karanlık alan mikroskobisi ile subgingival floranın incelenmesi

karanlık alan mikroskobisi ile subgingival floranın incelenmesi

G.Ü. Dişhek. Fak. Der.
Cilt II, Sayı 2, Sayfa 133 - 144, 1985
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ İLE SUBGİNGİVAL
FLORANIN İNCELENMESİ*
Gönen ÖZCAN** Mehmet YALIM*** Koksal BALOŞ**** Belgin BAL*****
GlRÎŞ
Periodontal hastalıkların, etyolojisinde ve gelişmesinde bak­
t e r i p l a ğ ı n ı n r o l ü i n s a n l a r v e h a y v a n l a r ü z e r i n d e y a p ı l a n çeşitli
k l i n i k v e b a k t e r i y o l o j i k ç a l ı ş m a l a r l a o r t a y a k o n m u ş t u r (3, 5 , 7 , 2 1 ,
22, 26, 32, 35, 42, 44, 46, 48, 4 9 ) .
Genelde, gingivitisin periodontitise,
dontal
hastalığın,
kronik iltihabi
perio­
aktif periodontal y ı k ı m a dönüşmesi, t e m e l d e
iki h i p o t e z e d a y a n d ı r ı l m a k t a d ı r (44). B u h i p o t e z l e r d e n
birinci­
si, k o n a k ç ı n ı n i m m u n o p a t o l o j i k p r o ç e s i n i n a k t i v a s y o n u ,
ikinci­
s i ise, s u p r a g i n g i v a l b a k t e r i y a l k o m p a n e n t i n d a h a a l t s ı n ı r l a r a
ilerlemesi
veya
yeni
patojenik
türlerin
ortaya
ç ı k m a s ı y l a ilgi­
lidir (44).
Yapılan a n a e r o b i k k ü l t ü r teknikleri, aktif periodontal has­
talığın subgingival n u m u n e l e r i n d e Selenomonas, Camplobakter,
Bacteroides
nobacillus
Asoccharolyticus,
bakterilerin
Actinomyces
mevcudiyetini
ve
Mikroskobik
G r (—)
Gr ( + )
(
*
ve
Fusobacterium Nucleatum,
Actinomycetem comitans ve diğer
göstermiştir.
streptococus
çalışmalarla,
hareketli
bakterilerin,
varlığı
özellikle
Sağlıklı
sulkusta
ise
b e l i r t i l m i ş t i r (44, 4 7 ) .
gingivitis
bakterilerin,
Acti-
bacteroid türde
ve
periodontitisde,
spiroketlerin,
kokların floraya
s a ğ l ı k t a ise
hakim
olduğu
)
A.Ü. Diş Hek. Fak. 1. Bilimsel Kongresinde tebliğ edilmiştir. Milli
Kütüphane, Ankara, 6-11 Mayıs 1985.
( ** ) G.Ü. Dişhek. Fak. Öğr. Üyesi, Yrd. Doç. Dr.
( *** ) G.Ü. Dişhek. Fak. Arşt. Gör., Dt.
( **** ) G.Ü. Dişhek. Fak. Öğr. Üyesi, Prof. Dr.
(***•*) G.Ü. Dişhek. Fak. Arşt. Gör., Dt.
133
KARANLIK ALAN MİKROSKOBÎSİ
ortaya konmuştur.
Listgarten,
yüzeyleri
üzerinde
yaptığı
malarla,
periodontal
çekilmiş
ışık
hastalık
ve
ve
dişlerin
elektron
sağlık
interproksimal
mikroskobik
arasında
supra ve subgingival plak arasında da bir
çalış­
olduğu
gibi,
farklılığın olduğunu
g ö s t e r m i ş t i r (27).
Yapılan
diğer
mikroskobik
çalışmalarda,
periodontal
has­
t a l ı ğ ı n i l e r l e m e s i ile h a r e k e t l i y a p ı l a r v e s p i r o k e t l e r i n s a y ı s ı a r a ­
sında bir korelasyonun olduğunu ortaya koymuştur. Ayrıca bu
yapıların
azalmasının ve
kok tipindeki
artışın
ise p e r i o d o n t a l
i y i l e ş m e y i i ş a r e t e t t i ğ i b u l g u l a n m ı ş t ı r (3, 5, 28, 29, 31, 39).
G ü n ü m ü z d e , rutin olarak, kronik gingivitisin ve periodontitisin teşhisinde, klinik ve radyolojik verilerden istifade edilmek­
tedir.
Oysaki,
ortaya
klinik
veriler plağın
koyabilmektedir.
Hastalıktan
sadece
kantitatif
sorumlu
tutulan
özelliğini
organiz­
m a l a r ı n kalitatif özelliklerinin t a n ı m l a n a b i l m e s i n i n periodontal
h a s t a l ı k l a r ı n tedavisi v e p r o g n o z u n a y a r d ı m c ı olacağı gibi h a s ­
ta m o t i v a s y o n u n d a da
43). Başlık
kullanılabileceği
altında oluşturulan
mini belirtmek için
Ancak,
bu
b e l i r t i l m e k t e d i r (3,
derleme,
bu amacın
10,
öne­
yapılmıştır.
subgingival
bakterilerin
kültüre
edilip
tanınmaları
i ç i n z a m a n a , özel t e k n i ğ e , m a l z e m e y e v e b u k o n u d a u z m a n ki­
şilere
ihtiyaç
olduğu
a ş i k a r d i r (3).
Bu
tekniklerin
anlatılması
u z u n z a m a n gerektireceğinden, sadece son yıllarda büyük önem
ve
kullanım
konudaki
alanı k a z a n a n karanlık alan mikroskobisinin, bu
yeri ve sonuçlarını a ç ı k l a m a y a çalışacağız.
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ
Karanlık a l a n mikroskobisinin çalışma prensibi,
oblik ı ş ı k l a n d ı r m a
altında, çıplak
konsantre
gözle göremiyeceğimiz
bü­
yüklükteki yapıların renginin ve parlaklıklarının, bulundukları
o r t a m l a k o n t r a s t y a r a t ı l a r a k morfolojik yapılarına göre tanım­
l a m a e s a s ı n a d a y a n ı r (8, 12, 15, 38, 4 0 ) .
Bu etki karanlık bir orada, k ü ç ü k bir delikten gelen güneş
ışığı
demetindeki
toz zerreciklerinin v e y a kuvvetli
ışık a l t ı n d a
h a v a d a u ç u ş a n sigara d u m a n ı partiküllerinin g ö r ü n t ü s ü n e benz e t i l e b i l i n i r (38).
134
Gönen ÖZCAN.
Mehmet YALIM.
Koksal BALOŞ,
Belgin BAL
K a r a n l ı k a l a n ı n ışıklandırılması için özel b i r k a r a n l ı k a l a n
kondansatörüne
ve
oldukça
kuvvetli
ışık
kaynağına
ihtiyaç
vardır. Işık k a y b ı n ı ö n l e m e k a m a c ı y l a k o n d a n s a t ö r l e l a m a r a ­
s ı n a i m m e r s i y o n y a ğ ı k o n u l m a l ı d ı r (8). Yine b u işlem için de­
ğişik b ü y ü t m e d e iris
diyaframlı
immersiyon yağı objektiflerine
ihtiyaç vardır. E ğ e r elde bu tip b i r objektif y o k ise iris diyafra­
mı yerine,
objektif a ç ı k l ı ğ ı n d a n d a h a
k ü ç ü k çaplı
ve
objektif
b o y u t u n d a ince bir t ü p aynı a m a c a yönelik olarak kullanılabil­
m e k t e d i r . B u ş e k i l d e 1000 A (0,1 m m )
çapında yapıların tespit
e d i l m e s i m ü m k ü n o l a b i l m e k t e d i r (15).
Bakterilerin
morfolojik
yapılarını
ve
hareketliliğini
göste­
r e n k a r a n l ı k a l a n m i k r o s k o b i s i ile ilgili b i l i n m e s i g e r e k e n k u ­
rallar
şunlardır.
1 — Oldukça kuvvetli
ması.
(100 v e y a 200
diffüz o l m a y a n b i r ışık k a y n a ğ ı
Watt'lık
ol­
coil f l a m e n t l a m b a v e y a k a r b o n
ark lambası)
2 — Karanlık alan ışıklandırılması
objektife
daha
sonrada
40 x veya
önce düşük büyütmeli
immersiyon
yağı
objektifine
göre yapılmalıdır.
3 — N u m u n e n i n i n c e l e n m e s i için k u l l a n ı l a c a k l a m ve la­
m e l i n k a l ı n l ı ğ ı i n c e o l m a l ı d ı r . B u n u n 1,15 v e y a 1,25 m m a r a s ı n ­
da olması uygundur.
4 — Lam, lamel k o n t r a s t t a k i h e r h a n g i bir a z a l m a y ı engelle­
m e k a m a c ı y l a t a m a m i y l e t e m i z , t o z v e k i r d e n a r ı n d ı r ı l m ı ş ol­
malıdır.
5 — Karanlık alan incelenmesinde kullanılacak preparatın
kalınlığı
ışığın
saçılmasını
önlemek
amacıyla
mümkün
oldu­
ğunca ince tutulmalıdır.
6 — N u m u n e d e ve immersiyon y a ğ ı n d a h a v a kabarcığı bu­
lunmamalıdır.
7 — N u m u n e k ı r ı l m a indisi h a v a d a n d a h a y ü k s e k olan bir
o r t a m a yerleştirilmelidir.
8 —
İmmersiyon
yağı
objektifi
kullanıldığında,
karanlık
a l a n k o n d a n s a t ö r ü ile l a m a r a s ı n a o p t i m a l g ö r ü n t ü n ü n a l m a 135
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ
bilmesi
ve
ışık
kırılganlığının
önlenmesi
amacıyla
bir
damla
yağ tatbik edilmelidir.
9 — Karanlık
alan
kondansatörünün
ve
objektifin
odak
n o k t a l a r ı a y n ı d ü z l e m ü z e r i n d e olmalıdır. Bu k o n d a n s a t ö r üze­
rindeki
Bu
ayarlama
vidaları
kurallara
roskobisi
gözle
uygun
yardımıyla
y a p ı l ı n a b i l i n i r (38).
şekilde kullanılan
görülemeyecek
derece
karanlık
küçük,
hatta
boyundan d a h a küçük chylomikrone benzeri
lerin
görülebilmesinde
Böylece,
rında,
patojen
ışık
dalga
transparan
obje­
a v a n t a j l ı d ı r (12).
oldukça
periodontal
etkili
a l a n mik-
hastalıkların a k u t ve
bakterilerin
şiddetli
tanınmasında
safhala­
yardımcı
ola­
bilir.
Buna
ilaveten,
roskobisinde
rek,
aynı
gözle
amaçla
objektif
karanlık alan
kullanılan
arasına,
bir
faz - k o n t r a s t
optik
mikroskobisinden farklı
disk
mik-
yerleştirile­
olarak h ü c r e orga-
n e l l e r i n i n d e i n c e l e n m e s i m ü m k ü n o l a b i l m e k t e d i r (18, 19, 43, 5 1 ) .
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİNİN
P E R İ O D O N T O L O J İ D E K İ YERİ VE Ö N E M İ
Özellikle,
sağlıklı
ve
robiyal yapılarının ve
periodontal
hastalıklı
alanların
özelliklerinin t a n ı n m a s ı n d a son
k a r a n l ı k a l a n ve faz - k o n t r a s t
mik­
yıllarda
(objektifle göz a r a s ı n a optik disk
y e r l e ş t i r i l e r e k k ı r ı l g a n l ı ğ a b a ğ l ı o l a r a k h ü c r e o r g a n e l l e r i n i n in­
celenmesi
metodu)
mikroskobisinin
kullanıldığı
izlenilmekte-
d i r (3, 5, 6, 13, 26, 28, 3 9 ) .
Bu çalışmaların sonuçlarına göre hastalığın şiddetindeki ar­
tışla
doğru
orantılı
olarak
hareketli
çubuklarla,
spiroketlerin
s a y ı s ı n d a b i r a z a l m a g ö z l e n m i ş t i r (3, 5 , 28, 29, 31, 3 9 ) .
Listgarten
dikçe
de
1982
mikrobiyal
subgingival
yılında
yaptığı
çalışmada
kolonizasyona uygun ortam
florada
hacimsel
bir
artışın
hastalık
ilerle­
s a ğ l a y a c a k şekil­
olduğunu
bulgula-
m ı ş t ı r (31).
Çeşitli
tedavi
edici
işlemlerin
subgingival
mikrobiyal
flo­
r a y a e t k i l e r i n i n k a r a n l ı k a l a n m i k r o s k o b i s i ile d e ğ e r l e n d i r i l m e -
136
Gönen ÖZCAN,
Mehmet YALIM,
Koksal BALOŞ,
Belgin BAL
sı ile ilgili b a z ı ç a l ı ş m a l a r m e v c u t t u r (1, 2, 20, 24, 25, 30, 31, 33,
35, 41, 4 4 ) .
Yapılan l i t e r a t ü r incelemelerinde g e r e k sağlıklı ve hastalık­
lı bölgelerin, gerekse u y g u l a n a n tedavinin etkinliğinin saptan­
masıyla
ilgili
çalışmalarda,
subgingival
floradaki
bakterilerin
m o r f o l o j i k y a p ı l a r ı n ı n k a r a n l ı k a l a n m i k r o s k o b i s i ile t a n ı m l a n ­
m a s ı n d a L i s t g a r t e n v e H e l l d e n ' n i n 1978 y ı l ı n d a
ları
çalışma
referans
olarak
yapmış olduk­
k u l l a n ı l m a k t a d ı r (28).
Listgarten ve Hellden bu çalışmalarında bakteriyal n u m u ­
nenin elde
edilişini
ve
mikroskobik değerlendirilmesini
şu
şe­
kilde y a p m ı ş l a r d ı r (28).
BAKTERİYAL N U M U N E N İ N ELDE EDİLİŞİ
Mevcut
supragingival
mikrobiyal
akümülasyon
iyice
te­
mizlendikten sonra temiz bir periodontal küretle sulkus
veya
cep t a b a n ı n a a t r a v m a t i k olarak dikkatlice girerek küretin ucu
ile b a k t e r i y a l
elde
içerik dışarı çıkartılır. Bu işlem yeterli n u m u n e
edilinceye
k a d a r birkaç kez tekrarlanabilmektedir.
Daha
s o n r a e l d e e d i l e n n u m u n e l e r 0 , 1 - 0 , 3 m l . % 1 j e l a t i n l i % 0,85'lik
N a C l s o l ü s y o n u i ç e r e n t ü p l e r i ç e r i s i n e a k t a r ı l ı r . N u m u n e y i içe­
ren bu solüsyon
steril bir enjektörle
birkaç defa
aspire
edilip
b ı r a k ı l a r a k h o m o j e n hale getirilir. D a h a s o n r a b u h o m o j e n n u ­
munenin bir damlası lam üzerine hava kabarcığı
şekilde dikkatlice k o n a r a k
1200x v e y a
kalmayacak
1000 x b ü y ü t m e d e i n c e ­
lenir. N u m u n e l e r d e k i b a k t e r i y a l k ü m e l e n m e y i v e b a k t e r i l e r h a ­
reketliliklerindeki
kaybın
önüne
geçilebilmesi
amacıyla
l i n e t r a f ı p a r a f i n v e y a p r a t i k o l a r a k t ı r n a k c i l a s ı ile
lame­
kapatılıp
h a v a y l a t e m a s ı kesilmelidir. Bu işlemi t a k i b e n , m a k s i m a l
saat
içerisinde
Eğer yapılan
numunelerin
incelemede
değerlendirilmesi
numunenin
yoğunluğu
1 - 2
yapılmalıdır.
çok fazla
ise
bir m i k t a r solüsyon eklenebilinir.
Bu
mesi,
ve
şekilde
hazırlanan
numunelerin
genellikle rastgele seçilen
mikroskobik
incele­
100 - 200 b a k t e r i n i n L i s t g a r t e n
Hellden'nin ortaya koydukları
klasifikasyona
göre
yapıl
m a k t a d ı r (28).
137
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ
Bu klasifikasyonu o l u ş t u r a n bakterileri şu şekilde sıralayabiliriz:
KOKLAR :
O r t a l a m a 0,5-11 m m çaplı p a r l a k sınırlı, ortası
karanlık hücrelerdir.
DÜZ ÇUBUKLAR :
P a r l a k sınırlı ve k a r a n l ı k bir iç yapıya
s a h i p t i r l e r . B ü y ü k l ü ğ ü 0,5-1,5 m m olup, u ç l a r ı k u n t v e y u v a r ­
l a k şekildedir. U z u n l u ğ u n u n genişliğine o r a n ı 1: 2 ve 1: 6 arasın­
da
değişiklik
gösterir.
D ı ş h a t t ı p a r l a k , içi k a r a n l ı k o l u p 0,5 -1,5
FLAMENTLER :
mm büyüklüğündedir. Genişliğinin
uzunluğuna oranı
1 : 6'dan
d a h a b ü y ü k t ü r . D ü z e n s i z y a p ı d a s e y r e k o l a r a k d a d a l l a n m ı ş ve­
ya
bölümlere
ayrılmış
FUZÎFORMLAR :
şekilde
gözlenebilmektedir.
O r t a l a m a 0,3-1 mm a r a s ı n d a
değişen
ç a p l a r d a k i h ü c r e l e r d i r . P a r l a k b i r dış sınıra h e r z a m a n k a r a n ­
lık o l m a y a n b i r iç y a p ı y a sahiptirler. Boyları o r t a l a m a 10 mm
veya
daha
küçük
olup,
EĞRÎ ÇUBUKLAR :
ay
şeklindedirler.
uçları
sivri
şekildedirler.
Düz çubuklara benzerler yanlız yarım
Flagellanın
tesbit edilemediği veya
bu
orga
n e l i k a y b e t t i ğ i s a n ı l a n b u h ü c r e l e r i n m u h t e m e l e n ölü, h a r e k e t ­
li hücreler olduğu sanılmaktadır.
SPİROKETLER :
a — Küçük Spiroketler :
Helikoidal hücrelerdir.
0,3-0,2
m m g e n i ş l i ğ i n d e 1 0 m m u z u n l u ğ u n d a d ı r l a r . D ı ş k o n t u r u t e k çiz­
gi
halindedir.
b — Orta büyüklükteki Spiroketler :
de
15 mm
u z u n l u ğ u n d a helikoidal
0,3 - 0,4 mm g e n i ş l i ğ i n ­
hücrelerdir.
Bunlarda
dış
k o n t u r l a r ı t e k çizgi h a l i n d e g ö r ü l ü r .
c — B ü y ü k S p i r o k e t l e r : 0,5 m m v e y a d a h a
te, 2 0 m m
uzunlukta
helikoidal
hücrelerdir.
b ü y ü k genişlik­
B u n l a r ı n d a dış
k o n t u r l a r ı t e k ç i z g i d e n ç o k , çift ç i z g i h a l i n d e g ö r ü l ü r . S p i r o k e t lerin
büyüklerinin
saptanmasında
uzunluklarının
yanısıra
dış
k o n t u r l a r ı n m t e k v e y a çift ç i z g i ş e k l i n d e o l u p o l m a d ı ğ ı d a ö n e m ­
lidir.
138
Gönen ÖZCAN,
HAREKETLİ
hareketlilik
Mehmet YALIM,
Koksal BALOŞ,
Belgin BAL
ÇUBUKLAR : Bu kategoriye
gösteren
spiroketler
dışındaki
karanlık alanda
tüm
hücreler dahil
edilmektedir. B u n l a r genellikle düz ve eğri çubukları, b a z e n d e
fuziform ve kokoid hücreleri içerirler. Bu g r u b a aynı z a m a n d a
inceleme
a n ı n d a hareketlilik g ö s t e r m e s e l e r bile flagella
(kam­
çı) i ç e r e n h ü c r e l e r d e d a h i l e d i l m e l i d i r .
Bu şekilde mikroskobik t a n ı m l a n m a s ı yapılan n u m u n e n i n
cep v e s u l k u s t a n a l ı n m a s ı n d a u y g u l a n a n t e k n i k k o n u s u n d a de­
ğ i ş i k g ö r ü ş l e r d e m e v c u t t u r (34, 35, 37, 4 5 ) .
Mousques ve arkadaşları
1980 y ı l ı n d a d e r i n c e p l e r d e n k ü -
ret yardımıyla alınan n u m u n e sonrası
subgingival plağın yapı­
s ı n d a değişikliğin m e y d a n a geldiğini, özellikle s p i r o k e t
sayısın­
da h e m e n bir a z a l m a n ı n gerçekleştiğini ve başlangıç d u r u m u ­
n a a n c a k b i r h a f t a d a u l a ş t ı ğ ı n ı b e l i r t m i ş l e r d i r (37).
1976
Skapski ve a r k a d a ş l a r ı
rin
toplanmasında
şırınga
yılında
sistemini
kreviküler
lökositle-
geliştirmişlerdir.
«Yıkama
T e k n i ğ i » o l a r a k i s i m l e n d i r i l e n b u t e k n i k 1984 y ı l ı n d a M a g n u s s o n
ve
arkadaşları
tarafından
subgingival
bakteriyal
numune
alı­
m ı n ı için k u l l a n ı l m ı ş t ı r (45).
Bu işlem
için bir enjektör ve u c u kesilerek küntleştirilmiş
bir iğne kullanılmaktadır. İğne sulkus t a b a n ı n a en y a k ı n nok­
taya k a d a r yerleştirildikten sonra sulkus içerisine 10 ml. k a d a r
% 1 j e l a t i n i ç e r e n steril s e r u m fizyolojik v e r i l i r ve h e m e n aspir e edilir. A s p i r e edilen n u m u n e 7 0 m l ' y e k a d a r s u l a n d ı r ı l a r a k
bir damlası mikroskobik
inceleme için
k u l l a n ı l ı r (35).
M a g n u s s o n v e a r k a d a ş l a r ı 1985 y ı l ı n d a 3 2 g ü n l ü k b i r ç a l ı ş ­
ma periyodunda birkaç dakika içerisinde 9 kez aynı bölgeden
alınan
subgingival
belirtmişlerdir.
numuneler
arasında
bir
farkın
olmadığını
Ayrıca a y n ı araştırıcı g r u b u g e r e k y ı k a m a tek­
n i ğ i ile g e r e k s e k ü r e t l e a l ı n a n n u m u n e l e r a r a s ı n d a , b a k t e r i y a l
içerikleri açısından
bir farkın
bulunmadığını
göstermişler­
d i r (34).
139
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ
KARANLIK ALAN MÎKROSKOBİSÎNİN HASTA
M O T İ V A S Y O N U N U A K Î YERİ V E Ö N E M İ
H a s t a m o t i v a s y o n u n d a , k a r a n l ı k a l a n ve faz - k o n t r a s t mikroskobisinin kullanılması önemli bir yer tutmaktadır. Uygula­
n a n tedavinin başarısının veya periodontal sağlık ve hastalığın
mikroskobik
olarak
ekranda
izlenmesinin
bu
konuda
verilen
aydınlatıcı bilgilere ek olarak yararlı olacağına inanmaktayız.
K o n u y l a ilgili
çalışmalar da bu
tür bir mikroskobik değerlen­
d i r m e n i n , özellikle d e n t a l p l a ğ ı n b a k t e r i y a l tabiatlı o l d u ğ u n u n
kanıtlanmasının,
oral
hijyenin
düzeltilmesinde
yol
gösterici,
o l d u ğ u belirtilmiştir (10,43).
y a r d ı m c ı u n s u r l a r d a n biri
SONUÇ
Karanlık alan mikroskobisinin
sağlıklı ve
hastalıklı
alan­
lardaki floranın belirgin farklılığının ortaya konmasında, uygu­
l a n a n tedavi şekillerinin etkinliğinin incelenmesinde kullanıla­
bilecek komplike
olmayan,
elverişli
bir metod
o l d u ğ u belirtil­
m e k t e d i r ( 3 1 ) . K o n u y l a ilgili y a p ı l a n ç a l ı ş m a l a r d a m e k a n i k t e ­
davilerin, lokal ve sistomik a n t i - m i k r o b i y a l u y g u l a m a l a r ı n ya­
p ı l a n k l i n i k ö l ç ü m l e r d e o l d u ğ u gibi, k a r a n l ı k a l a n m i k r o s k o b i s i
ile
değerlendirilen
subgingival
floradaki
değişikliklerlede,
kay­
d a d e ğ e r b i r d ü z e l m e n i n o l u ş t u r a b i l e c e ğ i g ö s t e r i l m i ş t i r (4, 9 , 11,
14, 16, 17, 23, 36, 5 0 ) .
Sonuç
olarak
tekniğin
uygulanmasındaki
kolaylığın
hasta
eğitiminde yararlı olabileceği aynı z a m a n d a periodontal hasta­
l ı k l ı b i r e y l e r d e d a h a k o m p l i k e t e d a v i ş e k i l l e r i n e g e r e k o l u p ol­
madığının s a p t a n m a s ı n d a da kullanılabileceği inancındayız.
ÖZET
Karanlık
daki
floranın
alan mikroskobisi,
diagnostik
olarak
sağlıklı
ve
hastalıklı alanlar­
değerlendirilmesinde
kullanı­
labilen bir metoddur.
Tekniğin tatbikindeki kolaylığı açısından, h a s t a motivasyo­
n u n d a o l d u ğ u gibi p e r i o d o n t a l h a s t a l ı k l ı b i r e y l e r d e t e d a v i sek­
linin yönlendirilmesinde
140
de
faydalı
olabileceği
inancındayız.
Gönen ÖZCAN,
Mehmet YALIM,
Koksal BALOŞ,
Belgin BAL
SUMMARY
THE
STUDYING
OF
THE
SUBGİNGİVAL
FIORA
BY D A R K - FIELD M I C R O S C O P Y
Darkfield m i c r o s c o p y is a useful m e t h o d to diagnostically
e v a l u a t e t h e flora of t h e h e a l t h y a n d d i s e a s e d sites.
The technic is easily applicable a n d c a n be used to motivate
the p a t i e n t s a s well a s t o d i r e c t t h e p e r i o d o n t a l t r e a t m e n t o f t h e
diseased sites.
KAYNAKLAR
1. Addy, M., Alam, L., Rawle, L. : Simple Bacteriological Methods to
Assesn Changes in Subgingival Microflora Produced by Metronidazole Containing Acrylic Strips Placed into Periodontal Pockets. J. Cli. Perio.,
11 : 467-474, 1984.
2. Addy, M, Langereudi, M. : Comparasion of the immediate Effects on
the Sabgingival microflora of Acrylic Strips Containing 40 % Chlorhexidine, Metronidazole or Tetracycline. J. Cli. Perio., 11 : 379-386, 1984.
3. Addy, M., Newman, H., Langereudi, M., Gho, J.G.L. : Dark-field Mic­
roscopy of the Microflora of plaque. Br. Dent. J., 155 : 269-273, 1983.
4. Addy, M., Rawle, L., Handly, R., Newman, H.N., Covertry, J.F. : The
Development and in Vitro Evaluation of Acrylic Strips and Dialysis
Tubing for Local Drug Delivery. J. Perio., 53 (11), 693-699, 1982.
5. Africa, C.N., Parker, J.R., Reddy, J. : Bacteriological Studies of Sub­
gingival Plaque, in a Periodontitis-Resistant Population. 1. Darkfield
Microıcopic Studies. J. Perio. Res., 20 : 1-7, 1985.
6. Armitage, G.C., Dickenson, W.R., Jenderseck, R.S., Levine, S.M., Chamberg, D.W. : Relationship Between the Percentage of Subgingival
Spirochetes and the Severity of Periodontal Disease. J. Perio., 53 : 550556, 1982.
7. Axelsson, P. : The Effect of Plaque Control Procedures on Gingivitis,
Periodontitis and Dental Caries. Thesis, University of Göteberg, 1978.
141
KARANLIK ALAN MİKROSKOBÎSİ
8. Burrows, W. : Textbook of Microbiology. The Physical and Chemical
Structure of Microorganisms (Chap 1), W.B. Saunders Comp., 20th.
Ed., Philadelphia, 1973.
9. Clark, D.C., Shenker, S., Stulgingski, P., Schvvartz, S. : Effectiveness
of
Routine Periodontal
Treatment With
and Wlthout Adjunctive
Metronidazole Therapy in a Sample of Mentally Retarded Adolescents.
J. Perio., 54 (11), 658-665, 1983.
10. Cole, A.M., Newcomb, G.M., Nixon, K.C. : Dark-field Microscopy and
Patlent Education. Aust. Dent. J., 29 (6), 394-397, 1984.
11. Coventry, J., Newman, H. : Experimental use of a slow Release Device
Employing Chlorhexidine Gluconate İn Areas of Acute Periodontal
Inflammation. J. Cli. Perio., 9 : 129-133, 1982.
12. Emnuel, V.M., Covvdry, E.V. :
Laboratory Technique in Biology and
Medicine. p. 114-115, The Williams and Wilkins Comp., 4 t h Ed., Balti­
more, 1964.
13. Evian, C.I., Rosenberg, E.S., Listgarten, M.A. : Bacterial variability
within Diseased Periodontal Sites. J. Perio., 53 : 595-598, 1982.
14. Goodson, J.M., Haffjee, A., Socransky, S.S. : Periodontal Therapy by
the Local Delivery of Tetracycline. J. Cli. Perio., 6 : 83-92, 1979.
15. Gray, P. : The Encyclopedia of Microscopy and Microtechnic. Optical
Microscop. Van Nostrand Reinhold Comp. Philadelphia, pp. 388-389,
1983.
16. Greenwel, H., Bissade, N.F., Maybury, J.E., Marco, J.J. : Clinical and
Microbiologic Effectiveness of Keyes' Method of Oral Hygiene on Human
Periodontitis Treated with and without Surgery. JADA., 106 : April,
457-461, 1983.
17. Heijl, I., Lindhe, J. : The Effect of Metronidazole on the Development
of Plaque and Gingivitis in the Beagle Dog. J. Cli. Perio., 6 : 197-209,
1979.
18. Keyes, P.H., VVright, W.E., Howard, S.A. : The use of Phase-Contrast
Microscopy and Chemotherapy in the Diagnosis and Treatment of
Periodontal Lesions-an Initial Report. (1) Quint. Inter. 1 : 1-6, 1978.
19. Keyes, P.H., "VVright, W.E., Howard, S.A. : The use of Phase-Contrast
Microscopy and Chemotherapy in the Diagnosis and Treatment of
Periodontal Lesions. (II) Quint. Inter. 2 : 69-77, 1978.
20. Lekovic, V., Kenney, E.B., Carranza, F.A.Jr., Endres, B. : The Effect of
Metronidazole on Human Periodontal Disease. A clinical and Bacteriological Study. J. Perio., 54 (8), 476-480, 1983.
21. Lindhe, J., Hamp, A.E., Löe, H. : Experimental
Beagle Dog. J. Perio. Res., 8 : 1-10, 1973.
periodontitis in the
22. Lindhe, J., Hamp, A.E., Löe, H. : Plaque Induced Periodontal Disease
in Beagle Dogs. A 4 - year Clinical, Roentgenographlcal and Histometrical Study. J. Perio. Res., 10 : 243, 1975.
142
Gönen ÖZCAN,
Mehmet YALIM,
Koksal BALOŞ,
Belgin BAL
23. Lindhe, J., Heijl, L., Goodson, J.M., Socransky, S.S. : Local Tetracycline
Delivery Using Hollow Fibre Devices in Periodontal Therapy, J. Cli.
Perio., 6 : 141-149, 1979.
24. Lindhe, J., Liljenberg, B., Adielson, B., Börjesson, I. : The Effect of
Metronidazole Therapy on Human Periodontal Disease. J. Perio. Res.,
17 : 534-536, 1982.
25. Lindhe, J., Liljenberg, B., Adielson, B., Börjesson, I. : Use of Metro­
nidazole as a Probe in the Study of Human Periodontal Disease. J. Cli.
Perio., 10 : 100-112, 1983.
26. Lindhe, J., Liljenberg, B., Listgarten, M. : Some Microbiological and
Histopathological Features of Periodontal Disease in Man. J. Perio.,
51 : 264-269, 1980.
27. Listgarten, M.A. : Structure of the Microbial flora Associated with
Periodontal Health and Disease in Man. J. Perio., 47 : 1, 1976.
28. Listgarten, M.A., Hellden, L. : Relative Disttibution of Bacteria at
Clinically Healthy and Periodontal Diseased Sites in Humans. J. Cli.
Perio., 5 : 115-132, 1978.
29. Listgarten, M.A., Levin, S. : Positive Correlation Between the Proportions of Subgingival Spirochetes and Motile Bacteria and Susceptibility
of Human Subjects to Periodontal Deterioation.
30. Lisgarten, M.A., Lindhe, J., Hellden, L. : The effect of Tetracycline
and/or Scaling on Human Periodontal Disease-Clinical, Microbiological
and Histological Observations. J. Cli. Perio., 5 : 246-271, 1978.
31. Lisgarten, M.A., Schifter, C. : Differential Dark-field Microscopy of
Subgingival Bacteria as an Aid in Selecting Recall Intervals : Results
after 18 Months. J. Cli. Perio., 9 : 305-316, 1982.
32. Löe, H, Theilade, E., Jensen, S.B., Schiott, C.R. : Experimental Gingivitis in Man (III). The Influence of Antibiotics on Gingival Plaque
Development. J. Perio. Res., 2 : 282, 1967.
33. Lundström, A., Johanson, L.A., Hamp, S.E. : Effect of Combined Systemic Antimicrobial Therapy and Mechanical Plaque Control in Patients
with Recurrent Periodontal Disease. J. Cli. Perio., ll : 321-330, 1984.
34. Magnusson, I., Lillenberg, B., Yoneyama, T., Blomqvist, N. : Sampling
of Subgingival Microbiota for Dark-field Microscopy. J. Cli. Perio., 12 :
209-215, 1985.
35. Magnusson, I., Lindhe, J., Yonoyama, T., Liljenberg, B. : Recolonization
of a Subgingival Microbiota following Scaling in Deep Pockets. J. Cli.
Perio., 11 : 193-207, 1984.
36. Marshall, K.F. : A Microbiologically Monitored to Periodontal Therapy.
Dent. Pract., 22 : 14, July 19, 1984.
37. Mousques, T, Lisgarten, M.A., Stoller, N.H. : Effect of Sampling on
the Composition of the Human Subgingival Microbial Flora. J. Perio.
Res., 15 : 137-143, 1980.
143
KARANLIK ALAN MİKROSKOBİSİ
38. Perlman, P. : Basic Microscope Techniques. Methods of Illuminating
and Using the Microscope (Chap 2), Chemical Pub. Comp., Newyork,
pp. 47-51, 1971.
39. Pıhlstrom, B.L., Liljemark, W.F., Schaffer, E.M., Wolff, L.F., Smith,
J.A., Bandt, C.L. : The Relationship of Probing Depth and Total Microscopic Counts to Differential Subgingival Plaque Morphology. J.
Perio. Res., 20 : 106-112, 1985.
40. Raphael, S.S. : Lynch's Medical Laboratory Technology. Basic Principles
of Laboratory Technology. Basic Principles of Laboratory Work (Chap.
2), 4<h Ed., W.B. Saunders Comp., Philadelphia, p. 36, 1983.
41. Rosenberg, E.S., Evian, C.I., Lisgarten, M.A. : The Composition of
Subgingival Microbiota After Periodontal Therapy. J. Perio., 52 : 43541, 1981.
42. Rosling, B. : Plaque Control. A Determining factor in the Treatment
of Periodontal Disease. Thesis, University of Göteborg, 1976.
43. Schulman, J. : Clinical Evaluation of the Phase Contrast Microscope
as a Motivational Aid in Oral Hygiene. J.A.D.A. 92 : 759-765, 1976.
44. Singletary, M.M., Cravvford, J.J., Simpson, D.M. : Dark-field Microscobic
Monitoring of Subgingival Bacteria During Periodontal Therapy. J.
Perio., 53 (11), 671-681, 1982.
45. Skapski, H., Lehner, T. : A crevicular Washing Method for Investigating Immune Components of Crevicular Fluid in Man. J. Perio. Res,
11 : 19-24, 1976.
46. Socransky, S.S. : Microbiology of Periodontal Disease : Present Status
and future Considerations. J. Perio., 48 : 497, 1977.
47. Socransky, S.S. : Statistical Analysis of Microbial Counts of Dental
Plaque. J. Perio. Res., 18 : 187-199, 1983.
48. Theilade, E.. Theilade, J. : Role of Plaque in the Etiology of Periodontal
Disease and Caries. Oral Sciences Rev., 9 : 23, 1976.
49. Theilade, E., Wright, W.H., Jensen, S.B., Löe, H. : Experimental Gingivitis in Man (11). A Longitudinal Clinical and Bacteriological Investigation. J. Perio. Res., 1 : 1, 1966.
50. West, T., King, W.J. : Tooth Brushing with Hydrogen Peroxide-Sodium
Bicarbonate Compared to Toothpowder and Water in Reducing Peri­
odontal Pocket Suppuration and Darkfield Bacterial Counts. J. Perio.,
54 (6), 339-346, 1983.
51. Wolff, LF., Bandt, C, Pıhlstrom, B., Brayer, L. : Phase Contrast Mic­
roscobic Evaluation of Subgingival Plaque in Combination with Either
Conventional or Antimicrobial Home Treatment of Patients With
Periodontal Inflammation. J. Perio. Res., 17 : 537-540, 1982.
144