Yalın Liderlik ve Yönetişim

SAĞLIK HİZMETLERİNDE YALIN DÜŞÜNCE
“Yalın Liderlik ve Yönetişim”
Prof. Dr. M. Ayberk Kurt
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi
Konuşma Akışı
1.
2.
3.
4.
Sağlık sektöründe neler oluyor?
Neden “Yalın”?
Yalın Nedir?
Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)
Sağlık Sektöründe Neler Oluyor?
1) Sağlıkta Dönüşüm Programı ile
sağlığın sunumuna yönelik
paradigmalar değişiyor…
4
SONUÇ?
Sağlık Sektöründe Neler Oluyor?
2) Toplum yaşlanıyor ve sağlığa
yönelik talep hızla artıyor..
Toplum yaşlanıyor ......
2002
2013
65 yaş ve üzeri nüfus oranı
% 3,8
% 7,7
Beklenen Yaşam süresi
73.1
76.3
Kanser İnsidansı (100.000 Kişide)
133
221(2009)
400
Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri
Sağlığa yönelik talep artıyor..
2002
2013
Oran
Birinci Basamak Başvurusu
74
milyon
220
milyon
% 297
Hastane Başvurusu (Toplam)
134
milyon
410
milyon
% 305
3,1
8,2
% 264
Yatan Hasta Sayısı
5,5
milyon
12,5
milyon
% 227
Ameliyat Sayıları
1,6
milyon
4,7
milyon
% 294
Kişi başı sağlık kuruluşu başvurusu
Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri
Sağlık Kuruluşları/sağlık çalışanları aynı oranda artmıyor..
2002
2013
Oran
1156
1517
% 31
(61)
(550)
(%800)
Yatak Sayısı
160.000
200.000
% 25
(Özel)
(12.000)
(38.000)
(%216)
Hekim Sayısı (Toplam)
93.000
133.000
(Uzman)
(45.000)
(73.000)
% 43
(%62)
Hemşire Sayısı
57.000
77.000
% 35
Hastane Sayıları
(Özel)
Kaynak: Sağlık Bakanlığı, 2013 yılı Sağlık İstatistikleri Yıllığı verileri
SONUÇ?
1) Sağlık personelinin moral- motivasyonu azalıyor
2) Sağlık harcamalarının ülke ekonomisi
üzerindeki yükü artıyor…
Kamu Sağlık Harcamaları
(Milyon TL)
TL90.000
TL84.390
TL80.000
TL70.000
TL74.189
TL60.000
TL50.000
TL40.000
TL30.000
TL20.000
TL10.000
TL-
TL4.985
1
1999
2
3
4
5
6
7
8
9
10
Kamu Sağlık Harcamaları, TUİK
11
12
13
14
15
2013
SONUÇ?
Sağlığın finansmanına yönelik paradigmalar değişiyor…
SGK ana alıcı, fiyat
belirleyicisi ve kesintiler
konusunda çok hevesli
Dün;
Fiyat= Maliyet + Kar
Bugün;
Kar = FİYAT - Maliyet
Katkı payı
artışları
E-reçete
E-rapor
Karekod
Biyometrik
Okuma
Üniversitede
Özel
Muayene
SONUÇ?
Konuşma Akışı
1.
2.
3.
4.
Sağlık sektöründe neler oluyor?
Neden “Yalın”?
Yalın Nedir?
Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)
Neden Yalın?
İHTİYAÇ
Maliyet/İsraf ↓ Hız ↑
Kalite & Güvenlik
Hasta ve Çalışan Memnuniyeti
Neden Yalın?
İHTİYAÇ
Maliyet/İsraf ↓ Hız ↑
Kalite & Güvenlik
Hasta ve Çalışan Memnuniyeti
Neden Yalın?
SAĞLIK KURULUŞLARI
İHTİYAÇ
Maliyet/İsraf ↓ Hız ↑
Kalite & Güvenlik
Hasta ve Çalışan Memnuniyeti
YALIN
Yalını Kimler Uyguluyor ?
Sağlık Yalın
Sağlık Yalın Yayılım
Konuşma Akışı
1.
2.
3.
4.
Sağlık sektöründe neler oluyor?
Neden “Yalın”?
Yalın Nedir?
Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)
Yalın Sağlık Hizmeti Nedir ?
1) Hastanın hastaneye girişinden, tedavi olup
çıkışına kadar yaşadığı tüm süreçlerde DEĞER
kavramına odaklanıp, İSRAFIN yok edilmesini
amaçlayan,
2) Tüm faaliyetlerin merkezine İNSANI koyan,
3) Her kademedeki ÇALIŞANIN direkt olarak
KATILIMINI esas alan bir düşünce/yönetim
sistemidir
Temel Yalın Prensipler ?
1. DEĞER : Hasta açısından (değere) odaklanın
2. DEĞER AKIŞI : Servis sınırları ötesinde tüm değer katan
adımları belirleyip yüceltin (değer akışı) -değer
yaratmayan adımları (israf) ortadan kaldırın
3. SÜREKLİ AKIŞ : Değerin kesintiye uğramadan, hızla,
biriktirmeden akmasını sağlayın
4. ÇEKME : İşi bir sonraki sürece itmekten kaçının; işin ve
gereçlerin gerektiğinde çekilmesini sağlayın
5. MÜKEMMELLİK : Sürekli daha mükemmeli arayın
Özetle Yalın Nedir ?
“İSRAFI GÖR ve YOK ET”
James Womack
İhtiyaçtan
Fazla
Bekleme
Fazla
İşlem
Hatalar Üretim
Gereksiz
Fazla
İnsan
Gereksiz
Stok Yetenek
Hareketi
Malzeme
Hareketi
Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler
Yalın Araçlar
Değer Akış Haritalama
A3 Raporlama
Görsel Yönetim
Kaizen
5S (Düzen ve Temizlik)
Standart İş
Kanban ve Çekme
Sistemi
8. Poka-Yoke
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Problem Çözme Teknikleri
1.
2.
3.
4.
5 Neden Analizi
Beyin Fırtınası
Sebep-sonuç (balık kılçığı)
5 N-1K Tekniği (ne, neden,
ne zaman, nasıl, kim)
5. PUKÖ döngüsü
ORTALAMA 15 BASAMAK, 5 TEKRAR, 78 ÇALIŞAN, 22 GÜN
Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler
Yalın Araçlar
Değer Akış Haritalama
A3 Raporlama
Görsel Yönetim
Kaizen
5S (Düzen ve Temizlik)
Standart İş
Kanban ve Çekme
Sistemi
8. Poka-Yoke
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Problem Çözme Teknikleri
1.
2.
3.
4.
5 Neden Analizi
Beyin Fırtınası
Sebep-sonuç (balık kılçığı)
5 N-1K Tekniği (ne, neden,
ne zaman, nasıl, kim)
5. PUKÖ döngüsü
Yalın Düşüncede Kullanılan Yöntemler
Yalın Araçlar
Değer Akış Haritalama
A3 Raporlama
Görsel Yönetim
Kaizen
5S (Düzen ve Temizlik)
Standart İş
Kanban ve Çekme
Sistemi
8. Poka-Yoke
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Problem Çözme Teknikleri
1.
2.
3.
4.
5 Neden Analizi
Beyin Fırtınası
Sebep-sonuç (balık kılçığı)
5 N-1K Tekniği (ne, neden,
ne zaman, nasıl, kim)
5. PUKÖ döngüsü
Konuşma Akışı
1.
2.
3.
4.
Sağlık sektöründe neler oluyor?
Neden “Yalın”?
Yalın Nedir?
Nasıl Yalınlaşmalı ? (Liderlik ve Yönetişim)
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, eğitim
almalarını ve yalın lider haline dönüşmelerini
sağlayın!
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
1. Üst yönetimi mutlaka SÜRECE KATIN, eğitim
almalarını ve yalın lider haline dönüşmelerini
sağlayın!
Yalın düşüncede Liderin yapması gereken;
“ASİL bir Amaç için, Süreç ve İnsanı hizalamak”
A
S
İ
L
 Amaç
 Süreç
 İnsan
 Lider
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
1. Üst yönetimi mutlaka SÜRECE KATIN, eğitim
almalarını ve yalın lider haline dönüşmelerini
sağlayın!
LİDER
insanlar için,
İnsanları
katarak ve
hepsine saygı
duyarak
İNSAN
SÜREÇ
AMAÇ
Hasta İçin Değer Yaratmak (Maliyet etkin Biçimde)
İyi tasarlanmış,
İyi işletilen,
Sürekli
iyileştirilen
Değer akışları ile
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, “EĞİTİM
ALMALARINI”
ve
yalın
lider
haline
dönüşmelerini sağlayın!
Yalın Liderin Alması Gereken Eğitimler
1) Yalın Felsefe
2) Görmeyi Öğrenme 3) Problem Çözme
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
BEYAZ ÖNLÜK TİPİ LİDER
YALIN LİDER
1. Üst yönetimi mutlaka sürece katın, eğitim
Gidip görmez,
çağırır ve dinler.
Sahadadır (GEMBA),
birlikte
almalarını
ve
“YALIN
LİDERsorunlarda
HALİNE
Sorunlarda başkalarını /sorunu ileteni
çözüm arar
suçlar. DÖNÜŞMELERİNİ” sağlayın!
Her şeyi ben bilirim yaklaşımı vardır ve
cevapları o verir, kararları yalnızca o
alır (O kova burda duracak yaklaşımı)
Öğreticidir: başarıyı kutlar, başarısızlığı
öğrenme fırsatı olarak kabul der.
Çalışanlara koçluk yapar, hata yapmaktan
korkmamaları konusunda motive eder,
öğrenme ortamı yaratır.
Patron benim postürü, otokratik
yaklaşımı vardır, sabırsızdır, kök
nedenlere inmeden karar alır.
Sabırlı, sebatkar ve azimlidir, etkin iletişime
sahiptir, dinler ve merak gösterir, sorunların
kök nedenlerine iner
Başkalarının gelişim çabalarına
duyarsızdır, bazen engeller
Başkalarının gelişim çabalarına duyarlıdır ve
her zaman destekler
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
2. İyi bir sensei (koç, dış danışman) bulun !
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
3. Yalın Dönüşüm Ofisi oluşturun!
Amaç: değişimin planlanması ve yönetilmesi, çalışanların
eğitimi ve katılımının sağlanması, koçluk, sürdürebilirliğin
sağlanması
• Kalite birimleriyle entegre edin
• Kurum şampiyonları ile desteleyin
• Yüksek seviyedeki yöneticiye bağlayın
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
4. Değişimin gerekçesini oluşturun, temel prensipleri
belirleyin ve temel kurum hedeflerini (True North
metrics) belirleyin
Kalite/Güvenlik
•Önlenebilir ölüm oranı
•Tıbbi hatalar
Finansal
sonuçlar
İnsan
•OSHA
kayıtlı yaralanmalar
•HAT puanları
•Karlılık
•Üretkenlik
ThedaCare Center
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
5. Uygulamasız bilgi değersizdir. Bir (ya da birkaç)
alan ya da değer akışı belirleyerek değer akışı
haritalarını oluşturmaya başlayın.
Nereden Başlamalı?
• Hastaların en acil şikayetleri?
• Hekim ve diğer çalışanların sık getirdiği meseleler?
• Yüksek risk-Yüksek Hacim-Yüksek getiri?
• Değişime hazır olma seviyesi?
• Liderlik kabiliyeti?
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
5. Uygulamasız bilgi değersizdir. Bir (ya da birkaç)
alan ya da değer akışı belirleyerek değer akışı
haritalarını oluşturmaya başlayın.
HASTANELERİN
YALINI BAŞLATTIĞI ALANLAR
Nerelere
dikkat etmeli?
Acil
Servisve etkili sonuç
Poliklinik
Hizmetleribir süreç!
Faturalama
• Hızlı
alınabilecek
• Yalın tekniklerinKlinik
öğrenilmesine
verecek
Laboratuvarlar
Hasta SürecifırsatSatın
alma bir süreç!
• Lider, yalın ofis ekibi, kurumsal şampiyonlar, seçilen
Kan Alma süreçte
Ünitesi rol
Ameliyathane
Temizlik
üstlenen tüm çalışanlar
ve liderler ! İç
müşteriler! Bir sonraki hedef süreç çalışanı!
Eczane
Stroke-MI
Hastalar!
• Mutlaka “sensei” desteği ve mutlaka “GEMBA”!
Sterilizayon
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
6. Diğer alanlara geçin, diğer süreçlerde değer akış
haritalama, kaizen ve israfı ortadan kaldırma.
Neden?
• Genişleyen halka !
• Eğitimili personel sayısının artması !
• Net sonuç !
• Daha fazla destek
• Yalın kültür inşaası !
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
Değer Katan Çalışanlar
Fikirler, çözümler
Hedefler, Amaçlar, Strateji
CEO, Başhekim, Direktör ....
GERİBİLDİRİM
7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALIN
YÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALIN
YÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALIN
YÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi
Nasıl ?
1.
2.
3.
4.
Günlük Kontroller
Performans Ölçümleri
Günlük Ayakta Ekip toplantıları
Kaizen ve Öneri Yönetimi
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALIN
YÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
7. Strateji yayılımı (Hoshin Kanri) ve GÜNLÜK YALIN
YÖNETİM SİSTEMİNİN hayata geçirilmesi
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
8. Dikey değil yatay yapılanma
Nasıl Yalınlaşmalı? (Liderlik ve Yönetişim)
ÖZET
ÇALIŞANLAR
STRATEJİ
Gerçek
Kuzey
Hedefleri
STRATEJİ
YAYILIMI
DAH
A3
LİDERLİK
SÜREKLİ
İYİLEŞTİRME
Standart
Yönetim
Kaizen
Yarısı
Dolu
Yarısı
Boş
Neden olması
gerekenin iki katı?
TEŞEKKÜRLER
Prof. Dr. M. Ayberk Kurt
[email protected]