Hermeta vraimê Silê Hemi Melek Xanıme Çêna Hemê Mirzê Sili

Hermeta vraimê Silê Hemi Melek Xanıme Çêna Hemê Mirzê Sili

Hermeta İvraimê Silê Hemi Melek Xanıme
Çêna Hemê Mirzê Sili
Waê Aliyê Qızi
Tertelê 38i Sero Qeseykena
Qeseykerdoxe: Hermeta İvraimê Silê Hemi
Qaydkerdox: Tornê Mirzê Silê Hemi, İsmail Kılıç
Tarığ ve Ca: 1975, Mamekiye
Copyright © www.MaMeKiYe.de ®
AUDIO - Saadê TERTELÊ 38i
Hermeta İvraimê Silê Hemi
Çêna Hemê Mirzê Sili
Waê Aliyê Qızi
TERTELÊ 38i Sero Qeseykena
SAADÊ TERTELÊ 38i MELEK XANIME
Melek Xanıme: Korpi vêsa, korpi dıma esker amê Usvu, amê
Tuluk, çadır sanay cı. Yine vake, „amê erjiyê cinunê ma“. Yine ki
vake, „ma namus qewul nêkemê“.
Yine ki (Qereqol) wertê ho nêwast, vake: „ma tıfong erzemê.“
Wuşênê Seydi,
Sey Rıza,
Qemer Ağaê Heyderu,
Xıdê Alê İsme,
Cıvrail Ağaê Ma (Demenu),
Qemer Ağaê Wusvu, ninê xevere kerdê pê, vake, „tıfong erzemê“.
Peê coy ki, yi texelay, yine tıfong nêest.
Heyderu tey est.
Teyniya Demenu verday, tıfong est da pêro, yinê çê hu vurnay ’ra.
Çêy berd kerdê cewu.
Esker amê ser, amê Vılê Paxi, esker bi top, da pêro,
can da dinê ’ro, berdi ve Kêrtê Mazgerdi,
1
Qısle fişte ’ra cı, peyser amey.
Peyser amey, ma vejayme ro ko, ma vejayme ’ra ko,
ca ve ca vurayme ra,
esker endi amê, milis kote era ver, pıra ray ardi, vejay ro kou.
O ve ma dıma, ma ve dey ver, da pêro, ma endi pıra şimê.
Şime, ma şime têpia kora vınetime, oncia dapêro, ca ve ca ma
vurayme ’ra, ca ve ca da pêro. Ca ve ca têpia zeke cadır sanay pê,
ca ve ca ma heni hore holiki vıraşti tede vınetime. Dapêro, pıra
vêjayme ro wertê Aşıra Khalu, wertê Khalu. Dımara endi esker kou
ra vi. Esker kou ra vi, dênê pêro.
Mend endi payız ke huşk eşti, a ma cêrayme dê, têpia ameyme. Ma
cerayme dê ameyme,
malê ho, gaê ho, domanê ho, ciniyê ho ard tesmil (Hukmat) kerdi.
Ard tesmilê (Hukmati) kerd, ma kora vınetime.
Ma kora vınetime, têpia ma hore boni vıraşti,
Bone bınê hardi viraşt, tede vınetime.
Waxto ke vore vorena reçê nina, çimiyê ho berd bone bınê hardi
vıraşt.
Endi esker peyser cere ra, esker amê alçağ mend,
ma berz mendime, lınga esker endi kou nêkotenê.
Têpia eke bi sa, bi belekvor, têpia ma vuriyene ra. Esker têpia
amenê
caê sarê Jêlê,
Sosıno,
Ozez-Avdelo,
Koê Suro,
endi her ca çadır sane cı.
Yi dewê ma ke ma vere coy tede vime, çadır sanay cı, tede vınet,
tede vınet.
Yine ‘ve dinu ra jüvini fetelna, da pêro, mend payızo bin.
Mend payızo bin, têpia ma şimi wertê Khal u Khêwu.
Nafa ki Khal u Khêwe sera vırene kote Derê Laçi, tede xeleşay.
2
Sara bine ki ame Derê Laçi ke, Derê Laçi de bıxeleşiye.
Khal u Khêwe corde qeleviye era cı, yi ki amê, yine ki tıfong est.
Yi ki amey Derê Laçi. Pêro pia ameyme Derê Laçi.
Ser ve ser 12 topi gırediyene, 12 topi ma sera erjiyene.
Hora Demenu teyniya mendi,
4 tene Demenu verdêne ve o eskeri dime,
o esker qırrkerdene vetene ro serê kou berdenê.
Têpia peyser ke cerene ra,
oncia Qomandarê ho Mars-kerdenê, têpia amenê.
Amenê, raa bini yi kotene era cı, o esker qırrkerdenê.
Ma, lazê piyê huyo, hazeto!
Amırê Hukmatiyo, Qumandarê ho corde mars-kerdene, ğırkerdenê,
kerdenê peê ma.
Naverê ve boverê Derê Laçi ra vi, 12 topi gıredenê, corde polatê
qersune amenê war.
Mal u gay,
cênike,
çêneke pêro o Dere de vêsnay qırrkerd.
Koê Çê Seyd Rızay ra,
Koê Ozez-Evdel ra,
Kou Suru ra dorme ro cı guret, kerd Derê Laçi, dorme ro cı guret vi.
Lone de vi, navera-bovera Lone pırr viye, yi tede vi,
dımara tope gına ro lone, esker dormere cı gurot.
Lazê Sey Khali (Yivısê Sey Khali) top deste ra guret, ramıt ve ser
top dest ra guret, esker dest ra guret, napa kıst, o laze Sey Khali
uza kışia.
Lazê Sey Khali kışiya.
Mend di-hire roji ke qedia, nafa top gına ero çêverê lone. Çêverê
lone gırsa, mıllet pêro tede ro. Taê bi dırvetın, esker sero, dormerê
3
cı gureto, navere ve boverê Lonê cı gureto, raê ke çina.
Dımara esker qırrkerd,
dımara endi ae ke qırrkerdê,
ae ke ho kerd uwe,
ae ke ho kıst,
nao ke rema,
tae remay,
ae bini ke qırrkerd, qaz verde ra ser vêsna.
İsmail Kılıç: Kam Lone ra sıma re rae salığ dê, çıtur sıma lone ra
vêjiay?
Melek Xanıme: Lone? Endi hora, endi hora cao ke,
yane yinu niada ke,
kot ke ninu tayinê ho day ve uwe ro,
ae ke ho kerd uwo,
ae ke endi hore koti xelşiay, yi hore raa ho zonenê.
Cao ke xeleşiya ho biye, rae biye, taê cıra xeleşiay.
Yi bin ki qırrkerdi, o meyıtê dinu ki qaz sana puro vêsnay
İsmail Kılıç: Sıma sodır çıtur feteliyene, sonde çıtur feteliyenê?
Melek Xanıme: Sae van! Endi dımara ma ke ameyme.
Goçê mara,
domanê maê ke tesmilbiyaê,
cınike ra,
çêneke ra,
lazeki ra pêro amê tesmil biye, çeki kerdê top dê cı.
Nae ke kora,
yi mendê,
yane dıne ra ki, vanê, “haydut”.
Mae ke kora mendimê,
mara ki, vanê, “haydut”.
İsmail Kılıç: İye ke amey tesmil bi, yi sekerdi, yi koti qırrkerdi?
4
Melek Xanıme: Vınde sae tora van, ma ke endi waxto ke ameyme!
Waxto ke esker Kora cere ra, niada ke, (iye ke kora) era dest
nêkotê, yoxro ke iye ke amê tesmil bi, goç kerd top, her ca kerd
top,
vake, “Bêrê sıma surgın ken, ben”.
Vake, “Her ca surgın ken, ben”.
Waxto ke yi endi tesela ho kote, peyser esker cere ra, waxto ke
endi mılet kerd top, kerd top berd, vake, “sıma surgın keme, beme
keme melmeketu”.
Endi ardi taê Marçig de qırrkerdi,
taê ca ve ca Qalfa ve Qalfa arde ağır makinay dorm de nay ve ro.
Nay tiji vera, dormedê vınet,
esker çeraxiya ağır makiney veti,
dormedê vınet çêrali dormê bırna,
kerd wertê ho tede qırrkerdi,
sungi kerdene pede ke,
domano ke tede dırvetin vi,
domu zerê cıniye ra amenê tever,
domu ke dırvetın vi, têpia kerdenê gılê sungi ra, estenê haza.
Ao ke ho kerdene uwe ra, ao ke uwe berdenê,
wertê uwe de nine pa, niya ağır makina heni sero guretenê kıstenê.
İsmail Kılıç: Marçig de kam qırrkerd, name vana, yinu naskena?
Melek Xanıme: Marçig de? Marçig de na tarafa Çê Mirsê Sili viye,
Çê Xıde İlyasi viye,
yê Kırtu viye,
yê pêrüne, yê na tarafa Demenu viye.
Pêro Demenune. Marçig de Demenune.
Demenu ard Marçig de qırrkerd.
Yê Xozmerage ardi têpia Korta Ardu de qırrkerd.
Bırae hore vaji, taê berdi Zuhur de qırrkerd, na hetê Pax de.
Tarafa Çê Hesen Ağay berde Khêrtê Mazgerdi de qırrkerde.
Tarafa Çê Memê Samali berdê na hetê Vanku de qırrkerde.
5
Heni pêro berd qırrkerd,
Tarafa ve Tarafa, Qelfe ve Qelfe berdene Esker dorme ro cı
guretenê qırrkerde.
İsmail Kılıç: Demenu kode diyenê pêro, dinu ra tae qey amey
tesmil bi, kam ame tesmil bi?
Melek Xanıme: Demenu düara ave, name dan we.
Alê Mirzê Sili vi,
Cıvrail Ağa ve Lazê hora vi,
Fındıq Ağa ve ..Qemer Ağa ve Fındıq vi,
Seyd Rıza vi,
Wusê Seyd vi
Hesê İvê Qızi vi,
Ni amey tesmil bi, yi berd est ra Dar Ağacı.
Yi ard berd eşti ra dar Ağacı. Yi verê coy tesmil bi.
Yine ki vake ke, „ma ke bızonenê, esker jê timen yeno, ma şiyenê
tesmil biyene?. Domanê ma ve cinüne mara bınde mendenê. Bınê
bonê madê mendene, ma nêzona ke na roze esta“.
Dora eve Evdılay Pasa amır da ke, bêrê.
Yine inam nêkerd, vake, “ma bene qırrkenê”.
O çağ ke bêamenê, tesmil viyene, yine qırrnêkerdenê.
Nae ke kore mend, xêle ke kora mend.
Mılet ke qırrkerd, qırrkerd.
Nae ke kore mend, hore mend.
„EVDILA PASA ke inu qırrkerd,
DEMENU ki endi bi Jêvegi hore koti ’ra kou“
Dênê are, hore şiyene peê çêveri, zor dêne mali ro, zor kotene
zare, hore nu berdene, kerdene phoşt berdene, mal berdene bırra
sare-bırrnene berdene.
Phonc(5) sari heni kora vi. Hot (7) sari da-pêro. Phonc sari heno
koura vi.
6
Hore hard sero kotenê ra.
Na kêmeri kerdene rast, na velgê goji kerdene ser, hore sero
vınetene.
Sodır, sodır jê pesewe vi. Sodır niya gınenê wertê bırri ro vınetenê,
muxerve ke bi, tadikê ho şiyene diar, durve ve pusula ontene, ala
esker kamıji heti ro yeno, kamij gerisê re yeno, kamiji kou re yeno!
A hore vınetenê!
Sonde ki têpia vuriyene ra, na heto ke tholo, têpia vuriyene ra o
het. Têpia sodır oncia vınetenê. Têpia pusıla ve durve ontene,
kamıji ko ke, mane ke peê kamıj koy thol vi, hore şiyenê uza.
Eke biyene sodır, wertê bırri de vınetenê, waxto ke wertê yê bırr de
vi, tij biyene şirene, na pizikê bari nêne pa, kırvıt nêne pa, tene
pırtike nunê ho mirkerdene, her jü niya tene diyene domanunê ho.
Vınetene muxurve son ki kotene, şiyenê cae na vınetenê. Heni peê
zovina koy de vınetene. Sodır ve sodır beklemişkerdene, koti ke
tholo, koti ke peê ho thole, esker era cı nêkuno, şiyenê uza.
“SODIRÊ MA JÊ PESEWE Vİ; SONDÊ MA Kİ JÊ SODIR Vİ”
İsmail Kılıç: Sodir ke esker ke amenê, sima, millet citur ho
dardene we, doman ke biyenê vêsa, biyenê têsa, sekerdenê?
Melek Xanıme: Endi Esker rae ser nêkerdene.
Gınenê wertê bırri ro, wertê gême ro, heni ho vıroşiye kerdenê,
domu ke kıxene, ho vıroşıya hard kerdenê.
Lonu de ho vıroşiya hard kerdenê.
Dest nênê ro fekê ho ser, kıxenê, hen vınetenê.
İsmail Kılıç: Waxto ke domon ke bervenê, thoae kêş uza domanê
ho xenekıt, tersu ver, tersê Esker ver?
7
Melek Xanıme: Waxto ke, waxto ke, yê domani, teww…!
Domani yinu, Esker waxto ke dormede guretenê, niya cip vıroşiya
ho kerdenê,
doman zofi xenekiay,
teyinê est,
tayinê rae ra est,
tayinê caverday,
4-5 teney hen xenekiay.
Yinu waxto ke Esker amenê,
domani vıroşiya ho kerdenê, solıx cêriyenê, endi na vırare de
merdenê …
İsmail Kılıç: Domanê kami uza niya vırare de xenekiay, terse
Eskeri ra?
Melek Xanıme: Domanê kami, yê na..
Dı (2) teney Bori ra xenekiay,
zu na Lazê Sılê Alê Khali yo, kamıji vi ki uza xenekıt.
Çêna Qemê Sılê Bazari xenekiye,
Çêna Heme Civraili (Cıvê Khêji) raê sero caverde.
Çêna Tornê Momıde Çêwleri caverdê, zuye caverdê, eskeri berdê.
Tornê Momıde Çêwleri zu Esker berd.
Zof berd.
Ae ke xenekiay, xenekiay.
Ae ke est, est.
Zofinê domanê ho est.
Endi mend ke peê coy,
Xıdê Alê İsme ame.
Ma nae ke qırrkerdê, ma endi hore kora vime.
Xıdê Alê İsme ame, tesmil bi.
Dıma ra ez ki amune.
Ma bağse kerdenê kerdenê lone.
Ma vatene, „esker yeno, pê ma ceno“.
8
Ma ke şime, tesmil vime, mare karsê nêbeno.
Mi ki domanê ho guret, ez amune,
Xıdê Alê İsme ke amê tesmil bi,
ez ki amune tesmil bine.
Amê mıra perskerd, vakê, „Tu koti ra yena, çıvao?“
Mı va, “ez ha filan ca ra yen”.
Perskerd vake, “Kêsê-kusê, tu kês diyo, nêdiyo?”
Mı va, “mı kês nêdıyo, hora zu lesa mı Saverdı dıyo, zovına kês
nêdıyo”.
Ma, perskerd vake, “Tu ça ama?”.
Mı va, “Ez hore domanê ho gurete amune tesmilê vijdanê Hukmati
bine”.
Vake, “Ko rındo, Hukmat rındo?”
Mı va, “Hukmat rındo, Ko ra mı çı xêr dıyo!”, mı va, „coka ro mı
domanê ho guret amunê tesmile Hukmat bine”.
Amune, phonc (5) seri ki amune, vınetone.
Narae ki, vake, “su piyê ho biya tesmil ke”
Mı va, “Ee.. Piyê mı nino“
Pasa ame, vake:
“So piyê ho bia tesmilke çênam,
gao nêru dan çêna ho,
dewe dan çêna ho,
aylığe dan çêna ho.
Çênam vake,
çı fikro piyê tode,
piyê tu nino?”
9
Mı va:
“Çı fıkır piyê mıde vo,
Cınike ra kısto,
Lazeki ra kısto,
Çêneke ra kısto,
Qorxi keno nıno
Piyê mı çı fikirê bıvo ke, ‘ça piyê mı nino!’
Endi vera çhımunê ho diya.”
İsmail Kılıç: Tu ke ama tesmil biya, o zaman kam kora hona dênê
pêro?
Melek Xanıme: Kou ra!
Na pêro Demenu hora pêro Kora vi.
Tewww!
Piyê mı (Hemê Mirzê Sili),
Bırae mı (Aliyo Qız),
Na Mirzali (Mirzê Silê Hemi),
Na Hesê Khalê Gonci,
Wusê Xıdê Qemeri,
zofu tene mıleti hona Kora vi,
Qemê Sılê Bazari,
Lazê Xıdê Xeze,
Hemê Cıvê Khêji,
Ni pêro kora vi, peê coy kışti vi.
Lazê Sey Khali (Yivisê Sey Khali) ni pêro peê coy kışti vi.
Dımara ae ke peê çêveri de kışti,
Seyd Hese ve Hesê Khali ra,
Hesê Khali niya xısmê Aşıru vi, xısme tavuru vi.
Amey, Mıhemed Usvu de va,
Mıhemed Usvu de va,
10
bınê têliye de nay ve pa, kıst.
Pere ki sero de zof vi,
yinu guret perê ho pêro çhar kerdi.
Bınê têli ra amenê, hore nu berdenê.
Mıhemed tey vake,
yane hore bıberdene,
vêsaniya ho ver bıwerdenê.
Mılet nêverda,
bi felek,
kot era dıme,
nêverda.
İsmail Kılıç: Waxto ke Demenu dêne pêro,
kam cıre ordım kerdenê.
Non kam cıre ardenê,
çheki kami cıre ardenê?
Melek Xanıme: Kês cıre ordım nêkerde.
Niade waxto ke,
yi qırrkerdi,
azo ke xeleşiya,
şiyenê wertê Usvu,
honde domu ke şiyene,
guretenê kıstenê.
honde cinıke ke şiyene,
guretenê kistenê.
Sola vatene, “Azê Demenu bıbırnimê”.
Mılet kotene ra ver,
Milis kotena ra ver,
Lonu dıma feteliyenê,
Heni nêviyene,
11
Honde mılet qırr-nê-kerdenê!
Ala na zaman,
Eke na zaman
Çhor (4) tene Demenu bıviyenê,
Na roze yinu diyenê!
Waxto ke dênê pêro, vatene:
“AŞİRENE KIVAR MEKERE
ROZA SIMA PÊROİNA
MA DO VE PÊRO
HEFÊ HUYO HOT(7) BEDELU GURETO
NA ROZA SIMA PÊROİNA
PÊDİMA YENA!“
A aşıre ke nıka wes-viyene,
Na roze amene?
Yi AŞIR ke piya bı-guretenê!
Niya Esker vejine Kou?
Esker nêvejine Kou.
Milis ra-ver-nêkotene!
Esker xam vi, rae nê-ardenê!
Pêro Milis hen kerd.
Pêro Mılet henk kerd.
Nıka ki guna ho çina.
İsmail Kılıç: Sıma çond sari Kou ra da-pêro?
Melek Xanıme: Ma hot (7) sari da-pêro.
Phonc (5) sari Kor a vime.
Phonc sari ke Ko ra vime.
12
İsmail Kılıç: Zımuston çıtur dêne pêro,. Amnon çıtur dêne pêro?
Melek Xanıme: Zımuston endi fetelnenê, o taqat vi,
dıma nae ke xeleşiay,
o mılet ke qırrkerd,
mılet ke qırrkerd,
endi taqat vi.
Dıma endi milis kotena ra ver,
Lone ‘ve Lone feteliyenê.
Yinu (Demenu) ki ho dardenê wê!
Endi hen zumini fetelna,
tesela ho (Esker) ke kote, niye ke Kora, era dest nêkoti,
Esker hona endi amê, ceray de amê,
„Teseliya Esker Ke Kote; Niye Ke Korae; Era Dest Nêkoti;
Cerayde Amê Hêfê Ho; Mileto Ke Tesmil Bive; Yinu Ra Guret;
Yi Qirrkerdi”
Amê o mıletê ma butu qırrkerd.
Taê surgın kerdi, taê berdi.
Endi amê hona mılet qırrkerd.
Endi Kora ke fetelnay, ni (Demenu) ke era dest nêkoti,
Endi hona yi surgın kerdi, ha.
Qeseykerdoxe: Hermeta İvraimê Silê Hemi
Qaydkerdox: Tornê Mirzê Silê Hemi, İsmail Kılıç
Tarığ ve Ca: 1975, Mamekiye
Copyright ©www.MaMeKiYe.de ®
Caê Dêka mı, xêr bıdekeriyo, wertê Gulo-Sosın de vo
13