P5. Formatif Değerlendirmenin Öğrenme Sürecine Etkisinin
Transkript
P5. Formatif Değerlendirmenin Öğrenme Sürecine Etkisinin
Formatif Değerlendirmenin Öğrenme Sürecine Etkisinin Belirlenmesi Gamze Özbaş, Tuvana Tüdeş, Ege İleri, Muammer Duman Danışman: Dr. Fazıl Serdar Gürel ÖZET Formatif değerlendirme öğretmede açık bir şekilde geribildirim sağlayan, öğrenmeyi düzenleyen, öğrencinin eğitim sonucuna yönelik başarısını geliştirmeyi hedefleyen bir süreçtir. Bu değerlendirme türünde elde edilen sonuçlara dayanarak, öğrenci başarısını değerlendirmek doğru değildir. Çünkü biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük değerlendirmede asıl amaç, öğretim ve öğrenimin verimliliğini arttırmak ve öğrencinin gelişimine destek olmaktır. Öğrencinin yanında aynı zamanda eğiticiyi de değerlendirme yönünden oldukça yararlıdır. Bu araştırma formatif değerlendirmenin tıp eğitiminde öğrencinin eğitim kalitesine etki edip etmeyeceğini ve aynı zamanda öğrenciler tarafından kabul görüp uygulanabilir olup olmayacağını tespit etmek amacıyla yapılmıştır. Geri bildirim formatif değerlendirmenin bir yöntemidir, öğrencide çalışma isteği uyandırır, öğrenciyi ne yönde çalışması gerektiği konusunda yönlendirir ve öğrencinin özgüveninin artmasını sağlar. Formatif değerlendirmenin öğrenci başarısına etkisinin olduğu gösterilmiştir. Formatif değerlendirme, summatif değerlendirmedeki başarı oranını arttırmak açısından çok etkili ve önemli bir yöntemdir. Yapılan pek çok araştırmada bu konuda olumlu sonuçlara varılmıştır. Yapılan bir takım araştırmalar sonucunda tıp eğitiminde formatif değerlendirmenin öğrenme davranışı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Eğitim iki yönlü bir süreç olduğundan formatif değerlendirme her iki tarafa da hizmet eden bir yöntemdir. Formatif değerlendirmenin öğrenme için sağladığı önemli avantajlardan biri sürekli devam ediyor olmasıdır. Formatif değerlendirme sonuçları öğretim yönteminin zayıf ve güçlü yanlarını ortaya çıkarır. Formatif değerlendirme kopya çekmeyi azaltır. Formatif değerlendirme gerektirmektedir. sürekli önem, özveri ve eğitici çabası Tıp eğitimi düzenli çalışmayı ve tekrarı gerektiren bir eğitimdir. Ancak değerlendirme sadece summatif olduğu zaman değerlendirilen bilgi kalıcı olmamaktadır. Öğrencilerin düzenli çalışmasını ve öğrendikleri bilginin kalıcı olmasını sağlamak açısından formatif değerlendirmenin tıp fakültelerinde uygulanması etkin ve verimli olacaktır. Anahtar Kelimeler: Formatif Değerlendirme, Geri Bildirim, Summatif Değerlendirme GİRİŞ VE AMAÇ Formative değerlendirme öğretmede açık, bir şekilde geribildirim sağlayan, öğrenmeyi düzenleyen, öğrencinin eğitim sonucuna yönelik başarısını geliştirmeyi hedefleyen bir süreçtir. Değerlendirme türünde elde edilen sonuçlara dayanarak, öğrenci veya materyal başarısını değerlendirmek doğru olmaz. Çünkü biçimlendirme ve yetiştirmeye dönük değerlendirmede asıl amaç, öğretim ve öğrenimin verimliliğini arttırmaktır. Geliştirmeye yönelik bir çalışmadır. Değerlendirme yaklaşımı iyileştirme, öğrenme-öğretme sürecini izleme, biçimlendirme ve geliştirme amacıyla öğretim sürecinde yapılır. Sürece dönüktür, öğretim etkinlikleri ile kaynaşık ve öğretim etkinliklerinin ayrılmaz bir parçasıdır. Burada temel amaç öğrenme öğretme sürecini gözden geçirmektir. Öğrenme-öğretme sürecinde aksayan, eksik öğrenilen, öğrenilmekte güçlük çekilen ve iyileştirmeye gereksinim duyulan durumlar hakkında geribildirim alınmaya çalışılır. Bu değerlendirmede elde edilen geribildirimler hem öğrenci hem de eğitici için geliştiricidir. Dolayısıyla biçimlendirici (formatif) değerlendirme yansıtıcı öğrenme ve öğretmenin önemli unsurlarından biridir. Formative değerlendirme geçme kalma notuna genellikle etkimemekle birlikte kimi zaman motivasyonu arttırmak amaçlı küçük etkiler yapabilir. Öğrencinin yanında aynı zamanda eğiticiyi de değerlendirme yönünden oldukça yararlıdır. Geribildirim sıklığı sayesinde eğiticinin de geliştirilmesine katkı sağlar. Öğrenme eksikliklerinin belirlenmesi ve giderilmesi için kullanılır. Bu değerlendirmede hedef davranışlarının gerçekleşme düzeyi ve öğrenme eksiklikleri üzerinde durulur. Öğretim programının yapılandırılmasına yardımcı olmak amacı ile öğrencilerin programda belirtilen kazanımlara ulaşması aşamasındaki sürecin takip edilmesi ve denetlenmesi için yapılır. Kalitatif bilgi toplamayı içerir. (Kalitatif bilgi; program hakkındaki fikir, inanç ve duyguları belirtir.) Bu değerlendirme türünde öğrenme eksiklikleri ve hedef davranışların gerçekleşme düzeyleri belirlenerek gerekli önlemler alınır. Yalın haliyle; öğrenci başarısını gözlemlemek, okulun başarısını gözlemlemek, öğrenciler için sınıf geçme ve mezuniyet konularında karar verebilmek, öğretim sürecinin verimliliği hakkında yorumlar yapabilmek, merkezi sınavlar yardımıyla öğrencilerin bir başka öğretim kurumuna devam edebilmeleri konusunda değerlendirmelerde bulunabilmek amacıyla kullanılır. Formatif değerlendirmenin tarihsel sürecini inceleyecek olursak: Dönem formatif değerlendirmesi Bloom’un çalışmaları ile 1960’lı yılların sonunda eğitim literatürüne girdi. Bloom öğretme ve öğrenme sürecinin her aşamasında geribildirim ve düzeltmenin öğrenciye sağladıklarıyla ilgilenmiştir. 1990 yılında ise Miler klinik yetkinlik değerlendirmesi için hiyerarşik bir model önerdi. Bu model biliş değerlendirmesi ile başlayıp uygulamada davranış değerlendirmesi ile sonlanmaktadır. Biliş değerlendirmesi bilgi ve onun uygulamasıyla (bilir , nasıl olduğunu bilir) ilgilenmektedir.”Bilir” basamağını değerlendirmede bilgiye yönelik MCQ, Orals, Essays vb. sınavlar uygulanmaktadır.”Nasıl olduğunun bilir” basamağını değerlendirmedeyse çoklu seçmeli (CORE), Essays , Orals, MCQ sınavları uygulanmaktadır. Davranış değerlendirmesi ise kontrollü şartlar altında yetkinlik değerlendirmesi (nasıl olduğunu gösterir) ile uygulamada performans değerlendirmesini (yapar) içerir. “Nasıl olduğunu gösterir” basamağında ustalık değerlendirmesi yapılır ve nesnel yapılandırılmış klinik sınav (OSCE) ,nesnel yapılandırılmış pratik sınav (OSPE) vb. sınavlar uygulanır. ”Yapar” basamağında ise mini klinik sınav denemesi (CEX), girişimsel işlemin doğrudan gözlenmesi (DOPS), dosya üzerinden değerlendirme CbDs sınavlarıyla performans değerlendirmesi yapılır. Hiyerarşinin farklı seviyeleri için farklı değerlendirme araçları mevcuttur. Van der Vleuent bir değerlendirme aracının yararını tanımlayan kavramsal bir model önermiştir. Bu, değerlendirme araçlarının yargılanmasında kullanılan çeşitli kriterlerin kavramsal olarak ilişkilendirilmesinin sonucudur. Değerlendirme araçları güvenilirlik, geçerlilik, eğitime etki, maliyet, kabul edilebilirlik gibi çeşitli kriterlere sahiptir. Kriterlerin ağırlığı değerlendirme aracının kullanım amacına bağlıdır. Summatif amaç için ağırlık güvenilirliğe verilirken, formatif amaç için ağırlık eğitime etkiye verilmektedir. Değerlendirmenin amacı ne olursa olsun bir değerlendirme aracının bütün yetkinlik alanlarını değerlendirmesi mümkün değildir. Bu nedenle çeşitli değerlendirme yöntemlerine ihtiyaç duyulur. Her değerlendirme yönteminin kendine özgü avantajları ve dezavantajları vardır. Bir değerlendirme yönteminin eksikliği başka bir değerlendirme yönteminin avantajıyla giderilebilir. Bizler bu araştırmayı formatif değerlendirmenin tıp eğitiminde öğrencinin eğitim kalitesine etki edip etmeyeceğini ve aynı zamanda öğrenciler tarafından kabul görüp uygulanabilir olup olmayacağını tespit etmek amacıyla yaptık. YÖNTEM Bu araştırma formatif değerlendirme konusunda bir derleme yazısıdır. Bu konuda araştırma yapılırken konuyu ve makaleyi yazmaktaki amaç belirlenmiştir. Daha sonra "pubmed" ve "cochrain" veri tabanları ile çeşitli arama motorlarından "formatif değerlendirme" anahtar kelimesini kullanılarak araştırma yapılmıştır. Yapılan bu araştırma sonucunda pubmed veri tabanında ulaşılan yayınlar incelenmiştir. Bulunan makaleler özetleri okunarak incelenmiş, konuyla ilgili olan makaleler ayrıldıktan sonra konunun çerçevesini oluşturabilmek için yeni anahtar kelimeler bulunmuş ve bu anahtar kelimeler üzerinden bir kez daha literatür taraması yapılmıştır. Ayrıca araştırmaya dair bilgiler genişledikçe ihtiyaçlara göre yeni anahtar kelimeler oluşturulmuş ve onlarla ilgili inceleme yaplmıştır. Konuyla ilgili bilgi toplarken toplanan bilginin geçerli ve kanıtlanmış bilgi olmasına dikkat edilerek, araştırmacılar tarafından, formatif değerlendirmenin düzenli çalışma ve detaylı öğrenmeye etkisi, avantajları, dezavantajları, geri bildirime ve summatif değerlendirmeye etkisi, yöntemi ve formatif değerlendirmede teknolojinin kullanımı araştırılmıştır. Girişi oluştururken çalışılan konu hakkında genel bilgi vermek ve çalışmanın amacını belirtmek için giriş bölümü belli başlıklara ayrılmış, ilk önce formatif değerlendirmenin ne olduğu, formatif değerlendirmenin yaralı olup olmadığı ve formatif değerlendirmenin nerelerde kullanabileceği, daha sonra formatif değerlendirmenin amacı, neye hizmet ettiği ve katkıları çeşitli makaleler derlenerek araştırılmıştır. Bu çalışmanın yapılmasındaki amaç formatif değerlendirmenin ne olduğunu anlamak, yararını ve ne şekillerde kullanıldığını göstermektir. Formatif değerlendirme araştırılırken çeşitli anahtar kelimeler bulunmuş, bu anahtar kelimeler paylaşılmış, sonuç olarak anahtar kelimeler birleştirilerek bir bütüne ulaşılmıştır. BULGULAR Eğitimde formatif değerlendirme öğretim süreci boyunca öğrenci ilerlemesine ve eğiticilerin öğrencilerin ihtiyaçlarına uygun öğretim programı uygulamasına yardımcı olur. 1987’de Natriello, 1988’de Crooks ve son yıllarda da Black ve William tarafından yapılan araştırma sonuçları, eğiticilerin sınıflarında formatif değerlendirme uyguladığında öğrenmede önemli kazançlar elde ettiklerini göstermiştir6. Amerikan Fizyoloji Derneği’nin Fizyoloji Bölümü Öğretim Üyeleri tarafından sunulan 2008 Deneysel Biyoloji Toplantısı raporlarında da formatif değerlendirmenin öğrenme iyileştirmesindeki rolüne dair kesin kanıtlar sunulmuştur7. Mary Peat (University of Sidney) özdeğerlendirmenin, çevrimiçi modüllerin, yazarak öğrenmenin ve sanal egzersizlerin öğrenme iyileştirilmesini artırdığını raporlamıştır7. ‘Clicker’ yöntemi kullanılarak formatif değerlendirme sağlandığında öğrencilerin derse devam oranında artış olduğu ve başarısızlık oranın %16’dan %11’e düştüğü görülmüştür 7. Jonathan Kibble (Memorial University of Newfoundland) web tabanlı çevrimiçi sınavlarla formatif değerlendirme yapılmasının öğrenci katılımına teşvik sağlayıp sağlamadığını, öğrenci performansına ve summatif değerlendirme sonucuna etkisini araştırmak için 350 Tıbbi Fizyoloji öğrencisine çevrimiçi sınavlar uygulamıştır7. Sınavı almak için öğrencilere %0.5-2 aralığında kredi sunulması sonucunda katılımın %100 arttığı görülmüştür7. Yapılan çalışma sonunda çevrimiçi sınav puanları ile daha sonra uygulanan summatif sınav puanları arasında anlamsal bir ilişki gözlenmiştir7. Çevrimiçi sınav alan öğrenciler summatif sınavlarda almayan öğrencilere göre daha başarılı olmuştur. Eğitimde formatif değerlendirmeye geri bildirimin katkısı oldukça fazladır. Geri bildirimin formatif değerlendirmede anahtar rolü vardır. İspanya’da Tıp, Fizyoloji ve Biyoloji okuyan 548 öğrencinin katılımıyla yapılan bir araştırmada geri bildirimin bu rolünü destekleyen sonuçlara ulaşılmıştır11. Başarıları hakkında geri bildirim alan öğrencilerin öğrenme sürecine olan katılımları artmış ve bu onları eğitim süreçlerinde çalışmaya teşvik etmiştir11. Geri bildirim formatif değerlendirmenin bir yöntemidir; öğrencide çalışma isteği uyandırır, ne yönde çalışması gerektiği konusunda öğrenciyi yönlendirir ve özgüveninin artmasını sağlar12. Formatif değerlendirme genellikle öğrencinin başarısı üzerinde odaklanmış bir değerlendirme biçimi olarak düşünülse de hem öğrenciye hem de eğiticiye direk geri bildirim sağlar13. Geri bildirim eğiticilere, öğrencilerin ne anlayıp anlamadıklarını belirlemeleri konusunda yardımcı olur. Formatif değerlendirme, summatif değerlendirmedeki başarı oranını arttırmak açısından çok etkili ve önemli bir yöntemdir. Yapılan pek çok araştırmada bu konuda olumlu sonuçlara varılmıştır. Bu araştırmalardan birinde öğrencilerin bir kısmı formatif değerlendirmeye katılırken diğer kısmı katılmamıştır11. Katılan öğrencilerin, katılmayanlara göre summatif değerlendirmede daha yüksek puanlar alarak daha başarılı oldukları görülmüştür11. Summatif değerlendirmeler öğrencilerin performansı ile ilgili çok geç bilgi vermektedir14. Tek bir değerlendirme öğrencinin tüm konulardaki başarısını yeterli bir şekilde temsil edememektedir14. Bundan dolayı summatif ve formatif değerlendirme birlikte kullanılmalıdır. Ancak formatif değerlendirme final belgeleme sınavı için asla kullanılmamalı, sadece öğrencinin summatif değerlendirmedeki başarısını arttırmak için bir araç olmalıdır13. Yapılan bir takım araştırmalar tıp eğitimi üzerinde formatif değerlendirmenin etkin rol oynadığını ortaya koymuştur. Son sınıf öğrencileri üzerinde yapılan bir çalışma geçme kalma notuna etkisi puan değeri bakımından oldukça küçük olan mini sınavların çalışma yöntemini değiştirmesi ve geliştirmesi sayesinde başarıyı arttırdığı, öğrenme davranışı üzerinde güçlü bir etkiye sahip olduğu görülmüştür. Diş Hekimliği öğrencilerinde uygulamaya konan formatif değerlendirmenin öğrencilerin pratiğini arttırdığı ve summatif değerlendirmedeki başarı puanını yükselttiği yine bu araştırmaların bir sonucudur. Formatif değerlendirme hızlı ve ayrıntılı bir geri bildirim sağlar. Bu ise öğrencilere olduğu kadar eğiticilere de kendilerini değerlendirme, öğretme anlayışlarındaki eksik ve yanlış yanları görme imkanı tanır. Eğitim iki yönlü bir süreç olduğundan formatif değerlendirme her iki tarafa da hizmet eden bir yöntemdir. Eğitici kendini değerlendirdikçe öğrenciye daha iyi bilgi aktarımında bulunur. Örneğin konunun aktarılışında anlaşılmayı güçleştiren bir yan olduğu ortaya çıkar ve eğitici yönteminde değişikliğe gidebilir. Aynı öğrenci gibi eğitici de geribildirim sıklığındaki artış sayesinde daha rahat gelişim gösterir. Formatif değerlendirmede teknoloji kullanımı genelde iki şekilde olur. Bunlardan ilki kağıt üzerinden yapılan formatif değerlendirmenin bilgisayar vb. teknolojik araçlar üzerinden yapılmasıdır1. Yapılan bir araştırmada kağıt üzerinden yapılacak formatif değerlendirme bilgisayar üzerinden yapılmıştır ve sonuç olarak öğrencilerin başarı oranları hemen hemen aynı olmuştur1. Bu şekilde teknoloji kullanarak yapılan bir değerlendirmede öğrencinin daha iyi bir geribildirim almadığı, yıl içinde ve yıl sonunda daha başarılı bir sonuç çıkarmayacağı için çok başarılı bir yöntem olarak görülmemiştir. Ayrıca bu yöntemle kullanılacak olan teknolojik araçların eğitim kurumlarına maddi sıkıntılar da yaşatacağı düşünülürse bu yöntem uygulanabilirlik bakımından başarılı değildir. Formatif değerlendirmede teknoloji kullanımında ikinci yöntem ise daha çok öğrenci merkezli olup teknoloji kullanımının daha aktif olduğu bir yöntemdir2. Bununla ilgili yapılan bir araştırmada internet üzerinden öğrenciler tarafından çoktan seçmeli soru hazırlama sitesi kurulmuş ve öğrencilerin buraya soru yazmaları ve cevaplarını tartışmaları istenmiştir. Daha sonra yapılan değerlendirmelerde öğrencilerin sadece formatif değerlendirmede değil aynı zamanda yıl sonunda yapılacak olan büyük sınavda başarı oranlarının arttığı görülmüştür2. Öğrenciler tarafından oluşturulan çoktan seçmeli soru hazırlama yönteminin, ilgili ders ya da konuyu öğrenciler tarafından daha keyifli bir öğrenme şekline dönüştürdüğü, öğrencinin derse olan ilgisini ve derse katılımı arttırdığı ayrıca farklı bakış açılarıyla hazırlanmış soruların öğrencilerin konuya bakış açısını değiştirdiği, farklı gözlerle anlama ve yorumlama kabiliyeti kazandırdığı görülmüştür. Uygulanabilirlik açısından son derece pratik olan ve aynı zamanda eğitmenin yükünü hafifleten bu yöntem tıp fakültelerinde uygulanabilir. Formatif değerlendirmede yöntemler öğrenciler için uygulanan farklı geribildirim yollarıdır3. Bu yöntemler genel değerlendirme yöntemleri ve alternatif değerlendirme yöntemleri olarak ikiye ayrılır. Genel değerlendirme yöntemleri; çoktan seçmeli sorular, yazılı yoklama ve soru cevap gibi uygulanan klasik değerlendirmelerdir. Alternatif değerlendirmeler ise; ödevler, projeler ve benzeri ölçme değerlendirme yöntemleridir4. Formatif değerlendirmede uygulanan yöntemler mini sınav ve yeterlilik sınavları şeklinde olabilir. Bu yöntemde konunun bitiminde veya dersin sonunda uygulanan kısa soru cevap şeklinde olur, konu veya dersin anlaşılıp anlaşılmadığı hakkında iyi bir geribildirim yöntemidir4. Formatif değerlendirmede kullanılan diğer bir yöntem ise sözlü değerlendirmedir. Gün sonunda sözlü olarak yapılan soru cevap şeklindeki değerlendirmede öğrencinin yeterli bilgiye ulaşıp ulaşmadığını ölçen etkili bir yöntemdir. Verilen ev ödevleri de formatif değerlendirme yöntemleri arasına girmektedir5. Bunun haricinde performans değerlendirmesi yapılan deney ve laboratuar değerlendirmesi pratik değerlendirmemiz için uygulanan bir yöntemdir. Bu şekilde öğrenciye geribildirim sağlamak amacıyla yapılan farklı yollar formatif değerlendirmenin yöntemleri arasına girer. Formatif değerlendirmenin sağladığı çok sayıda avantaj vardır. Öğrenme için sağladığı önemli avantajlardan biri sürekli devam ediyor olmasıdır8. Bu öğrencilerin sorunlarını erken aşamada tespit edip, onlara geribildirim sağlamak açısından önemlidir. Örneğin, bir öğrenci dönem ödevini hazırlarken, eğitici ona bu sürecin her aşamasında rehberlik eder ve geribildirim verirse öğrenci hatalarını düzeltebilir8. Summatif değerlendirmenin aksine formatif değerlendirme bilgi verildikten sonra uygulanmaz9. Uygulanması için herhangi bir zaman belirlenmemiştir9. Bu da eğiticilerin ders müfredatına ve öğrenci ihtiyacına göre değerlendirme yapmasına olanak sağlamaktadır9. Böylece formatif değerlendirmenin uygulanması kolay bir hale gelmektedir9. İhtiyaca göre küçük veya büyük, derinlemesine veya genel bir değerlendirme yapılabilir9. Bu ayrıca, eğiticinin derse hazırlanma ve not verme zamanını da azaltabilir9. Eğiticiler müfredatı ve içerik dağılımını belirmek için formatif değerlendirme sonuçlarını kullanabilirler10. Formatif değerlendirme ayrıca eğiticilerin kendi performanslarını değerlendirmelerine de olanak sağlar10. Değerlendirme sonuçları öğretim yönteminin zayıf ve güçlü yanlarını ortaya çıkarır10. Formatif değerlendirmenin sağladığı avantajlardan biri de kopya çekmeyi azaltmasıdır. 2003 yılında Sosyoloji Elektronik Dergisi’nde yayınlanan, akademik kopya üzerine yapılan bir araştırma öğrencilerin %83’ünden fazlasının hayatlarında en az bir kere kopya çektiğini ortaya çıkarmıştır8. Final sınavları gibi kademeli summatif değerlendirmelere göre formatif değerlendirmenin kopya çekmeyi azalttığı görülmüştür8. Çünkü formatif değerlendirme öğrencilerin nota değil öğrenmeye odaklanmasını sağlamaktadır8. Tüm bu avantajlara rağmen formatif değerlendirme zaman alıcıdır8. Bu nedenle okullardaki eğitim sistemleri daha çok objektif değerlendirmeler lehine eğilimlidir8. Ayrıca formatif değerlendirme ölçeğini elde etmek zor olabilmektedir8. Çünkü kalabalık sınıflarda her öğrenciye geribildirim sağlamak zordur8. Ayrıca formatif değerlendirme sürekli önem, özveri ve eğitici çabası gerektirmektedir8. Bir çatışma-çözümleme kapasitesi olarak kullanılan formatif değerlendirmenin amacı çalışma sürecini geliştirmek olduğundan bu değerlendirme diğer formları değerlendirmek üzere kullanılmadığı sürece genellikle yetersizdir9. Formatif değerlendirme summatif değerlendirme gibi bir programın başarısı veya başarısızlığı hakkında tam bir değerlendirme sağlamaz9. Ayrıca formatif değerlendirme ile yalnızca kaynakların sağladığı kadar değerlendirme yapılabilir9. SONUÇ Formatif değerlendirme çeşitli başlıklar altında araştırıldı. Formatif değerlendirmenin summatif değerlendirmeye, düzenli çalışmaya, öğrenci başarısına olumlu etkilerinin olduğu görüldü. Bunların yanı sıra formatif değerlendirme zaman alıcı olması, çok sık uygulandığı için öğrenciler üzerinde strese neden olması ve kalabalık sınıflarda tek tek geribildirim sağlamanın zor olması nedeniyle uygulanmasının güçleşmesi gibi bazı dezavantajlar içermektedir. Tıp eğitimi düzenli çalışmayı ve tekrarı gerektiren bir eğitimdir. Ancak değerlendirme sadece summatif olduğu zaman değerlendirilen bilgi kalıcı olmamaktadır. Öğrencilerin düzenli çalışmasını ve öğrendikleri bilginin kalıcı olmasını sağlamak açısından formatif değerlendirmenin tıp fakültelerinde uygulanması etkin ve verimli olacaktır. KAYNAKLAR 1) www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed-Şubat,Mart 2013 2) kpssforum.org-Şubat,Mart 2013 3) talimterbiye.mebnet-Şubat,Mart 2013 4) ehow.com -Şubat,Mart 2013 5) inovasyon.com.tr-Şubat,Mart 2013 6) What Are the Advantages and Disadvantages Assessment,Matthew SPIRA,eHow contributor of Formative 7) The Disadvantages of Formative Evaluation,By Michael BRENT,eHow contributor 8) Teachers developing assessment for learning: impact on student achievement,Dylan Wiliam , Clare Lee, Christine Harrison & Paul Black ,pages 49-65 9) Is formative assessment an effective way to improve learning? A symposium at Experimental Biology 2008,William Cliff,Scott Freeman,Penelope A. Hansen,Jonathan D. Kibble,Mary Peat and Mary Pat Wenderoth 10) What Are The Benefits RIGHT,eHow contributor of Formative Assessment,By Jocelyn 11) Adv Health Sci Educ Theory Pract. 2009 Mar;14(1):61-7. Epub 2007 Oct 31. Formative assessment and academic achievement in pre-graduate students of health sciences. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17972153. Carrillo-de-la-Peña MT, Baillès E, Caseras X, Martínez A, Ortet G, Pérez J. 12) Acad Psychiatry. 2005 Spring;29(1):66-8. Formative feedback in teaching undergraduate psychiatry. Chur-Hansen A, Koopowitz LF. 13) http://www.akilciilac.gov.tr/uploads/files/Egiticilere%20Yonelik%20 Recete%20Yazma%20Rehberi.pdf Egiticilere yonelik recete yazma rehberiŞubat,Mart 2013 14) http://www.education.com/reference/article/formative-andsummative-assessment/ Formative and Summative Assessment By Evelyn Johnson | Joseph Jenkins The Gale Group 15) Crooks,, T. (2001). The Validity of Formative Assessments. British Educational Research Association Annual Conference, University of Leeds, September 16) Huhta, Ari (2010). "Diagnostic and Formative Assessment". In Spolsky, Bernard and Hult, Francis M.. The Handbook of Educational Linguistics. Oxford, UK: Blackwell. 17) Ainsworth, L.; Viegut, D. (2006). Common formative assessments. Thousand Oaks, CA: Corwin Press. 18) Cauley, K, M.; McMillan, J. H. (2010). "Formative Assessment Techniques". The Clearing House