oduna dayalı orman ürünlerinin üretim ve pazarlama faaliyetleri

ORMAN GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
İŞLETME VE PAZARLAMA DAİRESİ BAŞKANLIĞI
ODUNA DAYALI
ORMAN ÜRÜNLERİNİN
ÜRETİM VE PAZARLAMA FAALİYETLERİ
Ankara-2016
köklerinde hayat var...
İÇİNDEKİLER BİRİNCİ BÖLÜM GENEL DEĞERLENDİRME 1.1.Giriş…………………………………………………………………………………………………………………………………….……1 1.2.Ormanların İşletilmesinde Mevcut Yasal Durum Özeti…...............................................................2 1.3.Türkiye’de Orman Potansiyeli………………………………………………………………………………………….……….3 1.4.Orman Ürünleri Arz‐Talep Durumu……………………………………………………………………………..……………3 1.5.Orman Ürünleri Piyasası……………………………………………………………………………………………………………7 İKİNCİ BÖLÜM ÜRETİM FAALİYETLERİ 2.1.Giriş…………………..………………………………………………………………………………………………………………..……9 2.2.Eta Tespiti……………………………………………………………………………………………………………………………...…9 2.3.Damgala ve Kriterler İle Vahidi Fiyatın Belirlenmesi……………………………………………………………....…9 2.4.Üretim İşinin Tevzii…………………………………………………………………………………..………………………..…..10 2.5.Üretim İşlerinin Yaptırılması……………………………………………………………………………………………………10 2.6.Üretim İşlerinde İş Yeri Teslimi ve Şartnameler………………………………………………………………….……14 2.7.Üretim İşlerinde Standardizasyonun Önemi ve Kaliteli Ürün Üretiminin Artırılması……….……….14 2.8.Ölçü ve Kayıt İşleri…………………………………………………………………………………………………………………..15 2.9.Tefrik İşleri…………………………………………………………………………………………………………………..……….…15 2.10.Stokların Takibi ve Stoktan Düşme İşlemleri………………………………………………….……………………...15 2.11.Stok Fazlalıkları…………………………………………………………………………………………………………………….16 2.12.Stok Sayımları……………………………………………………………………………………………………………………….16 2.13.Depolama İşlemleri……………………………………………………………………………………………………………….16 2.14.Orman İşçiliği Eğitimi ve Sosyal Güvenlik…………………………………………………..………………………….16 2.15.İş Kanununa Göre Üretim İşçilerinin Durumu………………………………………………………………………..19 2.16.5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa Göre Üretim İşçilerinin Durumu………………………………………………………………………………………………………………………………….…….19 2.17.Yaklaşık Maliyetin Hesaplanlanması……………………………………………………………………………..….…..20 2.18.Üretim İşlerine Ait İş Akım Planı Hazırlık İşleri……………………………………………………………………….21 2.19.İstif İşlerinin Yaptırılması………………………………………………………………………………………………………21 2.20.Mesaha İşlerinin İhaleyle Yaptırılması…………………………………………………………………………………..22 2.21.İhalelerde Yeterlilikte İstenecek Belgeler………………………………………………………………………………25 2.22.Erken Üretim Primi, Teşvik Primi, Zorlaştırıcı Şartlar ve Engel Faktörü………………………………….25 2.23.Erken Üretim……………………………………………………………………………………………………………………..…25 2.24.Üretim İşçilerinin Eğitimi………………………………………………………………………………………………………26 2.25.Ağaç Kesme ve Boylama Meslek Standardı…………………………………………………………………………..27 2.26.Sürütme ve Yükleme İşçisi Meslek Standardı………………..………………………………………………………27 2.27.Tehlike Sınıflarına Göre Orman Üretim İşlerinin Sınıfları…………………………………………………….…27 2.28.Erken Üretim………………………………………………………………………………………………………………………..27 2.29.Depo Sayımları……………………………………………………………………………………………………………………..29 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM ORMAN ÜRÜNLERİ PAZARLAMASI 3.1.Orman Ürünleri Satış Usül ve Esasları……………………………………………………………………………………..33 3.2.Satış Şekillerine Göre Satışların Durumu…………………..…………………………………………………………….34 3.3.Dikili Satışlar……………………………………………………………………………………………………………………………44 3.4.Müsadereli Malların Satışları……………………………………………………………………………………………..…..52 3.5.Satışlarda KDV Tecil ve Terkin İşlemleri…………………………………………………………………………………..53 DÖRDÜNCÜ BÖLÜM ORMAN ÜRÜNLERİNDE VERİLEN KANUNİ HAKLAR 4.1.Kanuni Hakların Kapsamı…………………………………………………….………………………………………………….55 4.2. 31. ve 32‘inci Madde Uygulamaları………………………………………….…………………………………………….55 4.3.33’üncü Madde Uygulamaları…….………………………………………………….……………………………………….62 4.4. 34’üncü Madde Uygulamaları………………………………………………………………………………………………..62 4.5. 222 Sayılı Kanunun 71’inci Maddesi Uygulamaları…………………………………………………………..…….68 4.6. 775 Sayılı Gecekondu Kanunu Uygulamaları………………………………………………………………………….68 4.7. 7269/1051 Sayılı Afetler Kanunu Uygulamaları………………………………………………………………………69
BÖLÜM I
GENEL DEĞERLENDİRME
1.1.GİRİŞ
Yenilenebilir doğal kaynak olan ormanların sürdürülebilirliğinin sağlanması için zaman içinde
bakım, Rehabilitasyon ve Gençleştirme (yenileme) çalışmalarının yapılması gerekmektedir.
Ormanlarda yapılacak tüm çalışmalar orman yönetim (Amenajman) planları doğrultusunda olmakta
bu ise ormanların işletilmesiyle sağlanmaktadır.
Ormanlarımızın ana fonksiyonu olan;
Ekolojik, Ekonomik, Sosyal işlevlerinin yerine getirilmesinde sürdürülebilir orman yönetim
prensipleri doğrultusunda ormanların işletilmesi önem taşımaktadır.
Orman İşletmeciliğinin Temel İlkesi ve Görevi
Ormanların;
 Korunması,
 Geliştirilmesi,
 Çok Yönlü Faydalanılması,
Ormanlarımızın ilme, tekniğe dayalı işletilmesi ile sürdürülebilirliğinin sağlanması yanında
ekonominin ihtiyacı olan orman ürünlerinin karşılanması ve orman köylülerinin sosyo – ekonomik
kalkındırılmasına yönelik işlendirilmesinde Orman Genel Müdürlüğünün ana görevlerinden olan üretim ve
pazarlama faaliyetleri orman işletmeciliğinin temelini oluşturmaktadır.
1
1.2.ORMANLARIN İŞLETİLMESİNDE MEVCUT YASAL DURUM ÖZETİ
Devlet Ormanları kanununa göre Devletçe yönetilir ve işletilir. (Anayasa Mad. 169)
Orman köyleri halkının kalkındırılması için ormanların işletilmesinde Devletle bu halkın işbirliğini
sağlayıcı tedbirler alınır. (Anayasa Mad. 170)
6831 Sayılı Kanunun 26-44. maddeleri istihsal ve satış işlerini düzenlemektedir.
Devlet ormanlarındaki her çeşit işler OGM’ce yapılır veya yaptırılır. (Mad. 6)
İstihsal Devlet tarafından yapılır veya 40. maddeye göre yaptırılır. (Mad.26)
Devlet ormanlarından kesilecek ve çıkarılacak ağaçların tesbit esaslarını belirlemektedir. (Mad.27)
Zorunlu olmadıkça mamul ve yarı mamul yapılamıyacağıdır.(Mad.28)
Orman ürünlerinin tarife bedellerinin belirlenmesini düzenlemektedir.(Mad.29)
Piyasa satışlarında açık artırma esastır. Gerekli hallerde tahsisen satış yapılacağıdır.(Mad. 30)
Orman Kanununun 31. ve 32. maddesine giren köylerdeki yapacak veya yakacak ihtiyaçlarının
karşılanacağı, 31. maddeye göre verilecek yapacak ihtiyacının yerine talep halinde nakit
verileceğidir. (Mad. 31, 32)
Köy nakli ve felakete uğrayanlara bir defaya mahsus emval verilmektedir. (Mad. 33)
Devlet ormanı olan köy ve kasabalardaki gerçek kişi ve kooperatiflere baltalıklarda üretimden %
100 Pazar satışı, korudan kooperatiflere % 25 emval veya bedel farkı ile kooperatif ve gerçek
kişilere % 10 istihkak fazlası ödenmesi ve yürürlükten kaldırılan 38. maddeden yararlananların
haklarını düzenlemektedir. (Mad. 34)
31. 32 ve 33. maddelerin uygulanmasıyla ilgili yapı sistemleri, tesbit ve verlme esasları
belirlenmektedir.(Mad.35,36,39,44)
Yıllık üretim programına alınmamış Odun Dışı Orman Ürünlerin tarife bedeli karşılığında
verilmesini düzenlemektedir.(Mad.37)
Orman işleri öncelikle iş yeri ve civarındaki Orman Köylerini Kalkındırma Kooperatiflerine ve
köylülere gördürülür. İhtilaf v.s.’de civar olmayanlara ve taahhütle yaptırılabileceğidir. (Mad. 40)
Satışı yapılan orman emvalinin nakil esasları düzenlenmektedir.(Mad.41-42)
Orman emvali ile ilgili istihkak davalarında verilecek kararlar belirtilmektedir.(Mad.44)
2
ORMANLARIN
1.3.TÜRKİYE’DE ORMAN POTANSİYELİ
Toplam Alanı : 22,3 Milyon Ha.
Toplam Serveti : 1,6 Milyar M3
Üretim Yapılabilir Alanı : 11,2 Milyon Ha.
Yıllık Artım : 45,9 Milyon M3
Yıllık Alınan Eta : 20 Milyon M3
1.4. ORMAN ÜRÜNLERİ ARZ - TALEP DURUMU
OGM Yıllık Odun Üretimi
20 ‐20,5 Milyon M3
Yıllık Odun Tüketimi ARZ‐TALEP
29 ‐ 30 Milyon M3
İthalat
Yuvarlak Odun Olarak
Özel Sektör
End. Odun Üretimi
3
End. Od : 16,6 Milyon M3
Yak. Od : 3,5‐ 4 Milyon M3
End. Od : 21 ‐ 22 Milyon M3
Yak. Od : 8 ‐9 Milyon M3
1,5 ‐ 1,7 Milyon M3
3,0 ‐ 3,5 Milyon M3
2015 YILI BİLANÇO SONUÇLARINA GÖRE ENDÜSTRİYEL ODUN ÜRETİMİNİN ÜRÜN
CİNSLERİNE DAĞILIMI
SIRIK (m3); 10.098; 0%
TOMRUK; 5.904.015; 36%
LİF‐YONGA (m3) ; 6.866.356; 41%
TEL DİREĞİ; 54.257; 0%
KAĞITLIK ODUN; 2.375.172; 14%
MADEN DİREĞİ; 663.689; 4%
SANAYİ ODUNU; 764.010; 5%
2015 BİLANÇO SONUÇLARINA GÖRE DKGH’NİN AĞAÇ CİNSLERİNE DAĞILIMI
Kayın; 3.008.851; 14%
Diğer Yap.; 665.954; 3%
Kızılçam; 5.949.506; 28%
Meşe; 1.616.483; 8%
Diğer İbr.; 270.918; 1%
Göknar; 1.952.331; 9%
Diğer Çam; 7.465.691; 35%
Ladin; 310.775; 2%
4
ENDÜSTRİYEL ODUN TALEBİNİN KARŞILANMA DURUMU
OGM Satışları
1.690
8%
Özel Sektör
İthalat
3.370
15%
16.638
77%
SATIŞ GELİRİNİN SATIŞ ÇEŞİTLERİNE DAĞILIMI
Tahsisli satış
%26
Açık artırmalı satış %67
İndirimli Satış
%7
5
ODUN TALEBİNİN KARŞILANMA DURUMU
4.990; %17
OGM satışları
İthalat‐İhracat
5.510; %18
19.651; 65%
Arz Kaynağı
Endüstriyel Od.(Bin m3)
Yakacak Od.(Bin m3)
Toplam ( Bin m3 )
OGM satışları
16.638
3.013
19.651
İthalat-İhracat
1.690
3.820
5.510
Özel Sektör
3.370
1.620
4.990
Toplam
21.698
8.737
30.151
6
1.5. ORMAN ÜRÜNLERİ PİYASASI
Doğal kaynaklar olarak ormanların ekolojik ve sosyal fonksiyonları her geçen gün artmaktadır. Ancak
bu gelişmeye rağmen ormanlardan üretilen odun hammaddesi de ekonomik değerini artırarak
sürdürmektedir.
Son dönemlerde ahşaba alternatif olarak piyasaya sunulan plastik ve metaller gibi ikame
maddelerinin hızla gelişmiş ve yeni inşaat teknikleri oluşturulmasına rağmen bu ikame maddelerinin
ağırlıkla kimyasal katkılı olması ve çevresel zararları göz önüne alındığında ahşap ürünlerinin çevre dostu
olması dolayısıyla Dünyada önümüzdeki süreçte ahşaba dayalı ürünlerin tüketiminin her geçen gün artış
göstereceği beklenmektedir. Fosil yakıtların iklim değişimindeki olumsuzlukları ve kaynağının sınırlı
olması karşısında yenilenebilir enerji kaynaklarına yönelmede Amerika ve Avrupa ülkeleri başta olmak
üzere biyokütle enerji üretimi hızla yayılmakta, bu durumda oduna olan talebi daha da artırmaktadır.
Piyasadaki gelişme ve orman sanayinin hammadde beklentilerine bağlı olarak üretim ve pazarlama
politikası izleyen Orman Genel Müdürlüğü olumlu ekonomik gelişmeler, inşaat sektöründeki büyüme
potansiyeli ve sanayinin kapasite artışını göz önüne alarak üretimini son yıllarda ciddi bir biçimde
artırmıştır. 2002 öncesi 7 Milyon M3 endüstriyel odun üretimi 2015’da 16,6 milyon m3 olmuştur.
Hedefimiz talebe bağlı olarak endüstriyel odun üretimini daha da artırmaktır. Ancak üretimi artırırken
ormanlarımızın doğal yapısını bozmamaya ve ormanların sürdürülebilir orman yönetim prensip ve
kriterlerinden taviz vermemeye özen gösteriyoruz.
Sektörün 29 Milyon m3 ulaşan yıllık odun talebinin %66’sını endüstriyel odun oluşturmaktadır.
Endüstriyel odun talebinin yaklaşık 16,6 milyon m3’ü Devlet ormanlarından, 3,4 Milyon m3’ü özel sektör
kavak vb. üretiminden karşılanmakta, talebin geriye kalan kısmı ithal edilmektedir. İthalat değişmekle
birlikte yıllık 1,5 Milyon M3 civarında gerçekleşmektedir.
İthalattaki artış trendine baktığımızda bunun ilk nedeninin istenilen kalite ve miktarda ürün arz
edilememesidir. Sektörün yıllık 500 – 600 Bin M3 civarı I. Ve II. Sınıf kalitedeki tomruk ihtiyacı
bulunmaktadır. İç piyasa ancak bunun %35’ni karşılayabilmektedir. Kalite sınıfı odun üretimimiz 200 Bin
M3 civarında bulunmaktadır. Yine yonga – lif levhadaki talep artışının bir bölümü ithalat ile
karşılanmaktadır. Diğer yandan ithal artışının bir önemli unsuru da fiyatlardır.
Ancak son yıllarda endüstriyel odun hammadde ithalatının mamul ürünlere doğru kaydığı bunda
ihracatçı ülkelerin daha yüksek katma değer yaratılması amacıyla işlenmiş ürünlere ağırlık verdiği
görülmektedir.
Ülkemizdeki endüstriyel odun hammaddesi ithalatının %51’i Ukrayna’dan yapılmaktadır. Rusya
uygulamaya koyduğu yeni orman kanunu ile gayri mamul odun ihracatına yüksek vergiler uygulayarak
mamul ve yarı mamul ihracatına ağırlık vermektedir. Bu vergi uygulaması nedeni ile rusya’dan yapılan
ithalat önemi miktarda düşmüştür.
Bu şekilde hammadde ithalatının giderek zorlaşması ve gelecekte ithal imkanlarının azalacağı göz
önüne alınarak Orman Genel Müdürlüğümüzce üretimin hem kalite hem de kantite olarak arttırılmasına
yönelik tedbirler alınmaktadır. Bu anlamda baltalıkların koruya tahvili, orman yönetim (Amenajman)
planlarında daha yeni teknikler ve uygulamalar, bozuk ormanların imar ve ihyası, orman bakımlarına
ağırlık verilmesi, kalite üretimi için ağaç budaması sayılabilir.
Orman işletmeciliğinde artık geleneksel üretim ve pazarlama anlayışıyla üretim – taşıma depolarda
yeniden istifleme ve satış süreciyle piyasaya emval sunulması , rasyonel ve verimli bir işletmecilik
olmaktan çıkmıştır. Çünkü hem maliyet hem kalite ve zaman açısından önemli kayıplar olmaktadır.
Bu nedenle ormancılığımızda gereksiz zaman ve değer kayıpları ile maliyeti artıran giderleri en aza
indirecek Dikili Ağaç Satışını artırmayı hedefliyoruz. Ancak bunu yaparken sektörü bu dönüşüme
hazırlamak ve sosyo–ekonomik yükümlülüklerimiz gereği üretici orman köylümüzü işlendirme çabası
içindeyiz.
7
,
BÖLÜM II
ÜRETİM FAALİYETLERİ
8
ASLİ ORMAN ÜRÜNLERİNİN ÜRETİM İŞLERİ
2.1. GİRİŞ:
Asli orman ürünleri üretim işleri; üretimin programlanması, dikili ağaçların damgalanması, üretim
sahalarının teslim-tesellümü, kesim, boylara bölme, standardizasyon, ölçü ve kayıt işleri, sürütme, yükleme
taşıma, kesim sahasının muayenesi, istif,tasnif ve depolama,tefrik,stoktan düşme,yıl sonu stok
sayımları,stokların devir teslimi,üretim birim fiyatlarının tespiti,ek birim fiyatı ve ek ödenek talepleri,satış
istif yerlerinin tespiti ve düzenlenmesi gibi iş ve işlemleri kapsamaktadır.
Bu iş ve işlemler; 6831 Sayılı Orman Kanununun 27 ve 40 ıncı maddeleri, Orman Genel Müdürlüğü
Teşkilat ve Görevleri Hakkında 3234 Sayılı Kanunun 2-c, 10. maddeleri, Orman Ürünlerinin Satış Usul ve
Esasları hakkında Yönetmeliğin 2,5,6,7,8,9,10 ncu maddeleri, Orman Emvali İstihsaline Ait Yönetmelik,
Damga Yönetmeliği, 288 Sayılı Tebliğ, Tamimler ve Talimatlara göre yapılmaktadır.
Bilhassa, Asli Orman Ürünlerinin Üretim İşlerine ait 288 Sayılı Tebliğ'de bu iş ve işlemler sırasıyla
açıklanmıştır. Bu itibarla uygulamada görülen önemli bazı hususlar kısaca açıklanmaya çalışılacaktır.
2.2- ETA TESPİTİ
3234 Sayılı Teşkilat Kanunumuza göre; Ormanların amenajman planlarını yapmak, yaptırmak,bu
planların uygulama durumlarını, yenilenmelerini,geliştirilmelerini sağlamak, takip ve kontrol etmek görevi
Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığına,
Orman amenajman planlarının yapılmasına esas olacak silvikültür tekniğini belirlemek, ormanların
imar, ıslah, bakım ve gençleştirilmesini sağlamak üzere silvikültür planları ve uygulama projelerini tanzim
etmek,bu plan ve proje gereğince kesilecek ağaçların,tespit ve damgalama işlerini yürütmek ve bunların
uygulamalarını takip ve kontrol etmek görevi ise, Silvikültür Dairesi Başkanlığına verilmiştir.
Buna dayanılarak Genel Müdürlüğümüzün 5.9.1997 gün ve 50 Sayılı Olur'u ile yıllık üretim
programına esas olacak etaların tespiti, adı geçen Daire Başkanlıklarınca ve bu Dairelerin Bölge
Müdürlüklerindeki birimleri olan Plan ve Proje Şube Müdürleri ile Silvikültür Şube Müdürleri tarafından
yapılacaktır. Bu tespit sırasında İşletme Müdürlerinden gerekli veriler alınarak ve tensil, seçme, bakım,
temizleme etaları olarak ağaç cinsleri itibarıyla olağanüstü hasılat etaları da dikkate alınarak İşletme ve
Pazarlama Şube Müdürlüklerine ve Genel Müdürlüğe bildirilecektir.
Tespit edilen etadan ne miktarda ürün elde edileceği ise; geçmiş yıllara ait verim oranları ve piyasa
isteklerine göre İşletme ve Pazarlama Dairesi ile birlikte Bölge Müdürlükleri tarafından müştereken tespit
edilerek yıllık üretim programı hazırlanacak ve bütçeleştirilecektir.
2.3- DAMGALAMA VE KRİTERLER İLE VAHİDİ FİYATIN BELİRLENMESİ
Üretim öncesi ağaçların dikili halde iken dikili ağaç damgası, mamul hale getirildiğinde mamul damga
ile damgalanması konusunda 10.04.2004 tarih ve 25429 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Damga
Yönetmeliğiyle usul ve esaslar belirlenmiştir.
Buna göre; göğüs çapı 20 cm ve üzerindeki ağaçlar toprak seviyesine en yakın yerde, dip kütükte
kalacak şekilde açılacak aynaya, yine göğüs çapları 8-20 çapındaki ağaçlarda aynaya veya kesim yüzeyine
uygulanabilecektir. Göğüs çapı 8 cm'den küçük ağaçlar damgalanmadan kesilecektir.
Traşlama ve boşaltma kesimi yapılacak alanlar ile yanan orman sahalarında sadece sınırdaki ağaçlar
damgalanarak sınırlar belirlenir ve bu sınırlar içerisinde kalan ağaçlar damgalanmaz.
Baltalıklarda dikili damga yapılmaz. Ancak göğüs çapı 20 cm'den büyük ağaçlar damgalanır.
9
Dikili damga orman işletme şefi veya ilgili makamca yetki verilenlerce kullanılabilir. Damgalama bir
teknik eleman tarafından yapılabilir.
Dikili damga işleminin yapılması esnasında ve bitiminde 288 Sayılı Tebliğde belirtilen esaslar
çerçevesinde vahidi fiyat hesaplamasına esas olacak mahalli zorluk şartlarını gösteren eğim, ağaç cinsi, çap
gruplarına dağılımı, sürütme mesafesi, yol özellikleri ve taşıma mesafeleri gibi hususlar da belirlenerek
üretim işi vahidi fiyatla yaptırılacaksa ilgili işletme şefi ve işletme müdürünce vahidi fiyat kararı alınarak
üretim işi yaptırılacaktır. Üretim işi 4734 Sayılı Kanun çerçevesinde yaptırılacaksa yaklaşık maliyet tespit
komisyonunca yaklaşık maliyet hesaplanacaktır.
2.4 - ÜRETİM İŞİNİN TEVZİİ
6831 Sayılı Orman Kanununun 40. maddesinde belirtilen esaslar çerçevesinde; üretim işleri, iş
yerinin ve iş yerinde çalışacakların hangi mülki hudut ve orman teşkilatı hudutları içerisinde kaldığına
bakılmaksızın, öncelikle iş yeri ve civarındaki orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine ve iş yerindeki
köylülere veya iş yeri civarındaki orman işlerinde çalışan köylülere, iş yerine olan mesafeleri ile iş güçleri
dikkate alınarak dağıtılacaktır.
Amenajman planlarında köy kesim düzeni esasına göre yapılan baltalık işletmelerinde, ormanlar
hangi köyün mülki hudutları içerisinde kalıyor ise üretim işleri o köy tarafından yapılacaktır.
Üretim işlerinde itilaflı yerlerin dağıtımında; köy ve mahallelerinin iş yerine olan uzaklıkları ve
nüfusları dikkate alınarak geliştirilen formüle göre hesap edilerek elde edilecek sonuca göre işlem
yapılacaktır.
2.5 - ÜRETİM İŞLERİNİN YAPTIRILMASI
Döner sermayeli bir kuruluş olan Orman Genel Müdürlüğü gelirinin büyük bir kısmını orman ürünü
satış gelirlerinden elde ettiğinden bu bağlamda orman ürünlerinin üretimi ve satışı ayrı bir önem
kazanmakta olup son dönemlerde Genel Müdürlük olarak 14.500.000 m3 -15.000.000 m3 endüstriyel odun
ve 5,5-6 milyon ster civarında yakacak odun üretilmektedir.
Üretim işlerine ait iş ve işlemler; 6831 Sayılı Orman Kanununun 27 ve 40 ıncı maddeleri, Orman Genel
Müdürlüğü Teşkilat ve Görevleri Hakkında 3234 Sayılı Kanunun 2-b, 10. maddeleri, Devlet Orman
İşletmesi ve Döner Sermayesi Yönetmeliğinin 1-1,7,19,47-a-d-i-k, 50-a-b-d-e-g-h, 53-a-b-f maddeleri,
Orman Emvali İstihsaline Ait Yönetmelik, Damga Yönetmeliği, 288 Sayılı Tebliğ, Tamimler ve
Talimatlara göre yapılmaktadır.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunun 01.01.2003 tarihinden itibaren yürürlüğe girmesiyle üretim işleri
de bu kanun çerçevesinde hizmet alımı olarak değerlendirilmiş ve Kesme – Sürütme -Yük1eme – Taşıma
– İstif gibi üretim faaliyetleri bu doğrultuda yaptırılmaya başlanmıştır.
4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu ve 4735 Sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu üzerinde değişiklik
yapan 4964 Sayılı Kanun 15/08/2003 tarih ve 25200 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanarak yürürlüğe
girmiştir.
4734 Sayılı Kanunun “İstisnalar” başlıklı 3-a maddesi “ Kanun kapsamına giren kuruluşlarca, kuruluş
amacı veya mevzuatı gereği işlemek, değerlendirmek, iyileştirmek veya satmak üzere doğrudan
üreticilerden veya ortaklarından yapılan tarım ve hayvancılıkla ilgili ürün alımları ile 6831 Sayılı Orman
Kanunu gereğince orman köylülerini kalkındırma kooperatiflerinden ve köylülerden yapılacak
hizmet alımları” şeklinde değiştirilmiştir.
Buradan da anlaşılacağı üzere; üretim işlerinin yaptırılmasında, köylülerden ve orman köyleri
10
kalkındırma kooperatiflerinden 6831 Sayılı Orman Kanunu gereği yapılan hizmet alımları Kamu
İhale Kanununun istisnaları arasına girmiştir.
Asli Orman Ürünlerinin Üretim İşlerine Ait 288 Sayılı Tebliğin giriş kısmında da belirtildiği gibi
üretim işleri (Kesme – Sürütme -Yük1eme –Taşıma – İstif v.s) 6831 Sayılı Orman Kanununun 27.-34. ve
40. Maddelerinde zikredilmekte ve bunların yaptırılma esasları, kanuni haklar ve öncelikler
belirlenmektedir.
6831 Sayılı Orman Kanununun 27, 34 ve 40. Maddelerinde belirtilen istihsal işleri (Kesme – Sürütme
-Yük1eme –Taşıma - İstif v.s) 15/08/2003 tarihinden itibaren, Kamu İhale Kanununun 3-a maddesinde
yapılan değişiklikle istisnalar arasına girdiğinden bu doğrultuda köylülerden ve orman köyleri
kalkındırma kooperatiflerinden alınacak hizmet alımları 01.01.2003 tarihinden önceki dönemde
olduğu gibi Asli Orman Ürünlerinin Üretim İşlerine Ait 288 Sayılı Tebliği ve Ekleri, konuyla ilgili Tamim
ve Emirler, ilgili Yönetmelikler çerçevesinde Birim Fiyat (vahidi fiyat) esaslarına göre yaptırılacaktır.
Bu konuda dikkat edilmesi ve uyulması gerekli hususlar aşağıya çıkarılmıştır.
A- Üretim işini yaptıracağınız kişilerin köylü olması veya orman köyleri kalkındırma
kooperatifi olması önemlidir. 4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun 3-a maddesinde belirtilen istisnaya
girmeleri için gerçek kişilerin kesinleşmiş en son nüfus sayımına göre köy sayılan yerler nüfusuna kayıtlı
olmaları ve bunu belgelemeleri gerekmektedir. Bu konuda, istihsal dosyalarına kişilerin nüfus cüzdanı
fotokopileri veya benzeri belgelerin konulması gerekmektedir.Burada dikkat edilmesi gerekli husus orman
köyü veya diğer köy ayırımı söz konusu değildir.
İstisna kapsamına alınan köylü ve orman kalkındırma kooperatifleriyle ilgili olarak kasabalarda
kurulan kooperatiflerin durumuyla ilgili sorular sorulmaktadır. Orman köyler kalkındırma kooperatifleri
ifadesi 6831 Sayılı Orman Kanunun 34. ve 40. maddelerinde yer almakta olup, 31.12.2002 tarihinden önce
hangi kooperatifler orman köyleri kalkındırma kooperatifi kabul ediliyorsa yine aynı kabule devam
edilecektir. Bu konudaki tanımlamaların yapıldığı 290 Sayılı Tebliğ yürürlüktedir. Kasabalardaki gerçek
kişiler 4734 Sayılı Kanundan istisna kapsamında olmadığından, bu kişilere üretim işleri ancak 4734 Sayılı
Kamu İhale Kanunu çerçevesinde yaptırılabilecektir.
B- İstisnai hüküm gereğince köylülere ve orman köyleri kalkındırma kooperatiflerine 01.01.2003
tarihinden önceki dönemde olduğu gibi Birim Fiyat (vahidi fiyat) esasları doğrultusunda yaptırılacak üretim
işlerinde; 01.01.2003 tarihinden önce uygulanan vahidi fiyat kararları, ilgili şartnameler kullanılacak ve
288 Sayılı Tebliğ hükümleriyle ilgili Tamim, Talimat ve Yönetmelikler doğrultusunda işlem yapılacaktır.
C- 6831 Sayılı Orman Kanunun 40. maddesinde de belirtildiği üzere, üretim işleri (kesme-sürütme
yük1eme-taşıma-istif gibi) istisna kapsamında değil de 4964 Sayılı Kanunla değişik 4734 Sayılı Kamu
İhale Kanunun çerçevesin de yaptırılma zorunluluğu doğması durumunda; 4734 Sayılı Kanun ve bu
kanuna bağlı olarak düzenlenen Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve ekleriyle ilgili olarak
çıkan tebliğler ve çıkacak tebliğler ve diğer mevzuatın takip edilmesi gerekmektedir. Bu çerçevede şimdiye
kadar yayınlanmış mevzuatta dikkat edilmesi gerekli bazı hususlar aşağıya çıkarılmıştır.
1- 2016 yılı sonbaharında zorunluluk gereği bazı hallerde 2017 yılı programında bulunan sahalarda
üretime girilmeye başlanacaktır. 4734 Sayılı Kanunda ve bunla ilgili mevzuatta konu edilen, “ödeneği
bulunmayan hiçbir iş için ihaleye çıkılmaz” hükmü gereği; özelliğinden dolayı 2016 yılı Sonbaharında 2017
yılı üretim programında bulunan alanlarda üretim işine başlanması yada bundan sonraki yıllarda da bir
sonraki yılın üretim programında bulunan yerlerde üretime girilmesi durumunda 2017 veya bir sonraki yıla
ait ödenek belirlenmediğinden 4734 uygulamalarında bu hususta dikkatli olunması gerekmektedir.
2- 4734 Sayılı Kanunun 22 /d maddesine göre üretim işlerinde İşletme Müdürlüklerince alınacak
hizmet alımlarında;
11
a) 4964 Sayılı Kanunun 38. Maddesi ile 4734 Sayılı Kanunun 62. maddesine “ Bu kanunun 21 ve
22. maddelerindeki parasal limitleri dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı idare bütçelerine bu
amaçla konulacak ödeneklerin % 10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz” hükmü
eklendiğinden bu konuda dikkatli olunması gerekmekte olup, limitler dahilinde harcama yapılması, aşma
durumu söz konusu olursa Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü gerekmektedir.. Bu sorun Kamu İhale
Kurumu yetkilileri ile yapılan görüşmeler ve 25 Temmuz 2005 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan Kamu
İhale Genel Tebliğinde toplam ödenekler esas alınarak çözümlenmiştir
b) 6831 Sayılı Orman Kanunu 40. maddesi gereği hak sahibi olan köylü ve kooperatifler istisna
kapsamına alındığından bunların haricindeki gerçek kişiler ve tüzel kişilere üretim işleri 4734 sayılı
kanunun 22/d maddesi gereği yaptırılması öngörülmesi durumda parasal limitin altında kalmak amacıyla
kalemlere veya gruplara bölerek gerçek ve tüzel kişilere üretim işi yaptırılması sakıncalar taşımaktadır.(
Kamu İhale Genel Tebliği) Bölme bütünlüğünün korunması gerekmektedir.
Ancak; 6831 Sayıl Orman Kanunun 34. maddesi gereği köylü Pazar satışına konu alanlarda
kasabalarda oturan gerçek kişilerin her biri kanuni hak sahibi olduğundan ve 4734 Sayılı Yasaya göre açık
ihale yada diğer ihale yöntemleriyle üretim işinin bir veya birkaç kişiye yaptırılması durumunda hak
kaybına uğrayacaklarından açık ihale ve diğer ihale yöntemleriyle yaptırılması mümkün olmadığından
bu tür alanlarda, bölme içerisinde kesim parselleri halinde çalışma da mümkün olduğundan kanuni hak
sahibi kişilerle ilgili olarak bu tür yerlerde işin bölümlere ayrılmasında bir sakınca görülmemektedir.
c) 4734 Sayılı Kanunu 22/d maddesine göre yaptırılacak üretim işleri için de ihale kayıt numarası
alınması zorunluluğu bulunmamakta olup “Doğrudan Temin Kayıt Formu” temin tarihini takip eden
ayın 10. gününe kadar usulüne uygun olarak doldurularak Kamu İhale Kurumuna internet üzerinden
gönderilmesi gerekmektedir. (Kamu İhale Tebliği).Doğrudan temin yoluyla yapılan alımlarda isteklinin
yasaklı olup olmadığının teyit ettirilmesine gerek bulunmamaktadır.
3-a) 4964 Sayılı Kanunla değişik 4734 Sayılı kanun çerçevesinde zorunlu hallerde uygun görülecek
İhale yöntemleriyle yaptırılacak üretim işlerinde de ihale onayının alınmasından sonra ihale ilanından önce
İhale kayıt numarası almayla ilgili İhale Kayıt Formu, sözleşmenin imzalanmasına müteakip en geç 10
gün içinde Kamu İhale Kurumuna internet üzerinden İhale Sonuç Formu gönderilmesi ve ihale kararları
ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerce ihale üzerinde kalan isteklinin 58. maddeye göre yasaklı
olup olmadığının teyit ettirilmesi gibi genel hususlara ait işlemler yaptırılacaktır.
İhale Kayıt Formu, Doğrudan Temin Kayıt Formu ile İhale Sonuç Formu internet üzerinden Kamu
İhale Kurumuna gönderilecektir.Ayrıca posta ile gönderilmeyecektir.( Kamu İhale Tebliği).
Yeni değişiklikle ihale dokümanında aksi belirtilmedikçe sözleşmelerin notere tescili ve
onaylatılması mecburiyeti yoktur.(Md:46) Genel Müdürlüğümüzce taşra teşkilatımıza gönderilen
talimatla noter tesciline ait limit harcama yetkilisinin takdirine bırakılmıştır. Sözleşmelerin imzalanması
aşamasında 2016 Yılı için 53 J’ye göre Kurum Payı, sözleşme bedeli 355.126,00 TL.’yi aşanlar için
sözleşme bedelinin onbinde beşi oranında olacaktır.
b) 4964 Sayılı Kanun gereği istisna kapsamında 31.12.2002 tarihinden önceki dönemdeki gibi
köylü ve Orman Kalkındırma Kooperatiflerine birim fiyat (vahidi fiyat) adı altında özel yöntemle
yaptırılan üretim işlerinde; Kamu İhale Tebliği gereği, istisna kapsamında gerçekleştirilen ihaleleri
öngördüğünden ve ihale onayı ile ilişkilendirildiğinden ihale kayıt numarası alma işlemi
yapılmayacaktır.
Çünkü birim fiyat (vahidi fiyat) yöntemi; ihale onayı, ihale işlem dosyası düzenlenmeyen özel bir
yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Yine bu tebliğde söz edilen ihalelere katılmaktan yasaklı olup
olmadığının teyit ettirilmesi, ihale yetkilisinin ihale kararını onaylamadan önce teyit ettirerek karara
eklenmesi ve ihale sürecinin tamamlanmasını öngördüğünden buna benzerlik arz etmeyen vahidi fiyatla
yaptırılan üretim işlerinde yasaklı olup olmadığının teyit ettirilmesi işlemi yapılmayacaktır.
12
c) Kamu İhale Kanunu çerçevesinde iş yaptırma dinamik bir süreç içerisinde olduğundan Kamu
İhale Kurumunun konuyla ilgili en son yayınlamış olduğu kurul kararı,tebliğ v.s şeklindeki uygulama
talimatlarına ve rakamlarla ilgili güncellemelere mutlaka dikkat etmek gerekmektedir.
2.5.1 - 30 BÜYÜKŞEHİRDE ÜRETİM İŞLERİNİN YAPTIRILMASI
30 Büyükşehir kapsamındaki işletme müdürlüğü ve işletme şefliklerinde ise;
1- Kamu İhale Kurumundan alınan 16.04.2014 Tarih ve 7699 sayılı görüş gereği; “orman köyü iken
mahalleye dönüşen yerlerden de 4734 sayılı Kanunda yer verilen düğer şartların da bulunması halinde 3
üncü maddesinin (a) bendi kapsamında alım yapılabileceği” ifade edilmiş olduğundan;
a- Mülki hudutları içerisinde devlet ormanı bulunan köy iken, orman köylüsüne tanınan hak,
sorumluluk ve imtiyazlardan faydalanmakta iken mahalleye dönüşen yerlerde; köy nüfusuna kayıtlı olanlar
köylü kabul edilecek olup; gerçek kişilerden alınan üretim işlerine ait hizmet alımlarında istisna
kapsamında vahidi fiyatla üretim işi yaptırılmaya devam edilecektir.
b- Mülki hudutlarında devlet ormanı bulunmayan köy iken mahalleye dönüşen yerlerde; hak,
sorumluluk ve imtiyazların devamı yönünde kanuni bir düzenleme yapılmadığından buralardaki gerçek
kişilere vahidi fiyatla istisna kapsamında üretim işi verilemeyecektir.
2- Orman Kanununun 40. Maddesi gereği öncelikli olarak üretim işi yapan orman köyleri
kalkındırma kooperatifleri de 4734 sayılı Kamu ihale Kanunu 3-a maddesi gereği istisna kapsamına alınmış
ve vahidi fiyatla iş yapmaktadırlar. İlgi (a) da kayıtlı talimatımızda belirtildiği üzere, mülki hudutları
dahilinde Devlet ormanı bulunan ve mahalleye dönüşen köy ve beldelerde hak, sorumluluk ve imtiyazlar
devam ettiğinden buralarda kurulu orman köyleri kalkındırma kooperatifleri Orman Kanununun
34.Maddesine göre Orman köyleri kalkındırma kooperatifi sayılmakta olup, bunlara yine 40. Madde
kapsamında ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 3-a maddesine göre istisna kapsamında vahidi fiyatla
üretim işi yaptırılmaya devam edilecektir.
30 büyükşehir kapsamındaki toplam nüfusu 20.000’e kadar olan kasaba tanımına uyan ilçelerde
hak, sorumluluk ve imtiyazların kısıtlanması yönünde bir düzenleme yapılmadığından bu ilçelerdeki
orman kalkındırma kooperatifleri 34.Maddeye göre orman kalkındırma kooperatifi sayılacak ve
haklardan faydalanacaklardır. İçişleri Bakanlığından ve OGM Hukuk Müşavirliğinden alınan görüş
doğrultusunda Kanuni Haklar Şube Müdürlüğünce yazılan talimat bu yöndedir.
Büyükşehir olmadan önce ilçelerde olup kasaba tarifine uygun yerlerde kurulu orman köyleri
kalkındırma kooperatiflerinin büyükşehir olmasından sonra mahalleleriyle birlikte 20.000 nüfusu aşsa da
orman kalkındırma kooperatifi sayılması yönünde Yürütmeyi Durdurma Kararı mevcuttur. (2015 Ekim).
Ancak bu karara OGM ce itiraz edilmiştir.
2.5.2 6331 SAYILI KANUN GEREĞİ ÜRETİM İŞÇİLERİNİN YAPTIRILMASINDA
UYGULAMAYA KONULACAK HUSUSLAR
1- Üretim işinin yaptırılmasıyla ilgili olarak düzenlenen şartnamelerde gerekli değişiklikler
yapılacak olup bu bağlamda; Kesim Şartnamesinin 13.Maddesi, Sürütme Şartnamesinin 18.
Maddesi, Taşıma Şartnamesinin 15.Maddesinde “İşten doğan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel
Sağlık Sigortası Kanunu, 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile her
türlü iş kazası ve vergi mevzuatından doğacak yükümlülüklerden kendileri sorumludurlar. Orman
İdaresinin bu konularda sorumlu olmayacaktır.” Şeklinde düzeltme yapılacaktır.
2- Üretim işini alan köylü ve orman kalkındırma kooperatiflerine iş tevziatı yapılıp bölme
teslim edilirken; çalışmaya başlandığında gerekli güvenlik önlemlerinin alınması, kişisel koruyucu
donanım ve iş elbiselerin kullanılması gibi konularda gerekli uyarılar yapılacak ve kişilere tebliğ
edilerek uyarıların yapıldığı ve sorumluluğun kendilerine ait olduğu hususu imza altına alınarak
13
üretim dosyalarında saklanacaktır. Çalışmanın devam ettiği dönemlerde zaman zaman yapılan
denetimlerde de uyarılan konularda gerekli önlemler alınmadıysa tekrar uyarılar yapılarak ve kayıt
altına alınacaktır.
3- Depolardaki istif işlerinde; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile istisna kapsamında olan
Borçlar Kanunu istisna akdi çerçevesinde yaptırılan kesme, sürütme, taşıma gibi vahidi fiyatla yaptırılan
üretim işleri dışında öncelikli olarak ihale ile yaptırılan istif işlerinde bundan sonra vahidi fiyatı tercih
etmememiz gerekmektedir. Yargı karalarında depolardaki istiflerin hizmet akdi niteliğinde olduğuna dair
hükümler bulunmakta olup depolardaki istif işlerinin vahidi fiyatla yapılması durumunda idarenin işveren
olarak değerlendirilerek görevli arkadaşların 6331 sayılı Kanuna göre sorumlulukları ortaya çıkacaktır. Bu
konuda çok dikkatli olmamız gerekmektedir.
Bu konularla ilgili detay uygulamalar eğitim, kontrol ve uyarı levhaları konu başlığında açıklanmıştır.
2.5.3-VAHİDİ FİYAT (BİRİM FİYAT) İLE YAPTIRALACAK İŞLER
Vahidi fiyatın ne olduğu ve vahidi fiyatla yaptırılacak işler konusu Genel Müdürlüğümüzce 7.8.1998
Tarihli ve 6059 sayılı tamimle açıklanmış olup bu konuda azami titizliği göstermemiz gerekmektedir.
Uygulamalardaki dikkatsizlik sonucu pek çok meslektaşımız problemlerle karşılaşmaktadır
2.6 - ÜRETİM İŞLERİNDE İŞ YERİ TESLİMİ VE ŞARTNAMELER
İşin dağıtımı neticesinde işi alan kooperatifler ve köylülere gerekli izahatlar verilerek iş yeri teslim
edilir ve gerekli şartnameler imzalattırılarak işe başlamalarına izin verilir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus işin başındayken şartnamelerin eksiksiz olarak tanzim edilerek
imzalanmasıdır. İşin gelişimine göre şartnamelerin bilahare imzalanmak üzere bırakılması durumunda,
doğabilecek olumsuzluklar, usulsüzlükler halinde iş işten geçmiş olacaktır.Bu durumda bir çok
meslektaşımız mağduriyete uğramaktadır.
Yine dikkat edilecek başka bir husus 288 Sayılı Tebliğin 4.1.2 Maddesinde belirtildiği gibi istif
işlerinde şartname düzenlenmemesidir. Zira şartname düzenlenmesi durumunda istisna akdi tanımı dışına
çıktığından istifte çalışanların sigortalı sayılmaları ve buna göre işlem yapılması gereği ortaya çıkmaktadır.
Genel Müdürlüğümüzce taşra teşkilatımıza gönderilen 9.5.2008 B.18.1.OGM.0.09.01.302.01/210 sayılı
talimat eki istif işine ait taahütname kullanılacaktır.
2.7 - ÜRETİM İŞLERİNDE STANDARDİZASYONUN ÖNEMİ VE KALİTELİ ÜRÜN
ÜRETİMİNİN ARTIRILMASI
Bilindiği üzere standardizasyon; bir ürün üzerinde kalite ve belli ölçülerde anlayış birliğinin
oluşmasını sağlamaktadır. Bu anlam çerçevesinde; alıcı her hangi bir çeşit ürünü görmeden standardına
göre hangi boyutlarda, hangi kalitede ve hangi görünüş özelliklerinde olduğu hususunda bir yargıya
varmakta ve ona göre ürüne talip olabilmektedir. Bizde, uygulamalarımızda bu anlayışı zedeleyecek
uygulamalardan kaçınmalıyız.
Yapılan araştırmalara göre ülke ormanlarında ortalama olarak %5 I.sınıf, %10 II. sınıf, tomruk
üretilebileceğinin tespit edilmesine karşılık, uygulamada % 0,5 I.sınıf, % 3,5 II. Sınıf gibi çok düşük
oranlarda kaliteli tomruk alınabilmekte ve gerisi III. Sınıfa ayrılmaktadır.
Bu itibarla kesim sırasında boylama ve standardizasyon mutlaka görevli personel tarafından
yaptırılmalı ve bu hususta "özel çekiç" kullanımının sağlanmasına gayret edilmelidir.
14
2.8 - ÖLÇÜ VE KAYIT İŞLERİ:
Üretim aşamalarında kesme raporları, taşıma alındı belgesi ve taşıma raporları düzenlenerek bunlar
istihkak raporlarına müstenit olacaktır. Depolara taşınan emvaller için sevk pusulası düzenlenecektir. Sevk
pusulasız ürün nakline izin verilmeyecektir. Sevk pusulaları kıymetli evrak muamelesine tabii tutulacaktır.
Satış istif yeri gibi düşünülen rampalarda ve depolarda orman içi stok takip defteri, satış istif yeri
stok takip defterlerinin tutulması sağlanacaktır. Ayrıca yine depolarda satış istif yeri defteri, istif kayıt
defterinin sağlıklı olarak tutulması sağlanacaktır.
2.9 - TEFRİK İŞLERİ:
Her hangi bir sebeple standardında belirtilen özelliklere uygun olmayan ürünler istihsal edildiği ve
yanlış işaretlendiği tespiti halinde tefrik tutanağı düzenlenerek stok kayıtları düzeltilecektir.
a) Orman ürünleri tefriki sonucunda kıymet artışı meydana geliyorsa miktarı ne olursa olsun;
Orman İşletme Şefi ile stoktan sorumlu memur tarafından tefrik işleri yapılacak ve İşletme Müdürünün
tasvip ve tasdikini müteakip stok kayıtlarında buna göre düzeltme yapılacaktır
b) Orman ürünlerinin tefriki sonucunda kıymet düşüşü oluyorsa; yine yukarıda belirtilen heyet
tarafından tefrike tabi tutulması gerekli üründen elde edilecek ürün miktarı tefrik tutanağına yazılarak tasdik
için işletmeye gönderilecektir.
İşletmeye intikal ettirilen tefrik tutanağında tefrike verilen ürün miktarı 100 m3/sterin altında ise
doğrudan doğruya, 100-500 m3/ster arasında ise Bölge Müdürlüğünce, 500 m3/sterin üstünde ise Orman
Genel Müdürlüğünce tasvip ve tasdik edildikten sonra tefrik işlemi yapılacak ve stok kayıtları buna göre
düzeltilecektir.
Orman ürünleri kıymet yönünden öncelik sırasına göre tomruk,tel direği,maden direği,sanayi
odunu,kağıtlık odunu,sırık,lif-yonga odunu ve yakacak odun şeklinde sıralanacaktır.
2.10 - STOKLARIN TAKİBİ VE STOKTAN DÜŞME İŞLEMLERİ
Ölçü birimi m3 olan ürünler, yuvarlak ağaç ölçü tutanağına kaydedildiğinde, ölçü birimi ster olan
ürünler ise orman içi istif yerinde ölçülüp teslim alındığında stoklara intikal etmiş sayılacaktır.
Orman içi istif yerlerinde stokların takibi için; orman içi istif yeri stok takip defteri, satış istif yerlerinde
ise satış istif yeri stok takip defteri tutulacaktır.
Değerlendirilemeyecek ürünlerin stoklardan düşülmesinde,
a) Yangın, sel, çığ,heyelan gibi afetlerle,bölmeden çıkarma esnasında kırılma,yarılma,kopma gibi
sebeplerden meydana gelen zayiattan kıymetlendirilmesi mümkün olmayan ürünlerden sorumlu kimsenin
bulunmadığının tespiti halinde zayiat miktarı 100 m3 / steri geçmiyor ise stoktan düşme raporu
işletmesince düzenlenip,Bölge Müdürlüğünce incelenerek uygun görüldüğü taktirde Stoktan düşme
Olur'u hazırlanacak, tasdik edildikten sonra stoktan düşülecek ve stok kıymetinin dahili sigortadan
karşılanması için muhasebe yönünden Olur'un bir nüshası Merkeze gönderilecektir
b) Yukarıda belirtilen miktar üzerindeki zayiat ile, miktarı ne olursa olsun çürüme, çalınma, ölçü ve
kayıt hataları sebebiyle meydana gelen stok noksanlığı için işletmesince yine stoktan düşme raporu
düzenlenecek, Bölge Müdürlüğünce tetkik ve tasdik edildikten sonra Merkezden izin talep edilecektir.
Stoktan Düşme Oluru merkezce düzenlendikten sonra verilen talimata göre gerekli işlem yapılacaktır.
15
Stoktan düşme işlemlerinde; stok noksanlığı meydana getiren olaya ait yazı, tutanak, rapor ve bu gibi
evrak stoktan düşme raporuna eklenecektir.Zayiattan sorumlu kimseler var ise bunlar ve haklarında yapılan
işlemler raporda açıkça belirtilecektir.
2.11 - STOK FAZLALIKLARI
Stok fazlası ürünlerin kontrol dışı kalması, şaibelere sebebiyet vermesi nedenlerinden dolayı stok
noksanlığı gibi bu da arzu edilmeyecek bir durum olmasının yanında, stok fazlalığı tespit edilirse stok
fazlası tutanağı düzenlenerek İşletme Müdürlüğüne gönderilecektir.
2.12 - STOK SAYIMLARI
Stokların sağlıklı takibinin yapılabilmesi için, Bölge Müdürlüğü ve İşletmesince uygun görülecek sene
içerisinde en az bir sefer ve yıl sonunda çıkarılacak blançolara esas olmak üzere yıl sonunda stok
sayımları yapılacaktır.
2.13 -DEPOLAMA İŞLEMLERİ
Ormancılığı gelişmiş ülkelerde olduğu gibi depolama işlemlerinin asgariye indirilmesi, ekonomik
olmayan ve zaman kaybına sebeb olan bu aşamadan sarfı nazar edilmesi, asıl amaç olmasının yanında;
günümüz şartlarında ve Türkiye gerçekleri göz önüne alınarak ekonomik olmayan ve ilave bir külfet getiren
depoların açılmaması veya mevcutların kapatılması ekonomik işletmecilik prensiplerine uygun bir davranış
olacaktır.
Daimi satış depo yerlerinin seçiminde öncelikli kriterler
1- Öncelikle mülkiyeti Genel Müdürlüğümüze ait araziler, bu mümkün olmadığı takdirde sırasıyla
Hazine,Belediye,Özel İdare,Köy-Tüzel Kişiliğine ait araziler seçilecektir.
2- 1 m3 veya 1 ster ürün için 2 m2 yer gerektiği göz önüne alınarak asgari 10.000 m3/ster kapasiteli yerler
seçilecektir.
3- Her mevsim taşımaya uygun olacaktır. Bunun yanında yakınında aynı işlevi görebilecek satış deposu
bulunmayacaktır.
4- Sel ve heyelan tehlikesi taşımayacaktır.
5- Mümkün olduğu nispette yüklemeye,araç giriş ve çıkışına uygun az meyilli yerler olacaktır.
6- Alt yapı hizmetlerinin kolay temin edilebileceği yerlerden seçilecektir.
b) Depo açma ve kapama yetkisi
Yukarıda belirtilen kriterlere uygun yerlerde daimi ve geçici satış depolarını açma ve kapatma yetkisi
Merkeze aittir.
2.14 - ORMAN İŞÇİLİĞİ EĞİTİMİ VE SOSYAL GÜVENLİK
Üretimde verimin ve kalitenin artırılması,iş kazalarının önlenmesi için hem personel hem de üretim
işçisinin eğitimine önem verilmelidir.
Bu husus yıllardan beri ihmal edilmektedir.Zaman zaman yapılan kurs ve tatbikatlar yetersiz
kalmaktadır.Bu itibarla bir eğitim seferberliği başlatma yönünde teşkilatın tüm kademeleri özel bir gayret
göstermelidir.
Üretim işçiliği, iş kazası riski yüksek olan ve meslek hastalıkları da yapan bir işi koludur. Ülkemizde
mevcut kanun ve mevzuatlarda, orman işçiliği hizmet akdi niteliğinde olmayan ve istisna akdi çerçevesinde
değerlendirilen bir iş kolu şeklindedir. Orman işinde vahidi fiyatla çalışan köylüler tarımsal faaliyette
16
bulunan diğer köylüler gibi 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. Madde (b)
bendi gereği hizmet akdine bağlı olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan 4.madde
Tarımsal faaliyette bulunanlar başlığına göre primlerini kendileri ödemek kaydıyle sosyal güvenlik sistemine
dahil olmuşlardır.Üzerlerine arazisi olmayıp tarımsal faaliyeette bulunmayan sadece orman işlerinde birim
fiyatla çalışanlar da 5510 Sayılı Kanuna Ek Madde 5’i ekleyen 6111 Sayılı Kanunla ilgili düzenlemeye bağlı
çıkarılan Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığı nın 05.04.2011 tarihli 2011/36 Sayılı Genelgeyle Tarım ve
Orman İşlerinde Hizmet Aktiyle Süreksiz Çalışanlar kategorisinden kendi primlerini kendileri ödeyerek
sosyal güvenlik sistemine dahil edilmişlerdir.
2.14.1 ÜRETİM İŞLERİNDE 6331 SAYILI KANUN DA GÖZ ÖNÜNE ALINARAK EĞİTİM,
GÜVENLİK KURALLARI VE İKAZ LEVHALARIYLA İLGİLİ YAPILACAK UYGULAMALAR
Genel Müdürlüğümüzün görevleri arasında olan ormanların işletilmesi ile ilgili üretim-pazarlama
faaliyetlerinden ağaçların işaretlenmesi, kesilmesi, dalların budanması, kabukları soyulacakların
soyulması, boylanması, maktadan yol kenarlarına sürütülmesi, yüklenmesi, satış istif yerlerine taşınması
ve boşaltılarak teslim alınması, istif yapılması ve satış istif yerlerinde satılan ürünlerin alıcılar tarafından
yüklenmesi işlemlerinin bazı kademelerinde idarede görevli işçi ve memurlar, bazı kademelerinde vahidi
fiyatla köylüler ve orman köyleri kalkındırma kooperatifleri üyeleri veya başka kişilerce çalışma
yapılmaktadır.
Bilindiği üzere yukarıda bahsedilen işçilikler iş kazası açısından son derece önemli ve dikkat edilmesi
gerekli ormancılık faaliyetlerdir.
Dünyada ve ülkemizde kamuoyu gündeminde önemli yer işgal eden, iş güvenliğinin sağlanması, iş
kazası riskinin asgariye düşürülmesi konuları ile ölçü ve standardizasyon hatalarından kaynaklanan
kayıpların giderilmesi, müşteri şikayetlerinin asgari seviyeye düşürülmesi hususları Genel
Müdürlüğümüzce önemle takip edilen konular arasında yer almaktadır. Bu manada 30.06.2012 tarihli
Resmi Gazetede yayınlanan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, mevcut 4857 sayılı İş Kanunu ve
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa ilaveten yeni anlayışlar getirmiştir. Bu
konularda; eğitim çalışmaları, ilgili kişilerin dikkatlerinin çekilmesi ve uyarılması, konuya ilişkin uyarıcı
levhaların tüm taraflarca görülebilecek yerlere asılması önemli çalışmalardır. Ayrıca işin yapılması ya da
yaptırılması aşamalarında da idarede görevli kişilerce işi yapanların hatalı olduğu durumlarda
uyarılmalarının sağlanması da devamlı eğitim niteliğinde yine önemli çalışmalardır.
Bu açıklamaların ışığında,
1- Söz konusu çalışmalarda görevli tüm kademelerdeki memurlar ve işçiler eğitime tabi tutulacak ve
gerekli uyarılar yapılarak bu husus kayıt altına alınacaktır.
2- Milli Eğitim Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında düzenlenen ve 2014 Yılında uygulanmaya
başlayan protokol çerçevesinde üretimde çalışan köylüler ve orman kalkındırma kooperatifi üyelerine
yönelik olarak bölge müdürlükleri, işletme müdürlükleri ve işletme şeflikleri eliyle yürüttükleri ve her yıl
tekrarlanan mahalde çalışan köylü ve kooperatif üyelerine verdikleri iş güvenliği, kesim teknikleri ve
standardizasyona yönelik eğitimlerin; daha kapsamlı, geniş katılımlı ve farkındalık yaratacak bir yapıya
dönüştürülmesi hedeflenmiştir. Bu faaliyet sonucu 5 yıllık bir süre zarfında Türkiye genelinde üretim işinde
çalışan tüm köylü ve kooperatif üyelerinin bu eğitimlerden geçirilmesinin sağlanacaktır. Bu eğitimlerin
tamamlatılmasını müteakip; iş güvenliğine yönelik kişisel koruyucu donanım kullanımına önem veren,
belge sahibi kişilerin üretim işinin yaptığı, bunun sonucu iş kazasının azaldığı, kalite ve miktar açısından
ekonomik kayıplarının asgariye indiği meslek sahibi kişilerin çalıştığı bir yapı kurulması amaçlanmaktadır.
Bu eğitimlerin hazırlanan yıllık programlar çerçevesinde gerçekleştirilmesi sağlanacaktır. Her yıla ait
eğitime katılmış olanlara ait bir veri tabanı oluşturulacak ve ilgili birimlerde saklanacaktır.
3- Halihazırda söz konusu eğitim programına başlanmamış yerlerde ise İdaremize gerek vahidi fiyat
gerekse diğer yöntemlerle üretim işini yapan köylüler, kooperatif üyeleri ve diğer kişileri iş sezonu
17
açılmadan önce TS 1214 Ağaç Kesme ve Kesmede Güvenlik Kuralları Standartlarındaki hususlar, Ağaç
Kesme ve Boylama Operatörü Meslek Standardındaki hususlar ile diğer çalışmalardaki iş güvenliğine ait
hususlar ve standardizasyon konusunda eğitim çalışmaları düzenlenmeye devam edilecektir.
4- Orman içerisinde, yol kenarlarında, satış istif yerlerinde (rampa-son depo), o mahaldeki iş
emniyetini sağlayacak uyarı levhaları yaptırılarak mutlaka ilgililerin görebileceği yerlere asılacaktır.
(Dikkat Kesim Alanı, Dikkat Depo Alanı Tehlikelidir İzinsiz Girilmez v.b.) Önlem olarak üretim faaliyeti
yapılacak bölmeler ile mevkileri çevre köylerine ilan edilerek duyurulacak ve ilan tutanakları bölme
dosyalarında saklanacaktır.
5- Kendi personelimize, köylüler, kooperatif üyeleri veya diğer şahıslarla ilgili olarak eğitim
çalışması duyuruları; duyuruların ilanına ilişkin hususlar, eğitime katılımcı listeleri imza karşılığı
oluşturularak ilgili yıla ait eğitim dosyasında muhafaza edilerek ve eğitimi düzenleyen birimce katılımcılara
belge düzenlenecek ve katılım belgesi verilenler de listeler halinde dosyada muhafaza edilecektir.
6- Üretim işini alan köylü ve orman kalkındırma kooperatiflerine iş tevziatı yapılıp bölme teslim
edilirken; çalışmaya başlandığında gerekli güvenlik önlemlerinin alınması, kişisel koruyucu donanım ve iş
elbiselerin kullanılması gibi konularda gerekli uyarılar yapılacak ve kişilere tebliğ edilerek uyarıların
yapıldığı ve sorumluluğun kendilerine ait olduğu hususu imza altına alınarak üretim dosyalarında
saklanacaktır. Çalışmanın devam ettiği dönemlerde zaman zaman yapılan denetimlerde de uyarılan
konularda gerekli önlemler alınmadıysa tekrar uyarılar yapılarak ve kayıt altına alınacaktır.
Bu kapsamda odun üretim sürecindeki risk değerlendirilmesine ait kontrol ve uyarı listesi ekte
düzenlenmiş olup bu metinler matbu hale getirilerek gerekli uyarıların yapıldığına ve çalışma süresinde
konu hakkında ikinci uyarıların yapıldığına dair imzalar alındıktan sonra her bir bölmeye ait üretim
dosyasında muhafaza edilecektir. Kontrol ve uyarı listeleri başlangıç olarak Genel Müdürlüğümüzce
bastırılarak bölge müdürlüklerine gönderilecek daha sonraki dönemlerde Bölge müdürlükleri ihtiyaçlarını
kendileri temin edeceklerdir.
7- Orman ürünleri satış istif yerlerinde (depolar) nakliyat ve boşaltma yapanların, istif işini
yapanların, alıcıların, satın alınan ürünleri araçla yükleyip götürmek için gelen mal sahiplerinin, şoförlerin,
yardımcıların, yükleme işini yapanların, diğer işi olan şahısların ve bunlarla ilgili araçların giriş çıkış yaptığı
hareketli alanlardır. Depolarda oluşabilecek her türlü risk, tehdit ve tehlikelere ait kontrol ve uyarı listesi
de ekte düzenlenmiş olup bu formlar depo binalarında herkesin görebileceği yerlerdeki panolara asılacak,
bu kontrol ve uyarı listesinin basılmış hali defterin ilk sayfalarında olacak şekilde defter halinde
bastırıldıktan sonra ekli örnekteki gibi düzenlenen defterlere depolarla ilgili kişilerin imzaları alınarak
uyarıların yapıldığı kayıt altına alınacaktır. Depo alanlarına izinsiz ve kontrolsüz girişleri engellemek için
gerekli tedbirler alınacak, depo girişlerine ve görünür yerlere “Dikkat Depo Alanı Tehlikelidir İzinsiz
Girilmez” uyarı levhaları ile diğer uyarı levhaları asılacaktır. Depolarla ilgili uyarı ve kontrol defterleri
başlangıç olarak Genel Müdürlüğümüzce bastırılarak bölge müdürlüklerine gönderilecek daha sonraki
dönemlerde Bölge müdürlükleri ihtiyaçlarını kendileri temin edeceklerdir.
8- Depolarda istif işleri; mevzuatımız gereği öncelikle 4734 sayılı Kanun çerçevesinde hizmet alımı
şeklinde yaptırılması gerekmektedir. Depolarda vahidi fiyatla yaptırılması durumunda; mahkeme
kararlarında yapılan işin hizmet akdiyle yapılan iş olarak değerlendirilmekte ve işi yapanlarla idare arasında
işçi-işveren ilişkisi kurulduğu görülmekte olup bu durumda herhangi bir iş kazası durumunda idaremiz
işveren olarak değerlendirilecek ve işi yaptıranlar sorumlu tutulacaktır. Bu zorlukla karşılaşmamak için
gerekli önlemler alınmalı ve depolarda istif işini 4734 sayılı Kanun kapsamında alanlara ve bunların
çalışanlarına uyarı ve kontrol listelerinin imzalattırılmasına gerekli özen gösterilmelidir.
18
2.15 - İŞ KANUNUNA GÖRE ÜRETİM İŞÇİLERİNİN DURUMU
10.6.2003 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanan 4857 Sayılı İş kanunu 4.maddesinde istisnalar
belirlenmiş bu maddenin b bendinde “50’den az işçi çalıştırılan (50 dahil) tarım ve orman işlerinin yapıldığı
iş yerlerinde veya İşletmelerde” istisna kapsamına alınmıştır.
Yine söz konusu kanunun 11. maddesinde hangi işlerin Orman İşleri olduğunu Çalışma ve Sosyal
Güvenlik Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirleneceği belirtilmiş ve bu konuda 28 Şubat 2004
tarihli ve 25387 nolu Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmelikle Orman işlerinden sayılan işler
belirlenmiştir.
111. maddesinin ikinci fıkrasında tarım ve orman sayılan işlerde çalışanların çalışma koşullarına
ilişkin hükümleri; hizmet akdi, ücret , işin düzenlenmesiyle ilgili hususlar Çalışma ve Sosyal Güvenlik
Bakanlığınca bir yönetmelikle belirleneceği belirtilmiş ve 1475 Sayılı İş Kanununa göre çıkarılan 16.4.2003
tarihli Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliği de yürürlükte kaldıran 4857 Sayılı Kanunun 111.maddesi
ikinci fıkrasına göre 6.4.2004 tarih ve 25425 Sayılı Resmi Gazete yayınlanan Tarım ve Ormandan Sayılan
İşlerde Çalışanlar Çalışma Koşullarına İlişkin Yönetmelik yayınlamıştır. Buna göre 2. maddede belirtilen
kapsam bölümünde “Elli bir ve daha fazla işçinin çalıştığı tarım ve orman işlerinin yapıldığı işyeri ve
işletmelerinde iş sözleşmesiyle çalışan işçileri ve işverenleri kapsayacağı” belirtilmektedir.
İş sözleşmesi de 4857 Sayılı yasanın 8.maddesinde “ iş sözleşmesi, bir tarafın (işçi) bağımlı olarak iş
görmeyi, diğer tarafın ( işveren) de ücret ödemeyi üstlenmesinden oluşan sözleşmedir.” Şeklinde
tanımlanmıştır.
Bunlara göre iş sözleşmesiyle bağlı olmayan ve vahidi fiyatla üretim işlerinde çalışanlar bu
uygulamaların dışında kalmaktadırlar. Bu husus 1475 Sayılı Yasaya göre çıkartılan 16.Nisan.2003 tarih ve
25081 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Tarımdan Sayılan İşlerde Çalışan İşçilerin Çalışma Koşullarına
İlişkin Yönetmelikte de “hizmet akdiyle çalışanları kapsadığı, istisna akdiyle çalışanları kapsamadığı”
belirtilmiştir.
2.16- 5510 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI KANUNUNA
GÖRE ÜRETİM İŞÇİLERİNİN DURUMU
Söz konusu Kanunun 3. Madde Tanımlar başlığının 19. Fıkrası“ tarımsal faaliyet“
tanımı
içerisinde; Kendi mülkünde, ortaklık veya kiralamak suretiyle başkalarının mülkünde veya kamuya mahsus
mahallerde; ekim, dikim, bakım, üretme, yetiştirme ve ıslah yoluyla yahut doğrudan doğruya tabiattan
istifade etmek suretiyle bitki, orman, hayvan ve su ürünleri elde edilmesini ve/veya bu ürünlerin
yetiştiricileri tarafından; muhafazasını, taşınmasını veya pazarlanmasını, şeklinde ifade edilmiştir.
Orman işinde vahidi fiyatla çalışan köylüler tarımsal faaliyette bulunan diğer köylüler gibi 5510
Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu 4. Madde (b) bendi gereği hizmet akdine bağlı
olmaksızın kendi adına ve hesabına bağımsız çalışanlardan 4.madde Tarımsal faaliyette bulunanlar
başlığına göre primlerini kendileri ödemek kaydıyle sosyal güvenlik sistemine dahil olmuşlardır.Üzerlerine
arazisi olmayıp tarımsal faaliyeette bulunmayan sadece orman işlerinde birim fiyatla çalışanlar da 5510
Sayılı Kanuna Ek Madde 5’i ekleyen 6111 Sayılı Kanunla ilgili düzenlemeye bağlı çıkarılan Sosyal
Sigortalar Kurumu Başkanlığı nın 05.04.2011 tarihli 2011/36 Sayılı Genelgeyle Tarım ve Orman İşlerinde
Hizmet Aktiyle Süreksiz Çalışanlar kategorisinden kendi primlerini kendileri ödeyerek sosyal güvenlik
sistemine dahil edilmişlerdir.
19
2.17- 6331 SAYILI İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ KANUNUNA GÖRE ÜRETİM
İŞÇİLERİNİN DURUMU
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda yine 4857 sayılı İş Kanununun da olduğu gibi; amaç, kapsam ve
içeriğe bakıldığında bir iş sözleşmesine bağlı olarak işçi- işveren ekseni ile çalışan, işyeri kavramlarına
göre işlem tesis edildiği görülmektedir.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 2. Maddesi (ç) bendi gereği “çalışan istihdam
etmeksizin kendi nam ve hesabına mal ve hizmet üretimi yapanlar” bu kanundan istisna tutulmuştur.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü ile yapılan
yazışmalarda da köylü ve orman kalkındırma kooperatiflerine birim fiyatla yapılan kesme, sürütme, taşıma
gibi üretim işleri bu kanunun kapsamında olmadığı ifade edilmiştir.
Bu ifade¸«Birim fiyatla yaptırılan kesme, sürütme, taşıma gibi üretim işlerinde işçi
çalıştırmadan, işverenin gözetim ve denetimi altında işverene bağlı olmadan kendi nam ve
hesaplarına çalışan köylüler ile orman kalkındırma kooperatifi üyeleri için 6331 Sayılı Kanun
hükümlerinin uygulanmayacağı» şeklinde olup bu hususla ilgili yapılacak işlemler Teşkilatımıza
talimatlanmıştır.
Buradan anlaşılması gereken husus bahse konu üretim işçileri için söz konusu kanun gereği İdarenin
işveren olarak sorumluluğu olmayacaktır.
Diğer taraftan İdare olarak geçmişten beri yaptığımız ve önümüzdeki süreçte yapacağımız eğitim
çalışmaları ile ikaz levhalarının konulması ve iş sağlığı ve güvenliğine ait önleyici ve uyarıcı tedbirleri
almaya devam edeceğiz.
2.17.1 SATIŞTAN SONRA 6331 SAYILI YASAYA GÖRE ORMAN İDARESİNİN
SORUMLULUĞU
Bölge Müdürlüklerimizden değişik vesilelerle almış olduğumuz bilgiler çerçevesinde; dikili satışı
alan mal sahiplerinin üretim işlerini kendi adlarına yaptırılması sürecinde veya satış yerlerinden satılan
ürünlerin mal sahibi alıcılar tarafından yüklenmesi ve taşınması sürecinde yapılan iş esnasında olmuş veya
olabilecek iş kazalarında idarenin, işçi- işveren ya da alt işveren- üst işveren noktasında bir değerlendirmeye
tabi tutulup tutulmayacağı ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu gereğince sorumluluğu konusunda
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğünce görüşme ve yazışmalar
yapılmıştır.
İlgili Genel Müdürlüğe yazılmış olan yazı ile Genel Müdürlüğümüze gelen cevabi yazı ekte
gönderilmiştir. Bu yazıdan da anlaşılacağı üzere; dikili olarak yapılan satışlarda mal sahiplerince
yaptırılan üretim işlerinde (kesme, sürütme, taşıma) idare ile işçi-işveren ya da alt işveren- üst işveren
ilişkisi kurmak söz konusu olmamaktadır. Dikili satışı alanlar işveren olarak tanımlanabileceği ve
İdarenin 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında sorumluluğu bulunmadığı
görülmektedir.
Satış istif yerlerinde yapılan satıştan sonra mal sahiplerince yapılacak yükleme ve
taşıma işlerinde; işçi-işveren ya da alt işveren- üst işveren ilişkisi kurulmadığı ancak, 6331 sayılı İş
Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 16. maddesi ikinci fıkrası (b) bendi gereğince; "Başka işyerlerinden
çalışmak üzere kendi işyerine gelen çalışanların birinci fıkrada belirtilen bilgileri almalarını sağlamak
üzere, söz konusu çalışanların işverenlerine gerekli bilgileri verir." hükmünün yerine getirilmesi
gerekmektedir. Bu talimat taşra teşkilatımıza Piyasa Araştırma Şubesinden çıkan bir yazıyla
duyurulmuştur.
20
2.17.2 ÜRETİM İŞLERİNDE İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ KAVRAMI
1- 288 SAYILI TEBLİĞDE DE BELİRTİLDİĞİ ŞEKİLDE TS 1214 Kesme ve Kesmede Güvenlik
Kuralları Standardına uygun olarak yapılması uygulaması eskiden beri devam etmektedir.
2- Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından çıkartılan Ağaç Kesme ve Boylama Operatörü Meslek
Standardı ile Sürütme ve Yükleme İşçisi Meslek Standardındaki gereklilik.
3- 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun getirdiği düzenlemeler.
4- Sertifikasyon uygulamalarının getirdiği zorunluluklar.
5- MEB ile Bakanlığımız arasında yapılan protokol gereği üretim işçilerinin 5 yıllık süre ile eğitime
tabi tutulması.
2.18 - YAKLAŞIK MALİYETİN HESAPLANMASINDA
Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 10. ve 11. maddelerinde yaklaşık maliyet
hesaplamalarında dikkate alınacak fiyatlar
ve fiyat tespitinde uyulması gereken hususlar
belirlenmiştir.11.Maddede belirtildiği üzere fiyat farkı ödenmeyen işlerde hizmet süresince meydana
gelebilecek fiyat değişikliklerin dikkate alınması gerektiği belirtilmiş olup, üretim birim maliyetlerine yılın
ikinci döneminde yapılan zamlar ile yılın son döneminde primli çalışılması kararlaştırılmışsa bunlar aylar
itibariyle bir termin planına bağlanarak ağırlıklı ortalama alınmak suretiyle yaklaşık maliyette kullanılacak
birim fiyat bulunabilecektir.
2.19 - ÜRETİM İŞLERİNE AİT İŞ AKIM PLANI HAZIRLIK İŞLERİ
1- İşletme Müdürlüğü; iş programı, piyasa talebini dikkate alan üretim programı ve silvikültürel
programları gözeterek işletme şefliklerine damga ve üretim işlerinin düzenlenmesine ilişkin bir talimatı
ile işe başlanılır.
2- Programlara uygun olarak çıkacak ağaçların belirlenmesi ve işaretlenmesiyle ilgili olarak ağaçlar
damgalanır ( 8 cm’den büyük ) ve dikili ağaç zabıtnamelerine kaydedilir. (8-19 çaplar yardımcı dikili
ağaç, 19 cm’den büyükler için dikili ağaç zabıtnamesi kullanılır)
3- Üretim işinin (kesme-sürütme-yükleme-taşıma) yaptırılması yöntemi belirlenir. Vahidi fiyatla iş
yaptırılacaksa, damgası yapılan bölmelerin vahidi fiyat kararları Genel Müdürlükçe belirlenen esaslar ve
birim maliyetlere göre alınır ve bölmelere ait şartnameler hazırlanır. Bölme istihsal dosyaları
oluşturulmaya başlanır.
4- Vahidi fiyatın ilanına ilişkin köy muhtarlığına yazı yazılır ve köylülere duyurulduğuna dair
muhtarlıktan ilmühaber, üyelere duyurulduğuna dair kooperatif başkanlığından yazı alınır.
5- 6831 Sayılı Orman Kanunun 40. Maddesine göre işyerindeki köylü ve kooperatiflerden işin
yapılması yönünde talipli olmazsa civar köylü ve kooperatiflere iş aynı yöntemle yaptırılır.
6- İş yerindeki köylü ve kooperatiflere üretim işi, iş güçleri dikkate alınarak tevzi edilir ve tevziat
tutanağına bağlanırlar.
7- Tevziatın yapılmasına müteakip iş sahiplerine ilgili şartnameler imzalattırılıp, bölme krokisiyle
beraber işletme şefliğince iş yeri teslim edilir. (Ek No:19 İş Yeri Teslim Tutanağı)
KESME İŞLERİ
8- Kesim şartnamesini imzalayan ve iş yerini teslim alan iş sahiplerince ağaçların kesim işleri TS
1214 Kesme ve Kesmede Güvenlik Kuralları Standardına uygun olarak yapılır.
İşi yapanlara bu konuda gerekli uyarı ve bilgilendirmeler yapılır.
9- Kesilen ağaçlara İşletme Müdürlüğünce belirlenen üretim hedefleri doğrultusunda usule uygun
olarak boylama ve ölçü-kayıt işleriyle ilgili mesaha işlemleri yapılır. Standardizasyon esaslarına göre
21
yuvarlak ağaç ölçü tutanağına (Ek No:23) kaydedilir ve yuvarlak odun ölçü tesellüm tutanağı ile (Ek
No: 23a) teslim alınır. Mesaha işlemlerini yaptıran memurlara ait harf çekiçleri bu aşamada tatbik
edilir.
SÜRÜTME İŞLERİ
10- Ölçü tutanaklarıyla kütüğü dibinde kayda alınan m3’lü emvaller ile sterli emvaller belirlenen
güzergahlardan orman içi istif yerlerine (rampa) taşınır. Sterli emvaller rampaların uygun yerlerine
istif ettirilir. Sterli emvaller için Kesme ve Alındı Tutanağı (Ek No:24) düzenlenir. m3’lü emvaller
içinde Taşıma Alındı Belgesi ve Raporu (Ek No:27) düzenlenir.
11- Kesme ve sürütme işlerinin bitmesiyle birlikte Kesim Sahası Muayene Tutanağı (Ek No:25)
düzenlenir.
TAŞIMA İŞLERİ
12- Orman içi rampalardan İdarece belirlenmiş satılacak emvallerin dışındaki son depolarda
satılacak emvaller (m3’lü ve sterli) sevk pusulaları kesilerek nakliyat işleri yapılır. Sevk pusulası
yükleme sırasında görevli personelce tanzim edilecek olup, her sefer için düzenlenecektir. Aynı araca
karışık ürünler yüklendiyse her ürün için ayrı ayrı sevk pusulası düzenlenecektir.
Sevk pusulaları cilt ve yaprak numaraları belli olan kıymetli evrak niteliğinde olacak olup, 3 nüsha
düzenlenecek 2 adedi taşıyıcıya verilecek bir adedi dip koçanda bırakılacaktır.
Taşıyıcıya verilen 1. ve 2. nüshalar satış istif yerine gelindiğinde görevli personel tarafından kontrol
edilecek tamamı teslim alınmıştır ibaresi konularak taşıyıcısı ile birlikte imzalanacak ve 2. nüshası
taşıyıcıya verilecektir.
İSTİHKAK RAPORLARININ TANZİMİ
13- Kesim işlemiyle ilgili olarak; yuvarlak ağaç ölçü tutanağı, kesme ve taşıma alındı belgelerine
dayanılarak Kesme Raporu (Ek No:26) düzenlenecektir. Sürütme işleri için kesme alındı belgelerine
dayanan sürütme raporu ve taşıma işleri için sevk pusulularına dayanan taşıma raporları görevli
memurca düzenlenerek bunlara müsteniden istihkak raporları tanzim edilecektir.
Sevk pusulalarının hangi taşıma raporunun müstenidi ise, ürün çeşidine göre tasnif edilerek sevk
pusulalarının en üst koçanına yazılacak ve imzalanacaktır.
Taşıma raporu düzenlenirken depo memurları ve ölçü kesim memurlarınca mutabakata
varıldığına dair tespit yapılacaktır.
Taşıma ücretiyle birlikte yükleme ücreti de ödenecek olup bu husus taşıma şartnamesinin özel
hükümler bölümüne ilave edilecektir.
2.20- ÜRETİM DOSYASININ TANZİMİ
14- Her bir üretim bölmesi için bir dosya tanzim edilecektir. Üretim dosyaları işin her aşamasında
ve yukarıda 13. madde de açıklanan hususlar ile 288 Sayılı Tebliğin 10.2-Üretim Dosyalarına Konulacak
Belgeler Başlığında düzenlenen belgeler ile 4664 Sayılı Üretim Dosyalarının Noksansız Düzenlenmesi ve
Kontrolü Konulu Tamimde belirtilen hususlara göre düzenlenip kontrolleri yapılarak dosya düzenleme
işleri ikmal edilecektir.
Üretim işinin bitirilmesinden sonra, ilgili işletme şefi bir daha gözden geçirerek eksiklikleri
tamamlayacak, İşletme Müdürlüğüne gönderilecek, İşletme Müdürü veya Müdür Yardımcısı tarafından
Kesim Bölmesi Muayene Tutanağının arkasına görüldü şerhi verilerek tarih ve unvan yazıldıktan sonra
imzalanacak ve ilgili şefliğine iade edilecektir
22
ÜRETİM DOSYALARINA KONULACAK BELGELER
a) Dikili ağaç damga emri,
b) Dikili ağaç ölçü tutanağı veya yardımcı dikili ağaç tutanağı (beyan yapılan en son sahife)
c) Kesim, sürütme ve taşımaya ait birim fiyat kararları,
d) Birim fiyat kararlarının ilanına dair yazı veya tutanak,
e) Kesim sahası teslim-tesellüm tutanağı,
f) Kesim sahası krokisi,
g) Ağaç numaraları ve D.K.G. Hacmine göre dağıtım listesi,
h) Kesim, sürütme ve taşıma şartnameleri veya sözleşmeleri,
i) Yuvarlak odun ölçü tutanağı ( beyan yapılan en son sahife),
j) Kesme ve alındı tutanağı,
k) Kesme raporu,
l) Taşıma alındı belgesi ve taşıma raporları,
m) Kesim sahası muayene tutanağı,
n) üretim işlerine ait diğer her nevi belgeler, alınan kararlar, kanuni haklara ait belgeler, varsa ihtilaf
konuları vs.
DAMGA EMRİ, BÖLME KROKİSİ ÜRETİM DOSYASI
Bölge Müdürlüklerine yapılan ziyaretlerde, eğitim çalışmalarında ve Genel Müdürlüğümüz
müfettişlerince yapılan denetimler sonucu yapılan önerilerde; özellikle üretim çalışmalarına başlamadan
yapılan hazırlıklar, bölme istihsal dosyalarına konulacak belgeler, söz konusu belgelerin anlamı ve üretim
aşaması ile sonrasın da yapılacak işlemler konusunda bir izahatta bulunulmasına ve teşkilatımızın bu
konuda uyarılmasına ihtiyaç olduğu tespit olunmuştur.
Bilindiği üzere üretim konusu 288 Sayılı Tebliğ’de detaylarıyla açıklanmıştır. Ancak bazı konularda
farklı ve hatalı uygulamaların olduğu belirlenmiştir.
Bu bağlamda;
1- Damga emri üretim dosyasına konulacak belgeler arasındadır. İşletme müdürlüğünce yazılacak
damga emrinde; silvikültürel ve piyasa isteklerine göre işin ne zaman yapılacağı, üretime başlama, erken
üretim, silvikültürel ve koruma açısından özellik arzeden ve birden fazla kişiyle damga yapılacak ise ekipte
kimlerin yer alacağı, damganın tek kişiyle yapılıp yapılmayacağı ve üretim stratejilerine ilişkin genel
esaslar yer almalı bu konularda işletme şefine ışık tutmalıdır. Döner Sermaye Bütçesinin yıllık olduğu göz
önüne alındığında üretim stratejileri ve üretim pazarlama beklentilerine göre her yıla ait üretim programıyla
ilgili olarak bu emir yazılmalı ve bölme istihsal dosyalarına konmalıdır.
2- Bölme krokileri; 288 Sayılıı Tebliğin 11.1.3.1 Maddesi (b) bendi Sürütme başlığında açıklandığı
üzere bölme içindeki kesim alanlarının sınırları, sürütme mesafesi, rampa yerleri, meyil ve arazinin
özelliklerine ait bilgileri içerecek şekilde düzenlenmelidir. Amenajman haritasından alınan ve üzerine
hiçbir bilgi işlenmemiş bölme krokisi üretim dosyalarına konulmamalıdır. Sürütme mesafesinin kesilen
ağaçların bulunduğu yerden sürütüleceği rampaya kadar olan ortalama mesafe olduğu bilinmeli ve arazi
üzerinden şerit metre ile fiilen ölçülmeli, harita üzerinden ölçüm yapılmamalıdır.
3- Üretim dosyaları işe başlarken ikmal edilmeli, şartnamelerdeki tarafların imzaları işe başlamadan
tamamlanmalı, kesinlikle zaman içerisinde iş yürürken eksikler tamamlanır anlayışı gösterilmemelidir.
Üretim bölmesine ait her türlü bilgi ve belge dosyasında muhafaza edilmeli ve iş bitiminde 4664 Sayılı
Tamim doğrultusunda eksiklikler giderilip kontroller yapıldıktan sonra kaldırılmalıdır.
ŞARTNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILACAK YERLER
Üretime yönelik her türlü kesimde 288 Sayılı Tebliğde belirtilen şartnameler kullanılmaktadır.
Kesme,sürütme,taşıma şartnamelerinin 1. maddelerinde miktarları belirten bölüm 6.11.2006 Tarih ve
6485 nolu tamimle kaldırılmıştır.Keza sürütme ve taşıma vahidi fiyat kararlarında da miktarlarla ilgili
bölüm kaldırılmıştır.Şartname ve karar defterlerinde bunlara dikkat edilmesi gerekmektedir.
23
TEFTİŞ ESNASINDA ÜRETİM DOSYASINDA İNCELENEN BELGELER
………….. ŞEFLİĞİNİN ÜRETİM DOSYALARI KONTROL CETVELİ
No
BELGELER
1
Dikili Damga Emri
2
Kesim Sahası Krokisi
3
Dikili Damga Tutanakları
4
Birim Fiyat Kriterleri
5
Birim Fiyat Kararları
6
Birim Fiyat Kararı İlan Yazısı
7
Alınan İlan Tutanakları
8
Şartnameler (Üretim,Sürütme, Nakliyat)
9
Taahhütnameler
10
Memur Görevlendirme Yazısı
11
Kesim Sahası Teslim-Tesellüm Tutanağı
12
Dağıtım Listesi
13
Yuvarlak Odun Ölçü Tutanağı
14
Kesme Alındı Tutanağı
15
Kesme Raporu
16
Taşıma Alındı Tutanağı
17
Taşıma Raporu
18
Kesim Sahası Muayene Raporu
19
Kooperatifin Tastikli Üye Listesi
20
Kooperatifin % 51 Yazısı
21
Kooperatfin Yıllık Toplantı Yazısı
22
Kooperatifin Emval Bedeli Fark Talebi
23
Kooperatifin Taahhütnamesi (Ek 5)
24
Kooperatifin Kamyon Listesi (Ek 6)
25
İşletme Şefi ve Memur İmzaları
26
İşi Yapanların İmzaları
27
Başlama-Bitirme Tarihleri
28
4664 Nolu Tamim Gereği İşletme Müdürünün Görülmüştür
Yazısı
24
BÖLME
NUMARALARI
2.21 - İSTİF İŞLERİNİN YAPTIRILMASI
İstif işlerinin yaptırılmasında 31.12.2002 tarihinden önceki dönemde olduğu gibi 288 Sayılı Tebliğde
ve ilgili hesap planında belirtildiği şekilde öncelikli olarak ihaleyle yaptırılması yoluna gidilecektir. Satış
depolarında istif işlerinin vahidi fiyatla yaptırılması durumunda 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
gereği ve depolarda yaptırılan istif işlerinde hizmet akdi olarak değerlendirilmesine yönelik yargı kararları
olduğundan ilave sorumluluklar söz konusu olabileceğinden bu konuda dikkatli olunacaktır. İhale
yöntemleri olarak 4734 Sayılı Kanuna göre açık ihale yönteminin seçilmesi uygun olacaktır.
4734 Sayılı Kanunda 18. maddesinde belirtilen ihale yöntemleri,
a) Açık ihale Usulleri
b) Belli İstekler Arasında İhale Usulü
c) Pazarlık Usulü olarak sayılmıştır.
2.22 – ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME İŞLERİ HİZMET ALIMI
İhtiyaç duyulması durumunda, ölçme değerlendirme işleri içerisinde değerlendirilen Mesaha, verim
yüzdesi belirleme ve yanık, devrik-kırık sahalarda dikili hacim belirleme hizmet alımları İşleri için birim
fiyat esasına bağlı olarak 5531 Sayılı Yasa da dikkate alınarak orman mühendislerinden hizmet alımı
yapılacaktır. Bu konularla ilgili işçilik hizmet alımı uygulamasından 2014 yılında 11.11.2014 tarih ve
2233783 sayılı talimatla VAZGEÇİLMİŞTİR.
Meseha, verim yüzdesi belirleme ve yanık, devrik-kırık sahalarda dikili hacim belirleme hizmet
alımları 5531 Sayılı Yasaya uygun olarak birim fiyat esasına göre orman mühendislerinden alınacak
ise “MESAHA İŞİNDE DİKKAT EDİLECEK TEKNİK ESASLAR”, “VERİM YÜZDESİ TESPİT
İŞİNDE DİKKAT EDİLECEK TEKNİK ESASLAR” ,“YANIK VE DEVRİK-KIRIK SAHALARDA
DİKİLİ HACİM TESPİT İŞİNDE DİKKAT EDİLECEK TEKNİK ESASLAR” adlı şartnamelere uygun
olarak hizmet alımı yapılacaktır. Bu işlere ait birim fiyatlar Genel Müdürlüğümüzce belirlenerek her yıl ve
teşkilatımıza gönderilmektedir. Sözleşme ve diğer şartnameler ile uygulamaya dair diğer hususlarda; 4734
ve 4735 Sayılı Kanun hükümleriyle ilgili yönetmelik, kurul kararları, tebliğler ve mevcut mevzuat
doğrultusunda işlem yapılacaktır.
2.23 - ERKEN ÜRETİM PRİMİ, TEŞVİK PRİMİ, ZORLAŞTIRICI ŞARTLAR VE ENGEL
FAKTÖRÜ
A- ERKEN ÜRETİM PRİMİ: İşletme amaçlarını yerine getirmek gayesiyle ekonomik işletmecilik
prensipleri çerçevesinde üretim maliyetlerini de gözeterek, İdarenin takdiriyle gençleştirme ve bakım
sahalarında, erken üretim döneminde (Ekim-Nisan) ölçü birimi m3 olan tomruk, teldireği, maden direği,
sanayi odunu ve kağıtlık odunların üretimine verilen primlerdir. Ağaç cinslerine göre erken kesim, erken
sürütme, erken yükleme, erken taşıma, erken istif için Genel Müdürlükçe belirlenmiş oranlara göre normal
hesaplanmış birim fiyatlar üzerinden hesaplanacaktır.
B- TEŞVİK PRİMİ (ÖZENDİRİCİ PRİM): Genel Müdürlükçe teşviki öngörülen ve daha ziyade
diğer kurum ve kuruluşlara tahsisen verilen, aynı zamanda güç şartlarda üretilen tel direği, maden direği
ve uzun boy tomruk için (5m ve daha uzunlar) normal birim fiyatlar üzerinden verilen primlerdir.Oranlar
Genel Müdürlükçe belirlenir.
25
C-ZORLAŞTIRICI ŞARTLAR VE ENGEL FAKTÖRÜ:
1- Yanık Sahalardan: Yanık sahalardaki üretimlerde herhangi bir kanuni hak verilmediği göz
önüne alınarak, ihtiyaç duyulması halinde Bölge Müdür Yardımcısı, İşletme Müdürü ve Şef tarafından
normal üretim birim fiyatlarının hangi oranlarda artırılacağı tespit edilip Bölge Müdürünün onayına
müteakip uygulamaya konulacaktır.
2- Rüzgar Devriği, Kar Kırığı ve Böcek Tahribatı Olan Sahalarda: İhtiyaç duyulması halinde
yine yanık sahalarda belirtilen komisyon tarafından normal üretim birim fiyatlarının hangi oranlarda
artırılabileceği kararlaştırılıp Bölge Müdürün onayına müteakip uygulamaya konulacak ve bilgi için
raporun bir nüshası Genel Müdürlüğe gönderilecektir.
3- Kesim ve Sürütmede Diri Örtü, Kayalık ve Kokurdanlığın Standart Zamana Etkisi:Üretim
sahasında iş verimini azaltan diri örtü, kayalık kokurdanlık alanların bulunması halinde yoğunluk
derecelerine göre standart zamanlarda belli oranlarda ( yoğun sahalarda % 10’a kadar, çok yoğun sahalarda
% 20’ye kadar) artırılarak birim fiyatlar hesaplanacaktır. İş verimini azaltmayla ilgili bu durumda İşletme
ve Pazarlama Şube Müdürü Başkanlığında İşletme Müdürü ve Şef birlikte karar verilecektir.
4- Taşımada Engel Faktörü:Orman ürünleri, 292 sayılı Tebliğde belirtilen B tipi orman yolu
standardından daha düşük standarttaki orman ve köy yollarında taşıma yapılması halinde ve araçların
ruhsatlarındaki yükleme
kapasitelerinin altında yük taşımaları durumunda (P1-P2)/P2 formülü
kullanılarak, taşıma birim fiyatının ne oranda artırılacağı bulunacaktır. Engel faktörü çıkan yollarda İşletme
ve Pazarlama Şube Müdürü Başkanlığında İşletme Müdürü ve Şeften oluşan heyet marifetiyle bu oran
kararlaştırılacaktır. Engel faktöründen dolayı birim fiyat artışı en fazla % 30’a kadar olabilecektir. (18 m315 m3)/15=% 20 formülünde % 20 artış hesaplanmıştır. Buradaki 18 m3 aracın yükleme kapasitesini, 15
m3 aracın engelli yolda yapılabildiği yükleme miktarını göstermektedir.. Araçların ton istihap halteri, m3’e
çevrilerek bu hesaplamalar yapılabilecektir.
5- Kar Üzerinde Işık ve Boşaltma Kesimi: Tabii gençleştirme sahalarında gençliğin getirilmesini
müteakip yapılacak ışık ve boşaltma kesimleri sırasında (sarıçam, kayın vs.) gençliğin zarar görmemesi
için diğer faydalardan dolayı kar üzerinde yapılan ışık ve boşaltma kesimlerinde Genel Müdürlükçe
belirlenen oranlarda birim fiyatlar artırılacaktır.
Bu şekilde prim verilen sahalarda ayrıca erken üretim primi verilmeyecektir. Şu an için kesimde;
ibreli ve yapraklı ağaçlarda % 60, sürütmede ise ibrelilerde % 70 yapraklılarda % 90 oranında birim fiyatlar
artırılarak uygulama yapılmaktadır.
6- Yol Güzergahının Boşaltılmasında Sürütme Birim Fiyatının Tespiti: Yol güzergahların da
sürütme işçiliği özel bir durum arz etmesi nedeniyle işgüçlüğünde dikkate alınarak İşletme ve Pazarlama
Şube Müdürü, İşletme Müdürü ve Şeften oluşan bir heyet tarafından sürütme birim fiyatının hangi
oranlarda artırılacağı kararlaştırılacaktır.
7- Usulsüz Kesim Artıklarının Üretimi: İşin zorluğu ve özelliği göz önüne alınarak İşletme ve
Pazarlama Şube Müdürü Başkanlığında İşletme Müdürü ve Şeften oluşan heyet marifetiyle birim fiyatların
hangi oranlarda artırılacağı belirlenerek üretim yaptırılacaktır.
2.24- MEB İLE BAKANLIĞIMIZ ARASINDA YAPILAN PROTOKOL DOĞRULTUSUNDA
ÜRETİM İŞÇİLERİNİN EĞİTİMİ
MYK Ağaç Kesme ve Boylama Operatörü Standardının içeriği ile üretimin maktadan depoya kadar
gelen aşamalarında dikkat edilecek hususlar bu eğitim sürecinde işlenecek, eğitici arkadaşlarda gittikleri
yerlerde bu süreç içerinde dikkat edilecek hususları anlatacaklardır. MEB Hayat Boyu Öğrenme Genel
Müdürlünce konuya ilişkin ders modülü, modül bilgi sayfası düzenlenmiş ve internet sitelerinde
yayınlanmıştır. Bulunduğunuz yerlerde Halk Eğitim Merkezleri ile bu programlar yürütülecektir.
26
MEB İLE YAPILAN PROTOKOLE GÖRE YAPILACAK ÜRETİM İŞÇİLERİNİN EĞİTİMİNDE
NE AMAÇLANMAKTADIR ?
Orman Genel Müdürlüğü Bölge Müdürlükleri, İşletme Müdürlükleri ve İşletme Şeflikleri eliyle
yürüttükleri ve her yıl tekrarlanan mahalde çalışan köylü ve kooperatif üyelerine verdikleri iş güvenliği,
kesim teknikleri ve standardizasyona yönelik eğitimlerin; daha kapsamlı, geniş katılımlı ve farkındalık
yaratacak bir yapıya dönüştürülmesi düşünülmektedir. Bunun 5 yıllık bir süre zarfında Türkiye genelinde
yaygınlaştırılarak üretim işinde çalışan tüm köylü ve kooperatif üyelerinin bu eğitimlerden geçirilmesinin
sağlanacaktır. Bu eğitimlerin tamamlatılmasını müteakip; iş güvenliğine yönelik koruyucu ekipmanla
desteklenmiş, sertifika sahibi işçilerin üretim işinin yaptığı, bunun sonucu iş kazasının azaldığı,
kalite, miktar ve ekonomik kayıplarının asgariye indiği meslek sahibi kişilerin çalıştığı bir yapı
kurulması amaçlanmaktadır.
2.25-AĞAÇ KESME VE BOYLAMA OPERATÖRÜ MESLEK STANDARDI
5541 Sayılı Mesleki Yeterlilik Kurumu Kanunu gereğince kurulan Mesleki Yeterlilik Kurumuna
ulusal meslek standartlarının oluşturulması hususunda görev verilmiştir.
Bu çerçevede orman üretim işleriyle ilgili olarak Ağaç Kesme Ve Boylama Operatörü Standardı
oluşturulmuş ve bu Standart 21.03.2012 tarihli Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’de 800 civarında meslekte olduğu gibi ağaçların kesimine ve boylanmasına ait kesim
işçiliğinin standardı oluşturulmuş ve meslek olarak tanımlanmıştır.
Uygulama
Bu meslek standartlarının uygulanabilmesi için, bu standart çerçevesinde eğitim verecek akredite
olmuş eğitim kurumlarının oluşturulması ve eğitim sonunda belge alacak kişilere ilişkin sınav ve
değerlendirme sisteminin kurulması gerekmektedir.
2.26-SÜRÜTME VE YÜKLEME İŞÇİSİ MESLEK STANDARDI ÇALIŞMASI İLE ÜRETİM
İŞÇİSİ MESLEK STANDARDINA GEÇİŞ
Ağaç kesme ve boylama işçisi meslek standardının yanında yeni durumda Sürütme ve Yükleme
İşçisi Meslek Standardı çalışmaları tamamlanmış ve 09.04.2015 tarih ve 29321 sayılı Resmi Gazetede
yayınlanarak yürürlüğe girmiştir. Yeni dönemde bu meslek standartlarının yeterliliklerinin ölçülmesi ve
belgelendirilmesi çalışmaları yapılmakta olup bu iki meslek standardına göre yeterlilik alanlar ODUN
ÜRETİM İŞÇİSİ BELGESİ SAHİBİ OLACAKLARDIR.
2.27-TEHLİKE SINIFLARI
DEĞERLENDİRİLMESİ.
TEBLİĞİNE
GÖRE
ORMAN
ÜRETİM
İŞLERİNİN
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca düzenlenen ve 29.03.2013 tarihli Resmi Gazetede İş
Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliğine göre TEHLİKELİ SINIF olarak
değerlendirilmiştir
2.28 -ERKEN ÜRETİM
Orman Genel Müdürlüğü ve taşradaki birimleri olan orman işletme müdürlüklerinin, silvikültürel
amaçları ile üretim ve satış politikalarını gerçekleştirebilmeleri için erken üretim primi, teşvik primi, kar
üzerinde ışık ve boşaltma kesimi primi verilmesi gibi uygulamalar yapılmaktadır. Tüm bu uygulamalarda
temel prensip; işletme amaçlarına ulaşmak için söz konusu prim ve teşvik uygulamasının bir araç
olarak etkin ve ekonomik olarak kullanılmasıdır. Bunu örnekleyecek olursak;
Güney bölgelerimizde bulunan işletme müdürlüklerinde kızılçam gençleştirilmesi için erken üretim
primi uygulaması yapılacak ise; buradaki işletme amacı kızılçamda gençleştirme çalışması yapmak üzere
27
kızılçamın tohum dökümünden önce sahadan çıkılması zorunluluk olup ,burada 288 Sayılı Tebliğ’de
öngörülen ürünlere süre ve şartlara uygun olarak erken üretim döneminde yapılan kesme, sürütme,
yükleme, taşıma ve istif için prim verilecektir.
Kuzey bölgelerimizde bulunan işletme müdürlüklerimizde kayın veya göknar ağacının mevcut
olduğu bir bakım bölmesinde, işletme amacı erken üretim döneminde ağaca su yürümeden önce kesim
yaparak piyasanın talep ettiği ve daha yüksek fiyata satmayı düşündüğü kayın ve göknar emvalini üretmek
ve piyasaya arz etmek ise erken üretim döneminde kesilip, sürütülüp ve taşınarak piyasaya satışa sunulan
ürünlere ve miktarlara prim uygulaması yapılması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken husus
İşletme Müdürlüğünün ekonomik işletmecilik prensiplerine uygun davranması, işletme amacını
gerçekleştirmeye hizmet etmemesi durumunda pahalı üretim tercihlerinden kaçınılmasıdır.
Erken üretim primleri uygulamasıyla ilgili olarak özellikle kuzey bölgelerindeki işletme
müdürlüklerince uygulanan ekonomik tercihler sonucu; erken üretim döneminde piyasanın talep ettiği ağaç
türlerinde erken üretime girerek ürünlerinin bu dönem içerisinde daha yüksek fiyata satmayı düşünüldüğü
durumlarda, ekonomik amaca hizmet eden ve bu dönem içerisinde satış istif yerine getirilerek satışa hazır
edilen ürünlere pirim uygulamasının yapılacağının şartnamelere yazılması ve tarafların kabulüyle bu işin
yaptırılması talimatlanmıştı.
Ekonomik tercihlerle erken üretime giren kuzeydeki bazı işletme müdürlüklerinde; erken üretim
döneminde kesme-sürütmesi yapıldığı ve sıra depolara taşımaya geldiğinde üst yapısı, sanat yapısı
olmayan, erken üretim döneminde ulaşıma açılması mümkün olmayan yerlerde erken üretim yapıldığı,
depolara taşınmadığı için de pirimli ödeme yapamadıkları ve üretime girenlerle idare arasında büyük
sıkıntılara yol açtıkları görülmüştür. İşletmenin ekonomik amacını gerçekleştirmek üzere, erken üretim
dönemlerinde kesilip sürütülen ürünlerin Nisan sonuna kadar taşınamadığı, yolların karlı, batak,
kaygan vs. gibi sebeplerle ulaşıma elverişli olmayan yerlerde taşıma ve satışın daha sonraki aylarda
yapılması hem pahalı bir üretime zorlanması, hem de işletme amacına hizmet etmemesi nedeniyle
erken üretim çalışması yapılmamalıdır. Bu tür erken üretimin, yolları ulaşıma elverişli yerlerde tercih
edilmesi ve bu konuda işi yapanlara başta konunun açıklanması, şartnamelere yazılması ve taraflarca kabul
edilmesi konularında İşletme Müdürlükleri çok daha dikkatli olmalı ve şikayetlere neden olacak
uygulamalardan kaçınmalıdırlar.
Üretim çalışmasına başlarken erken üretim primi uygulama yetkisi, işletmenin ekonomik ve
silvikültürel amacını gerçekleştirmeye yönelik olarak; koruma önlemleri ile üretim maliyetlerini dikkate
alarak, fayda ve maliyet analizi yapıldıktan sonra işletme müdürlüğünün takdirinde olup, bakım ve
tensil bölmelerinde uygulanabilecektir
Diğer taraftan Genel Müdürlüğümüz müfettişleri işletme müdürlüklerinde yaptıkları teftişlerde
erken üretime ait istihkak ödemelerinde bazı farklı uygulamalar tespit etmişler ve uygulama birliğinin
sağlanması noktasında önerilerde bulunmuşlardır. Bu bağlamda bazı konulara açıklık getirilmesine ihtiyaç
duyulmuştur.
Bilindiği üzere sonbahar aylarında, hem idarenin inisiyatifi ile bu aylara ertelenen ve içinde
bulunulan yılın üretim programındaki sahalarda, hem de gelecek yılın üretim programına mahsuben erken
üretime girilebilmektedir.
Her iki halde de erken üretim döneminde üretilen ürünlere erken üretim primi ödenmektedir. İçinde
bulunulan yılın üretiminde, o yılın üretim birim fiyatları üzerinden istihkak hesaplamaları yapılmakta ve
primlerde bu birim fiyatlarına göre verilmektedir.
Gelecek yılın üretim programında bulunup da, sonbahar aylarında erken üretime girilmiş ise;
istihkaklar üretim yapılan yıl içerisinde ödenecekse o yılın birim fiyatları kullanılacak ve bunun primleri
ödenecek, istihkakların yeni yıla girilmesinden sonra ödenmesi halinde de yeni yılın birim fiyatları
kullanılacak ve buna ait primler ödenecektir.
28
Zira mevzuatımız, gelecek yıllarla ilgili iş yaptırılması ve satış yapılmasına cevaz vermekle birlikte
gelecek yılın birim fiyatlarıyla bir yıl önceden ödeme yapılmasına izin vermemektedir.
Sayıştay’a göre de, ödemeleri içinde bulunulan yılın birim fiyatları ile yapılması gerekmektedir.
Gelecek yılın üretim programında yer alırken içinde bulunulan yılın sonbaharında
gerçekleşen erken üretimlerde; işin bitirilme zamanına bakılmaksızın, istihkaklar yeni yıla
girildikten sonra ödenecekse ödemenin yapılacağı yıla ait birim fiyatlar ve primler uygulanacaktır.
Üretime erken başlamanın gerekçeleri ve tarihleri tutanakla belgelenerek istihsal dosyasına konulacak,
ayrıca şartnamelerde hangi yılın birim fiyatlarının kullanılacağı belirtilecektir. Bununla ilgili istihkak
ödemelerine müstenit kesme, sürütme, taşıma vs. raporları ise yeni yıl tarihi ile düzenlenecektir.
2.29 – DEPO SAYIMLARI
Depolarda stok sayımları; mevcut mevzuatımızda stok hareketini takip ve kontrol etmek için sene
içerisinde depoların nakliyat yoğunluğunun en az olduğu ve zamanı idarece tayin edilecek bir zamanda ve
sene sonunda olmak üzere en az iki defa yapılması zorunludur.
Depolarda sayımın yapıldığı diğer bir zaman işletme şefliklerindeki devir teslim işlemleri
aşamasındadır.
Depo sayımlarında göz önüne alınması gereken hususlar;
1- Depolara girişi yapılan ürünlerin kayıtlar üzerinden ilgili defterlere işlenmesiyle kayıtlara göre
giren emval ile mevcut sayımı yapılan emvaller önce toplam olarak karşılaştırılır. Ölçümü m3 olarak
yapılan emval ile ster olarak ölçülen ürünler ayrı olarak toplam karşılaştırmaları yapılır. Toplamda stok
noksanlığı yönünde bir sorun yoksa ürünler arası tefrik durumları da göz önüne alınarak yeni duruma göre
tefrik tutanakları düzenlenerek stok kayıtlarında düzeltme yapılır.
2- Depo sayımlarında stok hareketi yönünden, depoya giren emvalden satılarak çıkan emvalin
çıkarılması sonucu bulunan stok muhasebe yönünden esas olan stoktur. Diğer taraftan bu stokun yanında
satılmış olmasına rağmen depolarda mevcut satılmış kaldırılmayan emval ile erken kesimlerde yılı
içerisindeki stoka alınmayan gelecek yıl hesabından üretilen ürünlerin sayılmasıyla mevcut fiili stok
bulunur.
3- Depoya giren tüm ürünler istiflere alınmış, m3’lü ürünler ile sterli ürünlere ait ebat listeleri
düzenlenmiş ise depoya giren ürünler ile mevcut ürünlerin dökümü karşılaştırılarak stoklar bulunur.
İstiflerde m3’ lü ürünlerde, sondaj mahiyetinde tek tek parçaların ebat listelerine uygunluğuna kontrol
edilerek, sterli ürünler ise boyutlar metre ile ölçülerek yapılır. Tüm istifler tek tek gezilerek mevcut durum
ile kayıtlar karşılaştırılır.
4- Depoya giren ürünlerin sayım yapıldığı dönemde; ürünleri tamamının istife kaldırılmadığı,
ürünlerin sergen olarak ifade edildiği şekilde serili vaziyette bulunması ve yerde fiili tespit yapılamaması
durumunda, girişi yapılan ve defterlere kaydedilen sevk pusulalarına göre kayıtlar üzerinden sayımı yapılır.
Sayımın kayıtlar üzerinden yapıldığı belirtilir. En kısa zamanda depodaki ürünler istife kaldırılıp ebat
listelerine bağlandığında kayıtlara göre yapılan sayımlar fiili duruma göre kontrol edilip ölçü fazlalığı veya
tefrik gibi kayıt düzetme işlemleri yapılarak yeni durum muhasebe kayıtlarına intikal ettirilir.
5- Depolarda sayım yapılmadan önce ve diğer zamanlarda da deponu değişik yerlerinde değişik
ürünlerin dağınık vaziyette bulunmamasına mutlaka istifle kaldırılmasına dikkat edilmelidir. Depo
sayımlarında depo sayımına ilişkin tutanak (Ek:1) düzenlenmelidir. Bu tutanaklardaki mevcut sütunlar
depodaki emvale göre eklenebilir yada ihtiyaç durumuna göre sütun ilave edilebilir. Burada önemli olan
husus sayım tutanağının depodaki tüm ürünleri yansıtabilmesidir.
29
Yılsonu Stok Sayımları
a) Yılsonlarında çıkarılacak bilançolardaki kıymetli stok cetvellerine esas olmak üzere stok sayımı
yapılacaktır.
Yılsonu stok sayım işini, Bölge Müdürlüğünün görevlendireceği Orman Mühendisi başkanlığında
ilgili İşletme Müdür Yardımcısı, Orman İşletme Şefi ve sorumluluğunda ürün bulunan memurdan
müteşekkil heyet yapacaktır. Bu heyet tarafından Şefliğin makta, rampa ve satış depolarındaki stoklar (bir
sonraki yılın programı için istihsal edilen ürünler sayım dışı tutulacaktır.) mutlak surette fiilen ve titizlikle
sayılacak ve tespit edilen ürünler (Ek-36) da ki ''Stok Sayım Tutanağına yazılarak tutanak imzalanacak ve
İşletme Müdürlüğüne verilecektir
b) İşletme Müdürlüğüne intikal eden stok sayım tutanağındaki miktarlar, muhasebe ve Şeflik
kayıtları ile karşılaştırılacak neticede stok fazlası ürün tespit edildiği takdirde stoklara alınacak, stok
noksanlığı bulunduğu veya ürün cins ve nevileri itibariyle fark bulunduğu takdirde de İşletmesince
incelettirilecek sebepleri araştırılıp, varsa sorumluları hakkında gereğine tevessül edilecektir.
c) Fiili sayımı mutlak surette engelleyecek etkenler bulunması halinde, durum bir tutanakla tespit
edilecek, İşletmesine bildirilecek ve bu yerlerdeki ürünler heyet tarafından kaydın tespit edilip stok sayım
tutanağına yazılacak, ancak engel ortadan kalkar kalkmaz aynı heyet fiili sayımı yapacak ve sayım
sonucuna göre yukarda belirtildiği şekilde, gereken işlem yapılacaktır.
d) Gerekli görüldüğü durumlarda yıl içerisinde de yukarıda belirtilen heyet kurularak
Stoklar sayılacaktır.
Stok sayımında dikkat edilecek hususlar:
a) Sevk pusulalarının istif yeri defterine düzgün işlenip işlenmediğini kontrol etmek,
b) Ebat listelerinin istif kayıt defterine düzenli işlenip işlenmediğini istiflerin istif numaraları, adet, hacim,
cins ve sınıf bakımından uyumlu olup olmadığını kontrol etmek,
c) Nakledilen ürünler ilişkin nakliye teskerelerinin istif kayıt defterine düzenli işlenip işlenmediğini kontrol
etmek,
d) Depolarda stok takip defterleri, istif yeri defteri ve istif kayıt defterin düzenli tutulup tutulmadığını
kontrol etmek,
e) Üretimde görevli olup sevk pusulasını kesen memurla depo memurunun mutabakatlarını kayıtlar
üzerinden kontrol etmek,
f) İstif kayıt defterinde nakledilmeyen emval ile istiflerdeki kalan emvalin uyumlu olup olmadığını kontrol
etmek,
g) Depolardaki emvalin sayımdan önce olabildiğince istife alınmasını sağlamak, sergendeki emvalin
sayımlarını yapmak.
h) Tefrik sonuçlarının kayıtlara işlenip işlenmediğinin kontrolünü yapmak.
i) Sevk pusulalarındaki düzeltmelerin usulüne uygun yapılıp yapılmadığını kontrol etmek
j) Muhasebe kayıtlarına göre olması gereken stok bilgileri ile istihkaka bağlanmamış ürünleri tespit etmek.
30
EK-1
15.09.2013 İtibariyle
İşletme Md
(Erken Üretim Dahil - Müsadereli Emval Hariç)
Şefliği
GİREN
EMVALİN
Ölçü
Birimi
Cins
İstif Yerinin
DEPO SAYIM TUTANAĞI (ve/veya Depo Devir - Teslim Tutanağı)
Bölge Md.
Ürün Çeşidi
m3 ster
TOMRUK
m3
ÇS
TOMRUK
m3
Kn
TOMRUK
m3
ÇZ
TOMRUK
m3
TOMRUKLAR TOPLAMI
m3
ÇK
TEL DİREK
m3
ÇZ
TEL DİREK
m3
TEL DİREKLER TOPLAMI
m3
Endüstriyel Odun Top.
m3
İstif ten
1
2
Sevk Pusulası Tef rikten
3
4
Ölçü
Fazlası
5
Diğer Depo
v ey a İşletmeden
Satılan
TOPLAM
*
6
7
8
KALAN
Diğer Depo
İç
v ey a
Ölçü
Tüketim Tef rikle
Noksanı İşletmey e
(sarf )
9
10
11
FİİLİ STOK
**
TOPLAM
Sergide
İstif te
(İşlem
Görmey en)
12
13
14
15
Satılıp
Kalkmayanlar
TOPLAM
16
17
Bir Sonraki Yıla Ait
Erken Üretim
18
Adı
Sayfa No
FİİLİ SAYIM
FARK
(Erken Üretim ve Satılıp
Kalkm ayanlar dahil)
ÖLÇÜ
(16 + 17 + 18)
Fazlası
Noksanı
19
20
21
31
ÇK
Sergiden
ÇIKAN
2013 Yılı Girişleri
2012 Yılından
Devir
Son Depo
Konumu
ÇK
LİF - Y ONGA
ster
ÇZ
LİF - Y ONGA
ster
LİF - YONGA TOPLAMI
ster
Y AKACAK ODUN
ster
ÇK
ster
Sterli Em val Toplam ı
GEN EL
TOPLAM
ster
m3
ster
* Diğer İşletm elerden ve/veya bu işletm enin diğer "İstif Yerlerinden"den "GELEN"ler yansır.
** Diğer İşletm elere ve/veya bu işletmenin diğer "İstif Yerleri"ne "GİDEN"ler yansır.
Yukarıda belirtilen istif yerinde yapılan sayımda; yine yukarıda cins ve nev'i ile adet ve miktarları yazılı emvallerin aynen bulunduğunu bildirir iş bu tutanaktaki bilgilerin doğruluğu beyan ve tasdik olunur. 15.09.2013
S a y ı m
K o m i s y o n u
BAŞKAN
ÜYE
ÜYE
ÜYE
Orman Mühendisi
İşletme Müdür Yardımcısı
Orman İşletme Şefi
Depo Memuru
Muhasebe kayıtlarımıza uygundur.
Sayman
BÖLÜM III
ORMAN ÜRÜNLERİ PAZARLAMASI
32
3.1. ORMAN ÜRÜNLERİNİN SATIŞ USUL VE ESASLARI
Devlet ormanlarından üretilen her türlü endüstriyel odun ile yakacak odun ve tali ürünler, 6831 sayılı
Orman Kanununun 30.31.32.33.34 ve 37’inci maddeleri ile bazı özel kanunların özel hükümleri uyarınca
pazarlanmaktadır.
Orman Kanununun 30. maddesine dayanılarak 2015 yılında “ Orman Ürünlerinin Satış Usul ve
Esasları hakkında Yönetmelik ” yayınlanmış olup, bu yönetmelik hükümlerine göre Oduna Dayalı Orman
Ürünlerinin Satış Usul ve Esaslarına dair 303 sayılı tebliğ 22.06.2015 tarihinde yürülüge girmiştir..
Hazırlanan tebliğde oduna dayalı orman ürünlerinin açık artırmalı, tahsisli ve pazırlıkla yapılan satışları
düzenlenmiştir.
Orman köylülerinin zati yapacak ve yakacak ihtiyaçları ile bu köyler halkının müşterek ihtiyaçları,
bu köylerin sınırlarında kalan Devlet Ormanlarının verimli olup, olmadığına göre farklı ve indirimli
fiyatlarla Orman Kanununun 31 ve 32. madde hükümleri ile 280 sayılı tebliğ esaslarına göre verilmektedir.
Hariçten gelecek ve Hükümetçe iskana tabi tutulacak göçmenlerle, Hükümetçe memleket içinde bir
yerden bir yere nakledilecek veya toplulaştırılacak olanların ihtiyaçları ile köyde yer sarsıntısı, yangın, sel
ve çığ yüzünden felakete uğrayan köylü vatandaşların ev, ahır, samanlık ve ambar ihtiyaçlarını bir defaya
mahsus olmak üzere en yakın istif veya satış istif yerinden kesme, taşıma ve istif masrafları alınarak
Göçmen ve Afetzede köylü ihtiyaçları için yapacak emval satışları yapılmaktadır.
222 Sayılı İlköğretim Kanununun 71. maddesi uyarınca her yıl Milli Eğitim Bakanlığınca inşaat
proğramına alınan ilköğretim binaları, tesisleri ve öğretmen evleri inşaatı ile bunların onarımı için gerekli
kerestelik tomruk maliyet bedeli ile tahsisen verilmekte,
775 sayılı Gecekondu Kanunu uyarınca Vilayetlerce Gecekondu önleme kapsamına alınan
mahallerde, şahısların ve yapı kooperatiflerinin yaptıracakları evlere ihtiyaç duyulan kerestelik tomruk
ihtiyacı maliyet bedelinden tahsisen karşılanmakta,
7269/1051 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Kanununun 43/c maddesi uyarınca Bakanlar Kurulu
Kararı ile Umumi Hayata Müessir Afet kapsamına alınan mıntıkalardaki afetzedelerin geçici veya devamlı
inşaat ve tesisat (iş yeri dahil) işleri için lüzumlu yapacak orman emvali, doğrudan afetzedelere veya
Bayındırlık ve İskan Bakanlığına en yakın istif veya satış istif yerinden kesme, taşıma ve istif masrafları
alınarak satış yapılmaktadır.
1306 sayılı yasa gereği ekonomik ve sosyal nedenlerle başka yerleşim yerlerine nakli kararlaştırılan
köylerin yeni ev inşaatları köylerin konumları dikkate alınarak indirimli fiyatlarla tomruk satışı
yapılmaktadır.
Orman Genel Müdürlüğünce yıllık üretim proğramına alınmış odun dışı orman ürünleri, açık artırma
veya tahsisen satılmaktadır. Üretim proğramına alınmayan ve üretim sahalarında ekonomik olmaması
bakımından idarece üretilmeyen kesim artıkları ile süceyrat odunları ve köklerin açık artırmalı veya
tahsisen satışı yapılmaktadır.
Bu duruma göre orman emvali satışları 3 şekilde olmaktadır.
ABC-
Açık Artırmalı Satış,
Tahsisli Satış,
Kanuni Haklardan Doğan İndirimli Satış yöntemleri uygulanmaktadır.
33
3.2. SATIŞ ŞEKİLLERİNE GÖRE SATIŞLARIN DURUMU ENDÜSTRİYEL ODUN
SATIŞLARININ DURUMU
Tahsisli Satışlar
%26
Açık Artırmalı Satışlar %67
İndirimli Satışlar
%7
YAKACAK ODUN SATIŞLARININ DURUMU
34
A- AÇIK ARTIRMALI SATIŞLAR
Orman ürünleri satış gelirlerinin % 67’si açık artırmalı satışlardan elde edilmekte olup, yılda
ortalama 3.000’in üzerinde satış ihalesi işletmelerimizde gerçekleştirilmektedir. Bu şekilde orman
ürünlerinin optimal şekilde pazarlaması yapıldığı gibi tüm kesimlerin talebine uygun sürekli ürün arzı
sağlanmış olmaktadır.
Açık Artırmalı Satış Esasları
Orman ürünlerinin açık artırmalı satışlarında her bir parti ayrı bir ihale konusu olduğundan (yıl
içinde mükerrer parti numarası kullanılamaz) vadeli satışlarda her bir satış partisinden vadeye
kalan bedel ve faizi için ayrı teminat alınması gerekmektedir. Ancak, müşterinin talebi halinde
aynı ihale içinde kalan birden fazla satış partisi için, parti numaralarının yazılması kaydıyla, tek
bir teminat alınabilir. Satışların farklı tarihlerde yapılması halinde ilk satış tarihi, vade başlangıç
tarihi olarak kabul edilir.
Orman ürünlerinin açık artırmalı satışlarında her bir parti ayrı bir ihale konusu olduğundan, ihaleye
katılacak olan müşterinin kendisi veya vekili aynı partiye birden fazla müşteri adına geçici
teminat yatıramaz ve pey süremez.
Satış Partilerinin Oluşturulması
Şefliğince İşletme Müdürlüğüne gönderilen istif ebat listeleri; İşletme Müdürünün görevlendireceği
bir teknik eleman tarafından istiflerin usulüne ve standardizasyon esaslarına göre yapılıp
yapılmadığı ile İstif Ebat Listesinin uygunluk durumu sondaj mahiyetinde kontrol edilir, varsa
noksanlıkları tamamlattırılır.
Mahalli özellikler, müşterilerin satın alma güçleri ve istif miktarları dikkate alınarak, İşletme Satış
Komisyonu tarafından satış partileri oluşturulur. Satış partilerinin bir nakil aracının taşıyabileceği
miktar veya onun katlarına denk gelecek şekilde oluşturulmasına da dikkat edilir.
Satış memuru, İstif Ebat Listesi ve muhammen bedellerden yararlanarak Satış Öncesi Bilgi Cetvelini
düzenler.
Satış Öncesi Bilgi Cetvelleri ayrıca ilgili Şefliklere ve satış depolarına da gönderilir. Bu cetvellerde
eksiklik veya fazlalık varsa bir tutanakla belirlenir ve bu tutanak İşletme Müdürlüğüne yazılı olarak
gönderilir. İşletme Müdürlüğünce Satış Öncesi Bilgi Cetvelinde gerekli değişiklikler yapılır ve satış
öncesinde müşterilerin bilgisine sunulur.
35
Açık Artırmalı Satışların Yapılacağı Yerin Seçimi ve Tellâllık Harcı Ödenmesi
Açık artırmalı satışlar; Orman ürünlerinin istihsal edildiği ormanın mülki sınırları içinde
bulunduğu ilçelerde, ayrıca teşkilatımıza ait bina bulunmayan veya bulunsa dahi satış yapmaya
elverişli salonu olmayan hallerde, satış salonu veya tellal temin etmesi kaydıyla belediyesi olan il,
ilçe ve beldelerde yapılabilir. İhalenin yapılacağı yerde; PTT Teşkilatı, banka, otel, lokanta
bulunması, yolunun yaz kış ulaşıma müsait olması ve düzenli olarak araç işlemesi tercih edilir.
29 Mayıs 1981 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 67,
68, 69, 70 ve 71 inci maddelerinde tellallık harcı düzenlenmiştir. Bu kanunun 67 inci maddesi
“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde belediyelere ait hal, balıkhane, mezat yerleri ve
ilgilinin isteğine bağlı olarak belediye münadisi veya tellalı bulundurulan sair yerlerde, gerçek
veya tüzelkişiler tarafından her ne surette olursa olsun her çeşit menkul ve gayrimenkul mal ve
mahsüllerin satışı, Tellallık Harcına tabidir.” şeklinde düzenlenmiş olup, bu maddede tellallık
harcı ödemenin şartları ifade edilmektedir.
Satış İlanlarının Yapılması
İlanlar ihale gününden en az 10 gün önce (ihale günü hariç) ilan edilmiş olmalıdır. Satış ilânları
mevzuatta belirtilen usullere uygun olarak ve müşterilere yeterli bilgileri sağlayacak şekilde
düzenlenir. İlan masraflarından tasarruf amacıyla eksik bilgili ilân yapılmayacak, gereksiz bilgi ile
masraf çoğaltılmayacaktır. İlânlar, Satış Öncesi Bilgi Cetvelinin özeti halinde yapılır.
Satış ilanlarında, İşletme Müdürlüğü ve Şeflik adı, orman ürününün bulunduğu satış yerinin adı, cinsi,
nev'i, sınıfı, boy ve çap grupları, parti adet ve miktarları, partilerin muhammen satış bedelleri, teminat
miktarları, merkezi köy ve kasabada olan işletmelerin bağlı olduğu il ve ilçe adları, satış günü, yeri ve
saati mutlaka belirtilir. Orman ürününün cins ve nev'i açık olarak yazılacak ve ilanda yer almayan
ürünler ihale edilemez. İlan ve cetvellerde kısa işaret kullanmak zorunda kalınması halinde birinci
bölümde belirtilen kısaltma ve rumuzlar kullanılır.
İşletmelerce yapılan bütün açık artırmalı satışlarla ilgili ilân, Satış Öncesi Bilgi Cetveli ve
şartnamelerdeki boşluklar doldurularak birer örneği kontrol için Bölge Müdürlüğüne, ilan ve Satış
Öncesi Bilgi Cetveli bilgi için Genel Müdürlüğe gönderilir.
a)Belirtilen Parasal Sınırın Üç Katını Aşan İhalelerin İlanı
Orman ürünlerinin açık arttırma ve pazarlık usulü ile yapılacak satışlarının tahmin edilen toplam bedeli
esas alınarak, 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 17 inci maddesinin ikinci fıkrası uyarınca her yıl
Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu ile belirlenecek miktarın üç katını aşan ihaleler, ihale tarihinden en az
on gün önce ilan edilecek şekilde,
a) Resmi Gazetede
b) İli Basın İlan Kurumunca, İli Basın İlan Kurumu olmayan yerlerde
valilikçe/kaymakamlıkça belirlenecek günlük çıkan mahalli gazetelerden birinde (günlük mahalli gazete
çıkmayan yerlerde en çok 7 gün aralıklarla çıkan mahalli gazetelerin birinde bir defa ilan yapılabilir),
c) Mahalli belediye vasıtalarında,birer defa olmak üzere ilan edilir. Ayrıca, Genel Müdürlük
birimlerinin internet sitelerinin en az birinde de ilan edilir.
b) Belirtilen Parasal Sınırın Üç Katına Kadar Olan İhalelerin İlanı
En az iki defa olmak üzere belediye ilan vasıtalarıyla ve Genel Müdürlük birimlerinin internet
sitelerinin en az birinde yayınlanır. Belediye ilan vasıtalarıyla yapılacak olan ilanlarda; ilk ilan satış
tarihinden en az 10 gün önce, ikinci ilan ise satış tarihinden en az 5 gün önce yayınlanır. Bu madde
36
kapsamında gazetelerde ilan zorunluluğu olmayıp, ihaleye iştirakin ve rekabetin artırılması gerekli olan
hal ve şartlarda diğer usullerle (broşür, sms, e-mail vb.) de duyuru yapılabilir.
c)Müsadereli Ürün veya Mal Satış İlanı
İşletme Müdürlüğü ve Şefliklerinde yapılacak zapt ve müsadereli ürünlere ait satış ilanları, satışın
yapılacağı yer dâhilinde uygun yerlerde ve mutat vasıtalarla duyurulur.
d)Açık Artırmalı Global Satış İlanı
Ürünlerin piyasaya taze olarak sunulması, açık artırmalı satış ihale hazırlık süresinin kısaltılması suretiyle
değer kaybının önlenmesi, işletmenin nakit akışının hızlandırılması, kabuk böceği tehlikesi olan
yerlerde ürünün biran önce satılması gibi sebeplerden dolayı satış ilanları global olarak da yapılabilir.
Global yapılacak ilanlar görüleceği gibi her ağaç türü için ürün cinsleri ve sınıflarına göre toplam miktar
üzerinden yapılır.
Global satış ilanlarında partilerin miktarı piyasa ve müşteri talepleri dikkate alınarak hazırlanmalıdır.
Global ilanlar satış gününden en az bir gün önce Satış Öncesi Bilgi Cetvelleri yeniden hazırlanarak
satış deposu ve İşletme Müdürlüğünde müşterilerin bilgisine sunulur. Her bir ağaç türü ve ürün çeşidi
için global partilerin toplam miktarlarında (-%20) ile (+%40) toleransla partiler hazırlanır.
İhale Komisyonunun Teşekkülü
Orman
Ürünlerinin
Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğinin
6
ıncı
maddesinin 4 üncü fıkrasına göre, işletmelerde açık artırmalı satışlar İşletme Müdürünün
başkanlığında, muhasebe yetkilisi ve ilgili teknik bir personelden oluşan komisyon tarafından yapılır.
İşletme Müdürü ve Muhasebe yetkilisinin herhangi bir mecburi sebeple komisyona katılamaması halinde,
İşletme Müdürü tarafından görevlendirilmek kaydıyla İşletme Müdürü yerine teknik bir personel,
Muhasebe yetkilisinin yerine de muhasebe biriminden görevlendirilen bir memur komisyona katılır.
Üçüncü üye olarak ilgili teknik personelin bulunmaması halinde, İşletme Müdürünce uygun görülecek
bir personel komisyona katılmak üzere görevlendirilir.
Şefliklerinde satılmasında zaruret görülen müsadereli ürün satışı için İşletme Müdürlüğünün izni ile
ilgili İşletme Şefi ve iki memurun katılımıyla şefliklerde de komisyon kurulabilir. Müsadereli ürün
satışında komisyonların satış kararı kesindir.
İhalenin Yapılması, Açık Artırmalı Satış ve Karar Tutanağı ile Şartnamenin Düzenlenerek
İmzalatılması
İhalenin Yapılması; Satışa, tellal tarafından satışın başlanacağı duyurulmak suretiyle satış
komisyonunca ilân edilen saatte başlanır.
İhale için tespit olunan tarih, tatil gününe rastlamışsa ihale, tekrar ilana gerek kalmaksızın tatili takip
eden ilk iş gününde aynı yer ve saatte yapılır. İlandan sonra çalışma saati değişse de ihale ilan edilen
saatte yapılır.
İhalede bir parti için sürülen pey komisyonca haddi lâyık görüldüğü takdirde, en yüksek fiyat veren
müşteri üzerine geçici ihalenin yapılmasına, haddi lâyık görülmediği takdirde ihalenin yenilenmesine,
müşteri çıkmadığı takdirde pazarlığa bırakılıp bırakılmamasına komisyonca karar verilir. Karar,
komisyonca oy birliği veya oy çokluğu ile alınır.
a) Sürülen Peyin Komisyonca Haddi Layık Görülmesi
37
Açık artırma sonunda, en yüksek pey süren müşteri üzerine geçici ihale yapılır. Her satış partisi için
Açık Artırmalı Satış ve Karar Tutanağı düzenlenip Komisyon Başkanı ve üyeleri, tellal ve üzerine
geçici ihalesi yapılan müşteriye imzalattırılır.
b) Sürülen Peyin Komisyonca Haddi Layık Görülmemesi
İhalede verilen bedelin haddi layik görülmediği, satışa fesat karıştırıldığı veya rekabet şartlarının
oluşmadığına kanaat getirilmesi durumunda geçici ihalenin yapılmaması veya satış komisyonunca
alınan geçici ihale kararının Bölge Müdürlüğünce tasdik edilmemesi durumunda geçici teminat iade
edilir. Bu durumda geçici ihalesi yapılmayan veya Bölge Müdürlüğünce onaylanmayan partiler
yeniden satışa arz edilir. Müşteri bundan dolayı hiçbir hak talebinde bulunamaz.
c) İhalede Müşteri Çıkmaması ve Pazarlıktan Satış
İhalede müşteri çıkmaması halinde, mevcut durum ve zaruretler ile idare yararı gözetilerek ihaleyi
tekrarlama veya bir sonraki ihale ilanına kadar aynı muhammen bedel ve satış şartları ile pazarlık usulü
ile satış kararı komisyonca alınır. Pazarlığa bırakılan süre içinde İşletme Müdürlüğünce yeni bir
ihale yapılması durumunda, pazarlık süresi sonu beklenmeden ürün pazarlıktan kaldırılıp bu ihalede
satışa çıkarılabilir.
Pazarlığa kalan partilere ihale kararının onayından sonra müşteri çıkması durumunda; şartname
imzalatılıp ilk talepte bulunan müşteriye satış doğrudan yapılır. Müşterinin talebi halinde kesin
teminat yatırmak ve şartnameyi imzalamak kaydıyla 15 gün içerisinde de satış yapılabilir. Bu süre
içinde satışı yaptırmaması halinde müşteri taahhüdünden dönmüş sayılıp şartname hükümlerine göre
işlem yapılır.
Pazarlıktan yapılacak satışlar, açık artırmalı satışların devamı sayıldığından, ilgili açık artırma
şartnamesindeki esaslara göre yapılır.
Pazarlık süresi içinde yapılan satışlarda Bölge Müdürlüğünden onay alınmasına gerek
bulunmamaktadır. Ancak, pazarlık süresi bitiminde Bölge Müdürlüğüne bilgi verilir ve satış sonucu
bilgileri ilgili programlara girilir.
İhalenin Onaylanması
Geçici ihale kararına göre Satış Sonucu Bilgi Cetvelinin bir nüshası ihale gününü takip eden (ihale
günü hariç) 3 iş günü içinde onay için Bölge Müdürlüğüne, bilgi için bir nüshası da doğrudan Genel
Müdürlüğe gönderilir. Ayrıca, satışa çıkarılan ve satılan ürünün cins, nev'i, boy ve sınıfları itibariyle
icmali de belirtilir.
Bölge Müdürlükleri, geçici ihale kararının tamamını veya bir kısmını onayladığını veya reddettiğini
kararın Bölge Müdürlüğüne ulaştığı tarihten itibaren en geç 5 iş günü içinde İşletme Müdürlüğüne
bildirir. Geçici ihale kararının Bölge Müdürlüğüne bildirilmesi ve Bölge Müdürlüğünün satış onay
kararının İşletme Müdürlüğüne bildirilmesi işi öncelikle elektronik ortamda yapılır.
İhalede sürülen pey dolayısıyla haddi lâyık görülmeyen partilerin, yeniden açık artırmaya çıkarılarak
piyasa fiyatıyla satılmasına çalışılır. Komisyon, bedelin haddi layık görülüp görülmediği kararını
verirken; emsal ürünlerin satış fiyatları, ürüne olan talep, ürünün kalite ve standart özelliklerini dikkate
alır.
Kesinleşen İhalenin Müşteriye Tebliğ Edilmesi ve Satış İşlemleri
Bölge Müdürlüğünce onaylanan ihale kararının onaylandığına dair yazının İşletme Müdürlüğünün
kaydına girdiği tarihi izleyen en geç 5 iş günü içinde, Tebligat Kanunu hükümlerine göre üzerine ihale
yapılana veya vekiline imzası alınmak suretiyle bildirilir veya iadeli taahhütlü mektupla tebligat
38
adresine postalanır ya da elektronik tebligat yöntemi ile tebliğ edilir. Tebligatın elektronik olarak
yapılması durumunda, elektronik tebligat hükümleri esas alınacak olup; tebligat müşterinin elektronik
adresine ulaştığı tarihi izleyen beşinci günün sonunda yapılmış sayılır.
Müşterinin, tebliğ tarihi sayılan günden itibaren 15 gün içinde (tebliğ edilen gün sayılmaz) geçici
teminatını kesin teminata çıkarması ve satış şartnamesine göre satış işlemini yaptırması
gerekmektedir. Ancak, 15 günlük satış süresi içinde teslim tesellümü yapılarak satışı yaptırılan
partilerde geçici teminatın kesin teminata çıkarılmasına gerek yoktur.
Satış peşin bedelle yapılabileceği gibi, vadeli olarak da yapılabilir. Satışın peşin veya vadeli yapılması
halinde peşinat olarak yatırılacak tutarlar banka ürün ve kartları ile ödenebileceği gibi, işletme
veznesine veya banka hesabına yatırabilir.
Vadeli satış yapılması halinde peşinat dışındaki kalan borç ile vade faizi, banka ürün ve kartları ile
ödenebileceği gibi teminat alınmak suretiyle de satış yapılabilir.
Satış süresi içinde satışını yaptırmayan ve ek süre talebinde bulunmayan müşteriler taahhüdünden
dönmüş sayılarak teminatı irad kaydedilir ve şartname hükümlerine göre gerekli işlem yapılır.
Satış için verilen 15 günlük süre içinde müşterinin geçici teminatını kesin teminata çıkarması, Genel
Müdürlükçe belirlenen ve satış esaslarında belirtilen gecikme faizini peşin ödemesi şartıyla satış
işlemini yaptırması için verilen 15 günlük sürenin bitiminden itibaren 15 günlük ek bir süre daha
verilebilir. Bu süre sonunda satış yaptırmayanın kesin teminatı irad kaydedilir.
Müşterinin Talebinden Vazgeçmesi
Üzerine geçici ihale yapılan müşterinin satış talebinden vazgeçtiğini bildirmesi veya kendisine
bildirilen sürelerde ürün bedelini yatırmaması halinde, teminatı irad kaydedilerek durum müşteriye
bildirilir. Teminatı irat kaydedilen ürün aynı muhammen satış bedeli üzerinden ilk müşterisine de
duyurulmak suretiyle İşletme Müdürlüğünce düzenlenecek ilk satışla birlikte açık artırmaya çıkarılır.
Şayet ilk satış için mevsim durumu, nakliyat imkânları ve yeni bir ihaleye çıkılacak kadar satış partisi
oluşturulamaması gibi sebeplerle teminatı irad kaydedildikten sonra 30 günden daha fazla zaman
geçmesi öngörülüyorsa, ürünün evsaf kaybına uğramaması ve müşterilerle bir ihtilafa düşülmemesi
bakımından, teminatı irad kaydedilen parti mahalli ilân yoluyla açık artırmaya çıkarılır. İlk ihalede
satılamayan bu ürünlerin ikinci ya da daha sonraki ihalelerde fiyat indirimi yapılabilir.
Teminatı irad kaydedilen partinin ikinci veya daha sonra yapılan açık artırmalı satışında oluşan idare
zarar ve alacakları ilgili şartname hükümlerine göre hesaplanır ve bu hükümlere göre işlem yapılır.
Yasak Fiil ve Davranışlar İle İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama
Yasak Fiil ve Davranışlar; İhale işlemlerinin hazırlanması, yürütülmesi ve sonuçlandırılması sırasında;
a) Hile, desise, vait, tehdit, nüfuz kullanma ve çıkar sağlama suretiyle veya başka yollarla ihaleye
ilişkin işlemlere fesat karıştırmak veya buna teşebbüs etmek,
b) Açık artırma ve pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde müşterileri tereddüde düşürecek veya
rağbeti kıracak söz söylemek ve müşteriler arasında anlaşmaya çağrıyı ima edecek işaret ve
davranışlarda bulunmak veya ihalenin doğruluğunu bozacak biçimde görüşme ve tartışma
yapmak,
c) İhale işlemlerinde sahte belge veya sahte teminat kullanmak veya kullanmaya teşebbüs etmek,
taahhüdünü kötü niyetle yerine getirmemek, taahhüdünü yerine getirirken idareye zarar verecek
işler yapmak veya işin yapılması veya teslimi sırasında hileli malzeme, araç veya usuller
kullanmak yasaktır.
39
İdarece İhalelere Katılmaktan Geçici Yasaklama
Devlet İhale Kanununu 83 üncü maddesi ve 4.12.1 inci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda
bulundukları anlaşılanlar, bu fiil ve davranışlar ihale safhasında meydana gelmişse idarelerce o
ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi fiil veya davranışlarının özelliğine göre bakanlık tarafından,
haklarında bir yıla kadar bütün ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir.
Kararı veren idare bu kararı, Resmi Gazete'de ilan ettirir. Bu kararlar, Genel Müdürlükçe ilgililerin
müşteri siciline de işlenir.
İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde,
gereğinin yapılması için bu durumu Bakanlıkça yasaklama kararı verilebilmesi için Genel Müdürlüğe
bildirmekle yükümlüdürler.
Üzerine ihale yapıldığı halde usulüne göre şartname veya sözleşme yapmayan müşteriler ile şartname
veya sözleşme yapıldıktan sonra taahhüdünden vazgeçen ve mücbir sebepler dışında taahhüdünü sözleşme
ve şartname hükümlerine uygun olarak yerine getirmeyen müşteriler hakkında bu fiil ve davranışların bir
takvim yılı içerisinde Genel Müdürlük bazında üç kez tekerrür etmesi halinde Bakanlık tarafından, bir yıla
kadar ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilir ve bu kararlar Resmi Gazetede ilan ettirilir ve
ilgililerin siciline işlenir.
Yasaklama, Resmi Gazetede kararın yayımlandığı tarihten itibaren yapılacak ihalelerde uygulanır. İhaleye
katılmak isteyenler arasında ihalelere katılmaktan yasaklı olan gerçek veya tüzel kişi varsa teminat
alınmayarak ihaleye katılması engellenir
Yasaklama kararı ile ilgili İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığına gönderilecek belgeler;
1- Açık artırmalı satış ve karar tutanağı,
2- Kesinleşmiş olan ihalenin ilgiliye yazıldığı ve tebliğ edildiğine dair belge,
3- Teminatın irat kararı,
4- Resmi Gazeteye gönderilmek üzere ihalelere katılmaktan yasaklama kararı.
Yukarıda sayılan 4 belge EBYS üzerinden İşletme ve Pazarlama Dairesi Başkanlığına gönderilecektir. Bu
ekler dışında 4. Maddede sayılan ihalelere katılmaktan yasaklama kararı Resmi Gazeteye gönderilmek
üzere 2 nüsha ıslak imzalı ve nüsha CD’ye yazdırılmış olarak (Word ortamında) Daire Başkanlığına
gönderilecektir.
B- TAHSİSLİ SATIŞLAR
Kamu kurum ve kuruluşları ile özel kuruluşlara faaliyet konularındaki ihtiyaçları için talep ettikleri
ürünler piyasa fiyatlarına göre belirlenen fiyatlar üzerinden tahsis yoluyla orman ürünleri satışı
yapılmaktadır. Bu şekilde TTK, TKİ ve TEDAŞ gibi kamu kuruluşları ile özel sektör kağıt ve Lif-Yonga
kuruluşları başta olmak üzere tomruk, tel direk, kağıtlık odun, lif-yonga odunu ve yakacak odun tahsisen
verilerek orman ürünü işleyenlerin talebi sürekli olarak karşılanabilmektedir.
Tahsisen satış yapılabilecek olanlar;
a) Açık artırmaya çıkarılıp satılamayan, tekrar açık artırmaya çıkarılmasında fayda umulmayan
ve acilen satılması gereken her türlü orman ürünü,
b) Kamu kurum ve kuruluşlarının faaliyet konularındaki ihtiyaçları için talep ettikleri her
türlü orman ürünü ile faaliyet konusu olması aranmaksızın yaptıracakları işleri için verilecek her türlü
orman ürünü,
c) 6831 sayılı Kanunun 31 inci ve 32 nci maddeleri kapsamına giren köylerde,
zati ihtiyaçtan istifade edemeyen köylülerin yaptıracakları ev, ahır, ambar, samanlık ve kümes inşaatları
ile köy müşterek ihtiyaçları ve bunların tamiratı için kırk metreküpü geçmemek üzere verilecek orman
ürünleri,
ç) 6831 sayılı Kanunun 33 üncü maddesinden istifade edemeyen felaketzedelere inşaat
ihtiyaçları için keşif evrakına dayanılarak verilecek orman ürünleri,
d) Küçük sanat erbabına, yılda seksen metreküpü geçmemek üzere, ilgili orman işletmesince
40
tasdik edilmiş kapasite raporuna dayanılarak verilecek her türlü orman ürünü,
e) Dokuma ve halı tezgahı, kovan, müzik aletleri, su ürünleri üretim tesisleri ile ahır, kümes, sera
ve benzeri tesislerin yapımı için metraja dayalı olarak altmış metreküpü geçmemek üzere verilecek
orman ürünleri,
f) Devletçe kurulmuş sosyal yardım fonları ile dernekler, vakıflar ve şahıslar
tarafından yaptırılacak okul, öğrenci yurdu, cami, hastane, köprü, huzurevi, düşkünler yurdu ve benzeri
tesisler ile bu kuruluşların idari binalarına ve üniversitelere kereste metrajına dayanılarak tespit olunarak
ihtiyaçlarına göre verilecek her türlü orman ürünü,
g) Maden ocakları işleten gerçek ve tüzel kişilere üretim işlerinde kullanılmak
şartıyla ihtiyaçları için mahallî orman idarelerince senelik üretim miktarına göre tespit edilecek maden
direği ve sanayi odunu,
ğ) Yapı kooperatiflerinin inşaat ruhsatı alınmış işyeri veya konutları için keşif
evrakına dayanılarak verilecek orman ürünü,
h) Lif levha veya yonga levha imal eden fabrika ve tesislere Genel Müdürlükçe
tespit edilecek miktarlarda verilecek lif yonga odunu, kabuklu kağıtlık odun ve talaş odunu,
ı) Valiliklerce bildirilecek kamu kurum ve kuruluşları ile belediyelere, askeri birliklere, lüzum
ve zaruret halinde Genel Müdürlükçe belirlenen esaslar dahilinde diğer gerçek ve tüzel kişilere verilecek
yakacak odun,
i) Gemi, kayık, mavna, çektirme gibi deniz nakil vasıtaları inşa ve tamir edenlere metrajına
göre tespit edilecek ihtiyaçları için verilecek orman ürünü,
j) 6831 sayılı Kanunun 34 üncü maddesinden istifade edenlerin bu hakları saklı kalmak kaydıyla
baltalık veya koruya tahvil edilecek ormanlardan ürettikleri her türlü orman ürünü,
k) Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köylerde ve nüfusu 2500'den aşağı olan kasabalarda,
orman köylerini kalkındırma kooperatifleri ile köylerdeki gerçek kişilere amenajman ve silvikültür
planlarına göre ormanlardan çıkarılacak dikili ağaçlar,
l) Kamu kurum ve kuruluşları ile köy tüzel kişiliklerinin, derneklerin, kooperatiflerin ve gerçek
kişilerin serbest piyasadan temininde güçlük çekilen, artırmalı satışlar suretiyle piyasaya arzı mutat
olmayan ve devamlılık arz etmeyen tel direği, uzun ve çok uzun boy tomruk, maden direği, sırık ve
çubuklar,
m) Kağıt, karton, mukavva ve benzeri ürünlerin ana girdisi olan selüloz ve kağıt hamuru imalatı
yapan özel sektöre ait fabrikalara, Genel Müdürlükçe tespit edilen miktarlarda selüloz ve mekanik odun
üretiminde kullanılan odunlar,
n) 21/7/1983 tarihli ve 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu hükümlerine göre
korunması gerekli kültür varlığı olarak tescil edilmiş, tescil işlemi tapuya şerh edilmiş, ulusal ve
uluslararası hukuksal yükümlülükler üstlenilmiş olan yapı ve yapı guruplarının restorasyon, restütisyon
ve rekonstrüksiyon uygulamaları ve yetkili birimlerce onaylı plan, proje ve keşfe dayalı olarak
yaptırılacak işler için gerçek ve tüzel kişilere verilecek her türlü orman ürünü,
o) Biyokütleden elektrik enerjisi üreten tesislere yakacak odun, kesim artıkları, süceyrat odunu ve
kökler,
ö) Yıllık odun hammadde işleme kapasitesi yirmibeşbin metreküp ve üzeri olan her türlü
fabrika ve tesislere, yıllık kapasite kullanım miktarlarına göre Genel Müdürlükçe belirlenen
oranlarda odun ve dikili ağaçlar,
tahsisli satış usulüyle satılabilir.
Tahsis Fiyatlarının Belirlenmesi
Tahsisi Genel Müdürlükçe yapılan ürünlerin (Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (1) inci fıkrası (ö)
bendi hariç) tahsis fiyatları; her yıl piyasa şartlarına ve satış icaplarına göre Genel Müdürlükçe belirlenir.
Lüzum görülmesi halinde tahsis fiyatlarında yıl içerisinde yeniden düzenleme yapılabilir
Genel Müdürlükçe fiyatı belirlenerek tahsisi yapılan ürünlerde, tahsisi yapılan miktarın dışında kalan
ürünler ile Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (1) inci fıkrası (ö) bendi kapsamı dışındaki ürünlerin
tahsis fiyatı Bölge Müdürlüğünce belirlenir.
Bölge Müdürlüğünce tahsis fiyatı; Bölge Müdürlüğünün maliyet bedelinden düşük olmamak kaydıyla
Bölge Müdürlüğünün son iki aylık açık artırmalı ortalama satış fiyatının en az %5 üzerinde olacak
41
şekilde belirlenir. Ayrıca, tahsis fiyatı Genel Müdürlükçe belirlenen ürünlerde, Bölge Müdürlükleri
tarafından belirlenen tahsis fiyatı Genel Müdürlüğün tahsis fiyatının altında olamaz.
Tahsis verilecek İşletme Müdürlüğünün son iki aylık açık artırmalı ortalama satış fiyatının Bölge
Müdürlüğü tahsis fiyatından yüksek olması durumunda tahsis fiyatı İşletme Müdürlüğünün son iki aylık
satış ortalama fiyatı olarak kabul edilir.
Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (1) inci fıkrası (ö) bendine göre yapılacak satışlarda tahsis fiyatı;
İşletme Müdürlüğünün maliyet bedelinden düşük olmamak kaydıyla İşletme Müdürlüğünün son iki
aylık açık artırmalı ortalama satış fiyatıdır.
Son iki aylık açık artırmalı ortalama satış fiyatı tesbit edilirken, fiyatın belirleneceği tarihten itibaren
geriye dönük 60 günlük süre esas alınacak olup, bu süre içerisinde açık artırma ile satılan her türlü
ürünün (pazarlıktan ve indirim yapılarak satılanlar da dâhil) fiyatı ortalamaya dâhil edilir.
Bölge veya İşletme Müdürlüğünde son iki ayda satış yapılmamışsa komşu veya benzer ürün satışı
yapan diğer Bölge veya İşletme Müdürlüklerinin son iki aylık açık artırmalı satış ortalamaları dikkate
alınır.
Tahsisli dikili ağaç satış fiyatları, Dikili Ağaç Satış Tamiminde belirtilen yöntemle hesaplanır.
Kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyacını karşılamak üzere Genel Müdürlükçe fiyat teklifi verilmek
suretiyle yapılacak olan satışlarda, Genel Müdürlükçe belirlenen fiyat üzerinden, Bölge veya İşletme
Müdürlüklerince fiyat teklifi verilmek suretiyle yapılacak satışlarda ise Bölge Müdürlüğünce belirlenen
tahsis fiyatı üzerinden orman ürünü satılabilir.
Tahsisen Verilecek Orman Ürünleri Sınıfları
Tahsisen yapılacak tomruk satışlarında; teknolojisi gereği I. ve II. sınıf tomruk kullanmayı gerektiren
Kamu Kurum ve kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyaçları hariç, diğer kamu kurum ve
kuruluşları ile gerçek ve tüzel kişilerin ihtiyaçlarının en çok % 20 si II. sınıf, geri kalanı III. sınıf
tomrukla karşılanabilir.
Tahsisin Hangi İşletmelerden Karşılanacağı
Orman ürünleri tahsis talepleri öncelikle tahsise konu ürünün kullanılacağı veya işleneceği yerin
bağlı olduğu İşletme Müdürlüğünce piyasa talep ve dengeleri gözetilerek karşılanmaya çalışılır. Bunun
mümkün olmaması halinde durum Bölge Müdürlüğüne intikal ettirilerek Bölge Müdürlüğünce diğer
işletmelerden karşılanması sağlanır. Taleplerin Bölge Müdürlüğünce de karşılanamaması halinde, diğer
Bölge Müdürlüklerinden karşılanmak üzere gerekli belgelerle birlikte durum Genel Müdürlüğe intikal
ettirilir.
Tahsis Yapılmayacak İşletme ve Depolar İle Tahsisen Satılamayacak Ürünler
Değerlerince kıymetlendirilmeleri ve gerçek ihtiyaç sahiplerinin satın alabilmelerini sağlamak
bakımından; taliplisi fazla ve istihsali az olan Adana Bölge Müdürlüğünün Pos, Pozantı ve Saimbeyli
İşletmesi depoları ile Zonguldak Bölge Müdürlüğünün Yenice İşletmesi Camiyanı ve Doksan,
Devrek İşletmesi Klm.18, Bolu Bölge Müdürlüğünün Mengen İşletmesi Yalakkuz, Balıkesir Bölge
Müdürlüğünün Dursunbey İşletmesi Dursunbey, Alaçam İşletmesi Tarlabaşı, Bigadiç
İşletmesiAktuzla, Meyveli, Çatak, Kahramanmaraş Bölge Müdürlüğü, Göksun İşletmesi Taşoluk,
Andırın İşletmesi Kurucaova, Kütahya Bölge Müdürlüğü Simav İşletmesi Kızılcık ve Kiçir
depolarından karaçam tomruk ve Antalya Bölge Müdürlüğünün Elmalı İşletmesinden sedir tomruk
tahsisen verilemez.
Satış Yetki Limitleri
Orman Ürünlerinin Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesi gereğince yılı
içerisinde aynı kişi, kurum veya kuruluşa bir defaya mahsus olmak üzere yapılacak tahsisli satışlar
(Genel Müdürlükçe tahsis yapılan ürünler ile Yönetmeliğin 9 uncu maddesi (1) inci Fıkrası (g) bendi
gereğince yapılacak tahsisli satışlar hariç);
42
a) 100 m³/stere kadarı İşletme Müdürlüğünce,
b) 101 m³/sterden 500 m³/stere kadarı Bölge Müdürlüğü;
c) 500 m³/sterden fazla olan miktarlar ise Genel Müdürlüğün yetkisindedir.
Tahsisli satışlar yukarıda belirtilen limitler dâhilinde yapılacak olup, İşletme ve Bölge Müdürlükleri her
ne sebeple olursa olsun yetki limitleri dışına çıkamaz. Taleplerin yetki sınırlarını aşması halinde parça
parça satış yoluna gidilemez, bu gibi talepler gereği yapılmak üzere bir üst makama intikal ettirilir.
C- KANUNİ HAKLARDAN DOĞAN İNDİRİMLİ SATIŞLAR
6831 sayılı Orman Kanunu’nun 31, 32, 33 ve 34’üncü maddeleri gereği orman köylüleri ve
kooperatiflerine indirimli fiyatlarla orman emvali verilmektedir. Bu şekilde orman köylülerinin yapacak
(tomruk) ve yakacak ihtiyaçları karşılandığı gibi orman köylü ve kooperatiflerinin koru ormanlarında
ürettikleri emvalin % 25’i emval veya bedel farkı olarak, baltalıklarda ise Pazar satışı olarak yakacak
odunun tamamı maliyet bedeli ile verilerek köylü ve kooperatiflerin bu ürünleri pazarlamasıyla ek kazanç
sağlamalarına imkan verilmektedir.
Orman köylü ve kooperatiflerine yılda ortalama 400.000 M3 tomruk ve 2,2 Milyon ster yakacak
odun Pazar satışı olarak ve köylülere 150.000 M3 tomruk ve 4,0 Milyon Ster yakacak odun zati ihtiyaç
olarak düşük bedelle satış yapılmaktadır.
SATIŞLARDA ALINACAK VERGI, RESIM VE FONLAR
a) Açık Artırmalı Satışlarda Alınacak Vergi, Resim ve Fonlar
Katma Değer Vergisi : 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerine göre fonlar ve
satış bedeli üzerinden Maliye Bakanlığınca belirlenen oranda alınır.
Ağaçlandırma Fonu
: 4629 sayılı Kanunun geçici maddesi (mülga 4122 sayılı Milli
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununun 9 uncu maddesi) ve Milli Ağaçlandırma
ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Yönetmeliği hükümlerine göre satış bedeli üzerinden %3 olarak
alınır.
Bakanlık Fonu
: 4629 sayılı Kanunun geçici maddesi (6831 sayılı Orman
Kanununun 1744 sayılı Kanunla değişik mülga Ek-3 üncü maddesi) ve Orman Köylülerinin
Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre sadece tomruk satışlarından
(yurtdışına yapılacak satışlar hariç) satış bedeli üzerinden %3 oranında alınır. Açık Artırmalı dikili ağaç
satışlarında Bakanlık Fonu alınmaz.
Tellallık Harcı
: 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununun 70 inci maddesine
göre Tellallık Harcının oranı 100 TL.’ye kadar %2 olup, 100 Türk Lirasını aşan satışlarda aşan kısım
için oran %1 olarak uygulanır.
Karar Pulu
: Damga Vergisi Kanunu hükümlerine göre satış bedeli üzerinden
Maliye Bakanlığınca belirlenen oranda alınır.
b) Tahsisli Satışlarda Alınacak Vergi, Resim ve Fonlar
Katma Değer Vergisi : 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerine göre fonlar ve
satış bedeli üzerinden Maliye Bakanlığınca belirlenen oranda alınır.
Ağaçlandırma Fonu
: 4629 sayılı kanunun geçici maddesi (mülga 4122 sayılı Milli
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununun 9 uncu maddesi) ve Milli Ağaçlandırma
ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Yönetmeliği hükümlerine göre satış bedeli üzerinden yakacak
odun satışlarında
%1, lif-yonga sektörüne yapılacak lif-yonga odunu ile Kamu Kurumlarına yapılan tomruk, tel direk,
maden direk, kâğıtlık odun ve sanayi odunu satışlarında %2 olarak alınır. Ancak, 4734 sayılı Kamu İhale
Kanununa göre teklif almak suretiyle ürün alan Kamu Kurum ve Kuruluşları ve tahsisli dikili ağaç
satışlarından Ağaçlandırma Fonu alınmaz.
43
Bakanlık Fonu
: 4629 sayılı Kanunun geçici maddesi (6831 sayılı Orman
Kanununun 1744 sayılı Kanunla değişik mülga Ek-3 üncü maddesi) ve Orman Köylülerinin
Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre sadece tomruk satışlarından
(yurtdışına yapılacak satışlar hariç) satış bedeli üzerinden %3 oranında alınır. Ancak, 4734 sayılı Kamu
İhale Kanununa göre teklif almak suretiyle ürün alan Kamu Kurum ve Kuruluşları ve tahsisli dikili
ağaç satışlarından Bakanlık Fonu alınmaz.
c) Kanuni Haklardan Doğan İndirimli Satışlarda Alınacak Vergi, Resim ve Fonlar
Katma Değer Vergisi : 3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu hükümlerine göre fonlar
ve satış bedeli üzerinden Maliye Bakanlığınca belirlenen oranda alınır.
Ağaçlandırma Fonu
: 4629 sayılı kanunun geçici maddesi (mülga 4122 sayılı Milli
Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Seferberlik Kanununun 9 uncu maddesi) ve Milli Ağaçlandırma
ve Erozyon Kontrolü Seferberliği Yönetmeliği hükümlerine göre köylü pazar satışlarında (KPS)
satış bedeli üzerinden
%1 olarak alınır. Bu madde kapsamındaki diğer indirimli satışlardan Ağaçlandırma Fonu alınmaz.
Bakanlık Fonu
: 4629 sayılı Kanunun geçici maddesi (6831 sayılı Orman
Kanununun 1744 sayılı Kanunla değişik mülga Ek-3 üncü maddesi) ve Orman Köylülerinin
Kalkınmalarının Desteklenmesi Hakkında Yönetmelik hükümlerine göre sadece tomruk satışlarından
(yurtdışına yapılacak satışlar hariç) satış bedeli üzerinden köylü pazar satışları ve 34 üncü madde
kapsamında kooperatiflere yapılan tomruk satışlarında %3 oranında alınır. Bu madde kapsamındaki
diğer indirimli satışlardan Bakanlık Fonu alınmaz.
MALIYET BEDELI TESBITI
Ürün maliyet bedeli, Orman Ürünlerinin Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 4 üncü
maddesinde belirtildiği üzere maliyet bedeli;
a) Fiili masraf,
b) Dağıtım giderleri (Tevzi Masrafı)
c) Satış masrafları,
ç) Tarife bedeli,
d) Beklenmeyen giderlerden (a, b, c ve ç fıkralarındaki giderler toplamının % 20 sine kadar Genel
Müdürlükçe belirlenir) oluşmaktadır.
3.3. DİKİLİ AĞAÇ SATIŞLARI
GENEL ESASLAR
Dikili ağaç satışlarının kolayca takip ve denetimi ile yöresel müşteri yapısı ve talebi dikkate alınarak satış
partileri bölme veya bölmecik bazında düzenlenerek, prensip olarak birden fazla bölme birleştirilerek satış
partisi oluşturulamaz. Ancak bölmedeki dikili ağaç satış miktarının az ve bölmelerin benzer olduğu, tespit,
kontrol ve kayıt işlemlerinde hiçbir sorunun olmayacağı anlaşılan durumlarda, müşteri talebi de dikkate
alınarak birden fazla bölme birleştirilerek satış partisi oluşturulabilir.
Dikili ağaç satışında maliyet bedeli, muhammen bedel ve satış fiyatına esas teşkil etmesi nedeniyle; satışa
konu bölme veya bölmecikteki her ağaç türü için üretilmesi öngörülen ürünlerin verim yüzdesi hassasiyetle
belirlenir. Ancak, yapılan dikili damgada toplam miktarın %5'inin altında olup piyasa değeri açısından özel
kıymet ifade etmeyen ağaç türlerinde ayrıca verim yüzdesi tespit edilmeyebilir. Bu durumda söz konusu
hacim benzer ağaç türü hacmine ilave edilmek suretiyle değerlendirilir. Ayrıca verim yüzdesi tespitinde alt
tabakadaki fertler ile süceyrat odununu dikili damgaya ve verim yüzdesine dâhil etmede özellikle dikkatli
olunarak, deneme ağaçları seçiminde objektif kriterlere ve aşağıdaki hususlara uyulur.
44
Deneme ağacı seçim esasları
Satışa konu bölme veya bölmecikteki ağaçların dikili kabuklu gövde hacmi (DKGH) ve çap kademelerine
dağılımı göz önüne alınarak deneme ağacı hacim büyüklüğü tespit edilir. Hacim büyüklüğü, satışa konu
ağaçların temsiline imkan verecek şekilde 1, 3, 5, 8 m3 gibi belirlenir. Burada dikkat edilmesi gereken
husus DKGH miktarı arttıkça ve ağırlıklı çap grubu kalınlaştıkça daha iyi temsil için deneme ağacı hacim
büyüklüğünün artması gerekmektedir. Hacim büyüklüğü tespit edilirken (deneme alanı alınanlar hariç)
alınacak olan deneme ağacı hacmi o ağaç türünün damgadaki toplam miktarının %2'sinden aşağı olamaz.
Ancak; kızılçam tensil sahası ve endüstriyel plantasyon sahalarında, meşcerenin homojen yapıya sahip
olması halinde %1'den az olmamak şartıyla belirlenebilir.
Deneme ağacı hacim büyüklüğü belirlendikten sonra bölmeyi çap kademelerine göre temsil edecek deneme
ağaçlarının seçiminde; ağaçların kalite özellikleri, bonitet farklılıkları göz önüne alınarak bölme veya
bölmeciği en iyi temsil edecek fertler alınmalıdır. Mesela ağaçların çürüklük, kovukluk vb. özellikleri ve
bölmenin etek, orta, sırt kısmında bulunması gibi faktörler göz önüne alınmalıdır.
Deneme ağacı sayısının tespiti
Fiilen yapılan damganın ağaç türleri itibariyle çap kademelerine dağılımından, toplam hacimdeki
yüzdeleri bulunarak, her çap kademesinin deneme ağacı hacim büyüklüğündeki miktarları bulunacak, bu
miktar o çap kademesindeki bir ağacın DKGH'ne bölünmesiyle her çap kademesine isabet eden deneme
ağacı sayıları tespit edilir.
Belirlenen çap kademelerindeki deneme ağaçları, kalite özellikleri ve bonitet farklılıkları gözetilerek
bölme veya bölmeciğin tamamını temsil edecek şekilde dağıtılarak kesim yapılıp, standardizasyon
esaslarına göre boylanarak her ürün cins ve nevi itibariyle verim yüzdeleri tespit edilir. Verim
yüzdeleri işletme müdür yardımcısı, ilgili İşletme Şefi ve ölçü-kesim görevlisinden oluşan komisyon
tarafından tespit edilerek tutanağa bağlanır.
Dikili ağaç satışına konu bölme ve bölmecikteki verim yüzdesinin tespiti için gerekli iş ve işlemlere
ait işçilikler Genel Yönetim Giderleri-İşçi Ücret Giderleri Hesabından (770.04) idareye ait işçiler
tarafından yapılır. İdareye ait işçilerin yeterli olmaması durumunda, OGM tarafından gönderilen
talimata uygun olarak verim yüzdelerinin tespiti konusunda hizmet alımı yapılabilir.
Deneme ağacı ve verim yüzdesi tespit tutanağı müşterileri bilgilendirmek açısından satış dosyasına
konulur, ancak bunun satış sonrası çıkacak ürün için hiçbir şekilde bağlayıcı olmadığı belirtilir.
Dikili ağaç satışından sonraki her türlü işçilik (kesme, ölçme, sürütme, yükleme ve taşıma, istif vb.)
müşteriye aittir.
Müşteri dilediği boyutlarda ve şekilde ürün elde etmekte serbesttir. Elde edilen ürünü şekil, ebat ve
vasıf olarak belirleyecek şekilde ölçü, tespit ve damgalama yapılarak nakliye tezkereleri bu ölçü ve
kayıtlar ile Orman Ürünlerine Verilecek Taşıma Belgelerine Ait Yönetmelik hükümlerine göre
düzenlenir.
Müşteri elde ettiği ürünleri nakletmek istediğinde; işletme şefliğince düzenlenen ölçü ve tespit
tutanakları esas alınarak ürünlerin nakliye tezkeresi ile nakline izin verilir.
Dikili ağaç satış işleminin her aşaması idarece kontrol edilerek, tüm ölçü tespit tutanaklarının birer
nüshası son ölçü tespit tutanağı ile birlikte İşletme Müdürlüğüne gönderilir.
Yapılan ölçü tespitleri sırasında, dikili ağaç satışından elde edilen toplam ürün miktarı; verim yüzdesinin
%10'u üzerinde gerçekleşmesi halinde durum İşletme Müdürlüğünce Bölge Müdürlüğüne bildirilir.
Bölge Müdürlüğünce kurulacak komisyon marifetiyle müşterinin da katılabileceği şekilde en geç bir
hafta içerisinde durum incelenerek herhangi bir usulsüzlük olup olmadığını tespitle İşletme
Müdürlüğüne bildirilecektir. Usulsüzlük olması durumunda mevzuat gereğince işlem yapılacaktır.
Usulsüzlük yoksa ürünün nakline izin verilecektir.
45
Dikili ağaç satışına konu sahanın ve etrafının idaremiz yetkili ve görevlileri ile müşteri tarafından
kontrolü ve denetimi titizlikle yapılarak, satılan ağaçlar dışında ağaç kesilmesine meydan verilmemesi
için gerekli bütün tedbirler alınır.
Kabuk böceklerinin kasım-mart döneminde hareketli olmadıkları dikkate alınarak bu dönemde
üretilen ibreli yapacak odunların, kabuklarının soyulup soyulmayacağı önceden kararlaştırılır ve bu
husus satış şartnamesinin ilgili maddesinde belirtilir.
Böcek tehlikesi olan yerlerde kabuğun soyulması, soyulan kabukların yakılması, ilaçlama yapılması
gibi özel çalışma yapılması gerekli yerler dikili ağaç satışına konu edilirken çok iyi etüt edilmelidir.
Sağlıklı DKGH tespiti yapılamayan, kontrol, ölçü ve taşıma sorunu yaşanabilecek devrik, kırık,
yeni yol inşaatlarının güzergâhlarında, yolu mevcut olmayan ve personel azlığı vb. ile yeterli
kontrolün yapılamayacağı, koruma açısından güvenli olmayan yerlerde dikili ağaç satışı yapılmaz.
Dikili ağaç satışında üretim (kesim, sürütme, taşıma) süresi sahanın teslimine müteakip en fazla 60
gündür. Satış miktarına göre daha kısa bir süre belirlenebilir.
Dikili ağaç damgalarının yapılması, dikili ağaç satışı ile ilgili evrağın tamamlanması, satış ilanı için
geçecek süre, tensil sahalarında çimlenme döneminden önce sahadan çıkılması, saha hazırlığı, toprak
işlemesi vb. yapılacaksa bu iş için gerekecek süre göz önünde bulundurulmalı, satış öncesi gerekli
hazırlıklar buna göre süratle yapılarak üretimin silvikültürel amaca uygun olarak gerçekleştirilmesi
sağlanmalıdır. Bunun için bölmeden çıkılma tarihi şartnamenin özel hükümler bölümünde belirtilir.
Üretim ve pazarlama faaliyetlerinin yağışlı günlere rastlaması durumunda, yol durumu iyi olan ve
taşıma imkânı bulunan sahalar tercih edilerek, sahaya giden yolun bakımlı halde tutulması
sağlanmalı, aksi halde bu gibi yerlerde dikili ağaç satışı bu zamanda yapılmayarak, üretim süresinin
uygun olduğu zamana kaydırılmalıdır.
Komşu ülkelerle hudut boylarında güvenlik yönünden ilgili askeri birlikle mutabakata varıldıktan sonra
satışa çıkarılır. Sosyal probleme konu olabilecek sahalarda dikili ağaç satışı yapılmasından
kaçınılmalıdır. Dikili ağaç satışının yapılmasından sonra üretimin yapılmasını imkânsız hale getiren
ve önceden öngörülmeyen olağanüstü durumların ortaya çıkması halinde üretime başlanmamış olması
ve bu durumun bir rapora bağlanması kaydıyla müşteriye bildirilerek satış Bölge Müdürlüğünce iptal
edilebilir.
Dikili ağaç satışı yapılan sahalarda olağanüstü hasılatın meydana gelmesi
Dikili ağaç satışına konu bölmede kar kırması, rüzgar devriği, böcek arız olması veya yangın gibi
olağanüstü bir afet sebebiyle bölmede dikili ağaç satışına konu miktarın %20'sinin üstünde hasar
oluşmuş ise durum satış komisyonunca tutanağa bağlanarak;
a) Olay geçici ihale aşamasında oluşması halinde ihale Bölge Müdürlüğünce iptal edilerek
müşteriye bildirilir ve geçici teminatı iade edilir.
b) Olay satışa müteakip oluşmuş ve üretime başlanmamış ise; dikili ağaç satışı Bölge
Müdürlüğünce iptal edilerek müşteriye bildirilir. Bölmenin damgası yeniden yapılır. Bu durumda
müşterinin idareye ödediği her türlü bedel iade edilir.
c) Olay üretime başlanmasından sonra oluşmuş ise satışa konu ağaçlarla ilgili şartname
hükümleri devam eder, olağanüstü hasılat idarece değerlendirilir.
Hasar %20'nin üstünde değilse aynı satış şartları ile alana teklif edilerek müşterinin kabul etmesi halinde
bu miktar satışa dâhil edilip bu miktarın üretimi için makul bir ek süre verilir. Müşterinin kabul
etmemesi halinde oluşan hasar sonucu gerekli hale gelen üretim idarece yaptırılarak değerlendirilir.
46
Bölge Müdürlüğünün dikili ağaç satışlarına ait, ihale onay yazısı veya tahsis fiyatına ait onay yazısının
İşletme Müdürlüğü kaydına girdiği tarihten itibaren 15 gün içinde, İşletme Müdürlüklerince satışın
konusu, alıcısı, yeri ve mahiyeti hakkında Sosyal Güvenlik Kurumuna (SGK) bildirimde bulunulur.
Ayrıca müşterinin fiilen işe başladığı tarih de SGK’ya bildirilir. Ancak; tahsisli dikili ağaç satışlarında
orman köylerini kalkındırma kooperatiflerinin üretim işçiliğini kendi üyelerince yapılacağını yazılı
beyan etmesi halinde sigorta mevzuatı yönünden sorumlulukları kendilerine ait olmak üzere SGK'ya
bildirimde bulunulmaz.
Dikili ağaç satış bedeli, geleneksel olarak satış depolarından satılan mal bedeline benzer nitelikte olup
her iki satış usulünde de mal bedellerinin sigorta primine esas teşkil etmeyeceği, dikili ağaç satışını
alanların üretim işlerini de üstlenmesi sebebiyle üretim işlerinde çalıştırdığı kişilere ödeyeceği üretim
ücretleri (fiili masraflar) yönünden SGK'ya muhatap olabilecekleri göz önünde bulundurulur. Ayrıca,
üretim birim fiyatlarının tamamı işçilik ücretinden ibaret olmayıp, içerisinde üretim iş kollarına göre
değişen makine, araç-gereç ve malzeme birim maliyetleri de yer almaktadır.
Bu nedenlerle; makine, araç-gereç ve malzeme birim maliyetlerinin üretim birim maliyetlerinden
çıkarılması ve salt işçilik tutarının sigorta primine esas alınması gerekmektedir.
Bu itibarla her satış için; kesme, sürütme ve yükleme işçi çalışma zamanları (İÇZ) Asli Orman
Ürünlerinin Üretim İşlerine Ait 288 Sayılı Tebliğde belirtilen tablolar kullanılarak Ek-2'de gösterilen
hesap tarzına benzer şekilde asgari işçi çalışma zamanları hesap edilerek, sigortayla ilgili bilginin
verilmesinde, bu hesap cetveli eklenerek Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilecek, bir nüsha da bilgi
için müşteriye verilecektir.
Orman yönetiminin belgelendirildiği (FSC ve PEFC) ormanlarda yapılacak dikili ağaç satışlarında
belgelendirmenin zorunlu gerekleri şartnamelerin özel hükümler bölümünde belirtilir.
Baltalık uygulamaları, sıklık bakımı gibi önceden DKGH'nin sağlıklı olarak tespit edilemediği
çalışmalarda dikili ağaç satışı söz konusu olması durumunda genel sahayı temsil edecek büyüklükte ve
özellikte alınacak deneme alanı ölçümleri genel sahaya uyarlanarak işlem yapılır.
6831 sayılı Orman Kanununun 2896 sayılı Kanunla değişik 30. maddesinde; "Devlet ormanlarından
elde edilen ürünlerin piyasa satışlarında açık artırma esastır. Açık artırmaya arz edilen orman
ürünlerinin miktar ve vasıf itibariyle mahalli ihtiyaçlara ve satış icaplarına uygun partiler halinde
ayarlanması zorunludur.
Kamu kurum ve kuruluşlarının ihtiyaçları ile lüzum ve fayda görülen veya acele olarak satış
yapılmasını gerektiren hallerde, her türlü orman ürünü piyasa fiyatı üzerinden tahsisen satılabilir."
denilmektedir. Kanunda da belirtildiği üzere dikili ağaç satışlarında açık artırma esas olup, gerekli
hallerde tahsisen satış yapılabilir.
Süre uzatımı talep edilmesi halinde inceleme komisyonu İşletme Müdürü veya Yardımcısı
başkanlığında, ilgili İşletme Şefi ve Orman Muhafaza Memurundan oluşur.
DİKİLİ AĞAÇ SATIŞININ GENÇ MEŞCERELERDE UYGULAMA ESASLARI
Genç meşcerelerde özelliğinden dolayı bazı hususlarda ilave düzenleme yapılması ve şartnamelerin
özel hususlar bölümüne "Genç Meşcerelerde Dikili Ağaç Satışı" başlığı açılması ve aşağıda belirtilen
hususların müşteriye anlatılarak satışa ait şartnamelerin imzalatılması ve kontrollerinin mevcut dikili
ağaç satışına göre farklılık arz edecek şekilde, aşamalar halinde ve belli sıklıkta yapılması idare ve
müşteriler açısından ilave problemlere yol açmadan sonuca ulaşmak noktasında önem
kazanmaktadır.
Burada dikkat edilmesi gereken ve bu Tamimde genel olarak belirtilenlerden farklı olarak, genç
meşcerelerde müdahale durumuna göre çıkan ürün miktarı da farklı olacağı ve müdahale şiddetine
göre ürün miktarında ve çeşidinde azalma ve artışların çok büyük rakamlara ulaşabileceği göz önüne
alınarak müşteriye, satışta öngörülen miktarlar kadar ürün satışı yapılabilir. Fazlaya ilişkin hususlarda
ayrıca değerlendirme yapılır. Bunu örnekleyecek olursak;atışa konu bölmede 600 m3 dikili kabuklu
gövde hacmi ve %80 verim yüzdesiyle, 200 ster yakacak odun, 300 ster lif yonga odunu, 100 ster
kabuklu kağıtlık odun, 75 m3 maden direk çıkacağı verim yüzdesi hesabında öngörülmüş olsun. Burada
75 m3 maden direği 0,75 çevirme emsaliyle 100 sterlik bir ürüne karşılık gelecek olup, toplam
47
ürün miktarı 700 stere denk gelecektir. Çalışma sonunda 250 ster yakacak odun, 275 ster lif yonga,
3
95 ster kabuklu kağıtlık odun, 60 m = 80 ster karşılığı maden direk üretimi yapılması durumunda
çıkması öngörülen ürün kadar ürün elde etmiş sayılacaktır. Kısacası ürün çeşidine bakılmaksızın
hesaplanan ve çıkan ürünlerde ster eşitliğine bakılır. Her şey usulüne uygun olarak yapılması halinde
%20 ye kadar çıkabilecek fazlalığa ilişkin satışlarda da ster üzerinden karşılaştırma yapılacak
3
3
yukarıdaki örneğe göre 840 ster karşılığı dikilide de %20 artışla 120 m dikili ilavesiyle 720 m
dikilinin satışı yapılır.
Genç meşcerelerin dikili ağaç satışına konu olabilmesi için homojen bir kuruluş yapısının söz konusu
olması gerekmektedir. Üst tabakası kalın, alt tabakası ince çaplı fertlerden oluşan meşcerelerde,
farklı uygulamalar olacağından hepsini birlikte düzenleyen bir satış yapılamaz.
Genç meşcerelerde dikili satışa konu edilecek alanlar, amenajman planlarında "a, ab ve b" rumuzu
ile gösterilen gençlik, sıklık, sırıklık ve direklik çağlarındaki meşcereleri kapsamaktadır.
Genç meşcere bakımına konu edilen alanlarda iş yoğunluğu ve personel durumuna göre, öncelikle
idarenin teknik elemanları tarafından işaretlemenin yapılması, iş yoğunluğunun çok olması ve yeterli
personel bulunmaması durumunda ise işaretlemenin idare tarafından hizmet alımı yoluyla orman
mühendislerine yaptırılması sağlanır. İşaretlemeye ait ödemeler Sıklık Bakımı Giderleri ve/veya
Sürgün Ormanlarının Koruya Dönüştürülmesi Giderleri hesap kalemlerinden karşılanır.
Teknik esasları Silvikültürel Uygulamaların Teknik Esasları Tebliğinde belirtildiği şekilde sahada
bırakılacak olan gelecek ağaçları (istikbal ağacı) dikkate alınarak meşcereye müdahale edilir.
Dikili ağaç satışına konu edilen genç meşcereler, endüstriyel odun çıkabilecek, alt yapısı yeterli, koruma
ve kontrolde sıkıntı çekilmeyecek alanlar olacaktır.
Dikili ağaç satışına konu edilecek genç meşcerelerde verim yüzdesine ve uygulama şekline esas olmak
2
üzere meşcere kuruluş özelliklerine göre 400-1.000 m arasında değişen büyüklüklerde deneme
alanları alınır. Alınacak deneme alanı 10 hektara kadar olan sahalarda en az 2 adet, 10 hektarın
üzerindeki meşcerelerde her 10 hektara birer adet ilave edilerek alınacaktır. Bu alanlar bonitet,
arazinin eğimi, yükseklik, bakı, aktüel meşcere tipi ve diri örtü yoğunluğu yönünden meşcereyi temsil
edecek şekilde ve sayıda olacaktır.
İşletme müdür yardımcısı, işletme şefi ve ölçü kesim memurundan oluşacak komisyon marifetiyle
verim yüzdesi tespiti yapılır.
Genç meşcere bakımına konu edilecek alanlarda Silvikültürel Uygulamaların Teknik Esasları
Tebliğinde belirtildiği şekilde öncelikle İşletme Şefi tarafından bakım patikaları yanı sıra müdahale
cephesi güzergâhı belirlenir.
Dikili ağaç satışı ihalesini alan müşteri tarafından öncelikle bakım patikalarında üretim
gerçekleştirilecek ve bu bakım patikaları aynı zamanda sürütme yolu olarak da kullanılacaktır.
Uygulama ve kontrollerde esas olan bölme bütünlüğü olup ihtiyaç duyulması halinde idarece daha
küçük alanlarda uygulama ve kontrol parselleri oluşturulur. Bu parsellerin sınırları mümkün olduğunca
doğal sınırlara veya bakım patikalarına dayandırılır.
Belirlenen müdahale cephesine göre uygulamanın başlayacağı bölme veya parsel işletme şefi
tarafından belirlenerek, bir bölme veya parselde üretim işi bitmeden diğerinde uygulamaya
geçilmeyecektir.
İşletme şefi tarafından kesme ve sürütme işi biten bölme veya parselde verim yüzdesi tespiti ve
uygulamanın sağlıklı yapılıp yapılmadığı kontrol edilerek durum bir tutanağa bağlanır. Yapılan
müdahalenin uygun görülmesi durumunda ise yeni bölme veya parselde uygulamaya geçilir.
Verim yüzdesi hesaplanırken bakım patikalarından ve yeni yapılması öngörülen sürütme yollarından
çıkarılacak ürünler de göz önünde bulundurulur.
Genç meşcere bakımına konu edilen alanlar içerisinde bulunan (dere vejetasyonu, açık alanlar, bakım
patikaları, taşlık, kayalık vb.) alanlar genel sahadan düşülerek, verim yüzdesi buna göre hesaplanır.
48
Sahadan çıkarılması gereken fertlerin göğüs hizasındaki (1,30 m) çapı 20 cm ve yukarı olanları İşletme
Şefi tarafından damgalanır. Göğüs çapı 8-20 cm arasında olanlar ise; sahadan çıkarılmayı müteakip
işletme şefliğince kontrol edildikten sonra kesim yüzeyleri damgalanır.
Üretim devam ederken verim yüzdesine göre çıkması öngörülen üründen daha fazla ürün çıkacağının
anlaşılması halinde; verim yüzdesinin %20'sine kadar fazla üretime müsaade edilecek ve fazla ürün
için dikili ağaç satışı bedeli üzerinden bedel alınacaktır. %20'nin üzerinde ise dikili ağaç satışı
sonlandırılır. Bundan sonraki süreçte üretime devam edilip edilmeyeceğine, üretime devam edilmesi
durumunda ise üretimin nasıl ve kimin tarafından yapılacağına ve çıkan ürünlerin ne şekilde
değerlendirileceğine idarece karar verilir.
Verim yüzdesi hesap edilirken eksik çıkan ürün için geri bedel ödemesi yapılmayacağı hususu da göz
önünde bulundurularak, verim yüzdeleri mümkün olduğu kadar sağlıklı hesaplanacaktır.
Üretim çalışmalarına başlamadan önce, işveren teknik elemanları ve çalışanlarının katılacağı ve işin
tekniğinin uygulamalı olarak anlatılacağı bir eğitim tatbikatı düzenlenir.
AÇIK ARTIRMALI DİKİLİ AĞAÇ SATIŞ ESASLARI
Açık artırmalı dikili ağaç satışları bu tamimin genel esasları ile aşağıda belirtilen hususlara uygun
olarak yapılır.
Maliyet bedeli; Orman Ürünleri Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe göre muhammen bedelin
belirlenmesinde esas alınacağından öncelikle hesaplanır.
Dikili ağaçların maliyet bedeli söz konusu Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin (1) fıkrasında “İşletmelerce
üretilen her çeşit orman ürününün maliyet bedeli; dağıtım gideri, tarife bedeli, satış masrafı, fiili masraf
ve beklenmeyen giderlerden oluşur”. Bu hesaplamada fiili masraf olarak sadece m3 lü ürünler için
bütçede öngörülen ölçme ve diğer giderler esas alınır. Sterli ürünlerde ölçme ve diğer giderler dikkate
alınmaz. Verim yüzdesi hesabının hizmet alımı yoluyla yapılması halinde yapılan masraf m3 başına
(sterli ürünler m3 çevrilecek) hesaplanıp ölçme ve diğer giderler içerisine dahil edilir.
Muhammen bedel; dikili ağaçların özel kalite durumu, üretimdeki güçlük kriterleri, tüketim
merkezlerine uzaklığı, üretilecek ürünlerin bu tüketim merkezlerine ulaştırılmasındaki zorluk ve
kolaylıklar, piyasa şartları ile son dikili ağaç satış ortalamaları gibi faktörler dikkate alınarak piyasada
satılabilir en uygun fiyat olacak şekilde Ek-3'te hesaplanan en son dikili ağaç maliyet bedeli üzerinden
gerekli indirim veya artış yapılarak belirlenir.
Daha önce hiç dikili ağaç satışı yapılmamış olması ve piyasa fiyatının takdir edilmesinde tereddüde
düşülmesi halinde, diğer İşletme ve Bölge Müdürlüklerince yapılan dikili ağaç satış sonuçları ile satışa
konu dikili ağaçlardan elde edileceği ön görülen çeşitli ürünlerin cins ve nevilerine ait son satış
ortalamalarından da faydalanılabilir.
Muhammen bedel tespitinde veya daha sonra yapılacak fiyat indirim/yükseltmelerinde Oduna Dayalı
Orman Ürünlerinin Satış Usul ve Esasları Hakkındaki 303 sayılı Tebliğin 3.2.2 inci maddesinde
belirtilen yetki limitleri kullanılır. Ancak muhammen bedel tespit cetvelleri (% 50 limite kadar) Bölge
Müdürlüğünce onaylanır. İşletme Müdürlüğünce Bölge Müdürlüğüne onay için gönderilecek "Maliyet
ve Muhammen Bedel Tespit Tutanağı" ekine "Deneme Ağacı ve Verim Yüzdesi Tespit Tutanağı"
konulur. Dikili ağaçların ilk ihalede satılamaması durumunda; pazarlığa bırakma, yeniden ihale etme
veya üretimin işletmece yaptırılması gibi hususlarda idare yetkilidir.
Açık artırmalı dikili ağaç satışlarında Açık Artırmalı Dikili Ağaç Satış Şartnamesi kullanılır.
TAHSİSLİ DİKİLİ AĞAÇ SATIŞ ESASLARI
Tahsisli dikili ağaç satışları bu tamimin genel esasları ile aşağıda belirtilen hususlara göre yapılır.
Tebligatlar ve talebe ilişkin hususlar dosyasında muhafaza edilecek, dikiliden tahsisli satış yapılmak üzere
ayrılan DKGH'nin dengeli şekilde dağıtımının yapılması sağlanır.
49
Yangın görmüş sahalardaki dikili ağaçlar Orman Kanununun 17 nci maddesi ve 303 sayılı Tebliğin
beşinci bölümünde yer alan Tahsisli Satış Esasları gereği tahsisli satışa konu edilemez.
Tahsis bedeli verim yüzdesine göre üretilecek ürün cins ve nevilerine ait işletmenin son iki aylık açık
artırmalı satış ortalama fiyatları, bu mümkün değilse, Bölge Müdürlüğü dahilindeki benzer
işletmelerin son iki aylık açık artırmalı satış ortalamaları, bu mümkün değilse komşu Bölge
Müdürlüklerinin benzer işletmelerinin son iki aylık satış ortalamaları, bu da mümkün değilse Bölge
Müdürlüğünün tahsis fiyatları baz alınarak satışa konu bölme veya bölmeciğin fiili masrafından
(kesme, sürütme, yükleme, taşıma birim fiyatlarının toplamı ile bu toplamın %10'u oranındaki
3
istihkak fazlalıkları tutarı ve istif birim fiyatı ile sadece m 'lü ürünlerde bütçe ile verilen tasnif ve
depolama giderleri) düşülerek bulunacak fiyatlardan düşük olmamak üzere İşletme Müdürlüğü ihale
komisyonu marifeti ile tahsis fiyatı Ek-4'teki örneğe göre tespit edilir. "Tahsisli Dikili Ağaç Satışı
Bedel Tespit Tutanağı"; "Deneme Ağacı ve Verim Yüzdesi Tespit Tutanağı", "Açık Artırmalı Satış
Ortalama Fiyatları ve Üretim Birim Fiyatları"nı gösterir cetvellerle birlikte Bölge Müdürlüğüne onaya
gönderilir.
Özelliği gereği tahsisen satılan ürünler için tahsis fiyatı, açık artırmalı satış ortalama fiyatı olarak
kabul edilir. Ancak, tahsisen satılan ürünler açık artırmayla da satılıyor ise; açık artırma veya tahsis
fiyatından yüksek olanı açık artırmalı satış ortalama fiyatı olarak kabul edilir.
Açık artırmalı satış ortalama fiyatlarından düşülecek üretim birim fiyatları, Asli Orman Ürünlerinin
Üretim İşlerine Ait 288 Sayılı Tebliğe göre tespit edilir. Ancak, üretim işleri erken üretim döneminde
yapılıyor ise bu birim fiyatlara erken üretim primleri de ilave edilir.
Tahsise kapalı depolara ürün getirilen ormanlarda; özelliğinden dolayı deponun tahsise kapanmasına
neden olan ağaç türlerinde tahsisli dikili ağaç satışı yapılamaz.
Tahsisli satışlarda Tahsisli Dikili Ağaç Satış Şartnamesi kullanılır.
Tahsisli dikili ağaç satışı yapılabilecek gerçek ve tüzel kişiler;
Orman Ürünleri Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (1) inci fıkrasının
(k) bendine göre “Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köylerde ve nüfusu 2500'den aşağı olan
kasabalarda, orman köylerini kalkındırma kooperatifleri ile köylerdeki gerçek kişilere amenajman ve
silvikültür planlarına göre ormanlardan çıkarılacak dikili ağaçlar” tahsisli satış usulüyle satılabilir.
a) Mülki hudutları içinde tahsisli satışın yapılacağı dikili ağaçların bulunduğu, köy ve nüfusu
2.500'den aşağı kasabalarda kurulu; orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine veya
köy nüfusuna kayıtlı ve o köyde oturan gerçek kişilere tahsisli dikili ağaç satışı yapılabilir. Tahsisli
dikili ağaç satışı yapılmasında, gerçek ve tüzel kişilerin iş gücü kapasiteleri ve işi yapabilirlik
durumları göz önüne alınır ve iş gücünü aşan miktarlarda satış yapılmaz.
Bu kapsamda tahsisli dikili ağaç satışı yapılacak yerlerde duyuru yapılarak tahsisli satış talebi olup
olmadığı, varsa talep sahipleri ve miktarları belirlenir.
İşletme Müdürlüklerince, orman köylerini kalkındırma kooperatifleri ile köy nüfusuna kayıtlı kişilere
3
verilecek tahsisli dikili ağaç satış miktarının toplamı yıllık 5.000 m 'ü geçecek olması halinde Bölge
Müdürlüğünden izin alınır.
Satışa çıkarılacak DKGH miktarı talebe göre az ise; tahsisli dikili ağaç satışı yapılacak kooperatifler ile
köylerdeki gerçek kişilere, iş gücü miktarları göz önüne alınarak kura ile tespit edilerek, haksızlığa
meydan verilmeden adaletli bir bölüşüm sağlanır.
Bu madde kapsamında tahsisli dikili ağaç satışı yaptıranlar üretim işini yapmaksızın aldıkları dikili
ağaçları başkalarına devredemez veya satamazlar.
Orman köylerini kalkındırma kooperatifleri ile köylerdeki gerçek kişilere yapılacak tahsisli satışlarda;
gerçek dışı beyanda bulunulması, sahte evrak ibraz edilmesi, dikili ağaç satışı alanların üretim işini
yapmaksızın aldıkları dikili ağaçları başkalarına devretmesi veya satması durumunda tahsisleri iptal
edilerek teminatları irad kaydedilir. Bu durumdaki orman köylerini kalkındırma kooperatifleri ile
köylerdeki gerçek kişilere 5 yıl tahsisen dikili ağaç satışı yapılmaz.
50
Tahsis talebinde bulunduğu halde aynı yıl içerisinde iki defa satışını yaptırmayan talep sahiplerine
bir yıl tahsisli dikili ağaç satışı yapılmaz.
Orman köylerini kalkındırma kooperatiflerine yapılan tahsisli dikili ağaç satışlarında; kooperatiflerin
üretim işçiliğini kendi üyelerince yapılacağını yazılı olarak beyan etmeleri halinde sigorta mevzuatı
yönünden sorumlulukları kendilerine ait olmak üzere SGK'ya bildirimde bulunulmaz.
b) Orman Ürünleri Satış Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesinin (1) inci
fıkrasının (ö) bendine göre “Yıllık odun hammadde işleme kapasitesi yirmibeşbin metreküp ve üzeri
olan her türlü fabrika ve tesislere, yıllık kapasite kullanım miktarlarına göre Genel Müdürlükçe
belirlenen oranlarda odun ve dikili ağaçlar” tahsisli satış usulüyle satılabilir.
Yıllık odun hammadde işleme kapasitesi 25 bin metreküp ve üzeri olan her türlü fabrika ve tesislere
yapılacak tahsisli satışlarda, dikili ağaç satışı yaptıran gerçek ve tüzel kişiler üretim işçiliğini kendileri
yapabileceği gibi dışarıdan hizmet alımıyla da yaptırabilirler. Dikili ağaçlardan elde edilen ürünlerin
tahsis yapılan fabrika veya tesislerde değerlendirilemeyecek olanları hariç, tahsise konu fabrika
ve tesislerin dışında bir yere nakline müsade edilmeyeceği gibi bu ürünlerin işlenmeden devrine
veya satışına da izin verilmez.
Bu madde kapsamındaki fabrika ve tesislere yapılacak tahsisli satışlarda, gerçek dışı beyanda
bulunulması, sahte evrak ibraz edilmesi, dikili ağaç satışı yaptıran gerçek ve tüzel kişilerin dikili ağaç
satışından elde ettiği ürünlerden kendi fabrika ve tesislerinde işlenebilecek olanları tahsise konu
fabrika ve tesislerde işlemeksizin devretmesi veya satması durumunda kalan tahsisleri iptal edilerek,
5 yıl süre ile tahsis verilmez.
Ayrıca bu fabrika ve tesislerle İdaremiz arasında protokol imzalanacak olup, bu protokol ve
şartnamelerdeki hükümlere göre işlemler gerçekleştirilecektir.
MÜHENDİS ÇALIŞTIRMA ZORUNLULUĞU
Dikili ağaç satışı yaptırmak isteyen gerçek ve tüzel kişiler, Bölge Müdürlüğü dahilinde 60 günlük
üretim periyodunda 500 m3 ve üzeri satışlar için ihalenin kesinleşmesini müteakip satış yaptırmadan
önce, 5531 sayılı Orman Mühendisliği, Orman Endüstri Mühendisliği ve Ağaç İşleri Endüstri
Mühendisliği Hakkında Kanun uyarınca orman ürünleri üretimi alanında yetkili orman mühendisi
veya orman yüksek mühendisi çalıştırmak zorunda olup, müşteri oda belgesi ile birlikte;
a) Bölge Müdürlüğü dâhilinde 60 günlük üretim periyodunda, İşletme Müdürlüklerinden
12.000 m³ ve katları dikili ağaç satın alanlar; her 12.000 m³ için en az 6 ay süreli hizmet
akdiyle, orman mühendisi veya orman yüksek mühendisi çalıştırdığına dair noterden
düzenlenmiş sözleşmeyi,
b) Bölge Müdürlüğü dâhilinde 60 günlük üretim periyodunda, İşletme Müdürlüklerinden
12.000 m³’e kadar dikili ağaç satın alanlar; en az 6 ay süreli hizmet akdiyle orman
mühendisi veya orman yüksek mühendisi çalıştırdığına dair noterden düzenlenmiş
sözleşmeyi veya dikili ağaç satış süresini kapsayacak şekilde düzenlenmiş olmak şartıyla,
serbest ormancılık bürosu ya da ormancılık şirketiyle yapılmış danışmanlık hizmet alımı
sözleşmesini ibraz etmek zorundadır.
Bir orman mühendisi veya orman yüksek mühendisi 2 aylık üretim periyodunda 6.000 m³’e
kadar dikili ağaç satışında danışmanlık hizmeti verebilir. Müşteri, orman mühendisi ya da
orman yüksek mühendisini yukarıda yapılan açıklama çerçevesinde gün sayıları dikkate
alınarak idareyle belirledikleri iş takvimine göre iş mahallinde bulundurmak zorundadır.
51
3.4- MÜSADERELİ ÜRÜN SATIŞLARI
5271 sayılı Ceza Muhakemeleri Kanunu hükümlerine göre elkonulan eşya, soruşturma evresinde
Cumhuriyet Başsavcılığı, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından, bakım ve gözetimiyle ilgili tedbirleri
almak ve istendiğinde derhal iade edilmek koşuluyla, muhafaza edilmek üzere, şüpheliye, sanığa veya diğer
bir kişiye teslim edilebilir. Bu bırakma, teminat gösterilmesi koşuluna da bağlanabilir.
Elkonulan ürün, delil olarak saklanmasına gerek kalmaması halinde, rayiç değerinin derhal ödenmesi
karşılığında, ilgiliye teslim edilebilir. Bu durumda müsadere kararının konusunu, ödenen rayiç değer
oluşturur.
Elkonulan ürünün değerinin muhafazası ve zarar görmemesi için gerekli tedbirler alınır.
Elkonulan ürün, zarara uğraması veya değerinde esaslı ölçüde kayıp meydana gelme tehlikesinin varlığı
halinde, hükmün kesinleşmesinden önce satışı yapılarak elden çıkarılabilir. Elden çıkarma kararı,
soruşturma evresinde hâkim, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından verilir.
Elkonulan ürün için ileride müsadereye karar verilmesi halinde, satış bedeli Orman Genel Müdürlüğü Özel
Bütçe Emanet Hesabına alınır. Yargılama sonucu müsadere kararı verilirse satış bedeli Orman Genel
Müdürlüğü Özel Bütçe Hesabına gelir kaydedilir. Müsadere kararı verilmez ise bedeli sahibine iade edilir.
Elden çıkarma ve iade kararı olmaksızın idaremizde yediemin olarak tutulan emval, suç aleti ve her türlü
nakil vasıtaları, haklarında verilen müsadere kararının kesinleşmesini müteakip, ilgili Cumhuriyet
Savcısından izin almak suretiyle İşletme Müdürlüğü satış komisyonu veya şeflikde kurulan satış
komisyonunca ilan edilmek suretiyle derhal satılır.
Müsadereli ürünler satışa çıkarılmadan önce nerede ve kimin muhafazasında olduğu, o günkü durum
ve özellikleri İşletme Şefliğince tespit edilerek, muhammen satış bedelleri bulundukları satış yerlerinde
satış komisyonunca, aynı cins, nev'i, boy ve sınıftaki ürünlerin satış fiyatları da dikkate alınarak tespit edilir.
İşletme Şefliği müsadereli satış komisyonu tarafından tesbit edilen muhammen bedeller İşletme
Müdürlüğünce onaylanır.
İşletme Müdürlüğünce satış yapılması halinde satış komisyonu; İşletme Müdürlüğü Satış Komisyonudur.
İşletme Şefliklerince satış yapılması halinde satış komisyonu; İşletme Müdürünün izni ile Orman İşletme
Şefi ve iki memurun katılımı ile oluşturulur. Şefliklerde satılmasına zaruret görülen müsadereli ürünler
için ilgili İşletme Şefliğince İşletme Müdürlüğünden yazılı izin alınması şarttır.
İşletme Şefliği satış komisyonunca yapılan, her türlü müsadereli ürün satışları için usulüne uygun tanzim
edilecek satış ve sonuç dosyasının bir sureti, bilgi için İşletme Müdürlüğüne gönderilir.
İşletme Müdürlüğü ve İşletme Şefliği müsadereli ürün satış komisyonlarınca müsadereli ürüne ait satış
sonucu bilgileri (mahkemesi devam edenler için) ilgili mahkemedeki dosyalarına konulmak üzere bir
yazıyla ilgili mahkemesine gönderilir.
Müsadereli ürün satışlarında komisyonların satışı kesin olup, ayrıca Bölge Müdürlüğünden onay alınmaz.
Müsadereli ürünlerin satışları için, satış komisyonlarınca verilen kesin ihale kararları müsadereli ürünler
için tutulan karar defterine, kararda açıklandığı şekilde yazılır.
Müsadereli ürün satışlarında açık artırmalı satışlarda uygulanan esas ve usuller aynen takip edilerek, satış
dosyalarına açık artırmalı satışlarda olması gereken belgeler konulur. Müsadereli ürünlerin açık artırmalı
satışları peşin bedelle yapılır ve satışlarda “Odun Ürünleri Açık Artırmalı Satış Şartnamesi” kullanılır.
Suçlusu belli olmayan müsadereli ürünler de açık artırma suretiyle satılır. Müsadereli ürünler lüzum
görülmesi halinde uygun partilere bölünebilir.İşletme Şefliği satış komisyonunca yapılan, her türlü
müsadereli ürün satışları için usulüne uygun tanzim edilecek satış ve sonuç dosyasının bir sureti, bilgi için
İşletme Müdürlüğüne gönderilir.
İşletme Müdürlüğü ve İşletme Şefliği müsadereli ürün satış komisyonlarınca müsadereli ürüne ait satış
sonucu bilgileri (mahkemesi devam edenler için) ilgili mahkemedeki dosyalarına konulmak üzere bir
yazıyla ilgili mahkemesine gönderilir.
52
Müsadereli ürün satışlarında komisyonların satışı kesin olup, ayrıca Bölge Müdürlüğünden onay alınmaz.
Müsadereli ürünlerin satışları için, satış komisyonlarınca verilen kesin ihale kararları müsadereli ürünler
için tutulan karar defterine, kararda açıklandığı şekilde yazılır.
Müsadereli ürün satışlarında açık artırmalı satışlarda uygulanan esas ve usuller aynen takip edilerek, satış
dosyalarına açık artırmalı satışlarda olması gereken belgeler konulur. Müsadereli ürünlerin açık artırmalı
satışları peşin bedelle yapılır ve satışlarda “Odun Ürünleri Açık Artırmalı Satış Şartnamesi” kullanılır.
Suçlusu belli olmayan müsadereli ürünler de açık artırma suretiyle satılır. Müsadereli ürünler lüzum
görülmesi halinde uygun partilere bölünebilir.
3.5- SATIŞLARDA K.D.V TECİL VE TERKİN İŞLEMLERİ
* Maliye Bakanlığının 83 no’lu K.D.V Genel Tebliğine göre;
 Dahilde işleme (Dış Ticaret Müsteşarlığı) veya geçici kabul (Gümrük Müsteşarlığı) izin belgesi
kapsamında ihraç edilebilecek ürünler için gerekli hammaddenin alınmasında K.D.V. tecil – terkin
işlemi yapılmaktadır.
 Orman ürünleri satışında alıcılara geçici kabul veya dahilde işletme izin belgesinin ibraz edilmesi
halinde belgedeki cins ve miktara uygunluğu araştırılarak hesaplanan K.D.V. alıcıdan tahsil
edilmeyecek tecil edilecektir.
 Süresi içinde ihracat yapıldığı “Yeminli Mali Müşavirlerce” düzenlenecek raporla belgelenip 3 ay
içinde işletmeye verilirse, bu rapor işletme tarafından vergi dairesine ibraz edilerek tecil edilen vergi
terkin edilecektir. Aksi durumda faizi ile alıcıdan tahsil edilecektir.
53
BÖLÜM IV
ORMAN ÜRÜNLERİNDE VERİLEN
KANUNİ HAKLAR
54
4.1. KANUNİ HAKLARIN KAPSAMI :
Devlet eliyle yürütülen Orman İşletmeciliğinde “Kanuni Haklar kavramı içerisinde 6831 Sayılı
Orman Kanununun 30,31,32,33,34 ve 38’inci Maddeleri gereğince orman köylüsüne tanınan maddi
imkanlar ve indirimli satışlarla, 222 Sayılı İlköğretim ve Eğitim Kanununun 7l’nci Maddesi, 775 Sayılı
Gecekondu Önleme Kanununun 28’nci maddesi ve 7269/1051 sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler
Kanununun 43/c Maddesi gereğince yapılan tarifeli, tarifesiz ve maliyetli satışlara ait esaslar yer
almaktadır.
6831 sayılı Orman Kanununun 31.32.ve 33’ncü Maddeleri gereğince zati, müşterek, göçmen ve
felaketzede ihtiyaçlarının verilmesine dair 14.8.1987 tarih 19544 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Orman
Kanununun 31.32 ve 33’ncü Maddelerinin uygulanmasına ait Yönetmelik ile bu Yönetmeliğin uygulama
esas ve usullerini belirleyen 280 sayılı tebliğ,
6831 Sayılı Orman Kanununun 4570 Sayılı Kanunla değişik 34.Maddesinin uygulamasına ait 290
Sayılı tebliğ,
222, 775, 7269/1051 ve 1306 Sayılı Kanunlara göre yapılacak orman emvali satışlarına ait iş ve
işlemleri belirleyen 276 Sayılı tebliğ düzenlenerek uygulamaya konulmuştur. Ayrıca Kanuni Hakların
uygulama esaslarını açıklayan tamimler ile talimatlar yer almaktadır.
4.2- 31. ve 32’İNCİ MADDE UYGULAMALARI
Haksahibi Köy ve Kasabaların Tespiti:
Orman Kanunu’nun 31nci maddesi gereği; müllki hudutları içinde verimli Devlet ormanı bulunan
köylerde köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı oturan veya burada oturmakta iken yerleşim adresini bu
madde kapsamındaki başka bir köye taşıyan ya da nüfusa kayıtlı olmasa bile yerleşim adresi olarak
kesintisiz en az beş yıl oturan muhtaç ihtiyaç sahibi hane reislerine, köyde barınmaları için yapacakları ev,
ahır, samanlık, ambar ve kümes ile köy halkının müşterek ihtiyacı olan okul, cami, sağlıkevi, köyyolu
köprüsü ve köykonağı ihtiyaçları için yapacak emval bu ormanlar civarındaki istif veya satış istif
yerlerinden tarife bedeli ile kesme, taşıma ve istif masrafları alınmak suretiyle bir defaya mahsus olmak
üzere verilir.
Yine Orman Kanu’nun 32 nci maddesi gereği ; mülki hudutları içinde verimsiz devlet ormanı
bulunan köylerde, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı oturan veya burada oturmakta iken yerleşim
adresini bu madde kapsamındaki başka bir köye taşıyan ya da nüfusa kayıtlı olmasa bile yerleşim adresi
olarak kesintisiz en az beş yıl oturan muhtaç hane reisleri ile, hudutları içinde verimli devlet ormanı bulunan
ve nüfusu 2500'den aşağı olan kasabaların muhtaç halkına kendi ihtiyaçlarına sarfetmeleri şartıyla
yapacakları, ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes ihtiyaçları için bir defaya mahsus; okul, cami, köyyolu
köprüsü ve köykonağı gibi köy müşterek ihtiyaçları için de ihtiyaç hallerinde olmak üzere, en yakın satış
istif yerlerinden maliyet bedelinin üçte biri karşılığı yapacak emval verilir.Bu maddelere dayalı olarak
yönetmeliğin 4 ncü maddesinde belirtildiği gibi, 31nci ve 32 nci madde gereğince; mülki hudutları dikkate
alınarak amenajman planlarına göre orman işletme şefliğince mahallen tespit edilerek bir rapora bağlanacak
ve raporun işletme müdürlüğünce onayını müteakip uygulanmasına geçilecektir.
Bunun için, mülki amirliklerden temin edilecek köy hudutnamesindeki hudutlar, ilgili orman işletme
şefi, orman muhafaza memuru, köy muhtarı, köy ihtiyar heyeti azaları ve gerektiğince mahalli bilir
kişilerden teşekkül ettirilecek bir heyetçe araziye tatbik edilmek suretiyle gerek hudutnamede gösterilen,
gerekse arazide tespit edilen hudutlar bir tutanağa bağlanacaktır. Söz konusu tutanağın düzenlenmesini
müteakip ilgili orman işletme şefliğince o seriye ait amenajman planlarındaki verilere göre üç nüsha rapor
düzenlenecek ve bu rapora köyün tasdikli hudutnamesi, arazide yapılan tespitle ilgili tutanak ve köyün
mülki hududu ile bu hudutlar içinde kalan ormanların seri ve bölmelerini gösterir ölçekli bir kroki
eklenmek suretiyle onay için işletme müdürlüğüne gönderilecektir. İşletme müdürlüğünce gerekli inceleme
yapıldıktan sonra noksanlıklar varsa tamamlatılacak, uygun görülüp onaylanması halinde raporun bir takım
bilgi için bölge müdürlüğüne, bir takımı uygulanması için orman işletme şefliğine gönderilecek, bir takımı
da işletme müdürlüğünde muhafaza edilecektir.
55
Şayet mülki amirliklerle yapılan temas sonucu, köy hudutlarına ait hudutnamenin bulunmadığının
anlaşılması halinde yine mülki amirliklerden alınacak ve tespitin yapılacağı sırada geçerli olan hudutları
gösterir tasdikli belgeye dayanılarak tespit işlemi yapılacaktır.
Kanun Değişikliği (6831 Sayılı Orman Kanununun Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi ve Bu Kanuna
Bazı Hükümler Eklenmesi Hakkında Kanun Kanun No. 3373 Kabul Tarihi : 22.5.1987 )
Yönetmelik Değişikliği (28.Ocak 2006 tarih ve 26063 sayılı resmi gazetede yayımlanmıştır.)
6831 Sayılı Orman Kanununun 31, 32 ve 33’ncü Maddelerinin Uygulamasına Dair Yönetmelikte
Değişiklik Yapılması Hakkında Yönetmelik
MADDE 1- 14.08.1987 tarihli ve 19544 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 6831 Sayılı Orman
Kanununun 31, 32. ve 33’ncü maddelerinin Uygulanmasına Dair Yönetmeliğe aşağıdaki ek madde
eklenmiştir.
“EK MADDE 1- 21.10.2003 tarihli ve 4992 sayılı Nüfus Kanununun Bir Maddesinin Yürürlükten
Kaldırılmasına Dair Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra, orman köylerinden bölünme sonucu birden
fazla köy veya birden fazla köyün birleşerek yeni bir köy veya kasaba kurulması durumunda yeni
oluşturulan köy ve kasabalardaki kişilerin o köy veya kasaba nüfusuna kayıtlı olduğu kabul edilir”.
Zati ihtiyaca haksahibi olan ve olmayanların tespiti:
Orman kanununun 31 ve 32’nci maddelerine göre zati ihtiyaca haksahibi olanlar veya olmayanlar
yönetmeliğin 5’inci maddesinde belirtilmiştir. Ancak; mevcut evin üzerine kat çıkmak isteyenler ile geçici
olarak çalışmak üzere yurt dışına ve yurt içinde başka mıntıkalara gidenlerin ve köyde ikamet eden
memurların haksahipleri olup olamayacakları hususu ile baraj gölü altında kalacak köylerdeki hak
sahiplerine ne şekilde zati ihtiyaç verileceği hususunda tereddütler olduğundan, uygulamada beraberliğin
sağlanması bakımından bu konularda açıklama yapılmasına gerek duyulmuştur. Şöyleki;
a) Ailesine ait evin üstüne kat mülkiyetine göre kat çıkmak suretiyle ayrı bir hane açacak olanlarda;
köy muhtarlığınca ayrı bir hane numarası verilmesi ve bu hususun muhtarlıkça bir belge ile tevsik edilmesi
kayıt ve şartıyla zati ihtiyaca haksahibi olmaktadırlar.
b) Yönetmeliğ’in 5’inci maddesine göre, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı oturanlar zati
ihtiyaca haksahibidirler. Ancak, ailesi devamlı olarak köyde oturupta; geçimini geçici olarak yurt dışında
veya yurt içinde başka bir mahalde işçi olarak çalışanlar ile hafta tatillerini köyde ailesinin yanında
geçirmek suretiyle köye yakın bir mahalde memur olarak görev yapan hane reislerinin bulunduğu
malumdur. Bu gibi kimselerin, ailelerinin devamlı olarak köyde oturması ve mal varlıklarının köyde
bulunması sebebiyle köy ile olan ilişkilerini kesmedikleri göz önünde bulundurularak, ailelerinin devamlı
olarak köyde oturduğunu belirtir köy muhtarlığından alınmış bir belgeyi ibraz etmeleri halinde zati ihtiyaca
haksahibi sayılacaktır.
c) Orman Kanununun 31 ve 32’inci madde kapsamına giren köylerde, köy nüfusuna kayıtlı ve
memuriyet görevi sebebiyle oturan memur ihtiyaç sahibi ise, hane reisi olmak şartıyla zati ihtiyaca
haksahibidir. Ancak, memura lojman verilmiş ve bu lojmanda oturuyorsa, ihtiyaç sahibi şartı mevcut
olmadığından zati yapacak ihtiyacına haksahibi olmamaktadır.
32’nci maddenin nüfusu 2500’den aşağı olan kasabalar ile ilgili hükmünde “Muhtaç”lık şartı yer
aldığından Devlet memurunun muhtaçlık tarifine girmemesi sebebiyle 32’inci madde kapsamına giren ve
nüfusu 2500’den aşağı olan kasabalardaki memurlar zati ihtiyaca haksahibi değildirler”.
d)“Orman Kanununun 35’inci Maddesindeki Yapı Sistemlerinin Tespiti ve Uygulamasına Dair
Yönetmelik”in 8’inci maddesinde “deprem, sel, çığ ve heyelana maruz köyler ile baraj gölü altında kalacak
olanlarda ev, ahır, ambar ve samanlık yapılması istendiği taktirde, ilgili kuruluşun onayı alınmadıkça
haksahiplerine emval tahsis edilmeyeceği” hükme bağlanmıştır. Bundan amaç, orman emvalinin heder
olmadan en iyi ve en ekonomik bir şekilde kullanılmasıdır. Bu bakımdan, baraj gölü altında kalacak
köylerdeki haksahiplerine yeni inşaat ve tamirat için yapacak emval verilmeden önce, mıntıkalarında baraj
inşaatı bulunan orman işletmelerince DSİ bölge müdürlüklerinden baraj havzasında suyun toplanacağı tarih
resmen öğrenilecek ve baraj havzasında su toplanma tarihinin 10 yıl öncesinden itibaren yeni inşaat, 5 yıl
öncesinden itibaren de tamirat için yapacak emval verilmeyecektir.
56
Zati Yakacak İhtiyaçlarının Tespiti :
Yönetmelik’in 6’ncı maddesinde belirtildiği gibi, zati yakacak ihtiyaçları tespit tutanağı ile bir
defada tespit edilecek, bundan sonraki yıllarda hane ve nüfus sayılarında bir değişiklik olduğu taktirde
değişiklik beyannamesi tanzim edilecektir.
Zati Yapacak Ve Yakacak Emval Miktarları :
Zati yapacak Emval Miktarları
a) Yeni inşaatlar için,
Haksahiplerinin yeniden yapacakları ev, ahır, samanlık ve ambar ihtiyaçları için verilecek yapacak
emval miktarları “Orman Kanununun 35’inci Maddesindeki Yapı Sistemlerinin Tespiti ve Uygulamasına
Dair Yönetmelik”in 5’inci maddesinin (b) bendinde belirtilmiştir. Yeniden yapılacak kümes inşaatı için
verilecek yapacak emval miktarı ise 6831 Sayılı Orman Kanununun 31, 32 ve 33’üncü maddelerinin
Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 7’nci maddesindeki belirtildiği gibi, azami 2 m3 olarak tespit
edilmiştir. Bu emval ticari maksatla kümes hayvancılığı yapanlara değil, haksahiplerinin kendi ihtiyaçları
olan kümes hayvanları için inşa edecekleri kümes ihtiyacına verilecektir.
b) Tamir İhtiyaçları İçin,
31’inci madde kapsamına giren köylerdeki hak sahiplerinin ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes
tamiratlarına lüzumlu yapacak emval için düzenlenecek tespit tutanağına ilgili orman işletme şefi
tarafından ) kereste metraj cetveli eklenecek ve ihtiyaçlar bu metraja göre verilecektir.
32’inci madde kapsamına giren köy ve nüfusu 2500’den aşağı olan kasabalardaki haksahiplerinin
ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes tamiratları için tespit tutanağı düzenlenmeyecek ve bu ihtiyaçlar
mühendis veya fen memuru gibi yetkili teknik elemanlarca tanzim edilen ve belediye fen işleri veya İl
Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü gibi yetkili mercilerce onaylanan kereste metrajına dayanılarak
verilecektir.
Yönetmelikte de belirtildiği şekilde tamirat için verilecek miktar, yeni inşaat için verilmesi ön görülen
miktarın dörtte birini geçmeyecektir. Şöyleki, bir haksahibinin tamir için muhtelif yıllarda alacağı yapacak
emvalin tamamını değil, tamir için her seferde alacağı miktar yeni inşaat için verilmesi ön görülen miktarın
dörtte birini aşmayacaktır.
Bunu bir misalle açıklarsak, altı nüfuslu bir aileye yeni ev inşaatı için 1984 yılında 12 M3 yapacak
emval verilmiş olsun, bu haksahibine, 10 yıl geçtikten sonra tamir ihtiyacı verileceği için 1994 yılında
talep etmesi ve ihtiyacının da bulunması halinde, evinin tamiri için azami 3 M3 emval verilecek, bu tarihten
itibaren 5 yıl geçtikten sonra 1999 yılında yeni talep ederse ve ihtiyacı da varsa tekrar tamir için azami 3
M3 yakacak emval verilecektir. Böylece her 5 yıllık sürenin bitiminde talep etmesi ve ihtiyacının bulunması
halinde tekrar tamir için azami 3 M3 emval verilmesine devam edilecektir.
Zati İhtiyaç Emvalin Verilmesine Ve Satış Bedellerine Ait Esaslar
Orman Kanununun 31’nci maddesi kapsamına giren köyler ile 32’nci maddesi kapsamına giren köy ve
nüfusu 2500’den aşağı olan kasabalardaki haksahiplerinin yeniden yaptıracağı ev, ahır, samanlık, ambar ve
kümes inşaatları ile bunların tamiratı için lüzumlu yapacak emvalin hangi istif veya satış istif yerlerinden
verileceği Yönetmelik’in 9’ncu maddesinde açıklanmıştır. Buna göre;
Madde 31 Gereğince – (Değişik : 22/5/1987 - 3373/8 md.) :
Mülki hudutları içinde verimli Devlet ormanı bulunan köylerde köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı
oturan veya burada oturmakta iken yerleşim adresini bu madde kapsamındaki başka bir köye taşıyan ya da
nüfusa kayıtlı olmasa bile yerleşim adresi olarak kesintisiz en az beş yıl oturan muhtaç ihtiyaç sahibi hane
reislerine, köyde barınmaları için yapacakları ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes ile köy halkının müşterek
ihtiyacı olan okul, cami, sağlıkevi, köyyolu köprüsü ve köykonağı ihtiyaçları için yapacak emval bu
ormanlar civarındaki istif veya satış istif yerlerinden tarife bedeli ile kesme, taşıma ve istif masrafları
alınmak suretiyle bir defaya mahsus olmak üzere verilir. Bu maddeye giren inşaatlar için hak sahiplerinin
talebi halinde bu yapacak emval yerine, karşılığı idarece nakit olarak ödenir.
Tamiratlar için ise, en yakın istif veya satış istif yerlerinden maliyet bedelinin üçte biri üzerinden emval
verilir veya karşılığı nakit olarak idarece ödenir. Nakit ödeme hallerinde işletmesindeki kerestelik emvalin
son üç aylık açık artırmalı satış fiyatı ortalamasından, yeni inşaatlarda tarife bedeli ve fiili masraflar,
tamiratlarda ise maliyet bedelinin üçte biri düşülür. Bu şekilde hesaplanan meblağın yüzde doksanı (% 90)
ödenir. Tamir için tamir ihiyacının verildiği tarihten itibaren en az beş yıl geçmedikçe, ev, ahır, ambar,
57
samanlık ve kümesin yeni olarak yapıldığı tarihten itibaren ise en az on yıl geçmedikçe tekrar ihtiyaç
verilmez.
Tamir için verilen miktar, yeni olarak yapılan ev, ahır, ambar, samanlık ve kümes için verilen ihtiyacın
dörtte birini geçemez. Emval yerine, nakit ödeme esas ve usulleri Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığınca
tespit edilir. Bu yerler halkının yakacak ihtiyaçları tarife bedeli ile karşılanır. Satış istif yerlerinden
karşılanması halinde ise kesme, taşıma ve istif masrafları ayrıca alınır. Bu maddeye göre verilen yapacak
emvalin gayesi dışında kullanılması ve başka bir yere taşınması yasaktır. Ancak, hak sahiplerinin ev ve
müştemilatının tabii afete maruz bulunması, baraj veya gölet alanı içinde kalması veya hak sahibinin iskana
tabi olması hallerinde yapacak emvalin ve enkazın nakline veya satışına müsaade edilebilir. Bu ihtiyaçların
aynı köy halkı arasında devrine idarece izin verilebilir. Köyden kesin olarak ilişkisini keseceklere ait sahipli
yapıların enkazı Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığının tespit edeceği esaslara göre nakledilebilir veya
satılabilir. Bu madde hükümlerine göre verilen yapacak ile bunların enkazı ve yakacak odun haczedilemez.
Nakit verilmesi halinde, nakit ödeme amacı ile ilgili inşaat ve tamiratın yapılması zorunludur. Aksi halde
98 inci madde hükümleri uygulanır.
Madde 32 gereğince – (Değişik : 22/5/1987 - 3373/9 md.) :
Mülki hudutları içinde verimsiz devlet ormanı bulunan köylerde, köy nüfusuna kayıtlı ve köyde devamlı
oturan veya burada oturmakta iken yerleşim adresini bu madde kapsamındaki başka bir köye taşıyan ya da
nüfusa kayıtlı olmasa bile yerleşim adresi olarak kesintisiz en az beş yıl oturan muhtaç hane reisleri ile,
hudutları içinde verimli devlet ormanı bulunan ve nüfusu 2500'den aşağı olan kasabaların muhtaç halkına
kendi ihtiyaçlarına sarfetmeleri şartıyla yapacakları, ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes ihtiyaçları için bir
defaya mahsus; okul, cami, köyyolu köprüsü ve köykonağı gibi köy müşterek ihtiyaçları için de ihtiyaç
hallerinde olmak üzere, en yakın satış istif yerlerinden maliyet bedelinin üçte biri karşılığı yapacak emval
verilir.
Bu yerler halkının yakacak odun ihtiyaçları her yıl en yakın istif yerlerinden maliyet bedelinin üçte biri
ile karşılanır. Birinci fıkrada belirtilen köy ve kasaba hudutları dahilindeki ormanlardan ağaçlandırma, imar
ve bakım gayesi ile yapılan kesimlerle elde edilen yakacak odunlar tarife bedeli ile bu köy ve kasaba
halkına, ihtiyaçları için verilir. 31 inci maddenin yasaklarla ilgili hükümleri bu madde için de geçerlidir.
(26/2/2014 tarihli ve 6527 sayılı Kanunun 2 nci maddesiyle, 31 ve 32inci maddenin birinci
fıkrasında yer alan “devamlı oturan” ibaresinden sonra gelmek üzere “veya burada oturmakta iken
yerleşim adresini bu madde kapsamındaki başka bir köye taşıyan ya da nüfusa kayıtlı olmasa bile
yerleşim adresi olarak kesintisiz en az beş yıl oturan muhtaç” ibaresi eklenmiştir.)
Yeni İnşaat İhtiyacının Verilme Süresi
Yönetmelik’in 9’uncu maddesinde de belirtildiği gibi Orman Kanunun 31 ve 32’nci maddeleri
gereğince haksahiplerinin yapacakları yeni ev, ahır, samanlık, ambar ve kümes ihtiyaçları bir defaya
mahsus olmak üzere, tamamı bir seferde veya bütçe tertibi, stok durumu, köy için tespit edilen zati yapacak
miktarı ile haksahiplerinin talebi dikkate alınarak 3’ ten fazla yılda birbirini takip eden yıllarda veya aralıklı
olarak verilebilir.
Tamir İhtiyacının Ne Zaman Verileceği
Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde de belirtildiği gibi; ev, ahır, samanlık, ambar ve kümesin yeni
yapıldığı tarihten itibaren en az on yıl, tamir için tamir ihtiyacının verildiği tarihten itibaren en az beş yıl
geçmedikçe tekrar tamir ihtiyacı verilmeyecektir. Buna göre; yeni inşaat için bir seferde yapacak emval
verilmişse, verildiği tarihten itibaren, birden fazla seferde verilmişse son verildiği tarihten itibaren on yıl
geçmedikçe tamir ihtiyacı verilmeyecektir. Tekrar tamir ihtiyacı da tamir ihtiyacının verildiği tarihten
itibaren beş yıl geçmedikçe verilmeyecektir.
Bunu bir misalle açıklarsak; 6 nüfuslu bir haksahibine yeni ev ihtiyacı için 1986 yılında 12 M3 yapacak
emval verilmiş olsun. Bu haksahibine, talep ettiği ve ihtiyacı da bulunduğu takdirde ancak 1996 yılında
tamir ihtiyacı verilecek bu tamir ihtiyacının verilmesinden sonra 2001 yılında da talebi ve ihtiyacının
bulunması halinde tekrar tamir ihtiyacı verilecektir. Şayet 6 nüfuslu bir haksahibine 1986 yılında 7 M3,
58
1987 yılında 5 M3 olmak üzere toplam 12 M3 yapacak emval verilmişse; tamir ihtiyacın 1997 yılında,
tekrar tamir ihtiyacı da 2002 yılında verilecektir.
Böylece; tekrar tamir ihtiyacının her 5 yıllık sürenin bitiminde ve haksahibinin ihtiyacının olması
halinde verilmesine devam edilecektir.
Zati yakacak emvalin verilmesine ve satış bedellerine ait esaslar:
31’inci madde kapsamına giren köyler ile 32’nci madde kapsamına giren köy ve nüfusu 2500’den aşağı
olan kasabalardaki haksahiplerinin zati yakacak ihtiyaçlarının hangi ormanlardan, hangi istif veya satış istif
yerlerinden ve hangi bedellerle verileceği Yönetmelik’in 11 inci maddesinde açıklanmış olup ihtiyaçların
bu esaslar dahilinde kış mevsiminden önce karşılanmasına azami gayret gösterilecektir.
Zati yapacak emval karşılığı nakit meblağın hesaplanması ile ödeme esas ve usuller:
Nakit ödemesi yalnız 31’nci madde kapsamına giren köylerdeki hak sahiplerinin, yapacakları yeni ev
ahır, samanlık, ambar ve kümes inşaatları ile bunların tamirleri için yapılır. Nakit ödeme esasları
Yönetmeliğin 12’nci maddesi ile 280 sayılı tebliğin ÜÇÜNCÜ BÖLÜMÜNDE açıklanmıştır.
ZATİ İHTİYAÇLARIN VERİLME ESASLARI
Zati ihtiyaç Emval Fiyatlarının Tespiti:
280 sayılı tebliğ 6’nci bölüm 15’inci maddede açıklanmıştır. Zati yapacak ve yakacak ihtiyaçlarının
hangi bedeller üzerinden karşılanacağı Yönetmeliğin 9 ve 11’nci maddelerinde açıklanmıştır.
Her ne kadar işletmelerde fiili masraflar farklı uygulanmakta ise de bu husus göz önünde
bulundurularak aynı bölge müdürlüğüne bağlı işletmelerde uygulanacak fiyatlarda mümkün mertebe
beraberliği sağlamak için, bölge müdürlükleri ile işletmeler arasında yapılacak bir toplantıda zati ihtiyaç
emval fiyatları müştereken tespit edilerek uygulama buna göre yapılacaktır.
Burada önemli olan husus maliyet bedelinin üçte birinden yapılacak zati ihtiyaç satışları için tespit
olunan fiyatlar 31’nci madde yeni inşaat için tespit edilen (kesme,sürütme,taşıma ve istif masrafları) tarife
bedeli toplamından az olmayacaktır.
Orman kanununun 31 ve 32’inci maddelerine göre hak sahiplerine verilecek ürün miktarları ile
ürünlerden alınacak olan bedeller ekteki tabloda gösterilmiştir.
Zati İhtiyaçların Teslim Tesellüm ve Deftere Kayıt İşleri :
Orman Kanununun 31-32 ve 33’ncü maddeleri gereğince zati, müşterek, göçmen, felaketzede ve iç
iskana tabi tutulacakların ihtiyacı olarak verilen emval, teslimini müteakip 280 sayılı tebliğe ekli (EK-1213-14) defterlere arkalarındaki açıklamalara uygun şekilde kayıt edilecektir. Bununla ilgili açıklayıcı bilgi
280 sayılı tebliğin 16’ncı maddesinde verilmiştir. Zati ihtiyaç için verilen emvalin kayıt işi büyük önem arz
etmektedir. Konu üzerinde gerekli hassasiyetin gösterilmesi, yetkili amirlerce her fırsatta kontrol edilmesi
gerekir.
Müşterek Hükümler :
31.,32. ve 33’ncü madde kapsamına giren köy ve kasabaların nüfus tespitinde, Devlet İstatistik
Enstitüsünce yayınlanmış ve en son genel nüfus sayımı sonuçları alınacaktır.
Taahhütname alınması :
Orman Kanununun 31-32 ve 33’ncü maddelerine göre yeni inşaat yapacak hak sahipleri aynı
kanunun 35’nci maddesindeki yapı sistemi tespit uygulaması hakkındaki yönetmelikte belirtilen yapı
sistemlerine uyacaklarına dair orman işletme şefliğine taahhütname vermek zorundadırlar.
Verilen zati yapacak ve yakacak ihtiyacın takip ve kontrolü 280 sayılı tebliğ YEDİNCİ BÖLÜM
21.22.23 maddelerinde açıklanmıştır.
Muhtaçlık Durumunun Tespiti :
2896 sayılı kanunla değişik 6831 Sayılı Orman Kanununun 36’nci maddesinde; muhtaçlık durumu
arananlar için Orman Genel Müdürlüğünce belirlenecek esaslara göre her sene orman işletme şefinin Köy
59
İhtiyar heyetince ormanın verimli ve isteklilerin ihtiyacı göz önünde tutularak mahallinde tespit edilir.
Denilmektedir.
31.,32. ve 33’ncü maddelerin uygulanmasına dair Yönetmeliğin 4.d maddesinde muhtaçlık
belgesinin tespit ve düzenleme yetkisinin köylerde, köy ihtiyar heyetine, belediyesi olan beldelerde ise
belediye başkanlıklarına verilmek suretiyle kanun maddesinde belirtilen ayni konuya açıklık getirmiştir.
Muhtaçlık durumunun tespitinde göz önünde bulundurulacak esaslar, l.7.1996 tarih ve 2022 sayılı kanunun
1’nci maddesinde tarif edilmiştir. Buna göre 65 yaşını doldurmuş, kendisine kanunen bakmakla mükellef
kimsesi bulunmayan, sosyal güvenlik kuruluşlarının herhangi birisinden bir gelir veya aylık hakkından
yararlanmayan, nafaka bağlanmamış ve bağlanması mümkün olmayan, mahkeme kararıyla veya doğrudan
doğruya kanunla bağlanmış her hangi bir gelire sahip bulunmayan kişiler olarak tarif edilmektedir. Bizim
konumuza giren muhtaçlığın tespitinde 65 yaşını doldurmuş ifadesi dışında tariflerden yararlanabilir.
MÜŞTEREK İHTİYAÇLARIN VERİLME ESASLARI
Müşterek İhtiyaçların verilmesine ve bedellerine ait esaslar:
Orman Kanununun 31 ve 32’inci maddeleri şümulüne giren müşterek ihtiyaçların hangi esaslar
dahilinde karşılanacağı Yönetmelik’in 15’inci maddesinde açıklanmıştır. Ancak, bu maddenin (a)
fıkrasında belirtilen müşterek ihtiyaçların verilebilmesi için ilgili kurumlarca yıllık inşaat programına
alınması gerekmektedir.
Sadece 31’nci madde kapsamına giren köylerdeki sağlık evi inşaatları müşterek ihtiyaçlar kapsamına
girmektedir. Ancak, uygulamada sağlık evleri ile sağlık ocaklarının birbirine karıştırılmaması
gerekmektedir.
Sağlık evi; köy ve mahallelerde sari hastalık ile aşısız çocuk bulunup bulunmadığını tespit ve
zamanında ilgili makamlara intikal ettirmek üzere içinde sağlık memuru yada ebe veya her ikisi birden
görev yapan ve acil durumlarda ilk yardım gibi koruyucu müdahale yapabilen küçük birimlerdir.
Sağlık ocağı; doktoru, hemşiresi, sağlık memuru ve ebesi bulunan, sağlık evlerinin vermiş olduğu
hizmet yanında hastalara ilk müdahale ile ayakta ya da yataklı tedavi de yapılabilen daha teşekküllü sağlık
birimleridir.
60
Yakacak Odun
Tamirat
Yeni
Orman Kanununun 31 ve 32'inci Maddelerine Göre Hak sahiplerine Verilecek Ürün
Miktarından Alınacak Olan Bedeller
31'inci Madde Köyü
32' inci Madde Köyü 2500'den Az Nüfuslu Kasaba
Nüfusu
Nüfusu
Baltalık
2500'den az
2500'den az
olarak
Sadece
ve
ve
işletilen
Verimsiz
verimsiz
hudutlarında
Yapacak
hudutlarında
İhtiyaç Nevi
verimli Dev. koru Dev.
baltalık
verimli
emval
verimli koru
Ormanından
Ormanı
Devlet
baltalık
üretiyorsa
Devlet
dolayı yalnız bulunan köy Ormanı
Devlet
ormanı
yakacak
bulunan köy
ormanı
bulunan
üretiliyorsa
bulunan
kasaba
kasaba
Piyasa satış
Piyasa satışlar
Piyasa Satış
Tarife bedeli
Ev,ahır,
bedelinden
bedelinden
bedeli
kesme, taşıma
1/3 Maliyet
samanlık,
( Tahsisli
( Tahsisli
(Tahsisli
bedeli
ve
1/3 Maliyet
ambar ve
satış
satışlar
satışlar
1 Defaya
istif
bedeli
kümes
hakkındaki
hakkındaki
hakkındaki
mahsus
masrafları
ihtiyacı
esaslara
esaslara
esaslara
toplamından
göre)
göre)
göre)
Piyasa satış Piyasa satış Piyasa satış Piyasa satış Piyasa satış
Ev,ahır,
bedelinden bedelinden bedelinden bedelinden bedelinden
samanlık,
(Tahsisli
(Tahsisli
(Tahsisli
(Tahsisli
(Tahsisli
1/3 Maliyet
ambar ve
satışlar
satışlar
satışlar
satışlar
satışlar
Bedeli
kümes
hakkındaki hakkındaki hakkındaki hakkındaki hakkındaki
ihtiyacı
esaslara
esaslara
esaslara
esaslara
esaslara
göre)
göre)
göre)
göre)
göre)
Hudutlarındaki Ormanlarda
Ağaçlandırma, İmar ve Plantasyonu
sahaları bakımı çalışmaları dolayısıyla
kendileri tarafından istihsal edilen
yakacak odunlar
Tarife Bedeli
Üretim,
taşıma ve
istif işini Tarife Bedeli Tarife Bedeli
kendisi
yapıyorsa
Tarife bedeli
Tarife bedeli
Üretim ve
kesme taşıma
kesme taşıma
taşımayı
ve istif
ve istif
başkası
masrafları
masrafları
yapıyorsa
toplamı
toplamından
üzerinden
İhtiyacın satış isrif yerlerinden karşılanması
halinde
1/3 maliyet bedelinden
61
4.3-
33’ÜNCÜ MADDE UYGULAMASI
Göçmen ihtiyaçları :
Madde 33 – (Değişik : 23/9/1983 - 2896/21 md.) Hariçten gelecek ve Hükümetçe iskana tabi
tutulacak göçmenlerle, Hükümetçe memleket içinde bir yerden diğer bir yere nakledilecek ve topluca köy
kuracak veya köylerde yerleştirilecek olanlara ve köy hudutları içinde yapılacak düzenleme ve
toplulaştırmaya tabi tutulacaklara, yer sarsıntısı, yangın, heyelan, sel ve çığ yüzünden felakete uğrayan
köylerde bu yüzden zarar gören muhtaç köylülere; yapacakları ev, ahır, samanlık ve ambar için bir defaya
mahsus olmak üzere Tarım ve Orman Bakanlığınca en yakın istif veya satış istif yerlerinden kesme, taşıma
ve istif masrafları karşılığında yapacak emval verilebilir. 31 inci maddenin 4, 5 ve 6 ncı fıkralarındaki
hükümler, bu madde hakkında da tatbik olunur
Felaketzede İhtiyaçları :
Yer sarsıntısı, yangın, heyelan, sel ve çığ yüzünden felakete uğrayan köylerde bu yüzden zarar gören
muhtaç köylülere yapacakları ev, ahır, samanlık ve ambar ihtiyaçları için bir defaya mahsus olmak üzere
en yakın istif veya satış istif yerinden kesme, sürütme, nakliyat, istif tasnif masrafları alınarak yapacak
emval verilir. Emvalin tespiti ve verilme esasları yönetmeliğin 17 nci maddesi ile 280 sayılı tebliğin 14‘ncü
maddesinde açıklanmıştır.
Buralarda dikkat edilecek hususlar kanuna göre afetin köyde olmasının yeterli olduğu (Ayrıca
orman köyü olma şartı yoktur.) Felakete uğrayan şahsın köy nüfusuna kayıtlı devamlı köyde oturması daha
önce bu haktan hiç yararlanmaması ve muhtaç durumda olması gerekir. Afete uğrayanlar için ilgili Orman
İşletme Şefliğince düzenlenen afetzede ihtiyaçları tespit tutanağının onayı eskiden merkezde Bakan adına
Müsteşarlıkça yapılırken 21.8.I987 tarih ve İP.5.Fİ.O/2924 sayılı yazı ekindeki Olur ile onay yetkisi
Orman Bölge Müdürlüklerine verilmiştir.
4.4- 34’ÜNCÜ MADDE UYGULAMALARI
6831 Sayılı Kanunun 34’ncü maddesi, 30 Mayıs 2000 tarih 24064 Sayılı Resmi Gazetede ilan
edilerek yürürlüğe giren 4570 Sayılı Kanunla değiştirilmiştir. Bu kanun değişikliği ile ilgili metnin aynısı
aşağıdadır.
Madde 34 – (Değişik : 25/5/2000 - 4570/1 md.) :
Üretimin Orman İdaresi tarafından yapılması halinde, sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve
kasabalarda o yer nüfusuna kayıtlı olarak ikamet eden gerçek kişilerin veya sınırları içinde Devlet ormanı
bulunan köy ve kasabaların her birinde hane adedinin çoğunluğu tarafından kurulan orman köylerini
kalkındırma kooperatiflerinin baltalık ormanlarından birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kesip, satış istif
yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne kadarı idarece tayin edilecek süre içinde, istedikleri
takdirde kendilerine maliyet bedeli üzerinden verilir.
Ağaçlandırılacak, imar ve ihya edilecek sahalarda da baltalık ormanlarda yapılan çalışmalara ait
hükümler aynen uygulanır. Hane adedinin en az yüzde ellibiri tarafından kurulan orman köylerini
kalkındırma kooperatiflerinin, birim fiyat usulü ile kesip satış istif yerlerine taşıdıkları kerestelik, soymalık
ve kesme kaplamalık tomrukların ve sanayi odunlarının ayrı ayrı yüzde yirmibeşine kadarı, istedikleri
takdirde satış istif yerlerinden, Orman Bölge Müdürlüklerinin son açık artırmalı satış ortalaması
fiyatlarından yüzde yirmi düşülerek tespit edilecek bedelle, kendilerine satılır. Ancak, hakkını mal olarak
almak istemeyen orman köyleri kalkındırma kooperatiflerine, birim fiyat usulü ile kesip, satış istif yerlerine
taşıdıkları kerestelik, soymalık, kesme kaplamalık tomruk ve sanayi odunlarının ayrı ayrı yüzde yirmibeşine
kadarı için, ilgili orman işletmesince istihsal edilen emvalden, aynı yıl içinde açık artırmalı olarak satılan
miktarın genel satış ortalaması ile maliyet bedeli genel ortalaması arasındaki bedel farkı, bilançonun
çıkarılmasını müteakip nakden ödenir. Ancak, Orman Bölge Müdürlüklerinin son açık artırmalı satış
ortalaması fiyatlarından yüzde yirmi düşülerek tespit edilecek bedel, maliyet bedelinin üstünde ise orman
62
köylerini kalkındırma kooperatiflerinin hak ettikleri yüzde yirmibeş ürünler kendilerine maliyet bedeli
satılır.
Devlet ormanlarında istihsalde çalışan gerçek ve tüzel kişilerin, kesip satış istif yerlerine taşıdıkları
yapacak ve yakacak emvale ait isitihkak tutarları ayrıca yüzde on fazlası ile kendilerine ödenir. Yukarıdaki
fıkralarda yazılı haklardan yararlanabilmek için kesme ve taşıma işinin birim fiyat (vahidi fiyat) kararı ve
şartnamelerdeki sürelerle ve esaslara uygun olarak yapılması şarttır. Bu madde kapsamındaki
kooperatiflerden veya üst kuruluşlardan yaptıkları işin mahiyeti ve hacmine göre orman mühendisi veya
orman teknikeri çalıştırmaları istenebilir. Orman Kanununda değişiklik yapan 23.9.1983 tarihli ve 2896
sayılı Kanunun geçici 1 inci maddesi hükümlerinden evvelce yararlanmakta olan orman köylülerine de bu
maddedeki bedel ve satış esasları uygulanır. Bu madde hükümlerinin uygulanması ile ilgili esas ve usuller
Orman Genel Müdürlüğünce belirlenir.
MADDE 2. - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
MADDE 3. - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.
Bu nedenle 25.10.1998 tarihli 282 Sayılı Tebliğ ve ekleri yürürlükten kaldırılmıştır. 6831 Sayılı
Kanunun 34'ncü maddesinin uygulanması ile ilgili iş ve işlemler 290 Sayılı Tebliğde belirtilen esaslar
dahilinde yapılmaya başlanmıştır.
Uygulamada haksız taleplerin önlenmesi, teşkilat mensuplarının sorumlu duruma düşmemesi için
290 Sayılı Tebliğin iyi bilinmesi ve vahidi fiyat karalarının tanziminden, hakların verilmesine kadar
mevzuatın noksansız uygulanması gerekmektedir.
İşin devamı süresince doğabilecek aksaklıkların, olumsuzlukların zamanında ve yetkililerce
tutanaklarla tespiti, alınan tedbirlerin verilen talimatların yazılı hale getirilmesi, şartnamede mücbir
sebeplere dayanacak değişiklerin ve ek süre verilme sebeplerinin mutlaka belgelendirilerek istihsal
dosyasına konması, iş sonunda hakların verilip, verilmemesi konusunda verilecek kararda çok büyük önem
arz etmektedir.
4.4.1. KÖYLÜ PAZAR SATIŞI YAKACAK ODUN HAKKININ
VERİLMESİ İLE İLGİLİ ESASLAR
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odun Hakkının Hangi Ormanlardan Verileceği:
Orman kanununun 34 ncü maddesinin 1 nci fıkrasında; “üretimin orman idaresi tarafından
yapılması halinde sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabalarda o yer nüfusuna kayıtlı olarak
ikamet eden gerçek kişiler veya sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane
adedinin çoğunluğu tarafından kurulan Orman Köylerini Kalkındırma Kooperatiflerinin baltalık
ormanlarından birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların
yüzde yüzüne (%100) kadarı idarece tayin edilecek süre içinde, istedikleri taktirde kendilerine maliyet
bedeli üzerinden verilir”, 2 inci fıkrasında da ; “Ağaçlandırılacak, imar ve ihya edilecek sahalarda da
baltalık ormanlarda yapılan çalışmalara ait hükümler uygulanır”
Hükümleri getirilmiştir.
Bu durumda köylülerin ve kooperatiflerin:
Yapraklı ormanlarda;
a-Baltalık ormanlarda,
b-Ağaçlandırma programına alınıp da boşaltma ve temizleme işleri yapılacak, bozuk baltalık ve
bozuk koru sahalarında,
c- Bozuk baltalık vasfındaki ormanlarda enerji ormanı tesisi ve rehabilitasyon çalışmaları ile
koruya tahvil şeklindeki imar ve ihya çalışması yapılan sahalarda,
63
Kesip satış istif yerlerine taşıdıkları yakacak odunların yüzde yüzüne (%100) kadarı Köylü Pazar
Satışı olarak maliyet bedeli ile kendilerine verilecektir.
Ancak, bu sahalarda yapılacak çalışmalar sırasında yapacak ürün alınacak nitelikteki ağaçların
yakacak oduna bölünmesi kesinlikle önlenecek, yüksek oranda yapacak ürün elde edilmesi için bütün
tedbirler alınacaktır.
İbreli ormanlarda;
İbreli ormanlarda Köylü Pazar Satışı hakkı verilmeyecektir.
Köylü Pazar Satışı Odun Hakkı Verilebilmesi Için Aranacak Şartlar:
İşin Tevziinde Dikkat Edilecek Hususlar:
Üretim yapılacak Devlet ormanı hangi köy veya kasaba mülki hudutlarında kalıyor ise o köylülere
veya kasabalılara ya da kooperatiflerine, üretim işi verilecektir. Bu köylüler ve kasabalılar veya bu köye
ve kasabaya ait kooperatifler üretim işini yapmıyor veya yapamıyorlarsa durum tebligat ve tutanakla tespit
edildikten sonra civar köylüler veya civar köylerdeki kooperatifler için üretim işi ilan edilecektir. Civar
köylerden de üretim işine talipli çıkmaz ise durum yine tutanakla tespit edilecek, daha sonra diğer yerlerden
gelen ve üretim işine talip olan gerçek kişilere veya kooperatiflere üretim işi yaptırılacaktır.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Satışında Aranacak Şartlar:
Yukarıda (2.1.1) de belirtilen her üç durumda da Köylü Pazar Satışı odun hakkı verilebilmesi için;
A- Gerçek Kişilerde,
a- Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasaba nüfusuna kayıtlı olmaları ve bu yerlerde
ikamet etmeleri,
b-Birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile kendilerinin çalışmaları,
c-Kesme ve taşıma işlerini vahidi fiyat kararı ve şartnamesindeki sürelere ve esaslara uygun olarak
yapmaları,
d-İdarenin tayin ettiği süre içinde istekte bulunmaları,
Şartları aranacaktır.
B- Kooperatiflerde,
a-Kooperatiflerin, sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane
adedinin çoğunluğu tarafından kurulmuş ve faal olmaları,
b-Birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile çalışmaları,
c- Kesme ve taşıma işlerini vahidi fiyat kararı ve şartnamedeki süre ve esaslara uygun olarak
yapmaları,
d- Kesme ve taşıma işlerini kendi üyelerine yaptırmaları,
e- İdarenin tayin ettiği süre içinde istekte bulunmaları,
Şartları aranacaktır.
Verilecek Yakacak Odun Miktarı:
Köylü Pazar Satışına konu sahalarda yapılacak çalışmalara başlamadan önce Köylü Pazar Satış
hakkının ne miktar verileceği tesbit edilecektir. Yüzde yüz (o/o 100) oranın altında uygulama yapılacak ise;
odun üretimi, yakacak odun ihtiyacı, fevkalade hallerde doğabilecek ihtiyaçlar, iklim ve mıntıka özellikleri,
idare ve personel ihtiyacı, geçmiş yıllardaki uygulamalar dikkate alınarak, hak sahiplerine verilecek Köylü
Pazar Satışı odun miktarları Bölge Müdürlükleri ve İşletmelerce müştereken tespit edilecek ve bu oranlar
üzerinden uygulamaya geçilecektir. Bu husus ilan ve şartnamelerde belirtilecektir.
64
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odun Satışlarının Nerelerden Yapılacağı:
Hak sahibi vatandaşlar ve kooperatiflere Köylü Pazar Satışı odun haklarının satış depolarından
verilmesi esastır. Ancak; satış depolarında her zaman müsait yer olmaması, nakliye gücünün kifayet
etmemesi, maliyetin yükselmemesi ve bir an önce ihtiyaç yerlerine intikal ettirilmesi bakımından, yakacak
odunların tamamen veya kısmen rampa diye adlandırılan orman içi istif yerlerinde istiflenip satışı
yapılabilecektir.
Bu durum göz önünde bulundurularak; düzenlenen vahidi fiyat kararı ve şartnamelerde, yakacak
odunların tamamının veya bir bölümünün rampalardan veya depolardan satışı hususu belirtilecek ve buna
göre Köylü Pazar Satışı hakkı verilecektir.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Satış İşlemleri:
Orman köylüleri veya kooperatiflerce yakacak odunların kesilip istenilen satış istif yerlerine
taşınması ve kanuni hakkın doğması halinde;
Köylü Pazar Satışına konu yakacak odunların istihkaklarının ödenmesinden ve satış partilerinin
hazırlanmasından hemen sonra, işletmece; ilgili hak sahiplerine (üretim yapan kooperatif ise kooperatif
başkanlığına) odunların cinsi, miktarı, maliyet bedeli, vergiler, tutar bedeli belirtilmek suretiyle bir tebligat
yapılacaktır.
Söz konusu tebligatta; tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde müracaatta bulunulması ve 30 gün
içinde de odunlara ait tutar bedelin yatırılması halinde satış işlemlerinin yapılacağı, aksi halde odunların
işletmece değerlendirileceği ve bundan dolayı herhangi bir hak talebinde bulunulamayacağı bildirilecektir.
Hak sahiplerine yapılacak yakacak odun satışlarının mutlaka yılı içerisinde tamamlanması esas
olduğundan, bedel yatırma süresi 31.12. ........ tarihini geçmeyecektir.
Satış Şekli, Vergi, Resim Ve Fonların Tahsili İle Şartname Tanzimi:
Köylü Pazar Satışı olarak verilecek yakacak odunların satışları peşin bedelle yapılacak ve
kanunların ön gördüğü her türlü vergi, resim ve fonlar mal bedeli ile birlikte tahsil edilecektir.
Söz konusu satışlar için satış şartnamesi düzenlenecek ve satış işlemleri buna göre yürütülecektir.
Köylü Pazar Satışı Yakacak Odunların Sevk İşlemleri:
Hak sahipleri Köylü Pazar Satışı odunlarını satış yaptırdıktan sonra serbest piyasa kuralları
çerçevesinde istedikleri yerlere sevk edip pazarlamakta serbesttir. Ancak, olağanüstü durumlarda
Valiliklerce yapılacak sınırlamalar saklı kalacaktır.
4.4.2. Kooperatiflere % 25 Karşılığı Ürün Verilmesi İle İlgili Esaslar,
Aranacak Şartlar Ve Uygulamada Yapılacak İşlemler
Kooperatiflere % 25 Karşılığı Ürün Verilmesi İle İlgili Esaslar:
Hane adedinin en az % 51’i (yüzde ellibiri) tarafından kurulan Orman Köylerini Kalkındırma
Kooperatiflerinin, birim fiyat usulü ile kesip satış istif yerlerine taşıdıkları kerestelik, soyma ve kesme
kaplamalık tomrukların ve sanayi odunlarının ayrı ayrı yüzde yirmibeşine kadarı istedikleri takdirde, satış
istif yerlerinden, Orman Bölge Müdürlüklerinin son açık artırmalı satış ortalaması fiyatlarından % 20
(yüzde yirmi) düşülerek tespit edilecek bedelle kendilerine satılacaktır.
Ancak, Orman Bölge Müdürlüğünün son açık artırmalı satış ortalaması fiyatlarından % 20
düşülerek tespit edilecek bedel, Orman Bölge Müdürlüğünün ortalama maliyet bedelinin üstünde ise;
orman köylerini kalkındırma kooperatiflerinin hak ettikleri % 25 (yüzde yirmibeş) ürünler kendilerine bu
maliyet bedeli ile satılacaktır.
Kooperatiflere % 25 Karşılığı Tomruk Ve Sanayi Odun Verilebilmesi İçin Aranacak Şartlar:
Üretim işlerinde çalışan kooperatiflerin % 25 karşılığı kerestelik, soyma ve kesme kaplamalık
tomruk ile sanayi odunu hakkından yararlanabilmeleri için;
65
a-Sınırları içinde Devlet ormanı bulunan köy ve kasabaların her birinde hane adedinin en az yüzde
ellibiri tarafından kurulmuş ve faal olmaları,
b-Birim fiyat (vahidi fiyat) usulü ile çalışmaları,
c-Kesme ve taşıma işlerini birim fiyat (vahidi fiyat) kararı ve şartnamelerdeki sürelere ve esaslara
uygun olarak yapmaları,
d-Kesme ve taşıma işlerinin kooperatif üyeleri tarafından yapılması,
e-İdarece tayin edilecek süre içinde istekte bulunmaları,
Şarttır.
% 25 Karşılığı Haklara Ait Ürün Miktarının Tespiti:
Kooperatifler üretim işlerini birim fiyat (vahidi fiyat) kararı ve şartnamelerdeki süre ve esaslara
uygun olarak bitirdiklerinde, ürünlerin standardlarına uygun olarak istife alınmasını müteakip, alacakları
% 25 ürün miktarları hesap edilecektir.
Kooperatiflere % 25 Karşılığı Tomruk Ve Sanayi Odunu Satışları:
Kooperatifin kesme-taşıma işlerini bitirmesi ve kanuni hakkın doğması halinde; istihkakların
kesilmesini müteakip, yapılacak incelemeler sonucu kooperatifin hak ettiği % 25 karşılığı ürünler işletmece
teslime hazır hale getirilerek kura çekimi yapılıp tutanak tanzim edildikten sonra, satış işleminin
yaptırılması için kooperatifin adresine tebligat yapılacaktır. Bu tebligat yazısında; ürünlerin istif no, cins
ve nev'i, adedi, hacmi, fiyatı ve tutar bedeli, satış müddetleri, peşinat ve teminat mektupları ile her türlü
vergi, resim ve fonlar belirtilecektir. Bu tebligat yazısının tebliğ tarihi satış yaptırma süresinin başlangıcı
olacaktır.
Satış Esasları:
A- İbreli Ürünlerinin Satışları;
1-Depolarda istife alınan ürünlerin kurası çekildikten sonra satışların yaptırılması için en kısa
zamanda tebligat yapılacaktır.
2-Satış tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde yapılacaktır.
3- Satışını 30 gün içerisinde yaptıramayanlara, ilk 30 günlük süre içerisinde % 6 kati teminat
yatırmaları şartıyla satış için 30 gün ek süre verilecek, bu ek süre için faiz alınmayacaktır. Bu süre içerisinde
de satış yaptırılmadığı takdirde teminat irad kaydedilecektir. Ürünler idare tarafından değerlendirilecek
başka bir işlem yapılmayacaktır.
4- Mal bedelinin % 30’ u ile vergi ve fonlar peşin alınacaktır.
5-Geriye kalan % 70 mal bedeli için, 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 26 ncı maddesi ile Bütçe
Kanununda belirlenen ve teminat olarak kabul edilen değerlerden teminat alınacaktır.
6- Mal bedelinin % 70’i için satış tarihinden itibaren açık artırmalı satışlarda uygulanan vade
süresinden 2 ay fazla vade tanınacak, (Vade süresi = Açık artırmalı satışlarda uygulanan vade + 2
ay) vade süreleri için açık artırmalı satışlarda uygulanan vade faizinin yarısı alınacaktır.
( Vade faizi = Açık artırmalı satışlarda uygulanan faiz / 2 ).
7- Vade faizi vade sonunda bakiye mal bedeli ile birlikte tahsil edilecektir. Bu itibarla vade faizi
tutarı da alınacak teminata ilave edilecektir.
8- Vade süresi dolan teminat mektupları İşletme Müdürlüklerince 15 gün, Orman Bölge
Müdürlüklerince 15 gün olmak üzere toplam 30 gün uzatılabilecektir. Bu süre uzatımlarında, açık artırmalı
satışlarda uygulanan gecikme faizi aynı oranda alınacaktır.
9- Satışlarla ilgili her türlü vergi, resim ve fonlar kooperatife ait olup, satış sırasında peşin olarak
tahsil edilecektir.
B- Yapraklı Ürünlerinin Satışları:
1-Depolarda istife alınan ürünlerin kurası çekildikten sonra satışların yaptırılması için en kısa
zamanda tebligat yapılacaktır.
2-Satış tebliğ tarihinden itibaren 15 gün içinde yapılacaktır.
3- Satışını 15 gün içerisinde yaptıramayanlara, ilk 15 günlük süre içerisinde % 6 kati teminat
yatırmaları şartıyla satış için 15 gün ek süre verilecek, bu ek süre için faiz alınmayacaktır. Bu süre içerisinde
66
de satış yaptırılmadığı takdirde teminat irad kaydedilecektir. Ürünler idare tarafından değerlendirilecek
başka bir işlem yapılmayacaktır.
4- Mal bedelinin % 25’i ile vergi ve fonlar peşin alınacaktır.
5- Geriye kalan % 75 mal bedeli için, 2886 Sayılı Devlet İhale Kanununun 26 ncı maddesi ile Bütçe
Kanununda belirlenen ve teminat olarak kabul edilen değerlerden teminat alınacaktır.
6- Mal bedelinin % 75’i için satış tarihinden itibaren açık artırmalı satışlarda uygulanan vade
süresinden 2 ay fazla vade tanınacak, (Vade süresi = Açık artırmalı satışlarda uygulanan vade + 2 ay)
vade süreleri için açık artırmalı satışlarda uygulanan vade faizinin yarısı alınacaktır. ( Vade faizi = Açık
artırmalı satışlarda uygulanan faiz / 2 ).
7- Vade faizi vade sonunda bakiye mal bedeli ile birlikte tahsil edilecektir. Bu itibarla vade faizi
tutarı da alınacak teminata ilave edilecektir.
8- Vade süresi dolan teminat mektupları İşletme Müdürlüklerince 15 gün, Orman Bölge
Müdürlüklerince 15 gün olmak üzere toplam 30 gün uzatılabilecektir. Bu süre uzatımlarında, açık artırmalı
satışlarda uygulanan gecikme faizi aynı oranda alınacaktır.
9- Satışlarla ilgili her türlü vergi, resim ve fonlar kooperatife ait olup, satış sırasında peşin olarak
tahsil edilecektir.
Yukarıda A ve B fıkralarında bahsedilen satışlar, Orman Bölge Müdürlüklerinin son açık artırmalı
satış ortalamasından % 20 düşülerek tespit edilen bedelle yapılacaktır.
Ancak Orman Bölge Müdürlüğünün son açık artırmalı satış ortalama fiyatlarından % 20
düşüldüğünde tespit edilen bedel, Orman Bölge Müdürlüğünün ortalama maliyet bedelinin üzerinde ise,
satışlar aynı şartlarla bu maliyet bedeli ile yapılacaktır.
Vergi, Resim Ve Fonların Tahsili İle Şartname Tanzimi:
Kanunların ön gördüğü her türlü vergi, resim ve fonlar satış sırasında mal bedeli ile birlikte
kooperatiften tahsil edilecektir.
Hak sahibi kooperatiflere yapılacak % 25 karşılığı tomruk ve sanayi odunlarının satışları için, satış
şartnamesi düzenlenecek ve satış işlemleri buna göre yürütülecektir.
34 `ÜNCÜ MADDE HAKLARI İLE İLGİLİ OLARAK DİKKAT EDİLMESİ GEREKLİ
ÖNEMLİ HUSUSLAR
34’ncü madde haklarına esas olan belgeler şartname ve vahidi fiyat kararlarıdır. Şartname ve vahidi
fiyat kararlarının sıhhatli düzenlenip, ilgili sütunları tam doldurulup, işin başlama ve bitiş tarihleri net olarak
yazılmalıdır. Şartnamede yer almayıp da özel belirlenen şartları var ise şartnamenin özel hükümleri
bölümüne yazılmalıdır.
Şartname ve vahidi fiyat kararlarında kesme, taşıma, sürütme için verilen süreler gerçeğe uygun
olmalıdır. Birim fiyat analizlerinde birim zaman içinde yapılabilecek kesme, sürütme ve taşıma süreleri
hesaplanabileceğine göre şahıs ve kooperatiflere verilen bu işlerin süresi de aynı şekilde belirlenip vahidi
fiyat kararı ve şartnamelere yazılmalıdır. Süreleri ne çok kısa, ne de yıl sonuna sarkacak şekilde uzun
olmamalıdır.
Şartnamenin hukuken geçerli olabilmesi için üretimi yapacak olanlarla işletme yetkililerinin
imzalarının tam olmasına dikkat edilmelidir. Verilecek kanuni haklar şartnamelerin özel şartlar bölümüne
yazılıp vahidi fiyat kararında da belirtilmelidir.
290 Sayılı Tebliğ Ek- 5 ve 6 nolu taahhütname ile şahıs ve kooperatiflerin vereceği vekaletname işe
başlamadan alınıp dosyasına konulmalıdır.
Vahidi fiyat kararı ve şartname düzenlenmeden ve makta teslimi yapılmadan bölmede kesim işine
başlamak çok yanlıştır. Buna meydan verilmemelidir.
İşi alan kooperatif ve şahısların kesme, sürütme, taşıma ve istif işini bitirdiği tarihler şartnamelerin
altına yazılıp görevli memur ve işletme şefi tarafından imzalanmalıdır.
34'ncü madde haklarının doğabilmesi için kesme, sürütme, taşımanın vahidi fiyat kararı ve
şartname süresi ve şartları içerisinde bitirilmesi esastır. İşi alan şahıs ve kooperatifle ileride sorun
yaşanmaması için, işin iyi takip edilip, iş verilen süre içinde bitirilemiyorsa; fıili durum tutanakla tespit
edildikten sonra şahıs veya kooperatif yazılı olarak uyarılmalı ve şartname hükümleri kendilerine
hatırlatılmalıdır. Şifahi uyarının hukuki bir geçerliliği yoktur. İşçi ve kooperatiflerle olan her türlü bilgi alış
verişi mutlaka yazılı olmalıdır.
67
Şartnamelerde belirtilen sürelere mücbir sebeplerle ek süre verilmesini gerektiren durumlar 290
sayılı Tebliğin 7’nci maddesinde belirtilmiş olup, bununla ilgili tespit ve ek sürelerin işletme şefliği ve
müdürlüğünce yazılı olarak belirlenmesi gerekmektedir. Bu yapılmadıkça herhangi bir birimce ek süre
verilmesi veya geriye doğru bir inceleme ile hak tanınması mümkün değildir.
34'ncü maddede açıklanan kanuni hakların doğması için işin mutlaka vahidi fiyat kararı ve
şartnamede belirtilen süre ve esaslara uygun olarak bitirilmesi gerekir. Hak sahiplerine ödenen %10 istihkak
fazlası da aynı esaslara tabidir.
4570 Sayılı Kanunun uygulanması ile ilgili 290 Sayılı Tebliğ en iyi şekilde öğrenilerek uygulamada
her hangi bir hataya meydan verilmemelidir.
Kesme ve sürütme işi bitiminde maktanın 288 Sayılı Tebliğde belirtildiği şekilde makta
muayenesinin sıhhatli yapılarak, makta muayene tutanağı buna göre tanzim edilmelidir.
Orman içi rampalar da nakliyat sonunda kontrol edilmelidir. Kanuni hakkın doğmasında bu hususlar
önem arz etmektedir.
Kanuni hakların tespiti ve verilmesinde ileride sıkıntıya düşülmemesi için mevzuatın eksiksiz
uygulanması, mevzuata ters düşen işlerden sakınılması ana kural olmalıdır.
4.5- 222 SAYILI KANUNUN 71’İNCİ MADDESİNE GÖRE YAPILACAK İLKOKUL
BİNALARI
VE
TESİSLERİYLE
ÖĞRETMEN
EVLERİNİN
ORMAN
EMVALİ
İHTİYAÇLARININ KARŞILANMA ESASLARI:
Milli Eğitim Bakanlığınca her yıl inşaat programına alınan ilkokul binaları ve tesisleriyle öğretmen
evlerinin inşaatı ve onarımı için gerekli kereste miktarları ile tip projelerini gösterir cetvellerin Genel
Müdürlüğümüze bildirilmesini müteakip, il ihtiyaçları Bölge Müdürlüklerine tahsis edilmektedir.
Bölge Müdürlüklerince;
1- Valiliklerden inşaatın yapılacağı yerlerin (köy, kasaba ve şehir isimleri, tip proje numaraları ve
bunlara ait tasdikli kereste metrajı ile hangi usulle yaptırılacağının emanet ve ihale) bildirilmesi istenecektir.
2- Valiliklerden alınan listelere göre emvalin verileceği işletme, şeflik ve depo adları ile emvalin
cins ve nevi itibariyle miktarları valiliğe ve işletme müdürlüklerine bildirilecektir.
3- II.sınıf olarak verilecek tomruk miktarı toplam miktarın % 20’sini geçmeyecektir.
4- Valiliklerce gönderilen listelerde taahhüt yolu ile yaptırılacağı bildirilen okullar için müteahhitle
yapılan ilk sözleşmenin tahsisle ilgili maddesinde "Kerestenin Bayındırlık ve İskan Müdürlüğü veya Milli
Eğitim Müdürlüğünce verilen emvalin iş yerindeki fiyatı daha düşük olursa aradaki farkın müteahhidin hak
edişinden kesileceği” hükmünün bulunması şartı aranacaktır. Bu sözleşmeler ilgili işletme müdürlüğüne
intikal ettirildikten sonra satış işlemi yapılacaktır.
222 sayılı Kanunun 71’inci maddesine giren ilkokulların inşaatı için lüzumlu yapacak emval maliyet
bedeli ile satılacaktır. Satışlara esas maliyet bedeli her yıl genel ortalama fiili masraflar dikkate alınarak
Genel Müdürlüğümüzce bildirilmektedir. Tahsis edilen emvalin tesliminde ve sarfında dikkat edilecek
hususlar (276) Sayılı tebliğin BİRİNCİ BÖLÜM 5’nci maddesinde açıklanmıştır.
4.6775 SAYILI GECEKONDU KANUNUNA GÖRE YAPTIRILACAK SOSYAL
KONUTLARIN ORMAN EMVALİ İHTİYAÇLARININ KARŞILANMASI ESASLARI:
775 Sayılı Gecekondu Kanununa göre, gecekondu önleme bölgesinde ıslah edilecek veya yeniden
yapılacak konutların orman emvali ihtiyaçları, Bayındırlık ve İskan Bakanlığının talebi üzerine Orman
Genel Müdürlüğünce karşılanacaktır.
1-775 Sayılı Gecekondu Kanununa göre yapılacak orman emvali tahsis işlemi Genel
Müdürlüğümüzce yapılacaktır. Satış fiyatları her yıl Genel Müdürlüğümüzce hesaplanıp Bölge
Müdürlüklerine bildirilmektedir, satışlar maliyet bedeli üzerinden yapılmaktadır.
2-Bayındırlık ve İskan Bakanlığı veya İl Bayındırlık ve İskan Müdürlüklerinden Genel
Müdürlüğümüze gelecek tahsis talepleri zayiat miktarları da dikkate alınarak tahsis teklifinde bulunulması
için konutların yapıldığı yerin bağlı olduğu Bölge Müdürlüğüne bildirilecektir.
68
Mahallinde yapılan incelemede, inşaata başlanıp başlanmadığı, beyannameye aykırı bir durum olup
olmadığı, inşaatın hali hazır durumu, gerekli olan kereste miktarı gibi hususlar tespit edilerek, Genel
Müdürlüğe tahsis teklifinde bulunulacaktır. İnceleme heyeti inşaatın bağlı olduğu İşletmenin Müdür
Yardımcısı başkanlığında, ilgili işletme şefi ve muhafaza memurundan oluşacaktır. Müdür Yardımcısı
olmayan işletmelerde bunun yerine başka bir teknik eleman görevlendirilecektir.
3-Tahsis, amacı dışında kullanılmayacak; tahsisin tamamı bir defa da değil stok durumu ve diğer
ihtiyaç sahipleri de dikkate alınarak peyderpey satış yapılacaktır.
4-775 sayılı kanun gereğince yapılan tahsislerin karşılanması anında yapılacak işlemler, satışı,
inşaat mahalline sevki ve kullanımı ile ilgili bilgiler 276 sayılı tebliğ İKİNCİ BÖLÜM (1-4) maddelerinde
açıklanmıştır.
4.7- 7269 / 1051 SAYILI UMUMİ HAYATA MÜESSİR AFETLER KANUNA GÖRE
KARŞILANACAK AFETZEDE İHTİYAÇLARININ VERİLMESİNE İLİŞKİN ESASLAR:
7269 Sayılı Kanun ile bu kanunun bazı maddelerini değiştiren ve bazı maddeler ekleyen 1051 sayılı
Afetler Kanununun 43/c maddesine göre şehir, kasaba ve köylerde afete uğrayanların veya uğraması
muhtemel olanların geçici ve devamlı inşaat ve tamir işlerinde kullanılacak orman emvali ihtiyacı
Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı veya Valiliklerdeki İl Afet Acil Durum Müdürlüklerinin
talebi üzerine Genel Müdürlüğümüzce karşılanacaktır.
a)- Miktarı ne olursa olsun tahsis işlemi Genel Müdürlüğümüzce yapılarak Bölge Müdürlüklerine
bildirilecektir.
b)- Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı veya Valiliklerdeki İl Afet Acil Durum
Müdürlüklerinin, Genel Müdürlüğümüzden yapılacak tomruk tahsis talepleri, ilgili Bölge Müdürlüğüne
gönderilecek, onaylı afetzede isim listesine göre inşaat mahallinde gerekli inceleme yaptırılarak tomruk
tahsis teklifinde bulunulacaktır.
Mahallinde inceleme yapacak ve inceleme tutanağını düzenleyecek heyet afetzede konutlarının
bağlı olduğu işletmenin müdür yardımcısı başkanlığında ilgili işletme şefi ile orman muhafaza
memurundan oluşacaktır. Müdür yardımcısı olmayan işletmelerde yerine başka bir teknik eleman
görevlendirilecektir.
c)- Bölge Müdürlüklerince tahsis teklif yazılarına afetzede isimleri ve hizalarında mahallen yapılan
inceleme sonucu tespit edilen tomruk ihtiyaç miktarlarını gösteren iki nüsha tutanak eklenecek, bu
tutanakların işletme müdürleri tarafından mühürlenmiş ve imzalanmış olmasına dikkat edilmelidir..
d)- Tahsis işlemi Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı adına yapılacak ve ilgili
Valiliklerdeki İl Afet Acil Durum Müdürlüklerine de bildirilecektir. Tahsis yapıldığı yıl içerisinde geçerli
olup diğer yıla sarkması halinde tekrar Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetim Başkanlığı veya
Valiliklerdeki İl Afet Acil Durum Müdürlükleri tekrara tahsis talebinde bulunulacaktır.
e)- Afetzede ihtiyaçlarının verilmesi, nakli, şekil değiştirme ve sarfiyatı ile ilgili bilgiler 276 Sayılı
tebliğ ÜÇÜNCÜ BÖLÜM (1-4) maddelerinde açıklanmıştır. Ayrıca konu ile ilgili Genel Müdürlüğümüzün
taşraya gönderdiği 21.4.1995 tarihli 249 sayılı talimatı ile, 5.9.1995 tarih ve 7435 sayılı talimatı da önem
arz etmektedir.
69
MEVZUAT
NUMARASI
KATEGORİSİ
70
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
Kanun
6831
6831-2896
6831-2896
6831
6831
6831-2896
6831-3373
6831-3373
6831-3373
6831-4570
6831-2896
6831-2896
6831-2896
6831-2896
6831-2896
6831
6831
222
775
2464
7269-1051
4122
ADI
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
Orman Kanunu
İlköğretim Ve Eğitim Kanunu
Gecekondu Kanunu
Belediye Gelirleri Kanunu
Umumi Hayata Müessir Afetler
Milli Ağaç. Ve Erez. Sef. Kan.
MEVZUAT
İLGİLİ
TARİHİ MAD
DE
08.09.1956
23.09.1983
23.09.1983
08.09.1956
08.09.1956
23.09.1983
22.05.1987
22.05.1987
22.05.1987
25.05.2000
23.09.1983
23.09.1983
23.09.1983
23.09.1983
23.09.1983
08.09.1956
08.09.1956
14.06.1973
30.06.1966
25.06.1981
02.07.1968
23.07.1995
15
26
27
28
29
30
31
32
33
34
35
36
37
39
40
43
44
71
28
6770
43/c
9
KONUSU
Orman Ürünlerinden Faydalanma Esasları
Üretim İşlerinin Yaptırılması
Üretim İşlerine Ait Şekil Ve Esaslar
Orman Dışında Depo Satış Yeri Açılmaması
Tarife Bedelinin Belirlenmesi
Orman Ürünlerinin Pazarlanması
Zati Ve Müşterek İhtiyaç Verilecek Envalin Verilme Esasları
Zati Ve Müşterek İhtiyaç Verilecek Envalin Verilme Esasları
Felaketzede Ve Nakil Olanlara Ver. Envalin Verilme Esasları
Orman Köyl. Ve Koop. Verilecek K.P.S. Ve % 25 Kanuni Haklar
Or. Kan. 31, 32, 33’ncü Maddelerine Uygun Yapı Sistemleri Tesbiti
Zati Ve Müşterek İhtiyaçların Tesbiti
Orman Ürünlerinin Tarife Bedelleri İle Verilme Esasları
Zati – Müşterek Ve Felaketzede İht. Öncelikle Karşılanması
Üretim İşlerinin Yaptırılması
Or. Emv. Açılacak İstihkak Davalarında Verilebilecek Kararlar
Zati Ve Müşterek İhtiyaçların Verilen Süre İçinde Alınması
İlköğretim Okullarının Kereste İhtiyacı
Gecekondu Önleme Bölgesindeki Konutların Orman Emvali İht.
Tellallık Harcı
Afete Uğrayanlara Orman Emvali Satışları
Or.Ür.Satışlarından Alınacak Paylar
Kanun
4734-4964
Kamu İhale Kanunu
30.07.2003
2
Yönetmelik
29303
22.03.2015
4/a
Ormanların İşletilmesi
Yönetmelik
29303
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön.
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön
Or.Koop.Ve Köylülerinden Yapılacak Hizmet Alımları
22.03.2015
4/ç
Üretim İşlerinin Yaptırılması
Yönetmelik
29303
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön
22.03.2015
5/a
Satış Gelirleri
Yönetmelik
29303
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön
22.03.2015
6/c
Üretim Giderleri
Yönetmelik
29303
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön
22.03.2015
18
Bakım, imar ve kesme, toplama ve taşıma işleri
Yönetmelik
Yönetmelik
29303
2015/7255
OGM Döner Ser. İşletmesi Yön
19
Üretim İşlerinin Birim fiyat (Vahidi Fiyatla) Yaptırılması
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
22.03.2015
20.03.2015
9/b
Kamu Kurum kuruluşlarına tahsisli satış
Yönetmelik
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
9/c
31 ve 32. Maddeden istifade edemeyenlere tahsisli satış
Yönetmelik
2015/7255
20.03.2015
9/ç
33. maddeden istifade edemeyenlere verilecek felaketzede ihtiyacı
Küçük sanat erbabına tahsisli satış
Yönetmelik
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
9/d
Yönetmelik
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
9/e
Dokuma, hali tezgâhı vb. yaptıracak olanlara tahsisli satış
Yönetmelik
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
9/f
Devletçe kurulmuş sosyal yardım fonu .. lara verilecek tahsisli satış
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
2015/7255
2015/7255
2015/7255
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
9/g
9/ğ
9/h
9/ı
9/k
Maden ocağı işletenlere yapılacak tahsisli satış
Yapı kooperatiflerine yapılacak tahsisli satış
Lif-levha ve yonga-levha tesislerine yapılacak tahsisli satış
Valiliklerce bildirilecek kamu kurum ve kuruluşlarına yapılacak tahsisli satış
Kooperatif Ve Köylerdeki Gerçek Kişilere Yapılacak Olan Tahsisli Dikili Ağaç Satışı
MEVZUAT
MEVZUAT
KATEGORİSİ
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
Yönetmelik
20.03.2015
24.09.1989
09.08.1984
14.08.1987
07.11.1995
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
20.03.2015
İLGİLİ
MADDE
9/m
14-15
4
5
6
7
8
9
Kağıt Hamuru Ve Selüloz Üretimi Yapan Tesislerine Yapılacak Tahsisli Satış
Üretim İşleri
Or.Kn.35.’Maddesi Yapı Sistemleri Tesbit Ve Uygulaması
Zati Ve Müşterek İhtiyaçları Tespiti
Orman Ürünlerinden Faydalanma Esasları
Maliyet Bedeli Ve Muhammen Bedel Tesbiti
Genel Satış Esasları
Açık Artırmalı Ve Pazarlıkla Yapılacak Satışlar
Açık Artırmalı Satışların İhale İlanları
Ek Süre Ve Teminatlar
Tahsisli Satışların Esas Ve Usulleri
20.03.2015
10
Kanuni Haklardan Doğan Satışlar
NUMARASI
ADI
TARİHİ
2015/7255
19231
14484
19544
22456
2015/7255
2015/7255
2015/7255
2015/7255
2015/7255
2015/7255
Or.Ürün.Tah.Sat.Esasları
Orman Emvali İstih.Ait Yön.
O.K. 35’ nci Mad.Yapı Sist.
31, 32 Ve 33’ncü Mad.Uyg.
Or.Ür.Fay.İst.Verilecek İzinler
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
2015/7255
Orman Ürün. Satış Usul ve Esasları
Tebliğ
276
-
222, 775, 7269/1051 VE 1306 SAYILI KAN.GÖRE YAP.OR.EMV.SATIŞLARI
303
22.06.2015
-
Oduna dayalı orman ürünlerinin satışları
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tebliğ
Tamim
Tamim
Tamim
Tamim
280
280/Ek-1
280/Ek-2
280/Ek-3
288
288/Ek-1
288/Ek-2
288/Ek-3
289
290
290/Ek-1
4664
6330
4771
6161
222, 775, 7269/1051 Ve 1306
Oduna Dayalı Orman Ürünlerinin
Satış Usul ve Esasları
31, 32 Ve 33’ncü Mad Uyg.
31, 32 Ve 33’ncü Madde Uyg.
31, 32 Ve 33’ncü Madde Uyg.
31, 32 Ve 33’ncü Madde Uyg.
Asli Or.Üretim İşl. Ait Teb.
Asli Or.Üretim İşl. Ait Teb.
Asli Or.Üretim İşl. Ait Teb.
Asli Or.Üretim İşl. Ait Teb.
Or.Ür.Fay.İst.Verilecek İzinler
34’ ncü Mad Uyg.
34’ ncü Mad Uyg.
Üretim Dosyaları
Koruya Tahvilde K.P.S. Hakl.
Baltalıklarda Yapacak Od.Ürt.
Depo Sayımı
11.12.1985
Tebliğ
14.08.1987
07.11.1987
22.07.1993
04.12.2001
15.01.1996
15.10.1996
14.09.2001
16.01.2002
22.03.1996
20.06.2000
09.07.2004
02.06.1992
10.12.2003
19.11.1993
30.03.2000
-
6831 S.OR.K.31, 32 VE 33’NCÜ M.UYG.HAK.YÖN.İLE 35’NCİ MAD.YAPI SİST.
ZATİ İHTİYAÇ
ZATİ İHTİYAÇ
ZATİ İHTİYACIN KULLANIMI VE KONTROLÜ
ÜRETİM İŞLERİ
ÜRETİM BİRİM FİYATLARI
ÜRETİM BİRİM MALİYETLERİNİN TESBİTİ
ORMAN İMAR VEYA ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GİDERLERİ
ORMAN ÜRÜNLERİNDEN FAYD. İST. VERİLECEK İZİNLERE AİT TEBLİĞ
6831 S.OR. K.’NUN 4570 SAY.KAN. DEĞİŞİK 34’NCÜ MAD.UYGULANMASI
% 25 ÜRÜN SATIŞLARINDA UYGULANACAK VADE SÜRELERİ
ÜRETİM DOSYALARININ NOKSANSIZ DÜZENLENMESİ VE KONTROLÜ
BALTALIKLARIN KORUYA TAHVİLİNDE K.P.S. HAKLARI
BALTALIK ORMANLARDAN YAPACAK ODUN ÜRETİMİ
YIL İÇİ SONDAJ VE YIL SONU STOK SAYIMLARI
Tamim
6196
Sterli Ürün Birim Fiy.
20.03.2000
-
STER İLE ÖLÇÜLEN ÜRÜNLERİN BİRİM FİYATLARI
Tamim
6204
Ödeneklerin Takibi
Dikili Ağaç Satışı
15.02.2001
-
288 SAYILI TEBLİĞE GÖRE ÜRETİM ÖDENEKLERİNİN TAKİBİ
Yönetmelik
71
Tamim
Tamim
Talimat
Talimat
Talimat
Talimat
Talimat
Talimat
6877/A
6485
106
116
385
522
743
341
288 Say.Teb.Ek Şartn.Değ.Yap.
Süceyrat Odun Üretimi
35 No’lu Model Şartname
Baltalıklarda Yakacak Od.Ürt.
Tahsisli Satışlar
276 Say. Teb. Uyg.
Yanık Sahalarda Üretim
KONUSU
15.09.2015
-
DİKİLİ AĞAÇ SATIŞLARI
06.11.2006
03.06.1998
05.06.2001
21.04.1994
16.10.1998
05.09.1995
23.08.2006
-
288 SAYILI TEBLİĞ EKİ BAZI ŞARTNAME VE ÖR.DEĞ.YAP.
SÜCEYRAT ODUN ÜRETİMİ VE PAZARLAMASI
KAĞITLIK ODUN TAHSİSLİ SATIŞLARI İLE İLGİLİ SATIŞ ŞARTNAMESİ
4771 SAYILI TAMİMİN 1.MADDESİNİN DEĞİŞTİRİLMESİ
TAHSİSLİ SATIŞLAR
276 SAYILI TEBLİĞİN 7269/1051, 43/C UYGULAMASI
YANIK SAHALARDA DAMGA, ÖLÇÜ TESBİT VE BİRİM FİYAT BELİRLEME
OGM SATIŞLARINDA MÜŞTERİLERDEN ALINAN VERGİ VE FONLAR
A - Her Türlü Açık Artırmalı Satışlardan
Vergi ve Fon Adı
1- Katma değer vergisi
Oran %
18
3
1-2
3
2 - Ağaçlandırma fonu
3 - Dellaliye
4 – Bakanlık fonu*( yurt dışına yapılan tomruk
satışları ile dikili ağaç satışları hariç)
Karar Pulu
0,45
Dayanağı
3065 sy. KDV kanunun 2 ve 3.
maddeleri
4122 Say. Kanu. 9. maddesi
2464 Sy. Belediye gel. Kn. 70. maddesi
6831 sy. Or. Kan. Değiştirilen 1744
sayılı kanun Ek-3
Damga vergisi kanunu
B – Tahsisli Satışlardan
Vergi ve Fon Adı
Oran
Dayanağı
%
18 3065 sy. KDV kanunun 2 ve 3.
maddeleri
3 6831 sy. Or. Kan. Değiştirilen 1744
sayılı kanun Ek-3
4122 Say. Kanu. 9. maddesi
1
2
1- Katma değer vergisi
2 – Bakanlık fonu*: tomruk satışlarından ( yurt dışına
yapılan tomruk satışları ile dikili ağaç satışları hariç)
3 - Ağaçlandırma fonu
a)Yakacak odun satışlarından
b) Lif-yonga sanayine yapılan lif-yonga odunu tah.
satışlarından
c) Kamu kurumlarına yapılan tom., direk. Kağıtlık
odun ve sanayi od. Tah. satışlarından
2
C – Köylü Pazar Satışlarından
Vergi ve Fon Adı
Oran
%
18
Dayanağı
3065 sy. KDV kanunun 2 ve 3.
maddeleri
1 4122 Say. Kanu. 9. maddesi
3 6831 sy. Or. Kan. Değiştirilen 1744
sayılı kanun Ek-3
1- Katma değer vergisi
2 - Ağaçlandırma fonu
3 – Bakanlık fonu*
D – 34. Madde Kooperatiflere Yapılan indirimli Satışlar:
1- Katma Değer vergisi :18
2- Bakanlık fonu*
: 3
E – Zati İhtiyaç, Afetzede, Felaketzede, kendi ihtiyaçlarımıza ve ilk öğret.. satışlarından
Sadece %18 KDV alınır.
* Bakanlık fonu sadece tomruk satışlarından alınır.
72
2016 YILI ÜRÜN ÇEŞİTLERİNE GÖRE MALİYET BEDELİ, FİİLİ MASRAF VE TEVZİ GİDERLERİ İLE
ÇEŞİTLİ SATIŞ TÜRLERİNE GÖRE SATIŞ ESASLARI
Masrafı
Fiili Masrafı/
Tevzi Gideri/
Tevzi Masrafı
Tarife Bedeli
Maliyet (%)
Maliyet (%)
Satış
Gideri
Peşinat (%) Vade (Ay)
Aylık Faiz
Mahalli Ocaklara (Tahsisli)
T.K.İ. veT.T.K. ya (Tahsisli)
Açık Artırmalı Satış
% 25 Kooperatif Hakları
Yapraklı
1,60
0,23
0,23
40
40
0,6
30
25
9
0,30
0,30 Bölgelerin açık art. satış fiyat ort. %20 altından veya maliyet bedeli
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
-
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
PEŞİN
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
PEŞİN
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
PEŞİN
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
334,29
-
134,82
-
40,3
-
188,00
-
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
220,07 232,99 100,58 115,12
"
"
"
84,03
"
56,24
-
1,50
"
"
"
"
46,9
49,4 124,00 119,00
53,5
47,3
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
"
45,7
49,4 112,00 110,00
50,9
47,2
"
"
"
30,26
"
36,0
"
50,20
0,90
0,90
0,23
0,23
0,23
0,90
0,18
0,18
"
59,7
0,90
54,25
53,59
58,50
69,00
42,07
42,83
0,90
0,90
0,17
0,17
48,48
43,01
39,70
58,50
69,00
53,10
56,51
0,90
0,90
0,17
0,17
Tahsisli M3'lü Son Depo (m3)
185,10 214,50 100,58 115,12
54,34
53,67
78,00
92,00
42,14
42,89
0,90
0,90
0,23
0,23
Tahsisli M3'lü Rampa (m3)
146,58 162,50
64,64
43,10
39,78
78,00
92,00
53,21
56,61
0,90
0,90
0,23
0,23
Açık Artırmalı Satış
185,10 214,50 100,58 115,12
54,34
53,67
78,00
92,00
42,14
42,89
0,90
0,90
0,23
63,18
PEŞİN
PEŞİN
OBM tarafından belirlenen tahsis fiyatı üzerinden uygulanacaktır.
40
-
7
-
0,6
-
40
40
7
7
0,6
0,6
130,00
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
OGM teklif. fiyat. da dikkate alınarak OBM'ce belir. tah. fiy.
237,00
4734'e göre Merkez'ce belirlenen fiyat üzerinden teklif süretiyle
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
40
40
7
7
0,6
0,6
30
25
9
9
0,30
0,30 Bölgelerin açık artırmalı satış fiyat ortalamalarının %20 altından
Rusum bedeli karşılığı
PEŞİN
0,00
86,34
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
Bölgelerin tahsis fiyatı üzerinden
Bölgelerin tahsis fiyatı üzerinden
Bölgelerin Fiili masraf + Tarife Bedeli üzerinden
Bölgelerin 1/3 Maliyet bedeli üzerinden
Bölgelerin fiili masrafıüzerinden
Fiili masrafı üzerinden
PEŞİN
0,90
47,39
110,17 122,11
9
PEŞİN
75,44
LİF-YONGA
ODUNU
(Ster)
0,6
"
Tahsisli Kabuklu Rampa (Ster)
YAKACAK ODUNU
(Ster)
7
7
PEŞİN
39,4 160,00 167,00
"
Tahsisli Kabuklu Son Depo (Ster) 139,06 161,10
MU / 26.01.2016
Yapraklı
ibreli
1,60
37,2
"
Köylü Pazar Satışı (Tahsisli)
Tah.Satış Deposu
Tah. Sat.Rampa
Açık Artırmalı Satış
Köylü Pazar Satışı (Tahsisli)
Açık artırmalı satış
SIRIK (Ster)
Köylü Pazar Satışı (Tahsisli)
Açık Artırmalı Satış
Tahsisli satış
Köylü Pazar Satışı
O.K.31. Mad.( Tarife Bedeli)
O.K.32. Mad.( Orman İçi)
O.K.32. Mad.( Orman Dışı)
Sarfiyatımıza
Açık artırmalı satış
DİKİLİ AĞAÇ
Tahsisli satış
ibreli
Yapraklı
57,10
Yapraklı
İbreli
59,20
ibreli
Yapraklı
Yapraklı
ibreli
Yapraklı
İbreli
231,88 251,71 108,64 124,25
Yapraklı
Açık Artırmalı Satış
ibreli
270,28 292,47 100,58 115,12
ibreli
Yapraklı
ibreli
Yapraklı
ibreli
TOMRUK
(M3.)
TEL
SANAYİ
MADEN
DİREĞ
ODUNU (M3.) DİREĞİ (M3.)
İ (M3.)
KAĞ. ODUN
Açık Artırmalı Satış
Tahsisli Satış
% 25 Kooperatif Hakları
Sarfiyatımıza
O.K.31.Md.(TB+FM)
O.K.31. ve 32 Md.(1/3M.B.)
O.K.33.Md.vs.
Afetzedelere 43/C
Gerçek ve Tüzel Kişilere Tahsis
Açık Artırmalı ve Diğer Satışlar
Tahsis Fiyatı
Satış Şekli ve Fiyatlandırılma İle İlgili
Açıklamalar
ÜRÜN CEŞİDİ VE SATIŞ ŞEKLİ
Yapraklı
Fiili
ibreli
Maliyet
Bedeli
30
30
7
7
0,6
0,6
-
67,00
OGM tarafından belirlenen tahsis fiyatı üzerinden 96,00
uygulanacaktır.
82,00
30
30
7
7
0,6
0,6
0,23
30
30
7
7
0,6
0,6
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
uygulanacaktır.
160,00 170,00
53,17
59,90
58,0
57,2
35,00
41,00
38,2
39,1
0,66
0,66
0,18
0,18
30
30
7
7
0,6
0,6
31,78
82,05
36,91
37,82
116,1
46,1
35,00
41,00
110,1
50,0
0,66
0,66
0,18
0,18
30
30
7
7
0,6
0,6
OGM tarafından belirlenen tahsis fiyatı üzerinden 90,00
uygulanacaktır.
73,00
91,68 104,79
53,17
59,90
58,0
57,2
35,00
41,00
38,2
39,1
0,66
0,66
0,18
0,18
30
30
7
7
0,6
0,6
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
55,9
0,66
0,66
0,18
0,18
0,0
0,71
0,71
0,18
0,18
30
30
7
7
0,6
0,6
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
54,2
0,71
0,71
0,18
0,18
37,8
0,61
0,61
0,18
0,18
30
30
0,6
0,6
"
0,61
0,61
0,18
0,18
7
7
PEŞİN
54,7
0,61
0,61
0,18
0,18
PEŞİN
0,61
0,61
0,18
0,18
PEŞİN
49,80
65,61
19,66
65,00
50,78
82,69
"
92,58
"
62,81
39,5
49,3
20,56
47,49
"
41,17
54,09
"
95,7
27,85
62,00
40,0
57,4
"
16,15
58,4
"
0,00
47,1
27,85
32,00
"
39,2
35,00
"
38,7
"
22,54
Rusum bedeli karşılığı
PEŞİN
PEŞİN
65,94
69,82
31,23
32,00
47,4
45,8
32,00
35,00
48,5
50,1
0,61
0,61
0,18
0,18
PEŞİN
82,69
92,58
47,49
54,09
57,4
58,4
32,00
35,00
38,7
37,8
0,61
0,61
0,18
0,18
PEŞİN
0,61
0,61
0,18
0,18
1,00
1,00
0,23
0,23
10
10
12
12
0,6
1,00
1,00
0,23
0,23
10
10
12
12
0,6
-
91,00
OGM tarafından belirlenen tahsis fiyatı üzerinden 190,00 200,00
91,68 104,79
131,73
113,00
108,00
88,00
41,00
61,00
Rusum bedeli karşılığı
İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
Aç. Art. Sat. Fiyatlarına göre Böl. Müd.leri tarafın.belir. tah.fiy.
32,92
Rusum bedeli karşılığı
0,61
Tarife bedeli karşılığı
Bölgelerin 1/3 Maliyet bedeli üzerinden
Aç. art. sat. fiy. göre Böl. Müd.leri tarafından belir. tahsis fitatı
Bölgelerin tahsis fiyatı üzerinden
0,6 İhalelerde oluşan fiyat üzerinden
0,6 İşletmelerce belirlenen tahsis fiyatı üzerinden