Bilgisayar Oyunları

1
EMPATİ, ÖZEL EKİN KOLEJİ P.D.R.H. SERVİSİNİN AYDA BİR YAYIMLANAN SÜRELİ
YAYINIDIR. YIL: 4 SAYI: 19 OCAK - 2004
AYIN KONUSU
BİLGİSAYAR OYUNLARI
VE
ÇOCUKLAR ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
“ Bir toplumun kendi çocuklarına nasıl yaklaştığı, yalnızca o toplumun
duyarlılığını ve değerlerinin önceliğini, önemini yansıtmakla kalmaz. Aynı
zamanda o toplumun, çağına yaklaşım biçiminin ve geleceğe nasıl yöneldiğinin,
gelecek kuşaklar için bugünden nelere sahip çıkıldığının da göstergesidir. Hiç
kuşkusuz bu tek tek ülkeler için olduğu kadar uluslar arası topluluğun bütünü içinde
geçerlidir.”
Javier Peres De Cuellar
2
İNTERNETTE BİR UZAYLI VAR
YAYIN KÜNYESİ
En yakın arkadaşı olmasına karşın Andy, Joey ile hiç karşılaşmamıştı. PDR YAYINLARI
Çünkü, onunla internette tanışmıştı. “Keşke Joey da benimle aynı okula
1
gidiyor olsaydı.” diye düşündü. Öğle tatillerinde Star Wars oynarlardı.
O zaman canı hiç sıkılmazdı.
Genel
Öğretmenleri sınıfta tahtaya bir daire çizdi ve “ Andy, bunun bir pizza
Koordinatör
olduğunu düşün, üçte birini mi istersin onda birini mi?” On daha büyük bir
Behçet YAVUZ
sayı olduğu için Andy onda birini istedi . Öğretmen ona ek çalışma verdi.
Okuldan eve gelip de , internette Joey ile karşılaşınca ona şunları sordu:
Bilim Kurulu
“ Bugün matematik dersinde çuvalladım. Kesirleri ve hangisinin
Yavuz GÜNEŞ
diğerinden büyük olduğunu bir türlü anlayamıyorum.” Joey ona şunları
Rezan TURHAN
yazdı “ Sana bu konuyu çözmeni sağlayacak kısa bir yolu öğreteyim.”
dedi. Andy bu kısa yolu hemen öğrendi ve artık bu konu onun için Nesligül
kolaydı.
YAŞAROĞLU
Arkadaşlıkları hayli ilerlemişti. Andy bir gün Joey’a fotoğrafını gönderdi
,ondan da bir fotoğraf istedi. Fakat Joey aradan zaman geçmesine
Düzelti
rağmen ne fotoğraf gönderiyor ne de bu konuda bir yorum yapıyordu. Bir
Gülay
gün Star Wars hakkında konuşurken Andy Joey’a “Gerçekten dünyada
ONBAŞILAR
uzaylı yaratıklar var mı?”diye sordu. Ekranda yanıtın görünmesi biraz
Aylin
KAMA
zaman aldı “Sana bir sır vereceğim, bu sırrı tutabilir misin?”
“Sanırım”dedi Andy. “Ben başka bir galaksidenim. Bu yüzden sana bir
Dizgi-Tasarım
fotoğrafımı gönderemiyorum” dedi Joey. Andy ekran karşısında donup
Murat
ÖZKAN
kalmıştı. Acaba şaka mıydı?
Akşam yemeğinde babası bir açıklama yaptı. Ay sonunda babasının
işinde terfi etmesi nedeniyle başka bir şehre taşınıyorlardı. Andy o gece
Baskı
yeni okulunu düşündü. “Buraya taşındığımızda neler hissettiğimi
Eylem ÇAKICI
anımsıyorum. Yeni arkadaş edinmem çok zor olmuştu. Çocuklar beni
tanıyıncaya kadar bana hep farklı davranmışlardı.” diye düşünerek
Özel Ekin
uykuya daldı.
İlköğretim Okulu
Andy ertesi sabah kahvaltısını yaparken annesi televizyonda bir şov
İZMİR
programı izliyordu. Muhabir bir kadınla konuşuyordu. “Bana internet
oyunlarının Joey’ un yaşamındaki yerinden söz eder misiniz?” diye sordu .
“İnternet sayesinde kendini daha özgür hissediyor. Tekerlekli sandalyede Tel:02328447475
olmasına rağmen hem bilgi , hem de arkadaş edindi.” Muhabir Joey’ a Fax:02328447484
dönerek “Biraz internet arkadaşlarından söz eder misin?” dedi. Kamera www.ekin.k12.tr
bilgisayarın önünde tekerlekli sandalyesinde oturan Joey’u gösteriyordu. [email protected]
5 yaşında talihsiz bir kaza geçirmişti ve bu kaza sonucu yürüyemiyor ,
konuşmakta güçlük çekiyordu. “Diğer çocuklar beni gördüğünde, önce
© İzinsiz
benim farklılıklarımla ilgileniyorlar, yürüyememem ve bozuk konuşmam
kullanılamaz,
onlarla iletişimimi engelliyor. Ama internette olduğum zaman, benim de
kaynak
kendileri gibi bir çocuk olduğumu düşünüyorlar; çünkü beni görmüyorlar.
gösterilerek
Bu sayede pek çok arkadaşım oldu.” Andy bunları duyunca çok şaşırdı ve
alıntı yapılabilir.
kafası karıştı. Sevgili internet arkadaşı Joey, uzaylı Joey...
Okuldan eve gider gitmez bilgisayarının başına geçti. Joey’in nereli
olduğu, görüntüsünün nasıl olduğu önemli değildi. Joey, Andy’nin
arkadaşıydı.
Bilgisayara şunları yazdı: “Joey tahmin et bakalım ne oldu? Başka bir
şehre taşınıyoruz. Ne kadar mutluyum biliyor musun? Nereye gidersem
gideyim benimle oraya gelen bir arkadaşım var. Bu arkadaş sensin Joey,
sensin .......: ) )
3
Neden bu konuyu seçtik ve bu sayımızda neler bulacaksınız? Öncelikle şunu
belirtmek istiyoruz; gözlemlerimiz öğrencilerimizin kendi aralarında en çok
konuştukları konu ve kavramların bilgisayar üzerinde yoğunlaştığı doğrultusunda. Bu
sadece bizim okulumuzda değil, bizim ülkemizde değil, bütün dünya da
konuşulan, tartışılan bir alan! Bu yüzden bu alanı sizlerle beraber biraz daha
yakından tanımak, çocuklarımızın gelişimini tesadüflere bırakmamak istiyoruz.
Bilgisayar oyunlarının tarihçesinden yola çıkarak oyun türleri, uzman görüşleri ve
çocuklarımızı olumsuz etkilerinden korumak adına yapılabilecekleri aktarmaya
çalıştık. İnanıyoruz ki bir durumu tanımak bizlere bu alanla ilgili süreci yönetme
gücü kazandıracaktır.
İÇERİK:
•
Bilgisayar oyunlarının tarihçesi,
•
Bilgisayar oyunlarının türleri,
Görüşler: Uzmanlar tartışıyor.
•
Olumlu yönleri
•
Olumsuz özellikleri
Öğretmenlerin görüşleri
Öğrencilerin görüşleri
BİLGİSAYAR OYUNLARININ TARİHÇESİ
Bilgisayar oyunlarının tarihçesi ile ilgili ulaşabildiğimiz kaynaklardan elde
ettiklerimizi paylaşmak istiyoruz.
Bilgisayar oyunları bugün, sinemadan, askeri eğitimlere varıncaya kadar pek
çok alanda etkileşim içinde bulunuyor. Geçtiğimiz yıllarda izlediğimiz Tomb Raider
ve Resident Evil filmlerinin konu ve kahramanlarının önce bilgisayar oyunları için
üretildiğini düşünürsek, bu alanın sadece bilgisayar oyunundan ibaret olmadığını
görebiliriz.
1962 yılında genç bir bilgisayar programcısı olan Steve Russell, yoğun uğraşlar
sonucunda arkadaşları ile birlikte Spacewar’un ilk versiyonunu programladı.
Oyunda amaç, iki uzay gemisini birbiri ile savaştırmaktı . Bu oyun bilgisayarların o
gün için yaygın olmaması ve çok yüksek maliyetli olması sebebi ile uzun bir süre
evlere giremedi.
70’lerin ortalarına doğru çıkan Arcade makinaları ise
bilgisayar oyunlarının yaygınlaşması için en önemli adımlardan
biri oldu. Arcade makinaları aileleri bunaltmış olsa gerek ki
70’lerin sonlarına doğru çıkan “Atari 2600” o dönem büyük
çapta rağbet görmüştü. Bunu, evlere giren en popüler alet
olarak tanımlarsak doğru olur. Ülkemizde de bu alet çok
tutuldu.
80’li yıllara gelindiğinde firmalar yavaş yavaş bu sektörün ne denli büyük
olabileceğini fark ettiler. Sierra, Lucas Arts, Access Software gibi birçok oyun
üreticisi ortaya çıktı.
90’ların ortalarına doğru PC’ler evlere girmeye başladı. 90’ların sonlarına doğru
ise PC için büyük fark doğuracak gelişmeler oldu. Bunların en başında Internet
4
vardı. Oyun severler birbirleri ile karşılıklı oyunu sadece Lan (yerel ağ) ortamında
oynamaktan kurtuluyorlardı. Birbirini tanımayan oyun severler, online oyunları tercih
etmeye başlamışlardı. Bunun en büyük sebeplerinden biri ise yapay zekanın
istenilen düzeye ulaşamamış olmasıydı. Bilgisayar kandırılabiliyordu. Online
oyunlarda ise rakipleriniz sizin gibi düşünebilen insanlardı. Bu hem internetin
yaygınlaşmasında hem de PC oyunlarının tercih edilmesinde etkin rol oynadı. Bu
durum halen devam etmekte ve ülkemizde İnternet kafeler daha çok oyun
merkezi gibi kullanılmaya devam etmektedir.
BİLGİSAYAR OYUNLARININ TÜRLERİ
Günümüzdeki bilgisayar oyunlarını türlerine göre sınıflandırmak oldukça güç.
Her geçen gün yeni ve farklı oyunların piyasaya çıkmasıyla yeni türler de listeye
ekleniyor. Ancak yine de sınıflandırmak gerekirse;
Aksiyon,
Macera,
Puzlle
Simülasyon,
Spor ( Futbol )
Strateji.
Bunların dışında sinema ve kitap dünyasında popüler olan “fantastik”
akımlar bilgisayar oyunlarında da boy gösteriyor. Günümüzde özellikle
gençler “FRP” denilen bu tarz oyunları tercih etmekte ve bunun
sonucunda oyun listelerine her geçen gün bir yenisi eklenmektedir.
UZMANLAR NE DİYOR?
OLUMLU GÖRÜŞLER
Kaliforniya Üniversitesi'nden Patricia Greenfield isimli
üzerinde yaptığı deneylerden sonra bilgisayar oyunlarının
kodları çözme yeteneklerini geliştirdiğini belirtiyor. Neden
oyunlarının grafiklerle donatıldığını, bu grafiklerin de bilim ve
şeyleri sembolize ettiğini gösteriyor.
psikolog, 200 çocuk
çocukların sembolik
olarak da bilgisayar
teknoloji alanında bir
Amerikan Uzay Araştırmaları Merkezi NASA'nın araştırmacıları da
bilgisayarlarla oynayan çocuklar üzerine yaptıkları çalışma sonuçlarını açıklarken,
bu oyunların, çocuklara başarılı olma duygusunu ve mücadele etme isteğini
aşıladığını vurguluyor. Ayrıca NASA'nın çalışması, bilgisayar grafik ortamında
yetişmiş çocukların ileride mühendislik, sanal gerçeklik gibi gelişen iş alanlarında
diğerlerinden daha başarılı olacaklarını da açıklıyor. Washington Üniversitesindeki
uzmanlarının yaptığı çalışmalar ise, bilgisayar oyunlarıyla büyüyen çocukların aynı
zamanda birkaç problemi birden çözme yeteneğine kavuştuğunu yönünde.
İngiltere’de yapılan bir başka araştırma sonucunda, bilgisayar oyunlarının
çocukların mantıklı düşünme ve stratejik plan yapma yeteneklerini geliştirip, hayatı
öğrenmelerini sağladığı belirtiliyor.
5
Oxford Üniversitesi araştırmacıları ise çocukların işitme yetisini artıran bir
bilgisayar oyunu geliştirdi. Phonomena adlı oyun, çocuklardan benzer sesleri ayırt
etmelerini istiyor ve kademeli olarak zorlaşıyor. Belirli bir yeteneği geliştirmeyi
amaçlayan sıradan bilgisayar oyunlarının da eğitici olduğunu söyleyen
araştırmacılar; gelecekte, çocukların ev çalışmalarını bilgisayar oyununa
dönüştürerek yapabilme hayalinin gerçek olabileceğini vurguluyorlar.
OLUMSUZ GÖRÜŞLER
Bilimsel olarak 4-12 yaş arasındaki çocukların, oyun çağında olduğu kabul
ediliyor. Ama yapılan araştırmalara göre son yıllarda teknolojinin gelişmesi, oyun
konsollarının, video ve PC oyunlarının artması, çocukların oyun çağından daha
çabuk çıkmasına neden oluyor ve oyuncakla oynama sürelerini azaltıyor. Gelişen
teknoloji, çocukların kendi başına zaman geçirmesine, arkadaşlarından ve
ailesinden uzaklaşmasına neden olabiliyor.
Özelikle birey, kişilik gelişimini gerçekleştirdiği ergenlik
döneminde bazı temel psikolojik ihtiyaçlar duymaktadır. Bunlar
büyüme, gelişme ve kuvvetlenme, ilerleme olgunlaşma ve
değişme isteği, bireysel bağımsızlık kazanma, başarma ve güven
kazanma, beğenilme ve takdir edilme, olumlu sosyal ilişkiler
kurma, mutlu olma isteğidir. Bu doğal ihtiyaç ve isteklerine
gerçek hayatta karşılık bulamayan ergen, sanal da olsa bu gereksinimlerini tatmin
etmek isteyebilir.
Ayrıca bu dönemde ergen, özdeşim kurma ihtiyacı içerisindedir. Bu ihtiyaç
bireyin kendini; beğendiği, takdir ettiği ve özendiği kişinin yerine koyma durumunu
beraberinde getirebilir. FRP tarzı oyunlar bu bakımdan da ergenler için cazibe
oluşturmaktadır. FRP oyunundaki güçlü, yenilmez kahramanlarla özdeşim kuran
birey, kendini ister istemez kahramanın yerine koyabilir. Ergenlik döneminde
psikolojik ve sosyal gelişimini tamamlayamayan ergenler, gerçek hayatla sanal
ortamı karıştırabilir. Özdeşim kurduğu kahramanın, hareket ve davranışlarını
denemek isteyebilir. Bu bir saldırganlık olabileceği gibi yenilgi durumlarında kendi
kendine zarar verme de olabilir.
Beynin gelişimini olumsuz etkiliyor ;
Indiana Üniversitesi´ nde görevli bilim adamlarının yaptığı bir deneyde,
fonksiyonel manyetik rezonans tomografisiyle, şiddet içeren oyunların beynin alın
kısmında bulunan frontal lobda etki bıraktığı tespit ediliyor. İşlevleri arasında
duygusal enformasyonların ölçülüp tartılması ve eylemlerin ahlak kurallarına göre
denetlenmesi olan frontal lobun aktivitesinin, şiddet içeren oyunların oynanması
sırasında ve sonrasında azaldığı ortaya çıktı. Tokyo Üniversitesi´nde görevli bilim
adamı Rhyuta Kawashima, yaptığı deneylerde benzer sonuçlara ulaştı ve beynin
bu bölgesinin gelişiminin aktivite azalması nedeniyle yavaşladığını, hatta
engellendiği sonucuna vardı. Kawashima, şiddet içeren oyunlar oynayan
çocukların, saldırganlık eğilimlerini kontrol etmekte zorluk çekebileceği görüşünde.
6
Norwich' teki City College' dan Profesör Jack Sanger, uzun bir süre bilgisayar
oyunlarının çocukların davranışlarını nasıl değiştirdiğini araştırdı. Tam 100 ilkokul
çocuğu ile yaptığı çalışmada, çocuklar bilgisayarda saatler geçirirken ne tür
değişiklikler yaşadıklarını tespit etmeye çalıştı. Çocuklar kötü oyunlar diye
nitelendirilen savaş ve kavga oyunlarından, iyi oyunlar diye adlandırılabilecek
uygarlık kurma ve geliştirme türü oyunlara kadar hemen her oyunu oynadılar.
Sanger, çalışmalarının sonunda, çocukların bu oyunlar hakkında aileleriyle iletişim
kuramadığını, ailelerin de sanal dünya hakkında hiçbir fikirleri olmadığı için
çocuklarını bu dünya içinde iyi yönlendiremediklerini tespit etti.
Buraya kadar anlatılanlardan da görüldü gibi bilgisayar
oyunlarıyla ilgili bir genelleme yapmak ve olumlu ya da olumsuz bir
hükme varmak oldukça güç. Önemli olan çocuğunuzun bilgisayar
oyunu oynayıp oynamadığından öte hangi oyunları tercih ettiğidir.
Mesela, şiddet kültürü veren bir bilgisayar oyunu, problemlerin
çözümünde şiddete işaret eder. Ama oyun, pratik zekayı arttıran
özellikler taşıyorsa yararlı temayı işler. İçerik çok önemlidir. Ancak,
oyunların içeriği ne kadar olumlu olursa olsun, günlük hayattaki bir
deneyimin verdiği bilgi, oradan yapılan soyutlamalar, bilgisayar oyunuyla
kazanılamaz. İnsanlar tecrübe edinirken hem düşünsel hem de duygusal etkeni
birleştirirler. Bir olay yaşandığı zaman verdiğimiz tepkiyi kodlayabilmemiz ve
unutmamamız için düşünce ve duygunun yan yana gelmesi gerekir. Gerektiği
zaman bu yöntem sayesinde tecrübelerimizi hatırlayarak kullanabiliriz. Ama
bilgisayar oyunlarında neşe, öfke gibi duygusal dünya eksiktir; sadece fantazi
vardır. Aslında oyunların tehlikeli yanı da budur.
Çoluk Çocuk dergisinde çıkan çarpıcı bir haberi de sizlerle paylaşmak
istiyoruz. Çocukları ve gençleri suç işlemeye yönlendiren bilgisayar oyunlarının
yasaklanması gündeme geldi. Oyuncularının caddelerde dolaşıp, arabalar
çaldıkları ve insanları öldürdükleri popüler bir bilgisayar oyununu üreten firma
mahkemelik oldu. ABD’nin Tennessee eyaletinde geçen yıl iki lise öğrencisi,
oyundan etkilenerek caddeye çıkıp çevreye ateş ederek bir kişinin ölümüne, üç
kişinin de yaralanmasına neden olmuşlardı. Ölen kişinin ailesi tarafından üretici
firmaya 20 milyon dolar tutarında tazminat davası açıldı.
Bilgisayar oyunlarının hızla ilerlemesiyle bu yöndeki psikolojik araştırmalar da
önem kazanmakta ve giderek artmakta. Örneğin, İrlanda’ da bir psikoloji kliniği ve
oyun üreticisi firmanın ortak çalışması sonucunda, psikoterapide kullanılmak üzere
oyunlar geliştirilmekte. Bütün bunlar da göstermektedir ki teknolojik ilerlemelerin
olumlu ve olumsuz yanları zamanla daha iyi anlaşılmaktadır. Önemli olan
teknolojinin sunduklarını bizim nasıl kullandığımızdır.
ÖĞRETMEN VE ÖĞRENCİ GÖRÜŞLERİ
Okulumuzda, bilgisayar oyunları ile ilgili bir grup öğrenci ile yapmış olduğumuz
çalışmanın sonuçlarını sizlerle paylaşmak istiyoruz. Bu çalışma bilgisayar kulübündeki
6. ve 7.sınıf öğrencileri ile yapılmıştır.
Öğrencilerimizin daha çok hangi tür oyunlara , ne kadar zaman ayırdıklarını
öğrenmek amacıyla yaptığımız çalışmanın özeti kısaca şöyle;
7
1. “ Kaç yaşından bu yana bilgisayar oyunu oynuyorsunuz?” sorusuna; öğrencilerimiz
“ 5,6,7, ve 8 yaşından bu yana.” cevabını vermişlerdir.
2. “ Günde kaç saat bilgisayar oyunu oynuyorsunuz?” sorusuna; “1,2,3 saat; hafta
sonu ise 3-5 saat oynuyoruz.” yanıtını vermişlerdir.
3. “Sizi bilgisayar oyunlarına çeken şey ne olabilir?” sorusuna; daha çok eğlenme
amaçlı kullanıldığı yanıtı verilmiştir.
4. “ En çok oynadığınız oyun türleri?” sorusunun yanıtı ; Strateji, Futbol, Macera,
Aksiyon şeklinde sıralanmıştır.
5. “ Oyun türlerinden sonra kendinizi nasıl hissediyorsunuz ?”sorusuna verilen yanıtlar
ise ; “eğleniyorum, zaman geçiriyorum ve bu beni rahatlatıyor” oldu.
Öğretmenlerimiz ise, bilgisayar oyunlarına daha çok zaman ayıran öğrencilerimizin
derse etkin katılmadıkları görüşündeler. Ne yazık ki okul başarıları kapasitelerinin
altında olmaktadır. Oynanan oyunların, bazen kısa süreli rahatlatıcı etkisi olmakla
birlikte, uzun süren oyunların gerginliğe, fiziksel rahatsızlığa, programsızlığa neden
olduğunu düşünüyorlar.
ANNE BABALARA ÖNERİLER;
Yapılan araştırmalar, bilgisayar oyunlarındaki şiddetin etkisinin
anne ve babasıyla yakın ilişki içinde olan çocuklarda daha az
olduğu doğrultusunda.
Ebeveynlerin, çocuklarının hangi oyunları oynadığının bilmesini,
bu konuda onlarla konuşmasının, şiddete ilişkin değerleri
anlatmasının ve gerektiğinde ön anlaşmalı sınırlar konmasının önemli olduğunu
düşünüyoruz.
Eğer çocuğunuzun bilgisayar oyunları ile gereğinden fazla zaman geçirdiğini
düşünüyorsanız ;
•
Çocuğunuzla iletişiminizi bozmak yerine; onun da katıldığı diyalog
ortamlarında, kararlar almanın, süreci izlemenin daha yararlı olacağını
düşünüyoruz. Böylece
özgürlükle denetim arasındaki dengeyi sağlayabilirsiniz.
•
Ailenizin iletişim ortamını yeniden değerlendirebilir, iletişiminizde hataya mı
yoksa başarıya mı odaklandığınızı gözden geçirebilirsiniz.
•
Bireylerin anlaşıldıklarını hissetmedikleri ve kararsız tutumların belirgin olduğu
durumlar, çocukları, ortamdan ve sorumluluklarından uzaklaştırabilir.
•
Ev ortamınızın rutinlerini gözden geçirebilirsiniz.
•
Çocuğunuzun yaş gelişim özelliklerinin farkında olarak onu daha yakından
tanımaya çalışabilir, onu anlayabilirsiniz.
•
İlişkilerinizi, çocuğunuzun gelişimini ve ev ortamını olumlu etkileyecek oyunlar
seçip birlikte oynayabilir, oyun saatleri, günleri belirleyebilirsiniz.
8
LÜTFEN YAYINIMIZ HAKKINDAKİ GÖRÜŞ, ÖNERİ VE BEKLENTİLERİNİZİ BİZE YAZINIZ YA
DA TELEFONLA İLETİNİZ. İŞBİRLİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ.
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
AYIN ÖNERİLERİ
OKUYABİLİRSİNİZ
BAŞUCUMDA MÜZİK
KÜRŞAT BAŞAR
İZLEYEBİLİRSİNİZ
KARŞI PENCERE
BÜYÜK BALIK
SON ÖPÜCÜK
SİNEMA
SİNEMA
SİNEMA
DİNLEYEBİLİRSİNİZ
GECE YALANLARI
BURHAN ÖÇAL& TRAKYA ALL STARS
BÜLENT ORTAÇGİL
BURHAN ÖÇAL
KAYNAKÇA
Çoluk Çocuk Dergisi ,Ekim 2003
www. hüriyetim.com
www.milliyet.com.
www.merlininin kazani.com
GELECEK SAYIMIZIN KONUSU
Öneri , Motivasyon veya dürtü kontrolü ( Öfke kontrolü )