 8437.90 Tohum ve tane işleme 6,7 8,1 10,4 Nijerya(15), Pakistan(11),
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 16 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması makinelerinin aksam ve parçaları Ekmek, pasta, bisküvi, 8438.10 makarna vb. imali için makine ve cihazlar Şekerleme, kakao ve çikolata 8438.20 imali için makine ve cihazlar Şeker imaline mahsus 8438.30 makine ve cihazlar Biracılığa mahsus makine ve 8438.40 cihazlar 2,9 5,6 3,9 2,2 1,5 1,7 3,3 10,7 7,4 3,8 1,2 1,2 Etleri / kümes hayvan etlerini 8438.50 hazırlayan makine ve cihazlar 0,1 0,2 0,7 Bahreyn(11), Nepal(9), Bangladeş(8), Türkiye(6), ABD(5) Papua Yeni Gine(21), Nijerya(12), Mozambik(15), BAE(5), G. Afrika(5), İran(5) İngiltere(23), Sri Lanka(15), Gana(12), Mozambik(10), G. Afrika(7),Bangladeş(4) Kenya(26), Etiyopya(15), BAE(8), Fiji(7), Jamaika(7), Nepal(7), Tanzanya(6) Nepal(71), Avustralya(15), Peru(9), Mozambik(2), Almanya(2) Malavi(95), Umman(4),Almanya(1) Umman(33), Malavi(20), Mozambik(9), İtalya(9), Nepal(6),Tanzanya(6), Fildişi 0,4 0,9 1,5 Sahilleri(5) Yiyecek­içecek sanayisinde Kenya(33), Vietnam(7), Sri 8438.80 kullanılan diğer makine ve Lanka(7), Nijerya(5), cihazlar 11,4 14,4 13,5 Bangladeş(5) Yiyecek­içecek sanayisinde Kenya(17), Vietnam(9), ABD(7), Nijerya(6), Ekvator(5), 8438.90 kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 20,6 27,5 20,4 Uganda(5), Hayvansal­bitkisel katı ve Belçika(10), İran(7), Türkiye(7), 8479.20 sıvı yağların çıkarılmasına Mısır(6), BAE(5), Nepal(5), mahsus makine ve cihazlar 20,5 31,2 27,3 Suriye(5) TOPLAM 101,7 129,7 110,6 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) Sebze, meyve ve kabuklu 8438.60 yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar Hindistan’da yerel gıda işleme makineleri üretimi, Delhi, Kolkata, Mumbai ve Pune şehirlerinde yoğunlaşmıştır. Ahmedabad, Nellore Indore gibi küçük şehirlerde de geleneksel olarak gıda işleme makineleri üretimi yapılmaktadır. Büyük makine üreticileri ülkenin çoğu bölgesindeki fabrikalarında üretim yaparlarken orta ölçekli üretici firmalar vergi ve enerji avantajlarından ötürü Özel Ekonomik Bölgelerde veya Mega Gıda Parkalarında üretim yapmaktadırlar. Gıda İşleme Makineleri sektörü 2005 yılından bu yana yıllık ortalama %15 büyümüştür. Sektördeki bu büyümeye rağmen yerel üretim yerel talebi hala karşılayamamaktadır. Hindistan gıda işleme makinesi sektöründeki yerli üreticiler, paslanmaz çelik süt ekipmanları, buharlaştırıcılar, süt soğutma ve depolama tankları, süt ve krema ayrıştırıcıları, santrifüjler, durultucular, karıştırıcılar, homojenizatörler, sprey kurutma makinesi ve ısı eşanjörleri gibi bazı alanlarda kendine yeterlidir. Ancak bunun yanında sektörün; kendi kendini temizleme makineleri, aseptik işlem sistemleri, süt test cihazları, yoğurt üretimi için işleme teknolojisi, süt tesisleri için amino asit /şelatları, süt­mikser tankları için besleme üniteleri gibi son teknoloji ürünlerine ihtiyacı vardır.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 17 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Dünyada, sektörün önde gelenleri arasında yer alan Hassia­Redatron, Invensys, Siebe, IMV Technologies ve Tetra Pak’ın yerli ortaklarla işbirliği yaparak kurduğu üretim tesisleri mevcuttur. En önemli yabancı ortaklıklar, süt ürünleri üretimi ve işlemesi konusunda yapılmıştır. Bunlardan bazıları ATE Enterprises Ltd. – Hollanda’lı Stork Amsterdam BV, Pune bölgesinde Filtron Engineers Ltd ­Alman Fristam Pumpen ve Avusturyalı Dip Iing Ernst Fischer arasında, Bhagwati Supervac Pvt. Ltd Avusturyalı Supervac olarak sıralanabilir. Hindistan makine pazarında faaliyet gösteren en önemli yabancı makine üreticileri; Alfa Laval (İsveç) Tetra Pak India Private Ltd. ve Buhler India Pvt Ltd.(İsviçre), Schaaf Asia Pvt. Ltd. (Almanya) ve Cryovac India Pvt. Ltd.(US) dir. Yerli gıda işleme makineleri üreticileri arasında öne çıkanlar arasında B. Sen Barry & Co., Dr. Froeb India Pvt. Ltd., CS Aerotherm, Continental Bakery Machines & Allied Products, Baker Enterprises, Indopol Food Processing Machinery Pvt. Ltd., Mittal International, PRS Technologies ve Relief India sayılabilir. Süt üretim tesislerinde kullanılan makine üretiminde pazarda hakim olan yerli üreticiler Alfa Laval, Filtron Engineers, Indian Dairy Machinery Company Ltd. (IDMC) dışında çok sayıda küçük ölçekli firma da sektörde yer almaktadır. Aynı zamanda çok sayıda danışmanlık şirketi de süt ekipmanları sektöründe etkin durumdadır. IDMC, Ulusal Süt Geliştirme Kurulu’nun (NDDB) %100 iştiraki ile 1992 yılında kurulmuş özel bir limited şirkettir. Bu şirketin kuruluş amacı NDBB için ön­proje aşamasında makine ve ekipman tedarik etmektir. Ancak bugün şirket; süt, gıda işleme, bira ve içecek, soğutma ve ilaç sanayine yönelik çok büyük makine üretimi ve proje mühendisliği konusunda faaliyet göstermektedir. IDMC Hindistan süt sanayi için uluslararası kalitede süt tesisleri ve ekipmanları tedarik etmektedir. Şirket aynı zamanda iç ve dış piyasada anahtar teslim tesis üretimi de yapmaktadır. Şirket, denizaşırı pek çok yabancı firma ile pazarlama ve teknoloji alanında işbirliği yapmaktadır. Hindistan pazarında makinenin satılmasını etkileyen temek faktörler; teknoloji, fiyat, teslimat ve performans standartlarıdır. Makinenin fiyatı ve işletme maliyeti satın alma kararında öne çıkan noktalardır. Aynı zaman satış sonrası hizmet de tüm makine çeşitlerinde olduğu gibi Hintli alıcılar için de büyük önem arz etmektedir. Hindistan’ın yerli makine pazarı; besleme sistemleri, büyük kapasiteli homojenizatörler, UHT tesisleri, ters osmoz, ultra filtrasyon, aseptik paketleme makineleri ve peynir, tereyağı ve dondurma için paketleme makineleri konusunda gelişmiş değildir. Bu nedenle yerli üreticilerin gıda işleme ve ambalaj makineleri konusunda kayda değer bir üretim artışı olmasına rağmen; son teknoloji ürünü makineler ithalat yoluyla karşılanmaktadır. Hindistan’ın gıda işleme makinesi ithalatı GTİP bazında aşağıdaki tabloda incelenmiştir. Tablodan da görüleceği üzere 2007–2009 yılları arasında ithalat sürekli artmıştır. Sadece 2009 yılında %18’lik bir düşüş yaşanmıştır. 2007 yılında 176 milyon dolar olan ithalat, 2009 yılında 202 milyon dolara çıkmıştır. İthalat kalemleri ürün bazında incelendiğinde genel olarak bir düşüş olmakla beraber, ithalatın artış gösterdiği ürünler; şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar, hububat ve baklagillerin öğütülmesi ve işlenmesi için makine ve cihazlar, tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları, şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar olmuştur.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 18 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Tablo 8: Hindistan’ın Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları ABD(56), Çin(20), G. Afrika(8), Ekmek, pasta, bisküvi fırınları 8417.20 İtalya(4), İspanya(3), (elektriksiz) 2,0 3,4 1,8 Malezya(2), Türkiye(0,1) Çin(47), Almanya(31), ABD(6), Tarım ürünleri için Brezilya(5), Belçika(4), 8419.31 kurutucular 2,8 3,3 1,7 Tayvan(3), Kore(1), Türkiye* Almanya(50), İtalya(19), Sütten krema ayırıcılar 8421.11 ABD(14), Avusturya(7), (ekremözler) 12,3 2,5 2,8 İngiltere(7), Çin(1), Türkiye* İsveç(46), Almanya(19), Çin(12), Türkiye(9), Yeni 8434.10 Süt sağma makineleri 0,4 6,5 1,5 Zelanda(6), Brezilya(4) Fransa(23), İsveç(23), Sütçülükte kullanılan makine Almanya(19), 8434.20 ve cihazlar 10,0 17,4 9,8 İtalya(18),İngiltere(6), Türkiye* Sütçülükte kullanılan makine İsveç(28), İtalya(17), 8434.90 ve cihazların aksam ve Almanya(16), Hollanda(11), parçaları 4,9 2,0 1,7 İngiltere(5), Çin(5), Türkiye(3) Kore(29), İtalya(25), Şarap, meyve suları vb. için Japonya(21), Fransa(8), 8435.10 kullanılan makine ve cihazlar Tayvan(7), Çin(3), Almanya(3), 2,8 3,9 1,2 Türkiye* Şarap, meyve suları vb. için ABD(61), Çin(19), İtalya(11), Japonya(2), Singapur(2), 8435.90 kullanılan makinelere ait aksam ve parçalar 0,7 0,7 2,4 İspanya(1), Türkiye* İngiltere(38), Japonya(22), Tohum, hububat ve Kore(8), İtalya(6), Almanya(6), 8437.10 baklagillerin temizlenmesi Çin(5), Yunanistan(5), için makine ve cihazlar 28,8 48,7 38,7 Türkiye(0,2) Tayland(37), Çin(23), Hububat ve baklagillerin Japonya(10), ABD(10), 8437.80 öğütülmesi, işlenmesi için Almanya(6), İsviçre(4), makine ve cihazlar 17,0 28,3 30,4 Türkiye(3) Çin(16), İngiltere(14), Tohum ve tane işleme İsviçre(11), Almanya(10), 8437.90 makinelerinin aksam ve Tayland(9), Japonya(8), parçaları 10,0 10,0 14,7 Türkiye(3) Ekmek, pasta, bisküvi, Çin(33), İtalya(31), Tayvan((8), Malezya(5), Almanya(4), 8438.10 makarna vb. imali için makine ve cihazlar 10,8 13,1 4,2 ABD(4), Türkiye(1) İtalya(30), Malezya(11), Çin(9), Şekerleme, kakao ve çikolata Almanya(9), Avusturya(7), 8438.20 imali için makine ve cihazlar Hollanda(7), İsviçre(6), 5,7 14,8 17,6 Türkiye(4) Almanya(24), Şeker imaline mahsus Fransa(23),İsviçre(19), 8438.30 makine ve cihazlar İngiltere(14), Avusturya(7), 3,5 5,2 4,8 Çin(5), Türkiye*
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 19 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Biracılığa mahsus makine ve 8438.40 cihazlar 3,0 17,9 Etleri / kümes hayvan etlerini 8438.50 hazırlayan makine ve cihazlar Sebze, meyve ve kabuklu 8438.60 yemişlerin hazırlanmasına mahsus makine ve cihazlar Yiyecek­içecek sanayisinde 8438.80 kullanılan diğer makine ve cihazlar Yiyecek­içecek sanayisinde 8438.90 kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 2,1 3,6 7,3 8,6 29,1 18,5 14,4 11,9 Belçika(65), Almanya(12), ABD(10), Çin(6), Çek Cumhuriyeti(3), İtalya(3), 1,4 Türkiye* Danimarka(44), Hollanda(22), ABD(10), İtalya(6), G. Kore(4), Almanya(4), Çin(2), 6,5 Türkiye(0,05) İtalya(69), ABD(11), Tayland(7), Çin(3), Danimarka;(2), Vietnam(1),İspanya(1), 6,1 Türkiye(1) İtalya(21), Tayvan(14), İsviçre(12), Çin(10), Japonya(8), 19,1 ABD(8), Almanya(6), Türkiye* Polonya(15), Almanya(10), Çin(8), İngiltere(8), İtalya(8), İsviçre(8), Avustralya(7), 17,8 Türkiye* ABD(42), Almanya(13), Malezya(10), Japonya(7), 17,7 İtalya(6), Çin(6), Türkiye(0,4) Hayvansal­bitkisel katı ve 8479.20 sıvı yağların çıkarılmasına mahsus makine ve cihazlar 8,3 27,4 TOPLAM 176,0 247,7 201,9 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) *:Türkiye’nin bu ürün grubunda Hindistan’a ihracatı yoktur. Gıda işleme makineleri sektöründe ithalatta önde gelen ülkeler; İtalya, Almanya, Çin, ABD, İngiltere, Japonya, G. Kore ve Tayland olmuştur. AB ülkelerinin ambalaj makineleri konusundaki Hindistan pazarındaki üstünlüğü, gıda işleme makinelerinde de devam etmiştir. Bu tabloya göre Hindistan pazarında ambalaj makineleri konusunda en önemli rakiplerimiz yine AB ülkeleri ve Çin’dir. Hindistan’ın gıda işleme makineleri pazarında; İtalya, %12’lik pazar payı ile ilk sırada yer almaktadır. İtalya, pazar payını 2009 yılında %2 oranında artırarak 2008 yılında lider olan Almanya’nın önüne geçmiştir. Almanya ve İngiltere 2009 yılında pazar payları azalan ülkeler olurken; Türkiye pazardaki payını %1 olarak korumayı başarmıştır. Pazar araştırması çerçevesinde, firmalarla yapılan görüşmelerde yüksek teknoloji makinelerinde Avrupa Birliği ülkelerinin önde olduğu vurgulanmıştır. Özellikle değirmen makineleri konusunda İtalyan MSM Miller, İsviçreli Buhler, İngiliz Satake’nin ve Türk firması ALAPALA’nın önde geldiği belirtilmiştir. Görüşmelerde Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin Hindistan pazarında çok bilinmediği gözlemlenmiştir. Tablo 9: Hindistan’ın Ülkeler İtibariyle Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 Ülkeler 2007 2008 2009 Pay (%) Pay (%) Pay (%) İtalya 22 24 24 13 10 12 İngiltere 21 29 22 12 12 11 Çin 24 21 21 14 9 10 ABD 12 23 20 7 9 10 Almanya 16 47 18 9 19 9
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 20 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Japonya 21 20 Tayland 8 16 İsviçre 5 4 G. Kore 4 5 Tayvan 5 3 Danimarka 3 4 Hollanda 3 6 Fransa 5 7 Malezya 0 0 Türkiye 0 3 Diğerleri 27 35 TOPLAM 176 248 Kaynak: TradeMap (www.trademap.org) 16 15 9 5 5 5 4 4 4 2 28 202 12 4 3 3 3 1 2 3 0 0 14 100 8 6 1 2 1 2 2 3 0 1 15 100 8 7 4 3 2 2 2 2 2 1 15 100 Hindistan’da gıda işleme artan talebin arkasındaki temel neden gıda işleme sanayinin Hindistan hükümeti tarafından da desteklenmesi ve öncelik tanınmasıdır. Gıda işleme sektörüne verilen önem beraberinde pek çok yatırım teşviki içerdiği, tesislerin modernizasyonunu gerektirdiği için makinelerine olan talep önümüzdeki dönemde de artmaya devam edecektir. 1.2 Türkiye­Hindistan Gıda İşleme Makineleri Dış Ticareti Türkiye ile Hindistan arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler, her iki ülkenin nüfusu, Türkiye’nin gıda işleme makineleri üretim kapasitesi ve dış ticaret rakamları göz önüne alındığında bu sektörde dış ticaretimizin istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir. İki ülke arasındaki gıda işleme makineleri dış ticaret hacmimiz 2009 yılında ithalatımızın artmasına bağlı olarak 6,6 milyon dolara ulaşarak rekor kırmıştır. Ancak bu durum 2010 yılı on aylık verilere göre 2,5 milyon dolara gerilemiştir. Bu azalmada Hindistan’dan yaptığımız ithalatın 135 bin dolara gerilemesi etkili olmuştur. Aynı dönem içinde ihracat değerimiz ise %20 oranında artarak 2,3 milyon dolara ulaşmıştır. Trade Map verilerine göre, 2009 yılında toplam gıda işleme makineleri ithalatı 202 milyon dolar olan Hindistan’a ihracatımız yok denecek kadar azdır. Hindistan’a ihracat yapan firma sayımız ise 2008 yılında 18, 2009 yılında 29 ve 2010 yılında 30 olmuştur. Tablo 10: Türkiye’nin Hindistan’a Gıda İşlem Makineleri İhracatı (Değer: Bin ABD Doları) 2010 GTİP ÜRÜN ADI 2007 2008 2009 (Ocak­Ekim) Ekmek, pasta, bisküvi fırınları; 0 0 9 0 8417.20 elektriksiz Pastörize, kondense etme vb. 0 0 0 0 8419.89 işler için cihaz, tertibat 8434.10 Süt sağma makineleri 3 40 111 43 Sütçülükte kullanılan makine ve 0 0 20 19 8434.90 cihazların aksam, parçaları Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için makine ve 0 0 112 31
8437.10 cihazlar © İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 21 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması 8437.80 8437.90 8438.10 8438.20 8438.30 8438.50 8438.60 8438.80 Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için makine ve cihazlar Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine­cihazlar Şekerleme, kakao/çikolata imali için makine ve cihazlar Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar Etleri/kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar Sebze, yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 207 670 1.052 1.038 42 181 268 253 0 67 17 8 115 280 373 966 1 0 0 0 0 0 4 0 6 0 33 11 3 31 0,4 0 19 7 24 21 8438.90 TOPLAM 396 1.276 2.023 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (http://bilgi.dtm.gov.tr) 2.390 Hindistan pazarına gıda işleme makineleri ile giren firmalarımız arasında; Ekol Fırın Makine, FİMAK Makine, Cem Makine, GİMAK Makine, ES­MAK Makine, ÖZSAN Makine, Bameksa Makine, Delta Değirmen, Barmak Barutçuoğlu Gıda Makineleri, Alptekin Makine, Tarimak Tarım Makine, Enkomak Makine, Öztiryakiler Madeni Eşya, Unormak Değirmen Makineleri, Uğur Makine, Alapala Makine sektörün başarılı örnekleri arasında yer almıştır. Gıda işleme makineleri sektöründe Hindistan’dan yaptığımız ithalat, 2009 yılında 4,6 milyon dolara ulaşarak rekor kırmıştır. 2010 yılı on aylık değerlere göre ise 135 bin dolara gerilemiştir. İthal ettiğimiz ürünler arasında; yiyecek/içecek sanayinde kullanılan diğer makine­cihazlar, tohum ve tane işleme makinelerinin aksam, parçaları ve hububat; baklagilin öğütülmesi, işlenmesi için makine; cihazlar üst sıralarda yer almıştır. Türkiye’nin gerek üretim gerekse de ihracat açısından çok iyi olduğu (gıda işleme makineleri içerisinde yer alan) değirmencilik makinelerinde önemli ihracat potansiyelinin olduğu bu çalışmanın en önemli bulgularındandır. Hindistan’da 1000 civarında un fabrikasının olduğu bunların %20’sinin teknolojiyi takip ederek makinelerini İsviçreli BUHLER, İtalyan MS MILL SERVICE, İngiliz SATAKE ve Türk firması ALAPALA’dan tedarik etmektedirler. Pazarın lideri ve en büyük paya sahip firma, İsviçreli BUHLER’dir. Un fabrikalarının %30’luk kısmında teknoloji noktasında farkındalık başlamış ve yeni makineler alma konusunda çalışmalar yapmaktadırlar. Bu durum firmalarımız için değerlendirilmesi gereken önemli bir ticari fırsattır. Görüşmelerde Türk makinelerinin kalite konusunda Avrupa ile aynı olduğu, fiyat konusunda ise İtalya’dan yaklaşık %30 daha ucuz olduğu, Çin makinelerinin ise Türk makinelerinden %30­50 oranında daha ucuz olduğu söylenmiştir. Ancak Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin Hindistan pazarında çok bilinmediği gözlemlenmiştir
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 22 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Tablo 11: Türkiye’nin Hindistan’dan Gıda İşleme Makineleri İthalatı (Değer: Bin $) 2010 GTİP ÜRÜN ADI 2007 2008 2009 (Ocak­Ekim) 841931 Tarım ürünleri için kurutucular 11 480 0 0 tohum, hububat, baklagil temizleme 843710 makine ve cihazları 18 0 0 3 Hububat; baklagilin öğütülmesi, 843780 işlenmesi için makine; cihazlar 346 91 1 7 Tohum ve tane işleme 843790 makinelerinin aksam, parçaları 0 4 3 9 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. 843810 imali için makine­cihazlar 0 553 0 0 Şeker imaline mahsus makine ve 843830 cihazlar 32 0 0 0 Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus 843860 makine ve cihazlar 0 0 0 1 Yiyecek/içecek sanayinde 843880 kullanılan diğer makine­cihazlar 46 65 33 13 Yiyecek/içecek sanayi makine ve 843890 cihazlarının aksam, parçaları 42 71 2 5 Hayvansal/bitkisel yağların çıkarılmasına mahsus makine ve 847920 cihazlar 2233 349 4589 98 TOPLAM 2.729 1.614 4.628 135 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (http://bilgi.dtm.gov.tr) Son zamanlarda gıda işleme ve paketleme konusunda çok sayıda teknoloji sektöre girmiş ve gıda ürünlerinin raf ömrünün uzaması konusunda etkili olmuştur. Bu teknolojik gelişmeler aynı zamanda bazı tüketicilerin ürünün tazeliği ve sağlıklı olması konusundaki endişeleri ile de örtüşmüştür. Yerli gıda işleme ve paketleme firmalarının üretimleri kayda değer oranda artmasına rağmen, ithal makineye olan talep artmaya devam etmektedir. Dolayısıyla özellikle et, deniz ürünleri, sebze­meyve, yağlı tohum, hububat ver diğer gıda ürünlerinin işlenmesi ve paketlenmesi için gerekli makineler konusunda satış potansiyeli vardır. 1.3 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları Hindistan’ın coğrafi büyüklüğü ve dağınıklığı da dikkate alındığında Hindistan pazarında, yerel bir acente ya da dağıtıcı ile çalışmak, özellikle pazara ilk kez satış yapan firmalar için çok önemlidir. Sektör ve ürün konusunda deneyimli ve alanında bilinen bir aracı ile çalışmak pazarda son kullanıcıya ulaşma şansını artıracaktır. Gıda işleme makineleri alanında pek çok firmanın rekabet ettiği düşünüldüğünde, Türk firmalarının bu pazarda başarılı olabilmeleri için yerel ortak kaçınılmazdır. İyi bir ortak aynı zamanda devlet işlerinde kolaylık sağlayacak, ürün güvenliği ve lisanslar konusunda da doğru bilgiye ulaşmanıza yardımcı olacaktır. İyi bir yerel ortak ürünün tanıtım çalışmaları içinde doğru adrestir. Pazarda büyüyebilmek için Hintli ortağın yerel prosedürler hakkında vereceği bilgiler, ürünün doğru konumlanmasına yardım edecektir. Mevcut durumda da gıda işleme sektöründe faaliyette bulunan Hintli küçük ve orta ölçekli firmalar yurtdışından ithal ettikleri makineleri acenteler kanalı ile tedarik etmektedirler.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 23 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Hindistan’da yurtdışından ve yurtiçinden makine/ekipman tedariki ile anahtar teslimi fabrika kuran firma listesi aşağıdaki tablodadır; Tablo 12: Anahtar Teslimi Gıda İşleme Tesisi Kuran Hintli Firmalar Asif Enterprises Mumbai, Maharashtra Bajaj Process Pack Machine Faridabad, Haryana Buhler India Bangalore, Karnataka CS Aerotherm Bangalore, Karnataka Dr. Froeb (India) Private Ltd. Mumbai, Maharashtra Food & Biotech Engineers Faridabad, Uttar Pradesh GEA Process Vadodara, Gujarat Goma Engineering Thane, Maharashtra Harvest Sortmac Shosha Chennai, Tamil Nadu Indopol Food Processing Machinery Faridabad, Haryana Labh Group and Buhler India Mumbai, Maharashtra Mehtalia Consultants Mumbai, Maharashtra Milltech Industries Bangalore, Karnataka Mukul Enterprises Meerut, Uttar Pradesh Multitech Engineering & Consultants Aurangabad, Maharashtra Nivjer Infrastructure Chennai, Tamil Nadu Osaw Agro Industries Ambala, Punjab Ovenman Industries Mumbai, Maharashtra Parekh Technical Mumbai, Maharashtra Process Masters Equipment Pune, Maharashtra Satake India New Delhi 1.4 Gümrük Vergileri Hindistan’da ticaretin serbestleştirilmesinden sonra, düzenleme ve kontrol için çeşitli politik önlemler alındı. Bunlar arasında; maliye politikası, ihracat ve ithalat kanunları, vergi sistemi, döviz ve faiz oranı kontrolü, ihracatın edilmesi ve yüksek öncelikli sektörlere sağlanan destekler gibi konular yer almaktadır. Gıda işleme ve tarım sektörü, çok sayıdaki önemli destek ve teşvikler ile yüksek öncelikli sektörler arasındadır. Bugünkü uygulamada hemen hemen hiçbir gıda ve tarım ürününde lisans istenmemektedir. Sadece bira, içilebilir alkol ve şarap, şeker kamışı, hayvansal yağlar ve sıvı yağ üretimi ve küçük ölçekli özel üretimler bunun dışında kalmaktadır. Ayrıca katma değeri yüksek pek çok işlenmiş gıda ürünü ÖTV’den muaftır. Buna ilaveten kurumlar vergisi azaltılmış ve sektörde yeni üretim hattı kuracak firmalar için ilave vergi teşvikleri uygulanmaya başlanmıştır. Hükümet, gıda işleme sektörünü canlandırmak amacıyla Merkezi Gelir Vergisi Yasası kapsamında tarım işleme sanayi alanında meyve­sebze saklama ve paketleme tesisi kurulması durumunda önümüzdeki beş yıl içinde kar üzerinden alınan vergide %100, sonraki beş yıllık dönem içinde %25’lik vergi indirimi sağlamaktadır.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 24 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Ayrıca süt makinelerinde uygulanan %16’lık ÖTV tamamen kaldırılmış, et, tavuk ve balık ürünlerinde kullanılan makinelerde uygulanan %16’lık vergi oranı %8’e indirilmiştir. Hindistan’a gıda işleme makinesi ithalatında herhangi bir kısıtlama bulunmamakta; özel bir lisans gerekmemektedir. Market Access Database verilerine göre Hindistan’ın GTİP bazında gıda işleme makineleri ithalatına uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Daha alt detay GTİP kodları için uygulanan gümrük vergisi oranlarına aynı veri tabanından (http://mkaccdb.eu.int) ulaşılabilir. Tablo 13: Hindistan’ın Gıda İşleme Makinelerine Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları GTİP ÜRÜN ADI % 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 7,5 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 7,5 8421.11 Sütten krema ayırıcılar (ekremözler) 7,5 8434.10 Süt sağma makineleri 7,5 8434.20 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazlar 7,5 8434.90 Sütçülükte kullanılan makine ve cihazların aksam ve parçaları 7,5 8435.10 Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makine ve cihazlar Şarap, meyve suları vb. için kullanılan makinelere ait aksam ve 8435.90 parçalar Tohum, hububat ve baklagillerin temizlenmesi için makine ve 8437.10 cihazlar Hububat ve baklagillerin öğütülmesi, işlenmesi için makine ve 8437.80 cihazlar 7,5 8437.90 Tohum ve tane işleme makinelerinin aksam ve parçaları 7,5 7,5 7,5 7,5 8438.10 Ekmek, pasta, bisküvi, makarna vb. imali için makine ve cihazlar 5 8438.20 Şekerleme, kakao ve çikolata imali için makine ve cihazlar 5 8438.30 Şeker imaline mahsus makine ve cihazlar 5 8438.40 Biracılığa mahsus makine ve cihazlar 5 8438.50 Etleri / kümes hayvan etlerini hazırlayan makine ve cihazlar Sebze, meyve ve kabuklu yemişlerin hazırlanmasına mahsus 8438.60 makine ve cihazlar 5 8438.80 Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan diğer makine ve cihazlar Yiyecek­içecek sanayisinde kullanılan makine ve cihazların aksam 8438.90 ve parçaları Hayvansal­bitkisel katı ve sıvı yağların çıkarılmasına mahsus 8479.20 makine ve cihazlar Kaynak: Market Access Database (http://mkaccdb.eu.int) 5­7,5 5 7,5 7,5 Tablodaki gümrük vergisi oranları Türkiye’nin içinde bulunduğu en çok kayrılan (MFN) ülkelere uygulanan basit gümrük vergisi oranlarıdır. Ancak gümrük vergisinin hesaplanmasında bu değerlere %1 yükleme­boşaltma vergisi, (Landing charges ­LCH), gümrük değeri üzerinden %10 telafi edici vergi , %4 ilave vergi (SPL) ve %3 eğitim vergisi ilave edilir.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 25 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması 1.5 Ödeme Şekilleri Hindistan’a ihracat yapan firmaların akreditif (L.C.) ödeme şeklini kullanmalarında fayda vardır. Özellikle dış ticaretimizin yeni gelişmeye başladığı Hindistan pazarında, bu ödeme şekli hem ihracatçıya ve hem ithalatçıya güvence sağlamaktadır. Hindistan’da yapılan pazar araştırması süresinde görüşme yapılan Hintli firmalar da dış ticarette genellikle akreditif kullandıklarını belirtmiş ve Türk firmalarının da akreditif kullanmalarını tavsiye etmişlerdir. 1.6 Nakliye Türkiye’den Hindistan’a bir konteynır makinenin nakliyesi 15­20 gün sürmekte ve navlun bedeli ürünlerin özelliklerine göre 2000­2500 dolar arasında değişmektedir. Uzak bir pazar olmasına rağmen navlun bedelinin düşük olmasında Hindistan’la olan doğal taş ticaretimizin fazla olmasının büyük etkisi vardır. Bu avantaj sayesinde Çin’e karşı olan navlun dezavantajımız göreceli olarak azalmaktadır. Ürün nakliyesinde dikkat edilmesi gereken en önemli konular iklim şartları ve limanlardaki bekleme süresidir. Özellikle Muson yağmurları döneminde nem oranının artacağı göz ardı edilmemelidir. 1.7 Firma Bulma İGEME’ye başvuran firmalarımıza Merkezimizin üye olduğu KOMPASS ( www.kompass.com ) veri tabanından (her bir farklı ürün için) Hindistan’daki ambalaj ithalatçı/dağıtıcı firma irtibat bilgileri gönderilebilmektedir. 1.8 Fuarlar Gıda işleme makineleri konusunda Hindistan’da düzenlenen belli başlı fuarlar aşağıdadır. Fuarlar konusundaki detaylı bilgilere web sayfalarından ulaşılabilir
· International Exhibition an Conference for Food Processing and Packaging, Ingredients, Beverages, Cooling and Refrigeration (www.foodtecindia.com)
· INDIAPACK International Packaging Exhibition & Conference (Fuar ve kongre) (http://www.indiapack.in)
· International PackTech India­ International Exhibition and Conference for the Packaging and Processing Industry (Fuar ve kongre) (www.messe­duesseldorf.de)
· VIV India­Int. Ausstellung für Viehzucht und Fleischverarbeitung (www.viv.net)
· AAHAR­International Exhibition for Food and Food Processing (www.indiatradefair.com) 1.9 Yararlı Adresler
· Hindistan Gıda İşleme Bakanlığı(MOFPI) (http://mofpi.nic.in)
· Hindistan Gıda İşleyicileri Derneği (http://www.aifpa.com/index.asp)
· Merkezi Gıda ve Teknolojik Araştırma Enstitüsü(CFTRI) (http://www.cftri.com)
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 26 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması · Soğutucu ve Klima üreticileri Derneği(RAMA) (http://www.ramaindia.org)
· Hindistan Tarım ve İşlenmiş Gıda Ürünleri İhracatı Geliştirme Kurumu(APEDA) (www.apeda.com) 2. Hindistan Ambalaj Makineleri Sanayi Ülkelerin ambalaj sanayinde, sektörünün gelişimi çeşitli değişkenlerden etkilenmektedir. Bunlar arasında; nüfus, tüketici alışkanlıkları, sağlık ve hijyen konusunda artan farkındalık, markalaşma konusundaki rekabet ortamı, geliştirilen yeni ambalaj malzemeleri, değişen tüketici alışkanlıklarına bağlı ambalaj boyutlarındaki farlılık, çevresel faktörler, perakende sektörünün gelişimi öne çıkan faktörlerdir. Tablo 14: Pazar Araştırmasına Konu Olan Ambalaj Makineleri GTİP ÜRÜN ADI 8422.30 Şişe, kutu vb. doldurma, kapsülleme, içecekleri gazlandırma makineleri 8422.40 Diğer paketleme/ambalajlama makineleri Ambalaj sanayi, Hindistan’ın en hızlı ve sürekli büyüyen sanayi kolları arasındadır. Sektör doğrudan veya dolaylı olarak pek çok sektörü etkilemektedir. Sektörün bugün ki toplam değeri 650 milyar Rupi (130 milyar dolar) olup; 2015 yılında bu değerin 725 milyar dolara ulaşması beklenmektedir. Ambalaj sektörünün ortalama büyüme oranı tüm alt sektörlerinde aynı olmamakla birlikte, %13­15 arasındadır. Hindistan’da kişi başı ambalaj tüketimi 1,3 kg olmasına rağmen Çin ve Tayvan gibi komşu Asya ülkelerinde tüketim miktarı; sırasıyla 6 ve 19 kg düzeyindedir. Bu durum Hindistan’da ambalaj sanayi konusunda büyüme potansiyeli ve iş imkanları olduğunu göstermektedir. Dünya istatistiklerine göre, ambalaj malzemelerinin %85’i gıda ve içecek sektöründe kullanılmaktadır. Bu değer yaklaşık 97 milyon dolara karşılık gelmektedir. Bunun anlamı ambalaj sektörü, gıda ve içecek sektöründe önemli bir rol oynamaktadır. Hindistan, Çin’den sonra dünyanın ikinci büyük gıda üreticisidir. Aynı zamanda tahıl ve sütte en büyük üreticiler arasında, pirinç, şeker, meyve­sebze ve iç su balığında dünya sıralamasında ikinci sıradadır. Bunun yanı sıra pamuk üretiminde üçüncü sırada, deniz ürünlerinde yedinci sıradadır. Hindistan, gıda sektöründe büyük hammadde potansiyeline rağmen uluslar arası ticaretteki payı sadece %1,5’dur. Bu da yatırımcılar ve ihracatçılar için sektörde büyük bir potansiyel olduğunu göstermektedir. Aslında gıda işleme sanayi %32’lik payı ile gıda sektöründe önemli bir paya sahiptir. Hindistan, gıda üretimi konusunda çok iyi olmasına rağmen, meyve ve sebzenin sadece %3’ü sütün ise sadece %15’i işlenmektedir. Hindistan ambalaj sanayinde, esnek plastik ambalajlar hakim durumdadır. Geleneksel sert plastik ambalaj kullanıcıları da son dönemde esnek plastik ambalaj kullanımına yönlemeye başlamıştır. Bu değişimin en önemli sebebi, bu ambalajın estetik açıdan daha çekici, dayanıklı ve ucuz olmasıdır. Plastik esnek ambalajın en büyük kullanıcısı, talebin %50’sini oluşturan gıda işleme sanayidir. Esnek ambalaj sanayinin her yıl %35’in üzerinde büyümesi bekleniyor. Sektörde; lamina şekillendir­doldur kapat ambalajlar, lamine tüpler ve tetra paketler her yıl ortalama %25 oranında büyümektedir. Sektörde faaliyet gösteren
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 27
HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması 600­700 arasındaki makine üreticisinin çoğunluğu küçük ve orta ölçekli olup; ülkenin tamamında dağılmış durumdadır. Yapılan araştırmalara göre bugün 250 milyon olan Hindistan orta sınıf nüfusu hızla artmakta ve 2025 yılında 583 milyona ulaşması beklenmektedir. Geniş ve büyüyen orta sınıf, değişen tüketim alışkanlıkları, gelişen perakende sektörü ambalaj sanayinin gelişmesinde önemli rol oynamaktadır. Bunun yanı sıra ambalaj sektörünü etkileyen bir başka etken de; hızla artan ihracat ve uluslararası pazarlarda istenen paketleme standartlarıdır. Sektörde oluşan bu talep, Hintli makine üreticilerinin daha iyi ambalaj için teknolojilerini geliştirmelerini, makine ve malzeme kalitelerini artırmalarını daha önemli hale getirmiştir. Özellikle tesisleri henüz teknolojik açıdan yenilenmemiş küçük ölçekli firmalar, potansiyel alıcılar olarak dikkat çekmektedir. Büyük ve uluslar arası firmalar ise çalışacakları alanı; küresel politikalar ve ana şirketin standartlarına bağlı olarak belirlemektedir. Büyük gıda ve ilaç firmalarının talebini karşılayan bu firmalar, özellikle büyük pazarlara ulaşmalarını sağlayacak kalite ve farklı ambalaj ürünleri konusunda çalışmakta ve buna uygun makine almaktadır. Hindistan paketleme makineleri sektöründe faaliyet gösteren firmalar, az sayıdaki orta ve büyük ölçekli firmaların yanı sıra çok sayıdaki bölgesel küçük ölçekli firmalardan oluşmaktadır. Sektörde 700’den fazla ambalaj makinesi üreticisi olup; bunun %90­95’i küçük ve orta ölçekli firmalardır. Ambalaj sektöründe çok sayıda, ambalaj malzemesi üretici, makine ve yedek parça üreticisi faaliyet göstermektedir. Ambalaj için oluşan iç talebin önümüzdeki beş yıllık dönemde hızla artması ve bu eğilime bağlı olarak sektörün daha bilimsel ve fonksiyonel ambalaja yönelmesi beklenmektedir. Ambalaj makineleri sektöründe yaklaşık 20 büyük firma etkin durumdadır. Hindistan pazarında makinelerin satılıp satılmayacağını belirleyen temel faktörler; teknoloji, fiyat, teslimat ve performans standartlarıdır. Yoğun rekabetin yaşandığı pazarda, malın fiyatı ve düşük işletme maliyeti satışı etkileyen temel faktörlerdir. Hintli son kullanıcıların satın alma kararını etkileyen bir diğer noktada teknolojinin yenilenmesi ve satış sonrası hizmetidir. Sektördeki önemli yerel üreticilerden bazıları; Flex Engineering Ltd., (Noida), ITW Signode India Ltd. (Hyderabad), Print Pack Machinery Ltd. (Faridabad), Eagle Manufacturing Co. (Mumbai), Larsen & Toubro, Acrofil India (New Delhi), S.P.M. Engineering (Bangalore), E.C. Packaging (Faridabad), S.P Ultraflex Systems (Mumbai), Multi Pack Machines Pvt Ltd. (Hyderabad) ve Primo Pack (Ahmedabad) dir. Hindistan’ın ambalaj makinesi ihracatı, ağırlıklı olarak Avrupa Birliği ülkeleri başta olmak üzere Çin ve Tayvan’adır. Tablo 15: Hindistan’ın Ambalaj Makineleri İhracatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları 8422.30 Şişe, kutu vb. doldurma, Almanya(27), İtalya(25), kapsülleme, içecekleri İspanya(8), Tayvan(6), Kore(6), gazlandırma makineleri Fransa(5), Çin(4) 74,3 130,1 122,1 8422.40 Diğer İtalya(40), Almanya(24), Çin(6), paketleme/ambalajlama 71,5 113,9 80,4 İspanya(5), Japonya(5), Tayvan(4)
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 28 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması makineleri TOPLAM 145,8 244, 202,5 Bazı yerel firmaların, yabancı şirketlerle ortak yatırımı bulunmaktadır. Yabancı firmalar arasında Alman firmalar; dolum, kapatma, şişe­kutu kapatma ve etiketleme, sarma ve aseptik paketleme makinelerinde ana tedarikçi iken; ABD firmaları ağırlıklı olarak filtreleme/arındırma, sarma, aseptik dolum ve ambalaj makinelerinde hakimdir. Hindistan’da ambalaj makineleri konusunda üretim vardır. Ancak bu üretim yeterli olmadığı için Hindistan özellikle yüksek teknoloji ürünü makineleri ithalat yoluyla karşılamaktadır. Hindistan’ın ambalaj makinesi ithalatı GTİP bazında 8422.30 ve 8422.40 numaraları altında incelenmiştir. Tablodan da görüleceği üzere 2007–2009 yılları arasında ithalat değişken bir seyir izlemiştir. 2007 yılında ithalat, bir önceki yıla göre %68 oranında artarak 244 milyon dolara ulaşmış; 2009 yılında ise %17 azalarak 202 milyon dolara gerilemiştir. Tablo 16: Hindistan’ın Ambalaj Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 2009 Yılında İthalat Yapılan GTİP ÜRÜN ADI Başlıca Ülkeler ve % Payları 8422.30 Şişe, kutu vb. doldurma, Almanya (27), İtalya (25), kapsülleme, içecekleri İspanya(8), Tayvan(6), Kore(6), gazlandırma makineleri Fransa(5), Çin(4), Türkiye(0,4) 74 130 122 8422.40 Diğer İtalya(40), Almanya (24), Çin(6), paketleme/ambalajlama İspanya(5), Japonya(5), Tayvan(4), makineleri 71 114 80 Kore(3), Türkiye(0,001) TOPLAM 145 244 202 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) Ambalaj makineleri sektöründe ithalatta önde gelen ülkeler; Almanya, İtalya, İspanya, Çin, Kore ve Tayvan’dır. Hindistan’ın ambalaj makinesi ithalatı, yüksek otomasyonlu makine sistemlerinden oluşmaktadır. Bu tabloya göre Hindistan pazarında ambalaj makineleri konusunda en önemli rakiplerimiz AB ülkeleri ve Çin’dir. Hindistan’ın ithalatı ülkeler bazında incelendiğinde; İtalya’nın %31’lik Pazar payı ile ilk sırada yer aldığı görülür. Bunu sırasıyla Almanya %26, İspanya %7 ve Tayvan %5 ile izlemiştir. İtalya ve İspanya global ekonomik krize rağmen pazar paylarını artırmaya devam etmiştir. Tayvan, Kore ve Çin ise yaklaşık pazar paylarını korumuşlardır. Pazar araştırması çerçevesinde, firmalarla yapılan görüşmelerde özellikle yüksek teknoloji makinelerinde Avrupa Birliği ülkelerinin önde olduğu vurgulanmıştır. Bilgilendirme standıyla katılım sağlanan “International Food Tech 2010 ­ Gıda Teknolojileri ve Ambalajı Fuarı da Alman fuar şirketi organizasyonu ile yapılmış olup; Almanya Çin, Tayvan ve Fransa fuarda milli katılımla yer almıştır. Bu durum ithalatta öne çıkan ülkelerin, fuara katılımlarla birbirini tamamlamıştır. Görüşmelerde Türk firmaları hakkında sorulan sorularda Türk makinelerinin AB kalitesinde, ancak onlara kıyasla daha ucuz olduğu ve olumsuz bir Türk malı imajının olmadığı görülmüştür. Aynı zamanda Türk makine sektörünün ve ürünlerimizin pazarda çok iyi bilinmediği gözlemlenmiştir. Tablo 17: Hindistan’ın Ülkeler İtibariyle Ambalaj Makineleri İthalatı (Değer: milyon $) 2007 2008 2009 Pay (%) Pay (%) Pay (%) Ülkeler 2007 2008 2009 İtalya 35 48 63 24 20 31
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 29 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Almanya 33 57 53 İspanya 2 7 14 Tayvan 7 10 10 Kore 7 6 10 Çin 7 14 10 Fransa 4 15 7 ABD 11 10 5 Japonya 8 10 5 Türkiye 0 0,02 1 Diğerleri 32 310 229 TOPLAM 146 244 202 Kaynak: Trade Map (www.trademap.org) 23 1 5 5 5 3 7 6 0 22 100 23 3 4 3 6 6 4 4 0,01 27 100 26 7 5 5 5 3 3 2 0,3 13 100 Hindistan’da ambalaj makinelerine olan artan talebin arkasındaki temel neden gıda işleme ve ilaç sanayinin gelişmesi ve ülke ihracatının artmasıdır. Bu nedenle bu iki sektördeki büyüme, beraberinde ambalaj sektörü ve ambalaj makineleri sektörüne de ivme kazandırmıştır. Ambalaj makineleri ve malzemelerine olan talebin yaklaşık %45’i gıda işleme sektörüne, %25’i ilaç sanayine, %10’u ise kişisel ürünler, çay ve kahve, endüstriyel ürünlere aittir. Gıda işleme sektöründe özellikle içecekler, süt ürünleri, işlenmiş gıda, yemeklik yağ, ve deniz ürünleri konusunda yerli ve yabancı yatırımın artması, makine sektörünün de gelişmesine katkıda bulunmuştur. Hindistan Ambalaj Enstitüsünün verilerine göre, Hindistan’da işlenmiş gıda ürünlerinin sadece %2si paketlenirken; batı ülkelerinde bu oran %70’dir. Bu rakamlar sektördeki büyüme potansiyelini çok güzel yansıtmaktadır. 2.1 Türkiye­Hindistan Ambalaj Makineleri Dış Ticareti Türkiye ile Hindistan arasındaki ekonomik ve ticari ilişkiler, her iki ülkenin nüfusu, üretim kapasitesi ve dış ticaret rakamları göz önüne alındığında özellikle ambalaj makineleri konusunda dış ticaretimizin istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir. İki ülke arasındaki ambalaj makineleri dış ticaret hacmi, 1 milyon dolar düzeyine ulaşamamış ve 2009 yılında 708 bin dolar olarak gerçekleşmiştir. 2010 yılı ilk on aylık veriler de ise bu değer 2,1 milyon dolara ulaşmıştır. Trade Map verilerine göre, 2009 yılında toplam ambalaj makineleri ithalatı 202 milyon dolar olan Hindistan’a ihracatımız yok denecek kadar azdır. Ancak Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi verilerine göre, ihracatımızın genel seyrine baktığımızda; 2008 yılı dışında makine ihracatımızın %400 gibi ciddi bir artış gösterdiği görülmektedir. 2008 yılındaki düşüş ise dünya ekonomik krizin etkisi ile açıklanabilir. 2010 yılı Ocak­Ekim verilerimize göre, makine ihracatımız artmaya devam etmiş ve %150’lik büyüme ile 1 milyon dolar sınırını geçerek 1,3 milyon dolara ulaşmıştır. Hindistan’ın toplam ambalaj makineleri ithalatındaki payımız, 2007 yılında %0’dan 2009 yılında %0,3’e yükselmiştir. Hindistan’a ihracat yapan firma sayımız ise 2007 yılında 3, 2008 yılında ve 2009 yılında 2 olmuştur. 2010 yılı ilk on aylık verilerde ihracat değerinin artışına paralel olarak ihracatçı firma sayımızda 11’e yükselmiştir.
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 30 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması Tablo 18: Türkiye’nin Hindistan’a Ambalaj Makineleri İhracatı (Değer: Bin $) 2010 GTİP ÜRÜN ADI 2007 2008 2009 (Ocak­ Ekim) 8422.3 Şişe, kutu vb. doldurma, 6 24 524 591 0 kapsülleme, içecekleri gazlandırma makineleri 8422.4 Diğer paketleme/ambalajlama 101 16 14 756 0 makineleri TOPLAM 106 40 538 1 347 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (http://bilgi.dtm.gov.tr) Hindistan pazarına ambalaj makineleri ile giren firmalarımız arasında; Forma Makine, Polytek Makine, Oluşum Makine, Batek Makine, Güven Çelik Makine, Optimec Cam, Gürelmak Makine sektörün başarılı örnekleri arasında yer almıştır. Ambalaj makineleri sektöründe, en fazla ihraç ettiğimiz ürün 8422.30 GTİP numarasında yer alan ambalaj makineleri olmuştur. Hindistan’dan ithal ettiğimiz ürün ise 8422.40 GTİP kodlu ambalaj makineleridir. Tablo 19: Türkiye’nin Hindistan’dan Ambalaj Makineleri İthalatı (Değer: Bin $) 2010 GTİP ÜRÜN ADI 2007 2008 2009 (Ocak­Ekim) 8422.30 Şişe, kutu vb. doldurma, kapsülleme, 158 370 82 771 içecekleri gazlandırma makineleri 8422.40 Diğer paketleme/ambalajlama 596 258 88 66 makineleri TOPLAM 754 629 170 837 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Bilgi Sistemi (http://bilgi.dtm.gov.tr) 2.2 Sektöre İlişkin Beklentiler Otomatik dolum ve kapatma makineleri, sıvıların steril olarak doldurulması ve paketlenmesi için tetrapak aseptik paketleme makineleri, test ekipmanları sektördeki en önemli iş imkanlarıdır. Hintli yerel üreticiler, sanayinin temel ihtiyaçlarını karşılamak için çoğunlukla genel amaçlı makine üretiminde yoğunlaşmıştır. İyi Pazar potansiyeline sahip alanlardan biri de alüminyum içecek kutuları üretimidir. Tank temizleme ve kurutma makineleri, otomatik yüksek hızlı etiketleme ve kapatma makineleri, kutu­şişe dolum ve mühürleme makineleri,sarma ve paketleme makineleri potansiyel içeren diğer alanlardır. 2.3 Muhtemel Alıcılar Ambalaj makineleri alıcıları, iki bölümde sınıflandırılabilir. İlk bölümde sert ve esnek ambalaj ürünleri üreticileri; ikinci bölümde ise ambalaj malzemelerinin dönüştürücüleri veya polyester­ BOPP film üreticileri yer alır. Dönüşüm sektöründe küçük ölçekli firmalar bulunmakta olup; plastik, kağıt ve alüminyum malzemelerin ambalaj malzemelerine dönüştürmesini gerçekleştirirler. Tetra pak ambalaj, külfetsiz olması ve uzun raf ömrüne sahip olması nedeniyle Hindistan’da özellikle işlenmiş gıda ürünlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Aynı zamanda tetra pak ambalaj, dağıtımda değişken iklim koşulları ve taşımadaki zorluklardan doğan sorunların aşılmasında da etkili olduğu için tercih edilmektedir. Ülkede pek çok
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 31 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması önemli gıda üreticisinin ürünleri tetra pak ambalajlarda satılmaktadır. Bu firmaların tercihleri güvenilir, markalı ve önceden test edilmiş ambalaj makineleri ve ekipmanlarından yana olmuştur. Hindistan pazarında çok uluslu firmalardan oluşan büyük ölçekli firmalar, müşterinin talebine ve ihtiyacına göre anahtar teslim fabrika kurabilen işletmelerdir. Tesiste kullanılacak makine ve ekipman seçiminde(çeşit ve makine olarak) ana şirketin ürün seçimi ve ürün sınıflandırması etkili olacaktır. Küçük ölçekli firmaların bulunduğu bölüm, hacim olarak en büyük fırsat potansiyelini içerir. Burada alıcı­son kullanıcılarda kalite konusundaki farkındalığın oluşması ile tesislerin yenilenmesi gündeme gelecektir. Burada satışı etkileyen en önemli noktalar; ürünün fiyatı ve düşük işletme maliyetidir. Satış sonrası hizmet, her durumda satışı etkileyen önkoşullardan biridir. 2.4 Pazara Giriş/Dağıtım Kanalları Hindistan pazarında, az sayıdaki anahtar teslim iş yapan büyük uluslar arası firmalara makine satarak pazara girilebileceği gibi, küçük ölçekli ve teknolojisini yenilemek isteyen firmalarla da pazara girmek mümkündür. Hindistan pazarına yeni girenler firmalar için, Hintli firmalar ile ortaklık kurmak, kamu kurumları ile bağlantı sağlamak, yerli ürün veya parçaların tedariki gibi bazı spesifik konulara ulaşmak için gereklidir. Pazarda büyüyebilmek için Hintli ortağın yerel prosedürler hakkında vereceği bilgiler ürünün doğru konumlanmasına yardım edecektir. 2.5 Gümrük Vergileri Hindistan’a ambalaj makinesi ithalatında herhangi bir kısıtlama bulunmamakta; özel bir lisans gerekmemektedir. Market Access Database verilerine göre Hindistan’ın GTİP bazında ambalaj makineleri ithalatına uyguladığı gümrük vergisi oranları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Daha alt detay GTİP kodları için uygulanan gümrük vergisi oranlarına aynı veri tabanından (http://mkaccdb.eu.int) ulaşılabilir. Tablo 20: Hindistan’ın Ambalaj Makinaları Uyguladığı Gümrük Vergisi (GV) Oranları GTİP ÜRÜN ADI Şişe, kutu vb. doldurma, kapsülleme, içecekleri 8422.30 gazlandırma makineleri % 8422.40 Diğer paketleme/ambalajlama makineleri 5 5 Tablodaki değerler Türkiye’nin içinde bulunduğu en çok tercih edilen ülkelere uygulanan (MFN) uygulanan basit gümrük vergisi oranlarıdır. Ancak gümrük vergisinin hesaplanmasında bu değerlere %1 yükleme­boşaltma vergisi, (Landing charges ­LCH), gümrük değeri üzerinden %10 telafi edici vergi , %4 ilave vergi(SPL) ve %3 eğitim vergisi ilave edilir. 2.6 Ödeme Şekilleri Hindistan’a ihracat yapan firmaların akreditif (L.C.) ödeme şeklini kullanmalarında fayda vardır. Özellikle dış ticaretimizin yeni gelişmeye başladığı Hindistan pazarında, bu ödeme
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 32 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması şekli hem ihracatçıya ve hem ithalatçıya güvence sağlamaktadır. Hindistan’da yapılan pazar araştırması süresinde görüşme yapılan Hintli firmalar da dış ticarette genellikle akreditif kullandıklarını belirtmiş ve Türk firmalarının da akreditif kullanmalarını tavsiye etmişlerdir. 2.7 Nakliye Türkiye’den Hindistan’a bir konteynır makinenin nakliyesi 15–20 gün sürmekte ve navlun bedeli ürünlerin özelliklerine göre 2000­2500 dolar arasında değişmektedir. Hindistan, uzak bir pazar olmasına rağmen navlun bedelinin düşük olmasında Hindistan’la olan doğal taş ticaretimizin fazla olmasının büyük etkisi vardır. Bu avantaj sayesinde Çin’e karşı olan navlun dezavantajımız göreceli olarak azalmaktadır. Ürün nakliyesinde dikkat edilmesi gereken en önemli konular iklim şartları ve limanlardaki bekleme süresidir. Özellikle Muson yağmurları döneminde nem oranının artacağı göz ardı edilmemelidir. 2.8 Firma Bulma İGEME’ye başvuran firmalarımıza Merkezimizin üye olduğu KOMPASS ( www.kompass.com ) veri tabanından (her bir farklı ürün için) Hindistan’daki ambalaj ithalatçı/dağıtıcı firma irtibat bilgileri gönderilebilmektedir. 2.9 Fuarlar Ambalaj makineleri konusunda Hindistan’da düzenlenen belli başlı fuarlar aşağıdadır. Fuarlar konusundaki detaylı bilgilere web sayfalarından ulaşılabilir
· International Exhibition an Conference for Food Processing and Packaging, Ingredients, Beverages, Cooling and Refrigeration (www.foodtecindia.com)
·
INDIAPACK International Packaging Exhibition & Conference (Fuar ve kongre) (http://www.indiapack.in)
·
International PackTech India­ International Exhibition and Conference for the Packaging and Processing Industry (Fuar ve kongre) (www.messe­duesseldorf.de)
·
VIV India­Int. Ausstellung für Viehzucht und Fleischverarbeitung (www.viv.net)
·
AAHAR­International Exhibition for Food and Food Processing (www.indiatradefair.com) 2.10 Yararlı Adresler
·
·
·
·
Hindistan Ambalaj Sanayi Enstitüsü (http://iip­in.com/)
Hindistan Baskı ve Ambalaj Makineleri Üreticileri Derneği (http://www.ipama.org)
Merkezi Gıda ve Teknolojik Araştırma Enstitüsü (http://www.cftri.com)
FICCI­ Hindistan Federal Ticaret ve Sanayi Odaları Federasyonu (http://ficci.com)
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 33 HİNDİSTAN/ Yerinde Pazar Araştırması ·
Hindistan Gıda İşleme Bakanlığı (http://mofpi.nic.in/)
© İGEME ­ İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi, 2010 34