fransızca konuşulan avrupalı ülkelerde ıslamofobı ve ırkçılık

fransızca konuşulan avrupalı ülkelerde ıslamofobı ve ırkçılık

FRANSIZCA KONUŞULAN
AVRUPALI ÜLKELERDE
ISLAMOFOBI VE IRKÇILIK
ÜZERİNE HAZIRLANAN
RAPORU
OCAK 2015
ORIW (Organisation Islamophobia Watch)
18 Rue du chemin de fer
67200 Strasbourg, France
Tel : + 33(0)3 88 84 49 30
E-mail : [email protected]
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Giriş
7 Ocak 2015 tarihinde Charlie Hebdo dergisine ve Paris’te Porte de Vincennes’de bulunan Hyper Casher
mağazasına yapılan korkunç saldırılardan sonra, ORIW derneği alandaki çalışmasından ve görev
mahiyetinde yüklendiği toplumsal aktif özne olarak ırkçılık ve İslamofobiyle mücadele konusunda
kendini sorgulama ihtiyacı hissetmiştir.
Korktuğumuz gibi, Paris’te yaşanılan trajedilerin sonuçları son yıllarda Fransa ve Avrupa’da eşitlik ve
insan onurunu koruma amaçlı çalışan kişi ve dernekler için ağır olmuştur ve olmaya da devam
edecektir.
Son haftalarda İslamofob içerikli, Müslüman karşıtı ve ırkçı faaliyetlerde ciddi bir artış olduğuna şahit
oluyoruz. Müslümanları terörist gibi algılama tehlikesi, kontrolsüz ırkçı ve milliyetçi duygu patlaması
her zamankinden çok tehlikeli gerçek olgulardır.
1
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Bazı veriler: 12 Ocak Charlie Hebdo saldırılarının ertesinde 54, bir hafta sonra 19 Ocakta 116 İslamofob
saldırı resmi kayıtlara geçmiştir. Bu olayların büyük oranda hedef kitlesi insanlar olduysa da, birçok
cami de saldırılardan nasibini almıştır.
Sürekli güncellenen bir başka liste ise CCIF’in (Fransa İslamofobi’ye karşı Mücadele Kolektifi) internet
sayfasında gözlenebilir.
(Katibi.fr’nin olay bölgelerini gösteren Fransa kartının resmi)
Bir sonraki raporumuzda gerçekleştirilen vahim saldırılardan sadece birkaçını ele alacağız.
Bir konuda biraz tefekkür etmek zorundayız: Kaç tane olay ve saldırı mağdurlar tarafından resmi
kurumlara bildirilmemiştir ve dolayısıyla resmi kayıtlara geçmemiştir? Ne kadar insan zarar görmekten
koktuğu için sessiz kalmayı tercih etmiştir?
Irkçı ve İslamofob olaylar
Villefranche Sur Saône, Fransa – 8 Ocak
El Houda Camii yakınlarında bir patlama meydana gelmiştir. Cami yakınlarında bulunan bir lokantanın
camları patlamadan zarar görmüştür. Patlama sonrası itfaiye ekipleri sabah 6’da olay yerinde
müdahalede bulunmuşlardır. Olay hakkında inceleme başlatılmıştır.
Le Mans, Fransa – 8 Ocak
Sablons Camii’nin avlusuna geceleyin talim için kullanılan 3 adet el bombası atılmış ve sadece bir tanesi
kimseye zarar vermeden patlamıştır.
Poitiers, Fransa – 8 Ocak
38 yaşında Poitiers şehrinde oturan bir vatandaş cami duvarlarına ırkçı yazılar yazmış ve sorgulama
sırasında Paris’teki olaylardan etkilendiğini ve içkinin tesiriyle hareket ettiğini ifade etmiştir.
Saint-Juéry (Tarn bölgesi), Fransa – 9 Ocak
Albi banliyösünde bulunan caminin duvarlarında ateşli av silahından çıktığı tespit edilen izlerin cami
duvarlarında görülmesi. Olay saatinde camide kimsenin bulunmaması olası bir facianın olmasını
engellemiştir. Cami yöneticileri şikâyetçi olmuştur.
Vendôme, Fransa – 9 Ocak
Cami duvarlarında ve bir tekel bayisinin vitrininde kurşun izlerine rastlanılmıştır.
Ghisonaccia (Yukarı Korsika), Fransa – 10 Ocak
Ghisonaccia köyünde mescidin önünde bir yaban domuzu leşi bulunmuştur.
Aynı gün “Müslüman konseyi” binasının duvarına “Arabi fora” (Araplar dışarı) yazısı yazılmıştır ve
gamalı haç çizilmiştir. 6
Givors, Fransa – 13 Ocak
Şehrin Camisinin duvarına ırkçı slogan « İslam Avrupa’dan dışarı » yazısı yazılmıştır.
2
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Saint-Etienne, Fransa – 14 Ocak
İslam Birliği derneğine içinde «
Araplar dışarı. Fransa sizlere
tahammül etmiyor artık. Tanrılar sizi
cezalandıracak » yazılı bir tehdit
mektubu gönderilmiştir.
(Fotoğrafçı : Des Dômes & Des Minarets)
Beaucet (Vaucluse bölgesi), Fransa –
14 Ocak
47 yaşında Fas asıllı bir vatandaş
evine giren komşusu tarafından 17
bıçak darbesiyle öldürülmüştür. Katil
komşu cinayeti işlerken « Senin
Tanrın benim! İslam benim! » diye
yüksek sesle birkaç kere bağırdığı
komşuları tarafından duyulmuştur. 7
Lillebonne, Fransa – 20 Ocak
İşinden evine dönen başörtülü bir
bayan dini inancı yüzünden fiili ve
sözlü saldırıya uğramıştır.
Yüzleri maskeli iki kişi kendisinden
para isteyerek tehdit etmiştir,
başörtülü bayanın para vermeyi
kabul etmemesiyle saldırganlar
bayanın yüzüne göz yaşartıcı gaz
sıkıp, başörtüsünü başından çekmişler ve dinine hakaret edip kafasını arabasına vurmak suretiyle darp
etmişlerdir.
Soruşturma şehrin güvenlik birimine teslim edilmiştir.
Mézières (Ardennes bölgesi), Fransa – 21 Ocak
Şehrin iki Müslüman asıllı lokanta işletmecisine « Ben Charlie’yim. Yakında sıra size gelecek » yazılı
anonim bir mektup gönderilmiştir. İşletme sahipleri emniyet müdürlüğüne gidip şikâyette
bulunmuşlardır. Polis tarafından acilen bir soruşturma açılmıştır.
Carcassonne, Fransa – 23 Ocak
Cuma namazı sonrası 68 yaşında eski bir légion askeri camiyi patlatmakla tehdit ettiği için polis
tarafından yakalanmıştır. 8
I.
Kurumlar, politik ve kamu konuşmaları
Lyon, Fransa – 8 Ocak
Charlie Hebdo saldırılarını protesto etmek için Fransa’da aşırı sağcı kimlik savunucularının düzenlediği
yürüyüşe yaklaşık 250 kişi katılmıştır. Protestoda « Fransa’nın İslamlaşmasına karşıyız » yazılı ırkçı
Hükümet karşıtı sloganlar yer almıştır.
Paris, Fransa – 8 Ocak
3
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Charlie Hebdo saldırılarının ertesinde, aşırı sağcı lider Marine Le Pen (Ulusal cephe partisi)
Cumhurbaşkanlığı seçimlerini kazanmaları halinde kendisinin de olumlu olarak baktığı idam cezasının
uygulanması için halkı referanduma çağıracağını ifade etti. 9
Belçika – 8 Ocak
Dewinter, Penris ve Pas isimli üç aşırı sağcı parlamenter (10) tarafından yol güvenliğini tehdit ettiği
gerekçesiyle sürücülerin « kulaklarının bir kısmını ya da tamamını kapatan giysi ya da şapka »
takmalarını yasaklayan yasa teklifini meclise sunmuşlardır.
Pyrénées-Atlantiques, Fransa – 23 Ocak
Aşırı sağ partisinin Pyrénées-Atlantiques bölgesel seçimlerindeki adayı Marie-José Dussaucy’nin
Facebook sosyal medya sayfasında yayınladığı Arap ve Müslüman karşıtı paylaşımı polemiğe sebep
olmuştur. « Dedeleriniz sizler Alman olmayasınız diye savaştılar… Sizler de Arap olmamak için savaşın
» yazılı paylaşımın sanal korsanlar tarafından yapıldığını iddia eden aşırı sağcı partinin bölgesel
yönetimi, daha sonra Sayın Dussaucy’ye paylaşımı silmesi için ihtarda bulunmasına rağmen hiçbir şeyin
yapılmaması sonucu Ustaritz kantonundan adaylığını düşürmüştür.
Fransa – 28 Ocak
Fransız hükümeti tarafından Fransa’da radikalleşmeye ve aşırı faaliyetlere karşı « cihadizme hayır »
platformu kurulmuştur ve sosyal medyada (11) « StopDjihadisme » hashtag’li sosyal medya sayfası
açılmıştır. 12
Bununla birlikte, sayfada kullanılan üslup ve ifade biçimi kendi içerisinde tezatlarla dolu olup,
Müslüman ve terörist kelimeleri üzerinde kavram kargaşasına yol açmakta ve Müslümanları
damgalamaya yönelik olması dikkat çekmiştir.
Özellikle, sayfa sonundaki cihatçı radikalleşmeyi « dekripte etme » ve ilk sinyallerini tespit etme üzerine
yayınlanan tabloya dikkat çekmek istiyoruz. Radikalleşme özelliği gösteren kişiler « günahkâr olarak
değerlendirdikleri eski arkadaşlarından şüphe duyarlar », « aile fertlerinden bazılarını dışlarlar », « ani
olarak yeme alışkanlıklarını değiştirirler », « okulu ve mesleki eğitimlerini komplonun bir parçası
oldukları gerekçesiyle terk ederler », « kendilerini misyonlarından alıkoyduğu gerekçesiyle müzik
dinlemeyi terk ederler », « televizyona bakmayı ve sinemaya gitmeyi bakılması yasak görüntüler
içerdiklerinden dolayı terk ederler », « erkek – bayan karışık olduğunu gerekçe göstererek spor
aktivitelerini terk ederler », « özellikle kızlar giyim tarzlarını vücut hatlarını gizleyen elbiseler giyerek
değiştirirler », «radikal ve aşırı örgütlenme niteliği olan sosyal medya sayfalarına gizlice girerler ».
Medyada ve eğitim/kültür ortamlarında İslamofobi
Europe1, Fransa – 13 Ocak
Philippe Tesson isimli gazeteci Jean-Marc Morandini’nin Europe1’de sunduğu « Büyük Canlı Gündem »
programında özel dini okullar hakkında birkaç kere kin ve nefret içeren şiddetli İslamofob söylemler
kullanmıştır. 13
1905 yılının Devlet-Kilise ayrılması ilkesini hatırlatarak “sorun yaratan Fransızlar değil (…) Laiklik işgali
sorunu Müslümanlardan gelmiyorsa kimden geliyor? Bunu söylüyor muyuz? Ben söylüyorum!” diyor
ve ekliyor: “Bugün Fransa’ya pislikleri Müslümanlar getirmiyor mu? Bunu söylemek lazım artık!”.
Bu bağlamda 27 Ocakta CRI (Irkçılık ve İslamofobiye karşı Koordinasyon) 17 Şubat 2015’teki duruşmada
derneğin “avukatı Ahcene Taleb’in aracılığıyla 13 Ocak 2015’te Europe1 kanalında sarf ettiği nefret
söylemleri ile ilgili cevap vermesi için Paris Mahkemesi Başkanı’nın karşısına Philippe Tesson’u
atadı”ğını duyurdu.
Buna ek olarak, Sayın Tesson dini inanç temelinde ırkçı nefrete tahrik suçundan Ceza Mahkemesi
karşısına çıkacaktır.
4
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Saint-Lubin-de-la-Haye, Fransa – 14 Ocak
Defalarca anti-semitizm ile suçlanan ve 2014 senesinde Fransa’nın birçok şehrinde şovları yasaklanan
komedyen Dieudonné sosyal ağlarda paylaştığı ve terörizmi savunmadan dolayı bir soruşturma
açılmasına neden olan “Kendimi Charlie Coulibaly hissediyorum” yazısını paylaştığı için gözaltına
alınmıştır. Şubat ayında terörizmi savunmadan yargılanacaktır.
Mulhouse, Fransa – 15 Ocak
Orta 3. sınıf öğretmeni Paris’te yaşanan Charlie Hebdo olayının ertesinde öğrencilerine zorla Hz.
Muhammed karikatürü gösterdiği için 4 ay süreyle okuldan uzaklaştırılmıştır. Strasbourg Akademisi
rektörüne göre “Öğrencinin ‘Bu beni rahatsız ediyor’ demesinin ardından öğretmen ‘Kendi dersimin
şefiyim, burada hoca benim… Kalaşnikofunu çıkarabilirsin!’ diye bağırmaya başlamıştır.
Paris, Fransa – 16 Ocak
Paris İstinaf Mahkemesi Barolar Meslek Okulu’nda (EFB) avukatlık ve öğretmenlik yapan Grégoire
Lafarge onun isteğiyle başörtüsünü çıkarmadığı için sınıfta bulunan başörtülü öğrenciyi bahane ederek
ders yapmayı reddetmiştir.
5
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Sayın Lafarge okulu “Cumhuriyet yasalarını, laiklik ilkesini” ihlalden ve işini tehlikeye atmayla
suçlayarak sonunda sınıfa dönüyor. Onu hayretle izleyen öğrencilerin karşısında “doğacılık dini”ni öne
sürerek kıyafetlerini çıkarıyor. Okul müdürü araya girerek başörtülü genç kızdan özür dilemiştir. Genç
kız Facebook sayfasında “burada olma” hakkına sahip olduğunu belirtmiştir. EFB müdürü Le Figaro
gazetesine Grégoire Lafarge’in artık okulunda ders vermeyeceğini açıklamıştır.
Europe1, Fransa – 20 Ocak
Morandais Başpapazı Europe1 kanalında önyargı ve ırkçılık dolu şok edici söylemlerde bulunmuştur.
Göçmenler “tavşanlar gibi çiftleşiyor” demiştir. 14
Nice, Fransa – 28 Ocak
8 yaşındaki 3. sınıf öğrencisi Ahmed için okul müdürünün “terörizmi savunma” şikâyeti sonucunda Nice
karakolunda yaklaşık iki saatlik sorgu.
Charlie Hebdo’da meydana gelen taramanın ertesinde Ahmed Charlie olmadığını ve teröristlerin
tarafında olduğunu söylemiş. Küçük çocuğun avukatı Sayın Sefen Guez Guez’e göre sorgusu sırasında
Ahmed’in terörizmin ne olduğunu bilmediği saptanmış.
Milli Eğitim Bakanlığı okula giren çocuğun babasına yönelik bir şikâyet dilekçesinin olduğunu ve
çocuğun koruması için bir rapor olduğunu onaylıyor. Çocuğun avukatı ve CCIF tutanağın çocuğun adına
yapılmış olmasından dolayı Eğitim Bakanı’nı yalanla suçluyor.
Güzel haberler
Saint-Denis, Fransa – 12 Ocak
Fransız yönetmen Luc Besson Fransa’da Müslüman kültürüne sahip insanlar ile dayanışma amacıyla
“Müslüman kardeşlerine”, özellikle Fransız banliyölerindeki gençlere yönelik açık bir mektup yazmıştır.
15
Paris, Fransa – 16 Ocak
Aşırı sağ yandaşı bir harekât olan Riposte Laïque militanlarının Paris’te Bourse meydanında yapılması
öngörülen “İslamcılar Fransa Dışına” gösterisine 2. Bölge Belediye Başkanı’nın ricasından sonra Paris
Valiliği tarafından izin verilmedi.
Berne, İsviçre – 21 Ocak
İsviçre Federal Konseyi İsviçre’de doğup büyüyen 3. nesil yabancıların kolaylaştırılmış vatandaşlıktan
yararlanabilmesini isteyen “İsviçre çocuklarını tanımalıdır” isimli parlamenter inisiyatife olumlu
baktığını ifade etti.
Ulusal Konsey’in Siyasal Kurumsal Komitesi’nin (CIP-N) projesi kolaylaştırılmış vatandaşlığa sahip
olabilmek için bir dizi şart koşuyor: kişi İsviçre’de doğmuş olacak, entegre olmuş olacak ve oturma veya
yerleşme izni olmuş olacak. Annesi-babası ve büyükannesi-büyükbabası İsviçre ile yakın ilişkiler
sürdürmelidir.
3. nesil yabancılar doğarken otomatik olarak İsviçre vatandaşlığını elde edemez ama bu yine de mevcut
mevzuatta bir gelişmedir. 16
Villeneuve d’Ascq (Nord), Fransa – 26 Ocak
Saint-Adrien Lisesi’nden sekiz lise 1 sınıfı öğretmenlerinin eşliğinde şehrin camisini ziyaret etti. 2011
yılından beri açık olan Villeneuve d’Ascq Camii Fransa’nın kuzeyindeki en büyük camilerden biridir.
2200 kişi kapasitelidir.
6
İslamofobi Raporu – Ocak 2015
Eylem ve gelişmelerimiz
Paris, Fransa – 19 Ocak
ORIW ekibinin bir bölümü AGİT Müslümanlara Karşı Hoşgörüsüzlük ve Ayrımcılıkla Mücadele Özel
Temsilcisi Profesör Talip Küçükcan’ın ziyareti vesilesiyle Paris’e CCIF bürolarına gitti. Mevcut Müslüman
karşıtı hava üzerine konuşmak için CRI ve CCIF gibi Fransa topraklarında İslamofobi’ye karşı mücadele
eden birçok kuruluşun temsilcilerinin katılımıyla bir toplantı yapıldı.
Strasbourg, Fransa – 30 Ocak
ORIW ekibi 7. COJEP International ödülleri vesilesiyle “Müslümanlar İçin” kitabının yazarı olan ve
Birlikte Yaşama ödülüne layık bulunan gazeteci-yazar Edwy Plenel ile tanışma fırsatı bulmuştur.
Araştırmalar
ORIW 2015 senesi için Fransa topraklarında farklı sosyal ortamlarda İslamofobi araştırmalarının
yapılacağını ve her üç ya da dört ayda bir sunulacağını açıklamıştır.
1 Ekte ORIW, COJEP ve UNEFT derneklerinin Charlie Hebdo dergisine gerçekleştirilen saldırılarla ilgili yapmış
olduğu basın bildirisi. http://www.oriw.org/communique_charlie_hebdo/.
2 İçişleri bakanlığı tarafından bildirilen ve Le Figaro dergisi yayınlanan rakamlar http://www.lefigaro.fr/actualitefrance/2015/01/12/01016-20150112ARTFIG00395-les-actes-anti-musulmans-se-multiplient-depuis-l-attaquede-charlie-hebdo.php.
3 Camilere karşı düzenlenen İslamofob içerikli saldırılardan küçük bir liste ve video, http://www.lefigaro.fr/flashactu/2015/01/19/97001-20150119FILWWW00272-116-actes-anti-musulmans-depuis-charlie-hebdo.php.
4
http://www.leparisien.fr/faits-divers/villefranche-sur-saone-explosion-d-un-restaurant-kebab-pres-d-unemosquee-08-01-2015-4428491.php.
5 28 Ocak tarihinde CCIF Derneği tarafından 75 İslamofob saldırı tespit edilmiştir
http://frise.islamophobie.net/#75.
6 Charlie Hebdo saldırılarının arkasından gerçekleştirilen İslamofob saldırıların birçoğu Korsika’da yaşayan
Müslümanlara yönelik yapılmıştır. Bakınız: http://www.ledauphine.com/france-monde/2015/01/15/une-sallede-priere-musulmane-degradee-pres-d-ajaccio.
7 Daha fazla detay için bakınız: http://www.lexpress.fr/actualites/1/societe/vaucluse-un-homme-tue-de-17coups-de-couteau-un-acte-islamophobe-selon-une-association_1641651.html.
8 Detaylara bakınız: http://www.leparisien.fr/faits-divers/carcassonne-l-ex-legionnaire-menacait-de-faireexploser-une-mosquee-23-01-2015-4472577.php.
9 France2 televizyonu mikrofonuna yaptığı açıklamada : « Fransız toplumuna konu hakkında referanduma gitmek
istediğimi her zaman söylemişimdir. Şahsen idam cezasının yasalarda olması gerektiğini ve yargıçların bu seçeneği
en ağır suçlar için tercih etmelerini destekliyorum.
10 54K0761 sayılı Parlamenter evrak. 1 Aralık 1975 kraliyet yasasını değiştirmeyi öngören Genel trafik polisine
ilişkin düzenlemeler ve kamuya ait karayolu kullanımında sürücülerin kulaklarını kısmen ya da tamamen örtmeye
yönelik giyilen elbise veya şapka türü giysilerin yasaklanmasına yönelik. Belçika Parlamentosu sitesinin sayfasında
http://www.lachambre.be/kvvcr/showpage.cfm?section=/flwb&language=fr&cfm=flwbn.cfm?lang=F&legislat=
54&dossierID=0761.
11 http://www.gouvernement.fr/partage/3237-stopdjihadisme.
12 http://www.stop-djihadisme.gouv.fr/index.html
13 http://www.arretsurimages.net/breves/2015-01-14/Tesson-les-musulmans-et-la-merde-Europe-1-id18425
14 Başpapazın Europe1 kanalındaki konuşması, https://www.youtube.com/watch?v=R6lGfL28UvY
15 Mektubun tamamı için bakınız https://www.facebook.com/notes/europacorp/tribune-de-lucbesson/10152999917982641
16 Daha fazla bilgi için bakınız https://www.news.admin.ch/message/index.html?lang=fr&msg-id=55957
7