docBelgrad`da saat 96
download 
Şikayet Transkript
Belgrad`da saat 96
türk Belgrad’da saat 96 Belgrad’ı Sevmeyi Seç Her Belgradlı Belgrad’ın ruhundan seve seve uzunca bahsedebilir. Belgradlılar da şehirlerin sonsuz ufak şeylerine ve geleneklerine seviniyorlar aslında hayata ve sevinç ta kendisine seviniyorlar. Özellikle de misafirlere seviniyorlar. Bundan dolayı da, Belgrad’ın misafirleri, Belgrad’da asıl en önemli yapılması gereken şey Belgradlılarla tanışmasının olduğunu çabuk anlıyorlar Belgrad’da dünyaya geldiysen çok ta seçeneğin yok. Burada dünyaya geldin, burada da sonsuza kalacaksın, öyle yazıldı. Belgrad’da doğduysan sana herkes kıskanacak, eğer başka bir yere gitmek zorunda kalırsan Belgrad’da kalanlara en fazla sen kıskanacaksın, bu durum çaresizdir, bununla başa çıkman lazım. Zaten doğum yerini seçemiyorsan ve mesela Belgrad’da doğduysan seni dünyaya ta şurada getiren iyi şansla gurur duymalısın, Belgrad’ın senin yüzyılında değişeceği ve kesinlikle yıkılacağını aklında tutarak en erken coçukluğundan beri kendi Belgrad’ını kendi içinde hatırlayıp büyütmelisin, Belgrad’ını çocuklarına ve buraya barışçıl olarak gelen herkese saklamalısın. Onu fethetmeye çalışan herkesin gözlerin önünde Belgrad, lanet gibi, sonuna kadar gerçekleşemeyen rüya gibi kaldı. Bütün bunlar Belgrad’dır ve daha fazlası. Kosmopolit bir şehir, konumuyla sonsuza kadar belirtilmiş, doğasıyla eklektik, coğrafik açıdan ve herhangi başka açıdan geniş. Çok şey hatırlayan şehir, bugün ona ziyarete gelenlerin akrabalarını ve ecdadını hatırlayan şehir, bundan dolayı buraya gelenler Kalemeydan’da ya da başka bir yerde kendilerini de buluyorlar. Bu çağdaş zamanda ‘Google’ ya da ‘Facebook’ta bakılarak Belgrad, hem ondan gelen geçenlerin hem de onda yaşayanların fotoğraflarında güzel görünüyor. Sırbistan’ın başkenti, Belgrad, İstanbul ve Atena’dan sonra, Güney Doğu Avrupa’nın üçüncü en büyük şehridir. Nüfüsü yaklaşık 1.700.000. Belgrad, gençlerin kentidir. Belgradlıların 40%’ dan fazlası 15 ile 40 yaşındadır. Her Belgradlı Belgrad’ın ruhundan seve seve uzunca bahsedebilir. Cana yakın ve eğlenceli Belgradlıların coğu gerçek hedonist olduğunu ve iyi yiyecekler, iyi şaraplar ve iyi müzikle alakalı herşey hakkında bilgili olduğunu iddia edecekler. Bazıları da hakkikaten de öyle. Belgradlılar herşeye seviniyorlar, keyifli sohbetlere ve uzun yürüyüşlere, sabah kahve içmelere, tatil günlerine, özellikle de evlerine en yakın fırında taze sıcak ekmek bulmalarına. Hep hareket etmeyi severler, bundan dolayı sokaklar, mesireler, kafeler, lokantalar, dükkanlar günün her saatinde insanlarla dolup taşıyorlar. En önemlisi Belgradlılar gelen herkese seviniyorlar. Bundan dolayı da, Belgrad’ın misafirleri, Belgrad’da asıl en önemli yapılması gereken şey Belgradlılarla tanışmasının olduğunu çabuk anlıyorlar. Belgrad’ın dünyanın bir parçası olması güzel ve gerekli, bizde ve içimizde bulunanlardan ötürü dünyanın Belgrad’a gelmesi daha da gereklidir. Belgrad, insanların sokakta selamlaştığı, komşularla Belgrad kahvesinin içildiği, kendi vatandaşlarla en değer verildiğini bile paylaşıldığı bir yerdir. Belgrad’da bulunsan ya da Belgrad’da kısa süreli otursan, bunu seçemediysen ya da ta bunu seçseydin, bu bir görevdir. Belgrad’ı ve içindeki herkesi sevmek görevin düştü. Miodrag Popoviç Belgrad Turizm Teşkilatı Başkanı ÖNSÖZ 03 İçindekiler Önsöz: Belgrad’ı Sevmeyi Seç 02 Merkezler: On Tane BG Cazibeleri 06 Müzeler ve Galeriler: İzler, resimler 12 Belgrad’ın Tapinakları: Dini Çoğrafya 16 Binalar: Önemli Mimarların Elyazısı 20 Merak: Tuhaf Turlar 24 Heyecan: Belgrad’ın Kalbi 28 Lokma ve Yudum: BG Mayhanelerin Sihiri 32 Made in Belgrade: Şehrin Ruhuyla Şekillendirilmiş 34 Ana gibi Marjinal: BG Urban Art 36 Film Şehri: Ana Rolde Belgrad 38 Alem: Belgrad’da Eğlence 40 Sahne: Belgrad’ın ritminde 42 Oyunun Ruhu: Spor Gösterileri 44 İnsanlar: Belgrad’ın Yaşayan Sembolü 46 NEREDE NE VAR 05 On Tane BG Cazibeleri Avrupa’nın en eski şehirlerinden birisi, olağandığı tarihten ve bu tarihin, ışıl ışıl toz gibi her yere dağılan yansımalarından inşaa edilmiş Belgrad, bugün ise, özgüveninden gelen ayrı bir rahatlığı gösteren, cana yakın insanlarlarla ve hareketle dolu modern, espirili bir şehir. Belgrad’da en basit şey aslında küçük bir hediye veriliyormuş gibi şehir hazinelerini misafirlerle paylaşmaktır. Herkesin tavsiye ettiği on tane Belgrad’ın cazibelerinden bahsedelim biraz Kale Teraziye resifinin en çıkık bölümünde olan ve Sava nehri ile Tuna nehrinin kesişimi ve Büyük Savaş Adasının üstünde bulunan Belgrad Kalesi’nin külliyesi, önemli sembolik ve kültür ve tarihi nokta yanısıra Avrupa’nın en güzel manzara noktalarından birisidir. Yukarı ve Aşa06 BELGRAD’DA 96 SAAT 08 BELGRAD’DA 96 SAAT ğı Kasabası ve Kalemeydan Parkıyla burası adeta taşta yazdırılan kronik, ilk sınıf açıkta bulunan müzedir. Kalede bir sürü anıt, müze, galeri ve tapınalar ziyaret edilebilir. Yüksek sütunda konulan beyaz mermerden yapılan ‘Fatih’ heykeli Belgrad’ın en önemli sembollerinden biridir. Belgrad’ın özgür ruhunun tadı saklamaktadır. 19 yüzyılından kalma bu mirasın kalıntıları misafirler için turistik bir cazibe, Belgradlılar için ise bu olmasaydı oludukları gibi olmazlardı ve bundan dolayı kendi parçası gibi dikkatlice, melankoli ve saygı içinde korumaya çalıştıkları mirastır. Merkezin merkezi Belgrad’ı yürüyerek tanımak isterseniz en iyisi merkeze doğru yürüyebilirsiniz ya da merkezden yürüyüşe başlayabilirsiniz. Doğru seçeneğiniz, tarihi binalarla, anıtlarla, zengin kültür hayatıyla ve modern içeriğiyle dolu olan Knez-Mihailova Caddesi ve çevresidir. Eksklusiv mağazaların ve mühteşem cafelerin bulunduğu bu seçkin yaya bölgesi, Belgrad’ın iş ve finansal merkezidir. Aziz Sava’nın Kilisesi Belgrad’ın sembolü olan ve dünyanın en büyük ortodoks kiliselerinden biri olan13 yüzyılında bağımsız Sırp ortodoks kilisesini kuran en önemli Sırp azizler ve aydınlarından birine adamış kilisedir.Kilise Vraçar Tepesinde, Milli Kütüphanenin önünde bulunuyor ve Belgrad’ın merkez görünüşte egemen oluyor. Kilisenin içi hala yapılıyor ama şimdiden de mühteşem görünmeye başladı. Kıyılar İki büyük ve heyecan verici nehir, Tuna ve Sava nehirleri, Belgrad’ın portresini çerçeveleyip şehrin huyusuna katkıda bulunuyorlar. Aynı zamanda, bu nehirler, şehrin her çeşit yüzlerine bakan aynalardır. Belgrad’ın nehirlerinin kıyıları, mesireler ve bisiklet yolarıyla, yüzen kafeler, lokantalar gece kulüplerle, spor merkezleriyle, açık havuzlarla, oyun sahalarıyla dolulardır. Ve insanlarla, tabi. Gece gündüz hem de. Eski Zemun Bir zamanda burası Belgrad’a bakan şehirdi, şimdi ise şehir içindeki şehirdir. Biz zamanlarda Zemun’dan Belgrad’a gemiyle gidiliyordu, şimdi ise sonsuza dek sıcak kucaklıyorlar bir birine. Tuna nehrindeki mühteşem iskele ve Zemun Aşağı Şehrinin otantik eski sokakaları bugün de dayanılmaz çekicliği yayılıyorlar. Onların üstünde kale kalıntılarıyla ve Kulesiyle Gardoş yokuşu bulunuyor. Kuleden “Belgrad’ın yarısı’ görünür. Skadarlija, özgür ruhluların semti Öncesinde doğalgaz fenerleriyle ve eski şairlerin şiir yazdığı kahvelerle meşhur olan dik, sarmaşık Arnavut kaldırımlı sokak, bugüne kadar Saraylar Belgrad’ın tepelerinden biri, Dedinje’de bulunan Kraliyet ve Beyaz Sarayı’ndaki Louis XV ve Louis XVI stilinde döşenmiş salonlar, dünMERKEZLER 09 rada, Belgrad’ın yakınlarında, 19 yüzyılın 30 yıllarında Prens Miloş Obrenoviç, kendi saray binaları yaptırdı ve aynı zamanda kölelikten yeni kurtulmuş (dirilen) Sırbistan’ın merkezini kurdurdu. Parkında Topçider nehri akıyor. Parktaki ağaçları ve bitkileri 19 yüzyılında Fransız bahçe ustaları tarafından ekildi. Aynı ustalar tarafından ekilen 160 yaşında olan bir tane çınar ağacı bugün de parkı süslüyor. Ada Ciganlija Yakın zamandan önce resmi olarak dünyanın en güzel üç şehir adalarından biri seçildi. Bu ada Sava nehrinde bulunur ve sağ kıyısıyla iki adet tabakalarla bağlıdır, böylece de Belgrad’ın en ziyaret edilen açık yzme ve oyun alanı olan Sava gölünü oluşturuyor. Gerçek anlamda bir vahadır. Her tarafında orman, parklar, spor sahaları, bisiklet yolları, kafeler ve lokantalar. Kışın da eğlenceli burası, gölün etrafındaki daire biçimindeki yürüyüş yolundan bir tur atabilirsiniz ya da açık paten sahasını ziyaret edebilirsiniz. yaca meşhur ustaların sanat eserleri, büyük saray kütüphanesi, Venedig avizeleri, bahçeleri ve kiliseleri, İkinci Dünya Savaşı’nda durdurulan Sırbistan’nın yükselişinin tanıklarıdır. Topçider Parkı Belgrad’ın en güzel parklarından biridir. Bir çok şeyle kendine dikkatimizi çekiyor. Burası Şumadija (Ormanların Memleketi)’nın bir zamanlardaki ormanların en son soyudur. Bu10 BELGRAD’DA 96 SAAT Avala Merkezden sadece 16km uzaklıktaki bir dağ. ‘Mavi Avala’ yıl boyunca tüm Belgrad’ın en sevdiği piknik alanı. Üstünde yineden Avala Kulesi yükseliyor. Kuleden görülen manzaralar unutulmazdır. Kulenin en yüksek seviyesinde öğle yemeğinizi yiyebilirsiniz. Yerimiz kısıtlı, yaya yollarından, kızakla kaymadan, avdan ve diğer dağ sihirlerinden bahsetmeye başlamayalım şimdi. MERKEZLER 11 İzler, Resimler Belgrad’a geldiğinizde kültür şehri olduğunu çabuk anlayacaksınız. Belgrad’ın müzelerinin, tiyatrolarının, sinemalarının ve konser salonlarının zengin seçenekleri buna tanık oluyor. Önemli tarihi binaların çoğu Belgrad’ın müzelerinin evlerine dönüştürüldü. Müzelerdeki sergiler, dünyaların, medeniyetlerin buluştuğu ve iç içe girdiği bu toprakların bin yıllık hayatın izlerini gösteriyor Tavsiyemiz, ilk başta Nkola Tesla Müzesine gidin ve alternatif akım parlak mücidin hayatı ve çalışmaları hakkındaki dünyanın en büyük koleksyonuna göz atın. Bu koleksyon UNESCO’nun koruma altındadır. Adını taşıyan anıt müzesinde yazar İvo Andriç’ın hayatına dair bilgiler edinebiliyor. Dositey ve Vuk Müzesi’nde ve Pedagoji Müzesi’nde aydınlanma çağı ve eğitimin gelişimi görülebilir. Osta çağdaki Osmanlı işgalinde hapishane olan Neboyşa Kulesi bugün modern müze tesisidir. Uygulamalı Sanat Müzesi, Sırbistan’ın Tarihi Müzesi ve Etnografi Müzesi’nin kalıcıilginç sergilerini ziyaret edebilirsiniz. Araba Müzesi, Tren Müzesi ve Havacılık Müzesi’nin özel konulu zengin koleksyonları dikkatinizi çekeMÜZELER VE GALERILER 13 bilir. Doğa Müzesi, kendi galeride, Belgrad’ın sadece Panonya Denizi’ndeki bir adanın plajı olduğundan beri olan bitki ve hayvan koleksyonlarını sergiliyor. Milli Müze’de, diğer değerli eserin yanında, 13 yüzyılından en eski ve en değerli ki- rilik el yazması ‘Miroslavljevo Jevandjelje’ saklanıyor. Bu elyazması, resmi olarak en güzel kirilik elyazması seçildi ve UNESCO’nun ‘Dünyanın Hafizası’ defterinde yazıldı. Tespit edilmiş ‘ilk’ Avrupa’nın kültürü olan neolitik 14 BELGRAD’DA 96 SAAT Vinça kültürünün doğuşu, zirvesi ve kayboluşuna dair sergi, Tuna nehrinin sağ kıyısında ve Belgrad’ın yakınlarında bulunan Vinça köyündeki Belgrad Müzesi’nin şubesinde sergiliyor. Belgrad’da çekici ve ilham verici sergileri olan konsept olarak çeşitli yaklaşık 50 tane iyi resim galerisi bulunuyor. Onları ziyaret etmeyi sakın kaçırmayın, onlardan ötürü Belgrad’da daha uzun kalmanıza ya da yakın zamanda tekrar geri dönmenize değer çünkü. Karaçırmamanız gereken gallerilerden bazıları: ‘Singidunum’, ‘Kolarac’, ‘Belgrad Kültür Merkezi’, ‘Progres’, ‘Haos’, ‘Can Atölyesi’, ‘Heksalab’ vs. Kesinlikle uğramanız gereken adres, Belgrad Şehir Müzesi’ne lüks atölyesini bağışlayan akademik realizmın en meşhur Sırp ressamının Paya Jovanoviç’in Müzesi’dir. 211 sanat eseri, neorenesans portal ve Louis XV stilindeki salon ressamın Viyena’daki atölyesinden getirildi. Seçkin Knez-Mihailova Cadesi’nin en etkileyici binası olan Sırp Bilimler ve Sanatlar Akademisi Sarayı’nda tarihsel ve sanatsal açıdan olağanüstü önemi taşıyan sergileri düzenlediği galeri bulunur. Kenz-Mihailova Caddesi’nin sonunda, Belgrad Şehir Kütüphanesi’nin binasının temelinde Roma castrum kapısının kalıntıları ortaya çıkarıldı ve bu alan korundu ve şimdi sergi ve edebiyat akşamları düzenlen ‘Roma Salonu’na dönüştürüldü. Belgrad’ın Tapınakları Belgrad, anlaşıldığı üzere, ortodoks bir şehirdir. Fakat şehrin tarihi, kaderi ve içinde meydana gelen kültür ve tarihi kesişmeler, Belgrad’ın çok dini ve çok kültürlü karakterine katkıda bulundular. Belgrad, bir birine tamamlayan ve bir birine güç veren sıradışı farkların bileşimi şimdiye kadar en değerli hazinesi, en güzel özeliği gibi saklıyor Belgrad’da ortodoks, katolik, müslüman, evangelist, musevi, greko katolik, budist vs. tapinaklar bulunur. Belgrad’ın merkezine hangi taraftan gelirseniz gelin, Vraçar Tepesi’ndeki dünyanın en bü16 BELGRAD’DA 96 SAAT DINI ÇOĞRAFYA 17 yük ortodoks kiliselerinden biri, heybetli Aziz Sava Kilisesi karşınıza çıkacaktır. Sava nehrinin yokuşundaki Saborna Kilisesi ve karşısındaki Sırp Ortodoks Kilise Patrikhanesi, şehrin haritasında özel yer alıyorlar. Saborna Kilisesi’nde 19 yüzyılının en temsili Sırp klasisist ikonostasislerinden biri bulunur. Aynı zamanda, bu kilisede, her Pazar Günü ayın boyunca Birinci Belgrad Şarkıcı Derneği’nin korosu dinlenebilir. Yaklaşık 100 ortodoks kilise yanısıra Belgrad’da bir kaç katolik kilise, bir cami ve bir sinagog bulunuyor. Pisa’daki Eğri Kuleye benzeyen Crveni Krst semtindeki Padovalı Aziz Antuan Kilisesi Roma katolik kiliselerden biridir. Neimar’da- ki Meryem Ana Katedralı’ndaki çok değerli eski bir org bulunur. Her Pazar sabahı Kral İsa Mesih Kilisesi’nde ayın İngilizce olarak yapılıyor. Osmanlı zamandan Dorçol’daki Bayraklı Cami kaldı. Knez-Mihailova Caddesi’nden Tuna nehrinin yokuşundan inmeye başladığınızda minaretinin ince çizgisini kolayca farkedebilirsiniz. Musevi tapınaklardan, Belgrad’da bugün sadece Marşal Birjuzov Sokağınddaki aşkenaz sinagogu faaliyet gösteriyor. Şehirde çok az aşkenaz kaldığı için sefarad ayını yapılıyor. Ayınlar, düğünler ve diğer kutla törenlerin yanında Belgrad Musevi Dini Derneği’nin tüm etkinlikler de bu sinagogda gerçekleştiriliyor. DINI ÇOĞRAFYA 19 20 BELGRAD’DA 96 SAAT Büyük Mimarların Elyazısı Mimari olarak, Belgrad zıtlıklarla dolu, katman ve çok tabakalı, tatlıca çelişkili bir şehir. Uzun zaman ve çok değişime dayanan en eski Avrupa’nın şehirlerinden biri söz konusu olunca bu sıfatlar mantıklı geliyor aslında. Olağanüstü stratejik yerinden ve tarihüstü öneminden dolayı Belgrad sık sık kuşatıldı ve saldırıldı. Kırk defadan fazla temellerine kadar yıkıldı ve yeniden inşaa edildi. Tüm bu tabakalar hala ortadadır. Bu şehirdeyken bu tabakaların üzerinden yürüyorsunuz ve güçlerini hissedebiliyorsunuz Belgrad, nehirleriyle Eski ve Yeni Belgrad’a bölündü. Eski Belgrad’da geçen yüzyıllarında Avrupa’ya özgün mimari stiller görülebi- lir, Yeni Belgrad ise Belgrad’ın Sava nehrinin üzerinden Srem Ovasına kocaman adımıdır, mimarisine göre, şehircilik çözümlerine göre ve ruhuna göre modernist bir şehirdir. Belgrad’ın mimarisinin stil hacminde balkan oryental, klasisist, neorenesans, neobarok, sesesyonist, milli stili gösteren ve modernizme çalan unsurları kolayca tanıyabilirsiniz. Uzun yüzyıllık Belgrad’ın mimarisi hakkında daha fazla bilgi edinmek için kitapevlere ve kütüphanelere gidilmeli ve bu konuda uzman alanı olan internet sitelerini ziyaret edilmeli. Geçen yüzyıllardaki şehrin tüm yıkılışından sonra bile Belgrad sokaklarında yürürken bir çok ilginç görebilirsiniz. Dorçol’da, Duşanova Sokak No.10, 18 yüzyılından Dunavska VaBINALAR 21 roş’tan kalma Belgrad’ın korunmuş en eski konudu karşınıza çıkacak. Skadarska Sokak, daha fazla Skadarlija olarak tanınan, bugün hayattan zevk alanların semti, doğu (balkan oryental) ruhunda tipik dar Arnavut kaldırımlı sokaktır. Belgrad’ı gezdikçe balkan oryental mimari örnekleri olan tarihi binalar Prenses Ljubica’nın Konağı, Pres Miloş’un Konağı, ‘?’ Meyhanesi ve Dositej ve Vuk Müzesi dikkatinizi çekecektir. Aynı zamanda, akademism ruhunda inşaa edilen binalar Eski Saray (bugün Büyükşehir Belediyesi Meclisi), Yeni Saray (bugün Sırbistan Cumhurbaşkanlığı), Ulusal Meclis binası, Karadjordjeva Sokağındaki bir zamandaki ‘Belgrad Sendikası’ binası da görülmeye değer. Etkileyici Kapetan-Mişino Zdanje ve Ulusal Tiyatro binası romantizm stilinde inşaa edilmişti. En önemli milli kültür kurumlardan birisi Ulusal Müze, Sırbistan’ın başkentteki neorenesans mimarisinin örneğidir. Neobarok ve sesesyonist unusurlarla akademism stilinde yapılmış Bilimler ve Sanatlar Sırp Akademisi’nin binası, Belgrad’ın seçkin 22 BELGRAD’DA 96 SAAT yaya bölgesi, Knez Mihailova Caddesinin en karakteristik binasıdır. Şık sesesyonist bina olan Moskova Otel’in binası Terazije Meydanında egemendir. Sava nehrinin yokuşundaki eski şehir semtiVaroş Kapija’daki Patrikhane binasında sırp bizans stilin sadeliği görülebilir. İki dünya savaşın arasında Belgrad’ın mimarisi yabancı mimarlar tarafından zenginleştirildi. 1917 yılındaki Ekim Devrimden sonra gelen sığmacı Rus mimarları, bir çok kamu binalara rus akademism ve sesesyonism unusurlarını katıyorlar. Çek mimarlar Terazije ile Sremska Sokağı köşesindeki ‘Praga Bankası’ binasını ve Cumhuriyet Meydanındaki Yugoslavya Bankası’nın binasını inşaa ettiler. Knez Miloş Sokağı No. 5’teki Ekselsior oteli Viyana’dan gelen mimarlar tarafından tasarlandı. Cumhuriyet Meydanında egemen olan ‘Riunione’ binası İtalyan mimarların eseridir. Kalemeydan karşısındaki Faransa Büyükelçiliğin binası Paris’te tasarlandı. İkinci Dünya Savaşından sonra Belgrad’ın mimarisi çarpıcı bir biçimde sosyal relistik oldu. Sava nehrinin sol kıyısında sıfırdan Yeni Belgrad inşaa edilmişti. Bugün Yeni Belgrad Avrupa’nın açık inşaatın en başarılı örneklerinden biridir. Bu mimari çağın temsili binaları Yeni Belgrad’daki ‘Sırbistan’ Sarayı ve Nikola Paşıç Meydanındaki Sendikalar Evi binasıdır. BINALAR 23 24 BELGRAD’DA 96 SAAT Sıradışı Turlar Belgrad’ı sıradışı tanıma yöntemler seçenekleri çoktur. Oraganize olarak. Aşağıda bazılardan bahsedeceğiz, diğer sıradışı turlar hakkında daha fazla bilgi Belgrad Turistik Teşkilatı’nın sitesinde (www.tob.co.rs) ve bilgi merkezlerinde bulabilirsiniz ‘Yeraltındaki Belgrad’ turu, ‘Belgrad’ın altındaki Belgrad’a’ heyecanlı bir gezidir. Tünel ve koridor ağı, gerçek gibi küçük sokaklar ve meydanlar, kavşaklar ve geçişler, Borhes tarzında gizemli labirent, başka, çok farklı zamanların isleridir. Bu turu seçseniz, Roma salonu, Roma döneminden su boruları, Roma kuyusu, Belgrad Kalesindeki sığınak, büyük barut deposu, yeraltındaki geçitleri görebilirsiniz. MERAK 25 20 yüzyılın başlangıcından hükümdarların saraylarının havasını ve bugünkü hayattan çok faklı bir hayat düzeni hissetmek isteseniz, Dedinje’de bulunan kralliyet saraylar kompleksini ziyaret edebilirsiniz. Beyaz ve Krallık Saraylarında güzellik, görkem, ince zevk, inşatçıların ve sanatçıların yeteneklerini görebilirsiniz ve Karadjordjevic hanedanesinin hayatından ve tarihinden bir çok ilginç şeyler duyabilirsiniz. Her Cumartesi sabah Belgrad Şehir Müzesi’nin ‘Prenses Ljubica’yla Kahve İçelim’ programına katılabilirsiniz. Patrikhane karşısındaki sırp balakn stilinde yapılan eski bina olan Prenses Ljubica’nın Konağı’nın sırlarını ve Obrenoviç hanedanesinin zamanında Belgrad’daki hayatı öğrenebilirsiniz. Bayan müze başkanı, o 26 BELGRAD’DA 96 SAAT zamandaki Prenses Ljubica’nın kıyafetıyle giyinmiş kapı girişinde konağın evsahibi gibi misafirlerini karşılıyor. Kahve ve en nefis evyapımı rahatlokumun yanında ikik yüzyıldan önceki döneme bize götürüyor ve o zamandaki hanedanın üyelerini bize anlatıyor. Rakija, buradaki geleneksel içki, her Belgrad kafesinde ikram edilecek. Erik rakısı, elma rakısı, ayva rakısı, armut rakısı, kaysı rakısı... Kantaronlu, başka şıfalı bitkili... Belgrad’ın bir çok yerlerinde şubesi olup bu konuda uzman olan ‘Rakija Bar’da bu memleketin her çeşit rakısını denebilirsiniz. Eğer bu geleneksel Sırp içkiden daha fazla bilgi almak isteseniz ve yapılışının gizemli sırlarını öğrenmek isteseniz sizin merkınızı Belgrad Rakija Turu uyandırabilir. Belgrad’ı nehirlerinden tanıyabilirsiniz. Tekneyle Sava’nın Tunayla birleştiği noktaya gidebilirsiniz, yeşil Büyük Savaş Adası’nın manzarasından keyıf alabilirsiniz, bu metropolin 10 kilometrelik nehir kıyısında bulunan Belgrad Kalesi, Nebojşa Kulesi, Gardoş ve diğer yerlerinin görüntüsünü nehirlerden yakalayabilirsiniz. Tam Nehirlerin Kesişme Noktasında, yeşil Sava’nın mavi Tuna’ya girdiği yerde, 70 ırmak kolarının suların birleştiği noktada,tekne yolcuları bir an için gözlerini kapatıp dilek diliyor. Cömert bir dilekse hep gerçekleşiyor, derler. Belgrad kanu maceraları, nehirlerdeki daha cazbedici turlardan biridir. Yedi şehir köprüsünün altındandan geçip unutulmaz bir gün doğuşuna şahit olacaksınız, Büyük Savaş Adası’nın güzelliklerini keşfedip nadir kuşların sürülerine rastlayacaksınız, ‘kendi gölgeden doğan’ şehrin Doğudan gelen ışıkla ortaya çıkmasını göreceksiniz. Tüm yıl boyunca yağış olamayan ve rüygarın hızı 5 m/s geçmediği günlerde Belgrad’da 60-90 dakikalık bir balon turuna ve havadan şehri gezmeye mümkündür. Belgrad Edebiyat Rehberi turunda Belgrad’da yaşayan ve önemli edebiyat eserleri yazan Sırp yazarların izleri takip edeceksiniz ( Örn. Nobel Ödülünü alan İvo Andric). Büyük Sırp yazarlarının Belgrad’daki günleri geçirdikleri yerleri ziyaret edip Belgrad’ın edebi ruhu hakkında ve yazarların yaşadıkları dönemler hakkında dikkat çekici bir hikaye duyacaksınız. MERAK 27 28 BELGRAD’DA 96 SAAT Kalbi Belgrad’da Herkesin zevkine göre Belgrad’ın heyecan verici içerikleri var. Ekstrem sporlardan başlayarak gece hayatı ve futbol derbisinden ava ve balık tutmasına kadar. Herşeyi yetişemezseniz seçim yapmak zorundasınız. Tercihlerimizi anlatacağız ama siz, tabi, kafanıza göre seçim yapacaksınız. Ne seçerseniz seçin, doğru seçim yaptığınızı bilin Ekstrem sporlar Sava Gölü’nde, yüzebilirsiniz, kürek çekebilirsiniz, su topu ve diğer topla oynanan sporları oynayabilirsiniz, golf, amerikan futbol oynayabilirsiniz, rüzgar sörfü yapabilirsiniz, toboganlardan kayabilirsiniz, su bisikleti sürebilirsiniz, özel yaptırılmış platformlardan balık tutabilirsiniz tabi... Ama adrenalin seviyenizin yüksek tutmanızı seversiniz özel teleferik vasıtasıyla su kayağı yapmayı düşünebilirsiniz ya da bangi jump ya da yapmacık kayada ekstrem tırmanışı denebilirsiniz. üzen lokantalar Y ve nehir geceleri Sava ve Tuna nehirlerinin kıyılarında Belgrad’ın 10 kilometreden fazla düzenli iskelesi vardır. Orada, teknelerde ve karada, bir çok kaliteli lokanta, kafe ve yüzen diskolar var. Bu lokantalar konsept, stil ve tarz olarak o kadar çeşitli ki şüphesiz zevkinize göre uygun bir tane bulacaksınız. Burası aslında ‘Belgrad’ın çılgın eğlencesi’, ‘Belgrad’ın gecelerin tatlı telaşı’nın bölgesidir. Sava ile Tuna’nın birleştiği noktada, ‘Uşçe’Parkında, ‘Rollıng Stones’ınki gibi sık sık muazzam konserler yanısıra her Ağustosta Güney Doğu Avrupa’nın en büyük partisi ‘Beer Fest’ düzenleniyor. HEYECAN 29 Doğrudan tarih Belgrad’ın çok bin yüzyıllık tarihi, dikişsiz olarak ve ayrım çizgi olmadan şehrin güncel hayatına yerleşti. Tarihle bir çok sokak, bina ve anıt, kitap, insan ve kader vasıtasıyla bakışıyorsunuz. 1804 yılında isynacıların geçtiği eski şehrin kapısından geçıyorsunuz, önemli Yunan şair ve devrimci Figas Feraios’un hayatını kaybettiği Nebojşa Kulesi’ne giriyorsunuz, despot ve şövalye Stefan Lazareviç’in görüş noktasından şehre bakıyorsunuz... Geçtiği yüzyılların nabzını hissedebilirsiniz. Derbi Belgradlılar, Avrupa’nın en ateşli taraftarlarındandır. Her hangi spor türünde olan, özellikle futbol ve basketbolda ‘Kızıl Yıldız’ ve ‘Partızan’ arasındaki buluşma, gerçek gözteriye dönüşüyor. Gördüğümüz görüntülerle, koreografiyle, enerjiyle, derinlikle hatırlayacağınız bir tecrübe bu. Benzeri havayı da Belgrad’da yurtdışından gelen kulüplerle oynanan maçlarda ya da Sırbistan’nın milli takımın oynadığı maçlarda hissedebilirsiniz. Bu tür heyecanı seviyorsanız, bu olayları kaçırmayın. Şövalye Oyunları Belgrad’ın geçenlerde çatışma ve savunma noktası Kale’de her sene uluslararası şövalye turnuvası düzenleniyor. Eski savaş beceriler, ortaçağ silahlarla vurma ve at binme yarışması. Yarışmalara katılabilir, şövalye ve ortaçağ kostümü giyen bayanlarla fotoğraf çekebilirsiniz ve canlı şövalye gösterisinin parçasını olabilirsiniz. Av ve Balık Tutma Belgrad’ın geniş alanında bir çok dözenli ve zengin av yeri vardır. ‘Rit’, ‘Lipoviçka Şuma’, ‘Treşnja’... İri avdan ceylan, geyik ve misk sığırı var ufak av hayvanlarından tavşan, sülün, keklik, yabani ördek, yabani kaz, bıldırcın, üveyik var. Balık Sava ve Tuna nehrinde, Pançevaçki Rit tutulur bazıları da Tamiş ve Tisa nehirlerini tercih ediyorlar. Ada Safari Gölü, spor balık avının özel hazinedir. 30 BELGRAD’DA 96 SAAT HEYECAN 31 Belgrad Meyhanelerinin Sihiri Herkesin zevkine ve cebine göre bulunabilen çok meyhane ve lokanta şehrine geldiniz. Belgradlılar meyhanelerini çok seviyor ve onlara çok değer veriyorlar. Her meyhanenin kendi düzenli gelen misafirleri var. Meyhanelerin sundukları lokma ve yudum, müzük ve havasını tek başına öğrenmesi çok zevklidir. Ama çok vaktiniz yoksa bizim bir kaç küçük önerimiz olacak Belgrad’ın bugüne kadar en eski korunmuş ‘Znak pitanja (Soru İşareti)’ meyhanesinde 19 yüzyılındaki Belgrad’ın büyüsünü hissedebilirsiniz. Bu meyhanede halen alçak üçayaklı tabu32 BELGRAD’DA 96 SAAT re ve sofalarda oturulur ve eskiden gibi servis edilen eski Sırp yemekleri sunuluyor. Belgrad’ın sanatçıların hayattan zevk almasının ruhunun özü Skadarlija meyhanelerinde anlayabilirsiniz. ‘Tri şeşira’, ‘İma dana’, ‘Velika Skadarlija’, Kod dva bela goluba’, Şeşir moj’, ‘Dva jelena’, ‘Zlatni bokal’ vs. meyhanelerinde Sırp ve uluslararası mutfağın tatları, Balkanlar’ın gastronomi çeşitliliği ve geçmiş zamanların türküleri sizi bekliyor. Belgrad’ın eski semtlerinde güzel bahçesi olan meyhaneler çok : ‘Proleçe’, ‘Oraşac’, ‘Lovac’, ‘Sokoj’, ‘Romantışari’... ‘Kaleniç’, ‘Maydan’, ‘Malo Korzo’ meyhanelerinde uygun fiyatlarda elyapımı ayvar, Sırp kaymaklı sıcak somunlar, fırında et çeşitleri ve ızgara çeşitleri deneyebilirsiniz. Uluslararası mutfağı ve Sırp geleneksel mutfağı seçkin lokantalar hemen göze çarpıyor. En yaygın İtalyan lokantaları ama Yunan, İspanyol, Çin, Japon, Meksikan, Hint, Lübnan, Dalmaçyalı mutfakları temsil eden lokanta da çok. Zemun’daki ‘Şaran’, ‘Sent Andreja’, ‘Novi salaş’, ‘Venecija’, ‘Zabar’, ‘Male Villa’ gitmenizi özellikle tavsiye ediyoruz. Bu lokantaların çoğu Tuna nehrinin kıyısında bulunuyor ve eski Tuna balıkçılarının tariflerine göre yapılan balık yemekleriyle meşhurdur. Ne sipariş verelim? İyi bir başlangıcı önerelim size. İştah açilsin diye iyi bir rakı çok faydalı: erik rakısı, kaysı rakısı, ardıç rakısı, lincura rakısı... Belgrad lokantalarındaki geleneksel meze proyadır, peynir ve kaymakla beraber mısır undan yapılmış sıcak ekmek türü. Kışsa bunun yanında lahana turşusu salatasını da sipariş edin. Soğuk mezeyle jambo, rosto Sırp sosis ve jambon füme çok iyi gider. Pihtije ise geleneksel kış mezesidir (domuz et parçaları suda baharat karışımıyla beraber kemikler etten ayırıncaya kadar haşlanıyor, böylece edinen sulu içerik sığ kaplara dökülür ve soğuyuncaya kadar bırakılır, üstüne isot ya da kırmızı biber atılır ve kare şeklinde kesilir). Ve prebranac – büyük kuru fasulyenin türü, soğanla ve baharat karışımıyla soğuk meze olarak servis edilir. Daha hafif yemekleri tercih ediyorsanız, soğuk yağsız dolmaları (üzüm yaprağında ya da lahana yaprağında sarılmış biber, domates ve maydanozla pirinç ve soğan karışımı). En favori sıcak meze gibanica ve zeljanicadır (peynir, kaymak, yumurta ya da ufak ufak doğranmış ıspanakla doldurulmuş yufka). Böylece yemek başlarsanız peşine gelen yemekleri kendisinden gelir. Hem yemekler hem de şaraplar. Evsahibplerinin tavsiyelerine ve mönüdeki yemek tasvirlerine güvenebilirsiniz. LOKMA VE YUDUM 33 Şehrin Ruhuyle Şekillendirilmiş \Üzerinde ‘Made in Belgrade’ etiketi olan ürünlerin çeşitliği çok geniştir. Belgard’ın misafirleri dekoratif ambalajlı ninelerimizin tariflerine göre rakı, şarap, erik reçeli vs. ev yapımı gastronomi ürünlerine bayılıyorlar. Siz de, bu tür Sırp topraklara mahsus ürünlerden birini almak istersiniz. Belki de doğal evyapımı bir meyve rakısını. Tüm süper market, küçük dükkanlar ve özel mağazalarda bunları bulabilirsiniz 34 BELGRAD’DA 96 SAAT ‘Soko Ştark’dükkanlarında uzun yıllık geleneksel çikolata ürünlerin asortımanı bulabilirsiniz, bunlardan en satılan ve en meşhur ürünü arka tarafında ‘Made in Belgrade’ yazılan ‘Najlepşe zelje’(En Güzel Dilekler) çıkolatasıdır. Birkaç Belgrad çikolata dükkanı ‘Adore’, ‘Premijer’ ve ‘San Marina’ seçkin çikolata ürünleri sunuyorlar. Balkanska Sokağında doğulu tatlı keten helvası satan dükkanın yanında el yapımı kasket, şapka, kıravat, eldiven satan zanaat aile atölyeleri bulabilirsiniz. Eğer güzel bir altın takısı almak isterseniz ‘Andrejeviç’, ‘Durdeviç’ ve ‘Stefanoviç’ kuyumcu evlerine yüksek kaliteli ve mühteşem tasarımlı ürünleri bulabilirsiniz. ‘Mona’, ‘Afrodite Mode Collection’, ‘Nikolas’ mağazalarında yerli moda sanayiinin ürünlerinden hoşlanacağından eminiz. Yün, keten ve pamuk üzerindeki ‘İvkoviç’ triko evinin tasarımı Sırbistan’ın gelenkesel şablonlarıyla ilham edildi. ‘St. George’ moda evi ise farklı farklı dokunaklı kumaşların karışımında basit kesimli koleksyonaları sunuyor. Genç Belgradlı tasarımcıların grubu, ‘Çumiçevo Sokaçe’ eski alış veriş merkezini Belgrad’ın tasarımcı semtine dönüştürdü. Orada bir yerde tek ve eşsiz kıyafet, takı, ev dekorasyon parçaları ve moda aksesuvarı bulunur. MADE IN BELGRADE 35 BG Urban Art Belgrad’ın görüntüsünü ve duyarlılığını etkileyerek yeni nesiler ve sanatları kendine özgün ifadelernii ve alternatif sanat şekillerini buluyor. Sanayi mirası olan artık kullanılmayan tesisler yeni tasarımın, yaratıcılığın ve urban kültürün merkezleri oluyor. Burası ne marjinal ne de ‘genişletilmiş gerçek’ değil burası şeylerin kalbine giden youldur Yeni sanatçı dalgası Belgrad’ın kentsel çe vrelerinde kendi rengarenk izlerini bırakıyor. Bu sanatçılan duyarlılığa, yeteneklerine, konularına, kaygılarına bir Belgrad’daki bir çok grafiti ve duvar resimleri tanık oluyorlar. Onların mesajları Belgradlıların bakış açısına giriyor. Şehrin merkesini dolaşırken İtalyan sanaatçısı Valerio Berutti’nin, Polonsalı sa36 BELGRAD’DA 96 SAAT natçı M-Siti’nin ve takma adı Blue dünyanın en meşhur duvar ressamının üç eski binanın üzerindeki kocaman resimlerin önünde biraz durun. Belgrad’da son yıllarda sanayi mirası artık kullanılmayan tesisler sergi, konser ve gösteri düzenlenen yerlere dönüşüyorlar. Savamala şehir semtindeki depolar ve ambarlar yeni görüntüsüyle yeni tasarımın, zengin kültür hayatın ve heyecan verici gece hayatın merkezleri oluyor. Sava nehrin yanındaki geniş caddelerindeki barok ve sesesyon izleri taşıyan eski öncepheleri arasında, Belgrad’ın urban kültürün yeni fikirlerin ve yaratıcılığın merkezleri ‘Magacin’, ‘Kulturni centar Grad’ ve ‘Mikser kuça’ bulunuyor. Dorçol’daki ‘Süpermarket’in de iç tasarımı ve sunumu çok dikkat çekici, orada bir sürü eşya, gastronomi ürünleri, kıyafet, hediyelik eşya bulunabilir. 37 Belgrad Ana Rolde Onlarca yıl film çekimleri için Belgrad çok çekici bir şehirdi. Çok yapımların konusuydu, bazı yapımlarda başka şehirlerin rolünde bulundu, eski dönemleri ya da gelecek dönemleri çağrıştırıyordu Belgrad’ın sokakları, binaları, Kalesi, nehirleri, ormanları, eski ve yeni şehir semtleri filmlerin mühteşem sahne dekoru oldu. Bazen film dekoru şehrin bir parçası oldu, bazen ise şehir kendisi film sahne dekoruydu. Bunlar artık Belgrad’ın bir rutini oldu, bunlar Belgrad’ın bir film yıldızının role kaptırma gücünü kazandırdı. Belgradlılar da, sokaklarında film çekimlerine artık o kadar alıştılar ki bir filmin ilk gösteriminde herşey öncesinden acaba bir sahnede kendilerinin gösterilmiş olup olmamasına bakıyorlar. Belgrad’da film alt yapısı ve film yapımcılarına iyi lojistik destek bulunur. Koşutnjak’ta38 BELGRAD’DA 96 SAAT ki ‘Film Kenti’ndeki eski ‘Avala Film’ yapımcı şirketinde bir çok eski ve yeni meşhur filmler çekildi. Son yıllarda en fazla İtalyan filmler çekildi. Belgrad’ın yakınlarında bulunan yeni yapılan ‘PFİ Studio’ da modern zahmetli film projelerinin gerçekleşmesi için tüm gerekli şartlara sahiptir. Meşhur oyuncu ve yönetmen, Ralph Fiennes, Belgrad’ın mimarisini, klasik ile modern etkili bir karışımı olarak nitelendirerek bir çok kez övüyordu. İlk yönettiği film ‘Coriolan’ Belgrad’da çekti ve bundan sonra Belgrad’ın sık bir misafiri oldu. Bu Sheakespeare’in dramının modern versyonunda Jessica Chastain, Vanes- sa Redgrave, Gerald Butler (hala onun Belgrad gece kulüplerindeki çılgın eğlencesi dedikoduların konusudur)... oynuyordu. Belgrad’da Rachel Weisz (The Brothers Bloom), Guy Pearce (Lookout), John Cusack (Raven), Jessica Lange (İn Secret) bulundular ve filmlerini çektiler. Kamoyunun dikkatini en fazla Kevin Costner ve Pierce Brosnan çektiler. Costner Three Days to Kill filmini çekerek Belgrad’da sadece bir hafta kaldı ama bir çok Belgrad lokantasının sevilen misafiri oldu. Brosnan ise Roger Donaldson’un yönetmenliği üstlediği The November Man filminin sahnele- rini çekerek bir kaç hafta Belgrad’da kaldı ve bir çok Belgradlıların arkadaşı oldu. Dünya yıldızların oynadığı pahalı film projeleri yanısıra Belgrad’da ve çevresinde daha fazla yapımcılık olarak daha mütevazi filmler çekiliyor: komik gerilim ‘Kaç kedi kaç’, korku filmi ‘Çernobil günlükleri’, ortaçağ gerilim filmleri ‘Templar’, ‘Kaan davası’ ve ‘İntikam Kılıçı’... İtalyan, Amerikan ve İngiliz film yapımcıların yanında Belgrad Güney Korelilere çekmeyi başardı. Meşhur Güney Koreli opera şarkıcı hakındaki ‘Tenor Liriki Pinto’ filminde Belgrad, Berlin rolünde bulundu. FILM ŞEHRI 39 Belgrad’ın Eğlencesi Eğlence, gece gündüz eğlence Belgrad’ın unutulmaz tarafıdır. Belgradlıların sevimliliği ve neşesi, şehrin açıklığı ve geniş ruhu, müzikalite ve şenlik havası, şehrin nehir kıyıları, nehir üstündeki ve karadaki çeşitli kulüpler ve kafeler, bunların hepsi Belgrad eğlencesine özel çekiciliğini kazandırıyorlar. Bu sadece turistik rehberindeki boş bir cümle mi sanıyorsunuz? Kolayca bunu teydedebilirsiniz. Sadece bir kez Belgrad gece hayatını tadın, yeterli olacak Sava ve Tuna kıyılarındaki yüzen kafeler, her çeşit müzük zevkine göre tam gece boyu eğlencesi sunuyorlar. Müzik sevenleri yerli folk, yerli pop ve rocok-en-roll, tehno, elektronik vs. 40 BELGRAD’DA 96 SAAT arasında seçim yapabiliyorlar. Kafelerin en yoğun olduğu bölgeler eski ‘Yugoslavya’ otelinin yanındaki Tuna kıyısı, ‘Gazela’köprüsünden Uşçe’ye kadar Sava kıyısı ve Ada Ciganlija’dır. Doğru bilgilerin sahibi değilseniz bile iyi bir seçim yapabilirsiniz. Kafelerin yanında biraz gezin, uzaktan müziği dinleyin, kafedeki havasına ve oradaki misafirlerine bakın. Böylece kendine göre doğru bir kafe seçeceksiniz. Neyse, yine de size birkaç ipucu verelim: Tuna kıyısındaki kulüpler daha ‘kokoş’, Sava kıyısındakiler daha ‘urban’ ve hayattan zevk alanların yeri, Ada Ciganlija’dakiler ise daha rahat ve seçicidir. Eski şehir semtlerindeki kulüler iç dekorasyonuna, fiyatlarına, giriş kurallarına ve havalarına göre değişiyor. Orada sık sık meşhür Belgrad müzik grupların canlı gösterileri düzenlıyor ve genelde sabaha kadar kalınıyor. Bu tür kulüplerin arasında ‘Underground’ en popüler birisidir. Caz sevenlerin birçok yeri var: ‘Brankov Bar’, ‘Ptica’, ‘Rif ’... ‘Tranvay’ kulübü iki kez Belgrad’ın en iyi kulüp ünvanı taşıdı. Nedenmiş o diye teyd etmelisiniz bence. Yüzen kafedeki ya da kulüpteki çılgın eğlenceden sonra sabah 3 gibi ‘gün beklenilecek’ bir yere geçiliyor, bu da artık gelenek haline geldi. Gece hayatından artık tecrübeli olarak zevk alan Belgradlılar, kesinlikle sizi de bu sabaha kadar eğlenceye davet edecekler. EĞLENCE 41 Belgrad’ın ritminde Belgrad’da karşınızda geniş müzik dünyası çıkıyor – kitleler tarafında ziyaret edilen müzik gösterileri,klasik müzik ustaları, kaliteli tiyatroların, operaların ve balelerin geniş seçenekleri, dünyaca seçkin kültür etkinlikleri (BİTEF, BEMUS, FEST...). Bu bolluk sizi vazgeçirmesin siz kendiniz zevkinize göre seçim yapabilirsiniz Belgrad’da her sene bir çok müzik mega yıldızlar konser veriyor. Uşçe parkında ya da kocaman ‘Belgrad Arenası’ndaki gösteriler, Avrupa’nın bu bölgesinin en büyük etkinliklerden birileri oluyor. Dünya filharmoni orkestraları, Herbert von Karajan, Zubin Mehta gibi ustalar, en gündemde olan yerli ve yabancı opera şarkıcıları, dünyaca meşhur caz müzisyenleri ve rock gruplar geleneksel olarak Belgrad’da sık sık sahne alıyorlar. Belgrad’daki tiyatro sezonu ekim ile haziran arasında açıktır. Yaklaşık yirmi tiyatroların farklı repertuarı var. Her akşam tiyatrolarda farklı oyun oyananıyor ve ondan dolayı seçenekler öoktur. Çoğu tiyatrolarda İngilizce altıyazısı bulunur. Opera ya da bale gösterisi ‘Madlenijanum’ ya da Ulusal Tiyatro’da izlenebilir. Terazije’deki Tiyatro’da bir müzikal ya da eskiden evangelist kilisesi olan şimdi ise yenilenmiş ‘Bitef teatar’daki avantgart bir gösteriyi izleyebilirsiniz. Belgrad’da Eylül ayında bulunursanız zamanda dünyaca prestijli BİTEF (Belgrad Uluslararası Tiyatro Festivalı)biletinizi ayırttın. Kolarçeva zaduzbina’nın Büyük konser salonundan sekiz onyıldır klasik müzükin en güzel melodileri Belgradlıların kulaklarına geliyor. Burada düzenli olarak Belgrad Filharmonisi sahne alıyor. Belgrad’da son baharda bulunursanız, BEMUS (Belgrad Müzik Etkinlikleri)’daki konserleri kaçırmayın. SAHNE 43 Spor Gösterileri Basketbol, hentbol, sutopu,voleybol, tenis, dövüş sanatlar, atletik vs. dünya ve Avrupa şampyonların şehrinde hemen hemen her hafta büyük bir spor yarışması düzenlenıyor. ‘Belgrad Arenası’nda olsa ‘Pionir Salonu’nda olsa çok sayıda bulunan spor salonlarında olsa ‘Marakana’ ya da ‘Partizan’ satlarında olsa Belgrad’ı tüm sporcular, taraftarlar, resmi heyetler, gazeteciler uluslararası spor yarışmaların mühtiş evsahıbi olarak tanıyorlar. Gerçek bir spor büyükşehri Tüm spor dallarındaki, özellikle de futboldaki ‘Kızılyıldız’ ile ‘Partizan’ arasındaki Belgrad ebedi derbi meşhurdur. Belgrad’ın Banovo Brdo’daki ‘Çukariçki’, Banjica’daki ‘Rad’, Karaburma’daki ‘OFK Beograd’, ‘Vozdovac gibi bir çok birinci ligte oynayan futbol kulübü bulunur. Belgrad taraftarı, koreografileriyle, şarkılarıyla ve sevinç gösterileriyle Avrupa’nın en ateşli ve en yaratıcı tarfatarları olarak biliniyor. Sırp sporcuların kazandığı her Avrupa ve dünya medalyası Belgrad Büyükşehir Meclisi’nin önündeki Belgradlıların gösterişli biraraya gelmesiyle kutlanıyor. Birçok dünya spor yıldıyları Belgrad’da dünyaya geldi ya da Belgrad’da yaşıyor. Bundan dolayı Belgrad sokaklarında belki Novak Djokoviç’a rastlayabilirsiniz ya da Djokoviç’in ailesinin işlettiği ‘Novak’ kafesine kahve içmeye gidebilirsiniz, Belgrad’dayken belki Vlade Divac, Zeljko Obradovic, Milorad Çaviç, Svetlana Kitiç, Jasna Şekariç ya da Filip Filipoviç ile konuşma fırsatınız olabilir. Belgrad’da bulunduğunuzda büyük bir spor yarışması düzenlıyorsa ya da sıradışı spor başarısının kutlaması olursa, bunu sakın kaçırmayın. Bu tür gösteriler spor çerçe- velerinden çıkıp sonsuza dek hafızınızda kalacaktır. OYUNUN RUHU 45 Belgrad’ın Canli Semboller Dünya başarıları gerçekleştiren Belgradlıları da sık sık Belgrad’da rastlayabilirsiniz. Bazıları doğum büyüm olarak Belgradlılar bazıları ise Belgrad’ı yaşamak için seçtiler. Belgrad’ı gerçekten anlamak isterseniz Novak Djokoviç’i inceleyin. Kendisi, bu şehrin en iyi filizlerinden biri ve şehrin canlı sembolüdür Şaşa Djordjeviç tarafından çözülen basketbol ma çların gerginliklerini hatırlıyor musunuz? Emir Kusturica’nın filmlerinin özgürleştirici büyülü realizmini izlediniz mi? NBA ligine Avrupalıların ilk gelenlerin arasında bulunan Vlade Divac’ın oyunlarından keyif aldınız mı? Keman virtüözü Stefan Milenkovic’in konserine gittiniz mi acaba? Belgrad’dayken bunlardan birisine (Yukarıda anılanlardan da hem de yerimiz kısıtlı olduğu için bah- sedemediklerimizden) büyük ihtimalle rastlayacaksınız. Belki bir kafede, belki lokantalarda, belki film ve ya tiyatro ilk gösterilerindei konserlerde ya da gece kulüplerinde. Doğum büyüme Belgradlılar olsalar ya da burayı bir nedenden yaşamayı sürdürmek için seçmiş olsalar bunlar burada kendi evinde gibi hissediyorlar. Onlara karşı ne kadar şimdi saygı duyuyorsanız onlara rastladıktan sonra da daha fazla saygı duyacaksınız. Onların tam Belgrad mütevaziliği sizi büyüleyecek. Bir zamanlarda bu şehir onları etkiledi, şimdi ise onlar şehre etkiliyorlar. Belgradlılar yukarıda anılan kişilerle derin bir gurur duyuyorlar. Yayımcı: Belgrad Turistik Teşkilatı, Francuska Sokak No. 24, www.tob.co.rs • Yayımcı adına: Miodrag Popovic, Müdür • Tasarım, Kitap Kırılma ve Yapımcı: ‘Princip Press’, Belgrad, Cetinjska Sokak No. 6, www.nacionalnarevija.com, +381 11 322 70 34 • Metin: ‘Nacionalna revija’ • Fotoğraflar: TOB ve ‘Princip Pres’ arşivleri, Belgrad Sanat Akademisi ve Dizayn Okulu’nun arşivi, Dietmar Denger, Evan Baker, Branko Jovanovic, ‘Monmartr’ galerisinin arşivi, Jana Vidojkovic, Dragan Galic, Marija Vukovic, Jovana Markovic, Zoran Rasic, Maja Grcic, Jelena Siljanovic, Tamara Antonovic, Nikola Milovic, Zikica Jovanovic, Zeljko Sinobad • Tercüme: ‘Globe Translations’ • Basma: ‘Birograf Comp’ • Baskı: 1.000 • Belgrad, 2015 © Copyright: “Princip Pres” ISBN 978-86-7708-249-9, COBISS.SR-ID 217818636
