Malzeme Geri Kazanım ve Plastik Yeniden şleme

Transkript

Malzeme Geri Kazanım ve Plastik Yeniden İşleme Tesislerinde
Yangın Emniyeti Kılavuzu
Yayınlayan:
Çevre ve Plastik Sanayi Konseyi (EPIC)
5915 Airport Road, Suite 712
Mississauga, Ontario L4V 1T1
Tel: (905) 678-7748
Faks: (905) 678-0774
Web sitesi: www.plastics.ca/epic
EPIC Kanada Plastik Sanayi Birliğinin bir konseyidir
Ağustos 2006
Kanada Plastik Sanayi Birliğinin Plastik Sanayi Konseyi (EPIC) plastik sanayine ve atık
akıntısındaki plastikler meselesi ile alakalı iş ortaklarına destek sağlamak amacıyla
kurulmuştur. Tüm tarihi boyunca, EPIC katı plastik atıkların idaresinde çevresel ve
ekonomik açıdan sürdürülebilir yöntemleri savunmuştur. Bu yöntemlerden biri plastiklerin
mekanik olarak yeniden işlenmesidir. Yeniden işleme yapılabilmesi için plastiklerin
toplanması, ayrılması, nakledilmesi ve ticari açıdan değerli mallara dönüştürülmesi
gereklidir. Bu işlemin her adımında plastik malzemeler toplanır ve depolanır. Plastiklerin
toplanması ve depolanması, malzemelerin bir yangına karışması riskini azaltan prosedürler
kullanılarak gerçekleştirilmelidir.
Bu kitapçık plastikleri işleyen veya depolayan şirketleri, Kanada Yangın Kanununun
faaliyetlerini etkileyebilecek olan gerekleri konusunda uyarmak amacıyla tasarlanmıştır.
Amacı yangın kanunlarının plastikler konusunu ekseriya çok spesifik olan bir şekilde ele
aldığını göstermektir. Kanada’nın pek çok bölgesinde, ülke, vilayet veya belediye çapında
geçerli olan yangın kanunları spesifik mevzuatta referans olarak gösterilmekte ve “yargı
yetkisine sahip otoriteler” tarafından uygulanmaktadır.
Bu kitapçığın amacı yangın kanununa vekalet etmek olmadığı gibi kitapçık yangın
kanununun bir yorumu da değildir. Bu kanunen herhangi bir geçerliliği olan bir
belge değildir ve EPIC zamana uygunluğu veya doğruluğu konusunda herhangi bir
sorumluluk almamaktadır.
Her şirket sahibinin faaliyetleri için geçerli olan mevzuatın tümüne uyması gereklidir.
Bunlar arasında yangın ve önlenmesi ile alakalı yerel mevzuat da vardır. Yerel gereklerle
ilgili bilgi yerel itfaiye teşkilatından ve İtfaiye Müdüründen edinilebilir. Bu yetkililer bölge
için geçerli olan yangın kanununun bir kopyasının nereden edinilebileceği konusunda bilgi
verebilirler.
Bu kitapçıkta, aşağıdaki adresten kağıt kopya veya CD-ROM formatında edinilebilen
Kanada Ulusal Yangın Kanununa atıfta bulunmaktadır:
İnşaat Araştırmaları için Kanada Ulusal Araştırma Konseyi
1500 Montreal Road
Ottawa, Ontario, K1A 9Z9
İLERİ
İÇİNDEKİLER
Giriş...................................................................................................3
Yangın Kanunları...............................................................................3
Yangın Emniyet Planlaması...............................................................4
Güvenlik.............................................................................................4
Depolama............................................................................................5
I, II, III ve IV Sınıfı Ticari Mallar……………………........................6
A, B ve C Grubu Plastikler………………….....................................6
Kapalı Alan………………..................................................................7
Açık Hava…………………...............................................................7
Sıcak Çalışma......................................................................................8
Sigara İçme..........................................................................................9
Tesis İdaresi…....................................................................................9
Çalışan Eğitimi…….........................................................................10
Yangın Emniyet Planlama Kılavuzu.................................................10
GİRİŞ
Son yıllarda yeniden işleme tesisleri, depolar ve malzeme geri kazanım tesisleri (GKT’leri)
yangınlar yüzünden kötü bir şöhret kazanmıştır. Bazı durumlarda yangınların çıkışı yerel
yangın kanununun ihlal edilmesine bağlanabilmekte ve aşağıdakilerle alakalı
olabilmektedir:
• Yanlış uygulamalar
• Kundakçılığa davetiye çıkartan ihmalkar güvenlik
Bu yangınlardan bazılarının ciddi sonuçları olmuştur:
• Çalışanların ve itfaiyecilerin yaralanması
• Malların ve yatırımların kaybı
• Civarda oturanların tahliye edilmesi
• Çevreye zarar.
Bir yangından kaynaklanan kamusal eylemler yıllarca devam edebilir:
• Bir olaydan sonra dava açılması artık Kanada’da yaygındır
• Kişisel yaralanmalar tedavi edilmesi çok zor olan kronik rahatsızlıklara yol
açabilmektedir
• Tesislerin kapatılması veya yerinin değiştirilmesi gerekebilmektedir.
Çevrenin gördüğü zararın giderilmesi yıllar sürebilmekte ve bu zararın giderilmesi için
gerekli işlemler sorumlular açısından son derece pahalı olabilmektedir.
PEK ÇOK DURUMDAN KAÇINILABİLİR.
YANGIN KANUNLARI
ULUSAL YANGIN KANUNU Kanada’nın model kanunudur. Vilayet ve belediye
kanunları buna dayandırılmaktadır. Yangın kanunu bir toplumda kabul edilebilir bir yangın
koruması ve yangın önleme seviyesi sağlamak amacıyla tasarlanmış bir teknik gerekler
setinden oluşmaktadır.
Yangın kanunları, pek çok durumda bir vilayet olsa da bazen bir belediye de olabilen,
“yargı yetkisine sahip otoriteler” tarafından benimsenmekte ve uygulanmaktadır.
• Kanunlara uyulmamasının sonucunda dava açılabilir.
Sigortacılar da sigorta poliçeleri ve primleri vasıtasıyla kanunlara uyulmasını
“sağlamaktadır”.
YANGIN EMNİYET PLANLAMA
• Yangın kanununun 2.8 no.lu Bölümü Acil Durum Planlaması ile alakalıdır.
• Çeşitli mekanlarda bir YANGIN EMNİYET PLANI’nın hazırlanması, onaylanması ve
uygulanması gereklidir.
Örneğin:
– açık hava lastik depoları
– yüksek bir sınai kullanım rizikosu bulunan ve 25’in üzerinde kişi barındıran binalar
(örneğin atık kağıt işleme tesisleri)
• YANGIN EMNİYET PLANLARI TÜM tesisler için hazırlanmalıdır.
Ontario İtfaiye Müdürlüğü tarafından yapılmış olan çalışmalardan faydalanarak, on adımda
işletmeniz için bir Yangın Emniyet Planı’nın nasıl hazırlanacağını tanımlayan bir Yangın
Emniyet Planlama Kılavuzu hazırladık.
Plan hazırlayanlar bu planların potansiyel rizikoların tespit edilmesinde çok faydalı
olduğunu görmüştür. Bu kişiler aynı zamanda itfaiye teşkilatı, sigorta şirketleri ve yerel
toplum ile daha iyi ilişkiler de geliştirmiştir.
• Kılavuz EPIC’ten ücretsiz olarak temin edilebilir.
GÜVENLİK
• Yeniden işleme ve atık kullanım tesislerindeki pek çok yangın iş saatlerinden sonra
Vandallar veya izinsiz giriş yapan kişiler tarafından çıkartılmaktadır.
– Uygun güvenlik yangından korunmanın gerekli bir parçasıdır.
• İzinsiz girişleri önlemek için tesisin dışında yeterli aydınlatma bulunmalıdır.
• Güvenli kapılar ve pencereler tüm binalar için gereklidir. Kapıların ve pencerelerin
normal iş saatlerinin dışında kilitli olmasını garanti altına almak için prosedürler mevcut
olmalıdır.
• Yangın Kanunu bölüm 3.3.2.6. Açık hava depoları, üzerine tırmanılmasını ve izinsiz
giriş yapılmasını önlemek için 1.8 m yüksekliğinde çitle çevrili olmalıdır.
– İzinsiz girişleri önlemek ve engellemek için mahalle giden tüm servis yolları üzerinde
kapılar olmalıdır.
DEPOLAMA
• Yanıcı ürünlerin ve tehlikeli malların hem AÇIK HAVADA ve hem de KAPALI
ALANDA depolanması için depolama şartları Ulusal Yangın Kanununun 3. ve 4.
bölümlerinde belirtilmiştir.
– Malzeme geri kazanım tesisleri (GKT’ler) ve yeniden işleyiciler yanıcı ürünlerle
uğraşmaktadırlar.
• Yangın kanunlarının depolama ile ilgili bölümleri, hammadde veya atık madde,
işlenmekte olan veya bitmiş ürünler olmasına bakılmaksızın, uzun bir ürün listesinin kısa
ve uzun vadeli depolanmasını içermektedir..
Yangın kanunlarında erişim koridorları, toleranslar, yığın ebadı, tabelalar, yağmurlama
tesisatının korunması, alev kaynakları ve çitler gibi şartlar belirtilmektedir. Bu şartlar bir
ticari ürünün nispi rizikosuna veya sınıflandırmasına göredir.
Ticari bir malın nispi rizikosu veya sınıflandırması hem malzemenin ve hem de
konfigürasyonunun bir fonksiyonudur. Örneğin, yekpare bir ahşap bloğunun alev alması
nispeten zor ve yanışı da yavaştır. Ancak, eğer blok çıra olacak şekilde parçalanır ve
böylece yüzey alanı hacim nispeti arttırılırsa, o zaman çok daha kolaylıkla yanacaktır.
• GKT’ler ve plastiklerin yeniden işleyenler için aşağıdakilerin büyük bir önemi vardır:
1 ila 1V sınıfı ticari mallar
A, B ve C Grubu plastikler
Otomobil lastikleri
Yanıcı fiberler (kağıt)
(i) I, II, III VE IV SINIFI TİCARİ MALLAR
• Sınıf I: temel olarak, yanıcı paletlerle veya paletler olmaksızın, normal oluklu mukavva
kutu veya kağıt ambalaj içerisindeki yanıcı olmayan ürünler.
• Sınıf II: yanıcı paletlerle veya paletler olmaksızın, tirizli ahşap kasalar, ahşap kutular,
farklı kalınlıklı karton kutular veya bunlara eşdeğer yanıcı malzeme içerisinde sınıf I
ürünler.
• Sınıf III: yanıcı paletlerle veya paletler olmaksızın, ahşap, kağıt, doğal fiberli kumaş veya
C Grubu plastikler. Ürünler sınırlı miktarda A Grubu veya B Grubu plastik içerebilir.
• Sınıf IV: yanıcı paletlerle veya paletler olmaksızın, oluklu mukavva içerisinde, belirgin
ölçüde A Grubu plastik içeren veya A Grubu plastik ambalaj içerisindeki I, II, III sınıfı
ürünler. B Grubu plastikler ve serbestçe akan A Grubu plastikler de bu sınıfa dahildir.
Tanım depolanabilecek olan miktarı ve depolanan malzemenin konfigürasyonunu
etkilemektedir.
(ii) A, B VE C GRUBU PLASTİKLER
Plastik malzemeler için ısının açığa çıkma hızı (Btu/dak veya kW/dak) normal yanıcı
malzemelerin benzer bir düzenlemesinin üç ila beş katı fazla olabilir. Plastikleri
sınıflandırmanın amacı plastiğin nispi yanma ısısı (Btu/b veya kl/kg) ve yanma hızı
(lb/min or kg/min) hakkında bilgi vermektir. A Grubu plastikler en yüksek yanma ısısına
ve yanma hızına sahipken, C Grubu plastikler normal yanıcı maddelerinkine yakın yanma
ısılarına ve yanma hızlarına sahiptir.
• A Grubu plastikler aşağıdakileri içerir ancak bunlarla sınırlı değildir:
ABS, akrilik, bütil kauçuk, fiberglas, takviyeli polyester, (genleştirilmiş ise) doğal kauçuk,
nitril kauçuk, polikarbonat, polyester elastomer, polietilen, polipropilen, polistiren,
poliüretan, yüksek derecede plastikleştirilmiş PVC ve SBR.
• B Grubu plastikler aşağıdakileri içerir ancak bunlarla sınırlı değildir:
– selülozikler, flüoroplastikler, (genleştirilmemiş) doğal kauçuk, naylon ve silikon kauçuk.
• C Grubu plastikler aşağıdakileri içerir ancak bunlarla sınırlı değildir:
– flüoroplastikler, melamin, fenolik reçineler, sert PVC ve ürea formaldehit.
(a) GENEL KAPALI ALAN DEPOLAMASI
Yangın kanununun 3.2.3 no.lu bölümü I ila IV Sınıfı ticari malların, A, B veya C Grubu
plastiklerin ve diğer malzemelerin kapalı alanlarda depolanması için geçerlidir. Söz konusu
bölümde yağmurlama sistemi mevcut olduğunda ve olmadığında izin verilen azami ayrı
depolama alanları belirtilmektedir. Buna ilaveten, yağmurlama sistemlerinin tasarımı ve
kurulumu da tanımlanmaktadır.
Örneğin, yağmurlama sistemi olmayan binalarda A Grubu Plastiklerin ayrı depolama
alanları için ebat limitleri 1.5 metrelik bir yükseklik için 250 metrekaredir. Yağmurlama
sistemi olan binalar için bu tolerans 6.1 metrelik bir yüksekliğe 500 metrekareye
çıkmaktadır. (Yangın kanununda bulunan 3.2.3.2 no.lu Tabloda diğer mallar ve plastikler
için toleranslar listelenmektedir).
(b) AÇIK HAVADA DEPOLAMA
Malzemelerin açık havada uygun şekilde depolanması kapalı alanda depolanmaları kadar
önemlidir. Kundakçılıktan kaynaklanan yangınların pek çoğuna açık havada depolanan
malzemeler karışmaktadır. Bu yangınların yayılması halinde sonuçlar çok ciddi
olabilmektedir. Ekseriya bu tür yangınlara karışan malzeme miktarı kapalı alan
yangınlarına karışan malzemelerden fazladır, yağmurlama sistemleri mevcut değildir ve
“tesis idaresi” standardı kapalı mekanlara göre daha kötü olduğundan yangınla mücadelede
zorluklar yaşanır. İnşaat kanunları açık havada yapılacak depolama konusunda çok serttir.
• Yangın kanunu bölüm 3.3 Açık Havada Depolama aşağıdakiler için geçerlidir:
–III ve IV Sınıfı ticari mallar ve A, B ve C Grubu plastikler.
– Kauçuk otomobil lastikleri.
– Çeşitli orman ürünleri ve diğer mallar.
• Bu bölümde aşağıdakilerden bahsedilmektedir:
– ayrı depolama alanları ve toleranslar
– itfaiye elemanlarına sağlanan erişim imkanı
– çitler, bakım, alev kaynakları, portatif yangın söndürücüler, mahallin hazırlanması,
yakıtın dağıtılması, yayılmaların kontrol altına alınması vs.
Ulusal Yangın Kanununda bulunan 3.3.3.2 no.lu Tabloda ticari mallar ve plastik sınıfları
için izin verilen ayrı açık mekan depolama alanlarının ebatları ve toleransları
listelenmektedir. Örneğin, A, B ve C Grubu plastikler azami tabanı 1000 metrekare olan ve
yüksekliği 3 metreyi aşmayan ayrı bir alanda depolanabilir. Ayrı depolama alanlarının her
birinin etrafında asgari 6 metrelik boş bir alan mevcut olmalıdır.
• Yangın Kanunun 3.3.2.9 paragrafında bir yangın emniyet planı hazırlanması
istenmektedir.
SICAK ÇALIŞMA
Kesme, kaynaklama, lehimleme, pirinç ile lehimleme, bileme, tutkalla yapıştırma, ısıl
püskürtme ve boruların buzunun çözülmesi de dahil olmak üzere açık alevlerin bulunduğu
veya ısı ya da kıvılcım üreten sıcak çalışmalar, yeniden işleme ve atık kullanım tesislerinde
çıkan ve kontrol altına alınamayan yangınların önemli bir sebebidir.
• Yangın Kanunun 5.2 bölümünde kaynaklama ve kesme ele alınmaktadır.
– 5.2.3.1 (1) (2) no.lu cümlede aksi belirtilmedikçe, sıcak çalışma yanıcı ve alev alıcı
içeriğin bulunmadığı, duvarları, tavanı ve zemini yanıcı olmayan konstrüksiyondan imal
edilmiş veya yanıcı olmayan malzemelerle kaplanmış alanlarda gerçekleştirilecektir.
Her ne kadar bu şart çok katı gibi gözükse de, buna uyulması faaliyetlerin
gerçekleştirilebileceği yangına karşı emniyetli bir ortam sağlamaktadır.
• Emniyetli faaliyetin diğer anahtarları kaynak gazlarının uygun şekilde depolanması,
hortumların bakılması ve kaynak elektrotlarının gereken şekilde imha edilmesidir.
SİGARA İÇME
Belediye tüzükleri, vilayet yönetmelikleri ve federal kanunlar uyarınca iş yerinde sigara
içmek yasaktır.
Yangın kanunları da bu konuda sessiz kalmamaktadır.
• Yangın kanununun 2.4.2 no.lu bölümü bu konuyu ele almaktadır. Kanunun esası
şöyledir:
– Yanıcı malzemelerin depolandığı alanlarda (Kapalı ve Açık Hava depolama alanları)
sigara içilmesine izin verilmemelidir.
– Sigara içmeye sadece sigara içmek için onaylanmış ve ayrılmış alanlarda izin
verilmelidir.
TESİS İDARESİ
Tesisin uygun şekilde idare edilmesi emniyetli bir iş alanının temininde büyük önem
taşımaktadır. Atölyeler, avlular, işlikler, ofisler ve iş alanları her zaman için temiz ve
düzenli olmalıdır.
Kötü tesis idaresi pek çok yeniden işleme ve geri kazanım tesisinde ekseriya
standarttır.
• Kötü tesis idaresi çalışanlarının yaralanmasının ve yangınların başlıca bir sebebidir.
• Kötü tesis idaresi Yangın Kanunlarının depolama ile ilgili hükümlerine uyulmadığının
açık bir göstergesidir.
• Kötü tesis idaresinin tek sebebi kötü yönetimdir.
ÇALIŞANLARIN EĞİTİLMESİ
• Tüm yeniden işleme ve malzeme geri kazanım tesisi Sahiplerinin/İşletenlerinin Yangın
Kanununu ve ilgili Vilayet Mesleki Sağlık ve Emniyet Kanununu iyi bilmesi gereklidir.
• Her işletmenin bir acil yangın durumunda hızlı, pozitif ve akıllıca bir şekilde tepki
vermek için eğitilmiş personele sahip olması esastır.
• Yangınların önlenmesi, mekanın işletilmesinde rol oynayan herkesi içine alan, bir takım
çalışmasıdır.
• EPIC tarafından bu kılavuza eşlik etmesi amacıyla yayınlanmış olan “Yangın Emniyet
Planlama Kılavuzu”nda çalışan eğitimi ayrıntılı şekilde ele alınmıştır.
YANGIN EMNİYET PLANLAMA KILAVUZU
• Daha önce bahsedilmiş olduğu gibi, Yangın kanununun 2.8.2 no.lu bölümünde yangın
emniyet planlarından ve planda neler bulunması gerektiğinden bahsedilmektedir. Bazı tipte
işletmelerin kanun uyarınca yerel itfaiye departmanları ile işbirliği yaparak hazırlanmış
planlarının olması gereklidir.
Plastiklerle iş yapan her şirketin, tesislerinden her biri için bir Yangın Emniyet
Planının olması gerektiğine inanıyoruz.
Bir yangın emniyet planının hazırlanmasını kolaylaştırmak için, (EPIC’in bir konseyi
olduğu) Kanada Plastik Sanayi Birliği tüm tesisler tarafından kullanılmak üzere bir Yangın
Emniyet Planlama Kılavuzu hazırlamıştır. Bu kitapçık kağıt kopya olarak CPIA’dan
ücretsiz olarak veya CPIA’nın www.plastics.ca adresli web sitesindeki Publications –
Plastics and Your Health (Yayınlar – Plastikler ve Sağlığınız) bölümünden temin
edilebilmektedir.
Bu kitapçık aşağıdakiler içermektedir:
• On Adımda Bir Yangın Emniyet Planı Geliştirme.
1) Bir Yangın Emniyeti Denetimi yapın.
2) Denetim personelinin atanması ve organizasyonu.
3) Acil Durum prosedürleri geliştirin.
4) Yangın Tatbikatı Prosedürleri ve Eğitim.
5) Binaların ve Yangından Korunma Teçhizatının Bakımı.
6) Yangından Korunma Teçhizatının veya Sistemlerinin Geçici olarak Kapatılması Halinde
Alternatif Önlemler.
7) Yangın Rizikolarının Kontrolü.
8) Yangınla Mücadele ve Yangının Söndürülmesi ile İlgili Bilgi Almak İçin İtfaiyeye
Erişim
9) Şematik Grafiklerin ve Vaziyet Planlarının Hazırlanması.
10) Acil Durum Prosedürlerinin ve Acil Durum Telefon Numaralarının Asılarak İlan
Edilmesi.
NOTLAR
Yangın Emniyeti Planlama Kılavuzu
Teşekkür
Bu Yangın Emniyet Planlama Kılavuzu, Eylül 1998 tarihinde Ontario İtfaiye Müdürlüğü
tarafından yayınlanmış bir kılavuzdan uyarlanmıştır. CPIA bu kılavuzun hazırlanmasında
söz konusu belgenin kullanılmasına izin verilmesine minnettardır.
Ontario İtfaiye Müdürlüğünün kılavuzu aşağıdaki devlet daireleri, organizasyonlar ve
birliklere danışılarak hazırlanmıştır:
Belediye Yeniden İşleme Koordinatörleri Birliği
Ontario Kimya Mesleği Birliği
Kanada Yeniden İşleme Sanayileri Birliği
Kanada Plastik Sanayi Birliği
Genel ve Islah Hizmetleri Bakanlığı Ontario Acil Durum Önlemleri Müdürlüğü
Ontario İtfaiyeciler Birliği
Çevre Bakanlığı İnsan Kaynakları Bölümü
Insurer's Advisory Organization Inc.
Belediye İşleri ve Konut Bakanlığı
Belediye Yangın Hizmeti Eğitmenleri Birliği
Ontario Otomotiv Yeniden İşleyicileri Birliği
Ontario Yeniden İşleme Konseyi
İş Bakanlığı Mesleki Sağlık ve Emniyet Bölümü
Ontario İtfaiye Şefleri Birliği
Ontario Belediyesi Yangın Önleme Memurları Birliği
Ontario Atık Yönetim Birliği
Ontario Profesyonel İtfaiyeciler Birliği
Sağlık Bakanlığı Kamu Sağlığı Bölümü
Kuzey Amerika Katı Atık Birliği
Önsöz
Bu kılavuzun amacı plastiklerle çalışan tesislerin sahiplerine ve yöneticilerine, iş yerleri
için etkili Yangın Emniyet Planlarının geliştirilmesinde ve uygulanmasında yardımcı
olmaktır.
Bu kılavuz, kapsamlı bir Yangın Emniyet Planının hazırlanmasında faydalı olabilecek
kontrol listeleri ve örnekler ile, kullanımı kolay, adım adım bir format halinde
tasarlanmıştır.
Plastik sanayinde faaliyet gösteren tüm şirketlerin bir Yangın Emniyet Planı geliştirmesi ve
bu planı yerel İtfaiye Departmanları ile müzakere etmesi teşvik edilmektedir. Bu şekilde,
şirketler topluma karşı sorumluluklarını göstermekte, kendi faaliyetlerini geliştirmekte ve
acil bir durumdaki yükümlülüklerini potansiyel olarak azaltmaktadırlar.
Bu kılavuz aşağıdakiler tarafından hazırlanmıştır:
Mississauga, ON L4W 1T1
Tel: (905) 678-7748
Faks: (905) 678-0774
EPIC Kanada Plastik Sanayi Birliğinin bir konseyidir.
Ağustos 2006
İçindekiler
BÖLÜM
SAYFA
1.0 KAPSAM................................................................................... 4
2.0 TARİHÇE………...................................................................... 4
2.1 Genel Yangın Emniyet Planlama Gerekleri………………........ 4
2.2 Bir Yangın Emniyet Planı Nedir?.............................................. 6
2.3 Bir Yangın Emniyet Planı Uygulamanın Faydaları…................ 7
3.0 TANIMLAR…......................................................................... 7
4.0 ON ADIMLI İŞLEM………................................................... 8
4.1 Adım 1 – Bir Yangın Emniyet Denetiminin Yapılması............. 9
4.2 Adım 2 – Denetim Personelinin Atanması ve Organizasyonu.....13
4.3 Adım 3 – Acil Durum Prosedürlerinin Geliştirilmesi ................ 14
4.4 Adım 4 – Yangın Tatbikatı Prosedürleri ve Eğitim……............. 15
4.5 Adım 5 – Binanın ve Yangın Korunma Teçhizatının Bakımı......16
4.6 Adım 6 – Yangın Korunma Teçhizatının veya Sistemlerinin Geçici
olarak Kapatılması Durumunda Alternatif Önlemler…........17
4.7 Adım 7 – Yangın Rizikolarının Kontrolü.. .................................18
4.8 Adım 8 – Yangınla Mücadele ve Yangının Söndürülmesi ile İlgili
Bilgiler için İtfaiyeye Erişim…………………………………....... 19
4.9 Adım 9 – Şematik Grafiklerin ve Vaziyet Planının
Hazırlanması……………................................................................20
4.10 Adım 10 – Acil Durum Prosedürlerinin ve Acil Durum Telefon
Numaralarının Asılarak İlan Edilmesi……………........................ 21
5.0 ÖZET/UYGULAMA/YANGIN EMNİYET PLANININ
GÜNCELLENMESİ ……………….......................................... 22
EK A: - Kanada Yangın Kanunlarından Alıntılar
Ulusal……………........................................................................ 23
Britanya Kolumbiyası................................................................... 24
Alberta.......................................................................................... 26
Ontario...........................................................................................28
EK B: - Şemalar ve Çizimler için Örnek Semboller……............ 30
1.0 KAPSAM
Yangın emniyeti herkes için önemli bir sorumluluktur. Kötü yangın emniyet
uygulamalarının ve bir acil durum planı bulunmamasının sonuçları özellikle depolanan
malzeme proseslerinin veya miktarlarının toplum ve çevre açısından ciddi bir tehdit
oluşturabileceği işletmelerde önemlidir. Yangınları önlemek ve çıktıkları zaman verdikleri
zararları en aza indirebilmek için, plastiklerle çalışan tesislerin sahiplerinin ve
işletmecilerinin işletmeleri için Yangın Emniyet Planları geliştirmesi ve uygulaması teşvik
edilmektedir. Kanada’nın pek çok bölgesinde belediye veya vilayet yönetmeliklerine dahil
edilmiş olan Yangın Kanunları mevcuttur. Vilayet ve Bölgesel Yangın Kanunları ekseriya
Kanada Ulusal Yangın Kanunundan uyarlanmıştır ve genel olarak Ulusal Kodun
organizasyonunu takip ederler. Ek A’da Acil Durum Planlama ve Yangın Emniyet Planları
için geçerli olan çeşitli vilayet kanunlarının ve Ulusal Kodun bazı bölümlerinden alıntılar
bulunmaktadır. Buna ilaveten, plastikler konusunda algılanan rizikolar genel olarak bu
malzemelerin kapalı alanlarda ve açık havada depolanması ile alakalı olduğundan,
kanunların bu konuyu ele alan ilgili bölümleri de göz önünde bulundurulmalıdır.
2.0 TARİHÇE
2.1 Genel Yangın Emniyet Planlama Gerekleri
Pek çok yangın kanunu uyarınca bir Yangın Emniyet Planının aşağıdakiler gibi mahallerde
hazırlanması, onaylanması ve uygulanması gereklidir: (Ek A’ya bakınız)
• yanıcı ve aleve alıcı sıvıların miktarının toplam olarak 500 litreyi aştığı veya 1. sınıf
sıvıların miktarının 250 litreyi aştığı binalar veya açık alanlar;
• yerin altındaki katlar da dahil olmak üzere, 4 katlı veya daha yüksek binalar veya tesisler,
• açık hava otomobil lastiği depolama alanları;
• yüksek rizikolu sınai meşguliyetin bulunduğu ve içerisinde 25 kişiden fazlasının
bulunduğu binalar (yani kauçuk işleme tesisleri, atık kağıt işleme tesisleri); ve
• orta düzeyle sınai meşguliyetin bulunduğu ve içerisinde 100 kişiden fazlasının bulunduğu
binalar (yani otomobil lastiği depoları, antrepolar).
Yangın kanunları yönetmeliklere dahil değildir. Bu yönetmeliklerde genel olarak iş yeri
sahibinin “Kanunun tüm hükümlerini” yerine getirmekle yükümlü olduğu belirtilir. “İş yeri
sahibi” “ilgili mülkü kontrol eden şahıs, firma veya kuruluş” olarak tanımlanır.
Bir mahkemede, “iş yeri sahibi” tanımı ismi mülkiyet belgesi üzerinde bulunan sahip (bir
şahıs veya şahıslar, bir kuruluş vs.) olarak yorumlanabilir. “İş yeri sahibi” aynı zamanda
binanın sahibi olan bir kuruluşun idari bir memuru, bir yönetici ve hatta bir bakım
denetimcisi gibi binayı kontrolünde bulunduran herhangi bir başka şahsı da içerebilir. Bir
şahıs tarafından kanuna uyulmamasının cezaları vaka başına 25,000 ABD$ veya bir yıla
kadar hapis gibi ağır cezalar olabilir. Kuruluşlara verilen cezalar ise vaka başına 50,000
ABD$ olabilmektedir.
Plastik işleme tesislerinin sahipleri, yöneticileri ve idarecileri yerel yangın kanunu uyarınca
sorumluluklarını çok iyi bilmelidirler zira bu tür herhangi bir hükmün ihlali sonucunda
cezalar verilebilir.
Kanunlar çerçevesindeki gereklere ilaveten, yerel itfaiye teşkilatı da bir iş yeri sahibinin bir
Yangın Emniyet Planı geliştirmesini ve uygulamasını talep edebilir. İş yeri sahipleri,
kanunen bunun gerekli olmadığı mahallerde bile, bir Yangın Emniyet Planı geliştirerek ve
uygulayarak yangın emniyeti konusunda inisiyatiflerini kullanmalıdırlar. Plastik sanayinin
tüm üyelerini bir plan hazırlamaları konusunda teşvik etmekteyiz.
Bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesi ve uygulanması, yangın emniyetinin
desteklenmesine olan ilginizi gösterecektir. Bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesinde
kullanılan kaynaklar, yangın vakalarını ve yangının etkilerini azaltmak suretiyle belirgin
faydalar sağlayacaktır.
Pek çok durumda, bir Yangın Emniyet Planı bu kılavuzda ana hatları verilmiş olan adımları
izleyerek veya yerel itfaiye teşkilatı ile müzakere edilerek, iş yeri sahibi veya deneyimli bir
yönetici tarafından hazırlanabilir. Yangın Emniyet Planının ilgili kanun veya yerel itfaiye
teşkilatı tarafından şart koşulduğu durumlarda, planın bir kopyasının onay amacıyla Baş
İtfaiye Yetkilisine arz edilmesi ve mahalde onaylanan bir yerde bulundurulması gereklidir.
Baş İtfaiye Yetkilisinden onay alındıktan sonra, iş yeri sahibi Yangın Emniyet Planının tüm
şartlarının yerine getirilmesinden sorumludur.
2.2 Bir Yangın Emniyet Planı Nedir?
Bir Yangın Emniyet Planı, belirli bir bina veya mülk ile alakalı olarak yangın emniyetinin
tüm yönlerini ele almak amacıyla tasarlanmış ayrıntılı bir belgedir. Bu belgenin amacı,
rutin olarak kullanılacak yangın emniyet uygulamalarının ana hatlarını içeren bir referans el
kitabı olmaktır. Tüm yangın emniyet planları aşağıdaki bilgileri içermelidir:
(Yangın emniyet planınızın bu konulardan her birini ele aldığından emin olmak için
aşağıdaki bilgileri şimdi gözden geçirin ve planınızı hazırlarken bu kontrol listesini
kullanın. Fiili Yangın Kanunu Şartları için Ek A’ya bakın.)
Tüm yangın emniyet planları aşağıdakileri içermelidir:
• aşağıdakiler dahil olmak üzere yangın halinde kullanılacak acil durum prosedürleri:
alarmın verilmesi, itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi, yangınla mücadele için erişim
yollarının sağlanması, bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek prosedürler
konusunda bilgilendirilmesi, tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve yangının
sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi;
• tüm iş yerinde yangınların önlenmesinin ve yangın rizikolarının kontrol altına alınmasının
yolları hakkında talimatlar;
• kendilerinin yangın emniyet konusundaki görevleri ve sorumlulukları da dahil olmak
üzere, denetim personelinin ve diğer bina sakinlerinin atanması, organizasyonu ve
eğitilmesi konusunda bilgi;
• yangın tatbikatlarının yapılma yöntemi ve sıklığı;
• yangın koruma sistemleri ve bina için ayrıntılı bakım prosedürleri;
• bina sakinlerinin emniyetinin garanti altına alınabilmesi için, yangından korunma
teçhizatı veya sistemlerinin geçici olarak kapatılması halinde alternatif yangın emniyet
önlemlerinin belirlenmesi; ve
• binadaki yangın acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve kullanımını tanımlayan
talimatlar ve şematik grafikler.
2.3 Bir Yangın Emniyet Planının Uygulanmasının Faydaları
• Yangın ihtimalini azalır;
• Rizikoların belirlenmesini ve ortadan kaldırılmasını teşvik eder;
• Çalışan emniyetini ve farkındalığını teşvik eder;
• Emniyetle ilgili endişeleri azaltmak suretiyle çalışanların moralini yükseltir;
• Yangından kaynaklanan acil bir durumda iş yeri ve itfaiye teşkilatının kaynaklarını
koordine eder;
• Yangının iş yeri ve toplum üzerindeki potansiyel etkilerini (yaralanma, parasal kayıplar,
yükümlülük vs.) azaltır; ve
• Yangın kanununa uyumu arttırır.
3.0 TANIMLAR
Aşağıdaki tanımlar Ontario Yangın Kanunundan kopyalanmıştır ve bu kılavuzda
kullanıldıkları yerlerde söz konusu kelimelerin ve tümcelerin manasını anlamanıza
yardımcı olmak amaçlıdır. Benzer tanımlar diğer Kanada yangın kanunlarında mevcuttur.
Onaylı: Baş İtfaiye Yetkilisi tarafından onaylanmış manasına gelmektedir.
Bina: herhangi bir kullanımın veya barınmanın desteklenmesi veya korunması amacıyla
kullanılan veya bu amaca hizmet eden herhangi bir yapı manasına gelmektedir.
Kontrol: Bir cihazın veya sistemin yerinden olduğundan ve belirgin şekilde hasarlı veya
engellenmiş olmadığından emin olmak için gözle yapılan gözlem manasına gelmektedir.
Baş İtfaiye Yetkilisi: İtfaiye Müdürünün, Belediye İtfaiye Şefi veya Belediye İtfaiye Şefi
tarafından atanmış itfaiye teşkilatı üyesi veya üyeleri olan yardımcısı manasına
gelmektedir.
Yanıcı Sıvı: Parlama noktası 37.8°C veya üstü ve 93.3°C altı olan tüm sıvılar manasına
gelmektedir.
Alev Alıcı Sıvı: ASTM D 323, “Petrol Ürünlerinin Buhar Basıncı (Reid Yöntemi)”
tarafından belirlenmiş olduğu şekilde, parlama noktası 37.8° C’nin altında ve 37.8°C’de
275.8 kPa’yı (mutlak) aşmayan bir buhar basıncı olan sıvı manasına gelmektedir.
Parlama Noktası: Bir kap içerisindeki sıvının, sıvının yüzeyine yakın hava ile tutuşabilir
bir karışım oluşturmasına yetecek konsantrasyonda buhar çıkarttığı minimum basınç
manasına gelmektedir.
Denetim: bir cihazın veya sistemin tasarlanmış olduğu işleve uygun olarak çalışacağının
açıkça belirlenmesi için yapılan fiziksel muayene manasına gelmektedir.
İş Yeri Sahibi: söz konusu bina veya mülk veya herhangi bir bölümü üzerinde kontrolü
bulunan herhangi bir şahıs, firma veya kuruluş manasına gelmekte ve bina ya da mülk
içerisindeki şahısları da içermektedir.
Denetim Personeli: yangın emniyet planı uyarınca bir binanın diğer sakinlerinin yangın
emniyeti konusunda sorumluluk almış olan bina sakinleri manasına gelmekte ve itfaiyenin
söz konusu sorumlulukları üstlenmeyi kabul ettiği durumlarda itfaiye teşkilatını da
içerebilmektedir.
Test: bir cihazın veya sistemin tasarlanmış olduğu işleve uygun olarak çalışacağının açıkça
belirlenmesi için söz konusu cihaz veya sistemin çalıştırılması manasına gelmektedir.
Buhar Basıncı: ASTM D 323, “Petrol Ürünlerinin Buhar Basıncı (Reid Yöntemi)”
tarafından belirlenmiş olduğu şekilde, bir sıvı tarafından uygulanan basınç manasına
gelmektedir.
4.0 ON ADIMLI İŞLEM
Adım 1 BİR YANGIN EMNİYET DENETİMİNİN YAPILMASI Tüm yangın risklerini ve
çalışan kaynaklarını belirleyin.
Adım 2 ACİL DURUM DENETİM PERSONELİNİN ATANMASI
ORGANİZASYONU Denetim personelinin yapısını ve sorumluluklarını belirleyin.
VE
Adım 3 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Yangın durumunda
neler yapılacağı konusunda prosedürler belirleyin.
Adım 4 YANGIN TATBİKATI PROSEDÜRLERİ VE EĞİTİM Etkili bir tepki için eğitim
verin.
Adım 5 BİNA TESİSLERİNİN VE YANGIN KORUNMA TEÇHİZATININ BAKIMI
Kontrol ve test edin ve bakım yapın.
Adım 6 YANGIN KORUNMA TEÇHİZATININ VEYA SİSTEMİNİN GEÇİCİ
OLARAK KAPATILMASI HALİNDE ALTERNATİF ÖNLEMLER Acil durum uyarı
veya yangın söndürme sistemlerinin kapatılması halinde neler yapılacağı
Adım 7 YANGIN RİZİKOLARININ KONTROLÜ Tüm yangın rizikolarından kaçının,
bunları önleyin, azaltın ve kontrol edin.
Adım 8 YANGINLA MÜCADELE VE YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ İLE İLGİLİ
BİLGİ İÇİN İTFAİYE TEŞKİLATINA ERİŞİM İtfaiye teşkilatınızın ihtiyaçlarını
karşılayın.
Adım 9 ŞEMATİK GRAFİKLERİN VE VAZİYET PLANININ HAZIRLANMASI
Mülkünüzü tanıyın, hazır olun.
Adım 10 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİNİN VE ACİL DURUM TELEFON
NUMARALARININ ASILARAK İLAN EDİLMESİ Anahtar mahallerde acil durum
prosedürleri ve telefon numaraları.
4.1 Adım 1 – Bir Yangın Emniyet Denetiminin Yapılması
Bir Yangın Emniyet Planı geliştirilirken aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:
• işin özel doğası;
• insan kaynaklarının kullanılabilirliği;
• her binada veya tesiste mevcut yangın emniyet özellikleri; ve
• bir yangın rizikosu yaratabilecek işlemler veya faaliyetler.
Yangın Emniyet Planınızı hazırlamadan önce, aşağıdaki kontrol listesini kullanarak
mülkünüzü bir yangın emniyet denetiminden geçirmeniz önerilmektedir. Bu denetim
mülkünüz dahilinde yangın emniyetini etkileyen faktörleri belirlemenize yardımcı
olacaktır. Bu denetimi yaparken, uygun olan yerlerde yangın emniyet meseleleri ile alakalı
bilgileri not alın. Bu bilgiler faydalı bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesi için
gereklidir. Sonuçta ortaya çıkan Yangın Emniyet Planı, mülkünüz ile ona özgü ihtiyaçlar
ve özellikler için tasarlanmış emsalsiz bir belge olacak ve personel ile eldeki tüm emniyet
imkanlarının en uygun şekilde kullanılmasını garanti altına alacaktır.
Mülkünüzün Denetlenmesi
Eğer iş yerinizde açık havada depolama yapılıyor veya malzemeler açık havada işleniyorsa,
denetiminize öncelikle mülkün dışını inceleyerek başlayın.
Çevresel veya başka amaçlarla bir Onay Sertifikasının gerekli olduğu durumlarda, onay
kriterleri mahallin gerekli uyum hükümlerine halen uygun olduğunu garantilemek için
yeniden gözden geçirilmelidir.
İşe mekanın bir çizimini hazırlayarak başlayın. Bu mülkü etkileyen yangın emniyet
meselelerini genel olarak daha iyi görmenize yardımcı olabilir. Mülkün çizimi yangın
emniyet planınızın anahtar bir öğesi haline gelebilir. Gerekli ve mümkün olursa çizim
ölçekli olarak yapılmalı ve aşağıdakileri belirtmelidir:
• çizimi yönü (kuzey, güney, doğu, batı);
• mülkün sınırları;
• güvenlik çitleri;
• komşu mülklerin kullanımı, buralarda oturulup oturulmadığı, yani konut, sınai bina vs.
olup olmadıkları, ve en yakın komşu binalara olan yaklaşık uzaklıklar;
• itfaiye araçları için giriş noktaları;
• diğer giriş noktaları;
• ağır teçhizat için müsait araç yolları ve itfaiye teşkilatı erişim yolları;
• arsadaki binalar;
• su kaynakları, özel yangın muslukları, göletler veya rezervuarlar;
• her noktada depolanmış olan malzeme tipini ve miktarını belirtmek suretiyle, açık hava
depolama alanları;
• su yolları, hendekler, lağımlar ve rögarlar; ve
• gaz kapatma valfleri ile diğer önemli izolasyon valfleri.
Binanızın veya Binalarınızın Denetlenmesi
Daha sonra, arsa üzerindeki her bina için ayrı ve ayrıntılı bir denetim hazırlayın. (Mümkün
olan yerlerde) incelenecek ve belirlenecek özellikler aşağıdaki gibidir:
• bina konstrüksiyonunun tipi (yanıcı mı değil mi);
• alan olarak binanın ebadı (her katın alanı ve toplam alan);
• bodrumlar dahil kat sayısı;
• binanın kullanımı ve barınma;
• yangın duvarları, yangın bölmeleri ;
• patlama emniyet menfezleri;
• itfaiye teşkilatının ana girişi de dahil olmak üzere itfaiye teşkilatı erişim noktaları;
• portatif yangın söndürücüler;
• yangın alarm sistemi;
• yağmurlama sistemi;
• yangın boru (hortum) sistemi;
• itfaiye teşkilatı pompacı bağlantıları;
• su kaynağı kontrol valfleri ve yangın pompaları;
• çıkışlar;
• acil durum güç ve ışıklandırma teçhizatı;
• rizikolu işleme alanları (işlemin tipinin belirlenmesi); ve
• depolama alanları (depolanan malzemelerin tipinin ve miktarının belirlenmesi).
İnsan Kaynaklarının Denetlenmesi
Tesiste bulunan çalışanlar hakkında bilgi toplayın. Böylece acil durum prosedürlerinin
tümünün planda göz önünde bulundurulmuş olması garanti altına alacaktır.
• Tesiste tam gün ve yarım gün çalışan çalışanların sayısını belirleyin.
• Mümkün olan yerlerde, farklı vardiyalarda çalışan kişileri belirleyin.
• Çalışanların barınma ihtiyaçlarını (yani fiziksel maluliyetleri, lisan ihtiyaçlarını)
belirleyin.
• Eğer güvenlik personeli varsa güvenlik personelini belirleyin.
• Bina sahibi, müdür, denetimci ve diğer çalışanlar da dahil olmak üzere, acil bir durumda
kullanılmak üzere bir telefon numarası listesi hazırlayın.
Depolanan, Kullanılan veya İşlenen Malzemelerin Denetlenmesi
İşin doğasına bağlı olarak, tesiste depolanan, kullanılan veya işlenen malzemeler çok farklı
olabilmektedir. Pek çok malzeme atıldır ve bir yangına maruz kalmadıkça bir problem
yaratmaz.
Aşağıdakiler bir yangın çıkması durumunda problem yaratacak malzemelere dahil ancak
bununla sınırlı değildir:
• gazlar (yanıcı veya atıl aerosoller);
• yanıcı/alev alıcı sıvılar;
• sıvı kimyasallar, organik yağlar/çözücüler;
• her tipte plastik;
• bütün veya parçalanmış, otomobil lastikleri de dahil kauçuk;
• koruyucularla veya yağlarla işlenmiş metaller;
• ahşap ve ahşap içeren kimyasallar; ve
• kağıt, karton.
Daha önce bahsedildiği gibi, plastiklerle alakalı endişeler genel olarak malların nasıl
depolandığı ile ilgilidir (kapalı alan ve açık havada depolama). Yangın kanununun 3.
Bölümü depolamayı ele almaktadır.
Analiziniz esnasında karşılaştığınız herhangi sorular veya problemlerle alakalı olarak yerel
itfaiye teşkilatınız ile irtibat kurabilirsiniz.
Yangın Rizikoları
Etkili yangın emniyet planlamasının hedeflerinden biri yangınların sıklığını azaltmaktır. Bu
hedefe ulaşabilmek için, yangın rizikoları belirlenmeli ve önleyici tedbirler alınmalıdır.
Kendinize aşağıdaki soruları sorun:
• Yangın Kanununda ana hatları verimli olan şartlara yanıcı ve alev alıcı sıvıların
depolanması ve kullanımı için uyuluyor mu?
• Kaynaklama ve kesme faaliyetleri Yangın kanununun Rizikolu İşlemler ve Faaliyetlerle
alakalı bölümünün gereklerine uygun olarak mı gerçekleştiriliyor?
• Tesisin sınai kamyonları konusunda yangın kanununun gereklerine uyuluyor mu?
• Kendiliğinden alev alma eğilimi gösteren alev alıcı basınçlı gazlar, yanıcı tozlar, yanıcı
fiberler veya maddeler mevcut mu?
• Potansiyel bir alev kaynağı teşkil edebilecek yüksek sıcaklıklar yaratan makineler veya
teçhizat mevcut mu?
4.2 Adım 2 – Denetim Personelinin Atanması ve Organizasyonu
Yangın emniyet planı aynı zamanda bir yangından kaynaklanan acil bir durumda önceden
belirlenmiş bir şekilde tepki göstermek üzere eğitilen belirli “denetim personeli”nin
(tanımlara bakınız) ve bunların yedeklerinin atanmasını da içermelidir. Denetim
personelinin görevleri ve sorumlulukları yangın emniyet planında belirtilmelidir. Denetim
personeli olarak atanmış kişi veya kişiler yetkin ve bu ilave görevlerle sorumlulukları
üstlenmeye istekli olmalıdırlar. Denetim personeli olarak atanan kişi veya kişilerin yönetim
kadrosundan olması veya şirketten bir denetimci olması gerekli değildir.
Çalışanların ve acil durum denetimci personelin tepkileri, yangın risklerini azaltmak
amacıyla iyi planlanmış olmalıdır. Denetimci personelin sorumluluklarını anlaması ve
yangından kaynaklanan acil bir duruma hızlı, pozitif ve akıllıca bir şekilde tepki vermek
üzere eğitilmiş olması esastır.
Yangın emniyet planının acil durum tepki bölümünün etkili şekilde uygulanabilmesi için,
yönetim ve tüm çalışanlar iş yerinde yangın emniyetinin desteklenmesinde oynadıkları
önemli rolü anlamaları gereklidir. Herkesin yangın emniyet uygulamalarına ve
prosedürlerine uyması şarttır. Tüm çalışanlara verilen yönlendirme eğitim programı
aşağıdakilerle ilgili yangın emniyet talimatlarını içermelidir:
• yangın tespit edildiğinde yapılacaklar;
• bir yangın alarmı duyulduğunda yapılacaklar; ve
• iş yerinde yangın rizikolarını önlemenin veya en aza indirmenin yolları.
Çeşitli faktörlere bağlı olarak, Yangın Emniyet Planı sadece bir veya iki acil durum tepkisi
denetim personelinin atanmasını gerektirebilir. Ancak daha büyük işletmelerde Yangın
Emniyet Planında belirli alanların tahliyesini koordine etmek üzere eğitilmiş yangın
görevlilerini ve/veya bir yangını kontrol altına alıp söndürmek için eğitilmiş ve teçhiz
edilmiş bir itfaiye tugayını içerebilecek daha kapsamlı bir acil durum tepkisinin ayrıntıları
bulunabilir.
Yangın Emniyeti İçin İş Yeri Sahibinin/Müdürünün Sorumlulukları
• Yangın Emniyet Planının geliştirilmesini, onaylanmasını ve tamamen uygulanmasını
sağlayın.
• Yangın emniyet görevlerini ve acil durum prosedürlerini uygulamak için acil durum
denetim personelini atayın, organize edin ve eğitin.
• Atanmış olan denetim personelinin binada/mahalde bulunmaması halinde denetimci
yetkisi ile hareket etmek amacıyla atanmış ve eğitilmiş yeterli sayıda yardımcı bulunmasını
sağlayın.
• Tüm personeli içeren yangın tatbikatlarının en azından yılda bir kez yapılmasını sağlayın.
• Yangın rizikolarının belirlenmesini ve ortadan kaldırılmasını veya kontrol altına
alınmasını sağlayın.
• Yangın korunma teçhizatının veya sistemlerinin geçici olarak devre dışı kalması halinde
alternatif önlemler alın.
• Yangın korunma teçhizatının gerekli kontrollerini, testlerini, muayenelerini ve bakımını
yangın kanununda belirtilen şekilde tamamlayın.
• Tüm testlerin ve düzeltici tedbirlerin kayıtlarını en azından iki yıllık bir süre boyunca
muhafaza edin.
• Eğitimlerin ve yangın tatbikatlarının yeterli kayıtlarını en azından bir yıllık bir süre
boyunca muhafaza edin.
4.3 Adım 3 – Acil Durum Prosedürleri Geliştirin
Yangın emniyet planı yangın halinde kullanılacak acil durum prosedürlerini içermelidir.
Bunlar arasında aşağıdakiler bulunur:
• yangın alarmının verilmesi,
• itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi,
• yangınla mücadele için erişim yollarının sağlanması,
• bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek prosedürler konusunda
bilgilendirilmesi,
• tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve
• yangının sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi.
Açık hava tesisleri için prosedürler bina içerisindeki sakinler için uygulanacak
prosedürlerden farklıdır.
Tüm Çalışanlar için Tipik Acil Durum Prosedürü Örneği
Yangın Tespit Edildiğinde:
• Yangın bölgesini derhal terk edin.
• Yangını kontrol altına almak için tüm kapıları arkanızdan kapatın.
• Yangın alarmı verin ve/veya diğer personeli uyarın.
• İtfaiyeye haber verin. (Tesisteki tüm telefonların üzerinde itfaiye teşkilatının telefon
numarası bulunmalı ve tesisin adresi acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere
göze çarpan yerlerde bulundurulmalıdır).
• Binadan çıkmak için çıkış merdivenlerini kullanın.
Bir Yangın Alarmı Duyulduğunda
• Binayı derhal terk edin.
• İtfaiyeye haber verildiğinden emin olun.
NOTE
• Asansörleri kullanmayın
• Binaya tekrar girmeyin.
Yangın Halinde Denetim Personeli Tarafından Yerine Getirilecek Görev Örneği
• İtfaiyeyi çağırın.
• İtfaiyecilere erişim olanağı sağlayın (ana anahtarları vs. temin edin).
• Gelen itfaiyecileri karşılayın (kendilerine tesiste depolanan veya işlenen malzemelerin
miktarı ve tipi hakkında bilgi ile yangın emniyet planının bir kopyasını ve ilgili çizimleri
verin).
• Gereken diğer yardımları sağlayın.
• İtfaiye tarafından bu şekilde talimat almadıkça yangın alarmını susturmayın veya
yağmurlama sistemini kapatmayın.
4.4 Adım 4 – Yangın Tatbikatı Prosedürleri ve Eğitim
Eğitim verilmesi ve yangın tatbikatı uygulamalarının yapılması, her tesisin yapacağı
hazırlıkların ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir. Yangından kaynaklanan acil bir durum
ekseriya endişe ve heyecan yaratır ki bu da yangına müdahale edenler ile karar alanlar için
stresli bir ortam oluşturabilir. Az eğitimli veya deneyimsiz kişiler bu acil durumla etkili
şekilde başa çıkmakta zorlanabilir.
Yangın tatbikatı prosedürleri itfaiyeye danışılarak hazırlanmalıdır.
Yangın tatbikatı prosedürleri Yangın Emniyet Planında belirtilmelidir. Yangın tatbikatı, bir
yandan diğer çalışanlar ile tesiste bulunan veya binadaki kişilerin tepkilerini göz önünde
bulundururken, diğer yandan denetim personelinin tepkisini kapsamalıdır. Denetim
personeline yangın emniyeti ile ilgili herhangi bir sorumluluk verilmeden önce yangın
emniyet planında tanımlanmış olan yangın acil durum prosedürlerindeki talimatlar
verilmelidir. Yangın acil durum prosedürlerinin ve yangın emniyet planında belirtilmiş
olan diğer görevlerin bir kopyası tüm denetim personeline verilmelidir.
Çalışanlar portatif yangın söndürücülerin ve diğer emniyet ekipmanının güvenli kullanımı
konusunda eğitilmelidir. Buna uygun durumlarda yangın alarm sistemlerinin nasıl devreye
alınacağı ve sıfırlanacağı da dahil olmalıdır.
Personele yangından kaynaklanan acil bir durumda derhal tepki göstermeleri konusunda
talimat verilmeli ve şahsi güvenliğin teşvik edilmesi ve uygulanması vurgulanmalıdır.
Yangın tatbikatları en azından yılda bir kez yapılmalıdır. Tüm yangın tatbikatlarının tarihi
ve zamanının yanı sıra katılan personelin isimleri kayıt edilmeli ve en azından tatbikattan
sonraki bir yıl boyunca muhafaza edilmelidir (Pek çok yangın kanunu bunu şart
koşmaktadır).
Yangın Tatbikatı Düzenlerken ve Uygularken Dikkate Alınacak Diğer Faktörler
• Yerel itfaiye teşkilatına yangın tatbikatı hakkında bilgi vermek gerekli mi? (Yerel itfaiye
teşkilatına sorun)
• Tüm çalışanlar acil bir durumda takip etmeleri gereken prosedürleri anlıyor mu? (Lisan
manileri var mı? Vs.)
• Tesisin tahliye edilmesinde yardım gereken kişiler var mı (yürüme / işitme güçlüğü)?
• Yangın tatbikatları önceden duyuruluyor mu yoksa sürpriz mi oluyor?
• Çalışanlar bir acil durumda daha fazla rizikoyu önlemek amacıyla kullanmakta oldukları
kritik sistemleri veya teçhizatı güvenle kapatma konusunda eğitildi mi?
• Yangın tatbikatları tüm vardiyalardaki çalışanların ve denetim personelinin eğitilmesi
amacıyla farklı zamanlarda mı yapılıyor?
• Acil bir durumda misafirlerin veya üstencilerin emniyetini sağlamak için önlemler
mevcut mu?
• Çalışanlar yangından kaynaklanan acil bir durumda şahsi emniyetlerini ve tepkilerini
geliştirmek için yangınla mücadele ve ilgili emniyet teçhizatının kullanımı amacıyla pratik
yapıyor mu?
• Yangın tatbikatı tamamlandıktan sonra tahliye için belirlenmiş bir prosedür var mı?
4.5 Adım 5 – Bina Tesislerinin ve Yangın Korunma Teçhizatının Bakımı
Yangın emniyet planı ilgili tüm yangın emniyet sistemlerinin ve özelliklerinin gerekli
kontrollerini, muayenelerini ve testlerini (tanımlı kelimeler) tanımlayan ayrıntılı bir
program içermelidir.
Bina sahibi/müdürü aşağıdakileri yapmalıdır:
• Tüm binalarda sağlanmış olan tüm yangın korunma özelliklerinin pek çok Kanada yangın
kanununun 2. ve 6. bölümlerinde ve tüm geçerli referans alınmış standartta belirtilmiş olan
sıklıklar uyarınca kontrol, muayene ve test edilmesini ve bakımlarının yapılmasını
sağlamalıdır.
• Kontrollerden bazılarını yapmak için şirketin personelini kullanırken, bu kişilerin
tamamen eğitimli ve bu faaliyeti gerçekleştirmeye yetkin olduğunu garanti altına almalıdır;
ve
• Yapılan tüm testlerin ve alınan düzeltici tedbirlerin kalıcı kayıtlarını iki yıl boyunca
muhafaza etmelidir. Kayıtlar Baş İtfaiye Yetkilisinin talebi üzerine kendisine arz
edilecektir.
4.6 Adım 6 – Yangın Korunma Teçhizatının veya Sistemlerinin Geçici Olarak Devre
Dışı Kalmasına Karşın Alternatif Önlemler
Alternatif önlemlerin yangın emniyet planında bulunması gereklidir. Aşağıdaki bilgiler
alternatif önlemlerin bazı örneklerini özetlemektedir. Eğer mümkünse, tüm personel geçici
kapatmalardan haberdar edilmelidir. Aşağıdaki uygulamalar ve prosedürler rehber olarak
verilmiştir:
Bir Yangın Alarm Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Tüm denetim personeline yangın alarm sisteminin geçici olarak kapatıldığını bildirin.
Normal olarak yangın tespit cihazlarının hizmet verdiği alanlarda (yani yağmurlama
sistemi, ısı detektörleri, duman detektörleri veya başka tipte yangın tespit cihazları ile
korunan odalar veya uzamlar) binanın sıralı bir şekilde turlanması amacıyla bir yangın
nöbeti vardiyası atanmalıdır. Yangın nöbeti tutan kişiler bu turları kayıt etmeli ve aynı
zamanda itfaiye teşkilatının bir yangın durumunda bilgilendirilmesi için kullanılabilecek
bir çeşit iletişim aracına sahip olmalıdır. Yangın çıkması halinde, binadaki kişilerin
yangından kaynaklanan acil bir durumun mevcut olduğu konusunda uyarılması amacıyla
çaba gösterilmelidir.
Sabit Boru Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Tüm denetim personeline sabit boru sisteminin geçici olarak kapatıldığını bildirin.
Yağmurlama Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
İtfaiye Teşkilatına (telefon no.) ve tüm denetim personeline yağmurlama sisteminin geçici
olarak kapatıldığını bildirin. Yağmurlama sistemi üzerinde yürütülen işlemler üstenci
tarafından sistemin ilgili şartlar altında mümkün olduğu kadar kısa sürede devreye
alınabilmesini sağlayacak şekilde programlanacaktır. Tam yağmurlama koruması sistem
üzerindeki çalışmalar tamamlandığında tekrar sağlanacaktır. Kapalı yağmurlama valfleri
onaylı bir şekilde etiketlenmeli veya işaretlenmelidir. (Yerel yangın kanununa bakın)
Yağmurlama sistemi kapalı iken, yağmurlama sistemi tekrar devreye alınana dek bir yangın
nöbeti vardiyası söz konusu alanda nöbet tutmalıdır. Kaynak veya kesme gibi “sıcak
çalışmalar” yağmurlama sistemi tekrar devreye alınana kadar yasaklanmalı veya “sıcak
çalışma” yapılacaksa gerekli önlemler alınmıştır.
Özel Söndürme Sistemlerinin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Özel bir söndürme sisteminin kapatıldığı yerde çalışan herkes ve tüm denetim personeli bu
konu hakkında bilgilendirilmelidir.
4.7 Adım 7 – Yangın Rizikolarının Kontrolü
İş yeri sahibi ve/veya müdürleri potansiyel yangın rizikolarını tanımlarken ve rizikoları
emniyetli bir şekilde ortadan kaldırmak veya kontrol etmek amacıyla yangın önleme
uygulamalarını belirlerken baş rolü oynamalıdır. Tüm çalışanlar kazaların en aza
indirilmesi ve yaralanmaların önlenmesi için tüm önlemlerin alındığını anlamalıdır.
Çalışanlar belirlenmiş yangın önleme uygulamaları konusunda tamamen eğitilmeli ve bu
uygulamalar herkes tarafından benimsenerek sonuna kadar uygulanmalıdır.
Depolanan, Kullanılan veya İşlenen Malzemelerin Denetimi (birinci adım) hazırlarken
toplanan bilgiler sert bir şekilde izlenmesi ve kontrol edilmesi gereken potansiyel olarak
tehlikeli bazı faaliyetlerde bulunulduğunu gösterebilir. Yangın Emniyet Planı bu
faaliyetlerin her birinin izlenmesi ve kontrol edilmesi amacıyla ayrıntılı
prosedürler/uygulamalar içermelidir. Yangın önleme uygulamaları geçerli yönetmeliklerin
ve pratik yangın emniyet önlemlerinin gereklerini göz önünde bulundurmalıdır. Bu
alanlarda çalışanlar yangın riskini azaltmak amacıyla belirlenmiş prosedürleri uygulamak
amacıyla eğitilmelidir. Bir yangın rizikosu yaratabilecek bazı faaliyetler aşağıdakileri içerse
de bunlarla sınırlı değildir:
• alev alıcı veya yanıcı sıvıların kullanılması;
• basınçlı gazların kullanılması veya işlenmesi;
• kaynak veya kesme;
• aerosol kutularının parçalanması;
• otomobil yakıt tanklarının veya basınçlı gaz silindirlerinin imha edilmesi; ve
• sınai kamyonların yakıt alması veya şarj edilmesi.
Yaygın yangın rizikolarını belirlemek ve kontrol etmek için, tayin edilmiş bir kişi tesiste
haftada bir kere yürüyüş yapmalı, ortak alanları, depolama alanlarını, yangınla mücadele
için erişim yollarını, merdivenleri, fırın odalarını ve diğer servis alanlarını incelemelidir.
Potansiyel yangın rizikolarının kontrol altına alındığını garanti altına almak için
aşağıdakileri kontrol edin:
• Belirli alanlarda sigara içmek kısıtlanmıştır;
• Sigara içme ile ilgili malzemeler dikkatle ve asla yanıcı kaplar içerisinde olmadan imha
edilmektedir;
• Fırın ve elektrik hizmet odaları her zaman için yanıcı malzemelerden arındırılmıştır;
• Bu alanlara her zaman için engelsiz olarak erişilebilmektedir;
• Malzemeler veya teçhizat çıkış merdivenlerinde depolanmamaktadır;
• Yangın kapıları kapalıdır. Kapılar takoz ile açık bırakılmamalı veya kapılar üzerindeki
otomatik kapatma cihazları devreden çıkartılmamalıdır; ve
• Tesiste kullanılan tüm cihazlar uygun CSA veya onaylı standartlara uygundur.
4.8 Adım 8 – Yangınla Mücadele ve İlgili Yangın Söndürülmesi Bilgileri için İtfaiyet
Teşkilatına Erişim
Bir yangın başladığında, hızla yayılır. Bu nedenle, itfaiye teşkilatının mümkün olduğu
kadar kısa sürede tesise ulaşabilmesi esastır. Belirlenen bir çalışan (denetim personeli)
itfaiye teşkilatının yangın söndürme faaliyetlerinin başlayabilmesi amacıyla gecikmeksizin
tesise girebilmesini sağlamak için acil bir durumda tepki gösterecek şekilde eğitilmelidir.
Söz konusu çalışan tesis ve burada yürütülen faaliyetler konusunda bilgili olmalıdır. İş
saatleri dışında ortaya çıkan acil durumlar da itfaiye teşkilatının yangının yerini
belirlemesinde ve yangın söndürme faaliyetlerinin başlatılmasında gecikmesine neden
olabilir. Bazı şirketler ve itfaiye teşkilatları bu tip gecikmeleri azaltmak için bir güvenli
“kilitli kutu” düzeni kullanmaktadır. Tesiste personel bulunmaması halinde, itfaiye teşkilatı
tesise derhal girebilmek ve diğer önemli bilgileri temin edebilmek amacıyla anahtarlara
gecikmeksizin ulaşabilmektedir.
Yangınla mücadele için erişim sağlamanın yanı sıra, itfaiye teşkilatı aynı zamanda geldiği
zaman tesis ve içindekiler hakkında başka önemli bilgiler de talep edebilir.
Örneğin, itfaiye teşkilatı tesiste depolanan ve/veya işlenen malzemelerin cari bir
envanterinin acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere hazırlanmasını ve
muhafaza edilmesini isteyebilir. Tesiste depolanan veya işlenen pek çok malzeme atıl ve
kararlı olsa da, bir yangına karışmaları halinde acil duruma müdahale edenler ve çevredeki
kişiler için ciddi riskler oluşturabilirler. Envanterde mevcut malzemelerin yeri, tipi ve
miktarı belirtilmelidir. Bu envanter aynı zamanda malzemelerin özellikleri hakkında bilgi
içerebilir, yanma ürünleri, yangınla mücadele teknikleri ve diğer ilgili faktörler
belirtilebilir. Bu tip bilgiler ekseriya Malzeme Güvenlik Veri Formlarına veya başka
kaynaklara başvurularak elde edilebilir. Bu bilgiler, 9. Adımda tanımlanmış olan talimatlar
ve şematik grafikler ile birlikte itfaiye teşkilatının kolayca kullanabilmesi amacıyla kolay
ulaşılan bir yerde muhafaza edilmelidir. Yerel itfaiye teşkilatınıza acil bir durumda hangi
bilgilerin onlara faydalı olacağını sorun.
Göz önünde bulundurulacak diğer faktörler aşağıdakileri içerse de bunlarla sınırlı değildir:
• İş saatlerinin dışında tesise derhal müdahale edebilmeleri için, acil bir durumda denetim
personelinin uyarılması amaçlı prosedürleri belirleyin.
• Mevsimsel iklim koşulları dolayısıyla ortaya çıkabilecek itfaiye teşkilatı erişim
problemlerini tanımlayın.
• Tesisteki makineler veya koridorlara veya yollara konulan malzemelerin yarattığı geçici
engeller nedeniyle yangınla mücadeleye mani olunmasını önlemek için prosedürleri
belirleyin.
• Bir binadaki diğer kritik alanlara veya ortak bir sanayi kompleksindeki yangın teçhizatına
erişebilmek için prosedürler belirleyin (yani gazın kapatılması, yangın korunma kontrol
valfleri, vs.)
4.9 Adım 9 – Şematik Grafiklerin ve Vaziyet Planlarının Hazırlanması
Yangın kanununun Yangın Emniyet Planları ile alakalı bölümlerinde acil bir durumda
müdahalede bulunan denetim personeli ve itfaiyeciler tarafından kullanılmak üzere, “bina
acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve işlemesini tanımlayan şematik grafikler de dahil
olmak üzere talimatlar” olması gerektiği belirtilmektedir.
Tesisin büyük olduğu veya bir yangın veya erişim problemine yol açabilecek açık hava
faaliyetlerinin bulunduğu durumlarda, bir vaziyet planı da hazırlanmalı ve yangın emniyet
planına dahil edilmelidir. (Tesisinizi ve binanızı denetlerken birinci adımda verilmiş olan
kontrol listesini kullanın). Şematik grafikleri ve vaziyet planını hazırlarken, bilgilerin
faydalı ve basit olmasını sağlayın.
Çizimlerde belirtilmiş olan çeşitli öğeleri standartlaştırmak amacıyla kullanılabilecek örnek
semboller için Ek B’ye bakın. Aynı zamanda, pusula tipinde bir yön sembolü (Kuzeye
bakan ok) kullanmayı da unutmayın. Şematik grafiklere ilaveten, malzemelerin bir
envanteri ile tesisin bir çizimi acil bir durumda son derece faydalı olacaktır. Bu tipte
bilgiler yangın kanununda şart koşulmasa da, bu bilgiler bir yangın durumunda itfaiyeciler
için çok faydalı olabilecektir. Hazırlanacak ve yangın emniyet planına ilave edilecek
çizimlerin tipini belirlemek için yerel itfaiye teşkilatınıza başvurun.
4.10 Adım 10 – Acil Durum Prosedürlerinin ve Acil Durum Telefon Numaralarının
Asılarak İlan Edilmesi
Her telefonun üzerinde itfaiye teşkilatının telefon numarası bulunmalı ve işyerinin ismi ile
adresi acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere göze çarpan yerlerde
bulundurulmalıdır.
Acil durum prosedürleri binanın her katında açıkça görülecek şekilde asılmalıdır.
Yangın Emniyet Planının bir kopyası onaylı bir yerde muhafaza edilmelidir.
Şematik grafikler, talimatlar ve tesis hakkındaki ilgili bilgiler acil bir durumda müdahale
eden itfaiye personeli tarafından kolayca ulaşılabilecek bir yerde olmalıdır.
Açık hava depolama alanlarında, itfaiye teşkilatının telefon numarası ve en yakın telefonun
yeri göze çarpan bir yere asılmalı ve burada muhafaza edilmelidir.
Acil durum telefon numaralarının güncel bir listesi de hazırlanmalı ve acil bir durumda
veya sonrasında referans alınmak üzere yangın emniyet planına ilave edilmelidir.
Acil durum telefon numaraları aşağıdakileri içerse de bunlarla sınırlı değildir:
• itfaiye teşkilatı;
• ambulans;
• polis teşkilatı;
• iş yeri sahibi;
• müdür;
• yangın alarmı hizmet şirketi; ve
• yağmurlama hizmeti şirketi.
Buna ilaveten, eğer tesisinizde bir yangın durumunda çevre veya toplum açısından risk
oluşturacak malzemeler veya maddeler varsa, aşağıdaki telefon numaraları da acil bir
durumda referans alınmak üzere kolayca ulaşılabilir bir yerde muhafaza edilmelidir.
• Çevre Bakanlığı Sızıntı Eylem Merkezi 1-800-268-6060
• CANUTEC (Kanada Nakliye Acil Durum Merkezi) 613-996-6666 (acil durum)
5.0 ÖZET/UYGULAMA/YANGIN EMNİYET PLANININ GÜNCELLENMESİ
Yangın Emniyet Planınızdan en büyük faydayı görebilmek için:
• Yangın Emniyet Planının tüm maddelerini uygulayın;
• Tüm çalışanların bir yangının tespit edilmesi veya bir yangın alarmının duyulması halinde
izlenecek prosedürler konusunda eğitilmiş olmasını sağlayın;
• Tüm çalışanların yangın rizikolarının kontrol edilmesi ve ortadan kaldırılması alınacak
önlemler ve izlenecek prosedürler konusunda eğitilmiş olmasını sağlayın;
• Belirlenmiş denetim personelinin bir yangına veya bir yangın alarmına hızlı ve emniyetli
bir şekilde müdahale etmesi için gerekli yangın tatbikatlarını yapın ve eğitimleri verin;
• Binanızda bulunan yangın emniyet özelliklerinin gerekli bakımlarını programlayın ve
gerçekleştirin;
• Acil bir durumda itfaiyecilerin referans alabilmesi için tesiste bulunan malzemelerin
envanterindeki değişikliklerle ilgili bilgileri rutin olarak güncelleyin.
• En az yılda bir kere, Yangın Emniyet Planınızın içeriğini güncel kalmasını sağlamak için
gözden geçirin; ve
• Yangın Emniyet Planında herhangi bir değişiklik yapmayı planlamanız halinde yerel Şef
İtfaiye Memurunuza danışın.
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ULUSAL
Bölüm 2.8. Acil Durum Planlaması
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
1) Bu bölüme uygun yangın acil durum prosedürleri aşağıdakiler için temin edilecektir:
a) bir toplantı veya bakım veya alıkoyma amacıyla işgal edilen her bina,
b) 1995 tarihli Kanada Ulusal Yapı Kanununca bir yangın alarmı sistemi olması gereken
her bina,
c) bu Kanunun 2.14 no.lu bölümü uyarınca düzenlenmiş yıkma ve inşaat şantiyeleri,
d) 3.2.2.5. ve 3.3.2.9. no.lu maddeler uyarınca bir yangın emniyet planı olması gereken
depolama alanları,
e) 4.2.5.6 no.lu Madde uyarınca yanabilir sıvıların veya alev alıcı sıvıların depolandığı ve
kullanıldığı alanlar; ve
f) 5.1.5.1 no.lu Madde uyarınca rizikolu işlemlerin veya faaliyetlerin vuku bulduğu alanlar,
2.8.1.2. Denetim Personelinin Eğitimi
1) Denetim personeli yangın güvenliği konusunda herhangi bir sorumluluk üstlenmeden
önce yangın emniyet planında tanımlanmış olan yangın acil durum prosedürleri konusunda
eğitilmelidir (Ek A’ya bakın).
2.8.1.3. Anahtarlar ve Özel Cihazlar
1) Yangın alarm sistemini devreye almak veya yangın korunma sistemleri ya da teçhizatına
erişim sağlamak amacıyla gerekli tüm anahtarlar veya özel cihazlara görevde bulunan
denetim personeli tarafından kolayca ulaşılabilmelidir.
2.8.2. Yangın Emniyet Planı
2.8.2.1. Bir Yangın Emniyet Planındaki Önlemler
1) 2.8.1.1 no.lu Madde tanımlanmış olan binalar veya alanlarda, bu Bölüme uygun bir
yangın emniyet planı itfaiye teşkilatı ve diğer uygun yetkililerle işbirliği yapılarak
hazırlanacak ve aşağıdakileri içerecektir:
a) aşağıdakiler dahil olmak üzere bir yangın durumunda kullanılacak acil durum
prosedürleri
i) yangın alarmının verilmesi (Ek A’ya bakın),
ii) itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi,
iii) bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde uygulanacak prosedürler konusunda
bilgilendirilmesi,
iv) yardıma ihtiyacı olan kişiler için özel hükümler de dahil olmak üzere, bina sakinlerinin
tahliye edilmesi (Ek A’ya bakın),
v) yangının sınırlanması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi,
b) denetim personelinin yangın emniyet görevlerinin yerine getirilmesi için atanması ve
organize edilmesi,
c) denetim personelinin ve binanın diğer sakinlerinin yangın emniyeti konusundaki
sorumlulukları konusunda eğitilmesi,
d) bina yangın acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve işlemesini gösteren şemalar da
dahil olmak üzere, belgeler,
e) yangın tatbikatlarının yapılması,
f) binadaki yangın rizikolarının kontrol edilmesi, ve
g) bina sakinlerinin emniyeti için temin edilen imkanların denetimi ve bakımı (Ek A’ya
bakın).
2) Yangın emniyet planı, binanın kullanımı ve diğer özellikleri ile ilgili değişikliklerin göz
önünde bulundurulduğunu garanti altına almak amacıyla 12 aydan fazla olmayan aralıklarla
gözden geçirilmelidir.
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, BRİTANYA
KOLOMBİYASI
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
b) Britanya Kolumbiyası Yapı Kanunu uyarınca bir yangın alarmı sistemi olması gereken
her bina,
depolama alanları,
prosedürleri
bilgilendirilmesi,
organize edilmesi,
f) binadaki yangın rizikolarının kontrol edilmesi,
g) bina sakinlerinin emniyeti için temin edilen imkanların denetimi ve bakımı, ve
h) 1.1.16 no.lu Madde uyarınca gereken muayene, bakım prosedürü veya test kayıtlarının
bir kopyası (Ek A’ya bakın).
Yangın emniyet planı, binanın kullanımı ve diğer özellikleri ile ilgili değişikliklerin göz
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ALBERTA
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
b) Alberta Yapı Kanununca bir yangın alarmı sistemi olması gereken her bina,
d) 3.2.2.6., 3.3.2.9. ve 3.3.6.7 no.lu maddeler uyarınca bir yangın emniyet planı olması
gereken depolama alanları,
prosedürleri
bilgilendirilmesi,
organize edilmesi,
bakın).
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ONTARIO
Bölüm 2.8 ACİL DURUM PLANLAMASI
Alt-bölüm 2.8.1. Genel
Uygulama 2.8.1.1.
1) Bu bölümdeki şartlar aşağıdaki binalar için geçerli olacaktır:
a) ‘A’ ve ‘B’ Grubu kullanım,
b) Bina sakini yükünün 10’u aştığı durumlarda ‘C’ Grubu kullanım,
c) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘D’ Grubu kullanım,
d) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘E Grubu kullanım,
e) Bina sakini yükünün 25’i aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 1 kullanım,
f) Bina sakini yükünün 100’ü aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 2 kullanım, veya
g) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 3 kullanım.
2) (1) no.lu cümleye rağmen, bu Bölümdeki şartlar aşağıdaki binalar veya tesisler için
geçerli olacaktır;
a) yer seviyesinin altındaki katlar da dahil olmak üzere 4 veya daha fazla katlı binalar,
b) Alt bölüm 3.5.3’ün hükümlerine tabi binalar,
c) Madde 4.1.5.6.’nın hükümlerine tabi binalar,
d) Madde 4.12.4.1’in hükümlerine tabi binalar,
e) Bölüm 9.3 uyarınca düzenlenmiştir (Pansiyonlar, Kiralık Oda Bulunan Evler),
f) Cümle 9.5.3.1.(3)’ün hükümlerine tabi binalar, veya
g) 3 kişiden fazlasına barınma sağlayan bir sağlık yurdu veya kimsesiz çocuk yuvası olarak
kullanılan binalar,
3) (1) no.lu cümleye rağmen, bu Bölümdeki şartlar Sağlık Koruma ve Destekleme Kanunu
uyarınca düzenlenen dinlenme kampları için geçerli olacaktır;
Acil durum prosedürü talimatları
2.8.1.2.
eğitilmelidir.
2) Denetim personeli, yangın emniyet planında tanımlanmış olduğu gibi, bir yangından
kaynaklanan acil durumu haber aldıklarında yükümlülüklerini yerine getirmeye hazır
olmalıdır.
3) Denetim personelinin sürekli olarak binada bulunması gerekli değildir.
Alt-bölüm 2.8.2 Yangın Emniyet Planı
Bir yangın emniyet planındaki önlemler
2.8.2.1.
1) Bir yangın emniyet planı aşağıdakiler içerecektir:
a) yangın alarmının verilmesi, itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi, yangınla mücadele için
erişim yollarının sağlanması, bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek
prosedürler konusunda bilgilendirilmesi, tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve
yangının sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi de dahil olmak üzere
yangın durumunda kullanılacak acil durum prosedürleri,
organize edilmesi,
c) denetim personelinin ve diğer sakinlerin yangın emniyeti için sorumluluklarından
haberdar olmak için eğitilmesi,
d) bina için uygun acil durum prosedürleri de dahil olmak üzere yangın tatbikatlarının
yapılması,
e) binadaki yangın rizikolarının kontrol edilmesi,
f) bina sakinlerinin emniyeti için sağlanmış imkanların bakımının yapılması,
g) yangın korunma teçhizatının ve sistemlerinin veya bunların bir kısmının kapatılması
esnasında bina sakinlerinin emniyeti için alternatif önlemlerin sağlanması, ve
h) bina yangın acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve işletimini tarif eden şematik
grafikler de dahil talimatlar.
2) Yangın emniyet planı Madde 2.8.1.1’e uygun binalarda hazırlanacak, onaylanacak ve
uygulanacaktır.
3) Yangın emniyet planı binada onaylı bir yerde muhafaza edilecektir.
EK B – ŞEMALAR VE ÇİZİMLER İÇİN SEMBOL ÖRNEKLERİ
YANGIN DUVARI (TAM BİNA YÜKSEKLİĞİNDE)
YANGIN BÖLMESİ
YANGIN BÖLMESİ (TAM BİNA YÜKSEKLİĞİNDE DEĞİL)
BUHAR BARİYERİ
BUHAR BARİYERİ (BÖLME DUVARI)
ÇARPMA YANGIN KAPISI
KAYAR YANGIN KAPISI
ÇIKIŞLAR
İTFAİYE TEŞKİLATI ERİŞİM NOKTALARI
ASANSÖRLER (İTFAİYECİLER)
ASANSÖRLER (GENEL)
YANGIN ALARMI VERİCİSİ
YANGIN ALARMI KONTROL PANELLERİ
SABİT BORU YANGIN HORTUMU İSTASYONU
YAĞMURLAMA KONTROL VALFLERİ
YANGIN MUSLUKLARI (ÖZEL)
YANGIN MUSLUKLARI (KAMUSAL)
YAĞMURLANAN BÖLGELER
YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER
YAĞMURLANMAYAN ALANLAR
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMİ
ONAYLI YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ
İTFAİYE BAĞLANTILARI
SU KULESİ VE YER ÜSTÜ TANK –DİKEY
SU KULESİ VEYA YER ÜSTÜ TANK – YATAY
BASINÇ TANKI
İZOLASYON VALFİ – SABİT BORU
İZOLASYON VALFİ
BOYUT İŞARETLİ SU ŞEBEKESİ
PATLAYICILAR
BASINÇLI GAZ
YANICI SIVILAR
YANICI KATILAR
OKSİTLEYİCİ MADDELER
ZEHİRLİ VE BULAŞICI MADDELER
RADYOAKTİF MALZEMELER
AŞINDIRICI MADDELER
ÇEŞİTLİ
POLİKLORİNE DİFENİL
MALZEME GÜVENLİK VERİ FORMU
DOĞAL GAZ KAPATMA VALFİ
PROPAN KAPATMA VALFİ
YAĞ KAPATMA VALFİ
SU KAPATMA VALFİ
ELEKTRİK ŞEBEKESİ BAĞLANTI KESME ANAHTARLARI
VEYA PANELİ
ELEKTRİK TRANSFORMATÖR ODALARI
YANGINLA MÜCADELE SU DRENAJ NOKTALARI
HAVALANDIRMA AÇIKLIKLARI
BASINÇLI MERDİVEN
ÇATIDA DUMAN ŞAFTI AÇIKLIĞI
DUMAN ŞAFTI AÇIKLIĞI
İTFAİYE TEŞKİLATI ERİŞİM YOLLARI
PATLAMA EMNİYET DUVARI (PATLAMANIN YÖNÜ)
PATLAMAYA DİRENÇLİ DUVAR
ACİL DURUM JENERATÖRÜ
MANUEL BAŞLATMA SİSTEMLERİ
Yangın Emniyeti Planlama Kılavuzu
Önsöz
Bu kılavuzun amacı plastiklerle çalışan tesislerin sahiplerine ve yöneticilerine, iş yerleri
için etkili Yangın Emniyet Planlarının geliştirilmesinde ve uygulanmasında yardımcı
olmaktır.
Bu kılavuz, kapsamlı bir Yangın Emniyet Planının hazırlanmasında faydalı olabilecek
kontrol listeleri ve örnekler ile, kullanımı kolay, adım adım bir format halinde
tasarlanmıştır.
Plastik sanayinde faaliyet gösteren tüm şirketlerin bir Yangın Emniyet Planı geliştirmesi ve
bu planı yerel İtfaiye Departmanları ile müzakere etmesi teşvik edilmektedir. Bu şekilde,
şirketler topluma karşı sorumluluklarını göstermekte, kendi faaliyetlerini geliştirmekte ve
acil bir durumdaki yükümlülüklerini potansiyel olarak azaltmaktadırlar.
Bu kılavuz aşağıdakiler tarafından hazırlanmıştır:
Mississauga, ON L4W 1T1
Tel: (905) 678-7748
Faks: (905) 678-0774
EPIC Kanada Plastik Sanayi Birliğinin bir konseyidir.
Ağustos 2006
İçindekiler
BÖLÜM
SAYFA
1.0 KAPSAM................................................................................... 4
2.0 TARİHÇE………...................................................................... 4
2.1 Genel Yangın Emniyet Planlama Gerekleri………………........ 4
2.2 Bir Yangın Emniyet Planı Nedir?.............................................. 6
2.3 Bir Yangın Emniyet Planı Uygulamanın Faydaları…................ 7
3.0 TANIMLAR…......................................................................... 7
4.0 ON ADIMLI İŞLEM………................................................... 8
4.1 Adım 1 – Bir Yangın Emniyet Denetiminin Yapılması............. 9
4.2 Adım 2 – Denetim Personelinin Atanması ve Organizasyonu.....13
4.3 Adım 3 – Acil Durum Prosedürlerinin Geliştirilmesi ................ 14
4.4 Adım 4 – Yangın Tatbikatı Prosedürleri ve Eğitim……............. 15
4.5 Adım 5 – Binanın ve Yangın Korunma Teçhizatının Bakımı......16
4.6 Adım 6 – Yangın Korunma Teçhizatının veya Sistemlerinin Geçici
olarak Kapatılması Durumunda Alternatif Önlemler…........17
4.7 Adım 7 – Yangın Rizikolarının Kontrolü.. .................................18
4.8 Adım 8 – Yangınla Mücadele ve Yangının Söndürülmesi ile İlgili
Bilgiler için İtfaiyeye Erişim…………………………………....... 19
4.9 Adım 9 – Şematik Grafiklerin ve Vaziyet Planının
Hazırlanması……………................................................................20
4.10 Adım 10 – Acil Durum Prosedürlerinin ve Acil Durum Telefon
Numaralarının Asılarak İlan Edilmesi……………........................ 21
5.0 ÖZET/UYGULAMA/YANGIN EMNİYET PLANININ
GÜNCELLENMESİ ……………….......................................... 22
EK A: - Kanada Yangın Kanunlarından Alıntılar
Ulusal……………........................................................................ 23
Britanya Kolumbiyası................................................................... 24
Alberta.......................................................................................... 26
Ontario...........................................................................................28
EK B: - Şemalar ve Çizimler için Örnek Semboller……............ 30
1.0 KAPSAM
Yangın emniyeti herkes için önemli bir sorumluluktur. Kötü yangın emniyet
uygulamalarının ve bir acil durum planı bulunmamasının sonuçları özellikle depolanan
malzeme proseslerinin veya miktarlarının toplum ve çevre açısından ciddi bir tehdit
oluşturabileceği işletmelerde önemlidir. Yangınları önlemek ve çıktıkları zaman verdikleri
zararları en aza indirebilmek için, plastiklerle çalışan tesislerin sahiplerinin ve
işletmecilerinin işletmeleri için Yangın Emniyet Planları geliştirmesi ve uygulaması teşvik
edilmektedir. Kanada’nın pek çok bölgesinde belediye veya vilayet yönetmeliklerine dahil
edilmiş olan Yangın Kanunları mevcuttur. Vilayet ve Bölgesel Yangın Kanunları ekseriya
Kanada Ulusal Yangın Kanunundan uyarlanmıştır ve genel olarak Ulusal Kodun
organizasyonunu takip ederler. Ek A’da Acil Durum Planlama ve Yangın Emniyet Planları
için geçerli olan çeşitli vilayet kanunlarının ve Ulusal Kodun bazı bölümlerinden alıntılar
bulunmaktadır. Buna ilaveten, plastikler konusunda algılanan rizikolar genel olarak bu
malzemelerin kapalı alanlarda ve açık havada depolanması ile alakalı olduğundan,
kanunların bu konuyu ele alan ilgili bölümleri de göz önünde bulundurulmalıdır.
2.0 TARİHÇE
2.1 Genel Yangın Emniyet Planlama Gerekleri
Pek çok yangın kanunu uyarınca bir Yangın Emniyet Planının aşağıdakiler gibi mahallerde
hazırlanması, onaylanması ve uygulanması gereklidir: (Ek A’ya bakınız)
• yanıcı ve aleve alıcı sıvıların miktarının toplam olarak 500 litreyi aştığı veya 1. sınıf
sıvıların miktarının 250 litreyi aştığı binalar veya açık alanlar;
• yerin altındaki katlar da dahil olmak üzere, 4 katlı veya daha yüksek binalar veya tesisler,
• açık hava otomobil lastiği depolama alanları;
• yüksek rizikolu sınai meşguliyetin bulunduğu ve içerisinde 25 kişiden fazlasının
bulunduğu binalar (yani kauçuk işleme tesisleri, atık kağıt işleme tesisleri); ve
• orta düzeyle sınai meşguliyetin bulunduğu ve içerisinde 100 kişiden fazlasının bulunduğu
binalar (yani otomobil lastiği depoları, antrepolar).
Yangın kanunları yönetmeliklere dahil değildir. Bu yönetmeliklerde genel olarak iş yeri
sahibinin “Kanunun tüm hükümlerini” yerine getirmekle yükümlü olduğu belirtilir. “İş yeri
sahibi” “ilgili mülkü kontrol eden şahıs, firma veya kuruluş” olarak tanımlanır.
Bir mahkemede, “iş yeri sahibi” tanımı ismi mülkiyet belgesi üzerinde bulunan sahip (bir
şahıs veya şahıslar, bir kuruluş vs.) olarak yorumlanabilir. “İş yeri sahibi” aynı zamanda
binanın sahibi olan bir kuruluşun idari bir memuru, bir yönetici ve hatta bir bakım
denetimcisi gibi binayı kontrolünde bulunduran herhangi bir başka şahsı da içerebilir. Bir
şahıs tarafından kanuna uyulmamasının cezaları vaka başına 25,000 ABD$ veya bir yıla
kadar hapis gibi ağır cezalar olabilir. Kuruluşlara verilen cezalar ise vaka başına 50,000
ABD$ olabilmektedir.
Plastik işleme tesislerinin sahipleri, yöneticileri ve idarecileri yerel yangın kanunu uyarınca
sorumluluklarını çok iyi bilmelidirler zira bu tür herhangi bir hükmün ihlali sonucunda
cezalar verilebilir.
Kanunlar çerçevesindeki gereklere ilaveten, yerel itfaiye teşkilatı da bir iş yeri sahibinin bir
Yangın Emniyet Planı geliştirmesini ve uygulamasını talep edebilir. İş yeri sahipleri,
kanunen bunun gerekli olmadığı mahallerde bile, bir Yangın Emniyet Planı geliştirerek ve
uygulayarak yangın emniyeti konusunda inisiyatiflerini kullanmalıdırlar. Plastik sanayinin
tüm üyelerini bir plan hazırlamaları konusunda teşvik etmekteyiz.
Bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesi ve uygulanması, yangın emniyetinin
desteklenmesine olan ilginizi gösterecektir. Bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesinde
kullanılan kaynaklar, yangın vakalarını ve yangının etkilerini azaltmak suretiyle belirgin
faydalar sağlayacaktır.
Pek çok durumda, bir Yangın Emniyet Planı bu kılavuzda ana hatları verilmiş olan adımları
izleyerek veya yerel itfaiye teşkilatı ile müzakere edilerek, iş yeri sahibi veya deneyimli bir
yönetici tarafından hazırlanabilir. Yangın Emniyet Planının ilgili kanun veya yerel itfaiye
teşkilatı tarafından şart koşulduğu durumlarda, planın bir kopyasının onay amacıyla Baş
İtfaiye Yetkilisine arz edilmesi ve mahalde onaylanan bir yerde bulundurulması gereklidir.
Baş İtfaiye Yetkilisinden onay alındıktan sonra, iş yeri sahibi Yangın Emniyet Planının tüm
şartlarının yerine getirilmesinden sorumludur.
2.2 Bir Yangın Emniyet Planı Nedir?
Bir Yangın Emniyet Planı, belirli bir bina veya mülk ile alakalı olarak yangın emniyetinin
tüm yönlerini ele almak amacıyla tasarlanmış ayrıntılı bir belgedir. Bu belgenin amacı,
rutin olarak kullanılacak yangın emniyet uygulamalarının ana hatlarını içeren bir referans el
kitabı olmaktır. Tüm yangın emniyet planları aşağıdaki bilgileri içermelidir:
(Yangın emniyet planınızın bu konulardan her birini ele aldığından emin olmak için
aşağıdaki bilgileri şimdi gözden geçirin ve planınızı hazırlarken bu kontrol listesini
kullanın. Fiili Yangın Kanunu Şartları için Ek A’ya bakın.)
Tüm yangın emniyet planları aşağıdakileri içermelidir:
• aşağıdakiler dahil olmak üzere yangın halinde kullanılacak acil durum prosedürleri:
alarmın verilmesi, itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi, yangınla mücadele için erişim
yollarının sağlanması, bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek prosedürler
konusunda bilgilendirilmesi, tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve yangının
sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi;
• tüm iş yerinde yangınların önlenmesinin ve yangın rizikolarının kontrol altına alınmasının
yolları hakkında talimatlar;
• kendilerinin yangın emniyet konusundaki görevleri ve sorumlulukları da dahil olmak
üzere, denetim personelinin ve diğer bina sakinlerinin atanması, organizasyonu ve
eğitilmesi konusunda bilgi;
• yangın tatbikatlarının yapılma yöntemi ve sıklığı;
• yangın koruma sistemleri ve bina için ayrıntılı bakım prosedürleri;
• bina sakinlerinin emniyetinin garanti altına alınabilmesi için, yangından korunma
teçhizatı veya sistemlerinin geçici olarak kapatılması halinde alternatif yangın emniyet
önlemlerinin belirlenmesi; ve
• binadaki yangın acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve kullanımını tanımlayan
talimatlar ve şematik grafikler.
2.3 Bir Yangın Emniyet Planının Uygulanmasının Faydaları
• Yangın ihtimalini azalır;
• Rizikoların belirlenmesini ve ortadan kaldırılmasını teşvik eder;
• Çalışan emniyetini ve farkındalığını teşvik eder;
• Emniyetle ilgili endişeleri azaltmak suretiyle çalışanların moralini yükseltir;
• Yangından kaynaklanan acil bir durumda iş yeri ve itfaiye teşkilatının kaynaklarını
koordine eder;
• Yangının iş yeri ve toplum üzerindeki potansiyel etkilerini (yaralanma, parasal kayıplar,
yükümlülük vs.) azaltır; ve
• Yangın kanununa uyumu arttırır.
3.0 TANIMLAR
Aşağıdaki tanımlar Ontario Yangın Kanunundan kopyalanmıştır ve bu kılavuzda
kullanıldıkları yerlerde söz konusu kelimelerin ve tümcelerin manasını anlamanıza
yardımcı olmak amaçlıdır. Benzer tanımlar diğer Kanada yangın kanunlarında mevcuttur.
Onaylı: Baş İtfaiye Yetkilisi tarafından onaylanmış manasına gelmektedir.
Bina: herhangi bir kullanımın veya barınmanın desteklenmesi veya korunması amacıyla
kullanılan veya bu amaca hizmet eden herhangi bir yapı manasına gelmektedir.
Kontrol: Bir cihazın veya sistemin yerinden olduğundan ve belirgin şekilde hasarlı veya
engellenmiş olmadığından emin olmak için gözle yapılan gözlem manasına gelmektedir.
Baş İtfaiye Yetkilisi: İtfaiye Müdürünün, Belediye İtfaiye Şefi veya Belediye İtfaiye Şefi
tarafından atanmış itfaiye teşkilatı üyesi veya üyeleri olan yardımcısı manasına
gelmektedir.
Yanıcı Sıvı: Parlama noktası 37.8°C veya üstü ve 93.3°C altı olan tüm sıvılar manasına
gelmektedir.
Alev Alıcı Sıvı: ASTM D 323, “Petrol Ürünlerinin Buhar Basıncı (Reid Yöntemi)”
tarafından belirlenmiş olduğu şekilde, parlama noktası 37.8° C’nin altında ve 37.8°C’de
275.8 kPa’yı (mutlak) aşmayan bir buhar basıncı olan sıvı manasına gelmektedir.
Parlama Noktası: Bir kap içerisindeki sıvının, sıvının yüzeyine yakın hava ile tutuşabilir
bir karışım oluşturmasına yetecek konsantrasyonda buhar çıkarttığı minimum basınç
manasına gelmektedir.
Denetim: bir cihazın veya sistemin tasarlanmış olduğu işleve uygun olarak çalışacağının
açıkça belirlenmesi için yapılan fiziksel muayene manasına gelmektedir.
İş Yeri Sahibi: söz konusu bina veya mülk veya herhangi bir bölümü üzerinde kontrolü
bulunan herhangi bir şahıs, firma veya kuruluş manasına gelmekte ve bina ya da mülk
içerisindeki şahısları da içermektedir.
Denetim Personeli: yangın emniyet planı uyarınca bir binanın diğer sakinlerinin yangın
emniyeti konusunda sorumluluk almış olan bina sakinleri manasına gelmekte ve itfaiyenin
söz konusu sorumlulukları üstlenmeyi kabul ettiği durumlarda itfaiye teşkilatını da
içerebilmektedir.
Test: bir cihazın veya sistemin tasarlanmış olduğu işleve uygun olarak çalışacağının açıkça
belirlenmesi için söz konusu cihaz veya sistemin çalıştırılması manasına gelmektedir.
Buhar Basıncı: ASTM D 323, “Petrol Ürünlerinin Buhar Basıncı (Reid Yöntemi)”
tarafından belirlenmiş olduğu şekilde, bir sıvı tarafından uygulanan basınç manasına
gelmektedir.
4.0 ON ADIMLI İŞLEM
Adım 1 BİR YANGIN EMNİYET DENETİMİNİN YAPILMASI Tüm yangın risklerini ve
çalışan kaynaklarını belirleyin.
Adım 2 ACİL DURUM DENETİM PERSONELİNİN ATANMASI
ORGANİZASYONU Denetim personelinin yapısını ve sorumluluklarını belirleyin.
VE
Adım 3 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİNİN GELİŞTİRİLMESİ Yangın durumunda
neler yapılacağı konusunda prosedürler belirleyin.
Adım 4 YANGIN TATBİKATI PROSEDÜRLERİ VE EĞİTİM Etkili bir tepki için eğitim
verin.
Adım 5 BİNA TESİSLERİNİN VE YANGIN KORUNMA TEÇHİZATININ BAKIMI
Kontrol ve test edin ve bakım yapın.
Adım 6 YANGIN KORUNMA TEÇHİZATININ VEYA SİSTEMİNİN GEÇİCİ
OLARAK KAPATILMASI HALİNDE ALTERNATİF ÖNLEMLER Acil durum uyarı
veya yangın söndürme sistemlerinin kapatılması halinde neler yapılacağı
Adım 7 YANGIN RİZİKOLARININ KONTROLÜ Tüm yangın rizikolarından kaçının,
bunları önleyin, azaltın ve kontrol edin.
Adım 8 YANGINLA MÜCADELE VE YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ İLE İLGİLİ
BİLGİ İÇİN İTFAİYE TEŞKİLATINA ERİŞİM İtfaiye teşkilatınızın ihtiyaçlarını
karşılayın.
Adım 9 ŞEMATİK GRAFİKLERİN VE VAZİYET PLANININ HAZIRLANMASI
Mülkünüzü tanıyın, hazır olun.
Adım 10 ACİL DURUM PROSEDÜRLERİNİN VE ACİL DURUM TELEFON
NUMARALARININ ASILARAK İLAN EDİLMESİ Anahtar mahallerde acil durum
prosedürleri ve telefon numaraları.
4.1 Adım 1 – Bir Yangın Emniyet Denetiminin Yapılması
Bir Yangın Emniyet Planı geliştirilirken aşağıdakiler dikkate alınmalıdır:
• işin özel doğası;
• insan kaynaklarının kullanılabilirliği;
• her binada veya tesiste mevcut yangın emniyet özellikleri; ve
• bir yangın rizikosu yaratabilecek işlemler veya faaliyetler.
Yangın Emniyet Planınızı hazırlamadan önce, aşağıdaki kontrol listesini kullanarak
mülkünüzü bir yangın emniyet denetiminden geçirmeniz önerilmektedir. Bu denetim
mülkünüz dahilinde yangın emniyetini etkileyen faktörleri belirlemenize yardımcı
olacaktır. Bu denetimi yaparken, uygun olan yerlerde yangın emniyet meseleleri ile alakalı
bilgileri not alın. Bu bilgiler faydalı bir Yangın Emniyet Planının geliştirilmesi için
gereklidir. Sonuçta ortaya çıkan Yangın Emniyet Planı, mülkünüz ile ona özgü ihtiyaçlar
ve özellikler için tasarlanmış emsalsiz bir belge olacak ve personel ile eldeki tüm emniyet
imkanlarının en uygun şekilde kullanılmasını garanti altına alacaktır.
Mülkünüzün Denetlenmesi
Eğer iş yerinizde açık havada depolama yapılıyor veya malzemeler açık havada işleniyorsa,
denetiminize öncelikle mülkün dışını inceleyerek başlayın.
Çevresel veya başka amaçlarla bir Onay Sertifikasının gerekli olduğu durumlarda, onay
kriterleri mahallin gerekli uyum hükümlerine halen uygun olduğunu garantilemek için
yeniden gözden geçirilmelidir.
İşe mekanın bir çizimini hazırlayarak başlayın. Bu mülkü etkileyen yangın emniyet
meselelerini genel olarak daha iyi görmenize yardımcı olabilir. Mülkün çizimi yangın
emniyet planınızın anahtar bir öğesi haline gelebilir. Gerekli ve mümkün olursa çizim
ölçekli olarak yapılmalı ve aşağıdakileri belirtmelidir:
• çizimi yönü (kuzey, güney, doğu, batı);
• mülkün sınırları;
• güvenlik çitleri;
• komşu mülklerin kullanımı, buralarda oturulup oturulmadığı, yani konut, sınai bina vs.
olup olmadıkları, ve en yakın komşu binalara olan yaklaşık uzaklıklar;
• itfaiye araçları için giriş noktaları;
• diğer giriş noktaları;
• ağır teçhizat için müsait araç yolları ve itfaiye teşkilatı erişim yolları;
• arsadaki binalar;
• su kaynakları, özel yangın muslukları, göletler veya rezervuarlar;
• her noktada depolanmış olan malzeme tipini ve miktarını belirtmek suretiyle, açık hava
depolama alanları;
• su yolları, hendekler, lağımlar ve rögarlar; ve
• gaz kapatma valfleri ile diğer önemli izolasyon valfleri.
Binanızın veya Binalarınızın Denetlenmesi
Daha sonra, arsa üzerindeki her bina için ayrı ve ayrıntılı bir denetim hazırlayın. (Mümkün
olan yerlerde) incelenecek ve belirlenecek özellikler aşağıdaki gibidir:
• bina konstrüksiyonunun tipi (yanıcı mı değil mi);
• alan olarak binanın ebadı (her katın alanı ve toplam alan);
• bodrumlar dahil kat sayısı;
• binanın kullanımı ve barınma;
• yangın duvarları, yangın bölmeleri ;
• patlama emniyet menfezleri;
• itfaiye teşkilatının ana girişi de dahil olmak üzere itfaiye teşkilatı erişim noktaları;
• portatif yangın söndürücüler;
• yangın alarm sistemi;
• yağmurlama sistemi;
• yangın boru (hortum) sistemi;
• itfaiye teşkilatı pompacı bağlantıları;
• su kaynağı kontrol valfleri ve yangın pompaları;
• çıkışlar;
• acil durum güç ve ışıklandırma teçhizatı;
• rizikolu işleme alanları (işlemin tipinin belirlenmesi); ve
• depolama alanları (depolanan malzemelerin tipinin ve miktarının belirlenmesi).
İnsan Kaynaklarının Denetlenmesi
Tesiste bulunan çalışanlar hakkında bilgi toplayın. Böylece acil durum prosedürlerinin
tümünün planda göz önünde bulundurulmuş olması garanti altına alacaktır.
• Tesiste tam gün ve yarım gün çalışan çalışanların sayısını belirleyin.
• Mümkün olan yerlerde, farklı vardiyalarda çalışan kişileri belirleyin.
• Çalışanların barınma ihtiyaçlarını (yani fiziksel maluliyetleri, lisan ihtiyaçlarını)
belirleyin.
• Eğer güvenlik personeli varsa güvenlik personelini belirleyin.
• Bina sahibi, müdür, denetimci ve diğer çalışanlar da dahil olmak üzere, acil bir durumda
kullanılmak üzere bir telefon numarası listesi hazırlayın.
Depolanan, Kullanılan veya İşlenen Malzemelerin Denetlenmesi
İşin doğasına bağlı olarak, tesiste depolanan, kullanılan veya işlenen malzemeler çok farklı
olabilmektedir. Pek çok malzeme atıldır ve bir yangına maruz kalmadıkça bir problem
yaratmaz.
Aşağıdakiler bir yangın çıkması durumunda problem yaratacak malzemelere dahil ancak
bununla sınırlı değildir:
• gazlar (yanıcı veya atıl aerosoller);
• yanıcı/alev alıcı sıvılar;
• sıvı kimyasallar, organik yağlar/çözücüler;
• her tipte plastik;
• bütün veya parçalanmış, otomobil lastikleri de dahil kauçuk;
• koruyucularla veya yağlarla işlenmiş metaller;
• ahşap ve ahşap içeren kimyasallar; ve
• kağıt, karton.
Daha önce bahsedildiği gibi, plastiklerle alakalı endişeler genel olarak malların nasıl
depolandığı ile ilgilidir (kapalı alan ve açık havada depolama). Yangın kanununun 3.
Bölümü depolamayı ele almaktadır.
Analiziniz esnasında karşılaştığınız herhangi sorular veya problemlerle alakalı olarak yerel
itfaiye teşkilatınız ile irtibat kurabilirsiniz.
Yangın Rizikoları
Etkili yangın emniyet planlamasının hedeflerinden biri yangınların sıklığını azaltmaktır. Bu
hedefe ulaşabilmek için, yangın rizikoları belirlenmeli ve önleyici tedbirler alınmalıdır.
Kendinize aşağıdaki soruları sorun:
• Yangın Kanununda ana hatları verimli olan şartlara yanıcı ve alev alıcı sıvıların
depolanması ve kullanımı için uyuluyor mu?
• Kaynaklama ve kesme faaliyetleri Yangın kanununun Rizikolu İşlemler ve Faaliyetlerle
alakalı bölümünün gereklerine uygun olarak mı gerçekleştiriliyor?
• Tesisin sınai kamyonları konusunda yangın kanununun gereklerine uyuluyor mu?
• Kendiliğinden alev alma eğilimi gösteren alev alıcı basınçlı gazlar, yanıcı tozlar, yanıcı
fiberler veya maddeler mevcut mu?
• Potansiyel bir alev kaynağı teşkil edebilecek yüksek sıcaklıklar yaratan makineler veya
teçhizat mevcut mu?
4.2 Adım 2 – Denetim Personelinin Atanması ve Organizasyonu
Yangın emniyet planı aynı zamanda bir yangından kaynaklanan acil bir durumda önceden
belirlenmiş bir şekilde tepki göstermek üzere eğitilen belirli “denetim personeli”nin
(tanımlara bakınız) ve bunların yedeklerinin atanmasını da içermelidir. Denetim
personelinin görevleri ve sorumlulukları yangın emniyet planında belirtilmelidir. Denetim
personeli olarak atanmış kişi veya kişiler yetkin ve bu ilave görevlerle sorumlulukları
üstlenmeye istekli olmalıdırlar. Denetim personeli olarak atanan kişi veya kişilerin yönetim
kadrosundan olması veya şirketten bir denetimci olması gerekli değildir.
Çalışanların ve acil durum denetimci personelin tepkileri, yangın risklerini azaltmak
amacıyla iyi planlanmış olmalıdır. Denetimci personelin sorumluluklarını anlaması ve
yangından kaynaklanan acil bir duruma hızlı, pozitif ve akıllıca bir şekilde tepki vermek
üzere eğitilmiş olması esastır.
Yangın emniyet planının acil durum tepki bölümünün etkili şekilde uygulanabilmesi için,
yönetim ve tüm çalışanlar iş yerinde yangın emniyetinin desteklenmesinde oynadıkları
önemli rolü anlamaları gereklidir. Herkesin yangın emniyet uygulamalarına ve
prosedürlerine uyması şarttır. Tüm çalışanlara verilen yönlendirme eğitim programı
aşağıdakilerle ilgili yangın emniyet talimatlarını içermelidir:
• yangın tespit edildiğinde yapılacaklar;
• bir yangın alarmı duyulduğunda yapılacaklar; ve
• iş yerinde yangın rizikolarını önlemenin veya en aza indirmenin yolları.
Çeşitli faktörlere bağlı olarak, Yangın Emniyet Planı sadece bir veya iki acil durum tepkisi
denetim personelinin atanmasını gerektirebilir. Ancak daha büyük işletmelerde Yangın
Emniyet Planında belirli alanların tahliyesini koordine etmek üzere eğitilmiş yangın
görevlilerini ve/veya bir yangını kontrol altına alıp söndürmek için eğitilmiş ve teçhiz
edilmiş bir itfaiye tugayını içerebilecek daha kapsamlı bir acil durum tepkisinin ayrıntıları
bulunabilir.
Yangın Emniyeti İçin İş Yeri Sahibinin/Müdürünün Sorumlulukları
• Yangın Emniyet Planının geliştirilmesini, onaylanmasını ve tamamen uygulanmasını
sağlayın.
• Yangın emniyet görevlerini ve acil durum prosedürlerini uygulamak için acil durum
denetim personelini atayın, organize edin ve eğitin.
• Atanmış olan denetim personelinin binada/mahalde bulunmaması halinde denetimci
yetkisi ile hareket etmek amacıyla atanmış ve eğitilmiş yeterli sayıda yardımcı bulunmasını
sağlayın.
• Tüm personeli içeren yangın tatbikatlarının en azından yılda bir kez yapılmasını sağlayın.
• Yangın rizikolarının belirlenmesini ve ortadan kaldırılmasını veya kontrol altına
alınmasını sağlayın.
• Yangın korunma teçhizatının veya sistemlerinin geçici olarak devre dışı kalması halinde
alternatif önlemler alın.
• Yangın korunma teçhizatının gerekli kontrollerini, testlerini, muayenelerini ve bakımını
yangın kanununda belirtilen şekilde tamamlayın.
• Tüm testlerin ve düzeltici tedbirlerin kayıtlarını en azından iki yıllık bir süre boyunca
muhafaza edin.
• Eğitimlerin ve yangın tatbikatlarının yeterli kayıtlarını en azından bir yıllık bir süre
boyunca muhafaza edin.
4.3 Adım 3 – Acil Durum Prosedürleri Geliştirin
Yangın emniyet planı yangın halinde kullanılacak acil durum prosedürlerini içermelidir.
Bunlar arasında aşağıdakiler bulunur:
• yangın alarmının verilmesi,
• itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi,
• yangınla mücadele için erişim yollarının sağlanması,
• bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek prosedürler konusunda
bilgilendirilmesi,
• tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve
• yangının sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi.
Açık hava tesisleri için prosedürler bina içerisindeki sakinler için uygulanacak
prosedürlerden farklıdır.
Tüm Çalışanlar için Tipik Acil Durum Prosedürü Örneği
Yangın Tespit Edildiğinde:
• Yangın bölgesini derhal terk edin.
• Yangın alarmı verin ve/veya diğer personeli uyarın.
• İtfaiyeye haber verin. (Tesisteki tüm telefonların üzerinde itfaiye teşkilatının telefon
numarası bulunmalı ve tesisin adresi acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere
göze çarpan yerlerde bulundurulmalıdır).
Bir Yangın Alarmı Duyulduğunda
• Binayı derhal terk edin.
• İtfaiyeye haber verildiğinden emin olun.
NOTE
• Asansörleri kullanmayın
• Binaya tekrar girmeyin.
Yangın Halinde Denetim Personeli Tarafından Yerine Getirilecek Görev Örneği
• İtfaiyeyi çağırın.
• İtfaiyecilere erişim olanağı sağlayın (ana anahtarları vs. temin edin).
• Gelen itfaiyecileri karşılayın (kendilerine tesiste depolanan veya işlenen malzemelerin
miktarı ve tipi hakkında bilgi ile yangın emniyet planının bir kopyasını ve ilgili çizimleri
verin).
• Gereken diğer yardımları sağlayın.
• İtfaiye tarafından bu şekilde talimat almadıkça yangın alarmını susturmayın veya
yağmurlama sistemini kapatmayın.
4.4 Adım 4 – Yangın Tatbikatı Prosedürleri ve Eğitim
Eğitim verilmesi ve yangın tatbikatı uygulamalarının yapılması, her tesisin yapacağı
hazırlıkların ayrılmaz bir parçası haline gelmelidir. Yangından kaynaklanan acil bir durum
ekseriya endişe ve heyecan yaratır ki bu da yangına müdahale edenler ile karar alanlar için
stresli bir ortam oluşturabilir. Az eğitimli veya deneyimsiz kişiler bu acil durumla etkili
şekilde başa çıkmakta zorlanabilir.
Yangın tatbikatı prosedürleri itfaiyeye danışılarak hazırlanmalıdır.
Yangın tatbikatı prosedürleri Yangın Emniyet Planında belirtilmelidir. Yangın tatbikatı, bir
yandan diğer çalışanlar ile tesiste bulunan veya binadaki kişilerin tepkilerini göz önünde
bulundururken, diğer yandan denetim personelinin tepkisini kapsamalıdır. Denetim
personeline yangın emniyeti ile ilgili herhangi bir sorumluluk verilmeden önce yangın
emniyet planında tanımlanmış olan yangın acil durum prosedürlerindeki talimatlar
verilmelidir. Yangın acil durum prosedürlerinin ve yangın emniyet planında belirtilmiş
olan diğer görevlerin bir kopyası tüm denetim personeline verilmelidir.
Çalışanlar portatif yangın söndürücülerin ve diğer emniyet ekipmanının güvenli kullanımı
konusunda eğitilmelidir. Buna uygun durumlarda yangın alarm sistemlerinin nasıl devreye
alınacağı ve sıfırlanacağı da dahil olmalıdır.
Personele yangından kaynaklanan acil bir durumda derhal tepki göstermeleri konusunda
talimat verilmeli ve şahsi güvenliğin teşvik edilmesi ve uygulanması vurgulanmalıdır.
Yangın tatbikatları en azından yılda bir kez yapılmalıdır. Tüm yangın tatbikatlarının tarihi
ve zamanının yanı sıra katılan personelin isimleri kayıt edilmeli ve en azından tatbikattan
sonraki bir yıl boyunca muhafaza edilmelidir (Pek çok yangın kanunu bunu şart
koşmaktadır).
Yangın Tatbikatı Düzenlerken ve Uygularken Dikkate Alınacak Diğer Faktörler
• Yerel itfaiye teşkilatına yangın tatbikatı hakkında bilgi vermek gerekli mi? (Yerel itfaiye
teşkilatına sorun)
• Tüm çalışanlar acil bir durumda takip etmeleri gereken prosedürleri anlıyor mu? (Lisan
manileri var mı? Vs.)
• Tesisin tahliye edilmesinde yardım gereken kişiler var mı (yürüme / işitme güçlüğü)?
• Yangın tatbikatları önceden duyuruluyor mu yoksa sürpriz mi oluyor?
• Çalışanlar bir acil durumda daha fazla rizikoyu önlemek amacıyla kullanmakta oldukları
kritik sistemleri veya teçhizatı güvenle kapatma konusunda eğitildi mi?
• Yangın tatbikatları tüm vardiyalardaki çalışanların ve denetim personelinin eğitilmesi
amacıyla farklı zamanlarda mı yapılıyor?
• Acil bir durumda misafirlerin veya üstencilerin emniyetini sağlamak için önlemler
mevcut mu?
• Çalışanlar yangından kaynaklanan acil bir durumda şahsi emniyetlerini ve tepkilerini
geliştirmek için yangınla mücadele ve ilgili emniyet teçhizatının kullanımı amacıyla pratik
yapıyor mu?
• Yangın tatbikatı tamamlandıktan sonra tahliye için belirlenmiş bir prosedür var mı?
4.5 Adım 5 – Bina Tesislerinin ve Yangın Korunma Teçhizatının Bakımı
Yangın emniyet planı ilgili tüm yangın emniyet sistemlerinin ve özelliklerinin gerekli
kontrollerini, muayenelerini ve testlerini (tanımlı kelimeler) tanımlayan ayrıntılı bir
program içermelidir.
Bina sahibi/müdürü aşağıdakileri yapmalıdır:
• Tüm binalarda sağlanmış olan tüm yangın korunma özelliklerinin pek çok Kanada yangın
kanununun 2. ve 6. bölümlerinde ve tüm geçerli referans alınmış standartta belirtilmiş olan
sıklıklar uyarınca kontrol, muayene ve test edilmesini ve bakımlarının yapılmasını
sağlamalıdır.
• Kontrollerden bazılarını yapmak için şirketin personelini kullanırken, bu kişilerin
tamamen eğitimli ve bu faaliyeti gerçekleştirmeye yetkin olduğunu garanti altına almalıdır;
ve
• Yapılan tüm testlerin ve alınan düzeltici tedbirlerin kalıcı kayıtlarını iki yıl boyunca
muhafaza etmelidir. Kayıtlar Baş İtfaiye Yetkilisinin talebi üzerine kendisine arz
edilecektir.
4.6 Adım 6 – Yangın Korunma Teçhizatının veya Sistemlerinin Geçici Olarak Devre
Dışı Kalmasına Karşın Alternatif Önlemler
Alternatif önlemlerin yangın emniyet planında bulunması gereklidir. Aşağıdaki bilgiler
alternatif önlemlerin bazı örneklerini özetlemektedir. Eğer mümkünse, tüm personel geçici
kapatmalardan haberdar edilmelidir. Aşağıdaki uygulamalar ve prosedürler rehber olarak
verilmiştir:
Bir Yangın Alarm Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Tüm denetim personeline yangın alarm sisteminin geçici olarak kapatıldığını bildirin.
Normal olarak yangın tespit cihazlarının hizmet verdiği alanlarda (yani yağmurlama
sistemi, ısı detektörleri, duman detektörleri veya başka tipte yangın tespit cihazları ile
korunan odalar veya uzamlar) binanın sıralı bir şekilde turlanması amacıyla bir yangın
nöbeti vardiyası atanmalıdır. Yangın nöbeti tutan kişiler bu turları kayıt etmeli ve aynı
zamanda itfaiye teşkilatının bir yangın durumunda bilgilendirilmesi için kullanılabilecek
bir çeşit iletişim aracına sahip olmalıdır. Yangın çıkması halinde, binadaki kişilerin
yangından kaynaklanan acil bir durumun mevcut olduğu konusunda uyarılması amacıyla
çaba gösterilmelidir.
Sabit Boru Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Tüm denetim personeline sabit boru sisteminin geçici olarak kapatıldığını bildirin.
Yağmurlama Sisteminin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
İtfaiye Teşkilatına (telefon no.) ve tüm denetim personeline yağmurlama sisteminin geçici
olarak kapatıldığını bildirin. Yağmurlama sistemi üzerinde yürütülen işlemler üstenci
tarafından sistemin ilgili şartlar altında mümkün olduğu kadar kısa sürede devreye
alınabilmesini sağlayacak şekilde programlanacaktır. Tam yağmurlama koruması sistem
üzerindeki çalışmalar tamamlandığında tekrar sağlanacaktır. Kapalı yağmurlama valfleri
onaylı bir şekilde etiketlenmeli veya işaretlenmelidir. (Yerel yangın kanununa bakın)
Yağmurlama sistemi kapalı iken, yağmurlama sistemi tekrar devreye alınana dek bir yangın
nöbeti vardiyası söz konusu alanda nöbet tutmalıdır. Kaynak veya kesme gibi “sıcak
çalışmalar” yağmurlama sistemi tekrar devreye alınana kadar yasaklanmalı veya “sıcak
çalışma” yapılacaksa gerekli önlemler alınmıştır.
Özel Söndürme Sistemlerinin Geçici Olarak Kapatılması (örnek)
Özel bir söndürme sisteminin kapatıldığı yerde çalışan herkes ve tüm denetim personeli bu
konu hakkında bilgilendirilmelidir.
4.7 Adım 7 – Yangın Rizikolarının Kontrolü
İş yeri sahibi ve/veya müdürleri potansiyel yangın rizikolarını tanımlarken ve rizikoları
emniyetli bir şekilde ortadan kaldırmak veya kontrol etmek amacıyla yangın önleme
uygulamalarını belirlerken baş rolü oynamalıdır. Tüm çalışanlar kazaların en aza
indirilmesi ve yaralanmaların önlenmesi için tüm önlemlerin alındığını anlamalıdır.
Çalışanlar belirlenmiş yangın önleme uygulamaları konusunda tamamen eğitilmeli ve bu
uygulamalar herkes tarafından benimsenerek sonuna kadar uygulanmalıdır.
Depolanan, Kullanılan veya İşlenen Malzemelerin Denetimi (birinci adım) hazırlarken
toplanan bilgiler sert bir şekilde izlenmesi ve kontrol edilmesi gereken potansiyel olarak
tehlikeli bazı faaliyetlerde bulunulduğunu gösterebilir. Yangın Emniyet Planı bu
faaliyetlerin her birinin izlenmesi ve kontrol edilmesi amacıyla ayrıntılı
prosedürler/uygulamalar içermelidir. Yangın önleme uygulamaları geçerli yönetmeliklerin
ve pratik yangın emniyet önlemlerinin gereklerini göz önünde bulundurmalıdır. Bu
alanlarda çalışanlar yangın riskini azaltmak amacıyla belirlenmiş prosedürleri uygulamak
amacıyla eğitilmelidir. Bir yangın rizikosu yaratabilecek bazı faaliyetler aşağıdakileri içerse
de bunlarla sınırlı değildir:
• alev alıcı veya yanıcı sıvıların kullanılması;
• basınçlı gazların kullanılması veya işlenmesi;
• kaynak veya kesme;
• aerosol kutularının parçalanması;
• otomobil yakıt tanklarının veya basınçlı gaz silindirlerinin imha edilmesi; ve
• sınai kamyonların yakıt alması veya şarj edilmesi.
Yaygın yangın rizikolarını belirlemek ve kontrol etmek için, tayin edilmiş bir kişi tesiste
haftada bir kere yürüyüş yapmalı, ortak alanları, depolama alanlarını, yangınla mücadele
için erişim yollarını, merdivenleri, fırın odalarını ve diğer servis alanlarını incelemelidir.
Potansiyel yangın rizikolarının kontrol altına alındığını garanti altına almak için
aşağıdakileri kontrol edin:
• Belirli alanlarda sigara içmek kısıtlanmıştır;
• Sigara içme ile ilgili malzemeler dikkatle ve asla yanıcı kaplar içerisinde olmadan imha
edilmektedir;
• Fırın ve elektrik hizmet odaları her zaman için yanıcı malzemelerden arındırılmıştır;
• Bu alanlara her zaman için engelsiz olarak erişilebilmektedir;
• Malzemeler veya teçhizat çıkış merdivenlerinde depolanmamaktadır;
• Yangın kapıları kapalıdır. Kapılar takoz ile açık bırakılmamalı veya kapılar üzerindeki
otomatik kapatma cihazları devreden çıkartılmamalıdır; ve
• Tesiste kullanılan tüm cihazlar uygun CSA veya onaylı standartlara uygundur.
4.8 Adım 8 – Yangınla Mücadele ve İlgili Yangın Söndürülmesi Bilgileri için İtfaiyet
Teşkilatına Erişim
Bir yangın başladığında, hızla yayılır. Bu nedenle, itfaiye teşkilatının mümkün olduğu
kadar kısa sürede tesise ulaşabilmesi esastır. Belirlenen bir çalışan (denetim personeli)
itfaiye teşkilatının yangın söndürme faaliyetlerinin başlayabilmesi amacıyla gecikmeksizin
tesise girebilmesini sağlamak için acil bir durumda tepki gösterecek şekilde eğitilmelidir.
Söz konusu çalışan tesis ve burada yürütülen faaliyetler konusunda bilgili olmalıdır. İş
saatleri dışında ortaya çıkan acil durumlar da itfaiye teşkilatının yangının yerini
belirlemesinde ve yangın söndürme faaliyetlerinin başlatılmasında gecikmesine neden
olabilir. Bazı şirketler ve itfaiye teşkilatları bu tip gecikmeleri azaltmak için bir güvenli
“kilitli kutu” düzeni kullanmaktadır. Tesiste personel bulunmaması halinde, itfaiye teşkilatı
tesise derhal girebilmek ve diğer önemli bilgileri temin edebilmek amacıyla anahtarlara
gecikmeksizin ulaşabilmektedir.
Yangınla mücadele için erişim sağlamanın yanı sıra, itfaiye teşkilatı aynı zamanda geldiği
zaman tesis ve içindekiler hakkında başka önemli bilgiler de talep edebilir.
Örneğin, itfaiye teşkilatı tesiste depolanan ve/veya işlenen malzemelerin cari bir
envanterinin acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere hazırlanmasını ve
muhafaza edilmesini isteyebilir. Tesiste depolanan veya işlenen pek çok malzeme atıl ve
kararlı olsa da, bir yangına karışmaları halinde acil duruma müdahale edenler ve çevredeki
kişiler için ciddi riskler oluşturabilirler. Envanterde mevcut malzemelerin yeri, tipi ve
miktarı belirtilmelidir. Bu envanter aynı zamanda malzemelerin özellikleri hakkında bilgi
içerebilir, yanma ürünleri, yangınla mücadele teknikleri ve diğer ilgili faktörler
belirtilebilir. Bu tip bilgiler ekseriya Malzeme Güvenlik Veri Formlarına veya başka
kaynaklara başvurularak elde edilebilir. Bu bilgiler, 9. Adımda tanımlanmış olan talimatlar
ve şematik grafikler ile birlikte itfaiye teşkilatının kolayca kullanabilmesi amacıyla kolay
ulaşılan bir yerde muhafaza edilmelidir. Yerel itfaiye teşkilatınıza acil bir durumda hangi
bilgilerin onlara faydalı olacağını sorun.
Göz önünde bulundurulacak diğer faktörler aşağıdakileri içerse de bunlarla sınırlı değildir:
• İş saatlerinin dışında tesise derhal müdahale edebilmeleri için, acil bir durumda denetim
personelinin uyarılması amaçlı prosedürleri belirleyin.
• Mevsimsel iklim koşulları dolayısıyla ortaya çıkabilecek itfaiye teşkilatı erişim
problemlerini tanımlayın.
• Tesisteki makineler veya koridorlara veya yollara konulan malzemelerin yarattığı geçici
engeller nedeniyle yangınla mücadeleye mani olunmasını önlemek için prosedürleri
belirleyin.
• Bir binadaki diğer kritik alanlara veya ortak bir sanayi kompleksindeki yangın teçhizatına
erişebilmek için prosedürler belirleyin (yani gazın kapatılması, yangın korunma kontrol
valfleri, vs.)
4.9 Adım 9 – Şematik Grafiklerin ve Vaziyet Planlarının Hazırlanması
Yangın kanununun Yangın Emniyet Planları ile alakalı bölümlerinde acil bir durumda
müdahalede bulunan denetim personeli ve itfaiyeciler tarafından kullanılmak üzere, “bina
acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve işlemesini tanımlayan şematik grafikler de dahil
olmak üzere talimatlar” olması gerektiği belirtilmektedir.
Tesisin büyük olduğu veya bir yangın veya erişim problemine yol açabilecek açık hava
faaliyetlerinin bulunduğu durumlarda, bir vaziyet planı da hazırlanmalı ve yangın emniyet
planına dahil edilmelidir. (Tesisinizi ve binanızı denetlerken birinci adımda verilmiş olan
kontrol listesini kullanın). Şematik grafikleri ve vaziyet planını hazırlarken, bilgilerin
faydalı ve basit olmasını sağlayın.
Çizimlerde belirtilmiş olan çeşitli öğeleri standartlaştırmak amacıyla kullanılabilecek örnek
semboller için Ek B’ye bakın. Aynı zamanda, pusula tipinde bir yön sembolü (Kuzeye
bakan ok) kullanmayı da unutmayın. Şematik grafiklere ilaveten, malzemelerin bir
envanteri ile tesisin bir çizimi acil bir durumda son derece faydalı olacaktır. Bu tipte
bilgiler yangın kanununda şart koşulmasa da, bu bilgiler bir yangın durumunda itfaiyeciler
için çok faydalı olabilecektir. Hazırlanacak ve yangın emniyet planına ilave edilecek
çizimlerin tipini belirlemek için yerel itfaiye teşkilatınıza başvurun.
4.10 Adım 10 – Acil Durum Prosedürlerinin ve Acil Durum Telefon Numaralarının
Asılarak İlan Edilmesi
Her telefonun üzerinde itfaiye teşkilatının telefon numarası bulunmalı ve işyerinin ismi ile
adresi acil bir durumda referans olarak kullanılmak üzere göze çarpan yerlerde
bulundurulmalıdır.
Acil durum prosedürleri binanın her katında açıkça görülecek şekilde asılmalıdır.
Yangın Emniyet Planının bir kopyası onaylı bir yerde muhafaza edilmelidir.
Şematik grafikler, talimatlar ve tesis hakkındaki ilgili bilgiler acil bir durumda müdahale
eden itfaiye personeli tarafından kolayca ulaşılabilecek bir yerde olmalıdır.
Açık hava depolama alanlarında, itfaiye teşkilatının telefon numarası ve en yakın telefonun
yeri göze çarpan bir yere asılmalı ve burada muhafaza edilmelidir.
Acil durum telefon numaralarının güncel bir listesi de hazırlanmalı ve acil bir durumda
veya sonrasında referans alınmak üzere yangın emniyet planına ilave edilmelidir.
Acil durum telefon numaraları aşağıdakileri içerse de bunlarla sınırlı değildir:
• itfaiye teşkilatı;
• ambulans;
• polis teşkilatı;
• iş yeri sahibi;
• müdür;
• yangın alarmı hizmet şirketi; ve
• yağmurlama hizmeti şirketi.
Buna ilaveten, eğer tesisinizde bir yangın durumunda çevre veya toplum açısından risk
oluşturacak malzemeler veya maddeler varsa, aşağıdaki telefon numaraları da acil bir
durumda referans alınmak üzere kolayca ulaşılabilir bir yerde muhafaza edilmelidir.
• Çevre Bakanlığı Sızıntı Eylem Merkezi 1-800-268-6060
• CANUTEC (Kanada Nakliye Acil Durum Merkezi) 613-996-6666 (acil durum)
5.0 ÖZET/UYGULAMA/YANGIN EMNİYET PLANININ GÜNCELLENMESİ
Yangın Emniyet Planınızdan en büyük faydayı görebilmek için:
• Yangın Emniyet Planının tüm maddelerini uygulayın;
• Tüm çalışanların bir yangının tespit edilmesi veya bir yangın alarmının duyulması halinde
izlenecek prosedürler konusunda eğitilmiş olmasını sağlayın;
• Tüm çalışanların yangın rizikolarının kontrol edilmesi ve ortadan kaldırılması alınacak
önlemler ve izlenecek prosedürler konusunda eğitilmiş olmasını sağlayın;
• Belirlenmiş denetim personelinin bir yangına veya bir yangın alarmına hızlı ve emniyetli
bir şekilde müdahale etmesi için gerekli yangın tatbikatlarını yapın ve eğitimleri verin;
• Binanızda bulunan yangın emniyet özelliklerinin gerekli bakımlarını programlayın ve
gerçekleştirin;
• Acil bir durumda itfaiyecilerin referans alabilmesi için tesiste bulunan malzemelerin
envanterindeki değişikliklerle ilgili bilgileri rutin olarak güncelleyin.
• En az yılda bir kere, Yangın Emniyet Planınızın içeriğini güncel kalmasını sağlamak için
gözden geçirin; ve
• Yangın Emniyet Planında herhangi bir değişiklik yapmayı planlamanız halinde yerel Şef
İtfaiye Memurunuza danışın.
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ULUSAL
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
b) 1995 tarihli Kanada Ulusal Yapı Kanununca bir yangın alarmı sistemi olması gereken
her bina,
depolama alanları,
prosedürleri
bilgilendirilmesi,
organize edilmesi,
bakın).
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, BRİTANYA
KOLOMBİYASI
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
b) Britanya Kolumbiyası Yapı Kanunu uyarınca bir yangın alarmı sistemi olması gereken
her bina,
depolama alanları,
prosedürleri
bilgilendirilmesi,
organize edilmesi,
f) binadaki yangın rizikolarının kontrol edilmesi,
g) bina sakinlerinin emniyeti için temin edilen imkanların denetimi ve bakımı, ve
h) 1.1.16 no.lu Madde uyarınca gereken muayene, bakım prosedürü veya test kayıtlarının
bir kopyası (Ek A’ya bakın).
Yangın emniyet planı, binanın kullanımı ve diğer özellikleri ile ilgili değişikliklerin göz
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ALBERTA
2.8.1. Genel
2.8.1.1. Uygulama
b) Alberta Yapı Kanununca bir yangın alarmı sistemi olması gereken her bina,
d) 3.2.2.6., 3.3.2.9. ve 3.3.6.7 no.lu maddeler uyarınca bir yangın emniyet planı olması
gereken depolama alanları,
prosedürleri
bilgilendirilmesi,
organize edilmesi,
bakın).
EK A – KANADA YANGIN KANUNLARINDAN ALINTILAR, ONTARIO
Bölüm 2.8 ACİL DURUM PLANLAMASI
Alt-bölüm 2.8.1. Genel
Uygulama 2.8.1.1.
1) Bu bölümdeki şartlar aşağıdaki binalar için geçerli olacaktır:
a) ‘A’ ve ‘B’ Grubu kullanım,
b) Bina sakini yükünün 10’u aştığı durumlarda ‘C’ Grubu kullanım,
c) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘D’ Grubu kullanım,
d) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘E Grubu kullanım,
e) Bina sakini yükünün 25’i aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 1 kullanım,
f) Bina sakini yükünün 100’ü aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 2 kullanım, veya
g) Bina sakini yükünün 300’ü aştığı durumlarda ‘F’ Grubu Bölüm 3 kullanım.
2) (1) no.lu cümleye rağmen, bu Bölümdeki şartlar aşağıdaki binalar veya tesisler için
geçerli olacaktır;
a) yer seviyesinin altındaki katlar da dahil olmak üzere 4 veya daha fazla katlı binalar,
b) Alt bölüm 3.5.3’ün hükümlerine tabi binalar,
c) Madde 4.1.5.6.’nın hükümlerine tabi binalar,
d) Madde 4.12.4.1’in hükümlerine tabi binalar,
e) Bölüm 9.3 uyarınca düzenlenmiştir (Pansiyonlar, Kiralık Oda Bulunan Evler),
f) Cümle 9.5.3.1.(3)’ün hükümlerine tabi binalar, veya
g) 3 kişiden fazlasına barınma sağlayan bir sağlık yurdu veya kimsesiz çocuk yuvası olarak
kullanılan binalar,
3) (1) no.lu cümleye rağmen, bu Bölümdeki şartlar Sağlık Koruma ve Destekleme Kanunu
uyarınca düzenlenen dinlenme kampları için geçerli olacaktır;
Acil durum prosedürü talimatları
2.8.1.2.
eğitilmelidir.
2) Denetim personeli, yangın emniyet planında tanımlanmış olduğu gibi, bir yangından
kaynaklanan acil durumu haber aldıklarında yükümlülüklerini yerine getirmeye hazır
olmalıdır.
3) Denetim personelinin sürekli olarak binada bulunması gerekli değildir.
Alt-bölüm 2.8.2 Yangın Emniyet Planı
Bir yangın emniyet planındaki önlemler
2.8.2.1.
1) Bir yangın emniyet planı aşağıdakiler içerecektir:
a) yangın alarmının verilmesi, itfaiye teşkilatının haberdar edilmesi, yangınla mücadele için
erişim yollarının sağlanması, bina sakinlerinin yangın alarmı verildiğinde izlenecek
prosedürler konusunda bilgilendirilmesi, tehlikede bulunan kişilerin tahliye edilmesi ve
yangının sınırlandırılması, kontrol altına alınması ve söndürülmesi de dahil olmak üzere
yangın durumunda kullanılacak acil durum prosedürleri,
organize edilmesi,
c) denetim personelinin ve diğer sakinlerin yangın emniyeti için sorumluluklarından
haberdar olmak için eğitilmesi,
d) bina için uygun acil durum prosedürleri de dahil olmak üzere yangın tatbikatlarının
yapılması,
e) binadaki yangın rizikolarının kontrol edilmesi,
f) bina sakinlerinin emniyeti için sağlanmış imkanların bakımının yapılması,
g) yangın korunma teçhizatının ve sistemlerinin veya bunların bir kısmının kapatılması
esnasında bina sakinlerinin emniyeti için alternatif önlemlerin sağlanması, ve
h) bina yangın acil durum sistemlerinin tipini, yerini ve işletimini tarif eden şematik
grafikler de dahil talimatlar.
2) Yangın emniyet planı Madde 2.8.1.1’e uygun binalarda hazırlanacak, onaylanacak ve
uygulanacaktır.
3) Yangın emniyet planı binada onaylı bir yerde muhafaza edilecektir.
EK B – ŞEMALAR VE ÇİZİMLER İÇİN SEMBOL ÖRNEKLERİ
YANGIN DUVARI (TAM BİNA YÜKSEKLİĞİNDE)
YANGIN BÖLMESİ
YANGIN BÖLMESİ (TAM BİNA YÜKSEKLİĞİNDE DEĞİL)
BUHAR BARİYERİ
BUHAR BARİYERİ (BÖLME DUVARI)
ÇARPMA YANGIN KAPISI
KAYAR YANGIN KAPISI
ÇIKIŞLAR
İTFAİYE TEŞKİLATI ERİŞİM NOKTALARI
ASANSÖRLER (İTFAİYECİLER)
ASANSÖRLER (GENEL)
YANGIN ALARMI VERİCİSİ
YANGIN ALARMI KONTROL PANELLERİ
SABİT BORU YANGIN HORTUMU İSTASYONU
YAĞMURLAMA KONTROL VALFLERİ
YANGIN MUSLUKLARI (ÖZEL)
YANGIN MUSLUKLARI (KAMUSAL)
YAĞMURLANAN BÖLGELER
YANGIN SÖNDÜRÜCÜLER
YAĞMURLANMAYAN ALANLAR
SABİT SÖNDÜRME SİSTEMİ
ONAYLI YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ
İTFAİYE BAĞLANTILARI
SU KULESİ VE YER ÜSTÜ TANK –DİKEY
SU KULESİ VEYA YER ÜSTÜ TANK – YATAY
BASINÇ TANKI
İZOLASYON VALFİ – SABİT BORU
İZOLASYON VALFİ
BOYUT İŞARETLİ SU ŞEBEKESİ
PATLAYICILAR
BASINÇLI GAZ
YANICI SIVILAR
YANICI KATILAR
OKSİTLEYİCİ MADDELER
ZEHİRLİ VE BULAŞICI MADDELER
RADYOAKTİF MALZEMELER
AŞINDIRICI MADDELER
ÇEŞİTLİ
POLİKLORİNE DİFENİL
MALZEME GÜVENLİK VERİ FORMU
DOĞAL GAZ KAPATMA VALFİ
PROPAN KAPATMA VALFİ
YAĞ KAPATMA VALFİ
SU KAPATMA VALFİ
ELEKTRİK ŞEBEKESİ BAĞLANTI KESME ANAHTARLARI
VEYA PANELİ
ELEKTRİK TRANSFORMATÖR ODALARI
YANGINLA MÜCADELE SU DRENAJ NOKTALARI
HAVALANDIRMA AÇIKLIKLARI
BASINÇLI MERDİVEN
ÇATIDA DUMAN ŞAFTI AÇIKLIĞI
DUMAN ŞAFTI AÇIKLIĞI
İTFAİYE TEŞKİLATI ERİŞİM YOLLARI
PATLAMA EMNİYET DUVARI (PATLAMANIN YÖNÜ)
PATLAMAYA DİRENÇLİ DUVAR
ACİL DURUM JENERATÖRÜ
MANUEL BAŞLATMA SİSTEMLERİ
Plastik Depolanmasında Yangınlar için
Acil Durum Eylem Planı
Önsöz
Plastiklerin modern toplumumuzda kullanımı son elli yılda 400 katın üzerinde artış
göstermiştir. Plastikler, veya sentetik polimerler, ahşap, kağıt, pamuk, kauçuk ve yün gibi
doğal polimerlerle kimyasal açıdan benzerdir. Hem sentetik ve hem de doğal polimerler
esasen büyük oranda karbon, hidrojen ve oksijenden oluştuğundan yanabilirler. Her ne
kadar yanıcılık özellikleri birbirine benzese de, büyük miktarda plastik ürünün bir yangına
karıştığı durumlarda özel prosedürler gereklidir.
Suyla müdahale ve yangın planlarının yapılması bu prosedürlerden ikisidir. Diğerleri bu el
kitabında ele alınmıştır.
Bu durumda, bu kılavuzun amacı itfaiyecilere özel ve potansiyel olarak tehlikeli
durumlarda yardımcı olmaktır. Bu kılavuzun daha önceki bir basımı, itfaiye teşkilatının
temsilcileri ile yapılan görüşmelerin itfaiyecilerin büyük miktarda plastiğin mevcut olduğu
yangınlarla mücadele etmeye çağırıldıkları zaman genel olarak daha büyük bir tehlike
algıladıklarını açığa çıkarmış olduğu, 1981 yılında yayınlanmıştır. 1997 yılında Hamilton,
Ontario’da çıkan ve plastiklerin karıştığı önemli bir yangın itfaiye elemanlarının
endişelerini tekrar vurgulamış ve plastiklerin yanması ile ilgili olarak bir önceki basımda
ele alınmamış olan bazı konularla ilgili sorular sorulmasına yol açmıştır. Bunun yanı sıra
1981 basımının tekrar yayınlanması ihtiyacı, bu yeni basımın hazırlanmasını sağlamıştır.
Giriş
Bu kılavuzun amacı büyük miktarda plastik ürünün karıştığı yangınlarla mücadele etmek
için çağırıldıklarında itfaiyecilere yardımcı olmaktır. Acil bir durumda bu kılavuzdan
faydalanmadan önce içeriğini iyice öğreniniz.
Bu kılavuzda ele alınan on üç plastik tipi normal durumlarda karşılaşılması en muhtemel
olan malzemelerdir. Tüm plastikler iki kategoriye bölünebilir:
TERMOPLASTİK (ERİYEN)
Termoplastik ürünlere ısı uygulandığında, aşağıdakiler görülür:
• deformasyon;
• daha sonra çekme, erime; ve
• buharlaşan malzemenin yanması.
Pek çok termoplastiğin erime noktası aralığı 75°C - 250°C arasındadır
Erimiş kütlelerin soğuması sonucunda sıcak bir erimiş, için için yanan ve/veya alevli bir
plastik birikintisini örten bir köprü veya kabuk oluşabilir.
• Sislemeyle etkili ve uzun süreli soğutma gereklidir.
• Gözeli plastikler için (örneğin plastik yalıtım, karton kahve bardakları) yığınların
parçalanması ve el koruması kullanılması tavsiye edilmektedir.
TERMOSET (ERİMEYEN)
Termoset ürünlere ısı uygulandığında deformasyon, çekme veya erime olmaz.
• Plastik ayrışır.
• Malzeme bir kez alev aldığında yanar.
Bu kitapçıkta ele alınan on üç plastiğin hepsi yağdan ve doğal gazdan türetilmiş sentetik
polimerler olarak düşünülmektedir.
Kağıt, ahşap, yün vs. de polimerlerdir ve ekseriya doğal polimerler olarak anılırlar.
Sentetik polimerlerin alev alması için genellikle doğal polimerlerden daha yüksek
sıcaklıklara getirilmesi gereklidir.
• Doğal polimerlerin parlama ateşleme sıcaklıkları 220°C - 270°C’dir.
• Sentetik polimerlerin parlama ateşleme sıcaklıkları 310°C - 540°C’dir.
Bir kez ateşlendiğinde, sentetik polimerler şiddetle yanabilir ve büyük miktarda duman
çıkartabilir. Duman miktarı aşağıdakilere bağlıdır:
• malzeme;
• şekli;
• havalandırma;
• yangının boyutu;
• başka malzemelerin mevcudiyeti;
• vs.
ŞAHSİ KORUNMA
Plastikler de dahil olmak üzere tüm yanan malzemeler yanarken zehirli gazlar
çıkarttığından, bir yangın yerine girmeden ve yangın sonrasındaki kontrollerde bağımsız
solunum cihazı (BSC) takın. BSC, en azından yeterli havalandırma sağlanana kadar, yangın
sonrasındaki kontrollerde kullanılmalıdır. Özellikle kötü havalandırılmış yerlerde için için
yanan malzemeler karbon monoksit (CO) çıkartırlar ve bu gazın seviyesi kontroller
esnasında artarak öldürücü konsantrasyonları aşabilir. Karbon monoksit:
• kokusuzdur;
• renksizdir; ve
• tatsızdır.
Karbon monoksite ilaveten, plastik yangınları belki de daha zehirli başka gazlar da yayarlar
ki bu da solunum koruma ekipmanının kullanılmasını çok önemli bir hale getirir. İtfaiye
Departmanları için D Seviyesi Şahsi Korunma, işlevsel bir BSC da dahil olmak üzere,
komple korunma teçhizatı manasına gelmektedir.
Bu kılavuzda, en önemli “Yanma Ürünleri” önem sırasına göre değil alfabetik sırayla
listelenmiştir. Buna ilaveten, az miktarda pek çok başka yanma ürünü de bulunacaktır.
Listelenmiş olanlar büyük miktarlarda ve/veya zararlı konsantrasyonlarda ortaya çıktığı
bilinenlerdir.
İtfaiyeciler BSC’lerin tam olarak ne zaman kullanılması gerektiğine hassas bir şekilde karar
veremeyeceğinden, bu cihazın kullanımı ile ilgili mecburi bir kuralın olması arzu
edilmektedir. Buna ilaveten diğer genel emniyet önlemleri de gereklidir; yangına rüzgara
karşı yaklaşılmalı ve böyle kalınmalı; personel her zaman için korunmalı ve kabul edilmiş
emniyet standartlarına uyulmalıdır.
Son olarak, ön planlamanın değerinden bahsetmeyi arzu ediyoruz. Yerel imalatçınızı,
toptancınızı veya geri kazanımcınızı ziyaret edin ve beraberce bir yangın emniyet planı
hazırlayın. Büyük miktarda plastiğin nerelerde depolandığını ve bu plastiklerin tiplerini
önceden bilin. Bu tür acil durumlar için firma içerisinde işbirliği ve destek için
planlama yapın ve bu işbirliği ile desteği garanti altına alın. Daha sonra, eğer durum
bunu gerektirirse, acil duruma güvenli, etkili ve etkin bir şekilde yanıt verebilir ve durumu
kontrol altına alabilirsiniz.
Ticari ismi veya yaygın ismiyle tanınan herhangi belirli bir plastikle alakalı rizikolarla ilgili
bilgi almak için, Kanada Nakliye Acil Durum Merkezini arayın:
CANUTEC:
*666 (sadece cep telefonu)
0 - 613 - 996 - 6666 Sadece Acil Durum - Ödemeli
1 - 613 - 992 - 4624 Genel Bilgi – Ödemeli Değil
Plastikler ve/veya yangın davranışları hakkında daha ayrıntılı bilgi almak için, lütfen
aşağıdaki şahısla temas kurunuz:
Teknik ve Bilimsel İşler Müdürü
Kanada Plastik Sanayi Birliği
Mississauga, Ontario L4V 1T1
Tel: (905) 678-7748
Faks: (905) 678-0774
web sitesi: www.plastics.ca/epic
Dizin
Yangın Veri Formu No.
ABS ...........................................................................................................1
Akrilik .......................................................................................................9
Akrilonitril-Butadiyen-Stiren …................................................................1
Bakalit.. .....................................................................................................4
Epoksi ........................................................................................................2
Epoksi Reçine, Sıvı.. ................................................................................ 2
Fiberglas.. ................................................................................................. 3
Fiber Takviyeli Epoksi… ...........................................................................3
Fiber Takviyeli Polyester ...........................................................................3
Köpük Kauçuk...........................................................................................12
FRE ...........................................................................................................3
FRP ...........................................................................................................3
GRP ..........................................................................................................3
Lexan® .....................................................................................................6
Lucite®......................................................................................................9
Naylon........................................................................................................5
PC .............................................................................................................6
PE .............................................................................................................8
Fenolik ......................................................................................................4
Pleksiglas® .............................................................................................. 9
Poliamit …............................................................................................... 5
Polikarbonat.. ...........................................................................................6
Polyester Reçine.............................................. ........................................ 7
Polietilen…. .............................................................................................8
Polimetil Metakrilat……..........................................................................9
Polipropilen. .......................................................................................... 10
Polisitiren ...............................................................................................11
Poliüretan… ............................................................................................ 12
Polivinil Klorür…. ...................................................................................13
PVC ..........................................................................................................13
Stiren.. ..................................................................................................... 11
Styrofoam® ..............................................................................................11
Üretan… .................................................................................................. 12
Vinil .........................................................................................................13
Ek A: Tüketim ürünleri ve yapıldıkları plastikler ....................................20
Ek B: Diğer Plastikler ve Elastomerler……..............................................22
Plastikler
Yangın veri formu 1
İsim: Akrilonitril-Butadiyen-Stiren (Erir)
Yaygın isim: ABS
Şahsi Korunma:
• D Seviyesi Şahsi korunma
- Pozitif basınçlı bağımsız solunum cihazı (BSC)
- Koruyucu Teçhizat
• Rüzgara karşı durunuz
Yanma ürünleri:
• Akrilonitril* • Karbon dioksit
• Karbon monoksit • Hidrojen Siyanit*
* ciltten emilebilir: dumanından uzak durunuz
Yangının söndürülmesi:
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
• Söndürücü madde olarak köpük
• Büyük akıntılar
Riziko Notları:
Dikkatli kontrol: Havalandırma temin ediniz; BSC kullanınız.
Bir kabukla kaplanmış erimiş plastiği veya için için yanan plastiği, erime noktasında veya
yakınında bulunan ve havayla temas halinde anında alev alabilecek malzemeleri arayınız;
sisleme ile iyice soğutunuz.
İlk Yardım Önlemleri:
Yanma ürünlerine maruz kalma durumunda:
• Solunum güçlüğü varsa oksijen veriniz.
• Hasta soluk almıyorsa, suni teneffüs yapın ve hastaneye yatırınız.
• Tahriş olması halinde, cildi veya gözleri bol suyla yıkayınız..
Erimiş plastikle temas edilirse:
• Erimiş plastiğe dokunmayınız.
• Soğuk suyla hızla soğutunuz.
• Yanıklar için doktora başvurunuz.
Kontaminasyonun giderilmesi:
Merkeze dönmeden önce yangın yerinde kontaminasyonu kabaca gideriniz. En azından,
koruyucu teçhizatı yıkayınız. Yemeden, içmeden veya tuvalete çıkmadan önce ellerinizi ve
yüzünüzü dezenfektan ile iyice yıkayınız.
İsim: Epoksi Reçine (Sıvı)
Yaygın isim: Epoksi
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Karbon dioksit • Karbon monoksit
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
B Sınıfı Yangın olarak müdahale ediniz. Solventlerden kaynaklanan patlama rizikosuna
karşı dikkatli olunuz.
İsim: Fiber Takviyeli Polyester veya Epoksi (Erimeyen)
Yaygın isim: FRP, Fiberglas, FRE, GRP, Kompozitler
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Hidrojen Bromide*
*ciltten emilebilir: dumanından uzak durunuz
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
İsim: Fenolik (Erimez)
Yaygın isim: Bakalit
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Amonyak • Karbon dioksit • Karbon monoksit
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
İsim: Poliamit (Erir)
Yaygın isim: Naylon
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Amonyak • Karbon dioksit
• Karbon monoksit
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
Bir kabukla kaplanmış erimiş plastiğe veya için için yanan plastiğe, erime noktasında veya
yakınında bulunan ve havayla temas halinde anında alev alabilecek malzemelere dikkat
ediniz; sisleme ile iyice soğutunuz.
• Tahriş olması halinde, cildi veya gözleri bol suyla yıkayınız.
İsim: Polikarbonat (Erir)
Yaygın isim: PC, Lexan®
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
Dikkatli kontrol; Havalandırma temin ediniz; BSC kullanınız.
İsim: Polietilen tereftalat (Erir)
Yaygın isim: PET
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
B Sınıfı Yangın olarak müdahale ediniz. Solventlerden kaynaklanan patlama rizikosuna
karşı dikkatli olunuz.
İsim: Polietilen (Erir)
Yaygın isim: PE, HDPE, LDPE, LLDPE
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Akrolein • Karbon dioksit • Karbon monoksit
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
Dikkatli kontrol; Havalandırma temin ediniz; BSC kullanınız.
İsim: Polimetil Metakrilat (Erir)
Yaygın isim: Akrilik, Lucite®, Pleksiglas®
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Metil Metakrilat
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
İsim: Polipropilen (Erir)
Yaygın isim: PP
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Akrolein • Karbon dioksit • Karbon monoksit
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
İsim: Polistiren (Erir)
Yaygın isim: Styrofoam®, PS
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
İsim: Poliüretan (Erimez)
Yaygın isim: Üretan, Köpük Kauçuk
Şahsi korunma:
Yanma ürünleri:
• Hidrojen Siyanit* • İzosiyanat Buharları *
• Nitrojen Oksitleri
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
Yüksek parlama potansiyeli.
İsim: Polivinil Klorür (Erir)
Yaygın isim: PVC, Vinyl
Şahsi korunma:
- Pozitif basınçlı bağımsız solunum
cihazı (BSC)
Yanma ürünleri:
• Karbon dioksit • Karbon monoksit • Hidrojen Klorür*
Küçük yangınlar
• Sisleme
• Kuru kimyasal
• Karbon Dioksit
Büyük yangınlar
Riziko Notları:
Isınma ve/veya yanma suyla birleştiğinde Hidroklorik Asit oluşturan, tahriş edici ve
aşındırıcı Hidrojen Klorür gazı oluşmasına neden olur. Kontrol tamamlanana kadar alanın
çevresinin boşaltılmasını ve bu şekilde tutulmasını göz önünde bulundurunuz. Dikkatli
kontrol: Havalandırma temin ediniz; BSC kullanınız.
Ek A
Yaygın kullanılan birkaç plastiğin spesifik ürünleri
Tipik ürünler
1. ABS / 2. Epoksi / 3. FRP Fiberglas / 4. Fenolik / 5. Naylon / 6. Polikarbonat / 7.
Polyester / 8. PE – yüksek yoğunluklu / 8. PE – düşük yoğunluklu / 9. Polimetilmetakrilat /
10. Polipropilen / 11. Polistiren / 12. Poliüretan – esnek / 12. Poliüretan – sert / 13. PVC Vinil
Uçak kapakları
Uçak pencereleri
Ev aletleri
Aletler
Otomobil çamurluk etekleri
Otomobil ızgaraları
Otomobil kontrol panelleri
Otomobil direksiyonları
Otomobil stop lambaları
Akü muhafazaları
Yataklar
Gemi tekneleri
Şişeler
Bowling topları
Kaseler
Fırça kılları
Bina yalıtımı, serpinti, döşemelik plaklar
Dolaplar
Hesap makinesi, bilgisayar gövdeleri
Fotoğraf makinesi lensleri
Halı astarları
Halı koruyucuları, köpük-astarlı halılar
Şalterler
Taraklar
İletişim kabloları (optik fiber)
CD’ler
Oluklu paneller
Kredi kartları
Mobilya minderleri
Dekoratif kirişler, duvar panelleri
Bulaşık tekneleri
Tek kullanımlık şırıngalar
Distribütör kapakları
Kapı astarları, otomotiv
Elektronik konektörler
Filtre gövdeleri
Oltalar
Döşemelik
Yüzdürme ürünleri
Köpük ve köpük olmayan bardaklar
Yiyecek kapları
Yiyecek ambalajları
Mutfak robotu kaseleri
Sigorta blokları
Giysi torbaları
Dişliler ve yataklar
Kasklar (itfaiyeci, beyzbol)
İmitasyon mermer
İç mekan kapıları
Bavullar
Margarin tekneleri
Şilteler ve yatak yastıkları
Mikrodalga fırın kapları
Süt şişeleri
Kalıplanmış ürünler
İsim plakaları, ev aletleri
Dış mekan tabelaları
Ambalaj kapakları
Paletler
Resim çerçeveleri
Borular
Tencere kulpları, ev aleti düğmeleri
Elektrikli alet gövdeleri
Radyo/TV/ses sistemi gövdeleri
Kayıt bantları
Buzdolabı ve dondurucu yalıtımı
Buzdolabı astarları
Kırılmaz cam
Koltuklar
Nakliye kovaları
Gömlek düğmeleri
Duş perdeleri
Duşakabinler
Panjurlar
Bina kaplamaları
Çatı pencereleri
Spor aletleri
Kayışlar
Sandalyelerin yapısal kısımları
Tıbbi dikiş iplikleri
Yüzme havuzları
Masalar
Çöp torbaları
Döşemelik kumaşlar
Duvar kaplamaları
Çöp kovaları
Giysi yalıtımı
Pencere çerçeveleri
Tel/kablo kaplamaları
Ek B: Diğer Plastikler ve Elastomerler
Bu kitapçıkta bulunan Plastik Yangın Veri formları ticaret dünyasında bulunan yüksekhacimli, ticari reçineleri tanımlamaktadır.
Bu polimerlere ilaveten, ihtisaslaşmış uygulamalarda kullanılan pek çok başka plastik
malzeme mevcuttur. Bu malzemelerden bazıları Poliasetaller, Polimitler, Polieterimitler,
Poliketonlar, Polifenilenesülfit, Polifenileneoksit, Polisülfonlar, Flüoropolimerler ve TPR,
TPE, TPO gibi çok çeşitli Termoplastik Elastomerler vs.’dir.
Genel olarak, bu malzemeler reçine olarak veya ayrıntılı olarak ele alınmış olan
malzemelerden çok daha küçük miktarlarda parça olarak mevcuttur.Yine de, bunlardan
biriyle bir yangın durumunda karşılaşılması halinde, karbon monoksite ilaveten zehirli
gazların bulunması ihtimalinin yüksek olduğu varsayılmalı ve bu durumla başa çıkmak için
tüm gerekli önlemler alınmalıdır.

Malzeme Geri Kazanım ve Plastik Yeniden şleme

Transkript

Benzer belgeler

Mutfak Yangınları

Integral VirtualMAP Broşürü

Evdeki yangını önlemek

Ders İçeriği - TOBB Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu

nikel tablet

Monokote ® Yangın Koruma Kaplaması

PDF İndir

Broşürü görüntüle - Honeywell Building Solutions