“GAZİANTEP ATIK ARITMA, YAKMA VE DEĞERLENDİRME TESİSİ

Transkript

“GAZİANTEP ATIK ARITMA, YAKMA VE DEĞERLENDİRME
TESİSİ FİZİBİLİTE PROJESİ”
Sözleşme No
TRC1/11/ DFD/2051
ÖN FİZİBİLİTE RAPORU
Bu proje 2011 yılı Doğrudan Faaliyet Mali Destek programı kapsamında İpekyolu
Kalkınma Ajansı tarafından desteklenmektedir.
0
GAZİANTEP SANAYİ ODASI
ENTEGRE KATI ATIK BERTARAF TESİSİ
Prof. Dr. Mehmet KARPUZCU
Yük. Müh. Şermin DELİPINAR
TAGEM TEKNOLOJİ
AR- GE VE DANIŞMANLIK MERKEZİ
www.tagemteknoloji.com
OCAK 2012
1
ENTEGRE KATI ATIK BERTARAF TESİSİ PROJESİ
1. AMAÇ VE KAPSAM
Bu raporun amacı Gaziantep Sanayi Odası tarafından (GSO) Gaziantep’te kurulması düşünülen
“Entegre Atık Bertaraf Tesisi”nin kurulmasının uygun olup olmadığının araştırılmasıdır. Bunun
için Gaziantep Sanayi Odası tarafından yaptırılan anketle elde edilen bilgiler ile üniversiteler,
TÜBİTAK ve Çevre Bakanlığı tarafından yapılan çalışmalar neticesinde elde edilen bilgiler
kullanılmıştır. GSO tarafından yaptırılan anketle elde edilen bilgiler böyle bir araştırmanın
yapılması için yeterli değildir.
2.MATERYAL VE YÖNTEM
2.1.Genel
Her şeyden önce kurulacak böyle bir bertaraf tesisinin sadece Gaziantep’e değil yakın çevresine de
hizmet vermesi daha uygun olur. Bunun için bölgesel verilere ihtiyaç vardır ve GSO’ya kayıtlı irili
ufaklı tüm sanayi kuruluşu yerine bölgede faaliyet gösteren “en büyük 10-15 atık üreticisine“
detaylı inceleme yapılması daha sağlıklı verilerin teminini sağlayabilirdi. Bu nedenle sanayiden
kaynaklanan ve kurulması düşünülen “İzaydaş” benzeri “Entegre Bertaraf Tesisi’nde giderilecek
olan atıkların miktarı, karakterizasyonu, özellikle yakılması gerekli atıkların kalorifik değerlerinin
tesbiti ile lojistik ve depolama alanlarının belirlenmesi gerekli olmaktadır. Bu tip tesislerin
planlanması için tehlikeli atık türlerinin listesi ve atık miktarlarına ihtiyaç vardır.
Çeşitli çalışmalar neticesinde Türkiye’deki anketlere dayalı tehlikeli atık miktarlarının TUİK
verilerine göre 1.210.000 ton/yıl arasında olduğu ifade edilmektedir. Türkiye için hazırlanan bir
çalışmada nüfus, sanayide çalışan sayısı ve tehlikeli atıkların bölgesel dağılımı % olarak Tablo
1’de verilmiştir. Buna göre; Türkiye’de ortaya çıkan tehlikeli atıkların % 1,2 si Gaziantep,
Adıyaman ve Kilis’te oluşmaktadır. Şanlıurfa ve Diyarbakır’da ise bu değer %0,6 olmaktadır. Adı
geçen çalışma “Tehlikeli Atıkların Bölgesel Yönetimi” için Şekil 1 ve 2‘deki ilk tahminleri ve
önerileri getirilmiştir[1].
2
Tablo 1: Bölgesel Dağılım(%) : Nüfus, Sanayi çalışan sayısı, Tehlikeli atık [1]
Şekil 1: Türkiye’de şehirlere göre atık miktarları [1]
3
Şekil 2: Tehlikeli Atık Yönetimi için Türkiye’deki Bölgesel Sistemler [1]
İzaydaş A.Ş.’de bertaraf edilen atıkların sektöre göre dağılımı Şekil 3’de gösterilmiştir.
Şekil 3: İzaydaş A.Ş.’de bertaraf edilen atıkların sektörel dağılımı (2006) [2]
4
T.C. Çevre Bakanlığı, “Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından 2008-2012 yıllarını kapsayan
“Atık Yönetimi Eylem Planı” hazırlanmıştır. Bu çalışmada Atık Yönetimi Mevzuatı, Katı Atık
Eylem Planı, Tehlikeli Atık Eylem Planı, ve İllere Göre Katı Atık Eylem Planları ana başlıkları
altında detaylı olarak irdelenmiştir. Bu çalışmaya göre entegre bertaraf tesisi kurulması gereken
bölgeler Şekil 4’te gösterilmiştir. Bu bölgelerdeki çalışmaların 2007 yılındaki durumları Şekil 5’te
verilmiştir. Çevre Bakanlığı’nın bu çalışma raporuna göre Gaziantep’in içinde bulunduğu bölge;
Kayseri, Adana, Mersin, Kahramanmaraş, Osmaniye ve Hatay illerini de kapsamaktadır [2].
Ancak Şanlıurfa, Adıyaman, Malatya ve Diyarbakır illerinin de bu bölgeye dahil edilmesinin
uygun olacağı düşünülmektedir. Buna göre, Gaziantep’te, kurulması düşünülen “Entegre Bertaraf
Tesisi” adı geçen illere hizmet verecek şekilde planlanmalıdır.
Şekil 4: Bölgesel Planlama çerçevesinde oluşturulan bertaraf tesisi kurulması gereken bölgeler [2]
Şekil 5: Entegre bertaraf tesislerinin bölgesel planlamaya göre kurulacağı yerler ve 2007’deki
durumları [2].
5
Bakanlık tehlikeli atıkların ara depolama ihtiyaçlarını da belirlemiştir. Tehlikeli atıkların ara
depolama inşası için önceliklendirme listesi ve kapasiteleri Tablo 2’de verilmiştir.
Tablo 2: Tehlikeli atık ara depolama inşası için önceliklendirme listesi [2]
TÜİK verilerine göre Türkiye’de üretilen tehlikeli atık miktarı 1,12 milyon ton/yıl.dır. bu atıkların
bertaraf şekilleri yüzde olarak Şekil 6’da gösterilmiştir.
Şekil 6: Türkiye’de üretilen tehlikeli atık miktarı ve bertaraf yüzdeleri (TÜİK 2004) [2]
6
Yine TUİK verilerine göre sanayi gruplarında oluşan tehlikeli katı atık miktarları Tablo 3’de
verilmiştir.
Tablo 3: Sanayi grubuna göre oluşan tehlikeli katı atık miktarı (TÜİK 2004) [2]
Haziran 2007 tarihi itibarı ile tehlikeli atık geri kazanım tesislerinin toplam kapasiteleri Tablo 4’te
verilmiştir.
Tablo 4: Gerikazanım faaliyetine karşılık tesis sayısı (Haziran 2007) [2]
7
Türkiye’de Çevre Bakanlığı tarafından hazırlanan “Atık Yönetimi Eylem Planı” nda o tarihteki
endüstriyel atık bertarafı için kurulmuş ve Çevre Bakanlığı tarafından lisans verilmiş tesislerin
sayısı ve gerikazanılan atık türleri ve bunların kapasiteleri Tablo 5’te gösterilmiştir.
Tablo 5: Mevcut bertaraf tesisleri kapasiteleri (Kasım 2007) [2]
Çevre Bakanlığı’nın hazırladığı “Atık Yönetimi Eylem Planı (2008-2012)”nda illere göre ‘Katı
Atık Eylem Planları’ alt başlığı altında 81 ilde yapılacak çalışmalar, önerilen birlik yapısı ve
mevcut atık durumları belirtilmiştir. Ayrıca, Eylem Planı doğrultusunda yapılacak çalışmalarda
gösterilmiştir. Bu raporda, çalışma bölgesi kapsamındaki Gaziantep ve çevre illere ait bilgiler,
aşağıda özetlenmiştir.
GAZİANTEP
Gaziantep Katı Atık ana planında Gaziantep ili birlik yapısı olarak; Gaziantep Batı ve Gaziantep
Doğu olarak ikiye ayrılmıştır. Bu bölgelerin kapsadığı yerleşim birimleri, nüfusları ve atık
miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 6’da Tıbbi atık miktarları ve Tablo 7’de ise Eylem
planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar gösterilmiştir.
Gaziantep Batı
Kapsadığı yerleşim birimleri : Şehitkamil, Şahinbey, İslahiye, Nurdağı, Oğuzeli, (Kilis M.,
Musabeyli, Elbeyli, Polateli)
Nüfus
: 1.459.239
Atık Miktarı
: 500.665 ton/yıl ; 0,94 kg/kişi-gün
8
Gaziantep Doğu
Kapsadığı yerleşim birimleri : Araban, Yavuzeli, Nizip, Karkamış
Nüfus
: 181.210
Atık Miktarı
Tablo 6: Tıbbi Atıklar
Fiili
Yatak
Sayısı
2295
Toplam Tıbbi Atık
Miktarı
Kg/gün
Kg/yıl
4950
1806611
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Düzenli
Depolama
2008 yılı
başında
Sterilizasyon sterilizasyona 2008
geçilmesi
planlanmıştır
Projenin
Durumu
Tablo 7: Eylem Planı Doğrultusunda Yapılacak Çalışmalar
HATAY
Raporda Hatay Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Hatay ili; Hatay Batı ve
Hatay Doğu olarak ikiye ayrılmıştır. Bu bölgelerin kapsadığı yerleşim birimleri, nüfusları ve atık
miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 8’da tıbbi atık miktarları ve Tablo 9’da ise Eylem
Planı Doğrultusunda Yapılacak Çalışmalar gösterilmiştir.
9
Hatay Batı
Kapsadığı yerleşim birimleri : İskenderun, Erzin, Dörtyol, Belen
Nüfus
: 479.499
Atık Miktarı
Hatay Doğu
Kapsadığı yerleşim birimleri : Antakya, Altınözü, Kırıkhan, Kumlu, Reyhanlı, Samandağ,
Yayladağı, Hassa(A)
Nüfus
: 801.041
Atık Miktarı
Fiili
Yatak
Sayısı
Toplam Tıbbi
Atık Miktarı
Kg/gün Kg/yıl
1791
2136
779537
Planlanan
Projenin
İşletmeye
Bertaraf
Durumu
Geçiş Tarihi
Yöntemi
Katı atık
bertaraf tesisi
Özel
içinde tıbbi
çukurlarda
Düzenli
atık lotu
2008
kireçleyerek depolama yapılmış olup,
gömme
geçici
kabulden sonra
açılacaktır.
Mevcut
durum
10
İÇEL(Mersin)
Raporda İçel Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre İçel ili; Mersin Batı ve Mersin
miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 10’de tıbbi atık miktarları ve Tablo 11’de ise Eylem
Planı Doğrultusunda Yapılacak Çalışmalar gösterilmiştir.
Mersin Batı
Kapsadığı yerleşim birimleri : Anamur, Bozyazı, Aydıncık, Gülnar, Mut, Silifke
Nüfus
: 289.656
Atık Miktarı
: 105.724 ton/yıl ; 1 kg/kişi-gün
Mersin Doğu
Kapsadığı yerleşim birimleri : İçel M., Çamlıyayla, Tarsus, Erdemli
Nüfus
: 1.225.341
Atık Miktarı
: 447.250 ton/yıl ; 1 kg/kişi-gün
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
Sayısı Kg/gün Kg/yıl
Mevcut
durum
3002
Özel
çukurlarda
Sterilizasyon
kireçleyerek
gömme
4913
1793150
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Sterilizasyon
Tesisi
Uygulama
projesi
yapılmaktadır.
2010
11
KAYSERİ
Raporda Kayseri Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Kayseri ili; Kayseri Güney
ve Kayseri Kuzey olarak ikiye ayrılmıştır. Bu bölgelerin kapsadığı yerleşim birimleri, nüfusları ve
atık miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 12’de tıbbi atık miktarları ve Tablo 13’de ise
Eylem Planı Doğrultusunda Yapılacak Çalışmalar gösterilmiştir.
Kayseri Güney
Kapsadığı yerleşim birimleri : İncesu, Yeşilhisar, Hacılar, Talas, Tomarza, Yahyalı, Kocasinan,
Melikgazi, Develi
Nüfus
: 1.019.406
Atık Miktarı
: 349.758 ton/yıl; 0,94 kg/kişi-gün
Kayseri Kuzey
Kapsadığı yerleşim birimleri : Felahiye, Özvatan, Sarıoğlan, Bünyan, Akkışla, Pınarbaşı, Sarız
Nüfus
: 105.206
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
2966
4712
1719919
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Özel
çukurlarda
Sterilizasyon
kireçleyerek
gömme
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Aralık 2006’da
Belediye çöp
transfer
istasyonunda
sterilizasyon
2008
tesisi inşaatına
başlanmıştır.
2007’de
bitirilmesi
planlanmaktadır.
12
KAHRAMANMARAŞ
Raporda Kahramanmaraş Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Kahramanmaraş
ili; Kahramanmaraş Güney ve Kahramanmaraş Kuzey olarak ikiye ayrılmıştır. Bu bölgelerin
kapsadığı yerleşim birimleri, nüfusları ve atık miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 14’de
tıbbi atık miktarları ve Tablo 15’de ise Eylem Planı Doğrultusunda Yapılacak Çalışmalar
gösterilmiştir.
Kahramanmaraş Güney
Kapsadığı yerleşim birimleri : Maraş M., Türkoğlu, Andırın, Pazarcık, Çağlayancerit
Nüfus
: 664.877
Atık Miktarı
Kahramanmaraş Kuzey
Kapsadığı yerleşim birimleri : Afşin, Elbistan, Ekinözü, Nurhak, Göksun
Nüfus
: 276.584
Atık Miktarı
13
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
1320
2058
751028
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Özel
çukurlarda
kireçleyerek
gömme
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Katı Atık
depolama Sahası
için ÇED
olumlu kararı
alınmış olup
2012
Genelge
doğrultusunda
tıbbi atıklar da
bertaraf
edilecektir.
MALATYA
Raporda Malatya Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Malatya ili sınırları
kapsamındaki yerleşim birimleri, nüfusları ve atık miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo
16’da Tıbbi atık miktarları ve Tablo 17’de ise Eylem planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar
gösterilmiştir.
14
Malatya
Kapsadığı yerleşim birimleri : Malatya M., Doğanşehir, Doğanyol, Yeşilyurt, Pötürge, Kale,
Akçadağ, Battalgazi
Nüfus
: 591.749
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
Mevcut
durum
2079
Düzenli
Depolama
2892
1055448
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
15
ADANA
Raporda Adana Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Adana ili; Adana Güney ve
Adana Kuzey olarak ikiye ayrılmıştır. Bu bölgelerin kapsadığı yerleşim birimleri, nüfusları ve atık
miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 18’de Tıbbi atık miktarları ve Tablo 19’da ise Eylem
Adana Güney
Kapsadığı yerleşim birimleri : Seyhan, Yüreğir, Yumurtalık, Ceyhan, İmamoğlu, Pozantı,
Karaisali
Nüfus
: 1.766.294
Atık Miktarı
Adana Kuzey
Kapsadığı yerleşim birimleri : Tufanbeyli, Saimbeyli, Feke, Aladağ, Kozan
Nüfus
: 181.048
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
4873
7714
2815593
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Özel
çukurlarda
Sterilizasyon
kireçleyerek
gömme
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Katı Atık
Yönetimi projesi
ile ilgili olarak
ÇED süreci
devam
etmektedir.
2010
Proje
kapsamında
tıbbi atık
sterilizasyon
tesisi
kurulacaktır.
16
OSMANİYE
Raporda Osmaniye Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Osmaniye ili; sınırları
20’de Tıbbi atık miktarları ve Tablo 21’de ise Eylem planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar
gösterilmiştir.
Kapsadığı yerleşim birimleri : Osmaniye M., Bahçe, Düziçi, Hasanbeyli, Kadirli, Sumbaş,
Toprakkale
Nüfus
: 433.478
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi
Fiili
Yatak Atık Miktarı
655
788
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Özel
287.70 çukurlarda
Sterilizasyon
8
kireçleyerek
gömme
Projenin Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Katı Atık Bertaraf
Tesisi Projesi
kapsamında
2012
sterilizasyon tesisi
de yeralmaktadır.
17
KİLİS
Raporda Kilis Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Kilis ili sınırları
22’de Tıbbi atık miktarları ve Tablo 23’de ise Eylem planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar
gösterilmiştir.
Kapsadığı yerleşim birimleri : Kilis M., Musabeyli, Elbeyli, Polateli(Şehitkamil), Şahinbey,
İslahiye, Nurdağı, Oğuzeli, -(Gaziantep)
Nüfus
: 1.459.239
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
191
69654
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Sterilizasyon
Uygulama
Projesi
aşamasındadır.
2012
18
ADIYAMAN
Raporda Adıyaman Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Adıyaman ili sınırları
24’de Tıbbi atık miktarları ve Tablo 25’da ise Eylem planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar
gösterilmiştir.
Kapsadığı yerleşim birimleri : Adıyaman M., Besni, Çelikhan, Gölbaşı, Kahta, Samsat, Sincik,
Tut, Gerger(A)
Nüfus
: 544.707
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi
Fiili
705
971
354292
Mevcut
durum
Özel
çukurlarda
kireçleyerek
gömme
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Projenin Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Katı Atık Düzenli
Depolama Tesisi
Projesi
kapsamında, tıbbi
atıklar projeye
dahil edilmiştir.
Ancak yaklaşım
belirtilmemiştir.
2012
19
ŞANLIURFA
Şanlıurfa Katı Atık ana planında Şanlıurfa ili kirlilik yapısı olarak; Şanlıurfa Batı ve Şanlıurfa
miktarları aşağıda verilmiştir. Ayrıca Tablo 26’da Tıbbi atık miktarları ve Tablo 27’de ise Eylem
Şanlıurfa Batı
Kapsadığı yerleşim birimleri : Şanlıurfa M., Halfeti, Birecik, Suruç, Bozova, Akçakale, Harran,
Hilvan
Nüfus
: 1.034.435
Atık Miktarı
Şanlıurfa Doğu
Kapsadığı yerleşim birimleri : Ceylanpınar, Siverek, Viranşehir
Nüfus
: 398.174
Atık Miktarı
20
Toplam Tıbbi
Fiili
1519
2236
816244
Planlanan
Projenin
Bertaraf
Durumu
Yöntemi
Katı atık
depolama
Özel
sahası inşaatı
çukurlarda
Sterilizas
bittikten sonra
kireçleyerek yon
sterilizasyon
gömme
tesisi
kurulucaktır.
Mevcut
durum
İşletmeye
Geçiş Tarihi
2012
DİYARBAKIR
Raporda Diyarbakır Katı Atık Ana Planı’nda önerilen birlik yapısına göre Diyarbakır ili sınırları
28’de Tıbbi atık miktarları ve Tablo 29’da ise Eylem planı doğrultusunda yapılacak çalışmalar
gösterilmiştir.
21
Kapsadığı yerleşim birimleri : Diyarbakır M., Çınar, hani, Kocaköy, Eğil, Dicle, Lice, Kulp,
Hazro, Silvan, Bismil, Çüngüş(A), Çermik(A), Ergani (A)
Nüfus
: 1.323.341
Atık Miktarı
Toplam Tıbbi Atık
Fiili
Yatak Miktarı
2629
4063
1483119
Mevcut
durum
Planlanan
Bertaraf
Yöntemi
Özel
çukurlarda
Sterilizasyon
kireçleyerek
gömme
Projenin
Durumu
İşletmeye
Geçiş
Tarihi
Katı Atık
entegre tesisi
planlama ve
uygulama
projeleri
yapılmaktadır.
2012
22
2.2 Atık Miktarları
Bölgedeki atık miktarları genel olarak verilmiş ve tehlikeli atıklar için ayrı bir çalışma
yapılmamıştır. Gaziantep Sanayi Odası tarafından hazırlatılan Atık Envanteri Raporu’nda Ek-1’de
verilen hususlar sorgulanmıştır. İşletmelerde ortaya çıkan tehlikeli atıklar sanayicinin cevabına
göre belirlenmiştir. Envanter Raporu’na göre tehlikeli atık çıkaran firma sayısı 37 olarak
belirtilmiştir. Bu işletmelerde ortaya çıkan tehlikeli atık miktarı 46,127 ton/yıl olarak belirtilmiştir.
Tehlikeli atıklarının bulunduğunu belirten firmaların oranı % 7,4 olarak tesbit edilmiştir. Bu
değerin sorgulanması gerekmektedir. Ayrıca bu kısım verilen firmalardan 22 tanesi tehlikeli
atıkların atık yağ olduğunu belirtmiştir. 3 tane firma ise ambalaj atıklarının olduğunu belirtmiştir.
Bu firmalar istisna edilirse geriye 14 firma kalmaktadır. Ayrıca boyalı su ismiyle alınan bir
tehlikeli atık türü de yoktur. Bu değerler Ek-2‘de görülmektedir. Özetle Sanayi Odası Envanter
Raporu’nda belirlenen veriler ve bilgiler yeterli değildir.
Geçtiğimiz yıllarda Çevre Bakanlığı Türkiye’de “Sanayiden Kaynaklı Tehlikeli Atıkların
Yönetimi”nin iyileştirilmesi ve “Katı atık Yakma Tesisleri” için 2 adet rapor hazırlatmıştır. Bu
raporlardan aşağıdaki verilere ulaşmak mümkündür.
Gaziantep+ Kilis+ Adıyaman illerinde oluşabilecek tehlikeli atık miktarı 20.000 ton/yıl, bu illere
Mersin ve Adana eklenmesi durumunda 50.000 ton/yıl, Ş.Urfa ve Diyarbakır eklenmesi
durumunda 10.000 ton/yıl eklenmesi gerekir. Bu durum gerçekleşirse toplam tehlikeli atık miktarı
80.000 ton/yıl olabilir.
Ancak sadece Gaziantep Sanayicileri için planlama yapılırsa atık temininde de sorunlar
yaşanabilir. Bu nedenle kurulması düşünülen “Entegre Katı Atık Bertaraf Tesisi” nin bölgesel
olarak düşünülmesi önerilmektedir.
2.3 Maliyet
Katı Atık Yakma Tesisleri’nin maliyetleri bir fikir edinmek için Bakanlıkça hazırlanan raporlardan
istifade edilerek aşağıda verilmiştir.
23
Tablo 30: Katı Atık Yakma Tesisleri için Yatırım Maliyeti (milyon TL) [3]
Birim
Kapasite
Bina ve Altyapı İnşaatı
Yakma ve Enerji Kazanma
birimleri
Bacagazı, Atıksu, ve Katı
Artık Arıtma/işleme
Tehlikeli atık için Ara
Depolama
Elektroteknik Ekipman
Enerji Nakil Teknolojisi
Yardımcı Tesisler
Toplam
Evsel Katı Atık yakma Tesisi
30 ton/saat (720 ton/gün)
65-75
115-130
Tehlikeli Atık Yakma Tesisi
10 ton/saat(240 ton/gün)
70-85
70-80
110-120
80-90
30-40
30-35
30-35
6-8
356-403
30-35
30-35
6-8
316-373
Ayrıca bazı Avrupa ülkeleri yakma ve depolama bedelleri atığın tonu başına verilmiştir (Tablo
31).
Tablo 31: Avrupa Ülkeleri Yakma ve Depolama Maliyetleri [3]
Yakma Bedeli
(€/ton)
Düzenli Depolama
Bedeli (€/ton)
Beklenen Gelişme
Elektrik Satış Bedeli
(€/kWsa)
Avusturya
103-168
Fransa
60-98
İtalya
78-120
87-219
38-60
21-183
>87
>60
>21
Bilgi yok
0,033
0,14
Portekiz
20
(1999)
0
İspanya
30-36
İsveç
23-46
6-15
29-40
20-56
(1999)
0,045
(1999)
>15
86
(2000)
0,023
0,06
İşletme giderleri için İzmit Katı Atık Yakma Tesisi (İzaydaş)’nin giderleri aşağıda Tablo 33’de
verilmiştir. Bu değerler, Türkiye için bir örnekleme yapmak için verilmiştir.
Tablo 33: İzaydaş A.Ş. gider tablosu [4]
Gider tipi
Teknik personel
Büro personeli
idari personel
Büro Giderleri
Kimyasal Sarfiyatı
Bakım Tamirat
Amortisman Giderleri
Toplam
US $ /yıl
1.658.125
331.250
423.750
85.000
207.500
64.375
11.456.250
14.226.250
24
2.4. Örnek Tesis
Ülkemizde ilk ve tek olarak Entegre Bertaraf Tesisi, “İZAYDAŞ” olduğundan kurulması
düşünülen tesisin İzaydaş benzeri olması da istendiğinden İzaydaş’la ilgili özet bilgiler verilmiştir.
İzaydaş A.Ş.- İzmit, entegre projesi kapsamındaki tesisleri işletmek üzere 1996’da kurulmuş olup
1997’den beri atık kabul etmektedir. İzaydaş
“İzmit Atık ve Atıkları Arıtma, Yakma ve
Değerlendirme Anonim Şirketi” aşağıdaki tesislerin işletmeciliğini yapmaktadır.
- Klinik ve Tehlikeli Atık Yakma ve Enerji Üretim Tesisleri
- Düzenli depolama Alanları
- Harfiyat Sahaları
- Tıbbi Atık Sterilizasyon Tesisleri
- Biyogaz Tesisi İşletmeciliği
İzaydaş Yakma Tesisi proje parametreleri aşağıda verilmiştir;
Yakma Kapasitesi
: 52500 ton/yıl (6150kg/sa)
Katı Atıklar
: 3750 ton/yıl
Sıvı Atıklar
: 2400 ton/yıl
Isıl Değer
: 85 GJ/sa
Elektrik Üretim
: 5,2 MV
İzaydaş A.Ş. ana bölümleri aşağıdaki gibi olup iş akış şeması Şekil 7’de gösterilmiştir.
Ana Bölümler;
Ara Depolama
Yakma
Buhar ve Enerji Üretimi
Atık Gaz Arıtımı
Atıksu Arıtma Sistemi
Kül ve Cüruf Toplama Sistemi
25
Şekil 7: İzaydaş A.Ş. İş akış şeması [4]
İzaydaş, aynı zamanda, laboratuar, tehlikeli atık taşımacılığı ve danışmanlık hizmeti de
vermektedir. İzaydaş Yakma Tesisi’nde endüstriden kaynaklanan yanabilir özelliğe sahip plastik
atıklar, kullanılmış yağlar, ilaç ve kozmetik atıkları, petrokimya atıkları, pvc, solvent, boya
atıkları, yapıştırıcı ve yapışkanlar, arıtma tesisi çamurları vb. tehlikeli atık ile klinik atıklar
yakılarak bertaraf edilmektedir. Tesise kabul edilen “Tehlikeli Atıklar”ın beyanı, etiketlenmesi,
taşınması ve bertarafı Çevre Bakanlığı’nın ilgili yönetmeliklerine göre yapılmaktadır. İzaydaş
Tesisleri’ne patlayıcı maddeler, radyoaktif maddeler, mezbaha atıkaları, kadavra, akü ve piller
kabul edilmemektedir.
Bertaraf edilecek atıklardan alınacak ücretlere bir örnek olmak üzere İzaydaş’ın 2012 fiyat listesi
Tablo 34’ te verilmiştir. Ancak bu fiyat listesi müşterinin sürekliliğine ve atık miktarına göre
değişebilmektedir.
26
Tablo 34 : İzaydaş Fiyat listesi (2012) [4]
3. SONUÇ
Gaziantep Sanayi Odası (GSO) tarafından yapılması düşünülen “Entegre Katı Atık Bertaraf
Tesisi’nin
yapılabilirliği
Türkiye
genelinde
ve Gaziantep özelinde değerlendirilmiştir.
Değerlendirmede Çevre Bakanlığı’nın yaptırdığı ve yaptığı çalışmalardan yararlanılmıştır.
3.1. Tesisin Konumu
Tesisin kurulacağı yere karar verebilmek için nerelerden atık kabul edileceğinin bilinmesi
gerekmektedir. Ayrıca bölgede kurulacak veya kurulması muhtemel katı atık tesisinin yerinin de
bilinmesine ihtiyaç vardır. Çevre Bakanlığı tarafından Entegre bertaraf tesislerinin bölgesel
27
planlamaya göre kurulacağı yerler ve durumları belirlenmiştir. “Atık Yönetimi Eylem Planı (20082012)” raporun İzaydaş’ın dışında 5 adet bertaraf tesisi öngörülmüştür. Bunlardan bir tanesini
Tarsus’ta kurulması planlanırken bölge sakinlerinin itirazları üzerine durum mahkemeye intikal
etmiştir. Bu tesis, Kayseri, Kahramanmaraş, Gaziantep, Kilis, Hatay, Adana, Osmaniye, ve Mersin
illerini kapsamaktadır. Buraya kurulacak tesis hayata geçerse Gaziantep’te böyle bir tesisin
kurulmasına gerek yoktur. Ancak Bakanlık mahkemeyi kaybederse tesisi yeri Gaziantep’e
kaydırılabilir. Bu durumda Malatya, Adıyaman, ve Şanlıurfa illerinin de projeye dahil edilmesi
gerekir. Tesisin yerinin sanayi tesislerine yakın olması önerilmektedir. Kurulacak tesisin yeri, atık
kabul edilecek birimlere karar verildikten sonra belirlenmelidir. Atık kabul edilecek iller ve sanayi
kuruluşları belirlendikten sonra kapasite ortaya çıkacaktır. Yıllık yakılması gereken atık miktarının
40000-50000 ton veya daha fazla olmasının maliyetler açısından daha fizıbıl olacağı hususunda
genel bir kanaat mevcuttur.
3.2. Tesis Yönetimi ve İşleyişi
Bu konuda İzaydaş uygulaması iyi bir örnek olabilir. Kurulması planlanan tesis için bir birlik ve
iştiraklerin oluşturulması uygun olacaktır. Büyükşehir Belediyesi ve /veya Belediye Birlikleri ve
Sanayi Odasının iştirakleri ile kurulacak anonim şirket, işletme ve hatta kuruluş için ideal bir
çözüm olabilir. Tesise kabul edilecek ve kabul edilemeyecek atıklar İzaydaş örneğindeki gibi
olabilir.
Netice olarak, böyle bir tesisin kurulmasına karar vermeden önce bölgedeki atık envanterinin
çıkarılması, illerdeki mevcut katı atık bertaraf projelerinin ve gerçekleşme aşamalarının
araştırılması gerekmektedir.
Ayrıca tesise kabul edilmesi düşünülen atıkların hem depolama için hem de yakma için atık
karakterizasyonunun bilinmesi hem de yanabilir atıklarla kalorifik değerlerinin bilinmesine ihtiyaç
vardır.
Burada açıklanan hususlar belirlendikten sonra tesisin yapılıp yapılmamasına sıhhatli bir karar
verilebilir.
28
KAYNAKLAR:
[1] Life Hawaman Projesi: “Türkiye’de Sanayi’den Kaynaklanan Tehlikeli Atıkların Yönetiminin
İyileştirilmesi Life06TCY/TR/000292.2009
[2] T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Eylem
Planı (2008-2012)
[3] Katı Atık Yakma Tesisleri için Teknoloji ve Yer seçimi Teknik Fizibilite Raporu, DVH
Consultants, BV, R&R Bilimsel Teknik Hizmetler
[4] İzaydaş Tanıtım Kitapçığı ve ŞahsiGörüşme
29
ADRES
İSTASYON CADDESİ NO:2 KAT:4
ŞAHİNBEY/GAZİANTEP
TELEFON
0342 221 09 00
FAKS
0342 230 16 82
URL
www.gso.org.tr
E-MAIL
[email protected]
İpekyolu Kalkınma Ajansı Mali Destek Programları kapsamında hazırlanan bu yayının içeriği İpekyolu Kalkınma Ajansı
ve/veya T.C. Kalkınma Bakanlığı’nın görüşlerini yansıtmamakta olup, içerik ile ilgili tek sorumluluk Gaziantep Sanayi
Odası’na aittir.
30

“GAZİANTEP ATIK ARITMA, YAKMA VE DEĞERLENDİRME TESİSİ

Transkript

Benzer belgeler

enf.tl.26 ambulans temizliği talimatı

Fazla kirli kağıt, fotoğraf kağıdı

Değişken yüklerde maddeleri parçalarına ayırırken yüksek

yapay sulakalanda yetiştirilen bitkilerin mineral element içeriği

da genel açıklamalar

20157 Influence of Temperature

Kıs aylarında bile sorunsuz azot ayrıstırması

Sayfa 1 / 12 TEHLİKELİ ATIK KABUL ve AMBALAJ KOŞULLARI

güvenlik bilgi formu