elektrikli teçhizat sektörü - Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü

elektrikli teçhizat sektörü - Risk Yönetimi ve Kontrol Genel Müdürlüğü

T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT SEKTÖRÜ
T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI
RİSK YÖNETİMİ VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ
EKONOMİK ANALİZ VE DEĞERLENDİRME DAİRESİ
31.12.2013 ANKARA
1
K. BÜYÜKKOL
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
GİRİŞ
Bu bölümde kullanılan dış ticaret verileri ISIC Rev 4, üretim ve istihdam verileri NACE Rev 2
sınıflandırmasına dahildir. İkili NACE Rev 2 kodları, ikili ISIC Rev 4 doları ile birebir uyumlu
iken, dörtlü NACE Rev 2 kodları toplanmak suretiyle dörtlü ISIC Rev 4 kodlarına
ulaşılmaktadır.
Elektrikli Teçhizat sektörü ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre 27 no’lu koddan oluşmaktadır.
ISIC Rev 4 sınıflandırmasına göre Elektrikli Teçhizat sektörü aşağıdaki gibidir:
27
Elektrikli teçhizat imalatı
Bu bölüm, elektrik enerjisini üreten, dağıtan ve kullanan ürünlerin imalatını kapsamaktadır.
Elektrikli aydınlatma ve sinyalizasyon teçhizatı ile elektrikli ev gereçleri de bu bölüm de yer
almaktadır.
Bu bölüm, elektronik ürünlerin imalatını ise hariç tutmaktadır (bkz. Bölüm 26).
27.11 Elektrik motorlarının, jeneratörlerin ve transformatörlerin imalatı
Bu sınıf, tüm elektrik motorları ve transformatörlerin (AC, DC ve AC/DC) imalatını
kapsamaktadır.
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- elektrik motorlarının imalatı (içten yanmalı motorlardaki marş motorları hariç),
- elektrik dağıtım transformatörlerinin imalatı
- ark kaynağı transformatörlerinin imalatı
- floresan balastlarının (Örneğin; transformatör) imalatı
- elektrik dağıtımı için trafo imalatı,
- iletim ve dağıtım voltaj düzenleyicilerin (regülatör) imalatı,
- elektrik jeneratörlerinin imalatı (içten yanmalı motorlar için akü/pil şarj etmekte
kullanılan alternatörler hariç),
- motor jeneratör setleri imalatı (türbin jeneratör set birimleri hariç),
- bobinlerin fabrikalarda tekrar sarılması.
Kapsam dışı olanlar;
- elektronik bileşenli transformatörlerin ve anahtarların imalatı, bkz. 26.11,
- elektrikli kaynak ve lehim teçhizatlarının imalatı, bkz. 27.90,
- katı hal çeviricilerinin, düzelticilerinin ve dönüştürücülerinin imalatı, bkz. 27.90,
2
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- türbin-jeneratör setlerinin imalatı, bkz. 28.11,
- içten yanmalı motorlar için marş motorlarının ve araç dinamolarının imalatı, bkz. 29.31.
27.12 Elektrik dağıtım ve kontrol cihazları imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- elektrik devresi kesicilerinin (şalterler) imalatı,
- aşırı gerilim koruyucusu imalatı (elektrik dağıtım voltaj seviyesi için)
- elektrik dağıtımı için kontrol panellerinin imalatı,
- elektrik rölelerinin (düzenleyicilerin) imalatı,
- elektrikli tevzi pano hatlarının imalatı,
- elektrik sigortalarının imalatı,
- devre kesici donanımların imalatı,
- elektrik dağıtım ve kontrol cihazları anahtarlarının (basma düğmesi, çıt çıt, solenoit
(sarmal bobin), mandal hariç) imalatı,
- güç sağlayıcı (çevirici) jeneratör setlerinin imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- çevresel kontrol aletleri ve sanayi işlem kontrol aletlerinin imalatı, bkz. 26.51,
- elektrik devresi için çeşitli elektrik düğmelerinin imalatı, bkz. 27.33.
27.20 Akümülatör ve pil imalatı
Bu sınıf, şarj edilebilen ve edilemeyen pil ve akümülatör imalatını kapsamaktadır.
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- pil ve batarya imalatı:
• manganez dioksit, cıva dioksit, gümüş oksit vb. içeren pil imalatı,
- akümülatör ve parçalarının imalatı,
• akümülatör separatörü, kapları ve kapakları.
- kurşun asitli pillerin imalatı,
- NiCad pillerin imalatı,
- NiMH pillerin imalatı,
- lityum pillerin imalatı,
3
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- kuru hücreli pil ve akülerin imalatı,
- ıslak hücreli pil ve akülerin imalatı.
27.31 Fiber optik kabloların imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- veri veya görüntülerin canlı iletimi için fiber optik kablo imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- cam elyafı veya tellerinin imalatı, bkz. 23.14,
- bağlantı parçası olan optik kablo setleri veya parçalarının imalatı, uygulamalara bağlı
olarak bakınız, örneğin; 26.11.
27.32 Diğer elektronik ve elektrik telleri ve kablolarının imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- çelik, bakır ve alüminyumdan yapılmış yalıtkan tellerin ve kabloların imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- tel imalatı (çekme), bkz. 24.34, 24.41, 24.42, 24.43, 24.44, 24.45,
- bilgisayar kablolarının, yazıcı kablolarının, USB kablolarının ve benzer kablo setlerinin ya
da parçalarının imalatı, bkz. 26.11,
- yalıtkan telli ve bağlantı parçalı elektrik kablo setlerinin imalatı, bkz. 27.90,
- motorlu araçlar için kablo setlerinin, kablo takımlarının ve benzer kablo setlerinin ya da
parçalarının imalatı, bkz. 29.31.
27.33 Kablolamada kullanılan gereçlerin imalatı
Bu sınıf, materyaline bakılmaksızın elektrik devreleri için akım taşısın ya da taşımasın
kablolamada kullanılan gereçlerin imalatını kapsamaktadır.Bu sınıf aşağıdakileri
kapsamaktadır;
- tevzi çubuklarının, elektrik iletkenlerinin (elektrik bağlantı düzeneği (şalt cihazı) tipinde
olanlar hariç) imalatı,
- topraklı arıza devre kesicileri (GFCI) imalatı,
- lamba duylarının imalatı,
- paratoner ve bobin imalatı,
- elektrik tesisatları için anahtarların imalatı (Örneğin; baskılı, düğmeli, çıtçıtlı, mandallı
şalterler (anahtarlar),
4
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- elektrik fişlerinin ve prizlerin imalatı,
- elektrik tesisatında kullanılan kutuların (Örneğin; bağlantı yeri, elektrik prizi ve panolar
için olanlar) imalatı,
- elektrik tellerinin tesisatında kullanılan boruların, kanalların ve bağlantı parçalarının
imalatı,
- iletim direkleri ve hatlarının donanımlarının imaları,
- akım taşımayan kablolamada kullanılan plastik gereçlerin imalatı (plastik bağlantı kutuları,
siperler ve benzerleri, plastik direk hatlarının bağlantı parçaları ve anahtar kapakları da
dahil).
Kapsam dışı olanlar;
- seramik yalıtım malzemelerinin (izolatör) imalatı, bkz. 23.43,
- elektronik parça tipindeki iletkenler, prizler, duylar ve anahtarların imalatı, bkz. 26.11.
27.40 Elektrikli aydınlatma ekipmanlarının imalatı
Bu sınıf, elektrikli aydınlatma ampulleri ve tüpleri ile bunların parçaları ve bileşenlerinin
(elektrikli aydınlatma ampulleri için camlar hariç), lamba donanımları ile bunların
bileşenlerinin (akım taşıyan kablolamada kullanılan gereçler hariç) imalatını
kapsamaktadır.Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- deşarj lambası, elektrikli filaman lambası, floresan, ultra-viole, enfraruj (kızılötesi) vb.
lambalar, lamba donanımları ve ampullerin imalatı,
- tavan aydınlatma donanımlarının imalatı,
- avizelerin (şamdanlar) imalatı,
- masa lambalarının imalatı (abajur dahil),
- yılbaşı ağacı ışıklandırma setlerinin imalatı,
- elektrikli şömine kütüğü imalatı,
- el feneri imalatı,
- elektrikli haşere lambalarının imalatı,
- fener imalatı (Örneğin; karpit, elektrik, gaz, gazolin, gaz yağı ile çalışan),
- spot lambaları imalatı,
- sokak aydınlatma donanımları imalatı, (trafik ışıkları hariç),
- ulaştırma araçları için aydınlatma donanımları imalatı (Örneğin; motorlu kara taşıtları,
hava taşıtları, tekneler için).
5
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Ayrıca bu sınıf aşağıdakileri de kapsamaktadır;
- elektriksiz aydınlatma donanımlarının imalatı.
Kapsam dışı olanlar;
- zücaciye ve aydınlatma donanımları için cam parçaları imalatı, bkz. 23.19,
- aydınlatma donanımları için akım taşıyan kablolamada kullanılan gereçlerin imalatı, bkz.
27.33,
- aydınlatma donanımlı tavan veya banyo vantilatörleri imalatı, bkz. 27.51,
- elektrikli sinyal donanımları imalatı (trafik ışıkları ve yayalar için sinyal donanımları dahil),
bkz. 27.90,
- elektrikli işaretlerin imalatı, bkz. 27.90.
27.51 Elektrikli ev aletlerinin imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- elektrikli ev aletlerinin imalatı:
• buzdolapları,
• dondurucular,
• bulaşık makineleri,
• çamaşır yıkama ve kurutma makineleri,
• elektrikli süpürgeler,
• yer silicileri/parlatıcıları,
• çöp, atık öğütücüleri,
• öğütücüler, blenderler, meyve sıkacakları,
• konserve açacakları,
• elektrikli tıraş aletleri, elektrikli diş fırçaları, ve diğer elektrikli kişisel bakım aletleri,
• bıçak bileyicileri,
• davlumbaz ve aspiratörler.
- ev tipi elektro termik aletlerin imalatı:
• elektrikli su ısıtıcıları,
• elektrikli battaniyeler,
6
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
• elektrikli fön makineleri, taraklar, fırçalar, bigudiler,
• elektrikli ütüler,
• taşınabilir elektrikli radyatörler (ısıtıcılar) ve ev tipi vantilatörler,
• elektrikli fırınlar,
• mikrodalga fırınlar,
• yemek pişirme ocakları, elektrikli saclar,
• tost makineleri,
• kahve veya çay makineleri,
• elektrikli kızartma tavaları, kızartıcılar, ızgaralar, davlumbazlar,
• elektrikli ısıtma rezistansları vb.
Kapsam dışı olanlar;
- ticari ve sanayi buzdolapları ve soğutucular, oda klimaları, tavan yelpazeleri, sabit hazneli
sobalar ve ticari vantilatörler ve aspiratörler, ticari tipde yemek pişirme aletleri; ticari tipte
çamaşırhaneler, kuru temizleme ve presleme teçhizatı; ticari ve sanayi elektrik
süpürgelerinin imalatı, bkz. bölüm 28,
- ev tipi dikiş makinelerinin imalatı, bkz. 28.94,
- merkezi elektrikli süpürge sistemlerinin kurulması, bkz. 43.29.
27.52 Elektriksiz ev aletlerinin imalatı
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- ev tipi, elektriksiz pişirme ve ısıtma aletlerinin imalatı:
• elektrikli olmayan sobalar, pişirme setleri, ocaklar, fırınlar, su ısıtıcıları, yemek pişirme
aletleri, tabak ısıtıcıları.
27.90 Diğer elektrikli ekipmanların imalatı
Bu sınıf, motor, jeneratör, transformatör, pil ve akümülatör, tel ve kablolamada kullanılan
gereçler, aydınlatma aletleri ya da ev aletleri dışındaki çeşitli elektrikli ekipmanların
imalatını kapsamaktadır.
Bu sınıf aşağıdakileri kapsamaktadır;
- pil, akü ve batarya şarj aleti imalatı (sabit durum),
- elektrikli kapı açma ve kapama aletleri imalatı,
- elektrikli zil imalatı,
7
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- yalıtkan elektrik tellerinden uzatma kablosu imalatı,
- ultrasonik temizleme makineleri imalatı (laboratuvar ve dişçilik hariç),
- bronzlaşmada kullanılan cihazların imalatı,
- sabit durum redresörleri, dalgalı akımı doğru akıma çeviren cihazlar, yakıt hücreleri,
düzenli ve düzensiz güç kaynakları imalatı,
- kesintisiz güç kaynakları (UPS) imalatı,
- aşırı gerilim koruyucu (süpresör) imalatı (elektrik dağıtım voltaj seviyesi için olanlar
hariç),
- yalıtkan telli ve bağlayıcı elemanlı cihaz kablolarının, uzatma kablolarının ve diğer elektrik
kablo setlerinin imalatı,
- karbon ve grafit elektrotların, bağlantıların ve diğer elektrikli karbon ve grafit ürünlerin
imalatı,
- parçacık hızlandırıcılar imalatı,
- elektrikli kondansatör, direnç, yoğunlaştırıcılar ve benzer bileşenlerin imalatı,
- elektro mıknatıs imalatı,
- siren imalatı,
- elektronik sayı levhası (skorbord) imalatı,
- elektrikli işaretlerin imalatı,
- elektrikli sinyal ekipmanları imalatı (trafik ışıkları ve yayalar için sinyal ekipmanları dahil),
- elektrik izolatörlerinin (cam ya da porselen hariç), adi metalden izolasyon borularının ve
bağlantı parçalarının imalatı,
- elektrikli kaynak ve lehim teçhizatının imalatı (lehim havyaları da dahil).
Kapsam dışı olanlar;
- porselen elektrik izolatörleri imalatı, bkz. 23.43,
- karbon ve grafit tel ve ürün imalatı (elektrotlar ve elektrikli aletler hariç), bkz. 23.99,
- elektronik bileşen tipli redresörler, voltaj düzenleyici entegre devreler, enerji dönüştüren
entegre devreler, elektronik kondansatörler, elektronik dirençler ve benzer aletler imalatı,
bkz. 26.11,
- transformatörler, motorlar, jeneratörler, elektrik bağlantı düzeneği (şalt cihazı), röleler ve
endüstriyel kumandaların imalatı, bkz. 27.1,
8
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
- pil, akü ve batarya imalatı, bkz. 27.20,
- iletişim ve enerji tellerinin, akım taşısın ya da taşımasın kablolama gereçlerinin imalatı,
bkz. 27.3,
- aydınlatma ekipmanlarının imalatı, bkz. 27.40,
- ev aletlerinin imalatı, bkz. 27.5,
- elektriksiz kaynak ve lehim aletlerinin imalatı, bkz. 28.29,
- jeneratörler, alternatörler, ateşleme bujileri, elektrikli ateşleme kablo takımları, elektrikli
cam ve kapı sistemleri, voltaj regülatörleri gibi motorlu taşıtların elektrikli teçhizatlarının
imalatı, bkz. 29.31.
9
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT SEKTÖRÜ KÜRESEL TİCARETİ
Grafik 1: 2007- 2011 Döneminde Dünya Elektrikli Teçhizat Ticareti (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı, H:İhracat, T:İthalat
Grafik 1, 2007-2011 döneminde Elektrikli Teçhizat sektörüne ilişkin tüm dünyada
gerçekleştirilen ihracat ve ithalat verilerini göstermektedir.
Grafiğe göre, Elektrikli Teçhizat sektörünün ihracat ve ithalatının, küresel ticaretin krizden en
fazla etkilendiği yıl olan 2009 yılı dışında arttığı görülmektedir. Veriler, küresel Elektrikli
Teçhizat ticaretinin 2008 yılında bir önceki yıla göre arttığını; ancak küresel krizin etkilerinin
hissedilmeye başlanmasıyla 2009 yılında 2007 yılındaki değerlerine kadar düştüğünü
göstermektedir. 2010 yılına gelindiğinde ise sektör küresel ölçekte hızlı bir toparlanma
göstermiş, 2011 yılında ise bir önceki yıla göre ihracat ve ithalatı %13 artarak sırasıyla 777
ve 766 milyar dolara ulaşmıştır. Bu rakamlar dünya mal ticaretinin yaklaşık %4’üne tekabül
etmektedir.
10
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 1: Elektrikli Teçhizat Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İhracatı En
Yüksek İlk 10 Ülkenin İhracat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
Çin
Almanya
A.B.D.
Japonya
Hong Kong
İtalya
Fransa
Meksika
Güney Kore
Tayvan
Türkiye
Diğer
TOPLAM
2007
2008
2009
2010
2011
96.032
77.525
48.370
45.876
29.186
29.350
25.330
.
16.521
.
6.623
180.235
555.048
115.353
87.051
51.110
49.879
30.902
31.452
27.844
24.530
19.970
.
7.868
211.484
657.443
98.861
68.631
43.183
40.253
24.929
23.817
22.079
19.957
20.213
14.466
6.910
178.973
562.272
133.058
81.232
52.138
50.822
32.035
25.337
23.264
24.557
26.020
18.060
7.944
212.415
686.882
157.693
94.570
56.228
53.149
32.953
28.141
25.105
26.136
31.238
16.570
9.308
245.854
776.945
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ihracat değerleri ilgili ülkenin verisinin bulunduğu
yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 1, küresel Elektrikli Teçhizat sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ihracatı en
yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ihracat değerlerini göstermektedir.
Tabloya göre, ele alınan yılların tümünde Çin, Elektrikli Teçhizat sektöründe açık ara en fazla
ihracat yapan ülke olmuştur. Söz konusu ülke 2011 yılında 158 milyar dolarlık ihracatıyla
küresel Elektrikli Teçhizat ihracatının %20’sini gerçekleştirmiştir. Dolayısıyla Çin küresel
Elektrikli Teçhizat sektöründe tedarik bakımından en büyük oyuncudur. Çin’i sırasıyla
Almanya (95 milyar dolar), A.B.D(56 milyar dolar), Japonya (53 milyar dolar) ve Hong
Kong(33 milyar dolar) izlemiştir. Söz konusu sektörde Türkiye 9 milyar dolarlık ihracatla
toplam Elektrikli Teçhizat ihracatından %1’lik pay alarak sıralamada 23. olmuştur. Tabloda
yer alan 10 ülke, 2011 yılında küresel Elektrikli Teçhizat ihracatının %67’sini
gerçekleştirilmiştir.
11
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 2: 2007-2011 Döneminde Dünya Elektrikli Teçhizat Sektöründe İhracatta İlk 5
Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 2, 2007-2011 döneminde küresel Elektrikli Teçhizat sektöründe ortalama ihracatı en
yüksek ilk beş ülke ve Türkiye’nin ihracat değerlerini göstermektedir. Grafikte yer alan 6
ülkenin Elektrikli Teçhizat sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz yönde
etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında küresel Elektrikli
Teçhizat sektörü ihracatının %40’ını gerçekleştirmiştir. Bu 5 ülkenin küresel Elektrikli
Teçhizat sektörü tedarikinde Türkiye’nin en büyük rakipleri olduğu, veriler itibariyle ise
Türkiye’nin Elektrikli Teçhizat sektöründe sıralamada yer alan diğer ülkelerle arasında
önemli bir fark olduğu görülmektedir.
12
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 2: Elektrikli Teçhizat Sektöründe 2007-2011 Döneminde Ortalama İthalatı En
Yüksek İlk 10 Ülkenin İthalat Değerleri (Milyon Dolar)
Ülke
2007
2008
2009
2010
2011
A.B.D.
90.400
91.791
74.322
91.757
101.014
Çin
55.362
61.107
57.508
72.542
78.567
Almanya
47.019
51.809
41.430
50.405
61.006
Hong Kong
30.717
32.862
26.957
36.667
38.971
Fransa
25.483
28.098
22.996
26.449
29.288
Japonya
23.333
25.280
20.281
25.101
29.502
İngiltere
24.242
23.803
19.047
22.212
24.951
Meksika
.
23.080
17.617
23.185
25.752
Güney Kore
17.479
18.499
16.841
19.788
21.988
İtalya
17.431
19.054
14.853
17.958
19.713
6.742
8.034
7.148
8.859
10.208
205.939
259.173
232.223
281.556
324.774
642.590
551.223
676.479
765.734
Türkiye
Diğer
544.147
Kaynak: Dünya Banka WITS Veri Tabanı
TOPLAM
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir. Ortalama ithalat değerleri ilgili ülkenin verisinin
bulunduğu yıl sayısı dikkate alınarak hesaplanmaktadır.)
Tablo 2, küresel Elektrikli Teçhizat sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama ithalatı en
yüksek ilk 10 ülkenin yıllara göre ithalat değerlerini göstermektedir.
İncelenen dönem içerisinde ABD’nin en fazla ithalat yapan ülke olduğu görülmektedir. 2011
yılında Elektrikli Teçhizat sektöründe ABD toplam 101 milyar dolar tutarında ithalat
yapmıştır. Bu rakam ABD’nin küresel Elektrikli Teçhizat ithalatının yaklaşık %13’ünü
gerçekleştirdiği anlamına gelmektedir.
ABD’yi sırasıyla Çin (78 milyar dolar), Almanya (61 milyar dolar) ve Hong Kong (39 milyar
dolar) izlemiştir. Bu beş ülke küresel Elektrikli Teçhizat sektöründe en büyük pazarları
göstermektedir. Tabloda yer alan ilk 10 ülke, 2011 yılında küresel Elektrikli Teçhizat
ithalatının %56’sını gerçekleştirmiştir. Türkiye ise küresel Elektrikli Teçhizat sektöründe
2011 yılında 10 milyar dolarlık ithalatla(%1 pay) sıralamada 23. olmuştur.
13
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 3: 2007-2011 Döneminde Dünya Elektrikli Teçhizat Sektöründe İthalatta İlk 5
Ülke ve Türkiye (Milyon Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
(Not: Türkiye verisi GTB’den elde edilmiştir.)
Grafik 3, 2007-2011 dönemi için Elektrikli Teçhizat sektöründe değer bakımından ortalama
ithalatı en fazla olan ilk beş ülke ve Türkiye’nin ithalat değerlerini göstermektedir. Grafikte
yer alan 6 ülkenin Elektrikli Teçhizat sektörü ihracatının 2009 yılında krizden olumsuz yönde
etkilendiği görülmektedir. Grafiğe göre Türkiye hariç 5 ülke, 2011 yılında küresel Elektrikli
Teçhizat sektörü ihracatının %34’ünü gerçekleştirmiştir.
14
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 4: 2007-2011 Döneminde Elektrikli Teçhizat Sektörü Ticaretinde Başta
Gelen Coğrafi Ülke Grupları (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
Grafik 4, 2007-2011 döneminde küresel Elektrikli Teçhizat sektörü ticaretinde en fazla ithalat
ve ihracat gerçekleştiren coğrafi ülke guruplarını göstermektedir. Buna göre 2011 yılında
küresel Elektrikli Teçhizat ticaretinde 344 milyar dolar ile “Diğer Asya” en fazla ihracat yapan
bölge olmuştur. Bölge 2011 yılında toplam Elektrikli Teçhizat ihracatının %45’ini tek başına
gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi 296 milyar dolar ile Avrupa Birliği, 63 milyar dolar ile Kuzey
Amerika ve 30 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Diğer Avrupa içinde
sınıflandırılan Türkiye’nin 2011 yılında söz konusu bölgenin ihracatının %31’ini yaptığı tespit
edilmiştir.
Elektrikli Teçhizat ithalatına bakıldığında ise 2011 yılında en fazla ithalat gerçekleştiren bölge
257 milyar dolar ile AB-27 olmuştur. Bölge tek başına toplam Elektrikli Teçhizat ithalatının
%33’ünü gerçekleştirmiştir. Bu bölgeyi sırasıyla 241 milyar dolar ile Diğer Asya, 121 milyar
dolar ile Kuzey Amerika ve 49 milyar dolar ile Diğer Avrupa (AB hariç) izlemiştir. Elektrikli
Teçhizat ithalatı coğrafi bölgeler olarak incelendiğinde en büyük pazarın AB-27 bölgesi
olduğu görülmektedir. Bu durumun en büyük nedeni söz konusu bölgenin Elektrikli Teçhizat
ithalatında başta gelen ülkelerden olan Almanya ve Fransa’yı içermesidir.
15
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 5: 2007-2011 Döneminde Ekonomik Ülke Gruplarına Göre Elektrikli Teçhizat
Dış Ticareti (Milyar Dolar)
Kaynak: Dünya Bankası WITS Veri Tabanı
Grafik 5, 2007-2011 döneminde ekonomik ülke gruplarına göre Elektrikli Teçhizat
sektörünün dış ticaret verilerini göstermektedir. Buna göre 2011 yılında küresel Elektrikli
Teçhizat ihracatının 462 milyar dolarlık kısmı, bir başka deyişle %60’ı yüksek gelir grubunda
bulunan ülkeler tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu grubu 253 milyar dolar ile düşük ve orta
gelir grubu izlemiştir. Dolayısıyla, Elektrikli Teçhizat ticaretinin genel olarak yüksek düzeyde
sermaye malı ve teknoloji içeren ürünlerden oluştuğu söylenebilir. Diğer taraftan 2011 yılında
Elektrikli Teçhizat ithalatının 471 milyar dolarlık kısmı yüksek gelir grubuna ait ülkeler
tarafından gerçekleştirilirken, bu grubu 238 milyar dolar ile düşük ve orta gelir grubu ve 3
milyar dolar ile en az gelişmiş ülkeler grubu izlemiştir. Bu durum Elektrikli Teçhizat
sektöründe talebin de büyük ölçüde gelişmiş ülkelerde gerçekleştiğinin bir göstergesidir.
16
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT SEKTÖRÜ TÜRKİYE TİCARETİ
Grafik 6: 2007-2012 Elektrikli Teçhizat Sektörü Türkiye Üretimi, İhracatı, İthalatı
(Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK. Raporun hazırlandığı dönemde 2012 yılına ait üretim değerleri
açıklanmadığından, 2012 değeri önceki yılların basit ortalamasıdır.
Elektrikli Teçhizat sektöründe 2007 yılında




Üretim 11 milyar dolar,
İhracat 6,6 milyar dolar,
İthalat 6,7 milyar dolar,
Dış ticaret dengesi -119 milyon dolar olarak gerçekleşmişken;
2009 yılında motorlu kara taşıtları
 Üretim 10 milyar dolar,
 İhracat 7,8 milyar dolar,
 İthalat 8 milyar dolar,
 Dış ticaret dengesi -167 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
2011 yılında




Üretim 16 milyar dolara,
İhracat 9,3 milyar dolara,
İthalatı 10,2 milyar dolara yükselmiş;
Dış ticaret dengesi ise -900 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir.
17
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
2012 yılında ise;




Üretim (tahmini) 12,4 milyar dolar,
İhracat 9,6 milyar dolar,
İthalat 9 milyar dolar,
Dış ticaret dengesi 0,6 milyar dolar olarak gerçekleşmiştir.
Üretim ve ithalat değerleri toplamı ürün arzı olarak değerlendirilse, 2007-2012 döneminde
Elektrikli Teçhizat sektörü arzının ortalama %38’i yurtdışı; %62’si yurtiçi talebe karşılamaya
yöneliktir.
Tablo 3: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
Avrup
a
Birliği
27
300
Milyon
Dolar
ve
Üzeri
300
Milyon
Doları
n Altı
Total
Diğer
Asya
Diğer
Avrup
a (A.B
Hariç)
Yakın
ve
Orta
Doğu
Hepsi
İhracat_Ortalam
a
İthalat_Ortalam
a
İhracat_201
2
İthalat_201
2
Almanya
Fransa
İngiltere
İtalya
Polonya
Güney Kore
Çin
624
542
902
370
148
12
24
1.300
490
164
601
368
507
2.306
812
681
1.167
345
129
14
61
1.418
480
170
620
386
383
2.853
Rusya
Federasyon
u
318
9
412
4
Irak
599
1
914
1
4.508
2.603
5.091
2.767
8.349
9.624
9.083
Diğer
8.048
Kaynak: GTB, TUİK. (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
18
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 7: 2007-2012 Döneminde Ortalama 300 Milyon Dolar ve Üzerinde
İhracat/İthalat Yapılan Ülkeler (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK. (Serbest Bölgeler ülkelere dahildir.)
(Not: Ortalama değerler ilgili ülke ile ithalat ve/veya ihracatın gerçekleştiği yıl sayısı dikkate alınarak
hesaplanmaktadır.)
Elektrikli Teçhizat sektöründe 2007-2011 döneminde ortalama 300 milyon ve üzerinde
ticaret yapılan 9 ülke bulunmaktadır. 9 ülkenin 5’i Avrupa Birliği, 2’si Diğer Asya, 1’i Diğer
Avrupa, 1’i Yakın ve Orta Doğu grubu içinde yer almaktadır. Çin önemli tutarda ithalat yapılan
Asya ülkesidir. Almanya, Fransa, İngiltere ve İtalya önemli tutarda ihracat yapılan AB
ülkeleridir.
19
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 4: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Elektrikli Teçhizat İthalatı Yapan 20 Ülke
ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Almanya
Belçika
Fransa
Avrupa Birliği
27
Hollanda
İngiltere
İspanya
İtalya
Polonya
Güney Kore
Hong Kong
Japonya
Diğer Asya
Malezya
Singapur
Tayland
Tayvan
Çin
Diğer Avrupa
(A.B Hariç)
Kuzey Amerika
Rusya
Federasyonu
A.B.D.
Kanada
Orta Amerika ve
Karayipler
Meksika
Kaynak: GTB, TUİK.
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
2007
2008
2009
457
47.019
68
9.757
415
25.483
65
14.051
719
24.242
238
15.432
373
17.431
84
8.324
3
17.479
5
30.717
2
23.333
5
.
11
12.737
4
8.720
5
.
12
55.362
282
9.910
36
90.400
5
16.695
1
.
591
51.809
81
10.931
482
28.098
79
15.090
795
23.803
237
16.213
411
19.054
118
10.138
5
18.499
7
32.862
1
25.280
5
.
14
13.740
7
10.097
2
.
18
61.107
413
13.292
55
91.791
49
17.738
1
23.080
530
41.430
81
8.968
496
22.996
90
11.515
724
19.047
213
12.434
339
14.853
231
8.068
7
16.841
12
26.957
1
20.281
6
8.018
14
11.272
5
8.530
4
7.971
14
57.508
179
10.058
33
74.322
16
15.255
5
17.617
2010
2011
592
760
812
50.405 61.006 50.334
90
103
115
9.800 10.918 10.075
542
635
681
26.449 29.288 26.463
78
80
84
14.841 17.249 14.549
918
1.090 1.167
22.212 24.951 22.851
245
234
227
12.095 13.230 13.881
354
399
345
17.958 19.713 17.802
190
137
129
9.141 10.795 9.293
14
29
14
19.788 21.988 18.919
13
13
12
36.667 38.971 33.235
1
2
2
25.101 29.502 24.699
6
7
8
9.999 10.282 9.433
12
24
18
13.872 14.859 13.296
6
8
13
11.040 12.171 10.111
4
8
6
11.079 12.423 10.491
17
24
61
72.542 78.567 65.017
233
388
412
13.169 16.331 12.552
61
58
87
91.757 101.014 89.857
10
12
14
18.557 20.114 17.672
5
7
5
23.185 25.752 22.409
H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
20
2012
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 8: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Elektrikli Teçhizat İthalatı Yapan 20 Ülke
ve Türkiye’nin Bu Ülkelere İhracatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK.
H: Türkiye İhracatı, T: İlgili Ülke İthalatı
(Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İthalatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelere
Ortalama İhracatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminin en önemli Elektrikli Teçhizat ithalatçıları sıra ile ABD (89 milyar dolar),
Çin (65 milyar dolar), Almanya (50 milyar dolar) ve Hong Kong (33 milyar dolar)dur. 20072012 döneminde Elektrikli Teçhizat sektöründe en yüksek ithalatı, ortalama 89 milyar dolar
ile ABD yapmaktadır. Türkiye’nin söz konusu dönemde ABD’ye ihracatı ise 87 milyon dolar
düzeyindedir. Türkiye, ABD’nin Elektrikli Teçhizat ihtiyacının karşılanmasında etkisi olmayan
bir ülke konumundadır. 65 milyar dolar düzeyinde Elektrikli Teçhizat ithal eden Çin’e Türkiye,
65 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. 50 milyar dolar düzeyinde Elektrikli Teçhizat
ithal eden Almanya’ya Türkiye, 812 milyon dolarlık ihracat gerçekleştirmektedir. Türkiye,
Almanya’nın ihtiyacının %1,6’sını karşılamaktadır.
21
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 5: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Elektrikli Teçhizat İhracatı Yapan 20 Ülke ve
Türkiye’nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar)
2007
Almanya
Avusturya
Belçika
Fransa
Avrupa Birliği
27
Hollanda
İngiltere
İspanya
İtalya
Polonya
Çek
Cumhuriyeti
Güney Kore
Hong Kong
Japonya
Diğer Asya
Singapur
Tayland
Tayvan
Çin
Diğer Avrupa
(A.B Hariç)
İsviçre
Kuzey Amerika
A.B.D.
Orta Amerika
ve Karayipler
Meksika
Kaynak: GTB, TUİK.
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
H
T
2008
2009
2010
2011
2012
77.525 87.051 68.631 81.232 94.570 81.802
1.026
1.294 1.309
1.286
1.465
1.418
9.389 10.932 8.763
9.769 11.056
9.982
115
112
88
120
139
143
8.813 10.086 8.172
9.165
9.761
9.199
48
52
45
50
54
40
25.330 27.844 22.079 23.264 25.105 24.725
490
580
435
426
526
480
12.112 12.823 10.347 12.410 14.902 12.519
56
54
35
40
76
51
17.147 17.150 12.813 14.336 16.752 15.640
200
176
120
141
177
170
11.722 13.042 10.554 11.214 14.322 12.171
184
200
180
269
377
310
29.350 31.452 23.817 25.337 28.141 27.619
493
658
486
638
712
620
10.539 11.841 9.414 11.385 13.381 11.312
107
337
325
431
621
386
10.440 12.152 8.940 10.937 13.590 11.212
110
162
112
149
195
144
16.521 19.970 20.213 26.020 31.238 22.792
666
319
271
603
798
383
29.186 30.902 24.929 32.035 32.953 30.001
9
8
6
8
11
10
45.876 49.879 40.253 50.822 53.149 47.996
206
212
230
155
215
196
15.287 15.683 12.228 16.085 18.084 15.473
15
18
13
10
9
9
9.964 10.855 9.383 12.319 13.489 11.202
31
35
27
39
47
61
.
. 14.466 18.060 16.570 16.365
321
227
278
357
291
182
96.032 115.353 98.861 133.058 157.693 120.199
1.616
2.188 1.824
2.597
2.756
2.853
9.109 10.704 9.006
9.948 11.421 10.037
55
62
60
58
86
72
48.370 51.110 43.183 52.138 56.228 50.206
225
337
214
261
283
300
. 24.530 19.957 24.557 26.136 23.795
23
25
18
26
37
36
H: İlgili Ülke İhracatı, T: Türkiye İthalatı
(Not: Ülkelerin 2012 yılına ait ithalat değerleri henüz açıklanmadığından, 2012 yılı için verisi
bulunan son 5 yılın ortalama değeri esas alınmıştır.)
22
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 9: 2007-2012 Döneminde En Yüksek Elektrikli Teçhizat İhracatı Yapan 20 Ülke
ve Türkiye’nin Bu Ülkelerden İthalatı (Milyon Dolar)
Kaynak: GTB, TUİK.
H: İlgili Ülke İhracatı, T: Türkiye İthalatı
(Not: Çubuklar, 2007-2012 dönemindeki Ülkelerin Ortalama İhracatını ve Türkiye'nin Bu Ülkelerden
Ortalama İthalatını göstermektedir.)
2007-2012 döneminde Elektrikli Teçhizat ihracatında Çin (120 milyar dolar), Almanya (82
milyar dolar), ABD (50 milyar dolar), Japonya (48 milyar dolar) ve Hong Kong (30 milyar
dolar) önde gelen ülkelerdir.
Türkiye’nin 2,8 milyar dolar ile en fazla ithalat yaptığı ülke Çin olup; Çin’i 1,4 milyar dolarlık
ithalat ile Almanya takip etmektedir.
50 milyar dolarlık ihracat yapan ABD’den Türkiye’nin gerçekleştirdiği ithalat 300 milyon
dolardır.
23
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Tablo 6: Elektrikli Teçhizat Sektörü Dâhilde İşleme (Milyon Dolar)
DİR İhracat
Toplam İhracat
İhracattaki
Pay
DİR İthalat
Toplam İthalat
İthalattaki
Pay
2007
4.252
2008
5.067
2009
4.430
2010
4.999
2011
5.747
2012
5.925
Kaynak: GTB
6.623
7.868
6.910
7.944
9.308
9.624
64%
64%
64%
63%
62%
62%
1.835
1.998
1.860
2.167
2.229
1.658
6.742
8.034
7.148
8.859
10.208
9.083
27%
25%
26%
24%
22%
18%
Yıl
Tablo 6.A: Elektrikli Teçhizat Sektörü Dâhilde İşleme (ISIC Kod 4)(Milyon Dolar)
2007
2710
Elektrik motoru, jeneratör,
transformatör ile elektrik
dağıtım ve kontrol
cihazlarının imalatı
2720
Akümülatör ve pil imalatı
2731
Fiber optik kabloların imalatı
2732
Diğer elektronik ve elektrik
telleri ve kablolarının İmalatı
2733
Kablolamada kullanılan
gereçlerin imalatı (wiring
devices)
2740
Elektrikli aydınlatma
ekipmanlarının imalatı
2750
Ev aletleri imalatı
2790
Diğer elektrikli donanımların
İmalatı
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
DİR
İhracat
DİR
İthalat
2008
2009
2010
2011
2012
904 1.119
901
896
951
975
464
600
502
537
580
563
115
149
116
143
175
198
4
6
4
11
17
59
23
27
21
22
22
26
8
11
9
19
29
23
943 1.103
700
931 1.201 1.226
155
153
95
99
98
99
1
0
.
0
.
.
3
5
5
5
3
4
31
22
13
15
20
33
54
52
25
37
44
35
2.223 2.632 2.518 2.675 3.031 3.313
57
67
66
80
86
78
14
16
161
317
348
154
1.091 1.105 1.155 1.378 1.371
796
Kaynak: GTB
24
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 10: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Elektrikli Teçhizat Sektörü İhracatı
(Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
25
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 11: 2007-2012 Yılları Rejim Türüne Göre Elektrikli Teçhizat Sektörü İthalatı
(Milyon Dolar)
Kaynak: GTB
2007-2012 döneminde dâhilde işleme kapsamında ortalama



2 milyar dolarlık ithalat,
5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirilmiş olup,
İthalatın yaklaşık %24’ü, ihracatın ise %63’ü dâhilde işleme kapsamında yapılmıştır.
26
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
Grafik 12: 2007-2012 Döneminde Elektrikli Teçhizat Sektörü İstihdam Endeksi
Kaynak: TÜİK
2007-2012 dönemi elektrikli teçhizat sektörü istihdamında, 2009 yılında bir azalışın olduğu
ancak 2010 yılından itibaren istihdamın sürekli artış gösterdiği görülmektedir.
TUİK verilerine göre 2009 yılında elektrikli teçhizat sektöründe istihdam edilen kişi sayısı
102.785’dir.
2009 yılındaki çalışan sayısı elektrikli teçhizat sektörü istihdam endeksine göre önceki ve
sonraki yıllara uyarlandığında çalışan sayısının,






2007 yılında 101.325
2008 yılında 107.166
2009 yılında 102.785
2010 yılında 112.333
2011 yılında 123.679
2012 yılında 133.340 olduğu tahmin edilmektedir.
27
T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı
Ekonomik Analiz ve Değerlendirme Dairesi
NOT: BU RAPORDA YER ALAN DEĞERLENDİRMELER UZMAN GÖRÜŞÜ OLUP SADECE
BİLGİLENDİRME AMACIYLA HAZIRLANMIŞTIR. BU RAPORDA YER VERİLEN GÖRÜŞ VE
DEĞERLENDİRMELER, HİÇBİR ŞEKİLDE T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI’NIN
KURUMSAL GÖRÜŞ VE YAKLAŞIMINI YANSITMAMAKTADIR.
28