Hastanemizdeki Lenfomalı Olguların Değerlendirilmesi

Hastanemizdeki Lenfomalı Olguların
Değerlendirilmesi
Sibel ARINÇ*, Kürşat ÖZVARAN*, Özlem SOĞUKPINAR*, İlknur DİLEK*, Feyza ÇOLAK*, Ferda AKSOY*, Reha BARAN*
*
Süreyyapaşa Göğüs ve Kalp Damar Hastalıkları Eğitim Hastanesi, İSTANBUL
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, pulmoner lenfomalı olguların özelliklerini belirlemek amaçlandı.
Gereç ve yöntem: 2003-2004 yıllarında hastanemizde lenfoma tanısı alan 30 olgu klinik, histolojik, radyolojik tanı yöntemleri ile retrospektif olarak incelendi.
Sonuçlar: Çalışmaya yaşları 19-73 yıl arasında değişen (ortalama 41.8 yıl) 17’si erkek 13’ü kadın, 30 olgu alındı. Radyolojik olarak 15 (%50) olguda mediasten genişlemesi, 8 (%26.6) olguda kitle, 10 (%33.3) olguda plevral efüzyon, 1 (%3.3)
olguda soliter pulmoner nodül (SPN), 1 (%3.3) olguda normal akciğer grafisi, 1 (%3.3) olguda kavite, 2 (%6.6) olguda
atelektazi ve 3 (%10) olguda hiler genişleme saptandı. On yedi olgu nonHodgkin ve 13 olgu Hodgkin tanısı almıştı. Önde gelen semptomlar terleme, kilo kaybı ve nefes darlığıydı. Tanı için olgulara mediastinoskopi (12 olgu), lenf bezi biyopsisi (14 olgu), plevra biyopsisi (iki olgu), sternotomi (bir olgu) ve cilt biyopsisi (bir olgu) uygulandı.
Yorum: İntratorasik lenfomalarda en yararlı tanı yöntemleri mediastinoskopi ve lenf bezi biyopsisi olarak bulunmuştur.
Pulmoner hastalıklar içinde lenfomalara nadir rastlanmakla birlikte, bu grup diğer pulmoner hastalıklar içinde hatıra getirilmelidir.
ANAHTAR KELİMELER: Lenfoma, akciğer tutulumu, tanı
Geliş tarihi: 3 Ağustos 2005
Düzeltme sonrası kabul tarihi: 24 Temmuz 2006
SUMMARY
EVALUATION OF LYMPHOMA CASES IN OUR HOSPITAL
Aim: The purpose of this study was to determine the characteristic features of pulmonary lymphoma cases.
Material and Methods: In this study 30 lymphoma patients diagnosed in our hospital between 2003-2004 years were evaluated retrospectively with respect to clinic, histologic, radiologic and diagnostic procedures.
Results: Total cases were 30 (13 female, 17 male) and mean age was 41.8 years (range 19-73 years). On radiologic
examination, 15 (50%) cases had mediastinum enlargement, 8 (26.6%) cases had mass lesion, 10 (33.3%) cases had
pleural effusion, one (3.3%) case had solitary pulmonary nodul (SPN), one (3.3%) case had normal chest X-ray graphy,
one (3.3%) case had cavitary pulmonary lesion, two (6.6%) cases had atelectasis and three (10%) cases had hilar enlargement. Seventeen patients were diagnosed as NonHodgkin and 13 patients were diagnosed as Hodgkin lymphoma. The prominent symptoms were sweeting, weight loss, and dyspnea. Mediastinoscopy (12 patients), lymph node
biopsy (14 patients), pleural biopsy (two patients), sternotomy (one patient), skin biopsy (one patient) were applied for
diagnosis.
Conclusion: Lymph node biopsy and mediastinoscopy were found most useful diagnostic methods for intrathoracic
lymphomas. Although lymphomas were rare in pulmonary diseases, this group must be kept in mind.
KEY WORDS: Lymphoma, pulmonary involvement, diagnosis
Received: August 3, 2005
172
Accepted after revision: July 24, 2006
Solunum Hastalıkları 2006; 17: 172-176
Hastanemizdeki Lenfomalı Olguların Değerlendirilmesi
GİRİŞ
Tablo 1. Olguların başvuru yakınmaları.
Hodgkin (HL) ve nonHodgkin lenfoma (NHL)’lar
çoğunlukla lenf dokusundan kaynaklanan malign
tümörlerdir. Bu tümörlerin patolojisi, immünolojisi
ve tedavi yanıtı farklılıklar gösterir. Hastalığın prognozu histolojik tipine, evresine, diğer klinik ve patolojik parametrelere bağlıdır. Histolojik tanı uygun
tedavi yaklaşımının belirlenmesinde önemlidir. Akciğer lenfomaları tek bir hastalık olmayıp geniş bir
histolojik spektrumu içermektedir (1).
Yakınma
n
%
Öksürük
10
33.3
Nefes darlığı
9
30.0
Kilo kaybı
13
43.3
Ateş
6
20.0
Göğüs ağrısı
7
23.3
Halsizlik
7
23.3
Terleme
9
30.0
Bu nedenle, hastanemizde tanı almış olan HL ve
NHL olguları semptomları, tanı yöntemleri, biyokimyasal parametreleri ve akciğer grafi lezyonları
değerlendirilerek sunulmuştur.
Bel ağrısı
3
10.0
Asemptomatik
1
3.3
GEREÇ ve YÖNTEM
Bu çalışmada, Süreyyapaşa Göğüs ve Kalp Damar
Hastalıkları Hastanesinde 2003-2004 yılları arasında
histolojik olarak H ve NHL tanısı alan 30 hastanın
cinsiyet, semptom, histopatolojik sınıflama ve radyolojik özellikleri retrospektif olarak araştırılmıştır.
Hastaların yaş, cinsiyet, histolojik tanıları, akciğer
grafi ve tomografileri, biyokimyasal ve hemogram
değerleri dosyalarından bakılarak kaydedilmiştir.
Olguların histolojik tanıları mediastinoskopi, lenf
bezi biyopsisi, plevra biyopsisi, sternotomi, bronkoskopi ve cilt biyopsisi yöntemleri uygulanarak
saptanmıştır.
SONUÇLAR
Çalışmaya katılan olguların 17’si erkek 13’ü kadın,
yaş aralığı 19-73 arasında olup, yaş ortalamaları
41.8 yıl bulunmuştur. Olguların 17’si NHL, 13’ü
HL tanısı almıştı. Histopatolojik tip ayrımı bütün
olgularda yapılamamış, fakat NHL’li olguların içinde bir olgu difüz küçük hücreli lenfoma, bir olgu
MALT hücreli lenfoma, bir olgu da T-hücreli lenfoblastik lenfoma tanısı almıştır.
Olguların hastaneye başvurma semptomları sıklık
sırasına göre; öksürük, nefes darlığı, kilo kaybı,
ateş, göğüs ağrısı, halsizlik, terleme ve bel ağrısı
olarak bulunmuştur (Tablo 1).
Olguların laboratuvar bulguları incelendiğinde en
sık hemoglobin düşüklüğü saptanmıştır. Diğer
bulgular Tablo 2’de gösterilmiştir.
Olguların akciğer grafilerinde 18 (%60) olguda
mediasten genişlemesi, 8 (%26.6) olguda kitle, 2
Solunum Hastalıkları 2006; 17: 172-176
(%0.06) olguda hiler genişleme, 10 (%33.3) olguda plevral efüzyon izlenmiştir (Tablo 3). Olguların
bir kısmının radyolojik görünümleri Resim 1, 2 ve
3’te yer almaktadır.
Histopatolojik tanı için olgulara uygulanan yöntemler Tablo 4’te gösterilmiştir.
Plevral efüzyonlu olgulardaki tanı yöntemleri ise 4
(%44.4) olguda mediastinoskopi/torakotomi, 3
(%33.3) olguda lenf biyopsisi, 1 (%11.1) olguda
plevral biyopsi, 1 (%11.1) olguda sternotomi ve 1
(%11.1) olguda cilt biyopsisi olarak tespit edilmiştir. Plevral efüzyonlu olguların altısına plevra biyopsisi uygulanmış ve yalnızca bir olguda tanıya
gidilebilmiştir (Tablo 5).
TARTIŞMA
HL ve NHL’lerde intratorasik tutuluma sık rastlanır.
En sık rastlanan şekli mediastinal lenfadenopatidir.
Mediastende büyüyen lenf bezleri büyük damarların etrafını sarıp basıya uğratabilir ve süperior vena kavada obstrüksiyona neden olabilir (2). Pul-
Tablo 2. Olguların laboratuvar bulguları.
Patolojik laboratuvar bulgusu
n
%
Hemoglobin düşüklüğü
18
60
Trombosit düşüklüğü
5
16.6
LDH yüksekliği
12
40
AST-ALT yüksekliği
4
13.3
Beyaz küre düşüklüğü
4
13.3
LDH: Laktat dehidrogenaz, AST: Aspartat aminotransferaz,
ALT: Alanin aminotransferaz.
173
Arınç S, Özvaran K, Soğukpınar Ö, Dilek İ, Çolak F, Aksoy F, Baran R.
Tablo 3. Olguların akciğer grafisi bulguları.
Toplam
Grafi bulgusu
n
%
Hodgkin
NonHodgkin
Mediasten genişlemesi
18
60
10
8
Kitle
8
26.6
2
6
Hiler genişleme
2
0.06
1
1
Plevral efüzyon
10
33.3
4
6
Soliter pulmoner nodül
1
0.03
-
1
Atelektazi
2
0.06
1
1
Kavite
1
0.03
-
1
Normal grafi
1
0.03
-
1
moner parankim tutulumu HL’lerde %38, NHL’lerde %24 oranında görülür. Lenfomalarda akciğer
parankiminde nodül, bronkovasküler lenfanjitik ve
pnömonik alveoler patern gözlenebilir. Sezer ve
arkadaşları 18 olguluk serilerinde, hastaların akciğer grafilerinde mediastinal lenf bezlerinde büyüme, atelektazi, konsolidasyon ve plevral efüzyon
saptamışlardır (3). Çalışmamızda akciğer grafisinde görülen en belirgin radyolojik bulgu, medias-
Tablo 4. Lenfomalı olguların tanı
yöntemleri.
Yöntem
n
%
Mediastinoskopi/torakatomi
12
40.0
Lenf bezi biyopsisi
14
46.6
Plevra biyopsisi
2
6.6
Sternotomi
1
3.3
Cilt biyopsisi
1
3.3
Tablo 5. Plevral efüzyonlu olguların
tanı yöntemleri.
Yöntem
n
%
Mediastinoskopi/torakotomi
4
44.4
Lenf bezi biyopsisi
3
33.3
Plevra biyopsisi
1
11.1
Sternotomi
1
11.1
Cilt biyopsisi
1
11.1
174
ten genişlemesidir (%60) ve akciğer parankiminde
soliter pulmoner nodül, kitle, atelektazi, kavite
saptadığımız bulgular arasında olup bu bulguların
büyük kısmı NHL’li olgularda saptanmıştır.
NHL’lerde mediastende kitle lezyonu bütün histolojik tiplerde görülebilmekle birlikte, lenfoblastik lenfomada ve difüz büyük hücreli tipte daha sıktır (2).
Çalışmamızda üç olguda mediastende kitle saptanmış ve histolojik tipleri iki olguda nodüler sklerozan
HL, bir olgu T-hücreli lenfoblastik lenfoma olarak
bulunmuştur.
Lenfomaların akciğer tutulumunda genelde nonspesifik semptomlar hakimdir. Nadiren mediastinal
yapılara basıya bağlı olarak semptomlar oluşabilir.
Frenik ve rekürrens sinir felcine nadiren rastlanır
(4). Çalışmamızda olguların hepsinde nonspesifik
bulgular olup, nervus rekürrens ve frenik sinir tutulumuna rastlanmamıştır.
Şilotoraks NHL’de görülebilirken HL’de nadiren rastlanır. Lenfomaların endobronşiyal yerleşimi de oldukça az görülmektedir (5). NHL ve HL tanısı alan
olgularımızda şilotoraks ve endobronşiyal yerleşim
saptanmamıştır.
Malign lenfomalar HL ve NHL olarak iki gruba ayrılır. Kesin tanı HL’lerde “Reed-Sternberg” hücrelerinin görülmesi ile konurken, NHL farklı davranış paternleri gösteren ve sınıflaması “International
Lymphoma Study Group (ILSG)”, tarafından yapılmış ayrı bir gruptur (Tablo 6) (6-7). Olgularımızın
17 (%56.6)’si HL ve 13 (%43.3)’ü NHL grubunda
olup, tanılarına invaziv yöntemlerle gidilebilmiştir.
Solunum Hastalıkları 2006; 17: 172-176
Hastanemizdeki Lenfomalı Olguların Değerlendirilmesi
jik tanı elde edilir. Plevra biyopsisi tanı şansını artırır (8). Çalışmamızda 10 olguda plevral efüzyon olmasına karşın cilt lezyonu biyopsisi, periferik lenf
bezi biyopsisi ve sternotomi ile tanı konulan olgular dışında plevra biyopsisi ile ancak 1 (%11.1) olguya tanı konabilmiştir. Geri kalan olgulara ise daha invaziv yöntemler ile tanıya gidilebilmiştir.
Tablo 6. “International Lymphoma
Study Group (ILSG)” lenfoid neoplaziler
sınıflaması (6,7).
* B-hücreli neoplaziler
Resim 1. Sağ hilus komşuluğunda ve parankimal
alanda kitlesel ve nodüler dansite artışı.
Akut lenfoblastik lenfoma/lenfoblastik lenfoma
Kronik lenfositik lösemi/küçük lenfositik lösemi
Lenfoplazmositoid lenfoma (Waldenström
makroglobulinemisi)
“Mantle” hücreli lenfoma
Folliküler lenfoma
Marjinal zone B-hücreli lenfoma
“Hairy cell” lösemi
Multipl miyeloma
Difüz büyük hücreli lenfoma
“Burkitt” lenfoma
Resim 2. Sağ üst lobda kalın cidarlı kaviter
görünüm.
“High-grade” B-hücreli lenfoma
* T ve NK hücreli neoplaziler
Kronik lenfositik lenfoma
Büyük granüllü lenfositik lösemi
Mukozis fungoides
Periferik T-hücreli lenfoma
Hepotosplenik T-hücreli lenfoma
Subkütan pannikülitik T-hücreli lenfoma
Anjiyoimmünoblastik T-hücreli lenfoma
Anjiyosentrik lenfoma
İntestinal T-hücreli lenfoma
Resim 3. Sağda hilusu örten mediasten sınırını
silen dansite artımı.
Erişkin T-hücreli lösemi
Anaplastik büyük hücreli lenfoma
Lenfomalarda plevral efüzyon oluşma mekanizmaları lenfomanın doğrudan plevrayı tutması, genişleyen mediasten lenf nodlarının lenfatik drenajı
engellemesi, duktus torasikusun obstrüksiyonu şeklinde sıralanabilir. Lenfomalara bağlı plevra efüzyonuna %16 oranında rastlanır (4). Torasentez ile
HL’de %30, NHL’de %60-90 olguda pozitif sitolo-
Solunum Hastalıkları 2006; 17: 172-176
* Hodgkin lenfoma
Lenfositten zengin tip
Nodüler sklerozan
Mikst selüler
Lenfositten fakir tip
NK: Naturel killer.
175
Arınç S, Özvaran K, Soğukpınar Ö, Dilek İ, Çolak F, Aksoy F, Baran R.
SONUÇ
Lenfomalı olgularımızın hastaneye başvurularında
genelde nonspesifik semptomlar ve laboratuvar
bulgularının hakim olduğu ve en sık radyolojik bulgunun mediasten genişlemesi olduğu tespit edilmiştir. Lenfoma tanısı için en sık kullanılan yöntemler ise mediastinoskopi ve lenf bezi biyopsisi olmuştur. Plevral efüzyonlu olgularda ise plevra biyopsisinin tanı değeri sınırlı kalmıştır.
KAYNAKLAR
5. Berkman N, Breuer R. Pulmonary involvement in
lymphoma. Respir Med 1993;87:85-92.
6. Pietra GG, Salhany KE. Lymphoproliferative and hematologic diseases involving the lung. In: Fishman AP, Elias
JA, Fishman JA, eds. Fishman’s Pulmonary Diseases and
Disorders. 3th ed. Philadelphia: Mc Graw-Hill, 1998;
1861-79.
7. Harris NL, Jaffe ES, Stein H, et al. A revised EuropeanAmerican classification of lymphoid neoplasms: A proposal from the International Lymphoma Study Groups.
Blood 1994;84:1361-92.
8. Ural Gürkan Ö. Lenfomaların akciğer tutulumu. Tüberküloz ve Toraks 2001;49:509-13.
1. Haberman TM, Ryu JH, Inwards DJ, Kurtin PJ. Primary
pulmonary lymphoma. Semin Oncol 1999;26:307-15.
2. Fraser MD, Colman N, Müler NL, Pare PD. Diagnosis of
Diseases of the Chest. 4th ed. Philadelphia: WB Saunders
Company, 1999;1292.
3. Sezer C, Sönmez S, Saka S ve ark. İntratorasik lenfoma
olgularımızın özellikleri. Tüberküloz ve Toraks Dergisi
2003;51:183-9.
4. Berkman N, Breuer R, Kramer MR, Polliack A. Pulmonary
involvement in lymphoma. Leuk Lymphoma 1996;
20:229-37.
176
Yazışma Adresi
Sibel ARINÇ
Süreyyapaşa Göğüs ve Kalp Damar Hastalıkları
Eğitim Hastanesi
İSTANBUL
e-mail: [email protected]
Solunum Hastalıkları 2006; 17: 172-176