Çevrimiçi görüntüle

Transkript

Çevrimiçi görüntüle

Sürdürülebilir Amerikan
Sertağaçları
Türler için bir rehber
alder
ash
aspen
basswood
beech
yellow birch
cherry
cottonwood
elm
gum
hackberry
hickory &
pecan
hard maple
soft maple
red oak
white oak
sycamore
tulipwood
walnut
willow
68360_Species_COVER_TUR 1
26/02/2010 08:48
Ön sayfa: David Adjaye tarafından 2008 Londra Tasarım Festivali için
tasarlanan bir Amerikan lale ağacı kulübesi “Sclera”. Daha fazla bilgi
için: www.americanhardwood.org sitesini ziyaret ediniz.
26/02/2010 08:48
68360_Species_TEXT_TUR:63345_AHEC_Brochure
26/2/10
08:50
Page 1
İçindekiler
2
Giriş
4
American alder
6
American ash
8
American cherry
10
American hard maple
12
American soft maple
14
American red oak
16
American white oak
18
American tulipwood
20
American black walnut
22
American aspen
23
American basswood
24
American beech
25
American yellow birch
26
American cottonwood
27
American red elm
28
American gum
29
American hackberry
30
American hickory & pecan
31
American sycamore
32
American willow
33
Diğer türler
34
Karşılaştırmalı tablolar ve özet
36
Terimler sözlüğü
37
İletişim ve daha fazla bilgi
Bu yayın telif hakları ile korunmaktadır. Bununla birlikte, bu yayındaki bilgiler erişim sistemlerinde depolanmak üzere tasarlanmıştır ve çoğaltılabilirler.
Fotoğraflar dâhil olmak üzere, yayınla ilgili diğer tüm kavramlar AHEC’in izni olmaksızın çoğaltılamaz. AHEC sadece rehberlik amacıyla sunulan
bilgiler ile ilgili sorumluluk almaz ve herhangi bir sonuçtan dolayı sorumlu tutulamaz.
26/2/10
08:50
Page 2
Giriş
ABD doğu sertağaç ormanları 20 yüzyılın başından itibaren ticari ve ticari olmayan amaçlar
ile işletilen çok çeşitli ılıman sertağaç türlerini kapsamaktadır.
Amerikan sertağaçları dünyanın her tarafındaki uzmanlar, imalatçılar ve son kullanıcılara, ceviz,
kızılağaç, karaağaç, kiraz ve kırmızı meşenin sıcak, koyu tonlarından; ak meşe, akçaağaç ve
dişbudağın daha açık tonlarına kadar çok büyük renk, görünüş ve özellik sunmaktadır. Bu türlerin
büyük çoğunluğu, aynı zamanda diri odun ve öz odun arasında enteresan renk karşıtlıklarına
sahiptir. Hikori, sığla ve lale ağacı gibi türler öz odunları içerisinde de ilginç renk varyasyonları
sergilerler. Bu yayında sunulan türlerin çoğu zarif mobilya ve dolaplardan kapılar, merdivenler ve
lambri yapımı gibi iç doğramalara kadar değişen çok sayıda uygulamada kullanılabilir. Meşeler,
sert akçaağaç, dişbudak, ceviz ve hikori gibi bazı türlerin fiziksel özellikleri bunları yer döşemeleri
için ideal yapmaktadır. İmalatçılar için önemli bir etken ise herhangi bir proje için uygun eşleşmenin
sağlanması amacıyla çoğu tür için hem kaplama hem de masif kerestenin mevcut olmasıdır.
Amerikan sertağaç türlerinin mevcudiyeti ve özellikleri yetişme bölgelerine göre değişmektedir.
Aşağıdaki harita yetişme bölgeleri ile ilgili bir rehber olarak yararlı olabilir.
WA
ND
MT
MINN
WIS
SD
OR
ID
VM
WY
MICH
NY
IA
NE
IL
NV
UT
CO
PENN
IN
OHIO
MD
WV
MI
KS
CA
OK
NM
DE
VA
KY
AZ
MAINE
NH
MASS
CT
TENN
NC
AR
SC
MISS
TEXAS
AL
GA
LA
FL
Kuzey bölgesi
Kışlar uzun, yazlar kısadır. Özellikle yavaş gelişen, sıkı tekstürlü akçaağaç ve huş
gibi sertağaçlar için uygundur.
Merkez bölgesiş
Yazlar sıcak, kışlar soğuktur. Özellikle hikori ve ceviz gibi türler için uygundur.
Appalachian
bölgesi
Hem enlem hem de boylamdaki değişmelerden dolayı iklim değişmektedir. Çoğu
sertağaç türü burada yetişebilir.
Güney Bölgesi
Kışlar kısa, yazlar uzun ve sıcaktır. Lale ağacı ve sapgum gibi hızlı gelişen ve
büyük boyutlu türler burada yetişmektedir.
Pasifik Kuzeybatı
bölgesi
Deniz iklimi. Doğudaki ana sertağaç yetişme bölgelerinden coğrafi olarak
ayrılmaktadır. Kızılağaç ve pasifik sahili/büyük sert akçaağaç yalnızca burada
yetişir.
Not: Dişbudak, lale ağacı, yumuşak akaçağaç ve kırmızı ve ak meşeler Kuzey, Merkez, Güney ve Appalachian
bölgeleri boyunca yetişebilmektedir. Fakat, iklim, toprak türü ve yükselti farklılıklarından dolayı bunların oluşturdukları
odunlar renk, tekstür ve diğer fiziksel özellikler bakımından önemli farklılıklar gösterirler.
26/2/10
08:50
Page 3
Sürdürülebilir Kaynak
İlk Avrupalı yerleşimcilere kadar uzanan bir tarihi olan Amerikan sertağaç endüstrisi, Kuzey
Amerika’daki yerli sertağaçları işlemede zengin bir deneyime sahiptir. ABD sertağaç kaynakları
çoğunlukla, kuzeyde Maine’nin doğusundan, güneyde Meksika körfezine kadar; batı yönünde ise
Mississippi vadisi boyunca yer almaktadır. ABD Dünyadaki diğer bölgelerden daha fazla ılıman
sertağaç türüne sahiptir.
Çok az ülke sertağaç ormanlarının sürdürülebilirliğinde Amerika’nın sahip olduğu başarıya
ulaşabilir. En İyi Yönetim Uygulamalarının (BMP) yoğun olarak tatbik edilmesinden dolayı
Amerika’nın sertağaç türleri sağlam bir kereste kaynağı sağlamanın yanında, çok geniş ve farklı
vahşi yaşam popülasyonu ile temiz nehir ve dereleri desteklemekte ve rekreasyon aktivitelerine
ev sahipliği yapmaktadır. Geçmiş 80 yıldaki iyileştirilmiş orman amenajmanı ve eyalet ve hükümet
düzenlemeleri, daha geniş silvikültür anlayışı ve ormanları korumak üzere halk isteği ile birlikte,
Amerikan sertağaç kaynaklarında çok büyük bir geri dönüşüm ve yenilenmeye yol açmıştır.
Bu kaynağa bağlı olan sertağaç biçme ve işleme endüstrisi, Dünyadaki en büyük biçilmiş sertağaç
odunu üreticisidir. Geçmiş yıllarda ABD ihracatını önemli miktarda arttırmıştır. Ormanlarının dikkatli
amenajmanı ile Birleşik Devletler her yıl hasat ettiğinden daha fazla sert odun üretmekte, böylece
güvenilir ve uzun süreli kaynakları garanti altına almaktadır. Dünya çevresel değişim ile
yüzleşmekte olduğundan, doğal malzemeler için sürdürülebilirlik parolası ile, iyi haber ABD’deki
sert odun yetiştirme stoğu net hacminin 1953’teki 184.090 milyon feet küp’ten 2007’de yaklaşık
400 milyon feet küp’e çıkmasıdır (Kaynak, Planning Act Assessment 2007).
ABD sertağaç odunlarının legal ve sürdürülebilir kaynaklardan geldiği konusunda bağımsız
sigortaların artan taleplerine yanıt vermek üzere, Amerikan Sertağaç Odunları İhracat Konseyi
(AHEC) ABD Sertağaç Odunu İhracatında Yasal Hasat ve Sürdürülebilirlik değerlendirmesi
yayınlamıştır. Bu rapor bağımsız danışmanlar tarafından hazırlanmış ve konunun uzmanları
tarafından gözden geçirilmiştir. Bu araştırma ABD sertağaç orman amenajmanının legal ve
sürdürülebilir statüsü konusunda kanıt sağlamaktadır. Raporu okumak ve daha fazla bilgi için:
www.americanhardwood.org. sitesini ziyaret ediniz.
Bu Yayın Hakkında
Bu yayın uzmanlar, üreticiler ve son kullanıcıların başlıca ticari Amerikan sertağaç odunlarının
fiziksel ve mekanik özellikleri ve potansiyel uygulamalarını anlamalarına yardımcı olmak, böylece
bir bilinçli tercih yapmak üzere gerekli araçları sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu yayında tüm
türler için listelenen fiziksel ve mekanik özellikler H.A. Alden’in Hardwoods of North America adlı
kitabından derlenmiştir. Bu değerleri elde etmek üzere yapılan örnek alma ve test işlemleri önemli
ölçüde farklılık göstermiş olabilir ve ABD orman kaynağı içerisindeki coğrafi büyüklük ve
farklılıklardan dolayı bu değerler sadece rehberlik amaçlı sunulmaktadır.
Ağaç türleri için kullanılan Türkçe isimler
alder = kızılağaç • ash = dişbudak • aspen = titrek kavak • basswood = ıhlamur •
beech = kayın ağacı • birch = huş ağacı • cherry = kiraz • cottonwood = doğu kavağı •
elm = karaağaç • gum = sığla ağacı • hackberry = çitlenbik • hickory = hikori • pecan = pekan • hard
maple = sert akağaç • soft maple = yumuşak akağaç • red oak = kızıl meşe • white oak = ak meşe
• sycamore = batı çınarı • tulipwood = lale ağacı • walnut = ceviz • willow = söğüt ağacı
American alder
26/2/10
08:50
Page 4
Alnus rubra
Diğer isimler: Amerikan kızılağacı, Western red alder, Western alder, red alder
Dağılım ve Bulunabilirlik
ABD batı sahili, özellikle Pasifik Kuzeybatı en yaygın ticari sertağaç odununun bulunduğu yerdir. Çeşitli
sınıf ve spesifikasyonlarda hem işlenmemiş kereste hem de boyut istif olarak bulunabilir, kaplama üretimi
ise daha sınırlıdır.
Genel Tanım
Kızılağaç yeni kesildiğinde hemen hemen beyazdır. Fakat
havaya maruz kalma ile birlikte renk hızlı bir şekilde sarı veya
kırmızımsı bir ton ile açık kahverengiye döner. Öz odun sadece
ileri yaşlı ağaçlarda oluşur ve diri ve öz odun arasında görünür
bir ayrım bulunmamaktadır. Odun oldukça düzgün liflidir ve
yeknesak bir tekstüre sahiptir.
Fiziksel ve Mekanik Özellikler
Kızılağaç nispeten yumuşak bir orta yoğunluklu sertağaçtır.
Eğilme direnci, şok direnci ve sertliği düşüktür.
Özgül ağırlık (%12 rutubet)
449 kg/m3
Ortalama hacimsel daralma (Yaş halden % 6 rutubete kadar)
% 10.1
Eğilme direnci
67.571 MPA
Elastikiyet modülü
9515 MPA
Basınç direnci (liflere paralel)
40.129 MPA
Sertlik
2624 N
İşlenme
Özellikleri
Kızılağaç makinelerde iyi
işlenir ve tornalama ve
cilalama için mükemmeldir.
Çivileme,
vidalama
ve
yapıştırma özellikleri iyidir.
Zımparalanabilir, boyanabilir
veya çok iyi bir üst yüzey elde
edilmek üzere renklendirilebilir.
Çok az kuruma kusuru ile kolaylıkla kurur. Kurutmadan
sonra boyutsal stabilitesi iyidir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
Üst yüzey işlemleri
4
0.41
Ortalama ağırlık (%12 rutubet)
Orta
İyi
Çok iyi
Dayanıklılık
Öz odun çürümeye karşı dayanıklı
değildir fakat emprenye edilmesi
kolaydır.
Başlıca Kullanımları
Mobilya mutfak dolapları, kapılar, iç
profiller, tornalama, oyma ve mutfak
malzemeleri. Dünyada mobilya
endüstrisi tarafından yaygın olarak
kullanılmaktadır. Rengi kızılağacı kiraz
için ideal bir ikame yapmaktadır.
26/2/10
Son kullanım uygulamaları
Kapılar
08:50
Page 5
Ana kullanımlar
✓
Yer döşemeleri
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
Profiller ve tornalar
✓
Kaplamalı paneller
Spor aletleri
Alet sapları
Diğer Bilgiler
Batı ABD sertağaçları için sınıflandırma tektir. Ana noktalar aşağıdakileri içerir: Kereste fırın kurusudur,
yüzeyi planyalanmıştır ve daha sonra en iyi yüzünden incelenmiştir. Kedi gözü budaklar doğal özelliktir
ve kusur olarak kabul edilmezler. Başlıca sınıflar Üst sınıf (Select & Better), Dolap sınıfı (No.1 Common)
ve Doğrama sınıfı (No.2 Common)’yi içerir. Bunlar standart NHLA sınıfları ile benzer kullanımlara
kendilerini uyarlarlar. Kızılağaç spesifikasyonu hazırlanırken son kullanım için en iyi sınıfı bulmak üzere
temin edici ile yakın çalışmak en iyi yoldur.
5
American ash
26/2/10
08:50
Page 6
Fraxinus spp.
Diğer isimler: Amerikan dişbudağı, Northern ash, Southern ash
Doğu ABD boyunca yer almaktadır. Kereste ve kaplama olarak mevcudiyeti iyidir. Kerestesi çoğunlukla
yetişme bölgelerine göre sınıflandırılır ve Kuzey dişbudağı ile Güney dişbudağı olarak pazarlanır. Bazen
renk olarak ayrılır ve beyaz dişbudak (diri odun) veya kahverengi dişbudak (öz odun) olarak satılır.
Amerikan dişbudağı çok sayıda ticari alt türü kapsayabilir ve çok çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda kereste
ve kaplama olarak bulunur. Beyaz dişbudak Fraxinus americana’nın ticari adıdır.
Genel Tanım
Amerikan dişbudağının görünümü Avrupa dişbudağına benzerdir. Diri
odun açık renkliden hemen hemen beyaza kadar, öz odun grimsi
kahverengiden açık kahverengiye, soluk sarı şeritli kahverengiye kadar
değişmektedir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve kaba, yeknesak bir
tekstüre sahiptir. Açık renkli diri odun oranı ve miktarı ve diğer özellikler
yetişme bölgelerine göre değişiklik gösterir. Örneğin, Güney dişbudağı
kerestesi daha hızlı yetişmiştir ve daha fazla diri odun içermektedir. Bu
nedenle daha yüksek bir beyaz renk yüzdesine sahiptir. Fakat Kuzey
dişbudağı ile karşılaştırıldığında daha açık bir tekstür ve lif yapısına
sahiptir.
Dişbudak ağırlığına oranla çok iyi direnç özelliklerine sahiptir. Mükemmel bir
şok direncine sahiptir buharla bükme özelliği iyidir. Daha fazla direnç bilgisi
Amerikan sertağaçlarında yapısal tasarım adlı AHEC yayınında mevcuttur.
0.60
673 Kg/m3
% 6.2
Eğilme direnci
103.425 MPa
11997 MPa
51.092 MPa
Sertlik
5871 N
Değerler Fraxinus americana’ya dayanmaktadır
İşlenme
Özellikleri
Dişbudak makinelerde iyi
işlenir, çivileme, vidalama ve
tutkallama özellikleri iyidir. Çok
iyi bir üst yüzey vermek üzere
boyanabilir ve cilalanabilir.
Oldukça kolay ve çok az kuruma kusuru ile kurur. Stabilitesinin iyi olması kullanımda
çok az çalışma olacağı anlamına gelmektedir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
6
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:50
Page 7
Dayanıklılık
Öz odun çürümeye karşı dayanıklı değildir, emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Diri odun kolay
emprenye edilir.
Ana kullanımlar
Kapılar
✓
Mobilya, yer döşemeleri, kapılar,
mimari içyapılar, yüksek sınıf
doğrama ve profiller, mutfak dolapları,
lambri yapımı, alet sapları, spor
aletleri ve tornalama. Çok kullanımlı,
iyi görünümlü bir odundur. Çok çeşitli
doğrama ve mobilya uygulamaları için
büyük değer sunmaktadır.
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
✓
Alet sapları
✓
Diğer Bilgiler
Açık renkli noktalar veya mineral şeritler bazen cam kurdu olarak adlandırılırlar. Bunlar yaygındır ve doğal
özellik olarak muamele görürler ve kusur olarak kabul edilmezler.
7
26/2/10
American cherry
08:51
Page 8
Prunus serotina
Diğer isimler: Amerikan kirazı, American black cherry
ABD’nin doğusu boyunca bulunur fakat ana ticari alanlar Pennsylvania, Virginia, West Virginia ve New
York State tir. Kiraz gelişmekte olan sertağaç kaynağının % 2’sinden daha azına sahip olsa da hem
kereste hem de kaplama olarak çok çeşitli spesifikasyonlarda ve sınıflarda geniş ölçüde mevcuttur.
Genel Tanım
Amerikan kirazı öz odunu koyu kırmızıdan kırmızımsı
kahverengiye kadar değişir ve ışığa maruz kaldığında
koyulaşır. Bunun tersine diri odun krem beyazı rengindedir.
Kiraz diri odunu koyulaştırmak üzere buharlanmış olarak veya
buharlanmamış olarak temin edilebilir. Odun ince, yeknesak lif
yapısına sahiptir. Tekstür incedir. Doğal olarak kahverengi öz
lekeleri ve küçük sakız keseleri bulunmaktadır.
Odun orta yoğunlukludur ve eğilme özellikleri iyidir. Düşük
rijidite, orta direnç ve şok dayanımına sahiptir.
561 Kg/m3
% 9.2
Eğilme direnci
84.809 MPa
10274 MPa
49.023 MPa
Sertlik
4226 N
İşlenme
Özellikleri
Kiraz makinelerde kolay işlenir,
çivilenmesi ve tutkallanması
iyidir.
Zımparalandığı,
boyandığı ve cilalandığı zaman mükemmel bir düzgün
üst yüzey oluşturur. Nispeten
yüksek bir daralma ile oldukça
hızlı kurur fakat fırında kurutmadan sonra boyutsal olarak
stabildir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
8
0.50
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 9
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıklı olarak sınıflandırılmaktadır. Öz odun emprenye işlemine orta
derecede dirençlidir.
Mobilya ve dolap yapımı, yüksek sınıf
doğrama işleri, mutfak dolapları, profiller, lambri yapımı, yer döşemeleri,
kapılar, gemi iç döşemeleri, müzik aletleri, tornalama ve oyma. Öz odunda
bulunan ince kırmızı tonlar bu türü çok
sayıda ileri uygulamalar için çok uygun
yapmaktadır.
Ana kullanımlar
Kapılar
✓
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
Alet sapları
Diğer Bilgiler
UV ışığa maruz kalma ile birlikte doğal üst yüzeye sahip kiraz ürünleri genel olarak zamanla
koyulaşacaktır. Bu değerli odun kusur olarak kabul edilmeyen, doğal kedi gözü budaklar ve sakız şeritleri
içermektedir. Diri odun sınır olmaksızın kabul edilir. Bu NHLA kuralından dolayı kiraz kerestesi çoğunlukla
90/50 gibi bir öz odun spesifikasyonu ile satılmaktadır. Burada bir yüz % 90 öz odun içerecek, diğer yüz
de en az % 50 öz odun içerecektir. Temin edicinize kirazın nasıl satıldığı hakkında danışınız.
9
26/2/10
08:51
American hard maple
Page 10
Acer saccharum, Acer nigrum
Diğer isimler: Amerikan sert akağacı, sugar maple, black maple
ABD’nin doğusu, özellikle Kuzeydoğu ve Göl Eyaletleri. Bir soğuk hava ağacıdır kuzey iklimini tercih
eder. Kereste ve kaplama olarak geniş ölçüde mevcuttur. Beyaz renk için (diri odun) seçilen yüksek kaliteli
kereste sınıfları mevuttur. Bu durum mevcudiyeti sınırlayabilir. Desenli akçaağaç (kuş gözü, dalgalı,
örümcek) genel olarak sadece kaplama halinde bulunmaktadır.
Genel Tanım
Diri odun krem renginde beyazdır hafif kırmızımsı kahverengi
tonlar içerir. Öz odun açık kahverengiden koyu kırmızımsı
kahverengiye kadar değişir. Koyu kahverengi öz odun miktarı
yetişme bölgelerine göre önemli ölçüde değişebilir. Hem diri
odun hem de öz odun öz lekeleri içerebilir. Odun kapalı-ince
tekstüre sahiptir ve genel olarak düzgün liflidir. Fakat aynı
zamanda dalgalı, örümcek ve kuş gözü şekilleri de oluşabilir.
Odun sert ve ağırdır. Direnç özellikleri iyidir. Özellikle aşınma ve yıpranma
direnci yüksektir. Buharla bükme özellikleri de iyidir.
0.63
705 Kg/m3
% 11.9
Eğilme direnci
108.941 MPa
12618 MPa
53.998 MPa
Sertlik
6450 N
Değerler Acer saccharum’a dayanmaktadır
İşlenme
Özellikleri
Sert akçaağaç büyük bir
daralma ile yavaş kurur. Bu
nedenle kullanımda çalışmaya
karşı hassas olabilir. Çivileme
ve vidalamadan önce ön
delme tavsiye edilir. Dikkat
edildiği zaman makinelerde iyi
işlenir, iyi tornalanır, yeterli
derecede tutkallanabilir ve çok
iyi bir üst yüzey elde etmek
üzere boyanıp cilalanabilir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
10
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 11
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı az dayanıklı veya dayanıksız olarak kabul edilir. Öz odun emprenye işlemine
dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir.
Yer döşemeleri, mobilya, lambri
yapımı, mutfak dolapları, tezgâhlar,
masa tablaları, iç doğramlar:
merdivenler, merdiven parmaklıkları,
profiller ve kapılar. Yüksek aşınma
direnci özellikleri ve sıkı, düzgün lif
yapısı bu türü tiyatrolar, konser
salonları, spor salonları ve basketbol
salonları gibi yoğun trafiğin olduğu yer
döşemeleri için ideal kılmaktadır.
Kapılar
✓
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
✓
Alet sapları
✓
Ana kullanımlar
Diğer Bilgiler
Açık renkli diri odun zamanla UV ışığa maruz kalma ile birlikte koyulaşacaktır. Sert akçaağaç kerestesi
çoğunlukla beyaz (diri odun) renk bakımından ayrılır. Burada NHLA sınıflandırma kuralları bu keresteyi
Beyaz Akçaağaç veya Diri odun Akçaağaç olarak tanımlamaktadır. Daha fazla bilgi için AHEC yayını
Amerikan Sertağaç Kereste Sınıfları Rehberi’ne başvurunuz.
11
26/2/10
08:51
American soft maple
Page 12
Acer rubrum, Acer saccharinum
Diğer isimler: Amerikan yumuşak akağacı, red maple, silver maple
ABD’nin doğusunda geniş bir dağılıma sahiptir. Bununla birlikte Pasifik sahili/büyük sert Akçaağaç (Acer
macrophyllum) yalnızca Pasifik Kuzeybatıda yetişmektedir. İhracat pazarlarında talep arttıkça mevcudiyet
iyileşmektedir.
Genel Tanım
Birçok bakımdan yumuşak akçaağaç odunu sert akçaağaç
odununa çok benzerdir. Bununla birlikte çok farlı bölgelerde
yetişmesinden dolayı bölgesel renk farklılıklarına karşı daha
hassastır. Genel olarak diri odun grimsi beyazdır, bazen koyu
renkli öz lekeleri içerir. Öz odun kahverengiden koyu kırmızımsı
kahverengiye kadar değişir. Odun genel olarak düzgün liflidir.
Kerestesi genel olarak renk ayrımı yapılmadan satılır.
Yumuşak akçaağaç sert akçaağaca göre % 25 daha az serttir. Orta eğilme
ve ezilme direncine sahiptir. Sertliği ve şok direnci düşüktür. Buharla bükme
özellikleri iyidir.
Acer rubrum (red)
Acer macrophyllum
(Pacific coast / big leaf)
0.49
0.44
801 kg/m3
753 Kg/m3
Ortalama hacimsel daralma
(Yaş halden % 6 rutubete kadar)
% 10.5
% 9.3
Eğilme direnci
92.393 MPa
73.777 MPa
11308 MPa
9998
45.093 MPa
41.025
Sertlik
4225 N
3780 N
İşlenme
Özellikleri
Makinelerde iyi işlenir. Çok iyi
bir üst yüzey elde etmek üzere
boyanıp cilalanabilir. Yeterli
derecede
tutkallanabilir,
vidalanabilir ve çivilenebilir.
Yavaş ve minimum kuruma
kusuru ile kurur. Bu durum
kullanımda çok az çalışma
olduğu anlamına gelmektedir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
12
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 13
Dayanıklılık
Çürümeye karşı dayanıksızdır. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Fakat diri odun
kolay emprenye edilir.
Ana kullanımlar
Kapılar
✓
Mobilya, lambri yapımı, iç doğramalar,
mutfak dolapları, profiller, kapılar,
müzik aletleri ve tornalama. Yumuşak
akçaağaç çoğunlukla sert akçaağaca
ikame olarak kullanılır veya kiraz gibi
diğer türlere benzemesi amacıyla
boyanır. Fiziksel ve mekanik özellikleri
kayın için muhtemel bir ikame
olmasını sağlar.
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
Alet sapları
Diğer Bilgiler
Doğu yumuşak akçaağacı: Tipik olarak kuzeyde kırmızı akçaağaç; orta batı ve güney ABD’de gümüşi
akçaağaçtır. Bunların görünümleri farklı olduğu için temin ediciniz ile görüşmeniz çok önemlidir. Kırmızı
akçaağaç sert akçaağaca benzer ve rengi çok daha stabildir. Gümüşi akçaağaç ise çok farklı renklere
sahiptir ve biraz daha yumuşak tekstüre sahip olabilir. Her iki tür de çok çeşitli WHNL veya Worm Holes
No Defect (Böcek Delikleri Kusur Yok) olarak satılan böcek delikleri içeren varyeteye sahip olabilir. Tüm
yumuşak akçaağaç varyeteleri Amerikan Sertağaç Kereste Sınıfları Rehberi’ndeki NHLA
spesifikasyonlarına göre sınıflandırılabilir.
Pasifik sahili/ büyük sert akçaağaç: Bu Pasifik Kuzeybatı türü kızılağaç sınıflandırma rehberi kurallarına
uymaktadır. Başlıca kereste sınıfları Select&Better, No.1 Common ve Doğramadır. Fırın kurusu
planyalanmış satılmaktadır ve daha iyi yüz dikkate alınarak sınıflandırma yapılır. Doğal olarak oluşan
kedigözü budaklar kusur olarak kabul edilmez. En iyi sonuçlar için ihtiyaçlarınıza en iyi uyacak sınıfı elde
etmek üzere temin edicinize danışınız.
13
26/2/10
American red oak
08:51
Page 14
Quercus spp.
Diğer isimler: Amerikan kırmızı meşesi, Northern red oak, Southern red oak
ABD’nin doğusunda geniş bir yayılışa sahiptir. Meşeler doğu sertağaç ormanlarında yetişen açık ara en
büyük tür grubudur. Kırmızı meşeler ak meşelere göre daha yaygın olarak yetişmektedir. Kırmızı meşe
grubu çok sayıda türü kapsamaktadır. Bu türlerin yaklaşık sekiz adedi ticari öneme sahiptir. Çok çeşitli
sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama olarak mükemmel bir mevcudiyeti vardır. Kırmızı meşe
çoğunlukla yetişme bölgelerine göre sınıflandırılır ve Kuzey kırmızı Meşesi ve Güney Kırmızı Meşesi
olarak pazarlanır.
Genel Tanım
Kırmızı meşe diri odunu beyazdan açık kahverengiye kadar
değişir. Öz odun çoğunlukla pembemsi kırmızımsı kahverengi
renktedir. Odunun genel görünüşü ak meşeye benzer fakat
daha küçük öz ışınları ve daha poröz trahe yapısından dolayı
biraz daha az belirgin bir figüre sahiptir. Odun çoğunlukla
düzgün liflidir ve kaba tekstüre sahiptir.
Odun sert ve ağırdır. Orta eğilme direnci ve sertliğe ve yüksek ezilme direncine
sahiptir. Buharlı bükme için çok iyidir. Daha detaylı direnç bilgisi AHEC yayını
“Amerikan Sertağaç Odunlarında Yapısal Tasarım” ‘dan elde edilebilir.
Quercus rubra
(Northern)
Quercus falcata
(Southern)
0.63
0.68
705 kg/m3
753 kg/m3
% 6.6
Mevcut Değil
Eğilme direnci
98.599 MPa
75.156 MPa
12549 MPa
10274 MPa
46.610 MPa
41.991 MPa
Sertlik
5738 N
4715 N
İşlenme
Özellikleri
Kırmızı meşe makinelerde iyi
işlenir; Çivileme ve vidalama
özellikleri iyidir bununla birlikte
ön-delme işlemi tavsiye edilir.
Çok iyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanıp cilalanabilir. Yavaş kurutulduğu zaman en iyi performansı
gösterir, yarılma ve çarpılma
gibi kuruma kusurları olasılıkları azalır. Yüksek bir daralma
oranına sahiptir ve çeşitli rutubet koşulları altında kullanımda çalışmaya karşı hassastır.
14
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 15
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı çok az dirençlidir. Odun orta derecede kolaylıkla emprenye edilir.
İnşaat, mobilya, yer döşemeleri,
mimari iç doğramalar, merdivenler ve
profiller, kapılar, mutfak dolapları,
lambri yapımı ve tabutlar. Fıçı yapımı
için uygun değildir. Kırmızı meşe renk,
tekstür ve özellikler bakımından
yetişme bölgelerine göre farklılıklar
gösterir. Bu nedenle kullanıcı ve
uzmanların talep ettikleri odunun özel
amaçlarına uygun olmasını garanti
etmeleri için temin edicileri ile yakın
çalışmaları tavsiye edilmektedir.
Kapılar
✓
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Ana kullanımlar
Spor aletleri
Alet sapları
✓
Diğer Bilgiler
Geniş ölçüde yaygın olan bu çekici görünümlü meşe tüm dünyadaki ihraç pazarlarında mobilya, doğrama
ve yer döşemeleri için tasarımcılar ve mimarlar tarafından giderek daha fazla tercih edilmektedir. Bazı
kırmızı meşeler belirgin bir pembe veya kırmızı renge sahip olabilirken diğer kırmızı meşeler ak meşeye
çok benzer görünüme sahip olabilir. Bu durum özellikle üst yüzey işlemleri uygulandığı zaman “karışık
meşe “ürünleri ortaya çıktığında geçerlidir.
Büyük miktarda kırmızı meşe üretimi kereste mevcudiyetini garanti eder ve yüksek oranda yeknesak
tekstürlü uzun, geniş levhalar elde edilebilir. Aynı nedenden dolayı kırmızı meşe özel uygulamalar için
giderek daha fazla genişlik ve boy sınıflarına ayrılmaktadır.
15
26/2/10
08:51
American white oak
Page 16
Quercus spp.
Diğer isimler: Amerikan ak meşesi, Northern white oak, Southern white oak
ABD’nin doğusu boyunca geniş bir dağılıma sahiptir. Ak meşe grubu yaklaşık sekiz adedi ticari öneme
sahip olan birçok türü kapsamaktadır. Tüm sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama olarak çok
geniş ölçüde mevcuttur.
Genel Tanım
Ak meşe renk ve görünüm bakımından Avrupa meşesine
benzer. Amerikan ak meşesi diri odunu açık renklidir. Öz odun
açık kahverengiden koyu kahverengiye değişir. Ak meşe
çoğunlukla düzgün liflidir. Orta veya kaba tekstüre sahiptir. Öz
ışınları kırmızı meşeye göre daha uzundur. Ak meşe bu
nedenle daha fazla desene sahiptir.
Sert ve ağır bir odundur. Eğilme ve ezilme dirençleri ortadır. Sertliği düşüktür
fakat buharla bükmede çok iyidir. Yüksek direnci yapısal uygulamalarda
mimarlar ve tasarımcılar tarafından giderek daha fazla kullanılmakta olduğu
anlamına gelmektedir. Daha detaylı bilgi AHEC yayını “Amerikan Sertağaç
Odunlarında Yapısal Tasarım” ‘dan elde edilebilir.
İşlenme
Özellikleri
769 Kg/m3
% 12.6
Eğilme direnci
104.804 MPa
12273 MPa
44.955 MPa
Sertlik
6049 N
Değerler Quercus alba’ya dayanmaktadır.
Ak meşe makinelerde iyi
işlenir,
çivilenmesi
ve
vidalanması iyidir. Ancak öndelme tavsiye edilmektedir.
Demir
ile
reaksiyona
girmektedir, galvanize ya da
bakır çiviler önerilmektedir.
Tutkallama
özellikleri
değişmektedir, fakat iyi bir üst
yüzeye boyanır ve cilalanır.
Odun yavaş kurur ve çatlak
oluşumunu önlemek üzere
dikkatli olunmalıdır. Yüksek
daralmasından dolayı çeşitli
rutubet
koşulları
altında
çalışmaya
karşı
hassas
olabilir.
16
0.68
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 17
Dayanıklılık
Öz odun çürümeye karşı dayanıklıdır, emprenye işlemine çok dirençlidir. Diri odun emprenye işlemine orta
derecede dirençlidir. Doğal dayanıklılığı ak meşe öz odununun emprenye edilmeksizin dış koşullarda
kullanılabileceği anlamına gelmektedir. Fakat potansiyel performansını belirlemek için yerel iklim ve dış
koşullar dikkate alınmalıdır.
İnşaat, mobilya, yer döşemeleri, mimari
uygulamalar, dış ortam uygulamaları,
profiller, kapılar, mutfak dolapları, lambri
yapımı, demiryolu traversleri, ahşap
köprüler, fıçı tahtaları ve tabutlar. Ak
Meşe renk, tekstür ve özellikleri
bakımından yetişme bölgesine göre
farklılıklar gösterir. Bu nedenle
kullanıcılar ve uzmanların talep ettikleri
odunun özel amaçlarına uygun olmasını
garanti etmeleri için temin edicileri ile
yakın çalışmaları tavsiye edilmektedir.
Kuzey ve Güney Ak Meşeleri birbirinden
ayrı satılabilir.
Ana kullanımlar
Kapılar
✓
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
Alet sapları
✓
Diğer Bilgiler
Ak meşe renk bakımından geniş Kuzey-Güney dağılımı boyunca stabil olma eğilimindedir. Appalachian
Dağlarının belirli bölgeleri hayli desenli böcekli bir varyete oluşturmaktadır. Bu varyete Sağlam Böcekli
olarak satılmaktadır. NHLA kurallarında diri odun sınır olmaksızın kabul edilir, fakat çoğunlukla ihracat için
minimum bir öz odun yüzü olacak şekilde sınıflandırılır. Temin edicinize diri odun sınıflandırma standartları
hakkında danışınız. Ak meşe tüm dünyada kullanılmakta ve Avrupa meşesini tamamlamaktadır. Buna
rağmen renk stabilitesi ve yüksek hacimli prizma kereste üretimi ak meşeyi birçok mobilya, yer döşemesi
ve doğrama işlerinde ilk tercih yapmaktadır.
17
26/2/10
08:51
American tulipwood
Page 18
Liriodendron tulipifera
Diğer isimler: Amerikan lale ağacı, yellow poplar, tulip poplar
ABD’nin doğusu boyunca geniş bir yayılışa sahiptir. Tüm standart kereste kalınlıklarında geniş ölçüde
mevcuttur. Kereste ve kaplama olarak mükemmel bir mevcudiyeti bulunmaktadır. Lale ağacı ABD
ormanındaki en büyük ağaçlardan biridir ve nispeten budaksız çok uzun ve geniş spesifikasyonlar
üretebilir. Dikili sertağaç kaynaklarının % 9’unu temsil etmektedir, bu da ihracat pazarlarına sürekli bir
hacim sağlamayı temin etmektedir.
Genel Tanım
Diri odun kremsi beyazdır ve şeritli olabilir. Öz odun soluk sarımsı
kahverengiden zeytin yeşiline kadar değişir. Öz odundaki yeşil renk
UV ışığa maruz kalma ile birlikte koyulaşacak ve kahverengiye
dönecektir. Odun orta-ince tekstürlüdür, lif yapısı düzgündür. Diri odun
miktarı ve bazı fiziksel özellikler yetişme bölgelerine göre değişir.
Odun bir çok arzu edilen özelliğe sahiptir ve bir çok önemli kullanımlar
için uygundur. Lale odunu bir kavak (Populus) değildir ve kavağa göre
birçok üstün özelliğe sahiptir. Bununla birlikte ağaç şekil olarak Avrupa
Kavağına benzemektedir, bu yüzden ABD’de bu isim kullanılmaktadır.
Orta yoğunluklu bir odundur. Eğilme direnci, şok direnci, sertlik ve basınç
direnci değerleri düşüktür. Buharla bükme sınıfı ortadır. Lale odunu
ağırlığından dolayı çok sağlamdır ve lamine kirişler ve yapılar için idealdir.
Daha detaylı direnç bilgisi AHEC yayını “Amerikan Sertağaç Odunlarında
Yapısal Tasarım” ‘dan elde edilebilir.
0.42
449 Kg/m3
% 9.8
Eğilme direnci
69.640 MPa
10894 MPa
38.198 MPa
Sertlik
2402 N
İşlenme
Özellikleri
Makinelerde kolay işlenen,
planyalanan,
tornalanan,
yapıştırılan ve delinen çok kullanımlı bir kerestedir. Minimum
kusur ile kolaylıkla kurur. Çok
iyi boyutsal stabiliteye sahiptir
ve çivilendiği zaman çok az
yarılma eğilimi vardır. Boya ve
cilayı kabul eder ve çok iyi boyanabilir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
18
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 19
Dayanıklılık
Çürümeye karşı dirençli değildir. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir. Diri odun kolay
emprenye edilir. Lale odununun absorbsiyon özellikleri emprenye işlemine karşı potansiyel olarak ideal
olduğu anlamına gelmektedir. Avrupa’daki son araştırmalar lale odununun geleneksel ve yeni emprenye
yöntemleri ile emprenye edilebildiğini kanıtlamaktadır. Daha fazla bilgi için www.americanhardwood.org
sitesini ziyaret ediniz.
İnşaat, mobilya, iç doğramalar, mutfak
dolapları, kapılar, lambri yapımı,
profiller,
uçlardan
tutkallanmış
paneller, kontrplak (ABD), tornalama
ve oyma.
Diğer Bilgiler
Kapılar
Ana kullanımlar
✓
Yer döşemeleri
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
Bu yaygın, düşük maliyetli ve çok
kullanımlı Amerikan sert ağacı
Alet sapları
dünyadaki diğer ülkelere ihraç
edilmektedir ve birçok tasarımcı ve
mimar bu odunun doğal renk çeşitliliğini keşfetmektedir. Lif yönündeki yumru ve sapmalar, yaygın bir
oluşumdur ve kusur olarak kabul edilmezler. Ağır bir morumsu-mavi mineral rengi üst kereste sınıflarında
sınırlıdır, genel kereste sınıflarında sınırsızdır. Genel sınıflar çoğunlukla boyandığı veya üst yüzey işlemleri
uygulandığı için yüzeyin planyalanmasından sonra gri bir renge izin verilir. Lale odunu belirli genişliklerde
daha kolay bulunmaya başlamıştır. Lale odununun ABD’de yaygın olarak sarı kavak veya lale kavağı
olarak bilindiğini not ediniz.
19
26/2/10
08:51
Page 20
American black walnut
Juglans nigra
Diğer isimler: Amerikan siyah cevizi, American walnut, black walnut
ABD’nin doğusu boyunca yayılış göstermektedir, fakat ana ticari bölge orta ABD dir. Doğal rejenerasyonun
yanında dikimi yapılan birkaç Amerikan türünden biridir. Hem kereste hem de kaplama olarak orta
derecede mevcudiyeti bulunmaktadır.
Genel Tanım
Ceviz diri odunu kremsi beyazdır. Öz odun ise açık
kahverengiden koyu çikolata kahverengisine kadar değişir,
zaman zaman morumsu tonlar ve koyu şeritler bulunabilir.
Ceviz diri odunu koyulaştırmak üzere buharlanmış olarak ya
da buharlanmamış şekilde temin edilebilir. Odun genel olarak
düzgün liflidir, fakat bazen dalgalı lifler çekici ve dekoratif bir
figür oluşturur. Koyu renkli öz odunun zamanla UV ışığa maruz
kalma ile birlikte rengi açılacaktır.
Ceviz sağlam, orta yoğunluklu sert bir kerestedir. Orta derecede eğilme ve
ezilme dirençlerine ve düşük sertliğe sahiptir. İyi bir buharla bükme sınıfına
sahiptir.
609 Kg/m3
% 10.2
Eğilme direnci
100.667 MPa
11584 MPa
52.264 MPa
Sertlik
4492 N
İşlenme
Özellikleri
Ceviz el ve makine aletleri ile
kolayca işlenir. Çivilenmesi,
vidalanması ve tutkallanması
iyidir. Çok iyi boya tutar ve
mükemmel bir üst yüzey elde
etmek üzere cilalanabilir.
Yavaş kurutulduğu zaman,
kuruma
kusuru
olasılığı
azalarak en iyi performansı
gösterir. Ceviz iyi bir boyutsal
stabiliteye sahiptir.
Düşük
Biçme
Planyalama
Matkap ile delme
Delik açma
Tornalama
Oyma
Profil açma
Çivileme
Vidalama
Yapıştırma
20
0.55
Orta
İyi
Çok iyi
26/2/10
08:51
Page 21
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı çok dayanıklı olarak sınıflandırılır. Çürümeye uygun koşullar altında bile en
dayanıklı odunlardan biridir.
Mobilya, dolap yapımı, mimari iç
yapılar, çok kaliteli doğrama işleri,
kapılar, yer döşemeleri, silah kabzaları
ve lambri yapımı. Açık renkli odunlar
ile kontrast oluşturması için kullanımı
tercih edilen bir odundur.
Ana kullanımlar
Kapılar
✓
Yer döşemeleri
✓
Mobilya
✓
Doğrama
✓
Mutfak dolapları
✓
✓
Kaplamalı paneller
✓
Spor aletleri
Alet sapları
Diğer Bilgiler
Kereste stoğunun mevcudiyeti ve doğasından dolayı (dikili orman kaynağının yaklaşık % 1’i) bu tür için
NHLA sınıfları değiştirilmiştir. FAS kereste sınıfı minimum 5 inch genişlik ve 6 foot uzunluğa izin
vermektedir. Buharlandığı zaman kusur olarak kabul edilmeyen diri odun üst yüzey işlemlerindeki
kimyasal karışıma yardımcı olmak üzere koyu bir renk alacaktır ve sınırlandırma olmaksızın kabul
edilmektedir. Daha fazla bilgi için temin edicinize danışınız.
21
26/2/10
American aspen
08:51
Page 22
Populus tremuloides
Diğer isimler: Amerikan titrek kavağı, white poplar, popple
Titrek kavak gerçek bir kavaktır ve Kuzey Doğu ABD’de ticari olarak hasat edilmektedir. Tüm boyut ve
sınıflarda kereste ve kaplama olarak sınırlı mevcudiyeti bulunmaktadır.
Genel Tanım
Diri odun beyazdır, açık kahverengi öz odun ile karışmaktadır.
Diri odun ve öz odun arasındaki kontrast düşüktür. Odun ince,
yeknesak teksüre sahiptir ve düzgün liflidir.
Odun hafif ve yumuşaktır. Düşük eğilme direnci ve sertliğe ve
orta şok direncine sahiptir. Çok düşük eğilme sınıfına sahiptir.
0.38
417 Kg/m3
% 9.2
Eğilme direnci
57.918 MPa
8136 MPa
29.304 MPa
Sertlik
1557 N
İşlenme Özellikleri
Titrek kavak çivilendiği zaman yarılmaz. Makinelerde kolay işlenir, biraz lifli bir
yüzey oluşur. Tornalanması, delinmesi ve zımparalanması iyidir. İyi bir üst
yüzey oluşturmak üzere boyayı iyi kabul eder. Bununla birlikte yüzey lifli
olduğunda dikkat gerekmektedir. Düşük ile orta daralma değerlerine sahiptir. Boyutsal stabilitesi iyidir.
Gerçek bir kavak olan titrek kavak Amerikan Doğu Kavağı ve Avrupa Kavağı ile benzer özelliklere sahiptir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıklı değildir. Odun emprenye işlemine aşırı derecede dirençlidir.
Mobilya parçaları (çekmece kenarları), kapılar, profiller, resim çerçeveleri, iç doğramlar, oyuncaklar,
mutfak aletleri, kibrit çöpleri (ABD). Önemli özel kullanımları arasında tat ve koku içermemeleri nedeniyle
sauna tahtaları yapımı bulunmaktadır.
Diğer Bilgiler
Bölgesel olarak popple olarak adlandırılmaktadır ve ABD’de sarı kavak olarak bilinen Amerikan lale ağacı
(Liriodendron tulipifera) ile karıştırılmamalıdır. Açık kahverengi mineral lekeleri doğal olarak oluşmaktadır
ve kusur olarak kabul edilmemektedir.
22
26/2/10
08:51
American basswood
Page 23
Tilia americana
Diğer isimler: Amerikan ihlamuru, linden
Doğu ABD, özellikle Kuzey ve Göl Eyaletlerinde kereste ve kaplama olarak makul bir mevcudiyeti
bulunmaktadır. Keresteler bir dizi kalınlık, spesifikasyon ve sınıflarda üretilmektedir, fakat miktar sınırlı
olabilir.
Genel Tanım
Ihlamur ağacının diri odunu genellikle oldukça geniştir ve rengi
kremsidir. Diri odun soluk veya kırmızımsı kahverengi, bazen
koyu şeritler içeren öz odun içerisine girmektedir. Odun ince
yeknesak tekstüre ve belirgin olmayan düzgün lif yapısına
sahiptir.
Odun hafif ve yumuşaktır. Genel olarak düşük direnç
özelliklerine ve kötü buharla bükme sınıflandırmasına sahiptir.
0.37
417 Kg/m3
% 12.6
Eğilme direnci
59.987 MPa
10067 MPa
32.613 MPa
Sertlik
1824 N
Ihlamur odunu makinelerde iyi işlenir ve el aletleri ile iyi işlenmesi bu odunu
başlıca oyma odunu yapmaktadır. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması
oldukça iyidir. Çok iyi bir yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir, boyanabilir ve cilalanabilir. Çok az
dönme veya kuruma kusuru ile oldukça hızlı kurur. Oldukça yüksek daralma oranına sahiptir fakat kuru
olduğu zaman boyutsal stabilitesi iyidir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıklı değildir. Fakat odun geçirgendir, bu nedenle emprenye işlemi için
uygundur.
Oymacılık, tornalama, mobilya, kalıp yapımı, profiller, iç doğramlar ve müzik aletleri. Önemli bir özel
kullanımı güneşlik veya iç pencere kapağı yapımıdır.
Diğer Bilgiler
Güneşlik yapımı için çoğunlukla 9/4 (57.15mm) kalınlıklarda üretilir. Kedigözü budaklar ve açık kahverengi
şeritler doğal özelliklerdir ve kusur olarak kabul edilmezler.
23
26/2/10
American beech
08:51
Page 24
Fagus grandifolia
Diğer isimler: Amerikan kayın ağacı
ABD’nin doğusu boyunca yetişir. Bununla birlikte ticari yoğunluk Orta ve Orta Altantik Eyaletlerindedir.
Yüksek kereste sınıfları ve daha kalın stoklar sınırlı olabilir.
Genel Tanım
Amerikan kayını diri odunu kırmızı bir ton içermektedir ve
beyazdır. Öz odun ise açık kahverengiden kırmızımsı
kahverengiye değişmektedir. Amerikan kayını Avrupa kayınına
göre biraz daha koyudur ve daha az renk stabilitesine sahiptir.
Odun genel olarak düzgün liflidir ve kapalı yeknesak bir
tekstüre sahiptir.
Amerikan kayın odunu ağır, sert ve oldukça sağlam olarak
sınıflandırılmaktadır. Şok direnci yüksektir ve buharla bükme
için çok uygundur.
0.64
741 Kg/m3
% 13.0
Eğilme direnci
102.736 MPa
11859 MPa
50.334 MPa
Sertlik
5782 N
Amerikan kayın odunu bir çok el aleti ve makinede kolay işlenir. Çivileme ve
tutkallama özellikleri iyidir. İyi bir üst yüzey elde etmek üzere boyanabilir ve
cilalanabilir. Odun oldukça hızlı kurur fakat dönme, yarılma ve yüzey çatlakları oluşumu için büyük bir
eğilime sahiptir. Kullanımda büyük daralma ve orta derecede çalışmaya maruz kalmaktadır.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıksız olarak kabul edilir. Fakat emprenye işlemi kolaydır.
Mobilya, kapılar, yer döşemeleri, iç doğramlar, lambri yapımı, fırça sapları ve tornalama. Koku ve tat
bulunmadığı için özellikle gıda kapları için uygundur.
Diğer Bilgiler
Öz odunda nadiren kahverengi mineral şeritleri bulunabilir. Bunlar bir kusur olarak kabul edilmez. Ticari
olarak kayın üretimi Avrupa üretimi ölçüsünde değildir fakat buharlama ve ihracat konusunda uzmanlaşan
ABD firmaları bulunmaktadır.
24
26/2/10
08:51
American yellow birch
Page 25
Betula alleghaniensis
Diğer isimler: Amerikan sarı huşu
ABD’nin doğusu, özellikle Kuzey ve Göl Eyaletleri. Mevcudiyeti makuldür, fakat renk için seçilirse, yani
kırmızı huş (öz odun) veya beyaz huş (diri odun) mevcudiyeti daha sınırlıdır. İhracat pazarlarında giderek
daha fazla bulunmaktadır. Fakat üretilen hacimler mevcut
boyut ve sınıfları sınırlandırabilir.
Genel Tanım
Sarı huş beyaz bir diri oduna ve kırmızımsı kahverengi bir öz
oduna sahiptir. Odun genel olarak düzgün liflidir ve ince,
yeknesak bir tekstüre sahiptir.
Sarı huş odunu ağır, sert ve sağlamdır. Çok iyi bükülme
özelliklerine sahiptir. Ezilme direnci ve şok direnci iyidir.
0.62
689 Kg/m3
% 13.4
Eğilme direnci
114.457 MPa
13859 MPa
56.332 MPa
Sertlik
5604 N
Odun oldukça kolay işlenir, dikkat edildiğinde iyi tutkallanır, boya ve cilayı çok
iyi kabul eder. Çivilenmesi ve vidalanması yeterlidir, ön delme tavsiye edilir.
Çok az kuruma kusuru ile oldukça yavaş kurur. Fakat daralması nispeten
yüksektir, bu nedenle kullanımda çalışmaya maruz kalabilir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dirençli değildir. Emprenye işlemine karşı orta
derecede dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir.
Mobilya, iç doğramlar ve lambri yapımı, kapılar, yer döşemeleri, mutfak dolapları, tornalar ve oyuncaklar.
Diğer Bilgiler
Çoğunlukla diri veya öz odunu ayrı sınıflandırılır. Renk için sınıflandırıldığında FAS sınıfı 5 inch lik
minimum genişliğe izin vermektedir. Renk sınıflandırma spesifikasyonları için NHLA’nın Sertağaç ve Servi
Odunları Ölçüm ve Muayene Kuralları’na başvurunuz. Kağıt huşu çok yumuşak tekstürlü bir huş türüdür,
rengi daha açıktır, dağınık kahverengi lekeler içermektedir ve sarı huş ile karıştırılmamalıdır.
25
26/2/10
08:51
American cottonwood
Page 26
Populus deltoides
Diğer isimler: Amerikan doğu kavağı, Eastern cottonwood, Eastern poplar, Carolina poplar
Doğu kavağı gerçek bir kavaktır ve ticari olarak orta ve güney eyaletlerde yetişmektedir. Burada kereste
ve kaplama geniş ölçüde mevcuttur. Bu tür talebin düşük olduğu bazı ihracat pazarlarında sınırlı olabilir.
Genel Tanım
Diri odun beyazdır ve kahverengi lekeler içerebilir. Öz odun
soluk kahverengiden açık kahverengiye değişir. Kaba tekstürlü
dağınık traheli bir kerestedir. Odun genel olarak düzgün liflidir
ve nispeten az kusur içerir. Gerçek bir kavak olan Doğu kavağı
Amerikan titrek kavağı ve Avrupa kavağı ile benzer özelliklere
sahiptir.
Doğu kavağı ağırlık bakımından nispeten hafiftir. Odun
yumuşaktır ve eğilme ve basınç altında zayıftır. Kuru olduğu
zaman koku veya tat içermez.
0.40
449 Kg/m3
% 11.3
Eğilme direnci
58.608 MPa
9466 MPa
33.854 MPa
Sertlik
1913 N
Makinelerde işlenmesi genel olarak ortadır. Bununla birlikte çekme odunu
çoğunlukla mevcuttur ve çekme odunu, odun kesildiğinde eğer bıçaklar çok
keskin değil veya doğru açılara ayarlanmamışsa lifli yüzeye neden olabilir. Bu durum üst yüzey
işlemlerinde ilave dikkat gerektirecektir. Odun iyi tutkallanır ve çivilendiği ve vidalandığı zaman iyi yarılma
direncine sahiptir. Odun kolayca kurur fakat çarpılma eğilimi vardır. Kullanımı sırasında az çalışır.
Dayanıklılık
Çürümeye karşı dayanıklı değildir.
Mobilya, mobilya parçaları, iç doğramalar ve profiller, oyuncaklar ve mutfak aletleri. Amerika’daki özel bir
kullanımı, güneşlik ve pencere kapakları yapımıdır. Özellikle İtalya’da olmak üzere Avrupa ve Asya’daki
bazı ihracat pazarları bu uygun maliyetli, açık renkli türü reprodüksiyon mobilyada koyu renklendirmeler
için kullanmaktadır.
Diğer Bilgiler
Nadiren beyaz kavak olarak adlandırılır. ABD’de sarı kavak olarak bilinen Amerikan lale ağacı ile
karıştırılmamalıdır. Bazen güneşlikler için 9/4 (57.15 mm) boyutlarında biçilir.
26
26/2/10
American red elm
08:51
Page 27
Ulmus rubra
Diğer isimler: Amerikan kırmızı karağacı, slippery elm, brown elm, grey elm
ABD’nin doğusundan orta batısına kadar yayılış göstermektedir. Karaağaç hastalığının1 etkisinden dolayı
kereste ve kaplama olarak mevcudiyeti sınırlıdır. Karaağaç bazı bölgelerde artık daha iyi rejenere
olmaktadır ve hala nispeten küçük miktarlarda ihraç
edilmektedir. Bu nedenle bazı sınıf ve spesifikasyonları sınırlı
olabilir.
Genel Tanım
Kırmızı karaağaç grimsi beyazdan açık kahverengiye kadar
değişen dar bir diri oduna sahiptir. Öz odun kırmızımsı
kahverengiden koyu kahverengiye değişir. Lif yapısı düzgün
olabilir fakat çoğunlukla girift liflidir. Odun kaba bir tekstüre
sahiptir.
Karaağaç orta derecede ağır, sert ve rijittir. Mükemmel eğilme
ve şok dirençlerine sahiptir. Girift lifli yapısından dolayı
yarılması güçtür.
0.53
593 Kg/m3
% 11.0
Eğilme direnci
89.635 MPa
10274 MPa
43.852 MPa
Sertlik
3825 N
Kırmızı karaağaç odununun işlenmesi oldukça kolaydır. Çivilenmesi, vidalanması ve tutkallanması iyidir.
İyi bir yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir, boyanabilir ve cilalanabilir. Minimum kuruma kusuru ile
iyi kurur ve kullanımda az çalışır.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıksız ve emprenye işlemine karşı geçirgen olarak sınıflandırılır.
Mobilya, dolap yapımı, yer döşemeleri, iç doğramalar ve lambri yapımı.
Diğer Bilgiler
Kuş gagası izleri tüm karaağaç türlerinde doğal bir özelliktir ve kerestenin NHLA standardına göre
sınıflandırılmasında bir kusur olarak kabul edilmezler.
1
Karaağaç kabuk böceği tarafından yayılan bir mantar hastalığı. Kaynağının Asya olduğuna inanılsa da bu hastalık 1920’lerde
Avrupa ve Amerika’ya taşınmış, burada hastalığa karşı direnç geliştirme şansı bulamayan yerli karaağaç popülasyonlarını tahrip
etmiştir.
27
American gum
26/2/10
08:51
Page 28
Liquidambar styraciflua
Diğer isimler: Amerikan sığla ağacı, redgum, sapgum, sweetgum
Sığla ağaçları Doğu sertağaç ormanlarının önemli bir parçasıdır ve ABD’nin güney doğusu boyunca yer
almaktadır. Kereste ve kaplama olarak çok çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda mükemmel mevcudiyetleri
bulunmaktadır. Renk için sınıflandırıldıklarında kırmızı sığla ağacı (Büyük bölümü öz odun) mevcudiyeti
daha sınırlıdır.
Genel Tanım
Amerikan sığla ağacı diri odunu geniştir ve beyazdan açık
pembeye kadar değişir. Öz odun ise kırmızımsı kahverengidir
ve çoğunlukla koyu renkli şeritler içerir. Odun düzensiz lifli,
çoğunlukla girift liflidir. Bu nedenle çekici bir görünüşe sahiptir.
İnce, yeknesak bir tekstüre sahiptir.
Amerikan sığla ağacı orta derecede sert, rijit ve ağırdır. Düşük
buharla bükme sınıflandırmasına sahiptir.
0.52
545 Kg/m3
% 12.0
Eğilme direnci
86.188 MPa
11308 MPa
43.576 MPa
Sertlik
3781 N
Odunun hem el aletleri hem de makinelerde işlenmesi kolaydır. Çivilenmesi,
vidalanması ve tutkallanması iyidir. Boyayı kolay kabul eder, mükemmel bir üst
yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir ve cilalanabilir. Hızlı kurur, çarpılma
ve dönme eğilimi yüksektir. Büyük daralma oranına sahiptir ve kullanımda
çalışmaya eğilimlidir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıksız olarak sınıflandırılır. Öz odun emprenye işlemine karşı orta
derecede dirençlidir fakat diri odun kolay emprenye edilir.
Dolap yapımı, mobilya parçaları, iç doğramalar, şerit ve profiller. Bazı ihracat pazarlarında renklendirilmiş
üst yüzeyler ile bir ceviz veya mahun ikamesi olarak kullanılmaktadır.
Diğer Bilgiler
Tomruk çoğunlukla sapgum olarak satılmakta ve hiçbir renk spesifikasyonu gerekmemektedir. NHLA
sınıflandırma standartlarına göre tomruk kırmızı sığla olarak satıldığında her uç bir kırmızı yüz (öz odun)
içermelidir.
28
26/2/10
08:52
American hackberry
Page 29
Celtis occidentalis
Diğer isimler: Amerikan çitlenbiği, common hackberry, sugarberry
ABD’nin doğusu boyunca dağılmaktadır, fakat büyük ticari hacimlerde mevcut değildir. Çoğunlukla ince
olan kerestelerde ihracat yapılmaktadır, daha yüksek sınıfların mevcudiyeti sınırlı olabilir.
Genel Tanım
Amerikan çitlembiği şeker çitlembiği (Celtis laevigata) ile yakın
ilişkilidir ve karaağaç ailesinin bir üyesidir. Diri odun ve öz odun
arasında çok az fark vardır. Diri odun yeşilimsi griden açık
kahverengiye kadar değişir. Sarı şeritler bulunur. Odun
düzensiz lif yapısına sahiptir. Bazen düzgün, bazen girift liflidir.
İnce, yeknesak bir tekstüre sahiptir.
Çitlembik orta derecede sert ve ağırdır. Eğilme direnci orta, şok
direnci yüksek fakat rijiditesi düşüktür. Buharda bükme sınıfı
iyidir.
0.53
593 Kg/m3
% 13.5
Eğilme direnci
76.535 MPa
8205 MPa
37.509 MPa
Sertlik
3914 N
Odunun planyalanması ve tornalanması iyidir, çivi ve vida tutma kabiliyeti ortadır, renklendirilmesi ve
cilalanması yeterlidir. Kolayca, minimum kuruma kusuru ile kurur. Oldukça yüksek daralmaya sahiptir ve
kullanımda çalışmaya maruz kalabilir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine dayanıklı değildir. Öz odun emprenye işlemine orta derecede dirençlidir fakat diri
odun kolay emprenye edilir.
Başlıca kullanımları
Mobilya ve mutfak dolapları, doğrama, kapılar ve profiller.
Diğer Bilgiler
Bazen şeker çitlembiği olarak adlandırılır ve bir dişbudak ikamesi olarak kullanılır. Fırında kurutmadan
önce ve sonra mavi renklenmeye maruz kalabilir, bu nedenle ABD’den alınan kerestenin planyalanması
gerekecektir.
29
26/2/10
08:52
Page 30
American hickory & pecan
Carya spp.
Diğer isimler: Amerikan hikorisi
ABD’nin doğusu, başlıca ticari bölgeler Orta ve Güney Eyaletlerdir. Kolayca bulunabilir, fakat kırmızı ya
da beyaz hikori olarak renk ayrımı ile satılırsa mevcudiyeti daha sınırlı olur. İhracat için kereste yüksek
sınıflarda sınırlı olabilir ve çoğunlukla ince kereste olarak mevcuttur.
Genel Tanım
Hikoriler doğu sertağaç ormanlarında önemli bir gruptur.
Botanik olarak iki gruba ayrılırlar. Bunlar gerçek hikoriler ve
pecan hikoriler (meyve taşıyan) dir. Her ikisinde de odun
hemen hemen aynıdır ve çoğunlukla birlikte satılırlar. Hikori ve
pecanın diri odunu beyazdır, kahverengi tonlar bulunur. Öz
odun soluk kahverengiden kırmızımsı kahverengiye
değişmektedir. Her ikisi de kaba tekstürlüdür ve lif yapısı
genellikle düzgündür fakat dalgalı veya düzensiz lif yapısı da
bulunabilir.
Hikorilerin yoğunluk ve dirençleri büyüme hızına göre değişmektedir, gerçek
hikoriler genel olarak pecan hikorilere göre daha yüksek değerlere sahiptir.
Odunun iyi direnç ve şok dayanımı özellikleri iyi bilinmektedir. Odun aynı
zamanda mükemmel buharla bükme özelliklerine sahiptir.
Hickory
(Carya glabra)
Pecan (Carya illinoinensis
or illinoensis)
0.75
0.66
833 Kg/m3
737 Kg/m3
% 14.3
Mevcut Değil
Eğilme direnci
138.590 MPa
94.462 MPa
15583 MPa
11928 MPa
63.365 MPa
54.126 MPa
Sertlik
Mevcut Değil
8095 N
Hikorilerin makinelerde işlenmesi ve tutkallanmasının güç olduğu kabul edilir. El aletleri ile işlenmesi çok
zordur bu nedenle özen gösterilmesi gerekmektedir. Çivileri iyi tutar, vidalanması iyidir, fakat yarılma
eğilimi vardır. Bu nedenle ön-delme tavsiye edilmektedir. İyi bir yüzey elde edilmek üzere odun
zımparalanabilir ve cilalanabilir. Kurutulması güç olabilir ve çeşitli rutubet koşulları altında stabiliteyi
etkileyebilen büyük daralma oranına sahiptir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karışı dayanıksız olarak sınıflandırılır. Odun emprenye işlemine dirençlidir.
Başlıca kullanımları
Alet sapları, mobilya, dolaplar, yer döşemeleri, ahşap merdivenler, kavelalar, ve spor aletleri. Hikori rüstik
görünümü ve zor eskime özellikleri nedeniyle yer döşemeleri amacıyla giderek artan bir şekilde ihraç
edilmektedir.
Diğer Bilgiler
Genel olarak ABD’nin kuzeyinde hikori, güneyde ise pecan olarak adlandırılır. Kuş gagası izleri yaygın
bir özelliktir ve bunlar kusur olarak kabul edilmez. Derin mor mineral şeritler de doğal bir özelliktir ve
kusur olarak kabul edilmezler. FAS kereste sınıfı minimum 4 inch (101.6 mm) genişliklere izin vermektedir.
30
26/2/10
08:52
American sycamore
Page 31
Platanus occidentalis
Diğer isimler: Amerikan batı çınarı, American plane, buttonwood
ABD’nin doğusu boyunca dağılım göstermektedir. Çeşitli sınıf ve spesifikasyonlarda kereste ve kaplama
olarak makul bir mevcudiyeti vardır. Bununla birlikte ihraç pazarlarındaki mevcudiyeti değişiklik gösterir
ve talep veya ilginin düşük olduğu yerlerde mevcudiyeti çok sınırlı olabilir.
Genel Tanım
Çınar diri odunu beyazdan açık sarıya kadar değişir. Öz odun
ise açık kahverengiden koyu kahverengiye değişir. Odun ince
kapalı tekstüre sahiptir. Lif yapısı girifttir. Dağ akçaağacı (Acer
pseudoplatanus) ile hiçbir şekilde ilişkili değildir fakat aynı aile
sınıfındadır. Avrupa çınarı (Platanus orientalis) ile benzer
özelliklere sahiptir. Diğer türler ile iyi kontrast oluşturur.
Odun orta ağırlık, sertlik, rijidite ve şok direncine sahiptir. Torna
tezgahı üzerinde iyi tornalanır ve bükülme özellikleri iyidir.
0.49
545 Kg/m3
% 11.4
Eğilme direnci
68.950 MPa
9791 MPa
37.095 MPa
Sertlik
3425 N
Odun makinelerde iyi işlenir, fakat kıymık oluşumunu önlemek için hızlı kesiciler gerekmektedir. Girift lifli
yapısından dolayı yarılmaya karşı dirençlidir. Odun iyi tutkallanır, boyanır ve cilalanır. Özen gösterildiğinde
çok iyi bir üst yüzey elde edilebilir. Oldukça hızlı kurur, çarpılma eğilimi vardır. Orta derecede daralmaya
sahiptir. Kullanım sırasında az çalışır.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dayanıklı değildir. Fakat emprenye işlemine karşı geçirgendir.
Mobilya, mobilya parçaları (çekmece kenarları), iç doğramalar, lambri yapımı ve profiller, mutfak eşyaları,
kasap kütükleri ve kaplamalı panel yapımı.
Diğer Bilgiler
Avrupa gibi bazı ihracat bölgelerinde Amerikan çınarı özel bir “akçaağaç” görünümlü odun türü anlamına
gelmektedir. Bu durum karışıklığa neden olabilir. Amerikan çınarı farklı lif yapısı ile birlikte Avrupa çınarı
ile aynı odunu oluşturmaktadır, fakat muhtemelen ticari olarak daha fazla mevcuttur. Bu nedenle daha
yaygın kullanım potansiyeline sahiptir.
31
26/2/10
American willow
08:52
Page 32
Salix spp.
Diğer isimler: Amerikan söğüt ağacı, black willow, swamp willow
ABD’nin doğusu. Başlıca ticari bölgeler Mississippi nehri boyunca Orta ve Güney Eyaletlerdir. Kereste ve
kaplama olarak bölgesel bazda makul bir mevcudiyeti bulunmaktadır. Bununla birlikte ihracat
pazarlarındaki mevcudiyeti değişebilir ve belirli sınıflar ve ince
kereste ile sınırlı olabilir.
Genel Tanım
Söğüt diri odunu yetişme koşullarına göre değişiklik gösterir
ve açık kremsi kahverengidir. Bunun tersine öz odun soluk
kırmızımsı kahverengiden grimsi kahverengiye değişir. Odun
ince bir yeknesak tekstüre sahiptir. Her ne kadar genel olarak
düzgün lifli olsa da bazen girift lifli olabilir ya da görünüş
oluşturabilir.
Odun eğilme, basınç, şok dayanımı ve rijiditede zayıftır. Kötü buharla bükme
sınıfına sahiptir.
0.39
417 Kg/m3
% 11.5
Eğilme direnci
58.800 MPa
6960 MPa
28.300 MPa
Sertlik
Mevcut Değil
Söğüt el aletleri ve makinelerde oldukça kolay işlenir. Fakat girift lifliliğin bulunduğu durumlarda lifli yüzey
oluşumunun önlenmesi için dikkat edilmesi gerekmektedir. Odun iyi çivilenir ve vidalanır, mükemmel
tutkallanır ve çok iyi bir üt yüzey elde etmek üzere zımparalanabilir ve cilalanabilir. Minimum kuruma
kusuru ile oldukça hızlı kurur. Bununla birlikte rutubet ceplerine karşı hassas olabilir. Kuru olduğu zaman
boyutsal stabilitesi iyidir.
Dayanıklılık
Öz odun çürümesine karşı dirençli değildir. Öz odun emprenye işlemine dirençlidir, diri odun kolay
emprenye edilir.
Mobilya, doğrama, iç profiller, lambri yapımı, kapılar, spor malzemeleri, mutfak eşyaları ve oyuncaklar.
İtalya gibi bazı Avrupa pazarlarında söğüt Avrupa cevizinin açık tonlarını elde etmek üzere giderek daha
fazla boyanmaktadır.
Diğer Bilgiler
Lif yapısındaki yumrular ve dönmeler doğal özelliktir ve kusur olarak kabul edilmezler.
32
26/2/10
08:52
Page 33
Diğer Türler
ABD’nin doğu ormanları aynı zamanda ticari amaçlar için daha az mevcut olan ve bölgesel bazda küçük
hacimlerde biçilmiş kereste olarak üretilen çok çeşitli sertağaç türlerini içermektedir. Yer ve son kullanıma
bağlı olarak birkaç yumuşakağaç türü de sertağaç biçme endüstrisi tarafından üretilmektedir. Aşağıdaki
tablo bu kategorilerdeki sekiz iyi bilinen türü kapsamaktadır.
Adı
Genel tanım ve bölgesel mevcudiyet
Sertağaçlar
White birch
Beyaz huş
Betula papyrifera
Karakteristik kahverengi noktalar içeren, yumuşak, orta derecede ağır, beyaz odundur.
Mobilya parçaları, zeminler ve Yönlendirilmiş Yonga Levha (OSB) yapımında kullanılır.
Bölgesel mevcudiyet: Kuzey
Butternut
White walnut
Beyaz ceviz
Juglans cinerea
Ceviz ailesindendir, açık kremsi kahverengi ile bir ceviz lif yapısı şekline sahiptir.
Ağırlığı düşüktür ve cilayı iyi kabul eder. Beyaz ceviz çürümeye karşı hayli dirençlidir,
fakat siyah cevizden çok daha yumuşaktır. Mobilya yapımında kullanılır ve odun
oymacılarının tercih ettikleri türlerden birisidir. Beyaz ceviz belirli bölgelerde
mevcudiyetini azaltmış olan yabancı bir mantar tehdidi altındadır.
Bölgesel mevcudiyet: Kuzey ve Appalachian
Pacific coast maple
Big leaf maple
Pasifik sahili akçaağacı
Acer macrophyllum
Botanik olarak yumuşak akçaağaç grubu türlerine aittir. Bej rengi doğu
akçaağaçlarından biraz daha koyu olma eğilimindedir ve daha stabildir. Bunun nedeni
bu türün Pasifik Kuzeybatı’daki izole bir yetişme bölgesi ile sınırlı olmasıdır.
Bölgesel mevcudiyet: Kuzeybatı
Sassafras
Sassafras albidum
Kendine özgü bir familyadır, sassafras öz odunu açık kahverengiden turuncu
kahverengiye değişmektedir, dişbudak ya da kestaneye benzer. Dar olan diri odun
sarımsı beyazdır. Odun kaba bir tekstüre sahiptir ve genel olarak düzgün liflidir.
Aromatik bir tür olarak iyi bilinmektedir. Mobilya ve doğramalarda kullanılmaktadır fakat
çok sınırlı mevcudiyetinden dolayı kereste olarak nadiren ihraç edilmektedir.
Bölgesel mevcudiyet: Merkez
Tupelo
Black gum
Nyssa sylvatica
Sığla familyasına aittir. Soluk sarı renklidir, diri odun beyazdır. Odun serttir ve çapraz
liflidir. Tornalama, çocuk oyuncakları ve iç mobilya parçaları için uygundur.
Bölgesel mevcudiyet: Güney
Yumuşakağaçlar
Aromatic red cedar
Eastern red cedar
Aromatik kırmızı sedir
Doğu kırmızı sediri
Kurşun kalem ardıcı
Juniperus virginiana
Yumuşak, ince tekstürlü ve kokulu, pembe, kırmızı ve kahverengi tonlar içeren öz
oduna sahiptir. Odun çok hafiftir ve güvelere karşı iticidir. Bu nedenle elbise dolapları
ve çekmece kaplamalarında sık olarak kullanılmaktadır.
Bölgesel mevcudiyet: Merkez
Cypress
Bald cypress
Amerikan Bataklık Servisi
Taxodium distichum
Diri odun dar ve bej rengindedir. Öz odun ise açık sarımsı kahverengiden koyu
kahverengimsi kırmızıya kadar büyük farklılıklar göstermektedir. Odun orta derecede
ağır, sağlam ve serttir. Doğal dayanıklılığı iyidir. Bu nedenle dış döşemeler (decking),
cephe kaplamaları ve bahçe mobilyaları yapımında kullanılabilir. Bataklık servisi
sertağaç odunları NHLA sınıflandırma standartlarına dâhil edilmiştir.
Bölgesel mevcudiyet: Güney
Eastern white pine
Doğu Beyaz Çamı
(Veymut Çamı)
Pinus strobus
Doğu Beyaz Çamı kremsi saman rengindedir. Fakat yaşlanma ile koyulaşarak derin
kırmızı bronz renk alacaktır. Odun yumuşaktır ve biçilmesi kolaydır. Panel yapımı, yer
döşemeleri ve mobilya yapımında kullanılmaktadır.
Bölgesel mevcudiyet: Kuzey ve Appalachian
33
26/2/10
08:52
Page 34
Karşılaştırmalı Tablolar
Doğrudan karşılaştırma amacıyla fiziksel, mekanik ve işlenme özellikleri aşağıdaki tablolarda
gösterilmektedir.
Özgül
ağırlık
(%12
rutubet)
Ortalama
ağırlık
(%12
rutubet),
Kg/m3
Ortalama
hacimsel
daralma
(Yaş halden
% 6 rutubete
kadar) %
Eğilme
Direnci
MPa
Elastikyet
Modülü
MPa
Basınç
direnci
(Liflere
paralel)
MPa
Sertlik
N
Alder
0.41
449
10.1%
67.571
9515
40.129
2624
Ash
0.60
673
6.2
103.425
11,997
51.092
5871
Aspen
0.38
417
9.2
57.918
8,136
29.304
1557
Basswood
0.37
417
12.6
59.987
10,067
32.613
1824
Beech
0.64
741
13.0
102.736
11,859
50.334
5782
Yellow birch
0.62
689
13.4
114.457
13,859
56.332
5604
Cherry
0.50
561
9.2
84.809
10,274
49.023
4226
Cottonwood
0.40
449
11.3
58.608
9,466
33.854
1913
Elm
0.53
593
11.0
89.635
10,274
43.852
3825
Gum
0.52
545
12.0
86.188
11,308
43.576
3781
Hackberry
0.53
593
13.5
76.535
8,205
37.509
3914
Hickory
0.75
833
14.3
138.590
15,583
63.365
N/A
Pecan
0.66
737
N/A
94.462
11,928
54.126
8095
Hard maple
0.63
705
11.9
108.941
12,618
53.988
6450
Acer rubrum
0.49
801
10.5
92.393
11,308
45.093
4225
Acer macrophyllum
0.44
753
9.3
73.777
9,998
41.025
3780
Quercus rubra
0.63
705
6.6
98.599
12,549
46.610
5738
Quercus falcata
0.68
753
N/A
75.156
10,274
41.991
4715
White oak
0.68
769
12.6
104.804
12,273
44.955
6049
Sycamore
0.49
545
11.4
68.950
9,791
37.095
3425
Tulipwood
0.42
449
9.8
69.640
10,894
38.198
2402
Walnut
0.55
609
10.2
100.677
11,584
52.264
4492
Willow
0.39
417
11.5
53.800
6,960
28.300
N/A
Soft maple
Red oak
34
26/2/10
08:52
Page 35
Biçme
Planyalama Matkap ile
delme
Delik açma Tornalama
Profil açma Çivileme
Vidalama
Tutkallama Üst yüzey
işlemleri
Alder
İyi
İyi
İyi
İyi
Ash
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Aspen
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Basswood
İyi
İyi
Beech
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel İyi
Orta
Orta
Orta
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Yellow birch
İyi
İyi
İyi
Cherry
İyi
Mükemmel Mükemmel
Mükemmel Mükemmel Mükemmel Mükemmel İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Orta
Orta
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
Cottonwood
Orta
Orta
Orta
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
Elm
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Gum
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
Hackberry
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
Orta
Orta
İyi
Hickory &
Pecan
İyi
Orta
İyi
Orta
İyi
İyi
Orta
Orta
İyi
Hard maple
Mükemmel
İyi
İyi
Mükemmel Mükemmel İyi
İyi
Orta
İyi
Orta
Mükemmel
Orta
İyi
Soft maple
Mükemmel
Mükemmel İyi
Mükemmel İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
Red oak
İyi
Mükemmel Mükemmel
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
Mükemmel İyi
İyi
İyi
White oak
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Sycamore
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Tulipwood
İyi
Mükemmel İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
Mükemmel İyi
İyi
İyi
Walnut
İyi
Mükemmel
Mükemmel İyi
İyi
Mükemmel İyi
Mükemmel İyi
İyi
İyi
Willow
İyi
Mükemmel
İyi
İyi
İyi
İyi
İyi
Mükemmel Mükemmel
İyi
Oyma
İyi
İyi
Mükemmel
Son Kullanım Uygulamaları
Türler
Kapılar
Alder
✓
Ash
✓
Aspen
✓
Yer
Mobilya
döşemeleri
✓
Doğrama
Mutfak
dolapları
Profiller
ve
tornalar
Kaplamalı
lambri
yapımı
Spor
aletleri
Alet
sapları
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Beech
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Yellow birch
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Cherry
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Cottonwood
✓
✓
✓
Elm
✓
✓
✓
✓
Gum
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Hackberry
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Hard maple
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Soft maple
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Red oak
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
White oak
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Sycamore
✓
✓
✓
✓
✓
✓
Tulipwood
✓
Walnut
✓
Willow
✓
Basswood
Hickory & Pecan
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
✓
35
26/2/10
08:52
Page 36
Terimler sözlüğü
Çatlaklar,
Checks:
Tüm enine kesit boyunca ilerlemeyen
odundaki liflerin boyuna ayrılmasıdır.
Çatlaklar kurutma sırasındaki çekme
gerilimlerinden kaynaklanır.
Basınç direnci, Lifleri boyuna yönde ezmek suretiyle
Compressive
yapısal bir elamanı kısaltmaya çalışan bir
Strenght:
güce karşı direnç yeteneğidir.
odun üzerinde
dayanmaktadır.
yapılan
testlere
Eğilme Direnci, Maksimum yükteki lif direncidir. Bu değer
Modulus of
yapısal tasarımda kullanılır ve odun
Rupture:
parçalarına kırılmaya kadar yük
uygulanması ile elde edilir.
Rutubet Miktarı, Odunda bulunan su miktarı, tam kuru
Moisture
odunun ağırlığının bir yüzdesi olarak ifade
Content (MC): edilir.
Çürüme,
Decay:
Odun maddesinin mantarlar tarafından
dekompozisyonu (diğer terimler rot, dote)
Yoğunluk,
Density:
Birim hacimdeki ağırlık. Odunun
yoğunluğu, büyüme hızı, yaz odunu
yüzdesi ve bireysel parçalarda yaz odunu
oranına göre değişmektedir.
NHLA:
Ulusal Sertağaç Kereste Birliği
Öz lekeleri,
Pith Flecks:
Büyümekte
olan
ağaçta
böcek
saldırısından dolayı odun dokusunda öz
benzeri düzensiz renkli şeritlerdir.
Boyutsal
stabilite,
Dimensional
Stability:
Bir odun kesitinin rutubet miktarındaki
değişmeler ile meydana gelecek hacim
değişimlerine karşı koyup koyamayacağını
ifade eden bir terimdir.
Diri odun,
Sapwood:
Bir ağaçtaki odunun kabuğun kenarındaki
dış kısımlarıdır. Diri odun genel olarak öz
oduna göre daha açık renklidir ve
çürümeye karşı direnç taşımamaktadır.
Dayanıklılık,
Durability:
Odunun çürüklük mantarları, böcekler ve
deniz oyucuları atağına karşı direncidir.
Daralma,
Shrinkage:
FAS:
En yüksek NHLA sınıfıdır.
Lif doygunluk noktası altında (genellikle %
25-27 rutubet miktarında) odun liflerinin
kuruma sonucu kısalmasıdır. Değerler, yaş
haldeki odunun boyutlarının bir yüzdesi
olarak ifade edilir.
Figür,Görünüş, Odunda, yıllık halkalar, öz ışınları,
budaklar, girift ve dalgalı liflilik gibi düzgün
Şekil, Figure:
lif yapısından sapmalar ve düzensiz
renklenmeler sonucu oluşan şekildir.
Lif yapısı,
Grain:
Biçilmiş odundaki liflerin yönlenmeleri,
boyutları, düzenlenmeleri, görünümleri
veya kaliteleridir. Düzgün liflilik, lifler ve
diğer boyuna hücrelerin kerestenin boyuna
eksenine
paralel
yönlenmelerini
tanımlamak üzere kullanılmaktadır.
Sakız Kesesi,
Gum Pocket:
Odunda aşırı lokal reçine ya da sakız
birikimi.
Sertlik,
Hardness:
Odunun delinme ve aşınmaya karşı
direnci. Değerler Newton (N) ile ifade
edilir ve 11.3 mm lik çelik bir topun çapının
yarısının oduna batırılması için gerekli olan
yükün bir ölçüsüdür.
Sertağaç
Odunu,
Hardwood:
Yaprağını döken ve herdem yeşil geniş
sertağaç odunlarını (Angiospermler)
tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bu
terimin odunun sertliği ile bir bağlantısı
yoktur.
Özodun,
Heartwood:
Gelişmekte olan ağaçların odunlarının
canlı hücre içermeyen iç tabakalarıdır. Öz
odun genel olarak diri oduna göre daha
koyudur, fakat bu iki odun her zaman
açıkça birbirinden ayrılamayabilir.
Fırınlama,
Kilning:
Kerestenin yapay olarak, bilimsel olarak
kontrol edilen koşullar altında kurutulması
işlemidir. Fırınlar bu işlem için kullanılan
odalardır.
Elastikiyet
Modülü,
Modulus of
Elasticity:
Bir materyali boyunun iki katı uzatmak ya
da boyunun yarısına sıkıştırmak üzere
uygulanması gereken hayali bir gerilimdir.
Bireysel türler için değerler Mega Pascal
ile verilir. (MPa ile N/mm2 eşdeğerdedir).
Bu değer küçük, kusur içermeyen, kuru
36
Spesifik Ağırlık, Bir maddenin eşit hacimli su ile
Specific
karşılaştırılan nispi ağırlığıdır. Bu değerler
Gravity:
% 12 rutubetteki ve tam kuru haldeki
odun hacmine dayanmaktadır.
Yarılma, Split:
Bir odundaki liflerin birbirinin yüzlerinde
ayrılmalarıdır. (Diğer terim uç-yarılması).
Renklenme,
Stain:
Odunun doğal renginden bir ayrılma veya
mikroorganizmaların, metallerin veya
kimyasalların neden olduğu bir
renklenmedir. Bu terim aynı zamanda
oduna renk vermek için kullanılan
malzemeleri de kapsamaktadır.
Planyalanmış,
Surfaced:
Planyalanmış keresteyi ifade etmek için
kullanılan bir Amerikan terimi.
Çekme direnci, Bir parça üzerine etki eden ve parçayı
uzatmaya ya da lifleri boyuna yönde
Tensile
çekmeye çalışan bir güce karşı koyma
Strength:
kabiliyetidir.
Tekstür,
Texture:
Odun hücrelerinin nispi boyutları ve
dağılımları ile belirlenir. Tekstür büyük
hücrelerin bulunması durumunda kaba,
küçük hücrelerin bulunması durumunda
ince, hücrelerin boyutlarının tekdüze
olmaları durumunda ise yeknesak olarak
tanımlanır.
Çarpılma,
Warp:
Genellikle kurutma sırasında meydana
gelen, kerestenin orijinal düzleminden
uzaklaşmasına neden olan çarpılması.
Çarpılma çukurlaşma, eğilme ve burulmayı
kapsar.
Ağırlık,
Weighat:
Kuru odunun ağırlığı hücre yapısına, yani
odun maddesi ile hava oranına bağlı
bulunmaktadır. Her tür için ağırlık değerleri
% 12 rutubet miktarında Kg/m3 cinsinden
verilmektedir.
26/2/10
08:52
Page 37
İletişim ve Daha Fazla Bilgi
Önemli ABD sertağaç ihracat firmalarını ve tüm büyük ABD sertağaç ürün ticaret birliklerini temsil eden
Amerikan Sertağaç Odunları İhracat Konseyi (AHEC) ABD sertağaç odunu endüstrisinde önde gelen
uluslar arası ticaret birliğidir. AHEC Washington DC ve beş denizler aşırı ofisinde 35’ten fazla ülkede
aktiviteler ile dünya çapında bir tanıtım programı yürütmektedir. Londra, Osaka, Hong Kong, Mexico City
ve Şangay’daki AHEC ofisleri stratejik olarak anahtar sertağaç odunu pazarlarına yakın olacak şekilde
konumlandırılmıştır. AHEC’nin politikası tüm türler için dünya çapında pazarlar geliştirmek ve böylece
ormanda günümüzde yetişen ve gelecekte yetişecek türler ile ihracatı dengelemektir.
Ofis iletişim bilgileri ve Amerikan sertağaç türleri, ürünler, sınıflandırma ve uygulamalar hakkında daha
detaylı teknik bilgi için www.americanhardwood.org sitesini ziyaret ediniz. Burada aşağıdaki yayınları
indirebilir veya ücretsiz basılı kopyalarını sipariş edebilirsiniz.
PROGETTAZIONE
STRUTTURALE
STRUCTURAL
DESIGN IN
CONAMERICAN
LATIFOGLIEHARDWOODS
AMERICANE
HA
REF RDWO
ERE OD
NCE
S
HARDWOOD
REFERENCES
Diğer Teknik Referanslar
American Walnut Manufacturers Association,
Amerikan Ceviz Üreticileri Birliği
(AWMA)
www.walnutassociation.org
National Hardwood Lumber Association,
Ulusal Sertağaç Kereste Birliği
(NHLA)
www.nhla.com
Appalachian Hardwood Manufacturers, Inc.,
Appalachian Sertağaç Odunları İmalatçıları A.Ş
(AHMI)
www.appalachianwood.org
National Wood Flooring Association,
Ulusal Odun Yer Döşemeleri Birliği
(NWFA)
www.woodfloors.org
Hardwood Manufacturers Association,
Sertağaç Odunları İmalatçıları Birliği
(HMA)
www.hardwoodinfo.com
Wood Component Manufacturers Association,
Odun Bileşenleri İmalatçıları Birliği
(WCMA)
www.woodcomponents.org
Hardwood Plywood & Veneer Association,
Sertağaç Kontrplak ve Kaplama Birliği
(HPVA)
www.hpva.org
Fotoğraf Kaynakları
Ön/iç kapak Johnny Boylan • İçindekiler Johnny Boylan (A) • Sayfa 3 UK Wood Awards izni ile, Gerry O’Leary,
Dennis Gilbert, AHEC (Sol-Sağ) • Sayfa 4 Northwest Hardwoods (Ü) • Sayfa 5 Northwest Hardwoods• Sayfa 7
John Aparicio (Sol) • UK Wood Awards izni ile (Sağ) • Page 9 Paolo Gherardi/Ali Parquets (Sağ) • Sayfa 13
Woodstock Furniture (Sağ) • Sayfa 14 Ian MacDonald (Ü) • Johnny Boylan (A) • Sayfa 15 RIVA 1920 (Sol) John
Marshall (Sağ) • Sayfa 17 Salamanca Consortium (Sol) • John Kelly Furniture (Sağ) • Sayfa 18 Johnny Boylan
(Ü) • Sayfa 19 Courtesy of UK Wood Awards (Sol) Johnny Boylan (Sağ) • Sayfa 20 UK Wood Awards izni ile (Ü) •
Sayfa 21 RIVA 1920 (Sol&Sağ) • Sayfa 24 J. Morrison/Capellini Spa (A) • Sayfa 27 Ercol Furniture (A) • Sayfa 28
Hartmann Furniture (A) • Sayfa 30 Robinson Lumber Flooring • Diğer tüm fotoğraflar-AHEC
(A) = alt; (Ü) = üst
americanhardwood.org
26/02/2010 08:48

Çevrimiçi görüntüle

Transkript

Benzer belgeler

E. Camaldulensis Dehn - Doğu Akdeniz Ormancılık Araştırma

Populus tremula L. - Kavak ve Hızlı Gelişen Orman Ağaçları

Örnek Proje - Prof.Dr Akgün Alsaran

odun kompozitleri - foradenizcilik.com

(Kızılçam Akdeniz Bölgesi Alçak Rakım (0

PDF ( 1 ) - Düzce Üniversitesi Ormancılık Dergisi | Anasayfa

Tam Metin - Din Bilimleri

ABD"NİN PORTRESİ

Amerika Birleşik Devletlerinde Özgürlüklerin Sınırı Güvenlik Tehdidi

Akdeniz Orman Alanları, Bugünkü Durum ve Gelecekte Beklenenler

Makaleyi Yazdır - Artvin Çoruh Üniversitesi3

Yüksek Yoğunluklu Polietilen (YYPE) ve Atık

ABD`nin Hipermetropi Hastalığı Dünya`daki