bonobo maymunu

B
N
B
MAYMUNU
Mustafa ŞEN 20080302060
Ders Sorumlusu:Yrd. Doç. Mustafa YAVUZ
SİSTEMATİK
Üst alem:Eukaryota
Alem:Animalia
Şube:Chordata
Sınıf:Mammalia
Takım:Primates
Alt takım: Prosimii
Alt takım: Anthropoidea
Üst familya: Hominoidea
Familya: Hominidae
Alt Familya: Ponginae
Alt Familya: Homininae
Cins: Homo
Tür: Homo sapiens
Cins: Gorilla
Tür: Gorilla beringei - doğu gorili
Tür: Gorilla gorilla- batı gorili
Cins: Pan
Tür: Pan paniscus
Tür: Pan troglodytes
EVRİMİ
İnsanla kuyruksuz büyük maymunların ataları Miyosen
devirde ayrılmıştır. Orangutanlara yönelen evrimsel hat
olasılıkla yaklaşık 16 milyon yıl önce, insanlar, şempanzeler
ve gorillerin hattından ayrılmıştır. Afrika kökenli kuyruksuz
büyük maymunlarla insanlar arasındaki ayrılma daha geç
tarihlerde gerçekleşir.
Homo, Goril ve Pan tür adlarından türeterek Hogopanlar olarak adlandırılabilecek
Miosen hominoidlerinin ata popülasyonu, zamanla insanlar, goriller ve şempanzeler
şeklinde üç yola ayrılarak yayılacaklardır.
Hogopanlar, 10 milyon yıl öncesinden daha eski olmayan (ve olasılıkla 8-5 milyon
yıl arasındaki) bir zamanda üç gruba ayrılmışlardır. Bu ayrılma, niş farklılaşması,
coğrafi ayrışma ve üreme tecritini içerdiğinden, türleşmeye yol açmıştır.
Australopithecus’u da içeren insan ailesi, şempanzelerle olan ortak atadan 5-7
milyon yıl once kola ayrıldığı düşünülmektedir. Evrime göre şempazeler, orangutanlar,
goriller ve insanlar aynı atadan gelir.
Ortaya Çıkışı ve İsimleri
Bonobo, Belçika'daki Tervuren müzesinde bulunan ve genç bir
şempanzeye ait olduğu düşünülen bir kafatası üzerinde çalışan
ABD'li anatomi uzmanı Carold Coolidge tarafından 1928'de
keşfedilmiştir. ancak tür otoritesi olarak, bu konudaki bulguları
1929'da bilimsel yayın haline getiren alman Ernst Schwarz kabul
edilmiştir.
Eski adıyla Zaire Irmağı şimdiki adıyla Kongo Irmağı şempanzeleri
birbirinden ayırarak bir tarafında şempanzeler diğer tarafta kalanlar
ise Bonobo türünü oluşturmuştur. Yani şempanzelerin izole olması ile
Bonobolar meydana gelmiştir. Anavatanı da Kongo’dur ve adı da
Bolobo şehrinden geliyor. Yerlilerden araklanan bütün sözcükler gibi
bozulmuş ama bu kez daha sevimli isim olan Bonobo ortaya çıkmış.
Geçmişten günümüze çok işimle anılmıştır. Bunlardan bazıları
“Pigme şempanze" "cüce şempanze“ “erotik maymunlar” gibi
isimlerdir.
Bonobo ve Şempanze Anatomik Farkı
Genel Özellikleri
Şempanzelerden morfolojik
olarak az farkı vardır. Ama
sosyal yönden çok farklıdır.
Üreme döngüleri yaklaşık 6 yılı
bulmaktadır. Çiftleşme döngüleri
ise her zaman olabilir.
Genel olarak koruma altında
40-45 yaşına kadar yaşar.
Gündüzleri aktiflik gösterirler.
Yüz mimikleri, duruş ve ses
grup içi iletişimde kullanılır.
Anatomi ve Morfolojileri
Bonobolar, bütün büyük kuyruksuz
maymunların olduğu gibi vücut uzunluğu 7083 cm ulaşır. Ağırlığı ile ilgili olarak, açık bir
cinsel dimorfizm vardır: Erkeklerde 37-61 kg,
dişilerde sadece yaklaşık 27-38 kilogram ağır
bir ağırlık sırasında ulaşır. Vücudunun büyük
bir kısmı kıllıdır(Yüz, el ve ayaklarda
bulunmaz). Kürk koyu kahverengi veya
siyahtır. Kuyruk yoktur.
Şempanzelere göre bonobo da bir ince üst
gövde, dar omuzlar, ince bir boyun, ve uzun
bacakları sahiptir. Kollarına göre bacakları
daha kısadır. Başparmak kısadır.
Yüzü tüysüz ve bireye özgü değişiklikler
gösterir. Birçok hayvan saç ortasında ayrılır.
Kulakları gizlidir. Düz buruna sahiptir.
Üreme
Dişiler 10 yaşında erkekler ise 9 yaşında cinsel olgunluğa
ulaşırlar. Erkeklerde olgunluk için bir vücut büyüklüğü vardır.
Yavrular 4-6 yaşından sonra anneden ayrılır ve dişiler
yeniden üreme dönemine girer.
Dişiler tek yavru doğurur ve bakar. Bazen farklı yaşlarda iki
yavru gözlenebilir.
Yağışın en bol olduğu zamanlar üreme olur.
Çiftleşme, şempanzelerden farklı olarak sadece üreme için
olmaz. Zevk için ve sosyal davranış olarak çiftleşirler.
Eşcinsel çiftleşme gözlenir.
Gebelik süresi 220-250 gün civarındadır.
Yenidoğan ağırlığı 1 ila 2 kilogram olur. Yaşamın ilk
aylarında bebeğin, annenin kürküne sıkıca tutunur.
EKOLOJİK TERCİHLERİ
BESLENME TERCİHİ
Genel besini %57 ile bitki oluşturur. Bonobolar öncelikle
ağaçların meyve, tohum, filizleri, yaprakları, çiçekleri, kabuk,
sap, ilik, kök ile beslenirler. Bazen böcek ve nadir olmakla birlikte
küçük memelileri avladığı bilinmektedir. Bonobolar derelerde
omurgasızlarla ve balıklarla beslendiği gözlenmiştir.
POPULASYON YAPISI
100 bireye ulaşan grup yapıları bulunur. Bölge işgali ile grup
yayılışı 76 km² bulabilir. Dallardaki yuvalarında uyurlar.
SICAKLIK
Doğal olarak 20 °C ve 30 °C arasında değişen
sıcaklıklarda yaşarlar.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
Yağmur ormanlarında yaşar.
HABİTATI
Ne öncelikle kendi habitat ve bushmeat ticaret ormansızlaşma olduğunu,
bonobo en çok tehdit ortadan kalkması, ancak bu şu anda içeri sadece
faktörler değil, bonobo bir türdür bir tür nitelendirir Tehdit Altındaki
Türlerin IUCN (Doğa Koruma Uluslararası Birliği) Kırmızı Listesi resmen
"tehdit". Diğer yönü de son derece kırılgan bir yaşam alanı sağlıyor. Bonobo
Kongo nehrinin altında, ülkenin kuzey yarısında, özellikle Ekvator Eyaleti,
sadece Demokratik Kongo Cumhuriyeti (eski Zaire, Belçika Kongo) bulunur.
Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde orman alanı ile
dünyanın ikinci büyük tropikal orman
olduğunu.Fransa'da yaklaşık beş katı büyüklüğünde olan
orman, kapsadığı arazinin% 80'i ormandır. Nüfusu 40
milyon ve bunların% 40'ı kentsel alanlarda yaşıyor.
Bonobolar habitat kuzey ve batı, Nehri Lomami doğu
ve Kasai Sankura güneyinde Kongo Nehri tarafından
sınırlandırılmaktadır. Alanı, 800.000 kilometrekareden
fazla bir alan olarak tahmin ediliyor.
 Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde bonobo
nüfuslarının sayısal tahminleri güvenilir değildir. İlk
tahminler 100.000 bonobo vardı, ama daha yeni
tahminler nüfusu 10.000 ila 25.000 bonobo olacağını
göstermektedir.
Genel Davranışları
•Günlük aktiviteleri (% 20) toplayıcı, (% 13) seyahat ve (% 20)
beslenme, dinlenme döngüsü (% 43) şeklindedir.
•Anaerkil bir toplum yapısı vardır. Şempanzelere göre baskınlık
az maymun türüdür.
•Rekabet ederler ama paylaşımcılardır. Besin kıtlığında seks
karşılığı besin değişimi yaparlar.
•Dişi verimli olmasa bile, örneğin çiftleşme yetişkin erkek ve dişi
arasında sık görülür. Anlaşmazlıkları seksle çözerler. Grup içi
stres atma yöntemidir.
•Homoseksüel ilişki de görülür. Lezbiyenlik vardır. Oral ve anal
seks de mevcuttur. Ensest ilişki yoktur. Onun haricinde ilişki
serbettir.
•Yüz yüze çiftleşme görülür. Farklı pozisyonlar da kullanabilirler.
EKOSİSTEMDEKİ NİŞLERİ
Bonoboların ağaç meyvelerini tüketerek tohumları uzaklara
yayarak yayılmasını sağlarlar.
Her türlü besinle beslenerek yağmur ormanlarında habitatı
kontrol eder.
Yoğun olarak ağaçların dallarında yaşamlarını sürdürürler.
Her gün ağaçlarda yuva yaparak kalırlar.
Diğer küçük memelileri avlarlar ve rekabet edebilirler.
Ekonomi, Korunma, Avlanma
Nesli tehlike altında olan türdür. Koruma altındadır.
Maden, tarım, orman ticareti, yangın gibi etmenlerle
habitatları yok olmakta ve zarar görmektedir.
Bonobo maymunları yavruları alınarak ticareti yapılır.
Canlı hayvan ticareti ve eğlence sektörü en büyük zararı
verir.Bu da populasyon dengesini bozar.
Avlanma ile yok olma tehlikesi altındadır.
Uluslar arası sözleşme ile ticareti yasaklanmıştır(1973).
BONOBO
Bonobo maymunları hakkında geniş kapsamlı bir
araştırma yapılmamıştır. Yapılan çalışmalar zeka düzeyi,
genetik ve sosyal davranışlarını kapsamaktadır. Bu
çalışmalar gösteriyor ki bonobolar insan kadar olmasa da
çok benzer özellik taşımaktadır. İnsanlara gen benzerliği
%99 olması insanı insan yapan özelliklerin neler olduğunu
bize daha net açıklamaktadır. Bu bağlamda bonobolar
deney hayvanı olarak kontrollü olmak kaydıyla yapılması
uygun olabilir. Koruma önlemleri daha da arttırılmalı ve
habitat kaybı engellenmelidir. Sosyal ortamlarından
koparılmamalıdır. Bir canlı bulunduğu yerin değil, dünyanın
öz kaynağıdır. Onun için koruma önlemleri ve yok olmaları
tüm dünyayı ilgilendirir.