Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu

Transkript

HAMİTABAT ELEKTRİK ÜRETİM VE TİCARET A.Ş.
Tatarköy Mevkii P.K. 17
Lüleburgaz/KIRKLARELİ Posta Kodu: 39750
Tel:+90 (288) 464 41 36-67 / 464 42 37-38-39
Faks: +90 (288) 464 42 41
HAMİTABAT DOĞAL GAZ KOMBİNE ÇEVRİM
SANTRALİ YENİLEME PROJESİ
(2.500 MWt / 1.575 MWm / 1.500 MWe)
KIRKLARELİ İLİ LÜLEBURGAZ İLÇESİ
HAMİTABAT KÖYÜ, TATARKÖY MEVKİİ
ÇEVRESEL ETKİ DEĞERLENDİRMESİ
RAPORU
ÇED Raporu
NihaiXÇED Raporu
x
x
X
X
ENVY Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş.
Çetin Emeç Bulvarı 1314. Cadde No: 7 Öveçler 06450 ANKARA - TÜRKİYE
Tel: +90 (312) 583 8800 (Pbx) Faks: +90 (312) 472 6710
e-posta: [email protected]
www.envy.com.tr
ANKARA – 2014
BAŞLIK SAYFASI
Proje Sahibinin Adı:
Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş.
Adresi:
Tatarköy Mevkii P.K. 17 Lüleburgaz/KIRKLARELİ 39750
Telefon ve Faks Numaraları:
Telefon : +90 (288) 464 4136-67 / 464 4237-38-39
Faks
Projenin Adı:
: +90 (288) 464 4241
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali
Yenileme Projesi
Projenin Kapasitesi/Isıl Gücü:
2.500 MWt / 1.575 MWm / 1.500 MWe
Proje Bedeli:
600.000.000 USD
Proje için Seçilen Yerin Açık
Adresi (İli, İlçesi, Mevkii):
Kırklareli İli Lüleburgaz İlçesi
Hamitabat Köyü, Tatarköy Mevkii
Proje için Seçilen Yerin
Koordinatları, Zon:
SAHA KOORDİNATLARI
No
1
2
3
4
5
6
7
Projenin ÇED Yönetmeliği
Kapsamındaki Yeri (Sektörü, Alt
Sektörü):
Projeksiyon UTM 35 Datum
ED50
X
Y
527880
4592439
527973
4592448
527992
4592901
528092
4593203
528522
4593064
528727
4592887
528673
4592812
Projeksiyon Coğrafik WGS 84
Y
27,3334405243
27,3345544267
27,3348029536
27,3360143750
27,3411686998
27,3436149470
27,3429648068
X
41,4813769527
41,4814547530
41,4855417814
41,4882574124
41,4869907042
41,4853897404
41,4847163917
8
528609
4592795
27,3421976931
41,4845656109
9
528505
4592581
27,3409423447
41,4826425133
10
528578
4592487
27,3418118925
41,4817845660
11
528299
4592229
27,3384593297
41,4794714833
12
528312
4592011
27,3386047571
41,4775082126
13
528448
4591612
27,3402141962
41,4739109197
14
528194
4591635
27,3371625151
41,4741269941
15
528151
4591674
27,3366495520
41,4744796475
16
528106
4592053
27,3361284555
41,4778936379
17
527973
4592078
27,3345372942
41,4781233732
18
527984
4592247
27,3346768183
41,4796446206
19
527874
4592280
27,3333613499
41,4799455680
Ek.I Madde 2 – Termik güç santralleri: a) Toplam ısıl gücü
300 MWt (Megawatt termal) ve daha fazla olan termik güç
santralleri ile diğer yakma sistemleri
Raporu Hazırlayan Kuruluşun /
Çalışma Grubunun Adı:
ENVY Enerji ve Çevre Yatırımları A.Ş.
Raporu Hazırlayan Kuruluşun /
Çalışma Grubunun Adresi,
Telefon ve Faks Numaraları:
Çetin Emeç Bulvarı 1314. Cadde No: 7
06450 Öveçler / ANKARA
Telefon : + 90 (312) 583 8800 (Pbx)
Faks
: + 90 (312) 472 6710
Raporu Hazırlayan Kuruluşun
Yeterlilik Belgesi No.su, Tarihi:
09 / 30.01.2013
Rapor Sunum Tarihi
(Gün, Ay, Yıl):
12.03.2014
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi
Nihai ÇED Raporu
İÇİNDEKİLER
İçindekiler
Eklerin Listesi
Tabloların Listesi
Şekillerin Listesi
Fotoğrafların Listesi
Kısaltmalar
i
vii
viii
x
xi
xii
I.
PROJENİN TANIMI VE AMACI ..................................................................................................1
I.1. Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü ve Hizmet Amaçları .............................................1
I.2. Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Önem
ve Gereklilikleri ..................................................................................................................2
I.2.1. Pazar veya Hizmet Alanları ...................................................................................2
I.2.2. Projenin Amacı, Ekonomik ve Sosyal Yönden Önemi ...........................................3
I.3. Çevresel Etki Değerlendirmesi ..........................................................................................3
II.
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU ..................................................................................5
II.1. Proje Yer seçimi (İlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan
Faaliyet Yerinin, Lejant Ve Plan Notlarının Da Yer Aldığı 1/100.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı, (Plan Notlan ve Hükümleri), Onaylı Nazım İmar Planı Ve Uygulama İmar
Planı, (Plan Notlan Ve Lejantları) Üzerinde, Değil İse Mevcut Arazi Kullanım Haritası
Üzerinde Gösterimi) ..........................................................................................................5
II.2. Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Mevcut Durum Ve Yenilenen
Birimleri Kapsayacak Şekilde Bütün İdari Ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Alt Yapı
Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Yerleşim Planı, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı Ve Açık
Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri Ve Yükseklikleri, Temsili Resmi) ....................14
III.
PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI ...............................................................17
III.1. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları .......................17
III.2. Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu .................18
III.3. Projenin Fayda-Maliyet Analizi ........................................................................................20
III.4. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı
Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik,
Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri ..........................................................................................21
III.5. Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin İhtiyaç Duyulan Ve
Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Beklenen Diğer
Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri ........................................................................21
III.6. Kamulaştırma ve/veya Yeniden Yerleşimin Nasıl Yapılacağı .........................................21
III.7. Diğer Hususlar .................................................................................................................21
IV.
PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI .........................................................................22
IV.1. Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre Belirlendiği
Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilecek) ...............................................22
IV.2. Proje ve Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal
Kaynakların Kullanımı .....................................................................................................24
IV.2.1. Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin Genel ve Lokal İklim Koşulları,
Sıcaklık- Basınç- Yağış-Nem Dağılımları, Buharlaşma Durumu, Sayılı Günler, FEVK
Bilgileri, Rüzgar Dağılımı vb. Bu Başlık Altında Yer Alan Bilgilerin Aylık-Mevsimlik-Yıllık
i / xiii
Nihai ÇED Raporu
Dağılımları İçermesi, Meteorolojik Data Setini Kapsaması - Lüleburgaz Meteoroloji
İstasyonu 1960-2012 Bülteni)..........................................................................................24
IV.2.2. Jeolojik Özellikler (Bölgesel Jeoloji ve Faaliyet Alanı Jeolojisi) Jeolojik Yapının
Fiziko-Kimyasal Özellikleri, Tektonik Hareketler ve Depremsellik, Mineral Kaynaklar,
Heyelan, Benzersiz Oluşumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi, Su Baskını v.s. Başlıkları
Altında İncelenmesi, Proje Sahasının 1/25.000 Ölçekli Genel Jeoloji Haritası ve
İnceleme Alanına Ait 1/1000 ve/veya 1/5000'lik Jeolojik Harita ve Lejantı, Stratigrafik
Kolon Kesiti, Jeoteknik Etüt Raporu) ...............................................................................41
IV.2.3. Hidrojeolojik Özellikleri (Yer Altı Su Seviyeleri, Halen Mevcut Her Türlü Keson,
Derin, Artezyen v.b. Kuyu Emniyetli Çekim Değeri; Suyun Fiziksel ve Kimyasal
Özellikleri, Yer Altı Suyunun Mevcut Ve Planlanan Kullanımı) .......................................49
IV.2.4. Hidrolojik Özellikler (Yüzeysel Su Kaynaklanandan Gol, Dalyan, Akarsu Ve Diğer
Sulak Alanların Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik Ve Ekolojik Özellikleri, Bu Kapsamda
Akarsuların Debisi, Faaliyet Alanına Mesafesi Ve Mevsimlik Değişimleri, Taşkınlar, Su
Toplama Havzası, Drenaj, Tüm Su Kaynaklarının Kıyı Ekosistemleri) ...........................50
IV.2.5. Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut Ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma,
Sulama Suyu, Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Üretiminde Ürün Çeşidi Ve
Üretim Miktarları, Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor Ve Benzeri Amaçlı Su
Ve/Veya Kıyı Kullanımları, Diğer Kullanımlar) .................................................................58
IV.2.6. Göl, Akarsudaki Canlı Türleri (Bu Türlerin Tabii Karakterleri, Ulusal Ve
Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Bunların Üreme, Beslenme,
Sığınma Ve Yaşama Ortamları; Bu Ortamlar İçin Belirlenen Koruma Kararları) ............59
IV.2.7. Termal ve Jeotermal Su Kaynakları.....................................................................60
IV.2.8. Toprak Özellikleri Ve Kullanım Durumu (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti
Sınıflaması, Taşıma Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Toprak İşleri
İçin Kullanımı, Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır v.b) ............................61
IV.2.9. Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon
Alanları) Sulu ve Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık
Üretim Miktarları ..............................................................................................................62
IV.2.10. Orman Alanları (Ağaç Türleri Ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri Ve
Kapalılığı Bunların Mevcut Ve Planlanan Koruma Ve/Veya Kullanım Amaçlan) ............66
IV.2.11. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları,
Tabiatı Koruma Alanları, Av Hayati Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları,
Biyosfer Rezervleri, Doğal Sit Ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma
Bölgeleri, Özel Çevre Koruma Alanları, Turizm Alan Ve Merkezleri, Mera Kanunu
Kapsamındaki Alanlar, Faaliyet Alanının Söz Konusu Koruma Alanları Arasındaki
Mesafelerin 1/25000 Ölçekli Haritada Gösterimi)............................................................70
IV.2.12. Flora Ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Alanda
Doğal Olarak Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal Ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına
Alınan Türler, Nadir Ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler Ve Bunların Alandaki Bulunuş
Yerleri, Av Hayvanlarının Adları, Popülasyonları Ve Bunlar İçin Alınan Merkez Av
Komisyonu Kararları) Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita Üzerinde
Gösterilmesi. Projeden Ve Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken
Koruma Önlemleri (İnşaat Ve İşletme Aşamasında). Arazide Yapılacak Flora
Çalışmalarının Vejetasyon Döneminde Gerçekleştirilmesi Ve Bu Dönemin Belirtilmesi,
Arazide Tespit Edilen Türler, Anket Görüşme Sonucu Tespit Edilen Ve Literatürden
Alınan Türlerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi ................................................................................73
ii / xiii
Nihai ÇED Raporu
IV.2.13. Madenler Ve Fosil Yakıt Kaynakları (Rezerv Miktarları, Mevcut Ve Planlanan
İşletilme Durumları, Yıllık Üretimleri Ve Bunun Ülke Veya Yerel Kullanımlar İçin Önemi
Ve Ekonomik Değerleri) ................................................................................................108
IV.2.14. Hayvancılık (Türleri, Beslenme Alanları, Yıllık Üretim Miktarları, Bu Ürünlerin
Ülke Ekonomisindeki Yeri Ve Değeri) ...........................................................................109
IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler
(Askeri Yasak Bölgeler, Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş
Alanlar, Vb.) ...................................................................................................................110
IV.2.16. Proje Yeri Ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak Ve Gürültü Açısından Mevcut
Kirlilik Yükünün Belirlenmesi .........................................................................................110
IV.2.17. Diğer Özellikler ..............................................................................................118
IV.3. Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri ...........................................................................119
IV.3.1. Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler,
Yöre Ve Ülke Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi, Diğer Bilgiler) ...................................119
IV.3.2. Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri, Göçler, Nüfus Artış
Oranları, Diğer Bilgiler) ..................................................................................................121
IV.3.3. Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Bölgede Mevcut Endemik
Hastalıklar, Kültür Hizmetleri Ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu) ...................124
IV.3.4. Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları ...........126
IV.3.5. Gelir Ve İşsizlik (Bölgede Gelirin İş Kollarına Dağılımı İş Kolları İtibariyle Kişi
Başına Düşen Maksimum, Minimum Ve Ortalama Gelir) .............................................126
IV.3.6. Diğer Özellikler...................................................................................................127
V.
PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK
ÖNLEMLER ............................................................................................................................128
V.1. (A) Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve
Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler ..................................................128
V.1.1. Arazinin Hazırlanması ve Ünitelerin İnşası İçin Yapılacak İşler Kapsamında
(ulaşım altyapısı dahil) Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Bitkisel
Toprak ve Hafriyat Artığı Miktarı ve Nerede Depolanacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş,
Kum vb Maddelerin Nerelere, Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin
Kullanılacakları; Kullanılacak Malzemeler, Araçlar ve Makineler, Kırma, Öğütme,
Taşıma, Depolama Gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler, Tozun Yayılmasına Karşı
Alınacak Önlemler .........................................................................................................128
V.1.2. Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak
Maddelerden Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları,
Depolanmaları, Hangi İşlem İçin Nasıl Kullanılacakları, Bu İşler İçin Kullanılacak Alet Ve
Makineler .......................................................................................................................134
V.1.3. Zemin Emniyetinin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler (Taşıma Gücü, Emniyet
Gerilmesi, Oturma Hesapları)........................................................................................134
V.1.4. Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemlerin Nerelerde ve Nasıl Yapılacağı.....135
V.1.5. Proje Kapsamındaki Su Temini Sistemi ve Planı, Suyun Temin Edileceği
Kaynaklardan Alınacak Su Miktarı, Özellikleri, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği,
Ortaya Çıkan Atıksuyun Miktar ve Özellikleri, Nasıl Arıtılacağı ve Nereye Deşarj
Edileceği, Alınacak Önlemler (İnşaat ve İşletme Aşaması İçin Proses, İçme ve Kullanma
Suyu İle İlgili Su Yönetim Planı Hazırlanması, Su Teminini Yetersizliği Durumunda Ne
Yapılacağına İlişkin Açıklama) ......................................................................................136
V.1.6. Hammadde Ürün ve Kimyasal Maddelerin Taşınması ve Depolanması ...........140
iii / xiii
V.2.
Nihai ÇED Raporu
V.1.7. Proje Kapsamındaki Soğutma Sisteminin Yapısı, Soğutma Suyu Alma ve Deşarj
Yapılarında Kullanılacak Malzemeler, Soğutma Suyu Deşarjı, Soğutma Suyu Sistemi İle
İlgili Yapıların İnşaatı Sırasında Alınacak Önlemler ......................................................141
V.1.8. Doğalgaz Boru Hattına Yakınlığı (Mesafesi), Etkileşimi, Doğalgaz Boru Hattı
Yapılması İçin Gerekli Olan İşlemler .............................................................................141
V.1.9. Arazinin Hazırlanmasından Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek
İşler Sonucu Meydana Gelecek Katı Atıkların Cins Ve Miktarları (Atık Lastik, Atık Pil ve
Akümülatörler, Tıbbi Atıklar vs. Gibi), Bu Atıkların Nerelere Taşınacakları Veya Hangi
Amaçlar İçin Kullanılacakları .........................................................................................143
V.1.10. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek
Yapılacak İşlerde Kullanılacak Yakıtların Türleri, Tüketim Miktarları, Oluşabilecek
Emisyonlar .....................................................................................................................146
V.1.11. Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak
İşler Nedeni ile Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi,
Kümülatif Değerler, Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne
Göre Akustik Raporun Hazırlanması (www.csb.gov.tr adresinde bulunan Akustik
Formatının Esas Alınması) ............................................................................................147
V.1.12. Arazinin Hazırlanması Ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Elden Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri Ve
Tarım Ürün Türleri .........................................................................................................151
V.1.13. Arazinin Hazırlanması Ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla
Kesilecek Ağaçların Tür Ve Sayıları, Meşcere Tipi, Kapalılığı, Kesilecek Ağaçların
Bölgedeki Orman Ekosistemi Üzerine Etkileri, Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri Ve
Ne Kadar Alanda Bu İşlerin Yapılacağı, Ağaç Ve Bitki Kaybından Ötürü Fauna Üzerine
Olabilecek Etkiler, Önlemler ..........................................................................................151
V.1.14. Arazi Hazırlama Ve İnşaat Faaliyetleri Sırasında Olası Orman Yangınlarına
Karşı Alınacak Önlemler ................................................................................................153
V.1.15. Karasal ve Sucul Flora / Fauna Üzerine Olası Etkileri ve Alınacak Önlemler ...154
V.1.16. Proje Ve Yakın Çevresinde Yeraltı Ve Yerüstünde Bulunan Kültür Ve Tabiat
Varlıklarına (Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli
Doğal Değerlere) Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti Ve Yayılım Etkisinin
Belirlenmesi ...................................................................................................................156
Yerine Getirilecek İşlerde Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut
ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği ......156
Sürdürülecek İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre için Riskli ve Tehlikeli Olanlar .............157
V.1.19. Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların Trafik
Yükünün ve Etkilerinin Değerlendirilmesi ......................................................................158
V.1.20. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemeleri................................................................................................................159
V.1.21. Faaliyetin yerleşim Yerine Mesafesi ve Olası Etkiler Alınacak Önlemler (1/25.000
ölçekli topografik harita üzerine işlenerek) ....................................................................160
V.1.22. Diğer Faaliyetler .................................................................................................163
(B) Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetleri, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine
Etkileri ve Alınacak Önlemler ........................................................................................163
V.2.1. Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, (Mevcut Durum Ve Yenileme
Yapılacak Üniteler Dahil) Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği,
iv / xiii
Nihai ÇED Raporu
Kapasiteleri, Her Bir Ünitenin Ayrıntılı Proses Akım Şeması, Temel Proses
Parametreleri, Prosesin Açıklaması, Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde
Sunulacak Hizmetler, Kullanılacak Makinelerin, Araçların, Aletlerin Ve Teçhizatın
Özellikleri Ve Miktarları ..................................................................................................163
V.2.2. Proje Ünitelerinde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan Ürünlerin
Üretim Miktarları, Nerelere, Ne Kadar ve Nasıl Pazarlanacakları, Üretilecek Hizmetlerin
Nerelere, Nasıl ve Ne Kadar Nüfusa ve/veya Alana Sunulacağı ..................................170
V.2.3. Proje Ünitelerinden Kullanılacak Suyun Hangi Prosesler İçin Ne Miktarlarda
Kullanılacağı, Nereden, Nasıl Temin Edileceği, Ne Miktarlarda Hangi Alıcı Ortamlara
Nasıl Verileceği (arıtma tesisi dahil vs.), Suya Uygulanacak Ön İşlemler (Arıtma Birimleri
İle Katma – Besleme Suyu Olarak Katılacağı Birimleri Kapsayan), Su Hazırlama Ana
Akım Şeması, Su Buhar Çevrimi, Proses Akım Şeması Çevrimde Uygulanacak Su İç
İşlemleri, Kullanılacak Kimyasal Maddeler ....................................................................173
V.2.4. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt ve Yardımcı Yakıtın Ne Şekilde
Sağlanacağı ...................................................................................................................175
V.2.5. Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt Ve Yardımcı Yakıtın Hangi Ünitelerde
Ne Miktarlarda Yakılacağı Ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Yakıt Özellikleri, Anma Isıl
Gücü, Emisyonlar, Azaltıcı Önlemler, Emisyon Ve Bunların Verileri, Emisyon Dağılım
Modellemesi, Ölçümler İçin Kullanılacak Aletler Ve Sistemler (Baca Gazı Emisyonlarının
Anlık Ölçülüp Değerlendirilmesi (On-Line) İçin Kurulacak Sistemler, Mevcut Hava
Kalitesinin Ölçülmesi İçin Yapılacak İşlemler) Modelleme Çalışmasında Kullanılan
Yöntem, Modelin Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler (Yağış, Rüzgar,
Atmosferik Kararlılık, Karışım Yüksekliği vb.) Model Girdileri, Kötü Durum Senaryosu Da
Dikkate Alınarak Model Sonuçları, Modelleme Sonucunda Elde Edilen Çıktıların Arazi
Kullanım Haritası Üzerinde Gösterilmesi ......................................................................176
V.2.6. Projenin Drenaj Sistemi, Toplanacak Suyun Miktarı, Hangi Alıcı Ortama Deşarj
Edileceği ........................................................................................................................192
V.2.7. Tesisin Faaliyeti Sırasında Oluşacak Diğer Katı Atık Miktar Ve Özellikleri,
Depolama/Yığma, Bertarafı İşlemleri, Bu Atıkların Nerelere Ve Nasıl Taşınacakları Veya
Hangi Amaçlar İçin Yeniden Değerlendirilecekleri, Alıcı Ortamlarda Oluşturacağı
Değişimler......................................................................................................................192
V.2.8. Proje Kapsamında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları Ve
Seviyeleri, Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği’ne Göre
Akustik Raporun Hazırlanması (www.csb.gov.tr Adresinde Bulunan Akustik Formatının
Esas Alınması) ..............................................................................................................195
V.2.9. Radyoaktif Atıkların Miktar ve Özellikleri, Muhtemel ve Bakiye Etkiler ve Önerilen
Tedbirler ........................................................................................................................198
V.2.10. Proje Ünitelerinde Üretim Sırasında Kullanılacak Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı Ve
Patlayıcı Maddeler, Taşınımları ve Depolanmaları, Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları,
Kullanımları Sırasında Meydana Gelebilecek Tehlikeler ve Alınabilecek Önlemler, ....198
V.2.11. Sucul Ve Karasal Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler Ve Alınacak Tedbirler .....198
V.2.12. Projenin Tarım Ürünlerine ve Toprak Asitlenmesine Olan Etkileri, Toprak
Asitlenmesinin Tahmininde Kullanılan Yöntemler ve Alınacak Tedbirler, .....................200
V.2.13. Yeraltı ve Yüzey Suyuna Etkiler ve Alınacak Tedbirler .....................................200
V.2.14. Bölgenin Mevcut Kirlilik Yükü (Hava, Su, Toprak) Dikkate Alınarak Kümülatif
Etkinin Değerlendirilmesi ...............................................................................................201
V.2.15. Tesisin Faaliyeti Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun
Konut ve Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği202
v / xiii
V.3.
Nihai ÇED Raporu
V.2.16. Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetlerden İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından
Riskli ve Tehlikeli Olanlar, (Tesiste Çalışanlar İçin Alınacak Önlemler v.s.) .................202
V.2.17. Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak Veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri Vb.) Ne Kadar Alanda
Nasıl Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri Vb ..................................203
V.2.18. Termik Santralin Verimi, Açığa Çıkan Atık Isının Miktarı, Enerji Kaybından
(Yakıtın Tamamının Enerjiye Dönüştürülememesinde Kaynaklanan) Dolayı Atmosfere
Verilecek Isının Başka Amaçlarla Kullanılıp Kullanılmayacağı .....................................204
V.2.19. Sağlık Koruma Bandı İçin Önerilen Mesafe .......................................................205
V.2.20. Diğer Faaliyetler, ................................................................................................206
Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri .........................................................206
V.3.1. Projeyle Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları, Yaratılacak İstihdam İmkanları,
Nüfus Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal Ve Teknik Altyapı
Hizmetleri Ve Bu Hizmetlerden Yararlanma Durumlarında Değişiklikler Vb. ................206
V.3.2. Çevresel Fayda-Maliyet Analizi .........................................................................208
V.3.3. Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesi. ....209
VI.
İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE BU
ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER .........................................................................210
VI.1. Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları, .....................................................................210
VI.2. Yeraltı Ve Yerüstü Su Kaynaklarına Etkiler ...................................................................210
VI.3. Olabilecek Hava Emisyonları ........................................................................................210
VII.
PROJENİN ALTERNATİFLERİ ..............................................................................................212
VIII.
İZLEME PROGRAMI VE ACİL EYLEM PLANI ......................................................................213
VIII.1. Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme Sonrası
İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı .................................................213
VIII.2. ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi
Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri" başlığının Dördüncü Bendinde Yer Alan
Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program .............................................................218
IX.
HALKIN KATILIMI ..................................................................................................................219
IX.1. Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel
Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler ....................219
IX.2. Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar ....................................................223
IX.3. Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler ...........................................................223
X.
YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR
ÖZETİ ......................................................................................................................................224
XI.
SONUÇLAR ............................................................................................................................227
XII.
KAYNAKÇA ............................................................................................................................237
NOTLAR VE KAYNAKLAR
vi / xiii
Nihai ÇED Raporu
EKLERİN LİSTESİ
Ek-1
Ek-2
Ek-3
Ek-4
Ek-5
Ek-6
Ek-7
Ek-8
Ek-9
Ek-10
Ek-11
Ek-12
Ek-13
Ek-14
Ek-15
Ek-16
Ek-17
Ek-18
Ek-19
Mevcut ve Yeni Genel Yerleşim Planları
Özelleştirme Karar Yazısı ve İşletme Belgesi
1/25.000 ve 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planları
1/25.000 Ölçekli Topoğrafik Harita
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteoroloji Bülteni (1960-2012)
Büyük Toprak Grupları, Şimdiki Arazi Kullanma Şekli, Arazi Kullanma Kabiliyet Sınıfı ve
Erozyon Derecesi Haritaları
Kuyu Kullanım İzni ve Kuyu Suyu Analiz Sonuçları
Yüzeysuyu Analiz Sonuçları
Toprak Numuneleri Analiz Sonuçları
Gürültü Ölçüm Sonuçları ve Akustik Rapor
Flora, Fauna ve Sucul Yaşam Değerlendirme Raporu
Çevre İzin Belgeleri
Resmi Yazılar
Acil Müdahale Planı
Hava Kalitesi Ölçüm Raporu
Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS)
Hava Kalitesi Modelleme Raporu
1/25.000 Ölçekli Jeoloji Haritası
Jeoteknik Etüd Raporu
vii / xiii
Nihai ÇED Raporu
TABLOLARIN LİSTESİ
Tablo II.1: Proje Sahasına Yakın Yerleşim Yerleri .................................................................................. 6
Tablo II.2: Santral Alanı’na Ait Koordinatlar .......................................................................................... 10
Tablo II.3: Ünitelerin Kapalı Alan Büyüklükleri ...................................................................................... 15
Tablo III.1 Kullanılacak Finansal Kaynaklar .......................................................................................... 17
Tablo III.2 İşletme Giderleri ................................................................................................................... 17
Tablo III.3 İşletme Öncesi Oluşacak Giderler ........................................................................................ 17
Tablo IV.1: Basınç Değerleri ................................................................................................................. 24
Tablo IV.2: Sıcaklık Değerleri ................................................................................................................ 25
Tablo IV.3: Yağış Değerleri ................................................................................................................... 26
Tablo IV.4: Fevk Bilgileri ........................................................................................................................ 28
Tablo IV.5: Ortalama Nispi Nem Değerleri ............................................................................................ 28
Tablo IV.6: Sayılı Günler Verileri Tablosu ............................................................................................. 29
Tablo IV.7: Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri ...................................................................................... 30
Tablo IV.8: Buharlaşma Değerleri ......................................................................................................... 31
Tablo IV.9: Yönlere Göre Rüzgârların Esme Sayıları Toplamı ............................................................. 32
Tablo IV.10: Yönlere Göre Rüzgârın Mevsimlik Esme Sayıları Toplamları .......................................... 33
Tablo IV.11: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı ................................................................................. 37
Tablo IV.12: Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Yönü ve Hızı Verileri ..................................................... 38
Tablo IV.13: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayıları Verileri ........................................................... 39
Tablo IV.14 Büyük Akarsuların Santral Alanına Göre Mesafeleri ......................................................... 52
Tablo IV.15 Baraj ve Göllerin Santral Alanına Göre Mesafeleri ............................................................ 54
Tablo IV.16 Ergene Havzası Bazı Akarsularda Kirletici Parametre Değerleri....................................... 57
Tablo IV.17: Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunluk ....................................................... 61
Tablo IV.18 Hububat Üretiminin İlçelere Göre Dağılımı (2010) ............................................................ 62
Tablo IV.19 Meyve Üretiminin İlçelere Göre Dağılımı (2010) ............................................................... 65
Tablo IV.20: Kırklareli Orman İşletme Müdürlüğü Orman Varlığı Tablosu ............................................ 67
Tablo IV.21: Proje Alanının Meşcere Haritasına Göre Dağılımı ........................................................... 68
Tablo IV.22: Proje alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunma Olasılığı
Yüksek olan Flora Türleri,Türkçe isimleri, Fitocoğrafik Bölgeleri,Endemizm Durumu,IUCN Red
Data Book Kategorileri ve Habitatları ............................................................................................. 76
Tablo IV.23: Hidrobiyoloji Çalışmaları Kapsamında Örnekleme Yapılan Noktalar ............................... 81
Tablo IV.24: Yapılan Örneklemelerde Tespit Edilen Makroomurgasız Canlılar .................................... 81
Tablo IV.25: Proje Alanında Mevcut Olan Balık Türleri, Popülasyon Yoğunlukları ve Koruma Statüleri
........................................................................................................................................................ 83
Tablo IV.26: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Uygulama Alanı ile Yakın
Çevrede Yaşadığı Belirlenen İkiyaşamlı (Amphibia)Türleri ve Koruma Statüleri ........................... 92
Tablo IV.27: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Sürüngen Türleri .................................... 94
Tablo IV.28: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Uygulama Alanı ile Yakın
Çevrede Yaşadığı Belirlenen Kuş (Aves)Türleri ve Koruma Statüleri............................................ 98
Tablo IV.29: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Alanı ile Yakın Çevrede
Yaşadığı Belirlenen Memeli (Mammalia)Türleri ve Koruma Statüleri .......................................... 102
Tablo IV.30 Kırklareli İli Sanayi Madeni Kaynakları ............................................................................ 108
Tablo IV.31 Kırklareli İli Metalik Maden Kaynakları ............................................................................. 108
Tablo IV.32 Kırklareli İli Hayvansal Üretim Miktarları (2011) .............................................................. 110
Tablo IV.33 Kırklareli İli Hayvan Varlığı (2011) ................................................................................... 110
Tablo IV.34 Mevcut Durum NO2 Aylık Ortalama Konsantrasyon Değerleri (TPAO,HEAŞ Lojmanları)
...................................................................................................................................................... 111
viii / xiii
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.35 Mevcut Durum NO2 Ölçüm Sonuçları (Santral Civarı) ..................................................... 112
Tablo IV.36 Yeraltı Suyu Numunelerinin YSKYY Tablo 5’e Göre Değerlendirmesi ............................ 114
Tablo IV.37 Yüzeysuyu Numunelerinin YSKYY Tablo 5’e Göre Değerlendirmesi .............................. 115
Tablo IV.38 Gürültü Ölçümü Sonuçları Ortalama Değerleri (dBA) ...................................................... 116
Tablo IV.39: Türkiye ve Kırklareli İli Nüfusları ..................................................................................... 122
Tablo IV.40: Lüleburgaz İlçesi Nüfusları.............................................................................................. 122
Tablo IV.41: Kırklareli İli’nin Yıllara Göre Aldığı ve Verdiği Göç Değerleri .......................................... 123
Tablo IV.42: Kırklareli İli’ne Ait Yıllara Göre Net Göç Değerleri ve Net Göç Hızı................................ 124
Tablo IV.43: Kırklareli Merkez ve Lüleburgaz İlçelerinde Bulunan Sağlık Kurumları .......................... 124
Tablo IV.44: Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi 2009-2011 İşgücü Bilgileri ...................................... 127
Tablo IV.45: Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (15 Yaş Üstü)
...................................................................................................................................................... 127
Tablo V.1: Toz Emisyon Faktörleri ...................................................................................................... 129
Tablo V.2: En yüksek Günlük PM10 Konsantrasyonları ve Koordinatları (İnşaat Dönemi) ................ 131
Tablo V.3: En yüksek Yıllık PM10 Konsantrasyonları ve Koordinatları (İnşaat Dönemi) .................... 132
Tablo V.4 İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar...................................................................... 133
Tablo V.5: İnşaat Dönemi Su Tüketimleri ve Kaynaklardan Elde Edilecek Su Miktarları ................... 137
Tablo V.6 Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Deşarj Edilen Atıksu Analizi ..................................................... 139
Tablo V.7 Endüstriyel Atıksu Arıtma Tesisi Deşarj Edilen Atıksu Analizi ............................................ 140
Tablo V.8: Proje Kapsamında Kullanılacak Kimyasallar ..................................................................... 140
Tablo V.9: İş Makinalarından Kaynaklanan Günlük Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonları .............. 147
Tablo V.10: İnşaat Aşamasında Kullanılacak Makinelerden Kaynaklanan Ses Gücü Düzeyleri ........ 148
Tablo V.11: HEAŞ Elektrik İletim Hatları ............................................................................................. 170
Tablo V.12: İşletme Dönemi Su Tüketimleri ve Kaynaklardan Elde Edilecek Su Miktarları ................ 174
Tablo V.13: Tesise Ait Bacalar ve Özellikleri ...................................................................................... 177
Tablo V.14:Tesisten Kaynaklanacak Kirletici Emisyonları .................................................................. 178
Tablo V.15: Tesisten Kaynaklanacak Toplam Kirletici Debileri ve Yönetmelik Sınır Değerleri ile
Karşılaştırılması ................................................................................................................................... 178
Tablo V.16: SKHKKY’de Belirtilen Sınır Değerler ............................................................................... 179
Tablo V.17: HKDYY’de Belirtilen Sınır Değerler ................................................................................. 179
Tablo V.18: Abakta Kullanılan Değerler .............................................................................................. 180
Tablo V.19: Aliağa Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Rüzgarların Esme Sayıları Toplamı (2010 yılı)
...................................................................................................................................................... 183
Tablo V.20: Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Bacalar ve Özellikleri .......................................... 187
Tablo V.21 En yüksek Günlük NO2 Konsantrasyonları ve Koordinatları ............................................. 187
Tablo V.22: En Yüksek Yıllık NO2 Konsantrasyonları ve Koordinatları ............................................... 188
Tablo V.23: En Yüksek Günlük PM Konsantrasyonları ve Koordinatları ............................................ 189
Tablo V.24: En Yüksek Yıllık PM Konsantrasyonları ve Koordinatları ................................................ 189
Tablo V.25: İşletme Aşamasında Gürültü Oluşturacak Makine ve Ekipmanların Sayısı ve Ses Gücü
Düzeyleri ...................................................................................................................................... 196
Tablo VIII.1 İzleme Programı............................................................................................................... 214
ix / xiii
Nihai ÇED Raporu
ŞEKİLLERİN LİSTESİ
Şekil II.1: Proje Sahası Yer Bulduru Haritası .......................................................................................... 7
Şekil II.2: Proje Sahası ve Yakın Yerleşimler Uydu Görüntüsü -1- ......................................................... 8
Şekil II.3 Hamitabat DGKÇS Uydu Görüntüsü -2-................................................................................... 9
Şekil II.4 Hamitabat DGKÇS Temsili 3 Boyutlu Gösterimi .................................................................... 16
Şekil III.1 Projenin Zamanlama Tablosu................................................................................................ 19
Şekil IV.1 Proje Etki Alanı ...................................................................................................................... 23
Şekil IV.2: Basınç Değerleri Grafiği ....................................................................................................... 25
Şekil IV.3: Sıcaklık Değerleri Grafiği ..................................................................................................... 26
Şekil IV.4: Yağış Değerleri Grafiği ......................................................................................................... 27
Şekil IV.5: Ortalama Nispi Nem Değerleri Grafiği ................................................................................. 29
Şekil IV.6: Sayılı Günler Verileri Grafiği................................................................................................. 30
Şekil IV.7: Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Grafiği ............................................................................ 31
Şekil IV.8: Buharlaşma Değerleri Grafiği ............................................................................................... 32
Şekil IV.9: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı ................................................................... 33
Şekil IV.10: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgâr Diyagramları ..................................................... 34
Şekil IV.11: Esme Sayılarına Aylık Rüzgar Diyagramları ...................................................................... 36
Şekil IV.12: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Diyagramı ................................................................ 37
Şekil IV.13: Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü Grafiği ....................................................... 38
Şekil IV.14: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Grafiği....................................................................... 39
Şekil IV.15: Uzun Yıllar ve 2010 Yılı Rüzgar Gülü Diyagramları ........................................................... 40
Şekil IV.16: Bölgenin Genel Jeoloji Haritası .......................................................................................... 43
Şekil IV.17: Trakya Havzası Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesiti (TPAO’dan değiştirilmiştir) (Güler, 2005)
....................................................................................................................................................... 45
Şekil IV.18: Kırklareli İli Deprem Haritası .............................................................................................. 47
Şekil IV.19: Bölgenin Aktif Fay Haritası ................................................................................................. 48
Şekil IV.20 Hasar Yapıcı Depremler Haritası ........................................................................................ 48
Şekil IV.21 Ergene Nehri ve Kolları ....................................................................................................... 51
Şekil IV.22 Hamitabat DGKÇS ve Yakın Çevresi Akarsu ve Göletler ................................................... 55
Şekil IV.23 Hamitabat DGKÇS ve Etrafındaki Baraj, Göl ve Akarsular ................................................. 56
Şekil IV.24: Proje Alanının İşlendiği 1/25000 Ölçekli Meşcere Haritası ................................................ 69
Şekil IV.25 Koruma Alanlarının Hamitabat DKÇS’ne Mesafeleri .......................................................... 72
Şekil IV.26: Proje Alanının Grid Kareleme Sistemindeki Yeri ............................................................... 74
Şekil IV.27 Proje Alanı ve Çevresindeki Vejetasyon Haritası ............................................................... 89
Şekil IV.28 Hamitabat DGKÇS Çevresindeki Mevcut Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu Lokasyonları
(TPAO,HEAŞ) .............................................................................................................................. 111
Şekil IV.29 Mevcut Durum Değerlendirmesi Numune Noktaları (tüm noktalar) .................................. 117
Şekil V.1: Drenaj Hatlarının Gösterimi................................................................................................. 136
Şekil V.2: Doğalgaz Boru Hattının Şematiksel Görünümü .................................................................. 142
Şekil V.3: Arka Plan Gürültü ölçüm Noktalarını Gösterir Uydu Fotoğrafı ............................................ 148
Şekil V.4: Tüm Kaynaklardan Oluşacak Toplam Ses (Gürültü) Düzeyinin Mesafelere Göre Dağılımı
Grafiği ........................................................................................................................................... 150
Şekil V.5: Trafik Hacim Haritası ........................................................................................................... 159
Şekil V.6: Proje Alanının Yerleşim Yerlerine Mesafesini Gösterir Harita ............................................ 162
Şekil V.7 Elektrik Üretim Prosesi Akım Şeması .................................................................................. 164
Şekil V.8 Atık Isı Kazanı Proses Akım Şeması ................................................................................... 165
Şekil V.9 Ana Soğutma Suyu Sistemi Proses Akım Şeması .............................................................. 166
Şekil V.10 Şalt Sahası Proses Akım Şeması ...................................................................................... 167
x / xiii
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.11 Proses Suyu ve İçmesuyu Arıtma Ünitesi Proses Akım Şeması ....................................... 168
Şekil V.12 Evsel Atıksu Arıtma Sistemi Proses Akım Şeması ............................................................ 168
Şekil V.13 Endüstriyel Atıksu Nötralizasyon Sistemi Proses Akım Şeması ........................................ 169
Şekil V.14 Bölge Elektrifikasyon Şeması ............................................................................................ 172
Şekil V.15: Baca Yüksekliği Hesaplanırken Kullanılan Abak .............................................................. 181
Şekil V.16: Kırklareli MGM 2010 Yılı Rüzgar Diyagramı (Esme Sayıları Toplamına göre)................. 184
Şekil V.17: Hava Kalitesi Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Alıcı Ortamı Gösterir Harita ............ 185
Şekil V.18: AERMOD Modeline Tanımlanan Bacalar ve Soğutma Kuleleri ........................................ 186
Şekil V.19: İşletme Döneminde Oluşacak Toplam Ses (Gürültü) Düzeyinin Mesafelere Göre Dağılımı
...................................................................................................................................................... 197
Şekil V.20: Çevresel Fayda Maliyet Analizi ......................................................................................... 208
Şekil IX.1 El Broşürü............................................................................................................................ 222
FOTOĞRAFLARIN LİSTESİ
Fotoğraf II.1: Hamitabat DGKÇS Genel Görünüm -1-........................................................................... 10
Fotoğraf II.2: Hamitabat DGKÇS Genel Görünüm -2- .......................................................................... 11
Fotoğraf II.3: Hamitabat DGKÇS Şalt Sahası -1- ................................................................................. 11
Fotoğraf II.4 Hamitabat DGKÇS Şalt Sahası -2- .................................................................................. 12
Fotoğraf II.5: Hamitabat DGKÇS Gaz Türbin Kontrol Kabini ............................................................... 12
Fotoğraf II.6 Hamitabat DGKÇS Gaz Türbin ........................................................................................ 13
Fotoğraf II.7 Gaz Türbini Jeneratör Binası ........................................................................................... 13
Fotoğraf II.8 Buhar Türbini .................................................................................................................... 14
Fotoğraf II.9 Soğutma Kulesi İç Görünüş ............................................................................................. 14
Fotoğraf IV.1: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Belirlenen Flora Türleri ............................................. 78
Fotoğraf IV.2: Saha Çalışmalarında Bentik Organizmaların Toplanması ............................................ 80
Fotoğraf IV.3: Saha Çalışmalarında Balık Örneklerinin Toplanması ................................................... 80
Fotoğraf IV.4: Cobitis Strumicae (Kobit – Kum Yiyen) ......................................................................... 84
Fotoğraf IV.5: Carassius gibelio (Havuz Balığı) Fotoğrafı .................................................................... 84
Fotoğraf IV.6: Sazan Fotoğrafları ......................................................................................................... 85
Fotoğraf IV.7: Rhodeus amarus (Acıbalık) Fotoğrafı ............................................................................ 86
Fotoğraf IV.8: Squalius cephalus (Tatlısu Kefali) ................................................................................. 86
Fotoğraf IV.9: Alıcı Ortam Fotoğrafları ................................................................................................. 87
Fotoğraf IV.10: Pelophylax ridibundus (Ova/Su kurbağası/ Marsh Frog) Tatarköy (Köyaltı) Deresi ... 90
Fotoğraf IV.11: Proje Alanı ve Yakın çevresinde Tespit Edilen Kuş Örnekleri ..................................... 97
Fotoğraf IV.12: Ophisops Elegans (Tarla Kertenkelesi) ..................................................................... 105
Fotoğraf IV.13: Galerida Cristata (Tepeli Toygar) .............................................................................. 105
Fotoğraf IV.14: Spermophilus Citellus (Gelengi Yuvası) .................................................................... 106
Fotoğraf IV.15: Nannospalax Leucodon (Beyazdişli Körfarenin Yuvası) ........................................... 106
Fotoğraf V.1 -2- Numaralı Çevrim Bloğunun Kurulacağı Alan ........................................................... 152
Fotoğraf V.2 -1- Numaralı Çevrim Bloğunun Kurulacağı Alan ........................................................... 152
Fotoğraf IX.1 Tatarköy Köy Kahvesi ................................................................................................... 219
Fotoğraf IX.2 Köy İçerisindeki Yönlendirme İşaretleri ........................................................................ 220
xi / xiii
Nihai ÇED Raporu
KISALTMALAR
%
ºC
µ
$
ABD
AMP
A.Ş
B
Bakanlık
bkz.
BOİ
BOTAŞ
CaO
Cent
Cl
cm
CO
Cu
ÇED
D
da
DLN
DSİ
ED50
ENTSO-E
EPDK
EÜAŞ
Fe
Fe2O3
g
G
GB
GD
GWh
ha
hm³
hPA
HC
HDGKÇS
HEAŞ
IUCN
K
K20
KB
KD
Yüzde
derece santigrat
Mikro
ABD Doları
Amerika Birleşik Devletleri
Acil Müdahale Planı
Anonim Şirketi
Batı
T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
Bakınız
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı
Boru Hatları ile Petrol Taşıma A.Ş.
Kalsiyum oksit
ABD Dolarının yüzde biri
Klorür
santimetre
Karbon monoksit
Bakır
Çevresel Etki Değerlendirmesi
Doğu
Dekar
Düşük Emisyonlu Kuru Yakma Sistemi
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü
European Datum 1950
Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşletmecileri Birliği
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Elektrik Üretim A.Ş.
Demir
Demir oksit
Gram
Güney
Güneybatı
Güneydoğu
Gigawattsaat
hektar
hektometreküp
hektopaskal
Hidrokarbon
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali
Uluslararası Doğa Koruma Birliği [International Union for the Conservation
of Nature and Natural Resources]
Kuzey
Potasyum oksit
Kuzeybatı
Kuzeydoğu
xii / xiii
kg
kcal
km
KOİ
kV
KVS
kWh
L
MGM
Mn
Mo
MTA
MW
MWe
MWm
MWt
m
m/sn
mm
m²
nm
NOx
pH
PM
Sm³
SKHKKY
SKKY
sn
SiO2
SO2
SO4
T.C.
TEM
TM
TEİAŞ
TPAO
TÜBİTAK
TÜBİVES
TÜİK
USEPA
UTM
UVS
vb.
YSKYY
W
Nihai ÇED Raporu
Kilogram
Kilokalori
Kilometre
Kimyasal Oksijen İhtiyacı
Kilovolt
Kısa Vadeli Sınır Değer
Kilowatt-saat
Litre
Meteoroloji Genel Müdürlüğü
Manganez
Molibden
Maden Tetkik Arama
Megawatt
Megawatt elektrik
Megawatt mekanik
Megawatt termal
Metre
Metre/saniye
Milimetre
Metrekare
Nanometre
Azot oksitler
Hidrojen Gücü
Partiküler Madde
Standart metreküp
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrol Yönetmeliği
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği
Saniye
Silisyum oksit
Kükürt Dioksit
Sülfat
Türkiye Cumhuriyeti
Avrupa Transit Karayolu [Trans European Motorway]
Trafo Merkezi
Türkiye Elektrik İletim A.Ş.
Türkiye petrolleri Anonim Ortaklığı
Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu
Türkiye Bitkileri Veri Sistemi
Türkiye İstatistik Kurumu
Amerika Birleşik Devletleri Çevre Koruma Örgütü
Universal Transverse Mercator
Uzun Vadeli Sınır Değer
ve benzeri
Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği
Wolfram
xiii / xiii
I.
Nihai ÇED Raporu
PROJENİN TANIMI VE AMACI
(Proje konusu faaliyetin tanımı, ömrü, hizmet amaçları, pazar veya hizmet alanları ve bu alan
içerisinde ekonomik ve sosyal yönden ülke, bölge ve/veya il ölçeğinde önem ve gereklilikleri)
I.1.
Proje Konusu Faaliyetin Tanımı, Ömrü ve Hizmet Amaçları
Limak Doğal Gaz Elektrik Üretim A.Ş., Kırklareli İli, Lüleburgaz İlçesi, Hamitabat Köyü,
Tatarköy mevkiinde tapunun 155, 156, 157, 158, 159, 2613, 2614, 2615, 2628, 2629, 2630, 2631,
2632, 2633, 2649 ve hazine arazisi olarak gözüken 2650, 3390 parsel numaralarında kayıtlı 677.231
2
m² yüzölçümlü alan üzerinde 288.170 m yüzölçümlü kapalı alanda hâlihazırda kurulu olan Hamitabat
Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde (HDGKÇS) türbin yenileme çalışması yapmayı
planlanmaktadır. Mevcut durumda, 1.156 MWe kurulu güce sahip tesiste yapılması planlanan
yenileme çalışmaları kapsamında 1.500 MWe (2.500 MWt / 1.575 MWm) kurulu güce ve yeni
teknolojiye sahip bir santral kurulması, yeni ünitelerin kademeli olarak devreye alınması ve bu süreçte
kesintisiz olarak elektrik üretimine devam edilmesi planlanmıştır. Bu kapsamda, yeni tesis inşaatının
tamamlanmasını takip edecek olan mevcut ünitelerin söküm kararı, gelecekteki piyasa şartlarına göre
değerlendirilecektir. Bu kapsamda, projeye ait mevcut ve yeni genel yerleşim planları Ek-1’de
verilmiştir.
Hâlihazırda kurulu gücü 1.156 MWe olan Hamitabat Santrali, Mayıs 2013 tarihinde
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirilmiş (bkz. Ek-2) ve 01.Ağustos.2013 tarihinde
imzalanan devir anlaşması ile Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat A.Ş.’nin bağlı
kuruluşu olan Limak Doğal Gaz Elektrik Üretim A.Ş.’ye devredilmiştir. Elektrik üretimi, Limak Doğal
Gaz Elektrik Üretim A.Ş. tarafından %100 hissesinin devir alındığı Hamitabat Elektrik Üretim ve
Ticaret A.Ş. (HEAŞ) üzerinden gerçekleştirilmektedir. Söz konusu saha HEAŞ’a ait olup, özelleştirme
karar yazısı ve işletme belgesi Ek-2’de sunulmaktadır.
2017 yılında işletmeye alınması planlanan proje (bkz. Şekil III.1) için 49 yıllık üretim lisansı
alınmıştır. Bununla birlikte projenin fayda maliyet analizleri 30 yıllık üretim üzerinden yapılmış olup
ekonomik ömrü 30 yıl olarak belirlenmiştir. Tesiste gerçekleştirilecek bakım, onarım ve yenileme
çalışmaları ile bu süre uzatılabilecektir. Tesiste, yaklaşık 7,8 milyar kWh/yıl elektrik üretilecek ve 1,2
3
milyar m /yıl doğal gaz kullanılacaktır.
Santralde tüketilecek olan doğal gaz, halihazırda da olduğu üzere 36 inç çapındaki RusyaTürkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan sağlanacak ve yaklaşık 800 m mesafeden 20 inç çapındaki
mevcut branşman hattı güzergahında yer alacak olan branşman hattı ile Santrale taşınacaktır. Üretilen
elektrik enerjisi, yine halihazırda kurulu bulunan Hamitabat Şalt Sahası’ndaki 154 kV ve 380 kV hatlar
üzerinden iletilecektir. Hamitabat Şalt Sahası ulusal ve uluslararası şebeke sistemlerinin birbiri ile
köprülendiği bir saha olup, 154 kV ve 380 kV‘luk şalt sahası, iki grup ana bara ve transfer bara
sistemini barındırmaktadır.
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde yapılacak türbin yenileme çalışmaları
sonucunda 2 adet kombine çevrim bloğu bulunacaktır. Her kombine çevrim bloğu seçilecek marka ve
modele göre 338 – 470 MW güçleri arasında 1 adet gaz türbini, yine seçilecek marka ve modele göre
değişiklik gösterebilecek 150 – 194 MW güçleri arasında 1 adet yüksek, orta ve alçak basınç
kademesine sahip buhar türbini ve 1 adet de jeneratörden oluşacaktır. Dolayısı ile, tesiste toplam 2
adet gaz türbini, 2 adet buhar türbini ve 2 adet de jeneratör yer alacak, ayrıca, her çevrim bloğu için 1
adet atık ısı kazanı, 1 adet kondenser, 1 adet ana soğutma suyu sistemi de bulunacaktır. Tesiste gaz
1 / 237
Nihai ÇED Raporu
türbinleri hava soğutmalı olacak, dolayısı ile su tüketimleri olmayacaktır. Buhar türbinleri ise kapalı
çevrim su soğutmalı olacak ve sıcak su soğutma kuleleri vasıtasıyla soğutulacaktır. Ana soğutma suyu
sistemi olarak, halihazırda Hamitabat DGKÇS bünyesinde 2 adet olarak yer alan, 135 m boyunda, üst
çapı 70 m, alt çapı 121 m olan soğutma kuleleri çevrim bloklarına hizmet edecektir.
Santrale ait yeni vaziyet planı Ek-1’de verilmiştir. Bu plandan da görüleceği üzere; kombine
çevrim bloklarından bir tanesinin alanın kuzeyinde yer alan soğutma kulesi ve idari bina yakınlarına,
diğerinin ise santralin güneyinde yer alan ikinci soğutma kulesi yakınına inşa edilmesi planlanmıştır
(bkz. Ek-1 ve Şekil II.4).
Proje alanı yürürlükteki onaylı Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 Ölçekli
Revizyon Çevre Düzeni Planı ve Kırklareli İli 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı üzerinde işaretli
olarak Ek-3 içerisinde sunulmuştur.
I.2.
Pazar veya Hizmet Alanları ve Bu Alan İçerisinde Ekonomik ve Sosyal Yönden Önem
ve Gereklilikleri
I.2.1.
Pazar veya Hizmet Alanları
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ) 2012 yılı sonunda Türkiye elektrik enerjisi kurulu gücü bir
önceki yıla göre %7,8’e karşılık gelen 4.148,3 MW artışla 57.059,4 MW olarak gerçekleşmiştir. Bu
kapsamda, termik santrallerde 1.096,1 MW, hidrolik santrallerde 2.472,3 MW, jeotermal ve rüzgar
santrallerinde ise 579,9 MW artış sağlanmıştır. Bu kurulu güç içerisinde Elektrik Üretim A.Ş’nin
(EÜAŞ) ve bağlı ortaklıklarının payı ise sırasıyla %36,6 ve %6,8 olarak gerçekleşmiştir.[1]
Türkiye’nin en önemli elektrik üretim tesislerinden bir tanesi olan ve halihazırda 1.156 MWe
kurulu güce sahip olan santral , 2012 yılı itibarıyla Elektrik Üretim A.Ş’nin (EÜAŞ) kurulu kapasitesinin
yaklaşık %4,8’ini ve Türkiye kurulu kapasitesinin yaklaşık %2,2’sini temsil etmiştir.
Diğer taraftan, 2012 yılı Türkiye elektrik enerjisi üretimi bir önceki yıla göre %4,4’e karşılık
gelen 10.101,7 milyon kWh artış ile 239.496,8 milyon kWh, tüketim ise yine %5,2’ye karşılık gelen
12.063,6 milyon kWh artış ile 242.369,9 milyon kWh olmuştur. Türkiye elektrik enerjisi üretiminin
birincil enerji kaynaklarına göre dağılımına bakıldığında ise 2011 yılı itibariyle doğal gaz %43,6’lık bir
paya sahip olmuş, bunu %28,4 ile kömür ve %24,2 ile hidrolik enerji kaynağı takip etmiştir. [1]
2013-2018 yılları arasını kapsayan Onuncu Kalkınma Planı verilerine göre Türkiye’de elektrik
enerjisi tüketimi 2007-2012 döneminde yıllık ortalama %5,6 oranında artmıştır ve 2013 yılı itibariyle
255.000 GWh olarak gerçekleşeceği tahmin edilen elektrik enerjisi talebinin, 2018 yılında yaklaşık
%34’lük bir artışla 341.000 GWh olacağı doğal gazın elektrik üretimindeki payının %41 olacağı
öngörülmüştür.[2]
Ayrıca, kamu sahipliğinde kalacak elektrik iletiminde, yatırımların elektrik sisteminin
güvenliğini koruyacak şekilde sürdürüleceği de yine Onuncu Kalkınma Planı politikaları arasında yer
almaktadır. [2]
Diğer taraftan, Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşletmecileri Birliği (ENTSO-E) sistemine
deneme senkron paralel bağlantısı gerçekleştirilerek, Ülkemiz ile Bulgaristan ve Yunanistan arasında
elektrik alışverişinin başlatıldığı da Kalkınma Planı’nda paylaşılan bilgiler arasındadır [2]. Bu
kapsamda, Ülkemiz ile Bulgaristan arasında (Babaeski-Maritsa) 400 kV’luk iki ayrı hat halinde mevcut
2 / 237
Nihai ÇED Raporu
bulunan bağlantı Hamitabat’a irtibatlandırılmış ve Babaeski-Maritsa, Hamitabat-Maritsa’ya
dönüştürülmüştür. Her iki hat da Ülkemiz elektrik sisteminin ENTSO-E sistemi ile deneme senkron
paralel işletimi kapsamında işletilmektedir.
Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, öngörülen proje oldukça geniş bir pazar ve
hizmet alanına sahip olacaktır.
I.2.2.
Projenin Amacı, Ekonomik ve Sosyal Yönden Önemi
Projenin başlıca amacı; daha az emisyon ile yüksek verimliliğe ve yeni teknolojiye sahip bir
doğal gaz kombine çevrim santrali kullanarak, elektrik arzına güvenli bir şekilde devam edilmesidir.
Diğer taraftan;

Her yıl artan elektrik enerjisi ihtiyacının, güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde
karşılanması,

Ülkemizin elektrik enerjisi politikasındaki istikrarının sağlanması,

Ülkemize yeni ve gelişmiş enerji teknolojilerinin getirilmesi,

Enerji kaynaklarındaki çeşitliliğin arttırılması,

Ülkede sayıları hızla artan sanayi tesislerine sağlıklı ve sürekli enerji iletilebilmesi için
kaynak sağlanması,

Tesisin kurulacağı bölgede yaşayan halka istihdam sağlanması ve yöre ve Ülke
ekonomisine katkıda bulunulması bakımından da önem taşımaktadır.
Ayrıca, proje kapsamında inşaat ve işletme aşamalarında oluşabilecek doğrudan ve dolaylı
istihdam olanakları ile bulunması halinde mal ve hizmet alımlarının yöreden karşılanacak olması da
yörenin ekonomik ve sosyal yönden gelişmesini geçmiş dönemde sağladığı gibi desteklemeye devam
edecektir.
I.3.
Çevresel Etki Değerlendirmesi
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali (HDGKÇS) 17.07.2008 tarih ve 26939 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliği’nin
Geçici 3. Maddesi gereği ÇED Yönetmeliği kapsamı dışındadır, ancak, türbin yenileme çalışmaları ile
ilgili olarak T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı (Bakanlık) tarafından mütalaa edilen görüş
doğrultusunda projenin ÇED Yönetmeliği kapsamında değerlendirilmesi gerektiği bildirilmiş ve bu ÇED
Raporu hazırlanmıştır.
Yönetmelik hükümleri doğrultusunda hazırlanan ÇED Başvuru Dosyası 16.08.2013 tarihinde
sunulmuş ve dosyanın Bakanlık bünyesindeki ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü, Altyapı
Yatırımları ÇED ve Stratejik Çevresel Değerlendirme Dairesi Başkanlığı tarafından uygun
bulunmasının ardından, 24.10.2013 tarihinde proje hakkında bilgi vermek, katılımcıların öneri ve
görüşlerini almak maksadıyla “Halkın Katılım Toplantısı”, santrale en yakın yerleşim birimi olan
Tatarköy’de, köy kahvesinde gerçekleştirilmiştir. Halkın Katılımı Toplantısı’nı takiben Bakanlık
tarafından 31.10.2013 tarihinde de projeye özel formatın belirlenmesi amacıyla “Kapsam ve Özel
Format Belirleme Toplantısı” gerçekleştirilmiştir. Raporun kapsamı, söz konusu toplantı sonrasında
Bakanlık tarafından verilmiş olan özel formata göre belirlenmiştir.
3 / 237
Nihai ÇED Raporu
Bu ÇED Raporu’nun amacı, önerilen projenin biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik çevre
üzerindeki olası etkilerinin tanımlanması ve değerlendirilmesidir. Bahsi geçen bu çalışma, aşağıdaki
konuları kapsamaktadır:

Projeye ilişkin alternatiflerin tanımlanması,

Projeden etkilenebilecek çevrenin mevcut özelliklerinin belirlenmesi,

Projenin çevre üzerine olabilecek etkilerinin belirlenmesi,

Olası çevresel etkileri engellemek ve/veya azaltmak için uygulanacak etki azaltıcı
önlemlerin belirlenmesi,
Proje sahasının mevcut çevresel durumu hakkındaki bilgiler, çevre projeleri grubu tarafından
yürütülen arazi çalışmaları ve literatür araştırmaları neticesinde toplanan veriler kullanılarak ortaya
konulmuştur. Etki değerlendirmesi çalışmaları ise santral çalışma prensipleri ile santral ve çevresinin
mevcut özelliklerinin belirlenmesinden sonra gerçekleştirilmiş ve etki azaltıcı önlemler belirlenmiştir.
Bu değerlendirmede, etkilerin süreleri; inşaat, işletme ve işletme sonrası dönemleri kapsayacak
şekilde yapılarak, model ve matematiksel hesaplar ile de desteklenmiştir. Ayrıca, civardaki yerleşim
birimleri üzerinde oluşabilecek olumlu veya olumsuz sosyal etkiler de değerlendirme kapsamında yer
almıştır.
4 / 237
Nihai ÇED Raporu
II.
PROJE İÇİN SEÇİLEN YERİN KONUMU
II.1.
Proje Yer seçimi (İlgili Valilik Veya Belediye Tarafından Doğruluğu Onanmış Olan
Faaliyet Yerinin, Lejant Ve Plan Notlarının Da Yer Aldığı 1/100.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı, (Plan Notlan ve Hükümleri), Onaylı Nazım İmar Planı Ve Uygulama İmar
Planı, (Plan Notlan Ve Lejantları) Üzerinde, Değil İse Mevcut Arazi Kullanım Haritası
Üzerinde Gösterimi)
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali (HDGKÇS), Kırklareli İli, Lüleburgaz İlçesi,
Hamitabat Köyü, Tatarköy mevkiinde yer almakta olup, 677.231 m² yüzölçümlü alan üzerindedir.
Faaliyetlerin yürütüleceği alan, mevcut Santral alanı olup, tüm türbin yenileme faaliyeti bu alan
içerisinde gerçekleştirilecektir. Proje kapsamında, mevcut santral alanı dışında yeni alan kullanımı söz
konusu değildir.
Proje alanı, yürürlükteki onaylı Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 Ölçekli
olarak, Lejantı ve Plan Notları ile beraber Ek-3’de sunulmuştur. Santral alanı, 1/100.000 ölçekli planda
F18, 1/125.000 ölçekli planda F18-b1 paftasında, Doğal Gaz Çevrim Santrali olarak gösterilen alanda
yer almaktadır.
Diğer taraftan, söz konusu DGKÇS’ne ait alt ölçekli imar planının bulunmadığı Kırklareli İl
Özel İdaresi görüşü ile bildirilmiştir ve söz konusu görüş yazısı Ek-13 sayfa 2’de sunulmuştur. Bu
kapsamda, projeye ilişkin “ÇED Olumlu” kararı alındıktan sonra Kırklareli İli 1/25.000 Ölçekli Çevre
Düzeni Planı hükümleri doğrultusunda 1/1.000 ölçekli Uygulama İmar Planları ve 1/5.000 ölçekli
Nazım İmar Planları hazırlanacak ve Kırklareli İl Özel İdaresi’ne onaylatılarak, yapılacak yapılara
inşaat ruhsatı alınacaktır. Yapılacak işlemlerde 1/25.000 ölçekli Kırklareli İl Çevre Düzeni Planı’nın
3.3.5.2 maddesinde belirtilen hükümlere ve ilgili diğer tüm hükümlere uyulacaktır. Söz konusu plan
hükmü aşağıda verilmiştir:
3.3.5.2 Doğal Gaza Dayalı Enerji Üretimi
a) Doğal gaz potansiyeli olan ve doğal gaz enerji koridoru üzerinde bulunan Kırklareli İli’nde
çevresel etkileşimler gözetilmek ve kurumların uygun görüşleri alınmak koşuluyla, doğal
gaza dayalı enerji üretim santralleri ve/veya doğal gaz kombine çevrim santralleri alt ölçekli
imar planları ile yapılabilir. Bu alanlarla ilgili olarak;
b) EPDK’dan lisans alınmadan alt ölçekli imar planları yapılamaz.
c) Bu alanlardaki yapılaşma koşulları teknolojinin gerekleri dikkate alınarak alt ölçekli imar
planında belirlenecektir.
d) Bu alanlarda kesinlikle imalat sanayi işletmeleri yer alamazlar.
e) Doğal gaz kombine çevrim santrallerinde kömüre dayalı enerji kaynakları
kullanılmayacaktır.
f) ÇED Raporu alınacak ve hava, su ve toprak kirliliğini önleyici tüm tedbirlerin alınması
sağlanacaktır.
g) Yeraltı suyu değerleri ilgili idarece denetlenecektir.
Proje sahasına en yakın yerleşim yeri Tatarköy’dür ve santral alanı sınırının 410 m kadar
kuzeydoğusunda yer almaktadır. Santral çevresinde bulunan diğer yerleşimlere ait mesafeler Tablo
II.1’de verilmektedir.
5 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo II.1: Proje Sahasına Yakın Yerleşim Yerleri
Mesafe
(km)
Yön
Tatarköy
0,41
Kuzeydoğu
Yenitaşlı
3,75
Doğu
Hamitabat
4,10
Kuzeybatı
Turgutbey
4,55
Güneydoğu
Celaliye
4,60
Kuzeydoğu
Ayvalı
4,30
Güneybatı
Eskitaşlı
5,34
Doğu
Kırıkköy
7,26
Güneybatı
Çeşmekolu
7,8
Kuzeydoğu
Lüleburgaz
6,56
Doğu
Hamzabey
8,87
Kuzeydoğu
Kumrular
9,46
Kuzeybatı
Umurca
10,4
Güneydoğu
Karaağaç
11,32
Kuzeydoğu
Sakızköy
12,7
Güneydoğu
Sofuhalil
14,82
Güneybatı
Yeniköy
15,49
Kuzeybatı
Yerleşim
Alana ulaşım, İstanbul-Edirne Otobanı’nın (E80/O3) Lüleburgaz çıkışından sonra sırasıyla
Turgutbey, Yenitaşlı ve Tatarköy yolları takip edilerek sağlanmaktadır. Sahanın, Lüleburgaz’a olan
mesafesi yaklaşık 9,5 km en yakın havaalanı olan Tekirdağ Çorlu Havaalanı’na mesafesi ise 84
km’dir.
Proje alanına ait yer bulduru haritası Şekil II.1’de ve proje sahası ve yakın yerleşimler uydu
görüntüsü Şekil II.2’de verilmiştir.
6 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil II.1: Proje Sahası Yer Bulduru Haritası
7 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil II.2: Proje Sahası ve Yakın Yerleşimler Uydu Görüntüsü -1-
8 / 237
Nihai ÇED Raporu
300 m
Şekil II.3 Hamitabat DGKÇS Uydu Görüntüsü -2-
9 / 237
Nihai ÇED Raporu
Santral sahasına ait koordinatlar Tablo II.2’de, mevcut santrale ait saha fotoğrafları ise
Fotoğraf II.1 ve Fotoğraf II.9 arasında verilmiştir.
Tablo II.2: Santral Alanı’na Ait Koordinatlar
No
Projeksiyon
WGS 84
Projeksiyon UTM35
Datum ED50
X
Y
Y
X
1
527880
4592439
27,3334405243
41,4813769527
2
527973
4592448
27,3345544267
41,4814547530
3
527992
4592901
27,3348029536
41,4855417814
4
528092
4593203
27,3360143750
41,4882574124
5
528522
4593064
27,3411686998
41,4869907042
6
528727
4592887
27,3436149470
41,4853897404
7
528673
4592812
27,3429648068
41,4847163917
8
528609
4592795
27,3421976931
41,4845656109
9
528505
4592581
27,3409423447
41,4826425133
10
528578
4592487
27,3418118925
41,4817845660
11
528299
4592229
27,3384593297
41,4794714833
12
528312
4592011
27,3386047571
41,4775082126
13
528448
4591612
27,3402141962
41,4739109197
14
528194
4591635
27,3371625151
41,4741269941
15
528151
4591674
27,3366495520
41,4744796475
16
528106
4592053
27,3361284555
41,4778936379
17
527973
4592078
27,3345372942
41,4781233732
18
527984
4592247
27,3346768183
41,4796446206
19
527874
4592280
27,3333613499
41,4799455680
Fotoğraf II.1: Hamitabat DGKÇS Genel Görünüm -1-
10 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf II.2: Hamitabat DGKÇS Genel Görünüm -2-
Fotoğraf II.3: Hamitabat DGKÇS Şalt Sahası -1-
11 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf II.4 Hamitabat DGKÇS Şalt Sahası -2-
Fotoğraf II.5: Hamitabat DGKÇS Gaz Türbin Kontrol Kabini
12 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf II.6 Hamitabat DGKÇS Gaz Türbin
Fotoğraf II.7 Gaz Türbini Jeneratör Binası
13 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf II.8 Buhar Türbini
Fotoğraf II.9 Soğutma Kulesi İç Görünüş
II.2.
Proje Kapsamındaki Faaliyet Ünitelerinin Konumu (Mevcut Durum Ve Yenilenen
Birimleri Kapsayacak Şekilde Bütün İdari Ve Sosyal Ünitelerin, Teknik Alt Yapı
Ünitelerinin Varsa Diğer Ünitelerin Yerleşim Planı, Bunlar İçin Belirlenen Kapalı Ve
Açık Alan Büyüklükleri, Binaların Kat Adetleri Ve Yükseklikleri, Temsili Resmi)
Hamitabat DGKÇS Kırklareli İli, Lüleburgaz İlçesi, Hamitabat Köyü, Tatarköy mevkiinde
tapunun 155, 156, 157, 158, 159, 2613, 2614, 2615, 2628, 2629, 2630, 2631, 2632, 2633, 2649 ve
hazine arazisi olarak gözüken 2650, 3390 parsel numaralarında kayıtlıdır.
Hamitabat DGKÇS’ne ait mevcut durumdaki genel yerleşim planı ve türbin yenileme
çalışmalarından sonra santralin sahip olacağı yeni genel yerleşim planı Ek-1’de, Santral alanının yeni
14 / 237
Nihai ÇED Raporu
kombine çevrim blokları eklendikten sonraki halini gösteren temsili üç boyutlu görüntüsü Şekil II.4’te
verilmiştir.verilmiştir.
Ek-1’de verilen yeni genel yerleşim planı üzerinde, yenileme faaliyetleri sonucunda
eklenecek üniteler kırmızı renkte gösterilmiştir.
Santral alanı içerisinde yer alacak olan ünitelere kapalı alan büyüklükleri Tablo II.3’de
verilmiştir
Tablo II.3: Ünitelerin Kapalı Alan Büyüklükleri
Alan
(m2)
Ünite Adı
Yeni Eklenecek Binalar
Kumanda Odası
521
Revir
403
1 Nolu Santral Binası
3.040
2 Nolu Santral Binası
3.040
Mevcut
Halihazırda Mevcut Olan Binalar
Gaz Türbinleri
4.000
Kazan ve Buhar Türbinleri
6.300
Şalt Kontrol Odası (2 adet)
400
Su Arıtma Binaları (2 adet)
1.260
Soğutma Kuleleri (2 adet)
23.200
Lojmanlar (52 adet)
4.320
Kantin
264
Su Deposu
510
Misafirhane
501
Yemekhane
492
İdari Bina
870
Tesis Grup Müdürlüğü
592
Lokal
495
Tamirhane
1.085
Kömürlük
390
Eski Revir Binası
283
Depo
24
Marangozhane
226
Elektrik Bakım-Ölçü Kontrol Atölyesi
586
Güvenlik Kulübesi
27
Kazan Bakım Atölyesi
1.774
Türbin Bakım Atölyesi
1.636
Ambarlar
2.000
Kaynak: HEAŞ
15 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil II.4 Hamitabat DGKÇS Temsili 3 Boyutlu Gösterimi
16 / 237
Nihai ÇED Raporu
III.
PROJENİN EKONOMİK VE SOSYAL BOYUTLARI
III.1.
Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili Yatırım Programı ve Finans Kaynakları
Hamitabat DGKÇS Yenileme Projesi toplam yatırım bedeli yaklaşık olarak 600 milyon ABD
Doları olarak öngörülmektedir. Proje toplam maliyetinin %20’lik kısmı (120 milyon ABD Doları) öz
kaynaklardan, kalan %80’lik kısım (480 milyon ABD Doları) ise uluslararası ve ulusal kuruluşlardan
sağlanacak krediler ile karşılanacaktır. Ayrıca, sabit ve yakıt hariç değişken işletme giderlerinin her yıl
için 25 milyon ABD Doları olacağı öngörülmüştür. Proje maliyetlerini karşılamak amacıyla kullanılacak
finansal kaynaklar Tablo III.1’de verilmektedir.
Tablo III.1 Kullanılacak Finansal Kaynaklar
Proje Kaynakları
Tutar
(milyon ABD Doları)
Oran
(%)
Öz Sermaye
120.000.000
20
Krediler
480.000.000
80
TOPLAM
600.000.000
100
Proje’nin ekonomik açıdan değerlendirilmesi için yapılan hesaplamalarda aşağıdaki kabuller
esas alınmıştır:

İşletme süresinde oluşacak giderler, işçilik, genel yönetim giderleri, bakım-onarım ve
doğrudan giderler ve yakıt olarak sınıflandırılmıştır. Bu giderlerin büyük bölümünü doğal
gaz harcamaları oluşturmaktadır.
İşletme süresince oluşacak giderler Tablo III.2’de verilmiştir.
Tablo III.2 İşletme Giderleri
Gider Kalemi
Maliyet
(ABD Doları/yıl)
İşçilik, Genel Yönetim, Bakım-onarım,
Doğrudan Giderler
25.000.000
Yakıt (doğal gaz)
520.000.000
TOPLAM
545.000.000
Tablo III.2’de sunulan maliyetler için gerekli her türlü yerel ve uluslararası teknik, hukuki ve
ticari araştırmalar ile pazar araştırmaları ve ön mühendislik çalışmaları HEAŞ tarafından tamamlanmış
olup, tüm gider kalemleri proje için yapılan ön çalışmaları yansıtmaktadır. İşletme öncesinde oluşacak
giderler Tablo III.3’de verilmiştir.
Tablo III.3 İşletme Öncesi Oluşacak Giderler
Gider Kalemi
Maliyet
(ABD Doları/yıl)
Anahtar Teslimi Tesis Maliyeti
500.000.000
Sigorta
6.000.000
Mühendislik, Danışmanlık ve Diğer
Hizmetler
15.000.000
Yeni Doğal Gaz Altyapı ve Devreye
15.000.000
17 / 237
Nihai ÇED Raporu
Gider Kalemi
Maliyet
(ABD Doları/yıl)
Alma
TOPLAM
536.000.000
Bu kabullere göre, yapılan ekonomik analizler ve finansman değerlendirmesi neticesinde,
Hamitabat DGKÇS Projesi için önerilen yatırımın ilk 6-7 yıl içerisinde kendini amorti edeceği
öngörülmektedir. Bundan dolayı, Proje’nin ülke ekonomisi ve yatırımcı açısından faydalı bir yatırım
olacağı düşünülmektedir.
III.2.
Projenin Gerçekleşmesi ile İlgili İş Akım Şeması veya Zamanlama Tablosu
Projenin gerçekleşmesi ile zamanlama tablosu Şekil III.1’de verilmiştir. Şekilden de
görüleceği üzere, tasarım ve satın alma faaliyetlerine ÇED prosedürünün 2014 yılının ilk çeyreğinde
tamamlanması ile başlanacak ve yürütülecek inşaat çalışmaları 2016 yılı sonunda devreye alma ve
test faaliyetleri ile tamamlanacaktır.
18 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil III.1 Projenin Zamanlama Tablosu
19 / 237
III.3.
Nihai ÇED Raporu
Projenin Fayda-Maliyet Analizi
Projenin ekonomik açıdan değerlendirilmesi için yapılan hesaplamalarda aşağıdaki veri ve
kabuller esas alınmıştır:
Enerji Santralı Tesis Bedeli
Diğer Yatırımlar (Altyapı, Ruhsat vb)
Elektrik Enerjisi Birim Satış Fiyatı**
Yıllık Elektrik Enerji Satış Miktarı**
Yıllık Toplam Gelir Tutarı**
İşçilik Ücretleri ve Genel Yönetim **
Yakıt Gideri**
Proje’nin Yıllık Net Kar’ı**
Proje’nin Net Bugünkü Değeri (NPV)
Yatırımın Geri Ödenme Oranı (IRR)
Yatırımın Geri Dönüş Süresi
** 20 yıllık ortalama
: 500.000.000 $
: 40.000.000 $
: 8,5 $cent/kWh
: 7.000 GWsaat
: 600.000.00 $/yıl
: 25.000.000 $/yıl
: 500.000.000 $/yıl
: 35.000.000 $/yıl
: 150.000.000 $/yıl
: %24,3
: 6-7 yıl
İç Karlılık Oranı (IRR): İç karlılık oranı projenin ekonomik ömrü boyunca tüm yıllık gider ve
gelirlerinin bugünkü değerlerini eşitleyen faiz-iskonto oranıdır. Projenin iç karlılık oranı hesabı, 20 yıl
boyunca oluşacak tüm kalemleri kapsayarak hesaplanmış ve %24,3 olarak hesaplanmıştır.
Net Bugünkü Değer (NPV): Bir projenin net bugünkü değeri, ekonomik ömrü boyunca oluşan
net nakit akımlarının belirlenen bir iskonto oranına göre bugünkü değere indirgenmiş değerleri
toplamıdır. Proje’nin net bugünkü değeri 150 milyon ABD Doları olarak hesaplanmıştır.
Fayda-maliyet analizi tablosunda gelir-gider değerlendirmesi yapıldığında, planlanan
Proje’nin ülke ekonomisine katkı sağlayacağı görülmektedir.
Ekonomik Değerlendirme sonucunda bir yatırımın yapılabilir bulunması için Net Bugünkü
Değer’in pozitif, İç Karlılık Oranı’nın kullanılan iskonto oranından yüksek, ve Geri Ödeme Süresi’nin ise
değerlendirme dönemi içerisinde olması gerekmektedir ve bu değerlendirme kriterlerinin tamamı
istenilen şartları sağladığı için bu yatırım ekonomik açıdan yapılabilir bulunmuştur.
Ülkemizde elektrik tüketimi uzun yıllar ortalaması dikkate alındığında; her yıl yaklaşık olarak
%7-8 civarında arttığı görülmektedir. Hem bu artıştan doğan ihtiyacı karşılamak ve hem de eskiyen
santrallerin yerini almak üzere enerji üretiminde yeni yatırımlar zorunludur. Doğal gaz kombine çevrim
santralleri yüksek verimlilikleri ve çevreye uyumları nedeniyle pek çok ülkede tercih edilmektedir.
Ayrıca, doğal gaz santralleri daha kısa sürede devreye alınıp elektrik üretmeye başlayabilmektedir.
Enerji açısından ülkemizin kavşak noktası niteliğinde bulunan bir bölgesinde yer alan ve yenilenmesi
planlanan Hamitabat DGKÇ Santrali enerji talebinin önemli bir bölümünü karşılayabilecek bir enerji
yatırımıdır.
TEİAŞ tarafından hazırlanan Türkiye Elektrik Enerjisi 10 Yıllık Üretim Kapasite Projeksiyonu
(2009-2018)’nda da ifade edildiği üzere, Türkiye elektrik politikalarının temel amacı, ülkenin ekonomik
ve sosyal yönden kalkınmasını sağlıklı olarak yürütebilmek için, tüm tüketicilere ihtiyaç duyulan her an
ucuz, güvenilir ve nitelikli elektrik enerjisi sunmaktadır. Bu amaçla başlıca ve ikincil enerji talebini tüm
yerli ve ithal enerji kaynaklarının kullanılması, ekonomik ve emniyetli şekilde karşılayabilmek için tüm
yerli ve yabancı, özel ve kamu yatırım/finans kaynaklarının seferber edilmesi gerekmektedir.
20 / 237
Nihai ÇED Raporu
Türkiye’nin hızla artmaya devam etmesi beklenen elektrik enerjisi ihtiyacının karşılanabilmesi için
çeşitli üretim teknolojileri ile enerji üretilmesi planlanmakta ve gerçekleştirilmektedir. Önerilen
Hamitabat DGKÇS projesi hem ülke ekonomisine katkıda bulunacak hem de ülkemizin elektrik
ihtiyacının bir kısmını temiz bir yakıt olan doğal gaz kullanarak gerçekleştirme olanağını bulacaktır.
Yapılan tüm değerlendirmelerin sonucunda, önerilen Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim
Santrali’nin ülke ekonomisi açısından faydalı bir yatırım olduğu düşünülmektedir.
III.4.
Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak, Yatırımcı
Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Tasarlanan Diğer Ekonomik,
Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri
Temeli 17.Mart.1985 tarihinde atılan ve günümüze kadar sahip olduğu; su temini ve atıksu
sistemleri, doğal gaz ve elektrik bağlantıları, tesis içi düzenlemeleri, idari ve sosyal binaları, güvenlik
sistemi, telefon ve internet altyapısı, yangına karşı koruma v.b. sistemleri ile hizmet veren Hamitabat
DGKÇS için yeni teknolojiye, yüksek verime ve çok daha düşük emisyonlara sahip türbinler dışında
tasarlanan başkaca ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyeti yoktur. Efektif biçimde kullanılacak olan
mevcut sistemler ile Hamitabat, güvenli ve sürdürülebilir elektrik arzına devam edecektir.
III.5.
Proje Kapsamında Olmayan Ancak Projenin Gerçekleşebilmesi İçin İhtiyaç Duyulan Ve
Yatırımcı Firma veya Diğer Firmalar Tarafından Gerçekleştirilmesi Beklenen Diğer
Ekonomik, Sosyal ve Altyapı Faaliyetleri
Hamitabat DGKÇS için ihtiyaç duyulan doğal gaz, halihazırda 36 inç çapındaki RusyaTürkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan sağlanmaktadır. Yaklaşık 40-70 bar basınçla sağlanan bu doğal
gaz, Santralin yaklaşık 800 m batı-kuzeybatısında, Hamitabat Köy Yolu’nun kenarında yer alan bir
basınç düşürme ve ölçme istasyonu sayesinde 18,5 bar’a düşürülmekte ve 20 inç çapında, 1,7 m
gömme derinliğine sahip karbon çelik bir boru hattı ile Santral’e ulaştırılmaktadır (bkz. Ek-4, Topografik
Harita). Bu kapsamda, kesintisiz bir elektrik arzı sağlanabilmesi için; bir yandan Santral mevcut
durumdaki çalışma rejimine devam eder iken bir yandan da yenileme projesi kapsamındaki faaliyetler
sürdürülecektir. Dolayısı ile elektrik arzında herhangi bir kesintiye mahal vermemek adına mevcut
branşman hattının yanına yeni bir doğal gaz branşman hattı da döşenecektir. Proje kapsamında;
projenin gerçekleşebilmesi için ihtiyaç duyulan ve yatırımcı firma veya diğer firmalar tarafından
gerçekleştirilmesi beklenen başkaca ekonomik, sosyal ve altyapı faaliyeti yoktur.
III.6.
Kamulaştırma ve/veya Yeniden Yerleşimin Nasıl Yapılacağı
Proje kapsamında, herhangi bir kamulaştırma ve/veya yeniden yerleşim öngörülmemiştir.
III.7.
Diğer Hususlar
Bu kapsamda belirtilecek başkaca bir husus bulunmamaktadır.
21 / 237
IV.
Nihai ÇED Raporu
PROJEDEN ETKİLENECEK ALANIN BELİRLENMESİ VE BU ALAN İÇİNDEKİ MEVCUT
ÇEVRESEL ÖZELLİKLERİN AÇIKLANMASI
Bu bölümde, Santral alanı ve etki alanı içerisindeki mevcut çevresel durum
değerlendirilmiştir. Bu kapsamda değerlendirme amacıyla kullanılan biyo-fiziksel ve sosyo-ekonomik
veriler; saha incelemeleri, ölçüm çalışmaları ve literatür araştırmaları sonucunda elde edilmiştir.
IV.1.
Projeden Etkilenecek Alanın Belirlenmesi, (Etki Alanının Nasıl ve Neye Göre
Belirlendiği Açıklanacak ve Etki Alanı Harita Üzerinde Gösterilecek)
Projeden etkilenecek alanın seçiminde; projenin ekonomik, sosyal, biyolojik ve fiziksel çevre
ile etkileşim potansiyeli göz önüne alınmış, doğrudan ve dolaylı olabilecek etkilere karşın farklı etki
alanları belirlenmiştir.
Doğal gaz yakılarak, elektrik üreten ve üretilecek olan Hamitabat DGKÇS, 2012 yılı itibarıyla
Elektrik Üretim A.Ş. (EÜAŞ)’nin kurulu kapasitesinin yaklaşık %4,8’ini ve Türkiye kurulu kapasitesinin
yaklaşık %2,2’sini temsil etmektedir. Üretilen elektriğin enterkonnekte sistem ile Türkiye’ye veriliyor
olması, ayrıca, ENTSO-E sistemi vasıtasıyla Ülkemiz ile Bulgaristan ve Yunanistan arasında elektrik
alışverişinin başlamış olması Santral’de üretilen/üretilecek olan hizmetin etki alanının büyüklüğünü ve
önemini göstermektedir.
Santral’in Ülke ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra, Santral alanına yakın
yerleşimler olan ve Tablo II.1’de verilen yerlerde de sosyoekonomik açıdan doğrudan veya dolaylı
yollarla olumlu etkilerinin olması beklenmektedir. Tablo II.1’den de görüleceği üzere bu yerleşimler
0,41 km ile 15,5 km arasındaki mesafelerde yer almaktadırlar.
Diğer taraftan, projenin çevresel etki alanları; projenin inşaat ve işletme dönemlerine ait kısa
ve uzun vadeli etkilere bağlı olarak değişmektedir. Şöyle ki; projenin inşaat dönemi etkileri kısa vadeli
ve geçici olacaktır. Bu kapsamda, inşaat faaliyetlerine bağlı en önemli etkiler gürültü ile tozdur ve
santral çevresinde 500 m’lik bir alan içerisinde değerlendirilerek, yapılan toz hesapları ve Akustik
Rapor dikkate alınmıştır (bkz. Bölüm V.1.1 ve Bölüm V.1.11).
Santral’in işletme aşamasındaki etkileri Bölüm V.2 içerisinde değerlendirilmiş olup,
sosyoekonomik etkilerinin yanı sıra en önemli etkisinin hava kalitesi üzerine olacağı öngörülmüştür.
Santralin hava kalitesi üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Ek-2’de de belirtildiği üzere emisyonun merkezinden, diğer bir deyişle 2 adet ve 62 m
yüksekliğinde olacak egzoz gazı bacaları merkez olmak üzere baca yüksekliklerinin 50 katı yarı çapa
(3.100 m) sahip 2 adet alan toplamı (2.849 ha) etki alanı olarak belirlenmiş ve modelleme
çalışmalarına baz teşkil etmiş, ancak, modellemede çok daha geniş bir alan kullanılmıştır.
Modellemeye ilişkin veriler ve model sonuçları Bölüm V.2.5’de, hava kalitesi etki alanının işlendiği
topografik harita Şekil IV.1’de verilmiştir.
22 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.1 Proje Etki Alanı
23 / 237
Nihai ÇED Raporu
IV.2.
Proje ve Etki Alanı İçerisindeki Fiziksel ve Biyolojik Çevrenin Özellikleri ve Doğal
Kaynakların Kullanımı
IV.2.1.
Meteorolojik ve İklimsel Özellikler (Bölgenin Genel ve Lokal İklim Koşulları, Sıcaklık- BasınçYağış-Nem Dağılımları, Buharlaşma Durumu, Sayılı Günler, FEVK Bilgileri, Rüzgar Dağılımı
vb. Bu Başlık Altında Yer Alan Bilgilerin Aylık-Mevsimlik-Yıllık Dağılımları İçermesi,
Meteorolojik Data Setini Kapsaması - Lüleburgaz Meteoroloji İstasyonu 1960-2012 Bülteni)
Proje sahasının meteorolojik ve iklimsel özelliklerin belirlenmesinde ÇED Raporu komisyon
üyesi olan Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Lüleburgaz Meteoroloji İstasyonu’na ait 1960 –
2012 yılları arası verilerin kullanılması istenmiştir. Ancak modelleme çalışmaları için gerekli olan
rüzgar verileri tedarikinde söz konusu istasyonda çok fazla eksik veri olması sebebiyle, meteorolojik ve
iklimsel özelliklerin belirlenmesinde Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’na ait 1960 – 2012 yılları verisinin
kullanılmasına yine Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından karar verilmiştir.
Her iki istasyonunda proje alanına yaklaşık olarak aynı mesafede yer alması, hakim rüzgar
yönlerinin benzer olması sebebiyle hem modelleme çalışmalarının, hem de genel iklimsel özelliklerin
ÇED Raporu kapsamında ortaya konmasında söz konusu iki istasyonunda kullanılmasında sakınca
bulunmamaktadır. Modelleme çalışmaları için gerekli veri setinin Kırklareli İstasyonunda tam olması
sebebiyle değerlendirmelerde bu istasyonun verilerinin kullanılmasına yönelinilmiştir. Bu kapsamda,
meteorolojik ve iklimsel özelliklerin belirlenmesinde kullanılan verilerin yer aldığı ve Meteoroloji Genel
Müdürlüğü (MGM)’ne bağlı olan Kırklareli Meteoroloji İstasyonu uzun yıllar (1960-2012) bülteni Ek-5’te
verilmiştir.
Bölgenin Genel İklim Şartları
Kırklareli iklimi yörelere göre farklılık göstermektedir. Yıldız Dağları'nın kuzeye bakan
kesimlerinde Karadeniz iklimi görülür. Buna bağlı olarak yazlar serin, kışlar ise soğuktur. Bu kesimde,
yaz ve kış mevsimleri arasındaki sıcaklık farkı az olup, m²’ye düşen yıllık ortalama yağış oranı 800-900
mm dolaylarındadır. Denizden uzak iç kesimlerde ise karasal iklim görülmekte olup, yaz ve kış
mevsimleri arasında sıcaklık farkı yüksektir. İç kesimler, her mevsim yağış almakla birlikte, yıllık yağış
miktarı kıyı kesimlere göre oldukça azdır. Bu kesimlerde, yıllık sıcaklık ortalaması 13,1ºC, metrekareye
düşen yağış ortalaması ise 772,8 mm dolaylarındadır. Diğer taraftan Hamitabat DGKÇS’nin de yer
aldığı ve Kırklareli’nin en büyük yerleşimi olan Lüleburgaz İlçesi de iklim açısından benzer özellikler
göstermektedir. İlçe’de genel olarak yazlar sıcak ve kurak, kışlar ise yağışlı ve soğuk geçmektedir.
Genellikle kışın Balkanlardan gelen soğuk hava akımlarından etkilenilmektedir.
Basınç
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yıllık ortalama basınç 988,8 hPa’dır.
Maksimum basınç 1015,2 hPa, minimum basınç ise 957,5 hPa olarak ölçülmüştür. Ortalama, minimum
ve maksimum basınç değerleri Tablo IV.1’da ve basınç değerleri grafiği Şekil IV.2’te verilmiştir.
Tablo IV.1: Basınç Değerleri
Ortalama Basınç
(hPa)
Maksimum Basınç
(hPa)
Minimum Basınç
(hPa)
Ocak
991,2
1015,2
957,5
Şubat
989,7
1012,8
962,7
Mart
988,9
1013,1
962,4
Nisan
986,3
1004,3
965,1
Mayıs
987,1
998,9
972,4
Aylar
24 / 237
Nihai ÇED Raporu
Ortalama Basınç
(hPa)
Maksimum Basınç
(hPa)
Minimum Basınç
(hPa)
Haziran
986,5
997,9
972,7
Temmuz
986,1
996,1
973,7
Ağustos
986,9
996,2
974,3
Eylül
989,2
1003,2
971
Ekim
991,5
1005,5
971,6
Kasım
991,3
1007,1
968,8
Aralık
990,9
1014,6
959,7
Yıllık
988,8
1015,2
957,5
Aylar
Kaynak: Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960 – 2012 Verileri
Şekil IV.2: Basınç Değerleri Grafiği
Sıcaklık
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık ortalama sıcaklık 13,2ºC’dir. ,
Sıcaklığın en düşük olduğu ay -15,8 ºC ile Ocak, aylık ortalama sıcaklığın en yüksek olduğu ay 42,5
ºC ile Temmuz ayıdır. Sıcaklık değerleri Tablo IV.2’de ve sıcaklık değerleri grafiği Şekil IV.3’te
verilmiştir.
Tablo IV.2: Sıcaklık Değerleri
Minimum Sıcaklık
(oC)
Ortalama Sıcaklık
(oC)
Maksimum Sıcaklık
(oC)
Ocak
-15,8
2,8
18,1
Şubat
-15
3,9
21
Mart
-11,8
6,8
25,7
Nisan
-3
12
29,4
Mayıs
1,4
17,2
36
Aylar
25 / 237
Nihai ÇED Raporu
Minimum Sıcaklık
(oC)
Ortalama Sıcaklık
(oC)
Maksimum Sıcaklık
(oC)
Haziran
5,8
21,6
39,8
Temmuz
8,8
23,9
42,5
Ağustos
8,7
23,2
40,4
Eylül
3
19,2
37
Ekim
-3,4
13,9
37,4
Kasım
-7,2
8,9
33,4
Aralık
-11,1
5
21,6
Yıllık
-15,8
13,2
42,5
Aylar
Şekil IV.3: Sıcaklık Değerleri Grafiği
Yağış
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yıllık toplam yağış ortalaması miktarı
561,3 mm ve maksimum yağış miktarı 128,3 mm’dir. Yağış değerleri Tablo IV.3’de ve yağış değerleri
grafiği Şekil IV.4’de verilmiştir.
Tablo IV.3: Yağış Değerleri
Toplam Yağış Ortalaması
(mm)
Maksimum Yağış Miktarı
(mm)
Ocak
60,1
91,5
Şubat
47,8
56,1
Mart
48,4
128,3
Aylar
26 / 237
Nihai ÇED Raporu
Toplam Yağış Ortalaması
(mm)
Maksimum Yağış Miktarı
(mm)
Nisan
44
39,7
Mayıs
49,9
57,4
Haziran
47,1
55,2
Temmuz
26,8
74,9
Ağustos
21,6
50,2
Eylül
33,4
71,4
Ekim
49,3
84,8
Kasım
62
57,1
Aylar
Aralık
70,9
82
Yıllık
561,3
128,3
Şekil IV.4: Yağış Değerleri Grafiği
Standart Zamanlarda Ölçülen En Yüksek Yağış Miktarı Ve Tekerrür Grafikleri
Bölgeye ait standart zamanlarda gözlenen en büyük yağış değerleri tablosuna göre 24
saatte 100 yıllık en çok yağış miktarının 85,6 mm olduğu görülmekte olup proje bu değerler göz önüne
alınarak dizayn edilecektir. Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’nda gözlenen en büyük yağış değerleri ve
yağış şiddet – süre – tekerrür eğrileri Ek-5’te verilmiştir.
Bölgeye Ait FEVK Bilgileri
Projenin gerçekleştirileceği Kırklareli İli sınırları içerisinde kaydedilmiş olan FEVK bilgileri
Tablo IV.4’te sıralanmıştır. Tablo IV.4’de bakıldığında en son kaydedilen FEVK olayı 20.10.2012
tarihinde gerçekleşen, insanların ve hayvanların ulaşım ve yerleşim yerlerinin zarar gördüğü yağış ve
sel olayıdır.
Projenin inşaat ve işletme döneminde gerçekleştirilecek faaliyetlerde, bölgeye ait FEVK
bilgilerine dikkat edilerek faaliyetler gerçekleştirilecektir.
27 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.4: Fevk Bilgileri
Tarih
Olay
Yer
Zarar
23.06.1977
Kırklareli
Dolu
Dolu zirai ürünlere zarar vermiş
14.08.1983
Kırklareli
Yağış ve Sel
Sellerden dolayı zirai ürünler, çevre ve yerleşim yerleri zarar görmüş
25.06.1992
Kırklareli
Yağış, Sel ve Dolu
Yağış, sel ve doludan dolayı zirai ürünler zarar görmüş
23.02.1999
Kırklareli
Fırtına
Fırtınadan dolayı zirai ürünler, çevre ve yerleşim yerleri zarar görmüş
17.12.2005
Kırklareli
Kar
Karayolu ulaşımı aksadı
27.12.2005
Kırklareli
Yağış ve Sel
Yerleşim yerleri zarar gördü
23.01.2006
Kırklareli
Fırtına
Ağaçlarda dallar kırıldı
28.02.2006
Kırklareli
Dolu
Ekinler yattı
02.07.2006
Kırklareli
Yağış ve Sel
İnsan, hayvan ulaşım ve yerleşim yerleri zarar gördü
20.05.2007
Kırklareli
Dolu
Ulaşım araçları zarar gördü
13.05.2009
Kırklareli
Dolu
Sebze bahçeleri zarar gördü
06.02.2012
Kırklareli
Fırtına
Yerleşim yerleri zarar gördü
20.10.2012
Kırklareli
Yağış ve Sel
İnsan, hayvan ulaşım ve yerleşim yerleri zarar gördü.
Ortalama Nispi Nem
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu rasat verilerine göre, ortalama nem %69,69 olup en yüksek
aylık ortalama nispi nem %80,2 ile Aralık ayında gözlemlenmiştir. Ortalama ve minimum nem değerleri
Tablo IV.5’te ve grafiksel görünümü Şekil IV.5’te verilmiştir.
Tablo IV.5: Ortalama Nispi Nem Değerleri
Ortalama Nem
(%)
Minimum Nem
(%)
Ocak
78,6
20
Şubat
Aylar
76,2
17
Mart
73
12
Nisan
67,9
18
Mayıs
65,2
20
Haziran
61,2
14
Temmuz
58,6
15
Ağustos
60,4
14
Eylül
64,8
13
Ekim
72,6
14
Kasım
77,6
10
Aralık
80,2
16
Yıllık
69,69
10
28 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.5: Ortalama Nispi Nem Değerleri Grafiği
Sayılı Günler
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre, yıllık toplam kar yağışlı günler sayısı
15,8, kar örtülü günler sayısı 6,5, sisli günler sayısı 15,1, dolulu günler sayısı 2, kırağılı günler sayısı
30,7 ve orajlı günler sayısı 23’tür. (bkz. Tablo IV.6 ve Şekil IV.6).
Tablo IV.6: Sayılı Günler Verileri Tablosu
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Kar Yağışlı
Günler
Sayısı
4,9
4,1
2,7
0,4
Kar Örtülü
Günler
Sayısı
2,9
1,4
0,8
0
Sisli
Günler
Sayısı
Ortalaması
3,8
2,1
1,4
0,6
0,2
0,1
0
0
0,1
Dolulu
Günler
Sayısı
Ortalaması
0,2
0,1
0,2
0,5
0,3
0,4
0,1
0,1
0
Kırağılı
Günler
Sayısı
Ortalaması
8
6,2
4,9
1
Toplam
Orajlı
Günler
Sayısı
Ortalaması
0,7
0,6
0,6
2
Haziran
4
4,9
29 / 237
Temmuz
3,6
Ağustos
2,3
Eylül
1,7
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
0,1
0,8
2,8
15,8
0,1
1,3
6,5
0,7
2,6
3,5
15,1
0
0
0,1
2,0
0,4
3,7
6,5
30,7
1
0,9
0,7
23,0
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.6: Sayılı Günler Verileri Grafiği
Maksimum Kar Kalınlığı
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu verilerine bölgenin maksimum kar kalınlığı 30 cm’dir.
Maksimum kar kalınlığı değerleri Tablo IV.7’de, maksimum kar kalınlığı değerleri grafiği Şekil IV.7’de
verilmiştir.
Tablo IV.7: Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Maksimum
Kar
Kalınlığı
(cm)
27
28
24
1
Mayıs
Haziran
Temmuz
30 / 237
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
30
17
30
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.7: Maksimum Kar Kalınlığı Değerleri Grafiği
Buharlaşma
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama açık yüzey buharlaşması
1041,8 mm, günlük maksimum açık yüzey buharlaşması ise 15 mm’dir. Buharlaşma değerleri Tablo
IV.8’de ve buharlaşma değerleri grafiği Şekil IV.8’de verilmiştir.
Tablo IV.8: Buharlaşma Değerleri
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama
Açık Yüzey
Buharlaşması
(mm)
6,6
90,7
137,5
174,1
208,2
194,8
130,9
73,4
22,5
3,1
1041,8
Günlük
Maksimum
Açık Yüzey
Buharlaşması
(mm)
6,8
8
10,9
15
14
13,7
13,2
6,7
5
5,4
15,0
Aylar
Ocak
Şubat
Kaynak: Kırklareli Meteoroloji İstasyonu 1960– 2012 Verileri
31 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.8: Buharlaşma Değerleri Grafiği
Rüzgâr Dağılımı
Esme Sayılarına Göre Yıllık, Mevsimlik, Aylık Rüzgâr Yönü
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yönlere göre rüzgârın esme sayıları
toplamı Tablo IV.9’de ve esme sayılarına göre yıllık rüzgâr diyagramı Şekil IV.9’da görülmektedir.
Tablo IV.9: Yönlere Göre Rüzgârların Esme Sayıları Toplamı
AYLAR
Rüzgâr
Yönü
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
N
1837
2028
1660
1192
1234
1702
2001
2153
2134
1463
1373
1800
20577
NNE
2234
1824
1759
1402
1545
1908
2554
2728
2240
2218
1512
1834
23758
NE
7159
6017
5600
4675
4909
4993
6699
6459
6739
7260
6281
6162
72953
ENE
3733
3318
4025
3075
3601
3761
4778
4501
4527
4248
3711
3313
46591
E
3819
3299
4221
3837
3998
3220
4127
4438
4027
4328
3411
3545
46270
ESE
1745
1852
1630
1709
1816
1505
1201
1267
1213
1125
1633
1846
18542
SE
1754
1746
1879
2030
2209
2004
1980
1608
1289
1277
1547
2290
21613
SSE
947
1133
1301
1484
1371
1012
619
652
705
750
1221
1071
12266
S
1403
1778
1969
2320
1758
1206
729
651
878
1168
1655
1823
17338
SSW
799
679
972
1052
951
627
370
346
478
630
961
795
8660
SW
1610
2086
2424
3069
2329
1529
813
884
1227
1485
1562
1561
20579
WSW
336
367
542
789
578
469
310
320
353
382
401
388
5235
W
710
807
1066
1098
1240
1195
681
627
785
606
681
670
10166
WNW
878
635
796
790
984
1083
1073
808
823
661
681
832
10044
NW
2104
1729
1870
1865
1962
2810
2711
2131
2295
1879
1488
1885
24729
NNW
1218
899
1124
916
984
1141
1373
1474
1099
1037
969
1204
13438
32 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.9: Esme Sayılarına Göre Yıllık Rüzgâr Diyagramı
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre 72.953 esme sayısı ile birinci
derecede hâkim rüzgâr yönü kuzeydoğu (NE), 46.591 esme sayısı ile ikinci derecede hâkim rüzgâr
yönü doğu-kuzeydoğu (ENE), 46.270 esme sayısı ile üçüncü derecede hâkim rüzgâr yönü doğudur
(E). Yönlere göre rüzgârın mevsimlik esme sayıları toplamları Tablo IV.10’da, esme sayılarına göre
mevsimlik rüzgâr diyagramları Şekil IV.10’da verilmiştir.
Tablo IV.10: Yönlere Göre Rüzgârın Mevsimlik Esme Sayıları Toplamları
Rüzgâr Yönü
Mevsimler
İlkbahar
Yaz
Sonbahar
Kış
N
4086
5856
4970
5665
NNE
4706
7190
5970
5892
NE
15184
18151
20280
19338
ENE
10701
13040
12486
10364
E
12056
11785
11766
10663
ESE
5155
3973
3971
5443
SE
6118
5592
4113
5790
SSE
4156
2283
2676
3151
S
6047
2586
3701
5004
SSW
2975
1343
2069
2273
SW
7822
3226
4274
5257
WSW
1909
1099
1136
1091
W
3404
2503
2072
2187
WNW
2570
2964
2165
2345
NW
5697
7652
5662
5718
NNW
3024
3988
3105
3321
33 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.10: Esme Sayılarına Göre Mevsimlik Rüzgâr Diyagramları
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre aylık olarak çizilmiş olan esme
sayıları diyagramları Şekil IV.11’de verilmiştir.
34 / 237
Nihai ÇED Raporu
35 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.11: Esme Sayılarına Aylık Rüzgar Diyagramları
36 / 237
Nihai ÇED Raporu
Yönlere Göre Rüzgâr Hızı
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Gözlem kayıtlarına göre yönlere göre ortalama rüzgâr hızları
Tablo IV.11’da ve yönlere göre ortalama rüzgâr hızı diyagramı Şekil IV.12’de görülmektedir.
Tablo IV.11: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı
Rüzgâr
Yönü
AYLAR
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
N
2,2
2,3
2,2
1,8
1,6
1,8
1,8
1,8
NNE
2,6
2,6
2,4
2,1
1,8
1,9
1,9
1,9
1,8
2
1,9
2,1
1,9
1,9
2,2
2
2,1
2,1
NE
2,6
2,6
2,5
2,3
2
2
1,9
ENE
2,3
2,3
2,4
2,2
2
2,1
2,2
2
2,1
2,3
2,2
2,5
2,3
2,2
2,2
2,2
2,2
2,2
E
1,6
1,6
1,8
1,6
1,6
1,6
1,6
2,2
1,6
1,5
1,5
1,5
1,6
1,6
ESE
1,8
1,9
1,9
1,9
1,9
1,9
SE
1,8
1,9
1,8
1,8
1,8
1,7
1,9
1,9
1,7
1,7
1,6
1,7
1,8
1,7
1,7
1,6
1,7
1,7
1,9
1,8
SSE
2,2
2,2
2
2,2
2
S
2,2
2,4
2,2
2,3
2
2
1,8
1,8
1,7
1,8
2,1
2,1
2,0
1,9
1,7
1,7
1,9
2,1
2,2
2,2
2,1
SSW
2,4
2,5
2,7
2,8
2,3
SW
2,2
2,2
2,3
2,3
2,1
2,3
1,8
1,9
1,9
2,3
2,3
2,5
2,3
1,9
1,8
1,7
1,9
2,1
1,9
2,4
WSW
1,9
2
2
2,4
2,1
2,2
2,1
2
1,9
1,8
1,8
1,7
1,8
2,0
W
1,8
2
2
WNW
2,1
2,3
2,1
1,9
1,8
1,8
1,7
1,8
1,8
1,6
1,5
1,6
1,8
2,5
2,2
2,4
2,2
2,3
2,1
2
2
2
2,2
NW
2,3
2,1
NNW
2,6
2,7
2,1
2
1,8
1,9
2
2
2
2
1,9
2,3
2,0
2,5
2,1
2
2,1
2
2,2
2,1
2,2
2,1
2,3
2,2
Şekil IV.12: Yönlere Göre Ortalama Rüzgâr Hızı Diyagramı
37 / 237
Nihai ÇED Raporu
Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre ortalama rüzgâr hızı 1,8 m/sn’dir.
Maksimum rüzgâr yönü batı-kuzeybatı (WNW), hızı ise 33 m/sn’dir. Ortalama ve maksimum rüzgâr
yönü ve hızı verileri Tablo IV.12’de ve grafiği Şekil IV.13’te görülmektedir.
Tablo IV.12: Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Yönü ve Hızı Verileri
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Ortalama
Rüzgâr
Hızı (m/s)
2,1
2,1
2,1
1,9
1,6
1,6
1,6
1,6
1,7
1,8
1,8
2
1,8
Maksimum
Rüzgâr
Hızı (m/s)
31,3
27,4
26,9
26,9
23,4
25,1
25
33
24,8
26
25,4
25,9
33
Maksimum
Rüzgâr
Yönü
NNE
NNE
S
WNW
W
WNW
WNW
WNW
NNW
NNE
N
NNE
WNW
Şekil IV.13: Ortalama ve Maksimum Rüzgâr Hızı ve Yönü Grafiği
Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayısı
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu gözlem kayıtlarına göre yıllık toplam fırtınalı gün sayısı
10,5’tir. Yıllık toplam kuvvetli rüzgârlı gün sayısı 46,7’dir. Fırtınalı ve kuvvetli rüzgârlı gün sayıları
verileri Tablo IV.13’de ve fırtınalı ve kuvvetli rüzgârlı günler grafiği Şekil IV.14’de görülmektedir.
38 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.13: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Gün Sayıları Verileri
Aylar
Ocak
Şubat
Mart
Nisan
Mayıs
Haziran
Temmuz
Ağustos
Eylül
Ekim
Kasım
Aralık
Yıllık
Fırtınalı
Günler
Sayısı
Ortalaması
1,7
1,5
1,2
0,9
0,5
0,5
0,3
0,3
0,3
1
0,9
1,4
10,5
Kuvvetli
Rüzgârlı
Günler
Sayısı
Ortalaması
4,2
4,4
5
4,4
3,1
3,5
3,7
3,4
3,6
3,9
3,2
4,3
46,70
Şekil IV.14: Fırtınalı ve Kuvvetli Rüzgârlı Günler Grafiği
Proje kapsamında inşaat döneminde oluşacak toz emisyonu ve işletme döneminde oluşacak
NO2, ve toz dağılımının ortaya konulabilmesi amacıyla Aermod programında modelleme çalışması
yapılmıştır (bkz. Ek-17). Modelleme çalışmalarında kullanılacak meteorolojik istasyon verilerinin
seçilmesinde en önemli etmen verilerin (özellikle rüzgar verilerinin) proje alanını mümkün olan en iyi
şekilde temsil etmesidir. Diğer bir konu ise modelleme çalışmalarında kullanılacak meteorolojik
verilerin saatlik bazda sıcaklık, basınç, bulutluluk, rüzgar hızı ve yönü değerlerini içermesidir.
Bu bağlamda, hava kalitesi modelleme çalışmasında kullanılmak üzere öncelikle proje alanı
yakınındaki meteoroloji istasyonları araştırılmıştır, Kırklareli Meteoroloji İstasyonu proje sahasına en
yakın saatlik ölçüm yapabilen istasyondur, Bu sebeple saatlik sıcaklık, bulutluluk, rüzgar vb, veriler bu
istasyondan alınmış ve üst atmosfer verileri içinde aynı istasyon verileri kullanılmıştır. Meteoroloji
Genel Müdürlüğü ile görüşülerek uzun yılları temsil eden en son yıl 2010 olarak belirlenmiştir ve 2010
yılı verileri modelleme çalışmalarında kullanılmıştır. Şekil IV.15’te uzun yıllar ve 2010 yılı rüzgar esme
sayıları grafikleri verilmiştir.
39 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.15: Uzun Yıllar ve 2010 Yılı Rüzgar Gülü Diyagramları
AERMOD modeli için bir çalışma alanının tanımlanması ve bu alanın alıcı ortam
elemanlarına ayrılması gerekmektedir. Hava kirlenmesine katkı değerinin hesaplanması ve hava
kalitesi ölçümü ile ilgili esaslar SKHKKY Ek-2‟de belirtilmiştir. Bu esaslara uyularak, tesis etki alanı
Emisyonların merkezinden itibaren SKHKKY Ek-4‟de verilen esaslara göre tespit edilmiş baca
yüksekliklerinin 50 katı yarıçapa sahip alan olarak tanımlanmıştır.Bu tanıma göre tesis etki alanı 3100
metre yarıçaplı daire olarak bulunmaktadır. Fakat kirleticilerin dağılımının etraftaki köylerde
oluşturacağı kirletici düzeylerinin tam olarak tespit edilebilmesi için bu alan bir kenarı 10000 metre olan
bir kare olarak tanımlanmıştır ve bu alanda kartezyen grid metodu ile alıcı noktalar yerleştirilmiştir. Bu
çalışma için alıcı ortam olarak tanımlanan kartezyen grid alanının merkezi tesisin orta noktası olarak
belirlenmiştir. Kartezyen grid sisteminde iki alıcı nokta arası uzaklık 250 metre olarak tanımlanmış olup
toplam 1681 alıcı nokta ile çalışılmıştır.
Ayrıca, tesis bacalarının yakınında bulunan yüksek bina ve yapılar da modellemeye dahil
edilmiştir. Bu sebeple, 135 metre yüksekliğindeki soğutma kulelerinin, kirleticilerin atmosferik dağılıma
etkisi de modellemeye dahil edilmiştir. Modelleme çalışmasında inşaat döneminde PM10, işletme
döneminde ise mevzuat sınır değerleri aştığı için NO2 ve PM10 kirleticilerinin yayılımı modellenmiştir.
Modelleme sonuçlarına göre inşaat dönemi boyunca günlük en yüksek PM10
3
3
konsantrasyonu 991,91 µg/m ve yıllık en yüksek PM10 konsantrasyonu 371,12 µg/m ’dir. SKHKKY
3
Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM10 için verilen kısa vadeli sınır değer 100 µg/m ve uzun vadeli sınır değer
3
60 µg/m ’tür. Modelleme sonuçlarına göre, çalışmaya katılan 1681 alıcı noktadan 29 adetinde (%1,73)
kısa vadeli sınır değer, 4 adetinde (%0,24) uzun vadeli sınır değer aşılmakta olup söz konusu değerler
%5’in altındadır.
İşletme döneminde ise NO 2 kirleticisi modelleme sonuçlarına göre günlük konsantrasyonlar
3
içinde en yüksek değer 7,8 µg/m ’tür. Bu değer SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2’de verilen kısa vadeli sınır
3
değer olan 300 µg/m konsantrasyonunu aşmamaktadır. Buna ek olarak, yıllık periyotta yapılan
40 / 237
Nihai ÇED Raporu
3
modellemede ise en yüksek değer 1,07 µg/m olarak bulunmuştur. Bu değer yönetmelikte belirlenen
3
uzun vadeli sınır değer olan 60 µg/m değerini aşmamaktadır.
Tesisten kaynaklı işletme dönemi boyunca kaynaklanacak PM10 kirleticisinin günlük
3
modelleme sonuçlarında en yüksek konsantrasyon değeri 0,78 µg/m olarak bulunmuştur. SKHKKY
3
Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM için verilen kısa vadeli sınır değer 100 µg/m ’tür. Modelleme sonucu sınır
3
değeri aşmamaktadır. Yıllık modellemede ise sınır değer 60 µg/m ’tür. Modelleme sonuçlarına göre
3
yıllık en yüksek konsantrasyon 0,1 µg/m ’ olup bu değer sınır değerleri aşmamaktadır.
IV.2.2.
Jeolojik Özellikler (Bölgesel Jeoloji ve Faaliyet Alanı Jeolojisi) Jeolojik Yapının FizikoKimyasal Özellikleri, Tektonik Hareketler ve Depremsellik, Mineral Kaynaklar, Heyelan,
Benzersiz Oluşumlar, Çığ, Sel, Kaya Düşmesi, Su Baskını v.s. Başlıkları Altında
İncelenmesi, Proje Sahasının 1/25.000 Ölçekli Genel Jeoloji Haritası ve İnceleme Alanına Ait
1/1000 ve/veya 1/5000'lik Jeolojik Harita ve Lejantı, Stratigrafik Kolon Kesiti, Jeoteknik Etüt
Raporu)
Bölgenin Genel Jeolojisi
Istranca masifinin temel kayaları, almandin-amfibolit fasiyesi koşullarında metamorfizmaya
uğramış granit gnays, stavrolit disten şist, gnays, amfibolit, granatlı şist ve kalkşistten oluşmuştur.
Granitik-metamorfik bu temel olasılı Permiyen yaşlı güneyde konkordan, kuzeyde diskordan özellikteki
granitoidlerle kesilmiştir. Üzerine Permiyen-Alt Mesozoyik yaş aralığında çökelmiş, çalışma alanı batı
ve orta bölümünde alüvyal yelpaze çökelleri olan kırıntılarla başlayıp denizel karbonatlarla biten, orta
ve doğu kesimde ise, karasal ve sığ denizel kırıntılı kayalarla başlayıp, denizel şeyller, türbiditlerle
süren ve volkanotortullarla son bulan, yer yer bazik ara katkılı, az metamorfik örtü kayaları yer alır [21].
Tüm bu kayalar, Srednogorie ya da Tetis'in kapanımına bağlı olarak gelişen, Üst Jura-Alt
Kretase yaşlı, adayayı kökenli granitik-granodiyoritik Dereköy-Demirköy sokulumları tarafından
kesilmektedir.
Bu sokulumlar yanında, sıkışma ve gerilmeli sistemlerin oluşturduğu sağ yönlü doğrultu
atımlı fay demeti/çifti arasında kalan Istranca masifinde, sol yönlü rotasyonel hareketler ve bu
hareketlere uyumlu, devrik izoklinal kıvrımlar ve kiremitsi (imbricate) yapılar gelişmiştir. Sağ yönlü
bölgesel burulma bir yandan masifin yükselimini sağlarken, diğer yandan, Srednogorie'nin kapanması
pahasına Karadeniz'in en batı kesiminin açılmasına (Permo-Triyas) ve gerilmeli Trakya Havzası’nın
bugünkü şeklini almasına (Alt Jura-Eosen) neden olmuştur. Istranca masifi, Üst Kretase'de, bazaltik
volkanizma ve piroklastiklerin egemen olduğu kırıntılı kayaların (İğneada Grubu) çökeldiği İğneada
dolayları dışında, pozitif alan haline gelmiştir.
Trakya havzası güneyinde Alt Eosen'de başlayan transgresyon, Üst Eosen'de tüm havzayı
kaplamış ve Istranca dağları üzerine ilerlemiştir. Tabanı faylarla kontrol edilen havzada, sığ deniz
klastikleri ile başlayan ve resifal karbonatlarla devam eden çökelim, Istranca masifi kayaları üzerinde
alüvyon yelpazesi - iç şelf fasiyesinde durulmuş kırıntılılarla başlamış ve resifal karbonatlarla
sürmüştür. Eosen ve resif gerisi fasiyesinde çökelmiş Alt Oligosen birimleri ise, Istranca'dan havza
içerisine doğru yanal yönde geçiş gösterirler.
Alt Oligosen ve sonrası gelişen regresyon sonucu, Trakya havzası ve kuzeyi, denizel-delta
ortamdan, lagün-akarsu ortamına geçerken, Çatalca yükseliminin kuzey ve kuzeydoğusunda denizel
Oligosen çökelimi sürmüştür. Oligosen sonunda göl, lagün, bataklık ve kanal dolgusu gibi karasal
41 / 237
Nihai ÇED Raporu
fasiyeslerin egemen olduğu Trakya bölgesinde, Miyosen süresince bölgede Alt Oligosen'den beri
devam eden yükselimlere bağlı olan çökelmezlik/aşınma sürecine paralel olarak, menderesli akarsu,
lagün ve taşkın ovası çökelleri etkinliklerini sürdürmüştür.
Pliyosen dönemindeki flüviyal ve kanal dolgusu birimleri ile günümüzde boydan boya uzanan
güncel çökeller, paleo-yapıyı yansıtır bir morfoloji çizerler.
Bölgenin Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından 1/500.000 ölçekli
olarak hazırlanan genel jeoloji haritası Şekil IV.16’da verilmektedir.
42 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.16: Bölgenin Genel Jeoloji Haritası
43 / 237
Nihai ÇED Raporu
Faaliyet Alanı Jeolojisi
Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü tarafından 1/500.000 ölçekli olarak
hazırlanan jeoloji haritası incelendiğinde (bkz. Şekil IV.16) proje alanının tamamen Ergene Grubu
olarak adlandırılan Pliyosen yaşlı karasal kırıntılı birimler üzerinde yer aldığı görülmektedir. Faaliyet
alanında tabanda Ergene Grubu’na ait Erken Pliyosen yaşlı Çorlu Formasyonu yer almaktadır. Bu
tabakalar çakıllı, kaba taneli kum ve siltli, killi kumdan oluşmakta olup, en kalın kesimlerinde kalınlığı
yaklaşık 350 m’dir. Bu seviyenin üzerinde Ergene Grubu’na ait Geç Pliyosen yaşlı Babaeski
Formasyonu bulunmaktadır. Siltli kil ara tabakalı siltli, killi kum-ince çakıl taşından oluşan bu
formasyonun kalınlığı 150-300 m civarındadır (İTÜ, 1984).
Kırmızı ve kahverengi bu karasal çökellerden matriks destekli çakıltaşları, moloz ve çamur
akması süreçleri sonucu depolanmıştır. Tane destekli kanallı çakıltaşı ve kumtaşları ise yaygı akması
ve akarsular ile taşınıp biriktirilmişlerdir. Akmalar, yüzey akmaları biçiminde gelişmiş ve yer yer sığ
kanal gelişmelerine neden olmuştur. Moloz, çamur ve yaygı akmaları, alüvyon yelpazelerinin
gelişiminde görülen etkin süreçlerdir. Bu özelliklerine göre, birim, Istranca masifinden beslenen ve
genellikle Ergene Grubu üzerinde gelişen alüvyon yelpazesi görünümündedir (MTA, 2002).
Bölgeye ait 1/25.000 ölçekli jeoloji haritası Ek-18’de, Jeoteknik Etüd Raporu Ek-19’da,
stratigrafik istif ise Şekil IV.17’de sunulmaktadır.
Yapılan Sondajlar ve Zemin Profili
1984 yılında İTÜ Yapı Deprem Uygulama Araştırma Merkezi tarafından gerçekleştirilen
Jeoteknik Etüt çalışmaları kapsamında faaliyet alanında yaklaşık 50 m aralıklarla 28 sondaj
yapılmıştır. Üç tanesinin derinliği 30 m, diğerlerinin ise 25 m olan sondajlarda örselenmiş ve
örselenmemiş örnekler alınmıştır.
Gerçekleştirilen saha gözlemleri ile yapılan test sonuçlarının değerlendirmesi sonucunda
faaliyet alanında kalınlığı 1,5 ile 3,0 m arasında değişen bir üst toprak seviyesinin bulunduğu
gözlenmiştir. Üst toprak seviyesinin altında genellikle kahverengi-kırmızımsı kumlu, siltli, yüksek
plastisiteye sahip kil seviyesi (CH) yer almaktadır. Bu seviyenin bazı kesimlerinde kaba taneli
malzeme oranı artmakta olup, bu kesimlerde zemin düşük plastisiteye sahip siltli kil (CL) veya kumlu
kil (SC) özellikleri göstermektedir. Bu seviyenin kalınlığı 1,5 - 4,5 m arasında değişmekte olup,
ortalama olarak 2,5 - 3,0 m civarındadır.
Bu slitli kil seviyesinin altında kahverengi-kırmızımsı siltli, killi, çakıllı kum veya kumlu çakıl
seviyesi görülmektedir. Bu seviye içerisinde tane boyu dağılımı değişimler göstermekte olup, zemin
türü, kumlu çakıl (GW) ile çakıllı kum (SC) aralığında kaba taneli zemin gruplarından birine ait olarak
değerlendirilebilmektedir.
Toprak yüzeyinden itibaren yaklaşık 8,5 - 9,0 m derinlikte, bahsi geçen siltli, killi kum
seviyesinin altında, bazı kesimlerde marn özellikleri gösteren yeşil-beyaz renkli, siltli kil seviyesi
bulunmaktadır. Bu seviyenin altında ise kalınlığı 4,5 ile 9,0 m arasında değişen ve hemen üzerinde yer
alan kum seviyesi ile benzer özellikler gösteren siltli, killi, çakıllı kum seviyesi yer almaktadır.
44 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.17: Trakya Havzası Genelleştirilmiş Stratigrafi Kesiti (TPAO’dan değiştirilmiştir) (Güler, 2005)
45 / 237
Nihai ÇED Raporu
Depremsellik ve Heyelan
T.C. Bayındırlık Bakanlığı’na bağlı Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi
tarafından 1996 yılında yayınlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre Hamitabat DGKÇS
sahası 4. Derece Deprem Bölgesi içinde kalmaktadır (bkz. Şekil IV.18).
1984 yılında İTÜ Yapı Deprem Uygulama Araştırma Merkezi tarafından gerçekleştirilen
Jeoteknik Etüt çalışmaları kapsamında belli bir zaman diliminde (inşa edilecek yapıların tahmini ömrü)
meydana gelebilecek yıkıcı deprem olasılığını bilmek gerekliliği dolayısıyla sismik risk analizi
yapılmıştır.
Verilen bir zaman aralığında (T) magnitüdü “M” olan depremlerin olma olasılığı aşağıda
verilen formül ile belirlenebilmektedir.
P(M, T) = 1 - e
-N(M)T
(1)
Yukarıda verilen formülde N(M) “M” magnitüdlü depremlerin ortalama oluş sayısı olarak
tanımlanmakta olup, aşağıda verilen formül ile hesaplanmaktadır.
a’1 - M b
N (M) = 10
(2)
1
Burada a’ ve Mb değerleri faaliyet alanı için (a)=4,63 ve (b)=0,746 olarak hesaplanmış olan
parametreler kullanılarak belirlenmektedir.
Faaliyet alanında magnitüdü 4’den büyük depremlerin ortalama oluş sayısı hesaplanmış
olup, Lüleburgaz Bölgesi’nin sismik riskinin Marmara Bölgesi’nin sismik riskinden az olduğu
görülmüştür (İTÜ, 1984).
Belli bir bölge için M magnitüdlü bir depremin ortalama tekrarlanma periyodu, θ, aşağıdaki
denklem ile belirlenebilmektedir.
θ = 1 / N (M)
(3)
Bu denkleme göre Lüleburgaz Bölgesi için depremlerin oluş sayısına ait eğri dikkate
alındığında, magnitüdü 6 olan depremlerin tekrarlanma periyodu aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır.
θ = 1/ 0,0146 = 68 yıl
Verilen bir zaman aralığında, T, belli bir magnitüde sahip depremlerin olma olasılığı Formül
(1) kullanılarak hesaplanmıştır. Buna göre, 50 yıllık bir zaman diliminde magnitüdü 6 olan depremlerin
olma olasılığı yaklaşık %50’dir. İnşa edilmesi planlanan yapıların tahmini ömrüne göre tekrarlama
periyodu temel alınarak beklenen en kuvvetli depremin magnitüdü belirlenebilmektedir. Proje
kapsamında inşa edilmesi planlanan yapıların tahmini ömrü 50 yıl olarak alındığında, tasarım için
beklenen en kuvvetli depremin magnitüdü 5,5 < M < 6,0 olarak alınmalıdır.
Proje sahasını gösteren fay haritası Şekil IV.19’te (MTA, 1992), 1900-2009 yılları arasında
Türkiye’de meydana gelen hasar yapıcı depremler haritası Şekil IV.20’te verilmiştir. Şekillerden de
görüleceği üzere Hamitabat DGKÇS sahası yakınlarında aktif fay görünmemektedir ve 1900’lü
yıllardan bu yana hiç hasar yapıcı deprem olmamıştır. Konuyla ilgili olarak 1984 yılında İTÜ Yapı
46 / 237
Nihai ÇED Raporu
Deprem Uygulama Araştırma Merkezi tarafından hazırlanan Jeoteknik Rapor’da belirtildiği üzere, DSİ
tarafından Ergene Bölgesi’nde gerçekleştirilen jeofizik araştırmalar sırasında gözlenen güneydoğukuzeybatı istikametinde uzanan Büyük Karıştıran-Lüleburgaz Fayı santral sahasını etkilemeyecektir.
Bu kapsamda, santralin deprem konusunda tehlike arz edecek boyutta bir riski bulunmadığı
söylenebilir. Ancak, olası bir deprem karşısında, proje alanı içerisinde kurulacak tesislerin, bir deprem
sırasında bütünlüğünü koruması için, 06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine
uyulacaktır.
Diğer taraftan, santral alanının genel topografik yapısı göz önüne alındığında, kaya düşmesi,
heyelan, orman yangını v.b. konularda afet riski bulunmadığı söylenebilir.
Şekil IV.18: Kırklareli İli Deprem Haritası
47 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kaynak: MTA, 1992
Şekil IV.19: Bölgenin Aktif Fay Haritası
Kaynak: Deprem Dairesi Başkanlığı
Şekil IV.20 Hasar Yapıcı Depremler Haritası
48 / 237
IV.2.3.
Nihai ÇED Raporu
Hidrojeolojik Özellikleri (Yer Altı Su Seviyeleri, Halen Mevcut Her Türlü Keson, Derin,
Artezyen v.b. Kuyu Emniyetli Çekim Değeri; Suyun Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, Yer Altı
Suyunun Mevcut Ve Planlanan Kullanımı)
Hamitabat DGKÇS sahasının da içerisinde bulunduğu Ergene Havzası’nın akiferini Üst
Miyosen ve Pliyosen yaşlı birimler oluşturmaktadır. Üst Miyosen serilerinin yüzeylendiği havzanın
doğu ve batı bölümünde serbest akifer şartları, bunların üzerine gelen Pliyosen serilerinin yer aldığı ve
Santral sahasının da bulunduğu orta kısımlarda ise basınçlı akifer şartları gözlenmektedir. Ancak,
piezometrik seviyedeki düşme nedeniyle hâlihazırda artık serbest akifer gibi çalışmaktadır.
3
Kırklareli İli’nin toplam yeraltı suyu potansiyeli 125,0 hm /yıl civarındadır. Santral alanının da
içerisinde yer aldığı Ergene Havzası akifer sınırları fay ve antiklinal gibi yapısal unsurlar tarafından
belirlenmiştir ve akiferin yıllık ortalama rezervi 337,5 hm³’tür. Toplam akifer kalınlığı 600 m
civarındadır. Havza rezervinin %60’dan fazlası içme ve sanayi suyuna tahsis edilmiş durumdadır.
Ayrıca elliye yakın sulama kooperatifine ait 350 civarındaki kuyudan 15.000 hektarın üzerinde bir alan
sulanmaktadır. [15]
Ergene Havzası’nda alüvyon ile Pliyosen ve Miyosen yaşlı birimler içerisinde açılan, verimleri
derinliklerine göre değişen sayısız kuyu bulunmakta olup, bölgede yerüstü sulamaları dışında içme,
kullanma ve sanayi suyu ağırlıklı olarak yeraltı suyundan sağlanmaktadır. [15]
Çeşitli Devlet Kurumları tarafından araştırma ve işletme amaçlı açılan sondaj kuyularına
ilaveten, derinlikleri 100-250 m arasında değişen ve çoğunlukla Pliyosen - Miyosen seriler içerisinde
açılan birçok özel sondaj kuyusu da havzada bulunmaktadır (DSİ, 2001).
Tesiste halihazırda kullanılan ve yenileme projesi sonrasında da kullanılmaya devam
edilecek olan proses ve içmesuyu, tesise ait 4 adet yaklaşık 200 metre derinliğindeki kuyudan
sağlanmaktadır (bkz. Bölüm V.2.1). Bu kapsamda DSİ 11.Bölge Müdürlüğü tarafından verilen kuyu izin
belgeleri Ek-7’de verilmiştir.
Diğer taraftan, kuyu sularının özelliklerinin belirlenmesi amacıyla 06.09.2013 tarihinde
Santral sahası içerisinde yer alan 4 adet kuyudan örnekler alınmış ve kalite sınıflarının
değerlendirilebilmesi amacıyla Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi Yönetmeliği (YSKYY) Ek-5 Tablo 5’e
göre değerlendirilmiştir. Numunelere ait detaylı değerlendirme sonuçları Bölüm IV.2.16’da, analiz
sonuçları ise Ek-7’de verilmiştir. Kuyuların özelliklerine ait genel bilgiler aşağıdaki tablolarda verilmiştir.
Kuyu No.1
İzin Belgesi Numarası
Krk.05-267
Maksimum Pompa Kapasitesi
15 L/sn
Statik Su Seviyesi
129 m
Dinamik Su Seviyesi
139 m
Çekilecek Su Miktarı
2,4 L/sn
49 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kuyu No.2A
Krk.05-269
15 L/sn
Statik Su Seviyesi
128 m
Dinamik Su Seviyesi
139,66 m
2,4 L/sn
Kuyu No.2B
Krk.05-270
15 L/sn
Statik Su Seviyesi
132 m
Dinamik Su Seviyesi
140,44 m
2,4 L/sn
Kuyu No.3
IV.2.4.
Krk.05-268
Numune Numarası
1
11 L/sn
Statik Su Seviyesi
132 m
Dinamik Su Seviyesi
148 m
2,4 L/sn
Hidrolojik Özellikler (Yüzeysel Su Kaynaklanandan Gol, Dalyan, Akarsu Ve Diğer Sulak
Alanların Fiziksel, Kimyasal, Bakteriyolojik Ve Ekolojik Özellikleri, Bu Kapsamda Akarsuların
Debisi, Faaliyet Alanına Mesafesi Ve Mevsimlik Değişimleri, Taşkınlar, Su Toplama Havzası,
Drenaj, Tüm Su Kaynaklarının Kıyı Ekosistemleri)
Kırklareli İli’nin su kaynakları potansiyeli aşağıda sunulmuş olup, daha kapsamlı bilgiler alt
başlıklarda verilmiştir. [5]
 Yerüstü suyu (il çıkışı toplam ortalama akım) : 1.137,00 hm³/yıl
 Yeraltı suyu
: 125,00 hm³/yıl
 Toplam su potansiyeli
: 1.262,00 hm³/yıl
 Doğal göl yüzeyleri
: 363 ha
 Baraj rezervuar yüzeyleri toplamı
: 1.907 ha
 Gölet rezervuar yüzeyleri toplamı
: 54 ha
 Akarsu yüzeyleri toplamı
: 114 ha
 Toplam su yüzeyleri
: 2.438 ha
50 / 237
Nihai ÇED Raporu
Akarsular
Santral alanının da içerisinde bulunduğu Ergene Havzası’ndaki başlıca yüzeysel su
kaynaklarını Meriç ve Ergene Nehirleri ile bu nehirlerin kolları oluşturmaktadır. Ergene Havzası 26’sı
büyük olmak üzere toplam 67 alt havzadan oluşmaktadır. Ergene Nehri’nin en önemli kolları (bkz.
Şekil IV.21); Ergene Deresi, Çorlu Deresi, Sulucak Deresi, Lüleburgaz Deresi, Babaeski (Şeytan)
Deresi, Teke Deresi, Ana Dere ve Hayrabolu Deresi’dir (Topal, 2000) (Ordu, 2005), (Eylem Planı,
2008).[15]
Ergene Deresi: Ergene Nehri, Ergene Deresi adıyla Tekirdağ Saray İlçesi’nin kuzeyinde
Yıldız (Istranca) Dağları’nın 312 rakımlı Taşpınar Tepesi civarındaki Güneşkaya mevkiindeki
kaynaklardan doğar ve kuzeydoğu-güneybatı yönünde akar. İnanlı yakınlarında Çorlu Deresi ile
birleşerek Ergene Nehri adı altında kuzeybatıya döner.
Çorlu Deresi: Çerkezköy’ün doğusundan doğarak Boyacıçatağı, Lefka ve Paşaderesi ile
birleşip Çerkezköy’e ulaşır. Çorlu’nun kuzeyinden geçtikten sonra Marmaracık ve Kütüklü Dereleri’ni
2
alır ve Muratlı’nın kuzeyinden Ergene’ye karışır. Su toplama havzası 1.319 km , uzunluğu 62 km’dir.
Sulucak Deresi: Istranca Dağları’nın güney yamaçlarındaki Sergen Bucağı yakınlarından
kaynaklanan dere, Kumsayı Köyü yakınında, Ergene Nehri’ne karışır. Oldukça uzun (55 km) olmasına
karşın yaz aylarında kurumaktadır.
Kaynak: [15]
Şekil IV.21 Ergene Nehri ve Kolları
Lüleburgaz Deresi: Istranca Dağları’nın güney yamaçlarından doğmakta ve Celaliye ve
Poyralı Dere ile birleştikten sonra, Katrancı yakınlarında Ergene Nehri’ne karışmaktadır. Su toplama
51 / 237
Nihai ÇED Raporu
2
3
alanı 633 km , uzunluğu 58 km olan derenin ortalama debisi 0,905 m /sn’dir. Temmuz- Eylül ayları
arasında kurumaktadır.
Babaeski (Şeytan) Deresi: Istranca’lardan kaynaklanır. Babaeski’den sonra Kuştepe Köyü
2
yakınında Ergene’ye karışır. Su toplama alanı 762 km , uzunluğu 60 km olan derenin ortalama debisi
3
2,54 m /sn’dir. Yaz aylarında kurumamasına rağmen suyu azalmaktadır.
Teke Deresi: Ergene Nehri’nin büyük kollarından biridir. Ana kolu sık sık taşkınlara sebep
2
olan Süloğlu Deresi’dir. Su toplama alanı 2.459 km , uzunluğu 80 km olan dere, Istranca Dağları’nın
batısından kaynaklanmakta ve Pehlivanköy’ün doğusunda Ergene’ye karışmaktadır. Akarsuyun debisi,
3
13 m /sn’ye çıkabilmektedir.
Ana Dere: Istranca Dağları’nın Vize’nin kuzeyinde kalan kesimlerinden kaynaklanan dere,
daha sonra Pehlivanköy yakınlarında, Ergene Nehri’ne karışmaktadır. Yıllık ortalama debisi 0,585
3
m /sn’dir.
Hayrabolu Deresi: Güney-kuzey yönünde akan Hayrabolu Deresi, Hayrabolu İlçe
Merkezi’nden geçerek, kuzeyde Karakavak civarında, Ergene Nehri’ne karışmaktadır. Uzunluğu 96,3
3
km ve debisi 4,88 m /sn’dir.
Santral alanı civarındaki büyük akarsuların, santral alanına göre mesafeleri Tablo IV.14’de
konumları ise Şekil IV.23’da verilmiştir.
Tablo IV.14 Büyük Akarsuların Santral Alanına Göre Mesafeleri
Akarsu Adı
Ergene Deresi
Çorlu Deresi
Sulucak Deresi
Lüleburgaz Deresi
Babaeski (Şeytan) Deresi
Teke Deresi
Ana Deresi
Hayrabolu Deresi
Mesafe
(km)
Yön
13,34
37,31
19,75
7,58
18,1
28,09
34,6
26,45
KB
KB
KD
KB
GD
KB
GB
GB
Diğer taraftan, Santral alanına en yakın dere Kayalı (Tatarköy) Deresi olup, santralin
yaklaşık 300 m doğusunda bulunmaktadır (bkz. Şekil IV.22).
Proje kapsamında faaliyet alanı ve çevresindeki akarsular ve mevsimsel akış gösteren kuru
dere yataklarına zarar verilmeyecek, yatak akışları bozulmayacak, dere yataklarına ve dere
yataklarına ulaşması muhtemel yerlere pasa malzeme, hafriyat atıkları, katı ve sıvı atıklar atılmayacak,
dere yatakları değiştirilmeyecek olup muhtemel çevre kirliliğinin önlenmesi için her türlü önlem
alınacaktır.
Baraj, Göller ve Sulak Alanlar
Kayalıköy Barajı, Kırklareli Barajı, Armağan Barajı; Kırklareli sınırları içerisinde yer alan
başlıca baraj gölleridir. Bu barajlara ait karakteristik özellikler aşağıda verilmiştir.[16]
52 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kayalıköy Barajı
Yeri
Kırklareli İli’nin 14 km
kuzeybatısında
Akarsuyu
Teke Deresi
Amacı
Sulama+Taşkın Koruma+
İçmesuyu
İnşaatın BaşlamaBitiş Yılı
1975-1986
Gövde Dolgu Tipi
Toprak+Kaya Dolgu
Gövde Hacmi
1,53 hm3
Yükseklik
(talvegden)
Normal Su Kotunda
Göl Hacmi
Normal Su Kotunda
Göl Alanı
68,7 m
149,86 hm3
10,186 km2
Sulama Alanı,
İçmesuyu
15.957 ha, 5,96 hm3/yıl
Edirne+0,49 hm3/yıl
Kırklareli
Yeri
Kırklareli İl Merkezi’nin 5
km doğusunda
Akarsuyu
Şeytandere
Amacı
Sulama+Taşkın Koruma+
İçmesuyu
1985-1997
Gövde Dolgu Tipi
Kil Çekirdek Kaya Dolgu
Gövde Hacmi
1,46 hm3
Kırklareli Barajı
Yükseklik
(talvegden)
Normal Su Kotunda
Göl Hacmi
Normal Su Kotunda
Göl Alanı
Sulama Alanı,
İçmesuyu
53 / 237
67,5 m
113,31 hm3
5,98 km2
13.679 ha, 10,7 hm3/yıl
Nihai ÇED Raporu
Armağan Barajı
Yeri
Kırklareli İl Armağan Köyü
kuzeydoğusunda
Akarsuyu
Kocadere
Amacı
Sulama (Kırklareli Barajı’na
derive)
1986-1998
Gövde Dolgu Tipi
Kil Çekirdek Kaya Dolgu
Gövde Hacmi
1,50 hm3
Yükseklik
(talvegden)
Normal Su Kotunda
Göl Hacmi
Normal Su Kotunda
Göl Alanı
Sulama Alanı,
İçmesuyu
57,5 m
51,50 hm3
3,05 km2
590 ha
Kırklareli’nde yer alan diğer doğal göller ise Erikli Gölü, Mert Gölü, Pedina Gölü, Hamam
Gölü ve Saka Gölü’dür. İğneada’nın güneyinde yer alan Saka Gölü, göl, sazlık ve ormanlık alanlarla
birlikte yaklaşık 55 hektarlık bir alana sahiptir. Bu alan ilkbahar ve sonbaharda sular altında kalmakta,
Avrupa ve Türkiye’de nadir bulunan Subasar Ormanları’nı oluşturmaktadır. Bu nedenle de bu bölgeye
Saka Longosu adı da verilmektedir. Bu alan, Hamitabat DGKÇS’nin kuzeydoğu istikametinde harita
mesafesi olarak 60 km uzaklıkta yer almaktadır. Tatlı su ekosistemlerindeki fauna elemanlarını
omurgalı ve omurgasız canlılar oluşturmaktadır. Bu canlılar çoğunlukla havza içerisindeki kirlenmemiş
ya da az kirlenmiş akarsularda ve göl, gölet ve barajlarda dağılım göstermektedir. [5]
Yukarıda söz konusu edilen baraj ve göllerin, santral alanına göre mesafeleri Tablo IV.15’de,
konumları ise Şekil IV.23’da verilmiştir.
Tablo IV.15 Baraj ve Göllerin Santral Alanına Göre Mesafeleri
Akarsu Adı
Kayalıköy Barajı
Kırklareli Barajı
Armağan Barajı
Erikli Gölü
Mert Gölü
Pedina Gölü
Hamam Gölü
Saka Gölü
Mesafe
(km)
Yön
38,00
28,61
45,43
70,62
66,61
63,00
64,56
65,24
KB
KB
KD
KD
KD
KD
KD
KD
Diğer taraftan, Santral sahasının yaklaşık 2,0 km kuzeydoğusunda ise sulama amaçlı
kullanılan Tatarköy Göleti yer almaktadır (bkz. Şekil IV.22).
54 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.22 Hamitabat DGKÇS ve Yakın Çevresi Akarsu ve Göletler
55 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.23 Hamitabat DGKÇS ve Etrafındaki Baraj, Göl ve Akarsular
56 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fiziksel, Kimyasal ve Bakteriyolojik Özellikler
Endüstriyel, evsel ve tarımsal kökenli atık suların tamamı doğrudan ya da dolaylı olarak
Ergene Nehri’ne deşarj edilmektedir. Santral alanının da içerisinde yer aldığı Ergene Havzası’nda
bugüne kadar su kirliliği üzerine farklı kurum ve kuruluşlar tarafından birçok çalışma yapılmıştır. Tüm
bu çalışmalar özellikle Ergene Nehri ve kollarının kirlendiğini göstermektedir. [15]
Ergene Nehri ve kollarındaki su kalitesi ile ilgili uzun süreli izleme çalışmalarından birini DSİ
yapmaktadır. 1985 yılından itibaren değişik noktalardan iki ayda bir alınan numunelerde AKM, BOİ5,
KOİ, NH4-N, NO2-N, NO3-N, sıcaklık, mineral yağ ve çözünmüş oksijen parametreleri ile birlikte çok
sayıda parametre DSİ tarafından izlenmiştir. Su kalite sınıfları değişik parametrelere göre II ile IV
arasında değişmektedir. 1985 yılından itibaren su kalite sınıfı II. Sınıf’ın altına hiç inmemiş, çoğu kere
tüm parametrelere göre IV. Sınıf olmuştur. Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’ne göre II. Sınıf su az
kirlenmiş suya, III. Sınıf su kirlenmiş suya ve IV. Sınıf su çok kirlenmiş suya karşılık gelen kalite
sınıflarıdır. [15]
Ergene Havzası Çevre Yönetimi Master Planı projesi kapsamında 2007 yılında Şubat, Mayıs
ve Ağustos aylarında olmak üzere 3 kez örnekleme yapılmış ve bu çalışmada Ergene Nehri’nin
başlangıcından, Meriç Nehri ile birleşerek denize ulaştığı noktaya kadar yapılan örneklemede su kalite
değişimleri incelenmiştir. Bu proje kapsamında 2007 yılında yapılan izleme çalışması, Çerkezköy
sanayi bölgesinden itibaren kirlenmenin başlamakta olduğunu ve Çorlu-Lüleburgaz arasında en
yüksek değerlere ulaştığını göstermiştir. Uzunköprü’den itibaren ise su kalitesi iyileşmekte olup Meriç
Nehri’nin katılımı ile daha kaliteli bir su kütlesi ile karşılaşılmıştır (Master Plan, 2008). [15]
Bölgedeki su kaynaklarının kalitesi üzerine yapılan başka bir çalışmada da havzadaki sanayi
dağılımını temsil edici endüstrilerden ve Ergene Nehri, Çorlu Deresi, Sinandede Deresi ve Ergene
Deresi su ve sedimentlerinden numuneler alınmıştır. Çalışmada nehir ve derelerdeki fiziksel-kimyasal
parametreler yanında bir tuzlu su organizması ile zehirlilik testleri de yapılmış ve nehir ve derelerin
ölçülen birçok parametre açısından IV.sınıf su kalitesinde olduğu ve zehirliliğin yüksek
seviyelerde olduğu görülmüştür (bkz. Tablo IV.16). [15]
Tablo IV.16 Ergene Havzası Bazı Akarsularda Kirletici Parametre Değerleri
Sinandede
Deresi
(Fakülte
önü)
Çorlu
Deresi
(Velimeşe)
Çorlu
Deresi
(Deri OSB
önü)
Parametre
Sinandede
Deresi
(Velimeşe)
pH
11,1
9,5
9,9
8,1
Sıcaklık(oC)
34
30,2
28,8
28
Ergene
Deresi
(Referans
Bölge)
Ergene
Nehri
(Çiflikköy)
IV.Sınıf Su
Kalitesi
Standartları
7,9
9
<6 veya >9
22,6
26,4
>30
ÇO (mg/l)
5,1
1,9
1,7
1,7
7,2
2,3
>3
KOI (mg/l)
332
474
601
1444
32
433
70
BOİ5 (mg/l)
97
182
252
553
-
168
20
BOI5/KOI
0,30
0,39
0,42
0,47
-
0,38
-
TÇM mg/l)
2420
3998
3552
3652
363
2668
>5000
AKM (mg/l)
88
253
145
271
52
185
-
Top-P (mg/l)
1,5
2,4
9,6
5,7
3,1
3,6
>0,65
NH4-N
(mg/l)
1,2
17,8
13,7
15
2
14,8
>2
Top-Cr
(mg/l)
0,02
0,08
0,05
39
<0,01
7,1
>0,2
Top-S (mg/l)
0,18
1,5
0,14
9,7
<0,01
2
>0,01
57 / 237
Nihai ÇED Raporu
Parametre
Sinandede
Deresi
(Velimeşe)
Sinandede
Deresi
(Fakülte
önü)
Çorlu
Deresi
(Velimeşe)
Çorlu
Deresi
(Deri OSB
önü)
Ergene
Deresi
(Referans
Bölge)
Ergene
Nehri
(Çiflikköy)
IV.Sınıf Su
Kalitesi
Standartları
Fe (mg/l)
1,7
13,2
17,8
69
1,1
12,5
>5
Renk (340
nm abs)
0,54
1,3
0,7
1,1
0,002
0,8
-
TU
2,2 (t)
7,8 (t)
3,8 (t)
8,9 (t)
nt
3,8 (t)
-
Kaynak: [15]
Diğer taraftan, Santral alanı yakınındaki yüzeysel suların özelliklerinin belirlenmesi amacıyla
06.09.2013 tarihinde Santral sahası yakınında yer alan 4 adet yüzey suyundan örnekler alınmış ve
kalite sınıflarının değerlendirilebilmesi amacıyla YSKYY Ek-5 Tablo 5’e göre değerlendirilmiştir.
Numunelere ait detaylı değerlendirme sonuçları Bölüm IV.2.16’da, analiz sonuçları ise Ek-8’de
verilmiştir.
Ekolojik Özellikler
Santral alanı yakın çevresindeki yüzeysel suların ekolojik özellikleri; 06.09.2013 tarihinde
Santral sahası ve yakınında yapılan saha çalışmaları kapsamında değerlendirilerek, flora ve faunaya
ilişkin detaylı değerlendirme sonuçları Bölüm IV:2.11’de, sucul yaşama ilişkin değerlendirme sonuçları
Bölüm IV.2.6’da, kapsamlı Flora, Fauna ve Sucul Yaşam Değerlendirme Raporu ise Ek-11’de
verilmiştir.
IV.2.5.
Yüzeysel Su Kaynaklarının Mevcut Ve Planlanan Kullanımı (İçme, Kullanma, Sulama Suyu,
Elektrik Üretimi, Baraj, Göl, Gölet, Su Ürünleri Üretiminde Ürün Çeşidi Ve Üretim Miktarları,
Su Yolu Ulaşımı Tesisleri, Turizm, Spor Ve Benzeri Amaçlı Su Ve/Veya Kıyı Kullanımları,
Diğer Kullanımlar)
Daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere Kırklareli İl Merkezi sınırları içerisinde,
Kırklareli Barajı, Kayalıköy Barajı ve Armağan Barajı olmak üzere üç adet baraj yer almaktadır ve
İl’deki barajlar enerji üretiminden ziyade tarımsal sulama, içmesuyu ve taşkın önleme amaçlı
değerlendirilmektedir. [5]
Şöyle ki; Kayalıköy ve Kırklareli Barajları sulama, taşkın koruma ve içmesuyu teminine
hizmet ederken, Kırklareli İlinin içmesuyu ihtiyacı Kırklareli Barajı’ndan karşılanmaktadır. Armağan
Barajı ise sulama ihtiyacına cevap vermektedir.
Babaeski İlçesi’nin içmesuyu ihtiyacı ise derin kuyulardan karşılanmaktadır. Çimenlidere
Havzası’nda yer alan 4 adet derin kuyudan toplam 80 L/sn su çekilmektedir. Pınarhisar Belediyesi
sınırları içerisinde ise Hamam Suyu denilen ve atık suların da deşarj edildiği bir yüzeysel su
bulunmaktadır ve İlçe’nin içmesuyu ana kaynaktan temin edilmektedir. Ana kaynak debisi 30 L/sn’dir
ve ayrıca 3 adet derin kuyu bulunmaktadır. Vize Belediyesi sınırları içerisinde iki yüzeysel su
bulunmaktadır. Bunlar Tabakhane Deresi ile Ana Dere’dir. İlçe’ye içmesuyu Kışladere Membası,
Karpuz Kaldıran, Belediye Kuyusu ve Yediküpler- Asmakaya Kaynağı’ndan karşılanmaktadır. Kofçaz
Belediyesi sınırları içerisinde Kayalı Barajı’na akan Kanara Deresi bulunmaktadır. İlçe’nin içmesuyu
ihtiyacı 10 L/sn kapasitedeki iki depoda toplanmak suretiyle, Küçük Bataklık ve Büyük Bataklık adlı iki
ayrı kaynaktan sağlanmaktadır. Demirköy İlçesi’nin içmesuyu Kadınkule Bölgesi’nden temin edilmekte
olup, cazibeli olarak gelmektedir. 5 adet yeraltı ve 1 adet de yüzeysel olmak üzere 6 adet kaynaktan
58 / 237
Nihai ÇED Raporu
temin edilmektedir. Lüleburgaz İlçesi sınırları içerisinde Ergene Nehri ve Lüleburgaz Deresi olmak
üzere iki yüzeysel su bulunmaktadır. İçmesuyu temini 20 adet derin içmesuyu kuyusundan
3
sağlanmakta olup, toplam kapasite 1.386 m /sa’dır. Pehlivanköy İlçesi’nin belli başlı yerüstü suları
kasabanın 1 km güneyinden geçen ve taşkın durumunda bütün alüvyon sahayı su altında bırakan
Ergene Nehri ve kasabanın 2 km doğusunda Ergene Nehri’ne karışan Kuştepe Deresi’dir.
Pehlivanköy’ün içmesuyu ihtiyacının karşılandığı başlıca iki kaynak mevcuttur. Bunlar, Pehlivanköy’e
1.400 m’ deki Akarcakale drenaj ve membaları ile 2,5 km mesafedeki Kemer Bendi drenajıdır. [5]
Kırklareli İlinde toplam 488.192 dekar alanda yüzey ve yeraltı suyu kullanılarak sulama
yapılmaktadır. Bu arazilerin 337.554 dekarı Devlet, 150.638 dekarı halk sulamasıdır. [5]
Yapılan literatür çalışması doğrultusunda, Santral alanının da içerisinde yer aldığı
Kırklareli’nde herhangi bir su yolu ulaşımı tesisine rastlanmamıştır. Ancak, Kırklareli'nin 60 kilometreyi
bulan Karadeniz kıyılarındaki Limanköy, tek doğal limandır. İğneada ve Kıyıköy, İl'in deniz ulaşımı
açısından önemli iki merkezidir. Kırklareli'nin Karadeniz ile bağlantısı İl Merkezi’ne 100 kilometre
uzaklıktaki İğneada Limanı’ndan olmaktadır. İğneada Limanı, ballıkçı barınağı olarak yapılmış ve 1972
yılında hizmete girmiştir. Liman Tesisleri, Denizcilik Müsteşarlığı'na bağlı olarak, İgneada Liman
Başkanlığı tarafından işletilmektedir. Liman'da iki adet rıhtım mevcuttur. İğneada Limanı'ndan diğer
limanlara 45 bin ton yük sevkiyatı yapılabilmektedir. Kıyıköy'de ise doğal bir kumsal ve iskele
mevcuttur. Vize İlçesi Kıyıköy kasabasının iki yanında yer alan Pabuçdere ve Kazandere'nin,
Karadeniz'e ulaştığı noktadan itibaren önemli bir bölümü, l. derece doğal sit alanı olarak koruma altına
alınmıştır. Her iki derenin denize kavuştuğu bölgede, yerli ve yabancı turistlerin sıklıkla ziyaret ettiği iki
ayrı plaj mevcuttur. Söz konusu İğneada Limanı, Santral alanına harita mesafesinde yaklaşık 70 km
mesafede iken, Kıyıköy 65 km mesafededir. [5]
Ormanlık alanın önemli bir bölümü ile birlikte Saka, Pedina ve Hamam Gölleri doğal sit alanı
olarak koruma altına alınmıştır. Yine İğneada yakınlarındaki Mert ve Erikli Gölleri ile Sarpdere Köyü
yakınlarındaki Dupnisa Mağaraları l. derece tescilli doğal sit alanlarıdır. Bölgede Orman ve Su İşleri
Bakanlığı ile Dünya Bankası tarafından müştereken yürütülen koruma ve turizm amaçlı GEF II projesi
çalışmaları halen devam etmektedir. Göllerin Santral alanına mesafeleri Şekil IV.23’da verilmiştir.
İl’de Erikli Gölü’nde tatlı su balıkçılığı yapılmaktadır. İl genelinde 197 ortaklı 3 adet su
ürünleri kooperatif de yer almaktadır. Ayrıca akarsu ve derelerde olta balıkçılığı da yapılmaktadır. En
çok alabalık, miryana ve sazan avlanmaktadır. Alabalık, özellikle Dereköy, Balaban, Dolap Dere, Kara
Dere, Kula, Çağlayık, Kazan ve Pabuç Dere’deki doğal ortamlarda bol miktarda bulunmaktadır. [5]
Yapılan literatür çalışmasında turizm, spor ve benzeri amaçlı başkaca bir su ve/veya kıyı
kullanımına rastlanmamıştır.
IV.2.6.
Göl, Akarsudaki Canlı Türleri (Bu Türlerin Tabii Karakterleri, Ulusal Ve Uluslararası
Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler; Bunların Üreme, Beslenme, Sığınma Ve Yaşama
Ortamları; Bu Ortamlar İçin Belirlenen Koruma Kararları)
Bu kapsamdaki değerlendirmeler Kırklareli il geneli ve Hamitabat DGKÇS sahası yakınında
bulunan akarsu ve göletler olmak üzere iki ayrı başlık altında değerlendirilmiş ve aşağıdaki bölümlerde
sunulmuştur.
59 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kırklareli İl Geneli
İl’de kara avcılığı yanında, Karadeniz’de balık avcılığı da yapılmaktadır. Deniz balıkçılığı,
suların sığ olması yüzünden kayık ve motorlarla yapılmakta, mevsime göre her tür balık
avlanabilmektedir. Ayrıca akarsu ve derelerde olta balıkçılığı da yapılmaktadır. En çok alabalık,
miryana ve sazan avlanmaktadır. Alabalık, özellikle Dereköy, Balaban, Dolapdere, Karadere, Kula,
Çağlayık, Kazan ve Pabuçdere’deki doğal ortamlarda bol miktarda bulunmaktadır. [5]
İl’de nesli gittikçe azalan ve yok olma tehlikesiyle yüz yüze gelen av hayvanlarını koruma
altına almak, avcılığın daha bilinçli ve disiplinli yapılmasını sağlamak amacıyla, İl Av Komisyonu
kararıyla Babaeski, Lüleburgaz, Pınarhisar ve Vize ilçelerinde yasak av sahaları belirlenmiştir. Ayrıca
Saka Gölü Longozu “Yaban Hayatı Koruma Sahası”, Kazandere ve Pabuçdere’nin yukarı kısımları ise
doğal alabalık üretiminin artması, avlanmanın kontrol altına alınması amacıyla “Alabalık Koruma
Sahası” olarak tespit edilmiştir. Ayrıca, Pedina Gölü, Erikli Gölü, Mert Gölü (Kocagöl), Karadeniz sahil
kesimi, çeşitli akuatik canlıları ve balıkları barındırmaktadır. Ayrıca, Erikli Gölü’nde tatlı su balıkçılığı
yapılmaktadır. [5]
İl’de, balık üretim çiftliklerinin yanın da bir adet Yaban Hayatı Koruma Sahası mevcuttur.
1978 yılında 5.399 ha’lık bir alanda kurulan Kırklareli Demirköy Longos Yaban Hayatı Koruma
Sahası’nın en önemli özelliği geyik, karaca, su samuru gibi nesli tehlikede bulunan yaban hayvanı
türlerini bünyesinde barındırmasıdır. [5]
Tatlısu ekosisteminde fauna elemanlarını omurgalı ve omurgasız canlılar oluşturmaktadır.
Bu canlılar çoğunlukla havza içerisindeki kirlenmemiş ya da az kirlenmiş akarsularda ve göl, gölet ve
barajlarda dağılım göstermektedir. [5]
Demirköy yakınlarında, Karaman Bayırı’na 4 km mesafede bulunan Velika Deresi, dereboyu
ve orman içi mesire yeri olmasının yanı sıra bol miktarda alabalığı da bünyesinde bulundurmaktadır.
Ayrıca, Dereköy’ün 7 km kuzeyinde, Türkiye-Bulgaristan Yolu’na 100 m mesafede bulunan
Dolapdere’de de alabalık avlama olanağı bulunmaktadır. Karadeniz’e egemen, kayalık bir zemin
üzerinde bulunan Kıyıköy Beldesi’nin kuzeyindeki koya Pabuçdere, güneyindeki koya ise Kazandere
akmaktadır. Her ikisi de 1.Derece doğal sit alanı olarak tescilli olan bu derelerde alabalık, sazan ve
kefal balıkları avlanabilmektedir. [5]
İl doğal yapısı nedeniyle ilginç hayvan türlerinin yaşamasına olanak vermektedir. İğneada
Longoz Ormanı Tabiatı Koruma Alanı civarında bir alan, geyik ve karaca av koruma ve üretim sahası
olarak koruma altına alınmıştır. Kazan ve Pabuç Dereleri’nin kaynak kesimleri Türkiye’nin en önemli
alabalık üretme alanı, İğneada ve Kastros arasında kayalık alanlar ile su altı mağaralarının bulunduğu
alanlar ise türü tükenmekte olan Akdeniz Foku yaşama alanıdır. [5]
IV.2.7.
Termal ve Jeotermal Su Kaynakları
Kırklareli İl Çevre Durum Raporu’nda (2011) da belirtildiği üzere, Kırklareli İli sınırları
içerisinde jeotermal saha bulunmamaktadır. [5]
60 / 237
IV.2.8.
Nihai ÇED Raporu
Toprak Özellikleri Ve Kullanım Durumu (Toprak Yapısı, Arazi Kullanım Kabiliyeti Sınıflaması,
Taşıma Kapasitesi, Yamaç Stabilitesi, Kayganlık, Erozyon, Toprak İşleri İçin Kullanımı,
Doğal Bitki Örtüsü Olarak Kullanılan Mera, Çayır v.b)
Proje alanının toprak açısından değerlendirilmesinde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli toprak haritalarından faydalanılmıştır. Bölgeye ait toprak
haritaları Ek-6’da sunulmaktadır.
Büyük toprak grupları haritasına göre; Hamitabat DGKÇS sahasının bir bölümü vertisol, bir
bölümü ise kireçsiz kahverengi topraklar üzerinde yer almaktadır (bkz. Ek-6). Bu toprak gruplarının
tanımları aşağıda verilmektedir:
Vertisoller: AC profilli topraklardır. A horizonu kalın, koyu renkli, fakat organik madde miktarı
nispi olarak düşüktür ve CaCO3 ihtiva edebilir. A horizonunun yukarı kısımları kuru iken, granüler
yapıda ve çoğu halde çatlaklıdır. Bariz olarak yıkanma ve birikme horizonIarı yoktur. Vertisoller ağır
bünyeli topraklardır. Kil fraksiyonunda %30’undan fazla şişme-büzülme kabiliyetine sahip killer
bulunduğundan, ıslanma veya kurumalarla şişer veya büzülürler. Vertisoller için özel bir iklim tipi
olmayıp, doğal vejetasyonları muhteliftir.
Ana madde çok kireçli kil, marn, kil taşı, yumuşak tebeşirimsi kireçtaşı, ara tabakalı killer ve
deniz, göl, ırmak oluşumlu kalkerli ince bünyeli materyaller ile marn, tebeşir, kireçtaşı ve kalkerli kil
taşlarının ayrışmış olanlarıdır (KHGM, 1991).
Kireçsiz Kahverengi Topraklar: Kireçsiz kahverengi topraklar, niteliği bozulmuş granit ve
taneli madde içeriğinden dolayı meydana gelmiş A(B)C profilli topraklardır. A katmanı, kahverengi,
kırmızımsı ve grimsi kahverengi renkli, gevşek veya pekişmiş dokuya sahiptir. B katmanı yoğun
dokuya ve koyu kahverengi veya kırmızımsı kahverengi renge sahiptir. Kireçsiz kahverengi topraklar
hidroklorik asit ile reaksiyona girmezler. Bu tip toprakların üst katmanı asidiktir ve drenajları iyidir.
Arazi kullanım kabiliyet sınıfı bakımından, santral sahasının bir kısmı IV. Sınıf, bir kısmı ise
II. Sınıf araziler üzerindedir (bkz. Ek-6). Arazi kullanım kabiliyet sınıfları Tablo IV.17’da verilmiştir.
Tablo IV.17: Arazi Kullanım Kabiliyet Sınıfları ve Ekime Uygunluk
Kabiliyet Sınıfı
İşlenmeye Elverişliliği
Tarımı Kısıtlayan Faktörler
I
Birçok mahsul tipi için işlemeye uygundur.
Çok az ya da hiç sınırlama yoktur.
II
Çeşitli mahsuller için uzun süreli işlemeye
elverişlidir.
Toprak ve su kaybına karşı özel etki azaltıcı
önlemler gerektirir.
III
Özel koruma önlemleri sağlayan belirli tipte
ürünlerin ekimi için uygundur. Genel olarak
tarımsal amaçlar için kullanıldığında özel bakım
gerektirir.
Erozyona açıktır ve işlendiğinde yapay
drenaj gerektirir.
IV
Uygun sürümle bir kaç özel tarımsal ürünün
Toprak derinliği, taş içeriği, nem ve eğim
ekimine elverişlidir. Genel olarak tarımsal amaçlar
konusunda ciddi sınırlamalar vardır.
için kullanıldığında özel bakım gerekir.
V
Düz ya da hafif eğimli, taşlı ya da çok sulu toprak,
sürülme ve ekime elverişli değildir. Genellikle
çayır ya da orman alanı olarak kullanılır.
Zayıf bir drenajı ve sürülmek için uygun
olmayan bir yapısı vardır.
VI
Sürülme ve işlenmeye elverişli değildir.
Çoğunlukla otlak ve orman alanı olarak kullanılır.
Eğim ve sığ toprak açısından çok ciddi
sınırlamalar vardır
VII
Tarımsal faaliyetler için ekonomik değildir fakat
zayıf otlak ya da ağaçlandırma sahası olarak
elverişlidir.
Sığ toprak, taş içeriği, eğim ve erozyon
açısından sınırlamalar vardır.
61 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kabiliyet Sınıfı
İşlenmeye Elverişliliği
Tarımı Kısıtlayan Faktörler
VIII
Bitki örtüsü için uygun değildir. Rekreasyon ya da
yaban hayatı için koruma alanı olarak
kullanılabilir.
Topraktan yoksundur.
Kaynak: Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
Erozyon derecesi bakımından santral sahasının bulunduğu arazi 1. Derece (hiç veya çok az)
ve 2. Derece (orta) erozyon alanları içerisinde kalmaktadır (bkz. Ek-6). Halihazırda mevcut olan
Hamitabat DGKÇS için tahsis edilmiş olan arazi, HEAŞ’a aittir ve alan içerisinde mera, çayır vasfında
arazi bulunmamaktadır ve halihazırda tarım amaçlı kullanım söz konusu değildir.
IV.2.9.
Tarım Alanları (Tarımsal Gelişim Proje Alanları, Özel Mahsul Plantasyon Alanları) Sulu ve
Kuru Tarım Arazilerinin Büyüklüğü, Ürün Desenleri ve Bunların Yıllık Üretim Miktarları
Hamitabat DGKÇS Yenileme Projesi, halihazırda faaliyetini sürdürmekte olan Santral alanı
içerisinde kaldığından bu alan içerisinde herhangi bir tarımsal gelişme proje alanı ve özel mahsul
plantasyon alanı bulunmamaktadır. [5]
Diğer taraftan, Kırklareli İl genelinde 48.819 ha sulu tarım ve 215.713 ha kuru tarım arazisi
olmak üzere toplam 264.532 ha tarım alanı mevcuttur ve bu alanın 82.400 hektarı diğer bir deyişle
%30’dan fazlası, Hamitabat DGKÇS’nin de içerisinde yer aldığı Lüleburgaz İlçesi’nde bulunmaktadır.
[5]
Tarım arazilerinin % 82' sinde nadassız kuru tarım, % 18’ sinde ise sulu tarım yapılmaktadır.
Arazilerin, 337.554 dekarı devlet, 150.638 dekarı ise halk sulaması olmak üzere toplam 488.192
dekarında sulama yapılmaktadır. [5]
İl genelinde, tarım arazilerinin %82'sinde nadassız kuru tarım, %18’inde ise sulu tarım
yapılabilmektedir ve arazilerin, 33.755 hektarı Devlet, 15.063 hektarı ise halk sulaması olmak üzere
toplam 48.819 hektarında sulama yapılabilmektedir. [5]
İl’de kuru tarım alanlarının yaygınlığı nedeniyle en çok tarla bitkileri üretilmektedir. Toplam
ekilebilir arazinin içersinde buğday, birinci sırayı almakta ve ekilişteki payı yıllara göre %55–60
arasında değişmektedir. İkinci sırayı ise ayçiçeği almakta olup, ekilişteki payı %20–25 düzeyindedir.
Kırklareli’nde örtü altı sebze yetiştiriciliği konusunda son yıllarda önemli gelişmeler olmuştur. İl Özel
İdaresi ve Sosyal ve Dayanışma Fonu kaynaklarından yararlanılarak gerçekleştirilen tesislere, daha
sonra çiftçi öz kaynaklarıyla yapılan tesisler de eklenmiştir. [5]
2010 yılı hububat ve meyve üretiminin ilçelere göre dağılımı sırasıyla Tablo IV.18 ve Tablo
IV.19’de verilmiştir.
Tablo IV.18 Hububat Üretiminin İlçelere Göre Dağılımı (2010)
Ürün
Buğday
İlçe
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
Merkez
75.600
Babaeski
88.400
Demirköy
Kofçaz
135
11.342
62 / 237
Ürün
Yulaf
(y.ot)
İlçe
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
Merkez
--
Babaeski
--
Demirköy
735
Kofçaz
--
Ürün
İlçe
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
--
Pınarhisar
41.436
Pınarhisar
--
Vize
50.850
Vize
--
Toplam
498.043
Toplam
735
Merkez
4.550
Merkez
60
Babaeski
18.000
Babaeski
30.000
Demirköy
23
Demirköy
--
Kofçaz
--
Lüleburgaz
213
Şeker
Pancarı
Lüleburgaz
16.800
Pehlivanköy
3.000
7.034
Pınarhisar
3.330
4.400
Vize
26.100
788
900
Toplam
61.108
Toplam
54.090
Merkez
140
Merkez
31.500
40.000
Babaeski
--
Babaeski
Demirköy
--
Demirköy
Kofçaz
300
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
38
Pınarhisar
Vize
Ayçiçeği
1.ek
260
--
Kofçaz
-1.875
Lüleburgaz
79.500
Pehlivanköy
5.700
Pınarhisar
12.400
Vize
21.300
Toplam
738
Toplam
192.275
Merkez
1.440
Merkez
2.250
Babaeski
--
Babaeski
3.000
Demirköy
88
Demirköy
--
Kofçaz
1.500
Ayçiçeği
2.ek
Kofçaz
Lüleburgaz
300
Pehlivanköy
214
Pehlivanköy
560
Pınarhisar
Pınarhisar
Vize
Lüleburgaz
-1.250
11
80
1.200
Vize
Toplam
5.302
Toplam
6.716
Merkez
24.500
Merkez
--
125
Babaeski
6.300
Babaeski
--
Demirköy
308
Demirköy
--
Kofçaz
--
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
--
Pınarhisar
--
Vize
6
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
Vize
Mısır Dane
2 ek.
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
19.280
Vize
Mısır Dane
1 ek.
İlçe
211.000
Pınarhisar
Yulaf Dane
Ürün
Pehlivanköy
Pehlivanköy
Çavdar
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
Lüleburgaz
Kofçaz
Arpa
Nihai ÇED Raporu
-1.800
Aspir
100
1.274
700
Toplam
34.982
Toplam
6
Merkez
2.790
Merkez
1.840
Babaeski
4.550
Babaeski
1.500
Demirköy
--
Demirköy
--
Kofçaz
--
Lüleburgaz
--
Lüleburgaz
Pehlivanköy
--
Pehlivanköy
63 / 237
Kanola
Kofçaz
30
6.480
600
Ürün
Mısır Silaj
1 ek.
Mısır Silaj
2 ek.
İlçe
İlçe
325
Pınarhisar
125
Vize
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
600
63
Toplam
7.790
Toplam
11.113
Merkez
55.000
Merkez
1.788
Babaeski
34.000
Babaeski
5.000
Demirköy
564
Demirköy
732
Kofçaz
Kofçaz
20.000
Lüleburgaz
20.250
Pehlivanköy
3.900
Patates
1.ek
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
25.000
Pınarhisar
Vize
10.150
Vize
-720
-1.000
413
Toplam
168.864
Toplam
9.653
Merkez
40.250
Merkez
3.000
Babaeski
36.000
Babaeski
2.000
Demirköy
186
Demirköy
82
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
-24.750
Soğan
Kuru
875
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
1.000
Pınarhisar
Vize
1.000
Vize
100
1.260
-50
5.800
Toplam
104.061
Toplam
12.292
Merkez
77
Merkez
280
Babaeski
11.955
Babaeski
600
Demirköy
--
Demirköy
20
Lüleburgaz
-320
Sarımsak
Kuru
6.150
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
--
Pınarhisar
Vize
--
Vize
Toplam
18.502
Merkez
2.250
H.Pancarı
9
350
-14
720
Toplam
1.993
Merkez
680
Babaeski
--
Babaeski
800
Demirköy
11
Demirköy
45
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Tütün
Ürün
Vize
Pehlivanköy
Tritikale Dane
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
Pınarhisar
Kofçaz
Çeltik
Nihai ÇED Raporu
Kofçaz
3.500
--
--
Lüleburgaz
400
35
Pehlivanköy
200
Pınarhisar
225
Pınarhisar
--
Vize
125
Vize
--
Toplam
6.146
Toplam
2.125
Merkez
69
Merkez
14.100
Babaeski
--
Babaeski
8.000
Demirköy
--
Demirköy
141
Kofçaz
--
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
Pınarhisar
Vize
Yonca
(y.oy)
Kofçaz
360
Lüleburgaz
17.500
--
Pehlivanköy
1.563
--
Pınarhisar
450
--
Vize
350
64 / 237
Ürün
Nihai ÇED Raporu
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
İlçe
69
Toplam
42.464
38
Merkez
300
Babaeski
2
Babaeski
75
Demirköy
--
Demirköy
--
Kofçaz
--
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
--
-192
Pehlivanköy
Korunga
(y.ot)
--
Pınarhisar
38
Pınarhisar
20
Vize
15
Vize
60
Toplam
285
Toplam
455
Merkez
398
Merkez
--
Babaeski
75
Babaeski
210
Demirköy
105
Demirköy
--
Kofçaz
225
Kofçaz
--
Lüleburgaz
180
Lüleburgaz
--
Pehlivanköy
Fiğ
(y.ot)
Üretim
Miktarı
(ton/yıl)
Merkez
Lüleburgaz
Kuru Fasulye
İlçe
Toplam
Kofçaz
Nohut
Ürün
Tritik
(y.ot)
Pehlivanköy
--
Pınarhisar
60
Pınarhisar
--
Vize
42
Vize
--
3
Toplam
1.088
Toplam
210
Merkez
5.460
Merkez
--
Babaeski
1.350
Babaeski
--
Demirköy
465
Demirköy
--
Kofçaz
1.500
Lüleburgaz
8.000
Kofçaz
Yeşil
Mercimek
--
Lüleburgaz
45
Pehlivanköy
413
Pehlivanköy
--
Pınarhisar
500
Pınarhisar
--
Vize
120
Vize
--
Toplam
17.808
Toplam
45
Kaynak: [5]
Tablo IV.19 Meyve Üretiminin İlçelere Göre Dağılımı (2010)
Meyve/İlçe
Merkez
Babaeski
Demirköy
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
Vize
Toplam
Armut
176
315
126
21
243
5
32
34
952
Ayva
84
111
30
17
66
9
8
19
344
Elma Gold
158
43
0
12
556
0
49
68
886
Elma Stark
130
53
128
18
0
0
21
0
350
Elma Grans
0
0
0
0
649
0
0
0
649
Elma Diğer
0
0
0
1
21
41
18
0
81
Elma Amas
0
0
0
15
0
0
0
0
15
Erik
99
198
105
15
134
12
58
23
644
Kayısı
41
107
0
0
30
1
16
24
219
Zerd
3
20
0
0
0
1
0
20
44
Kiraz
425
98
67
4
201
1
21
37
854
Şeftali
262
350
7
4
323
3
18
12
979
0
0
0
0
0
0
24
0
24
Şeftali Nekt.
65 / 237
Meyve/İlçe
Nihai ÇED Raporu
Merkez
Babaeski
Demirköy
Kofçaz
Lüleburgaz
Pehlivanköy
Pınarhisar
Vize
Vişne
20
12
Kızıl
0
28
8
0
5
1
3
20
69
4
81
0
0
0
0
113
Toplam
Muşmula
3
0
9
2
0
0
5
0
19
Dut
18
12
24
0
0
0
7
14
75
Badem
22
49
0
6
0
0
9
0
86
Ceviz
281
79
133
94
100
5
54
57
803
İğde
0
1
0
0
0
0
1
0
2
İncir
0
0
17
0
0
0
2
0
19
Fındık
0
7
20
0
0
0
0
8
35
Nar
0
0
18
0
0
0
0
0
18
Böğür
0
0
0
0
0
0
0
0
0
Çilek
13
0
86
0
0
0
0
0
99
Üzüm
Sofralık
3.315
420
2
30
115
11
123
56
4.112
Üzüm
Şaraplık
765
110
0
0
204
10
13
10
1.112
Kaynak: [5]
Proje kapsamında, santral sahası dışında gerçekleştirilebilecek ve arazi kullanımını
gerektiren işlemler için inşaat işlemlerine başlanmadan önce 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanımı Kanunu gereğince, yatırımcı firma tarafından plan yapma yetkisine sahip kuruluş aracılığıyla
müracaat edilecektir. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu,
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve meri mevzuata uyulacaktır.
IV.2.10. Orman Alanları (Ağaç Türleri Ve Miktarları, Kapladığı Alan Büyüklükleri Ve Kapalılığı
Bunların Mevcut Ve Planlanan Koruma Ve/Veya Kullanım Amaçlan)
Kırklareli İli’nde Yıldız Dağları'nın Karadeniz'e bakan yamaçları sık bir orman örtüsü ile
kaplıdır. Bu ormanlar, kıyıdan başlayarak dağların yamaçları boyunca 1000 metreye kadar yükselir.
1031 m. yüksekliğe ulaşan Yıldız Dağları’nın kuzey yamaçları ile 500-600 m.ye kadar olan güney
yamaçlarında, doğu kayın ormanları yaygındır. Kayın ormanları, Yıldız Dağları’nın genel doğrultusu
olan Kuzeybatı-Güneydoğu istikametinde Bulgaristan sınırı yakınlarına ve İğne ada'nın güneyinde yer
alan Panayır Deresi Havzasına kadar devamlı bir şerit halinde gelişmektedir. Yıldız Dağları’nın kuzey
yamaçlarında egemen olan kayınlar sahile doğru 250–300 m.ye kadar devam etmektedir. Kıyıköy'de
denize dökülen akarsuların açmış olduğu vadilerde kayın bulunmaz, ancak bu saha, Çoruh meşesi,
Macar meşesi ye Saçlı meşe türleri ile örtülüdür. Bulgaristan sınırı ile doğuda Şükrü Paşa - Armağan
(Hedye) hattı arasındaki alan ormanların egemen olduğu bölgedir. Buradan kuzeybatıya doğru
gidildikçe kayın ormanlarının içerisine adacıklar halinde gürgen kümelerinin karıştığı görülür. Bu
sahanın batısındaki ormanlarda ise saplı meşe egemendir. Ayrıca meşe ormanları içerisinde kızılcık,
üyez, akçaağaç, fındık, muşmula ve yabani erik de bulunmaktadır [5].
Kırklareli İli hudutları dahilindeki ormanlar Kırklareli, Demirköy ve Vize Orman İşletme
Müdürlükleri sınırları içinde yer almaktadır. Kırklareli İli Ormanlık alan miktarı 129965,0 ha. dır. Bunun
36392,5 hektarı bozuk orman niteliğindedir [5].
Nemli orman alanının orta bölümü ise, sık bir orman altı florasına sahip, kayın ormanları ile
kaplıdır. Kayın ormanlarına Çoruh meşesi birlikleri karışmaktadır. Bu sahanın etek kesimlerinde ise
66 / 237
Nihai ÇED Raporu
meşe ye gürgen ormanları yayılmaktadır. Kuzey yamaç boyunca 300 m.den sahile doğru olan kuşak,
meşelerle kaplıdır. Yine bu kuşakta 0–150 m. arası psödomaki topluluklar hâkim duruma geçer.
Özellikle, Yıldız Dağları'nın en yüksek kesimini oluşturan Mahya Tepesi ye çevresinde tamamen kayın
hâkimdir. Burada, optimum gelişme koşullarına sahip kayın yanı sıra, az da olsa meşe, gürgen,
kızılcık, titrek kayak ve dişbudak türleri görülür [5].
Kayın ormanları, yüksek Yıldız Dağları'nın güney yamacında 500–600 m.ye kadar
inmektedir. Bu yamaçlardaki kayın ormanlarının bileşimine %30–40 nispetinde meşe ve gürgen de
katılmaktadır [5].
Yıldız Dağları üzerinde Demirköy- Yeniceköy arasında tipik bir vejetasyon örtüsü kesiti
görülmektedir. Bu kesitte dağların güney yamacında 450 m yüksekliğe kadar olan kesimlerdeki
ormanlar tamamen tahrip edilmiş ve tarım alanı haline dönüştürülmüştür. 450–600 m. arasında meşe
ye gürgen çalılıkları, 600 m.den sonra meşe-gürgen ye kayın karışık ormanları başlar. 700- 750 m.den
sonra, şistler üzerinde kayının flora dâhilindeki oranı artarak, zirveye doğru birlikler teşkil etmektedir.
Kuzey yamaç boyunca 300 m.ye kadar saf kayın ormanları geniş alanlara yayılır. Demirköy'e kadar
devam eden kayın ormanları, burada yerini sapsız meşe ormanlarına bırakır [5].
İğneada'nın doğusunda ve güneyinde, kıyı kordonları ile ağızları tıkanarak göl ye bataklık
haline dönüşmüş saz ve bataklık bitkileri görülür. Bu saha dâhilinde nemli alüvyal tabanları kaplayan
ve "Longos" denilen orman topluluğu vardır. Çok nemli bir zemin ve balçıklı topraklar üzerinde gelişmiş
olan bu ormanın, zengin bir alt florası bulunmaktadır. Orman içinde yürümek adeta olanaksızdır.
Longos ormanı, esas itibariyle dişbudak, kızılağaç, karaağaç, kavak, ceviz, ıhlamur ve söğütlerden
oluşmaktadır [5].
İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü’ne bağlı Kırklareli Orman İşletme Müdürlüğü kayıtlarına
göre orman varlığı verileri aşağıda verilmiştir. Proje alanının da sınırları içinde bulunduğu Lüleburgaz
İşletme Şefliği sınırları içinde 4.055 ha’sı verimli koru, 5.415,5 ha’sı bozuk koru olmak üzere toplam
9.470,5 ha ormanlık alan bulunmaktadır (bkz. Tablo IV.20).
Tablo IV.20: Kırklareli Orman İşletme Müdürlüğü Orman Varlığı Tablosu
Verimli Koru
(ha)
Bozuk Koru
(ha)
Ormanlık Alan
(ha)
Ormansız Alan
(ha)
Genel Toplam
(ha)
10681,5
2.081,0
12.762,5
6.474,0
19.236,5
Dereköy
7.800,0
1.136,5
8.936,5
2.267,0
11.203,5
Kırklareli
17.009,5
9.709,5
26.719,0
99.479,0
126.198,0
Kirazpınar
10.261,0
884,5
11.145,5
2.183,5
13.329,0
Kofçaz
6.384,5
6.000,0
12.384,5
16.147,5
28.532,0
Lüleburgaz
4.055,0
5.415,5
9.470,5
171.182,0
180.652,5
Pınarhisar
11.038,0
4.438,0
15.476,0
32.720,5
48.196,5
Üsküp
9.739,0
3.805,0
13.544,0
14.110,5
27.654,5
TOPLAM
76.968,5
33.470,0
110.438,5
344.564,0
455.002,5
Şefliği
Değirmendere
[5]
Proje kapsamında yenileme faaliyetinin gerçekleştirileceği alan İstanbul Orman Bölge
Müdürlüğü, Kırklareli Orman İşletme Müdürlüğü, Lüleburgaz Orman İşletme Şefliği sınırları içinde
2
kalmaktadır. Yenileme faaliyeti hali hazırda mevcut olan 677.225 m ’lik (67,72 ha) Hamitabat DGKÇS
alanı içinde gerçekleştirilecek olup mevcuttaki santral alanı dışında başka herhangi bir arazi kullanımı
söz konusu değildir.
67 / 237
Nihai ÇED Raporu
Halihazırda mevcut olan santral alanı 1/25.000 ölçekli meşcere haritası üzerine işlenmiş olup
Şekil IV.24’de ve santral alanının orman arazileri üzerine dağılımı Tablo IV.21’de verilmiştir. Tablo
2
IV.21‘den görüleceği üzere 1/25.000 ölçekli meşcere haritasına göre santral alanının 226.700 m ’lik
2
(%33,47) kısmı bozuk meşe meşcere tipinde, 317.500 m ’lik (%46,88) kısmı iskan arazisinde ve kalan
2
133.025 m ’lik (%19,64) kısmı ise tarım arazisi olarak gözükmektedir.
Ancak projenin gerçekleştirilmesi planlanan santral alanı uzun yıllardır kullanımda olan ve
onaylı Çevre Düzeni Planları’da dahil olmak üzere bütün planlara santral alanı olarak işaretlenmiş olan
alandır. Dolayısıyla proje alanı orman alanı içinde değildir. Proje alanına en yakın ağaçlık alan ise,
santral alanın 205 m güneydoğusunda yer alan koruluk bölge ve 1.070 m kuzeydoğusunda yer alan
orman alanıdır.
Tablo IV.21: Proje Alanının Meşcere Haritasına Göre Dağılımı
Meşcere Tipi
Alan
m2
Alan
(ha)
Alan
(%)
Bozuk Meşe
226.700
22,67
33,47
İskan
317.500
31,75
46,88
Ziraat
133.025
13,30
19,64
TOPLAM
677.225
67,72
100
68 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.24: Proje Alanının İşlendiği 1/25000 Ölçekli Meşcere Haritası
69 / 237
Nihai ÇED Raporu
Projenin gerçekleştirilmesi ile alakalı olarak İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü’nün görüşü ve
ÇED İnceleme ve Değerlendirme Formu alınmıştır (bkz. Ek-13).
Projenin gerçekleştirileceği santral alanı içinde Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş
tarafından peyzaj amaçlı dikilmiş olan ağaçlık bir alan bulunmaktadır. Projede gerçekleştirilmesi
planlanan iki yeni çevrim bloğundan bir tanesi, hali hazırda kullanılmayan mazot tanklarının bulunduğu
alana, diğeri ise peyzaj amaçlı oluşturulmuş ağaçlık alana kurulması planlanmaktadır. Söz konusu
ağaçlık alanda yeni çevrim bloğu için 150 kadar ağacın alandan kaldırılması gerekmektedir. Alandan
kaldırılacak ağaçlardan öncelikle yaşları itibariyle taşınabilecek olanlar santral alanında başka bir yere
taşınacak, yaşları itibariyle taşınamayacak olanlar kesilerek İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü’nün
görüşleri doğrultusunda uygun şekilde değerlendirilecektir (bkz. Bölüm V.1.13).
IV.2.11. Koruma Alanları (Milli Parklar, Tabiat Parkları, Sulak Alanlar, Tabiat Anıtları, Tabiatı Koruma
Alanları, Av Hayati Koruma Alanları, Biyogenetik Rezerv Alanları, Biyosfer Rezervleri, Doğal
Sit Ve Anıtlar, Tarihi, Kültürel Sitler, Özel Çevre Koruma Bölgeleri, Özel Çevre Koruma
Alanları, Turizm Alan Ve Merkezleri, Mera Kanunu Kapsamındaki Alanlar, Faaliyet Alanının
Söz Konusu Koruma Alanları Arasındaki Mesafelerin 1/25000 Ölçekli Haritada Gösterimi)
Türbin yenileme projesinin yürütüleceği mevcut Hamitabat DGKÇS alanı içerisinde herhangi
bir koruma alanı bulunmamakla birlikte; Kırklareli İli’nde bir adet milli park yer almakta olup,
03.11.2007 tarihinde “İğneada Longoz Ormanları Milli Parkı” adıyla 3.155 ha alanda ilan edilmiştir.
Hamitabat DGKÇS’nin, Milli Parka olan harita mesafesi yaklaşık 62 km’dir. İlde tabiat anıtı yoktur.
İğneada’nın güneyinde yer alan Saka, İğneada’dan 25 km uzaklıktaki Pedina ve 20 km
uzaklıktaki Hamam Gölleri doğal sit alanı olarak koruma altına alınmıştır. Yine İğneada’nın 1 km
güneyindeki Mert ve Demirköy İlçesi hudutlarına dâhil olan Erikli Gölleri ile Sarpdere Köyü
yakınlarındaki Dupnisa Mağaraları l. derece tescilli doğal sit alanlarıdır. Dupnisa Mağaraları, Santral
alanına yaklaşık 42 km harita mesafesindedir.
Vize İlçesi Kıyıköy kasabasının iki yanında yer alan Pabuçdere ve Kazandere'nin,
Karadeniz'e ulaştığı noktadan itibaren önemli bir bölümü, l. derece doğal sit alanı olarak koruma altına
alınmıştır.
İl’in tek Tabiatı Koruma Alanı olan Kırklareli - Kasatura Körfezi Tabiatı Koruma Alanı, Vize
İlçesi, Kıyıköy Köyü sınırları içerisinde yer almaktadır. 18.04.1987 tarihinde 329 ha olarak ilan
edilmiştir. Alanda Çamlıköy Tabiat Parkı da yer almaktadır. Koruma alanı, Santral sahasına 66 km
harita mesafesindedir.
Ayrıca, Merkez İlçe Kavaklı Beldesinde Kavaklımeşe Korusu, Santral alanına en yakın
mesire yeridir ve Santral alanına 20 km harita mesafesindedir.
Diğer taraftan, Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nden de görüş alınmış ve Ek-13
sayfa 3’de verilmiştir. Söz konusu resmi yazıda, proje alanının herhangi bir Özel Çevre Koruma
Alanı’nda kalmadığı bildirilerek, alanda tabiat varlığı ve doğal sit bulunup, bulunmadığının Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü’nden öğrenilmesi istenmiştir. Bu kapsamda, Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü’nün görüşü Ek-13 sayfa 4’de verilmiş olup, resmi yazıdan da görüleceği üzere, proje
sahasında doğal sit ve tabiat varlığı bulunmamaktadır.
70 / 237
Nihai ÇED Raporu
Dolayısı ile, Santral kapsamında gerçekleştirilecek faaliyetler ile koruma alanları arasında
herhangi bir etkileşim söz konusu değildir. Koruma alanlarının santral sahasına olan mesafeleri Şekil
IV.25‘de gösterilmiştir.
71 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.25 Koruma Alanlarının Hamitabat DKÇS’ne Mesafeleri
72 / 237
Nihai ÇED Raporu
IV.2.12. Flora Ve Fauna (Türler, Endemik Özellikle Lokal Endemik Bitki Türleri, Alanda Doğal Olarak
Yaşayan Hayvan Türleri, Ulusal Ve Uluslararası Mevzuatla Koruma Altına Alınan Türler,
Nadir Ve Nesli Tehlikeye Düşmüş Türler Ve Bunların Alandaki Bulunuş Yerleri, Av
Hayvanlarının Adları, Popülasyonları Ve Bunlar İçin Alınan Merkez Av Komisyonu Kararları)
Proje Alanındaki Vejetasyon Tiplerinin Bir Harita Üzerinde Gösterilmesi. Projeden Ve
Çalışmalardan Etkilenecek Canlılar İçin Alınması Gereken Koruma Önlemleri (İnşaat Ve
İşletme Aşamasında). Arazide Yapılacak Flora Çalışmalarının Vejetasyon Döneminde
Gerçekleştirilmesi Ve Bu Dönemin Belirtilmesi, Arazide Tespit Edilen Türler, Anket Görüşme
Sonucu Tespit Edilen Ve Literatürden Alınan Türlerin Ayrı Ayrı Belirtilmesi
Proje kapsamında Kırklareli ili, Lüleburgaz ilçesi, Tatarköy sınırları içerisinde yer alan HEAŞ
Doğalgaz Çevrim Santrali’nde ve çevresinde Temmuz ve Ekim 2013 dönemlerinde flora, fauna ve
sucul yaşam uzmanları akademisyenler tarafından saha çalışması yapılarak alanın habitatı
belirlenmiştir. Proje kapsamında hazırlanmış olan raporlar Ek-11’de sunulmuş olup, raporların ilgili
bölümleri aşağıda detaylı olarak verilmiştir.
Flora
Kırklareli ili, Lüleburgaz ilçesi, Tatarköy sınırları içerisinde yer alan HEAŞ Doğalgaz Çevrim
Santrali’nde ve çevresinde Temmuz ve Ekim 2013 dönemlerinde zooloji ve hidrobiyoloji uzmanlarıyla
birlikte alan çalışması yapılmış ve alanın florası ortaya çıkarılmıştır.
HEAŞ Doğalgaz Çevrim Santrali içinde genel olarak insan eliyle dikilmiş meyve ağaçları yer
almaktadır. Bununla birlikte, proje alanın çevresinde genel olarak ayçiçeği tarlaları ve çamlık-ile
meşeden oluşan bölgeler tespit edilmiştir.
Metodoloji
Santrali’nin florasını belirlemek üzere proje alanı ve çevresinde doğal olan bitki türleri toplanmış,
resimleri çekilmiş ve toplanan örnekler laboratuarda tespit edilmiştir.
Ülkemiz topografik yapı ve iklim özelliklerinin farklılığından dolayı 3 floristik bölgenin etkisi
altındadır. Bunlar; Akdeniz, İran-Turan ve Avrupa – Sibirya bölgeleridir. Türkiye’nin floristik bölgeleri
incelendiğinde, Kırklareli İli’nin Avrupa-Sibirya Fitocoğrafik Bölgesi sınırları içinde yer aldığı
görülmektedir. Yapılan çalışma ve araştırma kapsamında faaliyet alanı, Grid Kareleme Sistemine göre
A1 karesinde yer almaktadır (bkz. Şekil IV.26).
73 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.26: Proje Alanının Grid Kareleme Sistemindeki Yeri
Alanın florası "Flora of Turkey and The East Aegean Islands" adlı kaynaktan yararlanılarak
oluşturulmuştur. Ayrıca alana yakın, alan ile aynı ekolojik özellikleri gösteren alanlardaki yapılan
floristik çalışmalardan da faydalanılarak alanın flora listesi oluşturulmuştur (bkz. Tablo IV.22).
Flora türleri tablosunda öncelikle bitkilerin familyası, cinsi ve türü, ikinci sütunda bitkinin
Türkçe adı (bitkilerin Türkçe adları için Turhan Baytop tarafından hazırlanmış "Türkçe Bitki Adları" adlı
kaynağından ve Türkiye bitkileri listesinden faydalanılmıştır), üçüncü sütunda bitkinin endemizm ve
nadirlik durumu, dördüncü sütunda -biliniyor ise- fitocoğrafik bölgesi, beşinci sütunda bitki türlerinin
tehlike kategorileri (Tehlike kategorileri IUCN tarafından belirlenmiş kriterler ile (2000) hazırlanmış,
Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından yayınlanan "Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı" adlı
kaynaktan faydalanılmıştır) belirtilmiştir. Ayrıca her bir flora türü için TÜBİVES (Türkiye Bitkileri Veri
Servisi) taraması ve değerlendirilmesi yapılmıştır (bkz. Tablo IV.22).
Endemik bitki türleri için Türkiye Tabiatını Koruma Derneği tarafından hazırlanan “Türkiye
Bitkileri Kırmızı Kitabı” adlı yayında kullanılan IUCN Red Data Book kategorileri aşağıdaki
açıklanmıştır.
EX
:Tükenmiş
EW :Doğada Tükenmiş
CR
:Çok Tehlikede
EN
:Tehlikede
VU
:Zarar Görebilir
DD
:Veri Yetersiz
NE
:Değerlendirilemeyen
LR
:Az Tehdit Altında;
LR
:kategorisinin gelecekteki durumlarına göre tehdit açısından sıralanabilecek 3 alt
kategorisi mevcuttur.
Cd
:Conservation Dependent (Koruma Önlemi Gerektiren): 5 yıl içerisinde
yukarıdaki kategorilerden birisine girebilecek taksonlar bu gruptadır.
74 / 237
Nihai ÇED Raporu
Nt
:Near Threatened (Tehdit Altına Girebilir): Bir önceki kategoriye konamayan
ancak VU kategorisine konmaya yakın aday olan bitki türleri bu grupta yer alır.
Ic
:Least Concern (En Az Endişe Verici): Herhangi bir koruma gerektirmeyen ve
tehdit altında olmayan bitki türleri bu kategoride yer alır.
75 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.22: Proje alanı ve Çevresinde Bulunan ve Habitat Özelliği Nedeniyle Bulunma Olasılığı Yüksek olan Flora Türleri,Türkçe isimleri, Fitocoğrafik Bölgeleri,Endemizm Durumu,IUCN Red Data
Book Kategorileri ve Habitatları
FAMİLYA
TÜR
ROSACEAE
Malus sylvestris
Pyrus communis
TÜRKÇE ADI
ENDEMİZM DURUMU
FİTOCOĞRAFİK BÖLGE
KORUNMA STATÜSÜ
Elma
Avrupa-Sibirya
BERN*
Armut
Avrupa-Sibirya/Akdeniz
Kuşburnu
Çok Geniş Yayılışlı
Cydonia oblonga
Ayva
Geniş Yayılışlı
PUNİCACEAE
Punica granatum
Nar
Akdeniz/İran-Turan
MORACEAE
Ficus carica
İncir
OLEACEAE
Olea europea
Zeytin
Akdeniz/İran-Turan
VİTACEAE
Vitis vinifera
Üzüm
ELAEAGNACEAE
Elaeagnus angustifolia
ASTERACEAE
Helianthus annuus
Rosa canina
Centaurea nigra
İğde
Ayçiçeği
İran-Turan/Avrupa-Sibirya
Siyah Kantaron
İran-Turan/Avrupa-Sibirya
Karaçam
Anason
Akdeniz
PİNACEAE
Pinus nigra
APİACEAE
Pimpinella anisum
CAMPANULACEAE
Campanula rotundifolia
Yuvarlak Yapraklı Çan Çiçeği
Avrupa-Sibirya
Campanula trachelium
Kovan Çanı
Campanula cervicaria
Tüylü Çan Çiçeği
Campanula persicifolia
Büyük Çan Çiçeği
İRİDACEAE
ASPARAGACEAE
Avrupa-Sibirya
Campanula phrygia
Balçık Çanı
Akdeniz
Campanula sparsa
Mahya Çanı
Avrupa-Sibirya
Crocus biflorus
İkiz Çiğdem
Avrupa-Sibirya
Crocus flavus
Yer Çiğdemi
Avrupa-Sibirya
Ornithogalum pyrenaicum
Eşek Susamı
Ornithogalum narbonense
Akbaldır
Ornithogalum montanum
Dağ Akyıldızı
Ornithogalium umbellatum
Ornithogalum refractum
İran-Turan/Akdeniz
Sunbala
Dönek Yıldız
76 / 237
EN-(Tehlikede)
FAMİLYA
TÜR
Nihai ÇED Raporu
TÜRKÇE ADI
ENDEMİZM DURUMU
FİTOCOĞRAFİK BÖLGE
Muscari comosum
Morbaş
Akdeniz
Muscari neglectum
Arapüzümü
Akdeniz
PLANTAGİNACEAE
Plantago lanceolata
Daryapraklı Sinirotu
RANUNCULACEAE
Ranunculus aquatilis
Su Düğünçiçeği
Akdeniz/Avrupa-Sibirya
Ranunculus trichophyllus
Sulu Çanak
CYPERACEAE
Cyperus longus
Kırkboğum
POACEAE
Echinochloa crus-galli
Darıcan
JUNCACEAE
Juncus inflexus
Sert Hasırotu
Eklemli Hasırotu
Avrupa-Sibirya
Su Mercimeği
Küçük Su Sümbülü
Küçük Superisi
SUCUL BİTKİLER
Juncus articulatus
ARACEAE
Lemna minor
POTAMOGETONACEAE
Potamogeton panormitanus
HYDROCHARİTACEAE
Najas minor
77 / 237
KORUNMA STATÜSÜ
Nihai ÇED Raporu
Proje alanı ve çevresinde yapılan çalışmada tespit edilen bitki türlerinden sadece Crocus
biflorus (İkiz Çiğdem) Türkiye Bitkileri Kırmızı Liste’ye göre ‘Tehlike Altında’ (EN) türler kapsamında
değerlendirilmektedir. Proje alanının dışında tespit edilen bu türün popülasyon yoğunluğunun yüksek
olduğu görülmüştür (Fotoğraf-1). Bu tür dışında proje alanı ve yakın çevresinde Avrupa'nın Yaban
Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi (Bern) kapsamında, Ek Liste 1'de verilen; 'Kesin
Olarak Koruma Altına Alınan Flora Türleri' listesinde yukarıda verilen türler bulunmamaktadır.
Proje alanının doğal florası alandaki yapılaşma nedeniyle bozulmuş ve alanda insan eliyle
proje alanına dikilen meyve ağaçlarının ve kültürel bitkilerin yoğun olarak bulunduğu belirlenmiştir.
Proje alanı ve çevresinde tespit edilen bazı bitki türlerinin fotoğrafları aşağıda verilmiştir (bkz. Fotoğraf
IV.1).
Crocus biflorus-İkiz Çiğdem
Helianthus annus - Ayçiçeği
Juncus inflexus
Makus sylvestris - Elma
Vitis vinifera - Üzüm
Ficus carica - İncir
Fotoğraf IV.1: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Belirlenen Flora Türleri
78 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje Alanı ve Yakın Çevresi Hidrobiyolojisi
Santrali’nin çevresinde yer alan sucul habitatlardaki faunanın tespiti, koruma statülerinin ve endemizm
durumlarının ortaya konması amacıyla Temmuz ve Ekim 2013 dönemlerinde arazi çalışması
gerçekleşmiş ve söz konusu Doğalgaz Çevrim Santrali’nin sucul ekosistem üzerindeki etkisi
değerlendirilmiştir.
HEAŞ Doğalgaz Çevrim Santrali çevresinde yer alan akarsu ve/veya göletler Ergene Nehri
havzası sınırları içerisinde yer alıp, sularını bu nehir sistemine boşaltmaktadır. Bu çalışma
kapsamında proje alanı yakınında Tatarköy sınırları içerisinde ismini köyden alan bir Tatarköy Deresi
ve sulama amaçlı yapılmış 2 gölet yer almaktadır.
Metodoloji
Santrali’nin sucul ekosistem üzerindeki etkisinin tespitine yönelik gerçekleştirilen çalışmada Tatarköy
Deresi, Doğalgaz Çevrim Santrali’nin proses suyunu deşarj ettiği dere ve Topraksu Göleti incelenmiş
ve bu habitatlarda mevcut olan sucul fauna tespit edilmiş ve mevcut türlerin koruma statüleri ve
endemizm durumları ortaya konmuştur.
Sucul ekosistemler, üretici basamağında yer alan fitoplanktonik organizmalar (serbest veya
bağlı halde yaşayan algler), bunlar üzerinden beslenen ve birincil ile ikincil tüketiciler olarak
adlandırılan zooplanktonik ve bentik organizmalar ile besin tercihine göre gerek fitoplanktonik,
zooplanktonik ve bentik organizmalarla, gerekse küçük balıklarla beslenen ve üçüncül tüketiciler
olarak adlandırılan balıklardan oluşmaktadır. Bu kapsamda ele alındığında, sucul ekosistemdeki besin
zincirinin temel halkaları algler (bağlı formlar ve serbest formlar-fitoplanktonik organizmalar),
zooplanktonik organizmalar, bentik organizmalar ve balıklardır. Sucul sistemlerde meydana gelecek
değişimler özellikle hareket yetenekleri sınırları olan veya hiç olmayan makroomurgasız canlılar ile
balıklar üzerinde değişimlere neden olabilmektedir. Bu nedenle çalışma kapsamında makroomurgasız
canlılar ile balıklar temel alınmıştır. Bu canlıların tespitinde aşağıdaki yöntemler kullanılmıştır.
Bentik Organizmalar
Bentik organizmalar kumluk ve dibi balçık alanlardan alınan çamurdan, çakıl taşları ve
kayalık olan alanlarda ise taşların altından toplanarak hem alanda, hem de laboratuvarda familya
düzeyinde tespit edilmiştir. Dip çamuru örneklerinin elenmesinde çeşitli gözeneklere sahip elekler
kullanılmıştır (bkz. Fotoğraf IV.2).
79 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf IV.2: Saha Çalışmalarında Bentik Organizmaların Toplanması
Balıklar
Sucul omurgalı hayvanların önemli bir göstergesi olan balık örnekleri Samus 725 MP
elektroşoker aletiyle ile yakalanmıştır (bkz. Fotoğraf IV.3). Elde edilen balıklar hem % 4'lük formaldehit,
hem de % 96’lık alkolle fikse edilerek laboratuvara getirilmiş ve teşhis edilmiştir.
Fotoğraf IV.3: Saha Çalışmalarında Balık Örneklerinin Toplanması
Proje alanını temsil etmesi amacıyla çalışma alanının çevresinde yer alan TatarköyTopraksu Göleti ile Tatarköy’de yer alan diğeri ise doğalgaz Çevrim Santrali’nin proses suyunu
boşalttığı dere olmak üzere üç alanda örnekleme yapılmıştır. Örnekleme yapılan noktaların
koordinatları aşağıda verilmiştir (bkz. Tablo IV.23).
80 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.23: Hidrobiyoloji Çalışmaları Kapsamında Örnekleme Yapılan Noktalar
İstasyon Adı
Zon
X Koordinatı
Y Koordinatı
Tatarköy Dere
35T
529.418
4.590.612
Topraksu Göleti
35T
530.741
4.593.521
Deşarj Noktası
35T
529.183
4.592.544
Bulgular
Bentik Organizmalar
Tatlı su habitatlarında tabanda (sediment, döküntü, makrofitler, filamentöz algler üzerinde)
hayatının en az bir kısmını geçiren organizmaları içine alır. Bentik organizmalar kavramına nektonlar
ve tabanda gömülen formlar da dahildir. Bentik omurgasızlardan hareket yeteneklerinin kısıtlı olması
nedeniyle sucul ortamın mevcut durumunu öğrenmek ve zamanla meydana gelen değişimleri izlemek
açısından takip edilen grupların başında gelmektedir (bkz. Tablo IV.24).
Proje alanında Annelida şubesinin Oligochatea sınıfına ait 1, Arthorpoda şubesinden Insecta
sınıfına ait 5 olmak üzere toplam 6 takson tespit edilmiştir.
Proje alanında tespit edilen Tubificidae familyasına ait olan Tubifex biyolojik izleme
çalışmalarında kirlilik indikatörü olarak kullanılan bir cinstir. Alanda bu cinsin popülasyon
yoğunluğunun yüksek olması organik kirliliğin bir göstergesidir.
Tablo IV.24: Yapılan Örneklemelerde Tespit Edilen Makroomurgasız Canlılar
Taksonomi
No
Filum
Sınıf
Ordo
Familya
1
ANNELIDA
OLIGOCHAETA
LUMBRICULIDA
Tubificidae
2
ARTHROPODA
INSECTA
EPHEMEROPTERA
Baetiae
3
ODONATA
Gomphidae
4
HEMIPTERA
Geriidae
5
DIPTERA
Chrinomidae
6
Simuliidae
Balıklar
Balıklar, sucul sistemlerdeki besin zincirinin üst halkasında yer alan önemli biyolojik
bileşenlerdir. Ekolojik olarak alg, zooplankton ya da bentik canlılarla beslenen balıklar su içerisindeki
zincirin en üst halkasında yer almaktadırlar. Bazı türleri ekolojik olduğu kadar ekonomik önemleri
bakımından da değer kazanmaktadır.
81 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje alanında yapılan çalışmada Cyprinidae (Sazangiller) familyasından 4, Cobitidae (Kum
yiyenler)’den 1 ve Poecilidae (Doğuran Balıklar)’den 1 olmak üzere toplam 6 tür tespit edilmiştir.
Çalışma alanında tespit edilen türler ile bu türlerin IUCN Kırmızı Liste (2010) ve Bern
Sözleşmesi (2002)’ne göre koruma statüleri aşağıda verilmiş olup, verilen kategoriler ve kısaltmalar
aşağıda açıklanmıştır (bkz. Tablo IV.25):
IUCN : (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources) Versiyon
2010
EX
: (Tükenmiş): Kuşkuya yer bırakmayacak delillerle soyu tükenmiş olduğu ispatlanan
türler.
CR
: (Kritik tehlikede): Vahşi yasamda soyu tükenme tehlikesi had safhada olan türler.
EN
: (Tehlikede): Vahşi yasamda soyu tükenme tehlikesi çok büyük olan türler.
VU
: (Hassas): Vahşi yasamda soyu tükenme tehlikesi büyük olan türler.
LC
: (Asgari endişe): Yaygın bulunan türler.
BERN (BERN Sözleşmesi-2002)
EK – II
: SPFS Kesinlikle Korunması Gereken Hayvan Türleri
EK – III
: PFS Korunması Gereken Hayvan Türleri
82 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.25: Proje Alanında Mevcut Olan Balık Türleri, Popülasyon Yoğunlukları ve Koruma Statüleri
TAKSONOMİ
KORUMA DURUMU
POPULASYON
YOĞUNLUĞU
NO
ENDEMİZM
ORDO
FAMİLYA
TÜR
BERN
IUCN
CYPRINIFORMES
COBITIDAE
Cabitis strumicae (Karaman, 1955)
-
NE
Yüksek
CYPRINIDAE
Carassius gibelio (Bloch, 1782)
-
NE
Yüksek
-
3
Cyprinus carpio (Lınnaeus, 1758)
-
Tuna
popülasyonu
koruma altında
Yüksek
-
4
Rhodeus amarus (Bloch, 1782)
Ek-III
LC
Yüksek
-
5
Squalius cephalus (Lınnaeus, 1758)
-
LC
Orta
-
Gambusia holbrooki (Gırard, 1859)
-
LC
Yüksek
-
1
2
6
POECILIDAE
83 / 237
Nihai ÇED Raporu
Alanda tespit edilen türlerin bazı biyo-ekolojik özellikleri ise aşağıda verilmiştir.
FAMİLYA: COBITIDAE
Cobitis strumicae (Karaman, 1955) (Kobit-Kum Yiyen)
Vücut genel olarak yanlardan basık ve yüksektir. Dördüncü Gambetta zonda sayıları 12-21
arasında değişen siyah benekler mevcuttur. Kuyruk yüzgecinin başlangıç noktasında çok küçük bazen
belirgin olmayan iki siyah nokta bulunur. Bentik olarak yaşayan bu tür diğer türlerden vücut üzerindeki
desenlenme ve ağız yapısıyla ayırt edilir. Biyolojileri çok iyi bilinmemekle birlikte üreme döneminin
Nisan-Haziran ayları arasında olduğu bilinmektedir. Genellikle bentik organizmalarla beslenen tür
Trakya bölgesinde dağılım gösterir. Çalışma alanındaki popülasyon yoğunluğu ‘Yüksek’ düzeyde
olup, genel olarak dip yapısı balçık-çamurlu alanları tercih eder (bkz. Fotoğraf IV.4).
Fotoğraf IV.4: Cobitis Strumicae (Kobit – Kum Yiyen)
FAMİLYA: CYPRINIDAE (SAZANGİLLER)
Carassius gibelio (Bloch, 1782) (Havuz Balığı)
Vücut kısa, yüksek yapılı ve yanlardan yassılaşmıştır. Genel olarak sazan balığına çok
benzer ancak ağız etrafında bıyık taşımamasıyla bu türden kolaylıkla ayırt edilebilir. Ağız terminal (uç)
konumludur. Vücut iri sikloid pullarla kaplıdır. Vücut rengi oldukça geniş varyasyonlar göstermekle
birlikte genel olarak sarımtıraktır.
Ekolojik toleransı oldukça yüksek olan ve çok düşük oksijen seviyelerinde bile yaşayabilen
bu tür istilacı bir tür olup genel olarak göl, gölet ve akarsuların vejetasyonlu alanlarında ve akıntı
hızının düşük olduğu alanlarda dağılım gösterir.
Üreme dönemi Mayıs-Haziran ayları arasındadır. Eşeyler arasında eşeysel dimorfizm görülür
ve üreme döneminde erkek bireylerde baş ve vücut üzerinde üreme tüberkülleri görülür (bkz. Fotoğraf
IV.5).
Fotoğraf IV.5: Carassius gibelio (Havuz Balığı) Fotoğrafı
84 / 237
Nihai ÇED Raporu
Cyprninus carpio (Lınnaeus, 1758) (Sazan)
Carrassius gibelio türüne çok benzeyen bu tür ağız etrafında 2 çift bıyık taşımasıyla
kolaylıkla ayırt edilmektedir. Vücut kısa, yüksek yapılı ve yanlardan yassılaşmıştır. Baş büyük, burun
ucu yuvarlak olan bu türün vücut üzeri dökülmeyen iri sikloid pullarla kaplıdır. Ağız terminal (uç)
konumludur. Vücut rengi yaşadığı habitata göre değişkenlik gösterir. Genel olarak sırt tarafı siyahkahverengi, yan taraflar ise altın sarısı ya da gri kahverengidir. Karın tarafı ise kirli sarı renktedir.
Ekolojik toleransı oldukça yüksek olan ve çok düşük oksijen seviyelerinde bile yaşayabilen
bu türün kültürü yapılmakta olup aynalı ve pullu sazan olmak üzere değişik formları mevcuttur. DSİ
tarafından kültüre yapılan bu tür baraj gölü ve sulama göletlerinin balıklandırılmasında sıklıkla
kullanılmaktadır. Çalışma alanında Topraksu Göleti’nde tespit edilen bu türün iki formu da tespit
edilmiştir (bkz. Fotoğraf IV.6).
Cyprinus carpio-Pullu
Cyprinus carpio-Aynalı
Fotoğraf IV.6: Sazan Fotoğrafları
Üreme dönemi Nisan-Haziran ayları arasındadır. Erkekler genelde 3 yaşında, dişiler ise 3-4
yaşlarında eşeysel olgunluğa ulaşır.
Cyprinus caripo’nun yabanıl formu Tuna Nehri’nde IUCN kriterlerine göre Hassas (VU) Türler
kapsamında değerlendirilmektedir, ancak ülkemizdeki göletlerde bulunan birçok popülasyon kültür
formlarını içermektedir.
Rhodeus amarus (Bloch, 1782) (Acıbalık)
Kumlu ve milli zemine sahip tatlı sularda gruplar halinde bulunan Rhodeus amarus, akıntısı
az olan ve içerisinde Unio ve Anadonta gibi midyelerin yaşadığı tatlısuları tercih eder. Rhodeus
amarus ile bu midyeler arasında mutualist bir yaşam söz konusudur. Üreme dönemi Nisan ile Temmuz
sonu arasındadır. Erkek ve dişi arasında seksüel dimorphism görülür. Üreme dönemi erkek bireyler
mor ve pembe rengin hakim olduğu bir görünüm kazanır, dişilerde ise ventral yüzgeç ile anal yüzgeç
arasında turuncu renkli yumurta bırakma borusu (ovipositor) bulunur.
Çalışma alanında Tatarköy Deresi’nde tespit edilen türün Bern Sözleşmesi (2002) ve IUCN
Kırmızı Liste (2010)’ye göre herhangi bir koruma statüsü bulunmamaktadır. Proje alanındaki
popülasyon yoğunluğun ‘Yüksek’ düzeyde olduğu belirlenmiştir (bkz. Fotoğraf IV.7).
85 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf IV.7: Rhodeus amarus (Acıbalık) Fotoğrafı
Squalius cephalus (Linnaeus, 1758)
Tipik olarak akarsu balığı olarak bilinen ve bölge halkı tarafından ‘Tatlısu Kefali-Pullu Sazan’
olarak adlandırılan Squalius cephalus, göllere veya acısulara çok iyi uyum gösterir. Üreme dönemi
Mayıs-Haziran aylarındadır. Çoğunlukla sucul omurgasızlar, böcek larvaları, bitki parçacıkları ve küçük
balıklarla beslenir. Erginleri 3-4 yaşlarında eşeysel olgunluğa erişir.
Ekolojik toleransı yüksek olan bu türün proje sahasındaki popülasyon yoğunluğunun ‘Orta’
düzeydedir ve IUCN 2010’a göre “LC” kategorisinde olup tehlike altında değildir (bkz. Fotoğraf IV.8).
Fotoğraf IV.8: Squalius cephalus (Tatlısu Kefali)
FAMİLYA: POECILIDAE (DOĞURAN BALIKLAR)
Gambusia holbrooki (Gırard, 1859) (Sivrisinek Balığı)
İstilacı bir tür olan ve Türkiye iç sularına sivrisinekle mücadele amacıyla aşılanmış olan bu
tür küçük boyludur. Genel olarak vücudun göğüs bölgesi geniş, kuyruk bölgesi ise lateral olarak
yassılaşmıştır. Ağız dorsal (üst) konumlu olup, vücut üzeri sikloid pullarla kaplıdır. Vücudun genel
rengi yan taraflarda kahverengi-yeşilimsi, karın tarafında ise gümüşidir. Vücudun her iki tarafında da
anal yüzgecin başlangıcında belirgin siyah bir benek bulunur.
Ekolojik toleransı oldukça yüksek olan bu tür vivipar üreme özelliğine sahiptir ve üreme
dönemi Nisan-Ağustos ayları arasındadır. Erkek ve dişi bireyler arasında eşeysel dimorfizm görülür.
Erkeklerde anal yüzgecin 3,4 ve 5. Işınlar değişikliğe uğrayarak kopulasyon organı (gonopodium)
haline dönüşmüştür.
Çalışma alanında Tatarköy Deresi ve deşarj noktasındaki su birikintisinde tespit edilen bu
türün popülasyon yoğunluğu ‘Yüksek’ düzeydedir.
Çalışma alanında incelenen Tatarköy Deresi ve HEAŞ Doğalgaz Çevrim Santrali’nin deşarj
noktasındaki geçici dere genel olarak değerlendirildiğinde, her ikisinde sucul makrofitlerin yoğun
olduğu belirlenmiştir. Ayrıca organik kirlilik göstergesi olan Lemna minor (su mercimeği)’un incelenen
derelerdeki yoğunluğu da oldukça yüksek ve dip yapıları da balçıktır. İncelenen derelerde gerek
Tubifex cinsine ait türün, gerekse sucul makrofitlerin ve özellikle Lemna minor’un yoğun olarak
86 / 237
Nihai ÇED Raporu
bulunması derelerin organik atıklarla kirletildiğini göstermektedir. Bununla birlikte, söz konusu
derelerde yoğun olarak çöplere de rastlanılmıştır.
Santralin proses suyunun deşarj edildiği dere geçici bir dere olup Temmuz 2013’de yapılan
incelemelerde büyük bir kısmının kurumuş olduğu belirlenmiştir (bkz. Fotoğraf IV.9).
Fotoğraf IV.9: Alıcı Ortam Fotoğrafları
HEAŞ Doğalgaz Çevrim Santrali’nde evsel kaynaklı atıksular için biyolojik paket atıksu
arıtma tesisi ve proses suyunun arıtılmasında kullanılan sistem olmak üzere iki adet arıtma sistemi
mevcuttur. Söz konusu atıksular aşağıda belirtilen yönetmeliklere uygun olarak Tatarköy Deresi’nin
koluna deşarj edilmektedir.
 31.12.2004 Tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazetede (Değişiklik 25.03.2012 tarih ve 28244
sayılı R.G) yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”ne
 20.03.2010 tarih ve 27527 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atıksu
Arıtma Tesisleri Teknik Usuller Tebliği,”
 10.03.1995 tarih ve 22223 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik 07.01.2010 tarih ve 27455
sayılı R.G) yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Ürünleri Yönetmeliği”
Bunun yanı sıra, suyun bazı fiziksel ve kimyasal özellikleri sucul canlıları direkt olarak
etkilemekte olup bunlar aşağıda sıralanmıştır.
 Periyodik olarak izlenmesi önerilen su kalitesi parametrelerinden biri olan pH, suyun
asidik ve bazik özelliğinin bir göstergesidir ve balık yaşamı ile verimi açısından çok
önemlidir. Tatlısu balıkları genellikle 6.5-8.5 arasındaki pH’yı tercih eder.
 Sucul canlılar için en önemli faktörlerden biri olan ve by pass işlemi sırasında periyodik
olarak izlenmesi önerilen çözünmüş oksijen (ÇO 2) miktarı yaşamları aerobik
metabolizmaya bağlı olan canlılar için büyük önem taşımaktadır ve sucul canlıların
yaşamları ve gelişmeleri bakımından oldukça önemlidir. Çözünmüş oksijen miktarı
sıcaklığın ve organik madde miktarının artmasıyla azalır, hava basıncının artmasıyla da
artar (Yaramaz, 1992). Bununla birlikte, tuzluluk ve akıntı hızı gibi faktörler de çözünmüş
oksijen miktarını etkiler (Wetzel, 1983). Bremond et Vuichard (1973), Cyprinidlerin
yaşamlarını devam ettirebilmesi için çözünmüş oksijen miktarının en az 5 mg/l olması
gerektiğini belirtmiştir.
87 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Suda bulunan iyonların elektrik akımını iletme gücü olan elektriksel iletkenlik (EC) değeri,
suda çözünmüş olarak bulunan tüm tuzların yoğunluğuna bağlı olarak değişir. Sudaki
düzeyinin periyodik olarak takip edilmesi gereken parametrelerden biri olan elektriksel
iletkenlik oranındaki artış, sudaki tuzluluk oranının artmasına bağlıdır (Wetzel (1989).
Bununla birlikte, Bremond et Vuichard (1973), elektriksel iletkenliğin çözünmüş madde
miktarının bir göstergesi olduğunu ve balıklar için uygun iç sularda 150-750 µS/cm
arasında değiştiğini, 3000 µS/cm’ye ulaşması durumunda sudaki ekolojik dengenin
bozulmasına neden olduğunu belirtmiştir.
Proje kapsamında oluşan atıksular alıcı ortama arıtılarak deşarj edilmekte olup, arıtılmış
suların deşarj limitlerini sağlayıp sağlamadığına dair ölçüm ve analizler hali hazırda yapılmaktadır.
Bununla birlikte tesiste çalışan ve yenileme projesi sonrasında da çalışacak olan arıtma tesisleri Ek12’de verilen Çevre İzni Belgesi kapsamında işletilmekte olup, arıtma tesislerinden deşarj limitleri
sağlanmadan alıcı ortama herhangi bir atıksuyun verilmesi söz konusu değildir. Yenileme çalışmaları
sonrasında da söz konusu çevre izni kapsamında periyodik ölçümlere devam edilecek ve alıcı ortama
deşarj limitleri dışında atıksu deşarj edilmeyecektir.
Fauna
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi, Kırklareli İli Lüleburgaz
İlçesi Hamitabat Köyü, Tatarköy Mevkii’nde yer alan tarım alanları, yerleşkeler ve aralarında kalmış
çok dar stepler ile yaprak döken koruluklardan oluşan habitatlarda mevcut bulunan santral alanında
planlanmıştır. Proje uygulama sahası mevcut bulunan santral alanından oluşmakta olup çevresi tarım
alanları ile çevrilidir. Proje uygulamasının Karasal Omurgalı faunası ile ilişkisi değerlendirilirken proje
uygulama alanı ve yakın çevresi birlikte ele alınmıştır. Temmuz 2013 ve Ekim 2013 tarihlerinde
yapılan arazi çalışmalarında proje uygulama alanı ve yakın çevresinde bulunan ve Omurgalı
hayvanların alanla ilişkilerinin gözlemlenebileceği habitatlar ziyaret edilerek, karasal Omurgalı fauna
elemanları ile uygulamanın olası etkileşimleri konusunda inceleme ve değerlendirmelerde
bulunabilmek amacıyla proje alanı ve yakın çevresinde Omurgalı uzmanı tarafından alan gözlemleri ve
incelemeler gerçekleştirilmiştir.
Proje uygulama alanının yakın çevresindeki faunaya ilişkin veri elde edilebilecek alanlar
olarak, proje uygulama sahasının batısında bulunan Hamitabat Köyü’nün güneybatısındaki meşe
yoğunluklu koruluk, proje uygulama sahasının 4 km kuzeybatısında antropojenik baskı altında bulunan
kırık meşe ve açıklıklardan oluşan bozunuma uğramış dar koruluk alanlarda gözlemler
yoğunlaştırılmıştır. Bu alanlar dışında proje uygulama alanı merkez alınarak oluşturulacak bir daire
içerisinde tarım alanları ve yerleşkeler yer almaktadır.
Proje uygulama alanı, etki alanı ve dahil olduğu karasal ekosistemde omurgalı uzmanı
tarafından veriler toplanmış, bunlara ek olarak yöre sakinleri ve avcılar ile birebir görüşmeler
yapılmıştır. Ayrıca proje sahası ve dahil olduğu ekosistem alanlarında çeşitli araştırmalar kapsamında
karasal omurgalılara ait daha önce yapılmış çalışmalara ait veriler de değerlendirilmiştir. Alan
çalışmalarından elde edilen Omurgalılara ait yuva, kıl, iz, dışkı, fotoğraf, ses ve derilerine ait veriler
alanda yaşayan türlerin teşhisinde kullanılmıştır. Bu çalışmalardan elde edilen sonuçlar mevcut
literatür ile birlikte değerlendirilerek, alanda var olan Omurgalı Faunası belirlenmiştir. Proje uygulama
alanında belirlenen türlerin tanımlanmasında kullanılan literatür kaynaklar bölümünde verilmiştir.
Proje alanı ve çevresindeki vejetasyon tipleri Şekil IV.27’te verilmiştir.
88 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.27 Proje Alanı ve Çevresindeki Vejetasyon Haritası
89 / 237
Nihai ÇED Raporu
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi uygulamaları halihazırda
mevcut santral alanında gerçekleştirilecek olup yenileme çalışmaları sırasında bu alanın dışına
çıkılmayacaktır.
Yapılan alan ve literatür çalışmaları sonucu proje uygulama ve etki alanında yaşayan karasal
omurgalı türleri belirlenerek, belirlenen türlerin ulusal ve uluslararası tehlike/korunma durumlarını
belirleyen tablolar oluşturulmuştur. IUCN (Uluslararası Doğayı Koruma Birliği) tarafından belirlenmiş
olan European Red List’e göre değerlendirilerek, listelerde kullanılan standart simgeler ile tablolarda
verilmiştir. Ayrıca inceleme yapılan alanlarda belirlenen karasal Omurgalı türleri Bern Sözleşmesi’nin
fauna için hazırlamış olduğu ek listelerine (Ek-II ve Ek- III) göre değerlendirilerek grup tablolarında
verilmiştir.
Proje ve etki alanında belirlenen kuş ve memeli türleri Merkez Av Komisyonu (MAK) 20132014 kararlarına göre değerlendirilerek tablolarda verilmiştir. Çalıma alanında belirlenen kuş türleri
Kiziroğlu (2008) tarafından hazırlanmış “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” (Species List in Red Data
Book R.D.B) ne göre incelenerek, durumları kuşlara ait tabloda verilmiştir.
İkiyaşamlılar (Amphibia)
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi Ekolojik etki sınırları
içerisinde belirlenen 8 tür iki yaşamlı biyolojik ihtiyaçlarını karşılayabilecekleri, akıntılı ve durgun küçük
su kenarları, içleri ve yaprak döken vejetasyonun oluşturduğu ormanlık ve makilik alanlarda rutubetli
ortamlarda, kaya yarıkları ve taş altlarında yaşamaktadırlar. Özellikle karasal olanlar gündüzleri dingin
halde saklanmakta olup akşamları havanın kararmasıyla birlikte beslenme ve çiftleşme amacıyla
geceleri aktiftirler. Yapılan alan ve literatür çalışmalarında Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim
Santrali Yenileme Projesi ekolojik etki sınırları içerisinde Amphibia türlerinin yaşayabileceği çok fazla
habitatın bulunmadığı belirlenmiştir. Alan çalışmaları sırasında Tatarköy ve civarında sucul
kurbağalardan Rana ridibunda (Pelophylax ridibundus) gözlemlenebilmiştir. Proje uygulama sahası
içerisinde sucul alanlara bağımlı Amphibiler için uygun habitat yoktur. Ancak yakın çevrede varlıklarını
sürdürebilecekleri uygun habitatlar vardır (bkz. Fotoğraf IV.10).
Fotoğraf IV.10: Pelophylax ridibundus (Ova/Su kurbağası/ Marsh Frog) Tatarköy (Köyaltı) Deresi
90 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje sahasında belirlenmiş olan Amfibi türlerinin koruma statüleri ile ilgili olarak IUCN
Avrupa kırmızı Listesi (ERL) tarafından hazırlanmış ve güncellenmiş listeye göre yapılan
değerlendirmede ise alanda yer alan 8 Amfibi türünün de “LC” (en düşük seviyede kaygı verici)
kategorisinde yer aldıkları belirlenmiştir. BERN sözleşmesine göre 8 amfibi türünün 2 si Ek-III’de, yani
“Mutlak Koruma Altındaki Türler Listesi”nde, 6 amfibi türünün ise Ek-II’de, yani “Koruma Altındaki
Türler Listesi’nde yer aldıkları belirlenmiştir. Proje uygulanma ve etki alanı içerisinde varlığı belirlenen
İkiyaşamlı türleri arasında alan için herhangi bir endemik tür yer almamaktadır (bkz. Tablo IV.26).
91 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.26: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Uygulama Alanı ile Yakın Çevrede Yaşadığı Belirlenen İkiyaşamlı (Amphibia)Türleri ve Koruma Statüleri
Tür
No
1
2
3
4
5
6
7
8
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
EK-II
+
L,G
LC
Ek-III
+
L,G
Fire-bellied Toad
LC
EK-II
+
L,G
Toprak Kurbağası
Eastern Spadefoot,
Syrian Spadefoot
LC
EK-II
+
L,G
Pseudepidalea viridis (=Bufo
viridis)
Gece Kurbağası
Green Toad
LC
EK-II
+
L,G
Hylidae (Ağaç
Kurbağaları)
Hyla arborea
Ağaç Kurbağası
LC
EK-II
+
L,G
Ranidae (Su
Kurbağaları)
Rana dalmatina
Çevik Kurbağa
Agile Frog
LC
EK-II
+
L,G
Ranidae (Su
Kurbağaları)
Rana ridibunda
(=Pelophylax ridibundus)
Ova Kurbağası
Euroasian Marsh
Frog, Marsh Frog
LC
Ek-III
+
L,G
TÜR
TÜRKÇE
İngilizce adı
IUCN
BERN
Triturus karelinii
Pürtüklü
Semender
Southern Crested
Newt
LC
Triturus vulgaris
(=Lissotriton vulgaris)
Küçük Semender
The Smooth Newt
Discoglossidae
(Diskdilliler)
Bombina bombina
Kırmızılı Kurbağa
Pelobatidae
(Sarmısaklı
Kurbağalar)
Pelobates syriacus
Bufonidae (Kara
Kurbağaları)
TAKIM
FAMİLYA
CAUDATA
(Semenderler)
CAUDATA
(Semenderler)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
ANURA
(Kuyruksuz
Kurbağalar)
Salamandridae
(Semendergiller)
Salamandridae
(Semendergiller)
92 / 237
Nihai ÇED Raporu
Sürüngenler (Reptilia)
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi kapsamında yapılması
planlanan faaliyetlerin ekolojik etkilerini değerlendirmek amacıyla alanda var olan sürüngen türleri de
belirlenmiştir. Proje uygulama alanı ve yakın çevresi; dahil olduğu yoğun antropojenik baskı altında
olan bir ekosistem olup, bu alanda Sürüngenler ekolojik gereksinimlerini karşılayabilecekleri
bozulmamış stepler, tarla kenarları ve dere kenarlarında varlıklarını sürdürebilmektedir. Alanda yapılan
gözlemler ve görüşmeler sonucunda; proje alanı ve ekolojik etki alanlarında 18 sürüngen türünün
yaşadığı tespit edilmiştir. Bunlardan 3 tanesi kaplumbağa, 7 tanesi kertenkele diğer 8 tanesi
yılanlardır.
Proje alanı ve ekolojik etki alanlarında yaşadığı tespit edilen sürüngen türleri ile bu türlerin
ulusal ve uluslararası koruma statüleri de aşağıda verilmiştir (bkz. Tablo IV.27)
93 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.27: Proje Alanı ve Yakın Çevresinde Tespit Edilen Sürüngen Türleri
MAK
Proje
Uygula
ma
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
Ek-I
+
+
L,G
Ek-I
+
L,G
Ek-III
Ek-I
+
L,G
NE
Ek-III
Ek-I
+
L,G
European
Glass Lizard
NE
EK-II
Ek-I
+
L,G
Tarla
Kertenkelesi
Snake-eyed
Lizard
NE
EK-II
Ek-I
+
+
L,G
Lacerta viridis
(Laurenti, 1768)
Yeşil
Kertenkele
Green Lizard
LC
EK-II
Ek-I
+
+
L,G
Lacerta trilineata
Bedriaga, 1886
Büyük Yeşil
Kertenkele
Balkan Green
Lizard
LC
EK-II
Ek-I
+
+
L,G
Tür
No
TAKIM
FAMİLYA
TÜR
TÜRKÇE
İngilizce adı
IUCN
BERN
CITES
1
TESTUDINES
(KAPLUMBAĞALAR)
TESTUDINIDAE
(TOSBAĞAGİLLER)
Testudo hermanni
Gmelin, 1789
Trakya
Tosbağası
Hermann’s
Tortoise
NT
EK-II
Ek-II
2
TESTUDINES
(KAPLUMBAĞALAR)
EMYDIDAE (BATAKLIK ve
NEHİR KAPLUMBAĞALARI)
Emys orbicularis
(Linnaeus, 1758)
Benekli
Kaplumbağa
European
Pond Turtl
NT
EK-II
3
TESTUDINES
(KAPLUMBAĞALAR)
GEOEMYDIDAE
(BATAGURIDAE) (ESKİ
TATLISU
KAPLUMBAĞALARI)
Muaremys rivulata
Western
Caspian
Turtle
Western
Caspian Turtle
NE
4
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
ANGUINIDAE (YILANIMSI
KERTENKELELER)
Anguis fragilis
Linnaeus, 1758
Yılanımsı
Kertenkele
Slow Worm
5
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
ANGUINIDAE (YILANIMSI
KERTENKELELER)
Pseudopus
apodus (Pallas,
1775)
Oluklu
Kertenkele
6
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
LACERTIDAE (ASIL
KERTENKELELER)
Ophisops elegans
Menetries, 1832
7
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
LACERTIDAE (ASIL
KERTENKELELER)
8
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
LACERTIDAE (ASIL
KERTENKELELER)
94 / 237
Tür
No
TAKIM
FAMİLYA
9
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
LACERTIDAE (ASIL
KERTENKELELER)
10
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
LACERTIDAE (ASIL
KERTENKELELER)
11
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
TYPHLOPIDAE (KÖR
YILANLAR)
12
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Nihai ÇED Raporu
TÜR
MAK
Proje
Uygula
ma
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
+
+
L,G
TÜRKÇE
İngilizce adı
IUCN
BERN
Duvar
Kertenkelesi
Common Wall
Lizard
LC
EK-II
Ek-I
Trakya
Kertenkelesi
Balkan Wall
Lizard
LC
EK-II
Ek-I
+
L,G
Typhlops
vermicularis
Merrem, 1820
Kör Yılan
Worm Snake,
Blind Snake
NE
Ek-III
Ek-I
+
L,G
COLUBRIDAE (YILANLAR)
Elaphe
quatuorlineata
(Lacépède, 1789)
Sarı Yılan
East-Fourlined Ratsnake
NT
EK-II
Ek-I
+
L,G
13
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Zamenis situla
(=Elaphe situla)
(Linnaeus, 1758)
Ev Yılanı
European
Ratsnake,
Leopard
Snake
LC
EK-II
Ek-I
+
L,G
14
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Natrix natrix
(Linnaeus, 1758)
Yarı Sucul
Yılan, Küpeli
Su Yılanı
Grass Snake
LC
Ek-III
Ek-I
+
L,G
15
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Natrix tessellata
(Laurenti, 1768)
Su Yılanı
Dice Snake,
Tessellated
Water Snake
NE
EK-II
Ek-I
+
L,G
16
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Malpolon
monspessulanus
(Hermann, 1804)
Çukurbaşlı
Yılan
Eastern
Montpellier
Snake
LC
Ek-III
Ek-I
+
L,G
Lacerta
(=Podarcis)
muralis (Laurenti,
1768)
Lacerta taurica
(=Podarcis
tauricus) Pallas,
1813
95 / 237
CITES
+
Nihai ÇED Raporu
Tür
No
TAKIM
FAMİLYA
TÜR
TÜRKÇE
İngilizce adı
IUCN
BERN
17
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
Telescopus fallax
(Fleischmann,
1831)
Kedi Gözlü
Yılan
Cat-eyed
Snake, Cat
Snake
LC
EK-II
18
SQUAMATA (PULLU
SÜRÜNGENLER)
VIPERIDAE (ENGEREKLER)
Vipera ammodytes
(Linnaeus, 1758)
Boynuzlu
Engerek
Horned Viper,
Sand Viper
LC
EK-II
96 / 237
CITES
Proje
Uygula
ma
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
Ek-I
+
L,G
Ek-I
+
L,G
MAK
Nihai ÇED Raporu
IUCN tarafından hazırlanmış olan Avrupa Kırmızı Listesi (ERL) baz alınarak yapılan
değerlendirmeye göre ise; proje alanı ve ekolojik etki alanlarında kaydedilmiş olan 18 Sürüngen
türünden 3 tanesi NT: (Neredeyse tehdit altında), 9 tanesi “LC” (=Least Concern), yani “En Düşük
Derecede Tehdit Altında” kategorisinde yer almakta, 6 tür “NE: (Değerlendirme Yok): kategorisinde yer
almamaktadır.
Proje alanı ve ekolojik etki alanlarında Bern Sözleşmesi ek listelerine göre alandaki
sürüngen türlerinden 13’ünün Ek-II’ye, 5 türün ise Ek-III’e tabi olduğu belirlenmiştir.
Merkez Av Komisyonu (MAK)’nun 2013-2014 dönemi için belirlenmiş olan koruma listeleri
temel alınarak yapılan değerlendirme sonuçlarına göre bölgede varlığı belirlenen sürüngen türlerinin
tamamının EK-I’de yer aldığı belirlenmiştir. Buna göre alandaki tüm sürüngenlerin “Bakanlık tarafından
Koruma Altına Alınmış Olan Yaban Hayvanları” listesinde yer almaktadır.
Proje alanı ve ekolojik etki alanlarında varlığı belirlenen Sürüngen türleri arasında herhangi
bir endemik tür bulunmamaktadır.
Kuş Türleri (Aves)
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje alanı ve ekolojik etki
alanlarında var olan kuş türlerini belirlemek amacıyla 2013 Temmuz ve Ekim aylarında arazi gözlem
çalışmaları yapılmıştır. Proje uygulama alanı çevresi tarım alanı ve step kalıntılarından oluştuğundan
alanda var olan kuş türleri genellikle açık alan kuşlarıdır. Arazi gözlemleri ve yöre halkı ile yapılan
görüşmeler mevcut literatür ile birlikte değerlendirilerek alanda varlığı belirlenen kuş türleri ve bu
türlerin BERN, IUCN ve “Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi” göre koruma kategorileri belirlenmiştir.
Proje alanı ve ekolojik etki alanlarında var olan kuş türleri, koruma statüleri proje uygulaması
ile ilgili durumlarının tespiti amacıyla yapılan çalışmalar sonucu alanda 49 Kuş türünün varlığı
belirlenmiştir. Bu kuş türlerinin uluslararası ve ulusal kategorileri aşağıda verilmiştir. (bkz. Fotoğraf
IV.11)
Columba livia =Kaya güvercini Hamitabat santral alanı
Ciconia nigra =Kara Leylek
Fotoğraf IV.11: Proje Alanı ve Yakın çevresinde Tespit Edilen Kuş Örnekleri
97 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.28: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Uygulama Alanı ile Yakın Çevrede Yaşadığı Belirlenen Kuş (Aves)Türleri ve Koruma Statüleri
Tür
No
Bilimsel Adı
Türkçe Adı
CICONIIFORMES
LEYLEKSİLER
CICONIIDAE
LEYLEKLER
Ciconia nigra
Karaleylek
ACCIPITRIFORMES
YIRTICI KUŞLAR
ACCIPITRIDAE
ATMACAGİLLER;
KARTALLAR
2
Accipiter nisus
3
Buteo rufinus
4
1
İngilizce adı
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
+
L,G
+
+
L,G
+
+
L,G
Y, KZ
+
+
L,G
IUCN
BERN
MAK
RDB
STATÜ
Black stork
LC
EK-II
EK-I
A.3
YZ, Y
Atmaca
Eurasian sparrowhawk
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
Kızıl Şahin
Long-legged buzzard
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
Buteo buteo
Şahin
Common buzzard
LC
EK-II
EK-I
A.3
FALCONIFORMES
GÜNDÜZ YIRTICILARI
FALCONIDAE
DOĞANGİLLER
5
Falco tinnunculus
Kerkenez
Common kestrel
LC
EK-II
EK-I
A.2
Y
+
+
L,G
6
Falco subbuteo
Delice Doğan
Eurasian hobby
LC
EK-II
EK-I
A.3.1
Y
+
+
L,G
GALLIFORMES
TAVUKLAR
PHASIANIDAE
KEKLİK VE SÜLÜNLER
Coturnix coturnix
Bıldırcın
Common quai
LC
EK-III
EK-III
A.3
YZ,Y
+
L,G
GRUIFORMES
TURNAMSILAR
RALLIDAE
YELVEGİLLER
Fulica atra
Sakarmeke
Common coot
LC
EK-III
EK-I
A.5
Y
+
L,G
COLUMBIFORMES
GÜVERCİNLER
COLUMBIDAE
GÜVERCİNGİLLER
9
Streptopelia decaocto
Kumru
Collared dove
LC
EK-III
EK-II
A.5
Y
+
+
L,G
10
Streptopelia turtur
Üveyik
Turtle dove
LC
EK-III
EK-III
A.3.1
YZ
+
+
L,G
11
Columba livia
Kaya Güvercini
Rock pigeon
LC
EK-III
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
CUCULIFORMES
GUGUKKUŞUGİLLER
CUCULIDAE
GUGUKKUŞLARI
Cuculus canorus
Gugukkuşu
Cuckoo
LC
EK-III
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
STRIGIFORMES
GECE YIRTICILARI
STRIGIDAE
BAYKUŞLAR
7
8
12
98 / 237
Nihai ÇED Raporu
IUCN
BERN
MAK
RDB
STATÜ
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
Striated scops owl
LC
EK-II
EK-I
A.1.2
YZ
+
+
L,G
Bee-eater
LC
EK-II
EK-I
A.3.1
YZ
+
+
L,G
Hoopoe
LC
EK-II
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
LC
EK-II
EK-I
A.2
Y
+
+
L,G
Calandra lark
LC
EK-II
EK-I
A.5
Y
+
+
L,G
Short-toed lark
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
+
+
L,G
Tepeli Toygar
Crested lark
LC
EK-III
EK-II
A.3
Y
+
+
L,G
Tarla Kuşu
Skylark
LC
EK-III
EK-II
A.3
Y
+
+
L,G
Tür
No
Bilimsel Adı
Türkçe Adı
İngilizce adı
13
Otus brucei
Çizgili ishakkuşu
CORACIIFORMES
KUZGUNKUŞLARI
MEROPIDAE
ARIKUŞUGİLLLER
Merops apiaster
Arıkuşu
UPUPIDAE
ÇAVUŞKUŞUGİLLER
Upupa epops
İbibik
PICIFORMES
AĞAÇKAKANLAR
PICIDAE
AĞAÇKAKANLAR
Dendrocopus syriacus
Alaca Ağaçkakan
PASSERIFORMES
ÖTÜCÜ KUŞLAR
ALAUDIDAE
TARLAKUŞLARI
17
Melanocorypha calandra
Boğmaklı Tarlakuşu
18
Calandrella brachydactyla
Bozkır Toygarı
19
Galerida cristata
20
Alauda arvensis
14
15
16
HIRUNDINIDAE
KIRLANGIÇGİLLER
21
Hirundo daurica
Kızıl Kırlangıç
Red-rumped swallow
LC
EK-II
EK-I
A.3
YZ
+
+
L,G
22
Delichon urbica
Pencere Kırlangıcı
House martin
LC
EK-II
EK-I
A.3
YZ
+
+
L,G
MOTACILLIDAE
KUYRUKSALLAYANGİLLE
R
23
Anthus campestris
Kır İncirkuşu
Tawny pipit
LC
EK-II
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
24
Motacilla flava
Sarı Kuyruksallayan
Yellow wagtail
LC
EK-II
EK-I
A.3.1
YZ
+
+
L,G
CINCLIDAE
SU KARATAVUKLARI
Cinclus cinclus
Su Karatavuğu
Dipper
LC
EK-II
EK-I
A.1.2
Y
+
L,G
TURDIDAE
ARDIÇGİLLER
26
Luscinia megarynchos
Bülbül
Nightingale
LC
EK-II
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
27
Saxicola rubetra
Çayır Taşkuşu
Whinchat
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
+
+
L,G
28
Oenanthe isabellina
Toprak Renkli Kuyrukkakan
Isabellina wheatear
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
+
+
L,G
SYLVIIDAE
ÖTLEĞENGİLLER
Hippolais languida
Beyaz Mukallit
Upcher
LC
EK-II
EK-I
A.3
+
+
L,G
25
29
99 / 237
Nihai ÇED Raporu
IUCN
BERN
MAK
RDB
STATÜ
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
Blackcap
LC
EK-II
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
Titmouse
LC
EK-II
EK-I
A.3.1
Y
+
+
L,G
Nuthatch
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
+
+
L,G
Golden oriole
LC
EK-II
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
Kızılbaşlı Çekirgekuşu
Woodchat shrike
LC
EK-III
EK-I
A.2
Y
+
+
L,G
Kırmızıkuyruklu Çekirgekuşu
Isabelline shrike
LC
EK-III
EK-I
A.2
YZ
+
+
L,G
Kestane Kargası
Jay
LC
--
EK-III
A.3.1
Y
+
+
L,G
Saksağan
Magpie
LC
--
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
Corvus monedula
Cüce Karga
Jackdaw
LC
EK-II
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
Corvus frugilegus
Ekinkargası
Rook
LC
--
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
40
Corvus corone
Leşkargası
Carrion crow
LC
--
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
41
Corvus corax
Kuzgun
Raven
LC
EK-III
EK-II
A.5
Y
+
+
L,G
PASSERIDAE
SERÇEGİLLER
42
Passer domesticus
Ev Serçesi
House sparrow
LC
--
EK-III
A.5
Y
+
+
L,G
43
Passer hispaniolensis
Bataklık Serçesi
Spanish Sparrow
LC
EK-III
EK-II
A.3
Y
+
+
L,G
Tür
No
Bilimsel Adı
Türkçe Adı
İngilizce adı
30
Sylvia atricapilla
Karabaş Ötleğen
PARIDAE
BAŞTANKARAGİLLER
Parus majör
Büyük Baştankara
SITTIDAE
SIVACIKUŞUGİLLER
Sitta europaea
Sıvacı
ORIOLIDAE
SARIASMAGİLLER
Oriolus oriolus
Sarıasma
LANIIDAE
ÇEKİRGEKUŞLARI
34
Lanius senator
35
Lanius isabellinus
CORVIDAE
KARGAGİLLER
36
Garrulus glandarius
37
Pica pica
38
39
31
32
33
FRINGILLIDAE
İSPİNOZGİLLER
44
Fringilla coelebs
İspinoz
Chaffinch
LC
EK-III
EK-II
A.4
Y
+
+
L,G
45
Carduelis carduelis
Saka
Finch
LC
EK-II
EK-I
A.3.1
Y
+
+
L,G
46
Coccothraustes coccothraustes
Kocabaş
Hawfinch
LC
EK-II
EK-I
A.3
Y
+
+
L,G
EMBERIZIDAE
KİRAZKUŞUGİLLER
47
Emberiza cirlus
Çit Kirazkuşu
Cirl bunting
LC
EK-III
EK-I
A.2
Y
+
+
L,G
48
Emberiza melanocephala
Karabaş Kirazkuşu
Black-headed bunting
LC
EK-II
EK-I
A.4
YZ
+
+
L,G
49
Emberiza calandra
Tarla Kirazkuşu
Corn bunting
LC
EK-III
EK-II
A.6
Y
+
+
L,G
100 / 237
Nihai ÇED Raporu
IUCN tarafından hazırlanış olan Avrupa Kırmızı Listesi (ERL)’ne göre yapılan değerlendirme
sonucunda proje alanı ve yakın çevresinde kaydedilmiş olan kuş türlerinin tamamının “LC” (=Least
Concern: En Düşük Derecede Kaygı Verici) kategorisine girdikleri belirlenmiştir.
Bern Sözleşmesi’ne göre ise; 27 kuş türü Bern Listesi Ek-II’de, yani “Mutlak Koruma
Altındaki Türler” listesinde; 15 kuş türü ise Ek-III’te yani “Koruma Altındaki Türler” listesinde
bulunmaktadır
MAK Koruma Listeleri’ne Göre;
Milli Parklar Genel Müdürlüğü Merkez Av Komisyonu (MAK) koruma listeleri temel alınarak
yapılan değerlendirme sonucunda proje alanında yıl boyunca veya geçici süreler için yaşadığı
belirlenen 49 kuş türünden;
 33 kuş türünün Ek-I’e, yani “Orman ve Su işleri Bakanlığı tarafından Koruma Altına Alınan
Yaban Hayvanları” listesine girdiği
 7 kuş türünün Ek-II’ye, yani “Merkez Av Komisyonu Tarafından Koruma Altına Alınan Av
Hayvanları Listesine” girdiği;
 9 kuş türünün ise Ek-III’e, yani, “Belli Edilen Sürelerde Avlanmasına İzin Verilen Av
Hayvanları Listesi’ne” girdiği belirlenmiştir.
Türkiye Kuşları Kırmızı Listesi (R.D.B)’ne Göre;
Türkiye kuşları için hazırlanmış olan Kırmızı Liste (Red Data Book) kriterlerine göre yapılan
değerlendirme sonucuna göre ise, proje alanında kaydedilmiş olan kuş türleri arasından
A.1 kategorisine giren 2 kuş türü,
A.3.1 kategorisine giren 22 kuş türü,
A.5 kategorisine giren 10 kuş türü
A.6 kategorisine giren 1 kuş türü belirlenmiştir.
Proje alanı ve ekolojik etki alanlarında var olan kuş türleri arasında endemik kuş türü yoktur.
Memeli Hayvan Türleri (Mammalia)
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi uygulama alanı ve ekolojik
etki sınırları içerisinde var olan Memeli (Böcekçiller, Yarasalar, Tavşanlar, Kemiriciler, Yırtıcılar ve
Toynaklılar) Hayvanları belirlemek amacıyla yapılan arazi gözlemleri ve yerel halkla yapılan
görüşmeler, mevcut literatür ile birlikte değerlendirilmiştir. Alanda bulunan memeli hayvan türleri
tablosu oluşturulurken alanın dahil olduğu doğal ekosistem özellikleri ile birlikte mevcut fauna
listelenmiştir. Çünkü omurgalı hayvanlar hareket etme yetenekleri sayesinde antropojenik özellik
kazanmış alanlar içerisinde zaman zaman girip çıkabilmekte hatta adapte olabilmektedirler.
Proje uygulama alanı ve ekolojik etki sınırları içerisinde yapılan alan çalışması ve literatür
değerlendirmeleri sonucu alanda 34 memeli hayvan türünün varlığı belirlenmiştir.
101 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.29: Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Proje Alanı ile Yakın Çevrede Yaşadığı Belirlenen Memeli (Mammalia)Türleri ve Koruma Statüleri
Tür
No
TAKIM
TÜRKÇESİ
FAMİLYA
TÜRKÇESİ
LATİNCE TÜR
TÜRKÇESİ
İngilizce adı
IUCN
BERN
1
SORICOMORPHA
Böcekçiller
Soricidae
Sivri
burunlufareler
Sorex minutus
Cüce Sivriburunlufare
Eurasian
Pygmy Shrew
LC
2
SORICOMORPHA
Böcekçiller
Soricidae
Sivri
burunlufareler
Sorex araneus
Orman Sivriburunlufaresi
Common
Shrew
3
SORICOMORPHA
Böcekçiller
Soricidae
Sivri
burunlufareler
Crocidura leucodon
Sivriburunlu Tarlafaresi
4
SORICOMORPHA
Böcekçiller
Soricidae
Sivri
burunlufareler
Crocidura suaveolens
5
SORICOMORPHA
Böcekçiller
Talpidae
Köstebekler
6
ERINACEOMORPHA
Kirpiler
Erinaceidae
Kirpiler
7
CHIROPTERA
Yarasalar
Pteropodidae
8
CHIROPTERA
Yarasalar
Rhinolophidae
9
CHIROPTERA
Yarasalar
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
Ek-III
+
L,G
LC
Ek-III
+
L,G
Bicolored
Shrew
LC
Ek-III
+
L,G
Sivriburunlu Bahçefaresi
Lesser Whitetoothed Shrew
LC
Ek-III
+
L,G
Talpa levantis
Karadeniz Köstebeği
Levantine Mole
LC
-
+
L,G
Erinaceus concolor
Kirpi
Southern
White-breasted
Hedgehog
LC
-
+
+
L,G
Rousettus
aegyptiacus
Meyveyarasası
LC
EK-II
EK-II
+
+
L,G
Nalburunlu
Yarasalar
Rhinolophus
ferrumequinum
Büyük Nalburunlu Yarasa
Greater
Horseshoe Bat
LC
EK-II
EK-I
+
+
L,G
Rhinolophidae
Nalburunlu
Yarasalar
Rhinolophus
hipposideros
Küçük Nalburunlu Yarasa
Lesser
Horseshoe Bat
LC
EK-II
EK-I
+
+
L,G
Myotis alcathoe
Balkan Bıyıklı Yarasası
Alcathoe s
MyotisAlcathoes
Whiskered Ba
DD
EK-II
EK-I
+
+
L,G
Common
Pipistrelle
LC
Ek-III
EK-I
+
+
L,G
NT
EK-II
EK-I
+
+
L,G
LC
Ek-III
EK-I
+
L,G
LC
Ek-III
EK-I
+
L,G
+
L,G
+
+
L,G
MAK
10
CHIROPTERA
Yarasalar
Vespertilionidae
Düzburunlu
Yarasalar
11
CHIROPTERA
Yarasalar
Vespertilionidae
Düzburunlu
Yarasalar
Pipistrellus
pipistrellus
Cüce Yarasa
12
CHIROPTERA
Yarasalar
Miniopteridae
Uzunkanatlı
Yarasalar
Miniopterus
schreibersii
Uzunkanatlı Yarasa
13
LAGOMORPHA
Tavşanlar
Leporidae
Tavşanlar
Lepus europaeus
Yabani Tavşan
14
RODENTIA
Kemirgenler
Sciuridae
Sincaplar
Sciurus vulgaris
Kızıl Sincap
15
RODENTIA
Kemirgenler
Sciuridae
Sincaplar
Spermophilus citellus
Gelengi
European
Ground
Squirrel-
VU A2bc
EK-II
EK-I
16
RODENTIA
Kemirgenler
Cricetidae
Avurtlaklar
Cricetulus migratorius
Cüce Avurtlak
Migratory
Hamster
LC
-
EK-I
17
RODENTIA
Kemirgenler
Cricetidae
Avurtlaklar
Microtus levis (=M.
rossoiameridionalis)
Tarlafaresi
LC
-
+
+
L,G
18
RODENTIA
Kemirgenler
Cricetidae
Avurtlaklar
Microtus guentheri
Akdeniz Tarlafaresi
LC
-
+
+
L,G
102 / 237
European Hare
Guenther’s
Vole
Nihai ÇED Raporu
Proje
Uygulama
Alanı
Yakın
Çevre
Kayıt
Şekli
-
+
+
L,G
LC
-
+
+
L,G
Tür
No
TAKIM
TÜRKÇESİ
FAMİLYA
TÜRKÇESİ
LATİNCE TÜR
TÜRKÇESİ
İngilizce adı
IUCN
BERN
19
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Apodemus sylvaticus
Dağ Faresi
Wood Mouse
LC
MAK
20
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Apodemus flavicollis
Sarıboyunlu Ormanfaresi
Yellow-necked
Mouse
21
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Rattus rattus
Sıçan
Black Rat
LC
-
+
+
L,G
22
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Rattus norvegicus
Göçmen Sıçan
Brown Rat
LC
-
+
+
L,G
23
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Mus domesticus
Evfaresi
House Mouse
LC
-
+
+
L,G
LC
-
+
+
L,G
+
+
L,G
+
L,G
24
RODENTIA
Kemirgenler
Muridae
Fareler
Mus macedonicus
Sarı Evfaresi
Macedonian
Mouse
25
RODENTIA
Kemirgenler
Spalacidae
Körfareler
Nannospalax
leucodon
Beyazdişli Körfare
Lesser Mole
Rat
DD
-
26
CARNIVORA
Etoborlar
Canidae
Köpekgiller
Canis aureus
Çakal
Golden Jackal
LC
-
EK-I
27
CARNIVORA
Etoborlar
Canidae
Köpekgiller
Vulpes vulpes
Tilki
LC
-
EK-I
+
+
L,G
28
CARNIVORA
Etoborlar
Mustelidae
Gelincikgiller
Mustela nivalis
Gelincik
Least Weasel
LC
Ek-III
EK-I
+
+
L,G
LC
Ek-III
EK-I
+
L,G
+
L,G
+
L,G
29
CARNIVORA
Etoborlar
Mustelidae
Gelincikgiller
Mustela putorius
Kokarca
European
Polecat
30
CARNIVORA
Etoborlar
Mustelidae
Gelincikgiller
Vormela peregusna
Alaca Sansar
Marbled
Polecat
VU - A2c
EK-II
EK-I
31
CARNIVORA
Etoborlar
Mustelidae
Gelincikgiller
Martes foina
Kaya Sansarı
Beech Marten
LC
Ek-III
EK-I
LC
Ek-III
EK-II
+
L,G
-
EK-III
+
L,G
32
CARNIVORA
Etoborlar
Mustelidae
Gelincikgiller
Meles meles
Porsuk
European
Badger
33
ARTIODACTYLA
Çifttoynaklılar
Suidae
Domuzlar
Sus scrofa
Yabandomuzu
Wild Pig
LC
ARTIODACTYLA
Çifttoynaklılar
Cervidae
Geyikler
Capreolus capreolus
Karaca
Roe Deer
LC
34
103 / 237
Ek-III
EK-I
+
+
L,G
Nihai ÇED Raporu
Memeli Hayvan Türlerinin Koruma Statüleri;
IUCN Avrupa Kırmızı Listesi (ERL)’ne göre yapılan değerlendirmede Çalışma alanı ve
ekolojik etki sınırları içerisinde var oldukları belirlenen Memeli Hayvan türlerinin 29’u “LC” (=Least
Concern), yani “En Düşük Derecede Tehdit Altında” kategorisinde, 2’si “VU A2: son 10 yılda
popülasyon büyüklüğü % 30 azalmış”, 1’i “NT: (Neredeyse tehdit altında): Şu anda tehlikede olmayan
fakat yakın gelecekte VU, EN veya CR kategorisine girmeye aday olan türler”, 2’si “DD: (Yetersiz
veri): Üzerinde yeterli bilgi bulunmayan türler” yer almaktadırlar.
Çalışma alanı ve ekolojik etki sınırları içerisinde ve var olan memeli hayvan türlerinden 7
tanesinin, Bern Listesi Ek-II’ye girdiği; 12 memeli hayvan türünün de Ek-III’de yer aldıkları
belirlenmiştir. Geriye kalan 15 memeli hayvan türü ise Bern Sözleşmesi Ek Listelerinde yer
almamaktadırlar.
2013-2014 Merkez Av Komisyonu (MAK) kararlarında belirlenen koruma listelerine göre
yapılan değerlendirme sonucuna göre ise:
 16 memeli hayvan türü Ek-I’e, yani Orman ve Su işleri Bakanlığı tarafından Koruma Altına
Alınan Yaban Hayvanları Listesinde;
 1 memeli hayvan türü Ek-II’de MAK Tarafından Koruma Altına Alınmış Av Hayvanları”
listesinde;
 1 memeli hayvan türü, Ek-III’e, yani 2013 sezonu için “Belli Edilen Dönemlerde
Avlanmasına İzin Verilen Türler” listesinde bulunmakta olup diğer 15 memeli hayvan türü
ise listelerde yer almamaktadırlar.
HAMİTABAT Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi, Proje Alanı Ve Yakın
Çevresinde Belirlenen Omurgalı Faunası Üzerine Olası Etkileri Ve Alınması Gereken Önlemler
Projede gerçekleştirilecek santral yenileme çalışmaları halihazırda mevcut doğal gaz çevirim
santralı olarak faaliyet gösteren yapılaşmış saha içerisinde gerçekleştirilecektir. Bununla birlikte hali
hazırda bulunan ve santrale doğal gaz taşıyan boru hattında da, aynı hat yatağı kullanılarak boru
değişimi yapılacaktır. Bu sebeple alan mevcut santral faaliyetleri için kullanım sürecindedir ve yaban
hayatı; özellikle omurgalılar için doğal ekolojik koşullar geçerli değildir.
Arazi çalışmaları literatür verileri ile birlikte değerlendirildiğinde proje uygulama alanı genel
olarak Omurgalılar için beslenme, yaşam ve üreme alanı değildir. Tabi ki kuşlar, memeliler ve
sürüngenler zaman zaman alanı kullanmaktadırlar, ancak, ekolojik ihtiyaçları açısından alana bağımlı
olan herhangi bir omurgalı türü bulunmamaktadır.
İki yaşamlılar genel olarak sucul habitatlara bağımlı olmaları sebebiyle proje uygulama
alanına bağımlılıkları bulunmamaktadır. Sürüngenlerden alanda en yaygın olarak bulunduğu belirlenen
Ophisops elegans (Tarla Kertenkelesi) (bkz. Fotoğraf IV.12) ki tarla kenarlarındaki sürülmemiş
alanlarda var olamaya çalışmaktadır ve kasıtlı olarak öldürülmediğinde tehdit algıladıkları anda
uzaklaşabilen canlılardır.
Proje uygulama alanının yakın çevresi yoğun tarımsal kullanımda olup doğal yaşam ancak
dar alanlara sıkışmış parçalı doğal habitatlarda varlığını sürdürebilmektedir.
104 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf IV.12: Ophisops Elegans (Tarla Kertenkelesi)
Antropojenik olarak oluşmuş olan şartlarda varlığını sürdüren çayır kuşları Tarla
kuşu=Alauda arvensis, Tepeli Toygar= Galerida cristata (Y=Native species) (bkz. Fotoğraf IV.13) proje
uygulaması sonrasında da alanda varlıklarını sürdürebilecektir. Proje uygulama alanında mevcut
haliyle yaşayan omurgalı türleri burada var olmaya devam edecektir. Alanda mevcut olan enerji
akışına bağlı omurgalı türlerinin devamlılığı hatta popülasyonlarının geliştirilmesi için yapılabilecek
uygulamalar Sonuç bölümünde belirtilmiştir.
Fotoğraf IV.13: Galerida Cristata (Tepeli Toygar)
Tarla fareleri, Gelengi (bkz. Fotoğraf; 6) ve Körfare (bkz. Fotoğraf;7) tarla kenarlarında ve
proje uygulama sahasında bulunabilirler. Bilindiği üzere tarım alanlarında çiftçiler Gıda, Tarım ve
Hayvancılık Bakanlığı aracılığıyla bu türlere yönelik mücadele yürütmektedir. Proje uygulama alanı bu
türler için mevcudiyet alanı olacaktır. Bu türler kasten öldürülmedikleri sürece tehdit algıladıklarında
varlıklarını sürdürebilecekleri başka alanlara geçiş yapabilmektedir. Bu kapsamda, proje uygulama
sahasında inşaat ve uygulama sırasında popülasyonu zarar görecek herhangi bir türün mevcut
olmadığı söylenebilir.
105 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf IV.14: Spermophilus Citellus (Gelengi Yuvası)
Fotoğraf IV.15: Nannospalax Leucodon (Beyazdişli Körfarenin Yuvası)
Alanın yakın çevresinde çiftçiler tarafından sürülememiş stepler çok dar alanlar halinde
bulunmakta ve bu alanlarda Gelengi ve Beyazdişli Körfare yuvaları görülebilmektedir.
Yapılan incelemeler sonucu proje alanı ve ekolojik etki sınırları içerisinde herhangi bir özel
statülü koruma alanı belirlenmemiştir.
Sonuç
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi ile ilgili alan araştırmaları,
yerel halkla görüşmeler sonucu elde edilen veriler literatür verileri ile birlikte değerlendirilerek alanda
yaşayan Omurgalı hayvan türleri tespit edilmiştir. Alanda varlığı belirlenen 8 tür Amfibi ve 18 tür
Sürüngen yaygın olarak Türkiye’nin hemen hemen tüm ekosistemlerinde yayılış gösteren türlerdir.
106 / 237
Nihai ÇED Raporu
Kuşlar alanda 49 türle temsil edilmekte olup genel anlamda step çayırlar ve açıklıklarda ekolojik
ihtiyaçlarını karşılayabilen türlerdir. Alanda varlığı belirlenen 34 Memeli türü; Türkiye’de antropojenik
alanlara ve buralara komşu steplere adapte olmuş türlerdir.
Belirlenen türlerin ulusal ve uluslararası koruma statüleri önceki bölümlerde sunulan
tablolarda verilmiş ve alanda yapılacak faaliyetlerin omurgalı faunasına olası etkileri ve bu etkilerin
minimize edilmesi için alınması gereken önlemler belirlenmeye çalışılmıştır.
Alanda yapılacak uygulamalar sonucu Omurgalı habitatlarında meydana gelebilecek
bozunmaların belirlenen önerilere uyulduğunda geri kazanılacağı, inşaatın tamamlanmasından sonra
hassasiyeti olan alanların kendi doğasına bıkılarak eski ekolojik özelliklerine kavuşmaları da
sağlanacaktır.
Uygulamalar sırasında ve sonrasında belirlenen tedbirlere uyulması durumunda alanda
herhangi bir Omurgalı türünün yok olmasına ya da popülasyonun daralmasına sebep olunmayacaktır.
Sonuç olarak, projenin uygulanması sonucu oluşacak kalıcı yapılar, sahada belirlenmiş olan
herhangi bir Omurgalı türünün yok olmasına sebep olmayacaktır.
Alınması Gereken Önlemler
 Proje inşası ve işletimi sırasında (i) kimyasal madde, uygulamacılar tarafından kullanılan
temizlik kimyasalları da dahil, (ii) yiyecek artıkları, (iii) yapı malzemesi artıkları da dahil
olmak üzere hiçbir atık yada artık alana kontrolsüz şekilde bırakılmamalı, atık yönetimi
için belirlenen kurallara uyulmalıdır.
 Aydınlatma sadece proje alanını aydınlatacak şekilde ve en az yapay ışığı doğal ortama
verecek şekilde tasarlanmalı, yönleri ona göre belirlenmelidir.
 Özellikle ağır taşıt sürücülerinin alan etrafında yapacakları sürüşlerde yavaş sürüş
yapmaları ve korna çalmalarını en aza indirecek tedbirler alınmalıdır.
 Yapılacak inşaat faaliyetleri sırasında özellikle gece alan çevresine direk ışık yöneltilmesi
önlenmelidir.
 Proje uygulama sahasına ulaşım için mevcut yollar kullanılmalıdır.
 Projenin her aşamasındaki çalışanlara “doğayla uzlaşık yaşama kültürünün”
kazandırılması amacıyla çok temel bilgilerin kazandırılması ve doğada hiçbir canlının
tehdit algılamadıkça tüm ekosistemlerin en işgalci türü olan insana saldırmayacağı
öğretilerek;
a. Araç ile ya da araçsız herhangi bir Omurgalı türü gördüklerinde durup en az 5
metre mesafede beklemeleri,
b. Gece ise araçların ışıklarını kapatmaları,
c. Yuva ya da yavru gördüklerinde dokunmamaları,
d. Herhangi bir şekilde beslenen yabanıl bir türe müdahale etmemeleri (Kurbağa
yiyen yıla öldürerek kurbağayı kurtarmak gibi),
konularında eğitim verilmelidir.
 İnşaat aşamasının tamamlanması sonrasında peyzaj ve geri kazanım çalışmaları
yapılmalıdır.
 Peyzaj uygulamalarında alanda mevcut flora türleri ya da uyumlu türler ile bitkilendirme
yapılması koşuluyla habitatların geri kazanımı sağlanarak, uygulama alanının dahil
olduğu ekosistemin bu faaliyeti tolere etmesi sağlanacaktır.
107 / 237
Nihai ÇED Raporu
IV.2.13. Madenler Ve Fosil Yakıt Kaynakları (Rezerv Miktarları, Mevcut Ve Planlanan İşletilme
Durumları, Yıllık Üretimleri Ve Bunun Ülke Veya Yerel Kullanımlar İçin Önemi Ve Ekonomik
Değerleri)
Santral yenileme projesi kapsamındaki faaliyetler mevcut Hamitabat DGKÇS alanında
yürütüleceğinden, bu alanda herhangi bir maden ve fosil yakıt kaynağı bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, Kırklareli İli Demirköy–İğneada’da; altın ve gümüş, Demirköy - Dereköy’de;
bakır, kurşun ve çinko, Dereköy - Çataktepe, Domuzbayırı ve Balaban’da; Demir, Demirköy - İkiztepe
ve Şükrüpaşa’da; Volfram yatakları vardır. Kırklareli İli’nde yer alan sanayi maden kaynakları Tablo
IV.30’da, metalik maden kaynakları ise Tablo IV.31’de verilmiştir.
Tablo IV.30 Kırklareli İli Sanayi Madeni Kaynakları
Açıklama
Madenin Cinsi
Dolomit (Dol)
Feldspat (Fld)
Kuvars (Q)
Mermer (Mr)
Tuğla-Kiremit (TdKi)
Kofçaz-Kocayazı Köyü Sahası
Tenör: % 20-21 MgO
Rezerv: 10.920.000 ton görünür+muhtemel rezerv
Merkez-Dereköy ve Armağan Sahaları
Tenör: % 20,3-20,5 MgO, %53,5 CaO
Rezerv: 4.001.496.932 ton görünür+muhtemel dolomit ve 2.464.064.763
ton görünür+muhtemel kalsit rezervi
Üsküp-Ahmetçe, Yündalan Sahası
Tenör: % 4,65 K2O, %0,9 F2O3
Rezerv: 10.800 ton mümkün rezerv. Düşük kaliteli olan yatak işletilmemektedir.
Dereköy-Kapaklı Köyü
Tenör: %97,76 SiO2, %0,72 Fe2O3
Rezerv: 58.080 ton görünür rezerv
Dereköy-TRAKYA GRANIT
Kalite: Zonlu pembemsi plajioklaslar pembe renk vermektedir. Diğer mineraller
kuvars, biotit, hornblend, piroksen, sfen ve apatittir. Sertliği 7-8, yoğunluğu 2,68
gr/cm3, porozitesi %0,5
Rezerv: 400.000 m3 jeolojik.Yatak zaman zaman işletilmektedir.
Vize-Sergen Köyü- VIZE PEMBESI
Kalite: İnce kristalli ve pembe renklidir. Basınç ikizlenmesi gösteren kalsit
kristallerinden oluşmuştur. Sertliği 3, yoğunluğu 2,72 gr/cm3, porozitesi %0,2
Rezerv: 2.500.000 m3 jeolojik rezerv
Üsküp-Sazara Köyü-SAZARA SEDEF MERMERI
Kalite: Beyaz yer yerde açık yeşil renkli olan ince kristalli mermerdir. Sertliği 3,
yoğunluğu 2,73 gr/cm3, porozitesi % 0,3
Rezerv: 250.000 m3 jeolojik rezerv
Merkez-Pehlivan Köyü-Mercan Dere-Koca Tepe Sahası
Kalite: Orta-iyi kalite
Rezerv: 20.000.000 ton muhtemel rezerv
Kaynak: [5]
Tablo IV.31 Kırklareli İli Metalik Maden Kaynakları
Açıklama
Madenin Cinsi
Altın (Au)
Bakir-MolibdenWolfram
(Cu-Mo-W)
Demirköy-İneada, Mertgölü Sahası
Tenör: %0,5 gr/ton
Rezerv: 112.500 ton görünür rezerv
Merkez-Dereköy Sahası
Tenör: %0,25-0,40 Cu , %0,003 Mo, %0,01 W
Rezerv: 220.000.000 ton mümkün+muhtemel rezerv
Demirköy-Şükrüpaşa Sahası
Tenör: %0,01 WO3, %0,3-0,4 Cu, %0,01-0,02 Mo
Rezerv: 8.000.000 ton görünür+muhtemel rezerv
Demirköy ( İkiztepe) Sahası
Tenör: %0,5 Cu
Rezerv: 2.000.000 ton muhtemel rezerv. Türk Maden A.Ş. tarafından
108 / 237
Nihai ÇED Raporu
Açıklama
Madenin Cinsi
Demir (Fe)
Manganez (Mn)
geçmişte işletilmiş olan Cu, Mo, W yatağıdır.
Dereköy, Çataktepe, Domuzbayırı Zuhurları
Tenör:%38,26 ve %55,16 Fe (Çataktepe), %33,95 Fe ve %58,15 Fe
(Domuzbayırı)
Rezerv: Yüksek ve düşük tenörlü olmak üzere Çataktepe zuhurunda
toplam 300.000 ton, Domuzbayırı zuhurunda ise toplam 110.000 ton
görünür+muhtemel rezerv. Sahada üretim yapılmamaktadır.
Balaban-Maglavit Zuhuru
Tenör: %30 Fe
Rezerv: 2.800.000 ton görünür rezerv. Tenörün düşük olması nedeniyle
saha işletilmemektedir.
Çakıllı Sahası
Tenör: %32 Mn
Rezerv: 54.000 ton mümkün rezerv
Kaynak: [5]
Ayrıca, Trakya Neojen Havzasında, yürütülen kömür arama ve rezerv tespitine yönelik
çalışmalar 2005 yılında başlamıştır. Kırklareli İli’nde halen devam eden çalışmalar, Vize İlçesi güneyi
ile Pınarhisar İlçesi güneyinde kalan alanı kapsamaktadır. Topçuköy, Çövenli, Hasbuğa, Müsellim,
Ertuğrul, Sütlüce ve Karaağaç çalışma alanındaki yerleşim yerlerinden bazılarıdır. [5]
Bölgedeki kömür oluşumları Oligosen yaşlı olup, düşük kalorili linyit karakterindedir.
Ortalama kömür derinliği 150-350 m olup, bu derinlik arasında değişik kalınlık ve kalitede linyit
damarları bulunmaktadır. Kalori değerleri 2.000 kcal/kg’dir. [5]
Kırklareli (Pınarhisar-Vize) Bölgesi’nde MTA adına tescilli 23 adet ruhsat bulunmakta olup,
ruhsatlı sahalarda rezerv tespitine yönelik sondajlı çalışmalar yürütülmektedir. Bu kapsamda 20082009 yılında 3.008,00 m, 2010 yılında 1.239,0 m ve 2011 yılının Nisan ayı sonuna kadar 8.209,80 m
istikşaf ve rezerv sondajları yapılmıştır. Ayrıca, İl sınırları içerisinde 1-a, 1-b, II, II-A ve IV. Grup
madenlere ait 19 adet ruhsatlı maden işletmesi yer almaktadır. [5]
Diğer taraftan, Türkiye Petrolleri A.Ş. tarafından Trakya Bölgesi’nde 1970’li yılların başından
itibaren yapılan araştırmalar sonunda Lüleburgaz-Hamitabat civarında doğalgaz mevcudiyeti tespit
edilmiş ve bunun süratle ekonomiye kazandırılması için çeşitli çalışmalar yapılmış sonuç olarak şu
andaki Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’nin de burada kurulmasına karar verilmiştir.
3
3
Tespit edilen bu doğalgaz miktarının tahminen 80 milyar m olduğu ve bunun 13 milyar m ’nün de
görünür rezerv olduğu tespit edilmiştir. [5]
Ayrıca, 2011 yılı içerisinde Trakya Bölgesi’ndeki 5 kuyunun işletilmesi faaliyetine de devam
edilmiş olup, petrol sahalarından 2011 yılında toplam ham petrol üretimi 38.830 varil olarak
gerçekleşmiştir. [5]
IV.2.14. Hayvancılık (Türleri, Beslenme Alanları, Yıllık Üretim Miktarları, Bu Ürünlerin Ülke
Ekonomisindeki Yeri Ve Değeri)
Hamitabat DGKÇS’nin de içerisinde bulunduğu Kırklareli İli, hayvansal üretim miktarları ve
hayvan varlığı sırasıyla Tablo IV.32 ve ’de verilmiştir.
109 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.32 Kırklareli İli Hayvansal Üretim Miktarları (2011)
Hayvansal Ürün
Yıllık Üretim Miktarı
Süt
236.750 ton
Et
1.645 ton
Bal
582 ton
Yumurta
25.831.000 adet
Kaynak: [5]
Tablo IV.33 Kırklareli İli Hayvan Varlığı (2011)
Hayvan Türü
Kırklareli
Lüleburgaz
Lüleburgaz’ın Toplam
İçerisindeki Payı
(%)
Büyükbaş
(sığır, manda)
112.381
26.083
23,0
Küçükbaş
(koyun, keçi)
199.196
21.698
10,9
Kanatlı
(tavuk, ördek, kaz, hindi)
343.751
151.935
44,2
Kaynak: [5]
Kırklareli yukarıdaki tablolarda verilen değerler ile 697.116.000.-TL’lık canlı hayvan değeri ile
Türkiye genelinde 51,16’lık bir paya sahip olmuş ve 36 ncı sırada yer almıştır. Diğer taraftan,
hayvansal ürünler değeri bakımından ise 201.044.000.-TL’lık değer ile Türkiye genelinin %0,47’lik
payına sahip olarak 35 inci sırada yer almıştır. [12]
Diğer taraftan, santral yenileme projesi kapsamındaki faaliyetler mevcut Hamitabat DGKÇS
alanında yürütülecektir ve tel çit ile çevrili bulunan bu alan HEAŞ A.Ş.’ye aittir. Bu sebeple, saha
içerisinde hayvancılık için kullanılan bir beslenme alanı mevcut değildir.
IV.2.15. Devletin Yetkili Organlarının Hüküm Ve Tasarrufu Altında Bulunan Araziler (Askeri Yasak
Bölgeler, Kamu Kurum Ve Kuruluşlarına Belirli Amaçlarla Tahsis Edilmiş Alanlar, Vb.)
Proje alanı, 1/25.000 ölçekli haritada F18b1 paftasında, 155, 156, 157, 158, 159, 160, 2613,
2614, 2615, 2628, 2629, 2630, 2631, 2632, 2633, 2649, 2650, 3185, 3390 parsel numaralarında
kayıtlı 677.231 m² yüzölçümlü alan üzerinde yer almaktadır ve 1985 yılından beri işletilmekte olan
Hamitabat DGKÇS için tahsis edilmiş olan bu arazi tamamen HEAŞ’a aittir. Tesise ait işletme belgesi
Ek-2’de verilmiştir.
Bu kapsamda, proje sahasında askeri yasak bölgeler, kamu kurum ve kuruluşlarına belirli
amaçlarla tahsis edilmiş alanlar, 7/16349 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile sınırlandırılmış alanlar v.b.
bulunmamaktadır.
IV.2.16. Proje Yeri Ve Etki Alanının Hava, Su, Toprak Ve Gürültü Açısından Mevcut Kirlilik Yükünün
Belirlenmesi
Hava Kalitesi Açısından Mevcut Kirlilik Yükü
Tesis çevresinde iki adet çevre hava kalitesi ölçüm istasyonu mevcuttur. Bu istasyonların
yerleri Şekil IV.28’de verilen uydu fotoğrafında gösterilmiştir. İstasyon seçiminde cihazların güvenliği
110 / 237
Nihai ÇED Raporu
ön planda tutulmuş ve bir tanesi Lüleburgaz’daki HEAŞ Lojmanları’na diğeri de Türkiye Petrolleri
Anonim Ortaklığı (TPAO) Lojmanları’na yerleştirilmiştir. HEAŞ Lojmanları’ndaki istasyonda NO ve NO 2
olmak üzere iki tür azotoksit, rüzgar hızı, sıcaklık, nem ve basınç gibi meteorolojik veriler
ölçülürken,TPAO İstasyonu’nda ise NO ve NO2 ölçülmektedir.[6]
Bu istasyonlardan elde edilen yarım saatlik ortalama değerlerden hesaplanan aylık ortalama
değerler, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) Ek-2 Tablo 2.2’de verilen
sınır değerleri ile birlikte Tablo IV.34’da verilmiştir. Tablodan görüldüğü üzere HEAŞ ve TPAO
İstasyonları için Ocak 2010 ve Temmuz 2012 periyodundaki veriler değerlendirilmiş ancak söz konusu
periyotta 2011 yılı boyunca ölçüm alınamamıştır. Ölçüm sonuçlarına göre, her iki istasyonda da düşük
değerler elde edilmiştir. Tesisten alınan bilgilere göre teknik aksaklıklar ve veri depolama sorunları
nedeniyle ölçüm alınmasının kimi zaman kesikli olduğu gözlenmektedir. [6]
Şekil IV.28 Hamitabat DGKÇS Çevresindeki Mevcut Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonu Lokasyonları (TPAO,HEAŞ)
Tablo IV.34 Mevcut Durum NO2 Aylık Ortalama Konsantrasyon Değerleri (TPAO,HEAŞ Lojmanları)
Aylar
NO2 Konsantrasyonu (µg/m3)
SKHKKY Ek-2 Tablo
2.2 Sınır Değerleri
HEAŞ
TPAO
Ocak 2010
40,39
62,56
Şubat 2010
43,14
32,09
KVS 300 µg/m3
Mart 2010
42,70
56,04
UVS 60 µg/m3
Nisan 2010
35,44
61,56
111 / 237
Nihai ÇED Raporu
NO2 Konsantrasyonu (µg/m3)
Aylar
HEAŞ
TPAO
Mayıs 2010
-
10,90
Haziran 2010
-
0,01
Temmuz 2010
-
0,01
Ağustos 2010
0,00
0,00
Eylül 2010
0,00
-
Ekim 2010
16,11
-
Kasım 2010
21,73
-
Aralık 2010
22,,23
-
Ocak 2012
17,49
2,55
Şubat 2012
17,75
0,20
Mart 2012
11,99
17,47
Nisan 2012
9,98
39,42
Mayıs 2012
17,54
34,23
Haziran 2012
13,77
14,18
Temmuz 2012
14,86
13,92
SKHKKY Ek-2 Tablo
2.2 Sınır Değerleri
Hava kalitesi ölçüm istasyonlarına ait günlük konsantrasyon değerleri ve SKHKKY Ek 2Tablo 2.2 NO2 için verilen kısa vadeli hava kalitesi sınır değeri ile karşılaştırılmış ve Tablo IV.34’dan
da görüleceği üzere her iki istasyon için de ölçüm noktalarından alınan değerler, KVS değerlerinin
oldukça altında kalmıştır.
Ayrıca, Santral alanı etrafında 8 noktada daha, 2 ay boyunca süren NO2 ölçümleri
09.09.2013-09.11.2013 tarihleri arasında pasif difüzyon tüpleri aracılığıyla yapılmış ve elde edilen
ölçüm sonuçları Tablo IV.35’de, ölçüm noktalarının lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil
IV.29’da verilmiş olup Hava Kalitesi Ölçüm Raporu Ek-15’te verilmiştir.
Tablo IV.35 Mevcut Durum NO2 Ölçüm Sonuçları (Santral Civarı)
Nokta Adı
09.09.2013-09.10.2013
Arası NO2
Konsantrasyonu
(µg/m3)
09.10.2013-09.11.2013
Arası NO2
Konsantrasyonu
(µg/m3)
HK-1
8,74
15,73
HK-2
8,09
9,87
HK-3
8,91
13,10
HK-4
8,04
10,44
HK-5
11,06
15,83
HK-6
18,11
24,25
HK-7
8,03
10,22
HK-8
13,38
10,68
Yeraltı ve Yüzeysuyu Açısından Mevcut Kirlilik Yükü
Santral alanı ve civarındaki yeraltı ve yüzeysuyu mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi
amacıyla, Santral sahası içerisinde içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılandığı 4 adet kuyudan ve
Santral alanı civarındaki yüzey sularını temsil eden 4 noktadan örnekler alınmış ve analiz sonuçları
112 / 237
Nihai ÇED Raporu
Ek-8’de, analiz sonuçlarının YSKYY Ek-5 Tablo 5’e göre değerlendirmeleri ise aşağıdaki tablolarda,
numune noktalarının lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil IV.29’da verilmiştir.
YSKYY Yönetmeliği kapsamında da belirtildiği üzere, su kalitesi sınıflandırması en kötü
değerler dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu kapsamda:
 1 Nolu numune iletkenlik (1184 µg/L) sebebiyle III. Sınıf,
 2A Nolu numune pH (7,49), iletkenlik (727 µg/L), çözünmüş oksijen (6,2 mg/L), oksijen
doygunluğu (%80,4), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II.Sınıf,
 2B Nolu numune iletkenlik (482 µg/L), çözünmüş oksijen (6,05 mg/L), oksijen doygunluğu
(%79,7), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II. Sınıf,
 3 Nolu numune iletkenlik (472 µg/L), çözünmüş oksijen (6,07 mg/L), oksijen doygunluğu
(%79,8), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II. Sınıf olarak değerlendirilmiştir.
YSKYY’nde de belirtildiği üzere II.Sınıf sular diğer özelliklerinin yanı sıra içmesuyu olma
potansiyeli olan suları, III.Sınıf sular ise diğer özelliklerinin yanı sıra uygun bir arıtmadan sonra
kullanılabilecek sanayi suyunu temsil etmektedir. Bu kapsamda, Hamitabat DGKÇS’nde kuyulardan
temin edilen yeraltı suyunun proses ve içmesuyu olarak kullanılmasında bir sakınca öngörülmemiştir.
Diğer taraftan, yüzey sularına ilişkin olarak:
 YS-1 Nolu numune BOİ (10 mg/L), nitrit azotu (0,014 mg/L) sebebiyle III. Sınıf,
 YS-2 Nolu numune nitrit azotu (0,81 mg/L) ve toplam fosfor (0,71 mg/L) sebebiyle IV.
Sınıf,
 YS-4 Nolu numune iletkenlik 81117 (µg/L), BOİ (9 mg/L), nitrit azotu (0,048 mg/L) ve
toplam fosfor (0,26 mg/L) sebebiyle III. Sınıf olarak değerlendirilmiştir.
Proje kapsamında yapılan flora ve fauna ve yüzey suyu numune alma çalışmalarında
civardaki yüzey suyu kaynaklarının fazlaca kirletildiği, derelere çöp döküldüğü ve hatta bütün dere
kanarının çöplük olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Bu sebeple civardaki yüzeysularının organik kirlilik
yükü açısından hali hazırda yoğun şekilde kirlenmiş durumdadır.
113 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.36 Yeraltı Suyu Numunelerinin YSKYY Tablo 5’e Göre Değerlendirmesi
2A Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
2B Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
3 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
I
II
III
IV
20,2
20,6
23,2
23,4
≤ 25
≤ 25
≤ 30
≤ 30
pH
7,36
7,49
7,45
7,38
6,5-8,5
6,5-8,5
6,0-9,0
6,0-9,0 dışında
İletkenlik (µS/cm)
1184
727
482
472
< 400
400-1000
1001-3000
> 3000
RES 436 nm
< 0,5
< 0,5
1,46
< 0,5
1,5
3
4,3
5
RES 525 nm
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
1,2
2,4
3,7
4,2
RES 620 nm
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
0,8
1,7
2,5
2,8
Parametre/Birim
Sıcaklık (oC)
Renk
Ek-5 Tablo 5 Su Kalite Sınıfları
1 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
Çözünmüş Oksijen (mg/L)
6,5
6,2
6,05
6,07
>8
6-8
2-6
<3
Oksijen Doygunluğu (%)a
82,3
80,4
79,7
79,8
90
70-90
40-70
< 40
KOİ (mg/L)
< 10
< 10
< 10
< 10
< 25
25-50
50-70
> 70
BOİ (mg/L)
<4
<4
<4
<4
<4
4-8
8-20
> 20
b
b
b
Amonyum Azotu (mg/L)
< 0,01
< 0,01
< 0,01
< 0,01
< 0,2
0,2-1
1-2
>2
Nitrit Azotu (mg/L)
< 0,002
< 0,002
0,002
< 0,002
< 0,002
0,002-0,01
0,01-0,05
> 0,05
Nitrat Azotu (mg/L)
7,11
1,82
0,37
0,6
<5
5-10
10-20
> 20
Toplam Kjeldahl Azotu (mg/L)
0,62
0,45
< 0,2
0,29
0,5
1,5
5
>5
Toplam Fosfor (mg/L)
0,01
0,017
0,017
0,025
< 0,03
0,03-0,16
0,16-0,65
> 0,65
Cıva (µg/L)
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,1
0,1-0,5
0,5-2
>2
Kadmiyum (µg/L)
<1
<1
<1
<1
≤2
2-5
5-7
>7
Kurşun (µg/L)
<5
<5
<5
<5
≤ 10
10-20
20-50
> 50
Bakır (µg/L)
<2
<2
<2
<2
≤ 20
20-50
50-200
> 200
Nikel (µg/L)
<5
<5
<5
<5
≤ 20
20-50
50-200
> 200
Çinko (µg/L)
58
26
6
3,7
≤ 200
200-500
500-2000
> 2000
Fekal Koliform (KOB/100 mL)
0
0
0
3
≤ 10
10-200
200-2000
> 2000
Toplam Koliform (KOB/100 mL)
0
0
0
20
≤ 100
100-20000
20000-100000
> 100000
(a) Konsantrasyon veya doygunluk yüzdesi parametrelerinden sadece birisinin sağlanması yeterlidir.
(b) pH değerine bağlı olarak serbest amonyak azotu konsantrasyonu 0,02 mg NH3-N/L değerini geçmemelidir.
I.SINIF
II.SINIF
III.SINIF
IV.SINIF
114 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.37 Yüzeysuyu Numunelerinin YSKYY Tablo 5’e Göre Değerlendirmesi
Ek-5 Tablo 5 Su Kalite Sınıfları
YS-1 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
YS-2 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
YS-3 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
YS-4 Nolu
Numune
Analiz
Sonucu
Sıcaklık (oC)
23,2
21,6
23,1
20,2
≤ 25
≤ 25
≤ 30
≤ 30
pH
7,41
7,34
7,52
7,43
6,5-8,5
6,5-8,5
6,0-9,0
6,0-9,0 dışında
İletkenlik (µS/cm)
284
1742
295
1117
< 400
400-1000
1001-3000
> 3000
Parametre/Birim
I
II
III
IV
RES 436 nm
1,24
1,14
1,3
1,22
1,5
3
4,3
5
RES 525 nm
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
1,2
2,4
3,7
4,2
RES 620 nm
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
0,8
1,7
2,5
2,8
Çözünmüş Oksijen (mg/L)
7,5
7,65
7,55
7,62
>8
6-8
2-6
<3
Oksijen Doygunluğu (%)a
88,9
89,4
89,2
89,5
90
70-90
40-70
< 40
KOİ (mg/L)
25
19
26
22
< 25
25-50
50-70
> 70
BOİ (mg/L)
10
8
10
9
<4
4-8
8-20
> 20
Renk
b
b
b
Amonyum Azotu (mg/L)
< 0,01
< 0,01
< 0,01
< 0,01
< 0,2
0,2-1
1-2
>2
Nitrit Azotu (mg/L)
0,014
0,81
0,013
0,048
< 0,002
0,002-0,01
0,01-0,05
> 0,05
Nitrat Azotu (mg/L)
< 0,1
16,6
0,19
3,54
<5
5-10
10-20
> 20
Toplam Kjeldahl Azotu (mg/L)
0,67
0,93
0,64
0,73
0,5
1,5
5
>5
Toplam Fosfor (mg/L)
0,15
0,71
0,093
0,26
< 0,03
0,03-0,16
0,16-0,65
> 0,65
Cıva (µg/L)
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,5
< 0,1
0,1-0,5
0,5-2
>2
Kadmiyum (µg/L)
1
<1
<1
<1
≤2
2-5
5-7
>7
Kurşun (µg/L)
< 0,5
<5
<5
<5
≤ 10
10-20
20-50
> 50
Bakır (µg/L)
<2
<2
3,4
<2
≤ 20
20-50
50-200
> 200
Nikel (µg/L)
18
<5
15
<5
≤ 20
20-50
50-200
> 200
Çinko (µg/L)
<1
1
<1
<1
≤ 200
200-500
500-2000
> 2000
Fekal Koliform (KOB/100 mL)
10
10
0
7
≤ 10
10-200
200-2000
> 2000
Toplam Koliform (KOB/100 mL)
800
200
300
200
≤ 100
100-20000
20000-100000
> 100000
(a) Konsantrasyon veya doygunluk yüzdesi parametrelerinden sadece birisinin sağlanması yeterlidir.
(b) pH değerine bağlı olarak serbest amonyak azotu konsantrasyonu 0,02 mg NH3-N/L değerini geçmemelidir.
I.SINIF
II.SINIF
III.SINIF
IV.SINIF
115 / 237
Nihai ÇED Raporu
Toprak Kalitesi Açısından Mevcut Kirlilik Yükü
Santral alanı civarındaki toprak kalitesi açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi
amacıyla, 4 adet toprak numunesi alınmış ve analiz sonuçları Ek-9’da, numune noktalarının
lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil IV.29’da verilmiştir. Ayrıca proje kapsamında topraktaki
mevcut kurşun, kadmiyum, nikel, krom, çinko, bakır, kükürt ve klor, toprakta sülfat olarak kükürt, pH,
florür ve agregat stabilitesi analizleri yapılarak mevcut toprak kompozisyonu ve kirlilik yükü ortaya
konulacaktır.
Gürültü Açısından Mevcut Kirlilik Yükü
Santral sahasında ve sahaya en yakın yerleşim birimi olan Tatarköy’de gürültü açısından
mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi amacıyla 24 saatlik gündüz, akşam ve gece ölçümleri yapılmış ve
ölçüm sonuçları Ek-10’da, ölçüm sonuçları ortalama değerleri Tablo IV.38’de, ölçüm noktalarının
lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil IV.29’da verilmiştir.
Tablodan da görüleceği üzere, ölçülen noktalara ait ortalama değerler; Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek-VII Tablo 4 - Endüstri Tesisleri için ticari yapılar ile
gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu
alanlar için verilmiş olan çevresel gürültü sınır değerlerinin (Lgündüz (65 dBA), Lakşam (60 dBA),
Lgece (55 dBA)) altındadır.
Tablo IV.38 Gürültü Ölçümü Sonuçları Ortalama Değerleri (dBA)
Nokta Adı
Lgündüz
(07:00-19:00)
Lakşam
(19:00-23:00)
Lgece
(23:00-07:00)
G-1
43,0
40,8
41,8
G-2
53,3
48,5
401,
Diğer taraftan, Hamitabat DGKÇ Santrali için 18.01.2012 tarihinde, Kırklareli İl Çevre ve
Şehircilik Müdürlüğü’ne, 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve
Yönetimi Yönetmeliği kapsamında santralin Yönetmelik 33. maddesinin (ç) ve (d) bentleri uyarınca
görüş sorulmuştur. Kırklareli İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, 25.01.2012 tarih ve 364 sayılı yazısında,
tesisin gürültü haritaları hazırlanması gereken yerleşim yerleri dışında kaldığından, Çevresel Gürültü
Kontrol İzin Belgesinden muaf olmasına karar vermiştir. Söz konusu izin belgesi Ek-12’de
sunulmuştur.
116 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IV.29 Mevcut Durum Değerlendirmesi Numune Noktaları (tüm noktalar)
117 / 237
Nihai ÇED Raporu
IV.2.17. Diğer Özellikler
Doğal Kaynak Kullanımı
Proje faaliyetleri kapsamında, doğal kaynak olarak elektrik üretimi için doğal gaz , içme,
kullanma ve proses suyu için ise yeraltı suyu kullanımı söz konusu olacaktır.
Daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere elektrik kullanımı için kullanılacak olan doğal
gaz halihazırda da olduğu üzere 36 inç çapındaki Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan
3
sağlanacaktır. Proje kapsamında, Santral yenilendikten sonra yaklaşık 1,2 milyar m /yıl doğal gaz
kullanılacağı ve 7,8 milyar kWh elektrik üretileceği öngörülmüştür. Diğer taraftan, HEAŞ resmi internet
3
sitesinde yer alan verilere göre, Santral’de geçmiş yıllarda ortalama 1,75 milyar m doğal gaz
tüketimine karşın 7,2 milyar kWh elektrik üretildiği bilgisine yer verilmiştir. [13]
Bu kapsamda, kaba bir hesap ile; yapılacak iyileştirme çalışmaları sonucunda artacak verim
ile daha az doğal gaz tüketilerek, daha fazla elektrik üretimi sağlanacaktır. Şöyle ki; önceki yıllarda 1
3
3
3
m doğal gaz yakılarak 4,11 kWh elektrik üretilirken (7,2 kWh / 1,75 m = 4,11 kWh/m ), yapılacak
3
3
türbin yenileme çalışmaları neticesinde 1 m doğal gaz yakılarak 6,5 kWh (7,8 kWh / 1,2 m = 6,5
3
kWh/m ) elektrik üretilmesi planlanmıştır. Sonuç olarak, doğal gaz tüketimi ve buna bağlı olarak
3
emisyonlar düşerken, elektrik üretiminde m başına 1,58 kat artış sağlanmış olacaktır.
Diğer taraftan, yenileme çalışmaları kapsamında inşaat işlerine paralel olarak yürüyecek
olan hali hazırdaki tesisin çalışması içinde su ihtiyacı olacaktır. Hali hazırdaki tesisi yılda 12 ay, ayda
30 gün ve günde 3 vardiya üzeriden 24 saat faaliyet gösterecek olup, çeşitli bakım vb. gibi zamanlarda
enerji üretimine ara verilmesi sebebiyle yılda toplamda 8.000 saat çalışacaktır. Bu çalışma süresince
3
3
kazan ve buhar türbinlerindeki kayıp ve kaçaklar için 4 m /sa, blöfler için 4 m /sa ve rejenerasyon ve
3
geri yıkama suları için ise 7 m /sa suya ihtiyaç duyulacaktır. İhtiyaç duyulan su Santral sahasında
halihazırda mevcut olan 4 adet kuyudan karşılanacaktır. Bu kapsamdaki yeraltı suyu kullanımına
ilişkin izin Ek-7’de sunulmuştur.
118 / 237
Nihai ÇED Raporu
IV.3.
Sosyo-Ekonomik Çevrenin Özellikleri
IV.3.1.
Ekonomik Özellikler (Yörenin Ekonomik Yapısını Oluşturan Başlıca Sektörler, Yöre Ve Ülke
Ekonomisi İçindeki Yeri ve Önemi, Diğer Bilgiler)
Bölge ekonomisinde ağırlığı olan başlıca sektörler aşağıdaki bölümlerde detaylı olarak ele
alınmaktadır.
Tarım
Kırklareli’nde kuru tarım alanlarının yaygınlığı nedeniyle en çok tarla bitkileri üretilmektedir.
Toplam ekilebilir arazinin içersinde buğday, birinci sırayı almakta ve ekilişteki payı yıllara göre %55–60
arasında değişmektedir. İkinci sırayı ise ayçiçeği almakta olup, ekilişteki payı %20–25 düzeyindedir.
Kırklareli’nde örtü altı sebze yetiştiriciliği konusunda son yıllarda önemli yıllarda önemli gelişmeler
olmuştur [17].
İl Özel İdaresi ve Sosyal ve Dayanışma Fonu kaynaklarından yararlanılarak gerçekleştirilen
tesislere, daha sonra çiftçi öz kaynaklarıyla yapılan tesisler eklenmiştir. Tarım arazilerinin %83'ünde
nadassız kuru tarım, %17’sinde ise sulu tarım yapılmaktadır. Sulanan araziler içinde 33.230 hektar
Devlet sulaması, 11.999 hektarında ise halk sulaması olmak üzere toplam 45.229 hektar alanda
sulama yapılmaktadır [17].
Hayvancılık
Kırklareli’nde ağırlıklı olarak kümes hayvancılığı ve küçük baş hayvancılığı yapılmaktadır.
Ayrıca yöreye özgü arıcılıkta yapılmaktadır. İl’de en çok küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yapılmakta
olup, bunu sırasıyla yumurtacı tavuk yetiştiriciliği, büyükbaş hayvan yetiştiriciliği ve arıcılık
izlemektedir. İlde 189.213 adet yerli tip koyun, 51.644 adet ise kıl keçisi kayıtlara geçirilmiştir. Bununla
birlikte büyükbaş hayvancılığında özellikle kültür sığırı yetiştiriciliği yaygın şekilde yapılmakta olup İl’de
kayıtlı toplam 72.855 adet kültür sığırı, 20746 adet melez sığır ve 4.253 adet yerli sığır bulunmaktadır
[17].
Sanayi
Kırklareli’nde sanayi daha çok D-100 karayolu etrafında ve özellikle Lüleburgaz’da
yoğunlaşmıştır. Kırklareli’nde sanayi artan bir hızla gelişmektedir. 1987-2001 döneminde %6,7 ile
sanayi, İl’in en hızlı büyüyen sektörü olmuştur. Kırklareli’nin İstanbul ve Avrupa’ya yakın olması bunun
temel nedenlerindendir. Kırklareli imalat sanayi gelişmişlik sıralamasında 14. sırada bulunmaktadır.
Kırklareli’de toplam 267 sanayi tesisi bulunmaktadır. Bunların %88’i Merkez, Babaeski ve
Lüleburgaz İlçelerinde, geri kalan %12’si diğer ilçelerde yer almaktadır. Merkezde 79, Babaeski’de 34,
Demirköy’de 2, Kofçaz’da 2, Lüleburgaz’da 121, Pınarhisar’da 11, Vize’de 18 sanayi tesisi mevcuttur.
Kırklareli İli’nde, "gıda ürünleri ve içecek imalatı", "tekstil ürünleri imalatı", "kimyasal madde
imalatı" ile "metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı" sektörleri öne çıkmaktadır.
Gıda ürünleri ve içecek imalatı sektöründe, unlu mamuller ve öğütülmüş tahıl ürünlerini
içeren imalatlar dışında, “süthane işletmeciliği ve peynir imalatı”, “çiftlik hayvanları için hazır yem
imalatı”, rafine sıvı ve katı yağların imalatı” ile “kakao, çikolata ve şekerleme imalatı”; tekstil ürünleri
imalatı sektöründe, “giyim eşyası dışında hazır tekstil ürünleri imalatı” ile “dokumanın aprelenmesi”;
kimyasal madde ve ürünleri imalatı sektöründe, “farmasötik preparat imalatı”, “boya, vernik benzeri
119 / 237
Nihai ÇED Raporu
kaplayıcı maddeler ile matbaa mürekkebi ve macun imalatı” alt sektörleri önde gelmektedir. Metalik
olmayan diğer mineral ürünlerin imalatında, cam imalatı önemli bir yer tutmaktadır.
Gıda ürünleri, içecek ve tütün imalatı yapan 92, tekstil ve tekstil ürünleri imalatı yapan 55,
deri ve deri ürünleri imalatı yapan 3, ağaç ürünleri imalatı yapan 11, kağıt hamuru, kağıt ve kağıt
ürünleri imalatı, basım ve yayım 2, kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer ve yakıt
imalatı yapan 3, kimyasal madde ve ürünleri ile suni elyaf imalatı yapan 5, plastik ve kauçuk ürünleri
imalatı yapan 5, metalik olmayan diğer mineral ürünlerin imalatı yapan 21, ana metal ve fabrikasyon
metal ürünleri imalatı yapan 14, makine ve teçhizat imalatı yapan 2, elektrik ve optik donanım imalatı
yapan 2, ulaşım araçları imalatı yapan 1, başka yerde sınıflandırılmamış imalat yapan 51 tesis
bulunmaktadır.
Bu tesislerde 19 bin dolayında kişi çalışmaktadır. 500’ün üzerinde çalışanı olan 8 tesisi
bulunmaktadır. Bu 8 tesiste toplam çalışanların yüzde 35’i istihdam edilmektedir.
Ülkemizin önemli sanayi tesislerinin bir bölümü Kırklareli’nde yer almakta, cam, gıda, tekstil,
ilaç, metal alanında önemli tesisler bulunmaktadır. Bunların arasında; Türkiye'nin ilk şeker Fabrikası
Alpullu Şeker Fabrikası, Saray Bisküvi ve Gıda, Danone Tikveşli Gıda, ACT Tekstil, Zorlu Linen,
Eczacıbaşı İlaç, Kırklareli Cam, Trakya Cam, Trakya Otocam, Trakya Çimento ve Trakya Döküm ilk
akla gelenlerdir. Bu tesislerin hem ülke hem de il ekonomisine büyük katkıları olmaktadır. Üretilen
mamüllerin önemli bir kısmı ihraç edilmektedir [18].
Madencilik & Enerji Kaynakları
Kırklareli İli’nin kuzeyinde batı kuzeybatı doğu güneydoğu doğrultusu boyunca uzanan
Istranca masifine ait metamorfik kayaçlar yüzeylerken, güneyinde ise Ergene havzasına ait TersiyerKuvaterner yaş aralığında çökelmiş kırıntılı birimler bulunur. Istranca masifi içerisinde metamorfik
serileri kesen plütonik kayaçların varlığı, bölgede metalik ve endüstriyel hammadde açısından maden
çeşitliği yaratmıştır. Ergene Tersiyer havzasında ise daha çok hammadde ve enerji kaynakları
potansiyeli mevcuttur. Metalik maden yatakları olarak potansiyelleri ortaya konmuş ve bazıları da
geçmişte işletilmiş, başta bakır-molibden-wolfram olmak üzere demir, manganez ve altın
cevherleşmeleri bilinmektedir.
Başlıca bakır-molibden-wolfram cevherleşmeleri; Merkez-Dereköy sahası, DemirköyŞükrüpaşa sahası, Demirköy-İkiztepe sahalarıdır. Merkez-Dereköy sahası; %0.25-0.4 Cu, %0.003 Mo,
%0.01 W tenörlü 220,000,000 ton mümkün + muhtemel rezerve sahiptir. Demirköy-Şükrüpaşa sahası;
%0.3-0.4 Cu, %0.01-0.02 Mo, %0.01 WO3 tenörlü 8,000,000 ton görünür + muhtemel rezerve sahiptir.
Demirköy-İkiztepe sahası ise; %0.5 Cu tenörlü 2,000,000 ton muhtemel rezervlidir. Diğer sahalarda
herhangi bir üretim faaliyetinde bulunulmamışken, bu saha özel sektör tarafından geçmişte işletilmiştir.
Bölgedeki metalik cevherleşmelerden bir diğeri demir cevherleşmeleridir. Dereköy-Çataktepe
demir zuhurunda yüksek tenörlü (%55.16 Fe) ve düşük tenörlü (%38.26) cevherin toplam rezervi
300,000 ton, Domuzbayırı zuhurundaki yüksek tenörlü (58.15 Fe) ve düşük tenörlü (33.95 Fe)
cevherin toplam rezervi ise 110,000 ton olarak belirlenmiştir.
Balaban zuhuru ise %30 Fe tenörlü 2,800,000 ton görünür rezerve sahiptir. Her iki
cevherleşme de granit-kireçtaşı dokanaklarında oluşmuş skarn tip manyetitlerden ibarettir. Cevher
tenörünün düşük olması nedeniyle sahalar işletilmemektedir. Metalik cevherleşmelerden bir diğeri
altındır. Demirköy İğneada, Mertgölü sahasında %0.5 gr/ton tenörlü 112,500 ton görünür rezerve
120 / 237
Nihai ÇED Raporu
sahip altın sahası tespit edilmiştir. Bilinen manganez sahası ise %32 Mn tenörlü, 54,000 ton mümkün
rezervli Çakıllı sahasıdır.
Kırklareli ili endüstriyel hammaddeler bakımından daha zengindir. Büyük çoğunluğu yine
Istranca masifi içerisinde yer alan dolomit, feldispat, kuvars, mermer ve tuğla-kiremit hammaddeleri
bilinmektedir. Kırklareli’ndeki mermer sahaları zaman zaman işletilmekte ve piyasada kendi isimleriyle
bilinmektedir Dereköy-Trakya Graniti pembemsi zonlu plajioklaslar nedeniyle pembe renk vermektedir.
Diğer mineraller kuvars, biyotit, hornblend, piroksen, sfen ve apatittir. Sertliği 7-8, yoğunluğu 2.68
3
3
gr/cm , porozitesi %0.5 tir. Saha 400,000 m jeolojik rezerve sahiptir, yatak zaman zaman
işletilmektedir. Vize-Sergen Köyü- Vize Pembesi; İnce kristalli ve pembe renklidir. Basınç ikizlenmesi
3
gösteren kalsit kristallerinden oluşmuştur. Sertliği 3, yoğunluğu 2.72 gr/cm , porozitesi %0.2 dir. Saha
3
2,500,000 m jeolojik rezerve sahiptir. Üsküp-Sazara Köyü-Sazara Sedef Mermeri; beyaz, yer yer de
3
açık yeşil renkli olan ince kristalli mermerdir. Sertliği 3, yoğunluğu 2.73 g/cm , porozitesi %0.361 olan
3
mermerlerin sahada 250,000 m jeolojik rezervi saptanmıştır. Bir diğer endüstriyel hammadde
zenginliği feldispattır. Üsküp-Ahmetçe, Yündalan sahasında %4.65 K2O, %0.9 F2O3 tenörlü 10,800 ton
mümkün feldspat rezervi bilinmektedir.
2008-2009 yıllarında Trakya endüstriyel hammaddeler aramaları projesi kapsamında da
Merkez ilçesi Koruköy ve Yörükbayırı sahalarında da feldspat oluşumları tespit edilmiş olup, Koruköy
sahasında toplam alkali oranları (%Na2O+K2O) %5.36-6.67 arasında değişen 88,332,187 ton görünür
rezerv, Yörükbayırı sahasında ise toplam alkali oranları %5.05-5.73 arasında değişen 432,602,844 ton
görünür rezerv belirlenmiştir. Düşük kaliteli olan yatak işletilmemektedir. Dereköy-Kapaklı Köyü sahası
ise bilinen kuvars sahasıdır. Sahada %97.76 SiO 2, %0.72 Fe2O3 tenör, 58,080 ton görünür rezerv
tespit edilmiştir. Ergene Tersiyer havzası içerisinde yer alan endüstriyel hammadde kaynağı ise,
Merkez- Pehlivan Köyü-Mercan Dere-Koca Tepe tuğla-kiremit sahalarıdır. Sahalar orta-iyi kaliteli
toplam 20,000,000 ton muhtemel rezerve sahiptir. Sözü edilen madenler dışında ilde bilinen linyit
oluşumları ise Vize-Topçuköy sahasında yer almaktadır. 2,300 Kcal/Kg kalitesinde olan linyitlerin
toplam rezervi 34,200,000 ton olarak tespit edilmiştir. Ancak gevşek taban ve tavan kayaçları
nedeniyle işletme güçlükleri bulunmaktadır [19].
IV.3.2.
Nüfus (Yöredeki Kentsel ve Kırsal Nüfus, Nüfus Hareketleri, Göçler, Nüfus Artış Oranları,
Diğer Bilgiler)
Kırklareli İli’nde, dağlık ve ormanlık olan kuzey bölgelere oranla, tarıma ve yerleşime uygun
olan Ergene Havzası’nda kentleşme daha fazladır. Nitekim nüfusun büyük bölümü düz ve ulaşımı
rahat, merkez ulaşım ağına yakın bu bölgelerde yaşamaktadır. Lüleburgaz ilçesinin E-5 ve TEM
yollarının üzerinde olması, İstanbul iline yakınlığı ve coğrafi alanının düzlüğü, en büyük ilçe oluşunun
gerekçeleridir. Kuzeyde Kofçaz, Demirköy ve İğneada gibi ormanlık ve sahil kesimlerinde nüfus
yoğunluğunun az olması, doğal şartlara bağlı olarak var olan ulaşım güçlüğü ile İstanbul gibi önemli bir
kente olan uzaklıkları ile yakından ilgilidir.
Kırklareli İli’nin nüfus artışına bakıldığında en hızlı büyümenin Lüleburgaz İlçesi’nde olduğu
görülmektedir. Bunun en önemli nedeni sanayinin bu bölgedeki gelişmişliğidir. Ancak nüfusla birlikte
artan işgücü ihtiyacı, Lüleburgaz İlçesi’nde hızlı ve düzensiz bir büyümeyi de beraberinde
getirmektedir.
Kırklareli İli’nde sanayi, coğrafi konumu nedeniyle özellikle Lüleburgaz’da yoğunlaşmıştır.
Bunların yüzde 87,5’si Merkez, Babaeski ve Lüleburgaz’da yer alırken, diğer ilçelerde ancak %12,5'i
faaliyet göstermektedir.
121 / 237
Nihai ÇED Raporu
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) tarafından 2012 yılında gerçekleştirilen Adrese Dayalı Nüfus
Kayıt Sistemi Nüfus Sayımı Sonuçları’na göre, Kırklareli nüfusu 341.218 olup %68’lik bölümü il ve ilçe
merkezlerinde, %32’lik bölümü ise belde ve köylerde yaşamaktadır (bkz. Tablo IV.39).
Proje sahası Lüleburgaz İlçesi’nde yer almakta olup, bu ilçenin toplam nüfusu 2012 yılı
itibariyle 137.872 kişidir (bkz. Tablo IV.40).
1985 yılından bu yana faaliyette olan bir Santral söz konusu olduğundan ve yenileme
çalışmaları yalnızca inşaat döneminde çalışan sayısında belirli bir süre için artışa sebep olacağından,
çalışanların yöreden temin edilmeye çalışılacak olması sebebiyle; yapılacak yenileme çalışmalarının
nüfus üzerinde herhangi bir etkisi olması beklenmemektedir.
Tablo IV.39: Türkiye ve Kırklareli İli Nüfusları
Türkiye - Toplam Nüfus
Toplam
Erkek
Kadın
75.627.384
37.956.168
37.671.216
Kırklareli - İl Nüfusu
341.218
175.515
165.703
Kırklareli - İl/İlçe Merkezleri Nüfusu
232.154
120.297
111.857
Kırklareli - Belde ve Köyler Nüfusu
109.064
55.218
53.846
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK)
Tablo IV.40: Lüleburgaz İlçesi Nüfusları
İlçe
Köy
Toplam
Kadın
Erkek
105.279
53.872
51,407
Alacaoğlu
660
338
322
Ayvalı
600
300
300
1.339
674
665
487
251
236
Şehir
Celaliye
Ceylanköy
Çeşmekolu
Düğüncübaşı
Ertuğrul
Merkez
138
158
578
558
461
225
236
Eskibedir
83
41
42
Eskitaşlı
836
435
401
Hamitabat
1.345
657
688
Hamzabey
344
176
168
Karaağaç
729
354
375
(B) Kırıkköy
1.956
1.016
940
Müsellim
260
126
134
Oklalı
275
143
132
Ovacık
648
323
325
(B) Sakızköy
Büyükkarıştıran
296
1.136
1.384
681
703
Sarıcaali
592
304
288
Tatarköy
973
483
490
Turgutbey
1.202
592
610
Umurca
247
117
130
Yenibedir
268
132
136
Yenitaşlı
98
46
52
Bucak toplamı
16.219
8.130
8,089
(B) Ahmetbey
4.148
2.058
2,090
122 / 237
İlçe
Nihai ÇED Raporu
Köy
Kadın
Toplam
Akçaköy
Erkek
327
163
164
5.765
2.923
2,842
Çengelli
952
495
457
Davutlu
157
84
73
Emirali
850
429
421
(B) Büyükkarıştıran
(B) Evrensekiz
2.870
1.442
1,428
Karamusul
570
296
274
Kayabeyli
377
197
180
Seyitler
138
68
70
16.374
8.261
8,113
137.872
70.263
67.609
Bucak Toplamı
İlçe Toplamı
Kırklareli bir sınır kenti olması nedeniyle her dönemde Balkan ülkelerinden gelen
göçmenlerin ilk yerleştikleri yer olmuştur. Bu nedenle, il nüfusu geçmişten beri, göç hareketlerinden
büyük ölçüde etkilenmiştir.
Diğer açıdan iş olanaklarının sınırlı olması, buna karşılık komşu illerin ekonomisinde hızlı bir
gelişme yaşanması, ayrıca ilin İstanbul'a olan mesafesi, 1960'tan sonra göç hareketini hızlandırmıştır.
Dışarıya göçün asıl kaynağı kırsal kesim olmakla birlikte, ilçe merkezlerinden göç edenlerin sayısı
dikkat çekecek boyutlardadır.
Göç yolu ile nüfus yitiren Kırklareli'ne sınırlı da olsa il dışından da bir nüfus akımı söz
konusudur. Ancak, bu akımın büyük bir bolümü görevleri nedeni ile geçici bir süre ikamet etme
durumunda olan kamu görevlileridir.
Kırklareli’nde nüfusun bir bölümünün çalışma amacıyla şehir dışına göç etmesine karşın,
nüfusun cinsiyet yapısında ülke genelinden farklı olarak bir erkek fazlalığı vardır. Bu durumda, il'de çok
sayıda askeri birliğin bulunmasının da önemli etkisi vardır.
Kırklareli İli’nin yıllara göre aldığı ve verdiği göç değerleri Tablo IV.41’te, Manisa İli’ne ait
yıllara göre net göç değerleri ve net göç hızı Tablo IV.42’da yer almaktadır.
Tablo IV.41: Kırklareli İli’nin Yıllara Göre Aldığı ve Verdiği Göç Değerleri
Toplam Nüfus
Aldığı Göç
İl
Kırklareli
2008
2009
2010
2011
336.942
333.179
332.791
340.199
20072008
20082009
20092010
Verdiği Göç
20102011
20072008
20082009
20092010
20102011
10.565 10.359 12.844 11.979 11.027 11.242 12.088 11.829
123 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo IV.42: Kırklareli İli’ne Ait Yıllara Göre Net Göç Değerleri ve Net Göç Hızı
Net Göç
İl
Kırklareli
Net Göç Hızı
20072008
20082009
20092010
20102011
20072008
2008-2009
2009-2010
2010-2011
-462
-883
756
150
-1,37
-2,65
2,27
0,44
Diğer taraftan, 1985 yılından bu yana faaliyette olan bir Santral söz konusu olduğundan ve
yenileme çalışmaları yalnızca inşaat döneminde çalışan sayısında belirli bir süre için artışa sebep
olacağından, çalışanların yöreden temin edilmeye çalışılacak olması sebebiyle; yapılacak yenileme
çalışmalarının iç ve dış göç üzerinde herhangi bir etkisi olması beklenmemektedir.
IV.3.3.
Yöredeki Sosyal Altyapı Hizmetleri (Eğitim, Sağlık, Bölgede Mevcut Endemik Hastalıklar,
Kültür Hizmetleri Ve Bu Hizmetlerden Yararlanılma Durumu)
İlde sağlık hizmetleri veren toplam 100 adet sağlık kuruluşu vardır. Bu sağlık kurumlarında
675 fiili yatak, 137 uzman hekim, 169 pratisyen hekim, 371 hemşire ve 284 ebe bulunmaktadır.
Merkez ilçede ve proje alanının bulunduğu Lüleburgaz ilçesinde yer alan hastaneler Tablo
IV.43’de verilmiştir.
Tablo IV.43: Kırklareli Merkez ve Lüleburgaz İlçelerinde Bulunan Sağlık Kurumları
Fiili
Yatak
Kurum Adı
Uzman
Hekim
Pratisyen
Hekim
Hemşire
Ebe
Diğer
Merkez İlçe
1.
Kırklareli Sağlık Müdürlüğü
5
15
5
92
2.
Kırklareli Merkez ilçe Toplum Sağlığı Merkezi
4
5
5
18
3.
Kırklareli Devlet Hastanesi
12
109
59
163
4.
Kırklareli Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezi
2
4
2
5.
Kırklareli Verem Savaş Dispanseri
6.
Kırklareli Halk Sağlığı Laboratuarı
7.
Kırklareli İl Ambulans Servisi Komuta Kontrol Merkezi
6
12
8.
Kırklareli 1 No.lu Acil Sağlık Hizmetleri İstasyonu
5
9
9.
Kırklareli Ağız Diş Sağlığı Merkezi
301
56
1
3
7
3
2
18
5
2
40
2
1
3
1
13. Kırklareli Merkez ilçe 75. Yıl 1 Nolu Aile Sağlığı Merkezi
4
2
2
14. Kırklareli Merkez İlçe 2. Nolu Aile Sağlığı Merkezi
5
1
4
3
2
1
3
2
1
10. Kırklareli Sağlık Kurumları Döner Sermaye Saymanlığı
11. Kırklareli Erken Teşhis Ve Tarama Merkezi
Kırklareli Merkez Gazi Osman Paşa Göçmen Misafirhanesi
12.
Sağlık Birimi
16.
Kırklareli Merkez İlçe 4. Nolu Atiye Mehmet Genç Aile
Sağlığı Merkezi
3
1
124 / 237
3
Nihai ÇED Raporu
Fiili
Yatak
Kurum Adı
Uzman
Hekim
Pratisyen
Hekim
Hemşire
Ebe
19. Kırklareli Merkez Kavaklı Aile Sağlığı Merkezi
1
1
20. Kırklareli Merkez Üsküp Aile Sağlığı Merkezi
1
1
21. Kırklareli Merkez Dereköy Aile Sağlığı Merkezi
1
1
22. Kırklareli Merkez İnece Aile Sağlığı Merkezi
2
1
23. Kırklareli Merkez Armağan Sağlık Evi
Diğer
1
1
24. Kırklareli Merkez Çukurpınar Sağlık Evi
25. Kırklareli Merkez Dokuzhoyük Sağlık Evi
1
26. Kırklareli Merkez Dolhan Sağlık Evi
1
27. Kırklareli Merkez Karahamza Sağlık Evi
1
28. Kırklareli Merkez Kavakdere Sağlık Evi
1
29. Kırklareli Merkez Kayalı Sağlık Evi
1
30. Kırklareli Merkez Kızılcıkdere Sağlık Evi
1
31. Kırklareli Merkez Paşayeri Sağlık Evi
1
1
32. Kırklareli Merkez Urunlu Sağlık Evi
1
33. Kırklareli Merkez Yoğuntaş Sağlık Evi
1
Merkez Toplam
301
57
59
157
98
365
1
3
10
6
21
53
11
117
59
160
1
5
1
2
0
4
Lüleburgaz
1.
Lüleburgaz Toplum Sağlığı Merkezi
2.
Lüleburgaz Devlet Hastanesi
3.
Lüleburgaz Ana Çocuk Sağlığı Ve Aile Planlaması Merkezi
4.
Lüleburgaz Verem Savaş Dispanseri
1
5.
Kırklareli Lüleburgaz 1 Nolu Acil Sağlık İstasyonu
Hizmetleri
4
6.
Kırklareli Lüleburgaz İlçe Halk Sağlığı Laboratuarı
7.
Kırklareli Lüleburgaz 70. Yıl 1.Nolu Aile Sağlığı Merkezi
4
8.
Kırklareli Lüleburgaz 2. Nolu Aile Sağlığı Merkezi
2
9.
Kırklareli Lüleburgaz Niyazi Düvenci 3. Nolu Aile Sağlığı
Merkezi
266
7
1
0
4
6
1
6
4
1
3
10. Kırklareli Lüleburgaz 4. Nolu Aile Sağlığı Merkezi
2
2
Kırklareli Lüleburgaz Kasım Tahiroğlu 5. Nolu Aile Sağlığı
14.
Merkezi
3
3
15. Kırklareli Lüleburgaz 6. Nolu Aile Sağlığı Merkezi
4
1
3
3
1
2
17. Kırklareli Lüleburgaz Ahmetbey Aile Sağlığı Merkezi
2
1
1
18. Kırklareli Lüleburgaz Büyükkarıştıran Aile Sağlığı Merkezi
2
19. Kırklareli Lüleburgaz Turgutbey Aile Sağlığı Merkezi
1
20. Kırklareli Lüleburgaz Evrensekiz Aile Sağlığı Merkezi
1
21. Kırklareli Lüleburgaz Hamitabat Aile Sağlığı Merkezi
1
22. Kırklareli Lüleburgaz Kırıkköy Aile Sağlığı Merkezi
0
16.
Kırklareli Lüleburgaz Hatice Yaman 7. Nolu Aile Sağlığı
Merkezi
23. Kırklareli Lüleburgaz Alacaoğlu Sağlık Evi
1
1
3
1
1
1
1
24. Kırklareli Lüleburgaz Çengerli Sağlık İstasyonu
25. Kırklareli Lüleburgaz Çiftlikköy Sağlık Evi
1
26. Kırklareli Lüleburgaz Düğüncübaşı Sağlık Evi
1
125 / 237
6
Nihai ÇED Raporu
Fiili
Yatak
Kurum Adı
Uzman
Hekim
Pratisyen
Hekim
Hemşire
Ebe
27. Kırklareli Lüleburgaz Emirali Sağlık Evi
1
28. Kırklareli Lüleburgaz Ovacık Sağlık Evi
1
29. Kırklareli Lüleburgaz Celaliye Sağlık Evi
1
30. Kırklareli Lüleburgaz Sakızköy Sağlık Evi
1
31. Kırklareli Lüleburgaz Hamzabey Sağlık Evi
1
32. Kırklareli Lüleburgaz Karaağaç Sağlık Evi
1
Diğer
33. Kırklareli Lüleburgaz Tatarlı Sağlık Evi
Lüleburgaz Toplam
266
61
48
141
103
202
Kaynak: Kırklareli İl Çevre Durum Raporu, 2011
IV.3.4.
Proje Alanı ve Yakın Çevresindeki Kentsel ve Kırsal Arazi Kullanımları
Proje kapsamında gerçekleştirilecek olan yenileme çalışmaları mevcut santral alanı içinde
yapılacak olup, yeni yapılacak çevrim blokları için santral alanı dışında bir alanının kullanımı söz
konusu değildir. Proje alanı, yürürlükteki onaylı Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 Ölçekli
yer almaktadır.
Proje alanının toprak açısından değerlendirilmesinde Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü
tarafından hazırlanan 1/100.000 ölçekli toprak haritalarından faydalanılmıştır. Bölgeye ait toprak
haritaları Ek-6’da sunulmaktadır. Büyük toprak grupları haritasına göre; Hamitabat DGKÇS sahasının
bir bölümü vertisol, bir bölümü ise kireçsiz kahverengi topraklar üzerinde yer almaktadır. Arazi
kullanım kabiliyet sınıfı bakımından, santral sahasının bir kısmı IV. Sınıf, bir kısmı ise II. Sınıf araziler
üzerindedir.
Santral alanının etrafı genel olarak tarım arazileri ile kaplıdır. Yakın çevresinde kırsal
yerleşim yerleri bulunmakta olup, en yakın yerleşim yeri olan Tatarköy Köyü santral alanına 410 m
mesafededir. Proje alanına en yakın kentsel yerleşim merkezi Lüleburgaz İlçesi olup proje alanına kuş
uçuşu 6,56 km mesafededir.
IV.3.5.
Gelir Ve İşsizlik (Bölgede Gelirin İş Kollarına Dağılımı İş Kolları İtibariyle Kişi Başına Düşen
Maksimum, Minimum Ve Ortalama Gelir)
Kırklareli İli’nin 2011 yılı işsizlik oranı ile Türkiye geneline bakıldığında Kırklareli İli’ndeki
işsizlik oranı (%8,8) ile Türkiye geneli işsizlik oranının (%9,8) yakın olduğu görülmektedir.
2011 yılında Türkiye’de işgücüne katılma oranı %49,9 oranına sahip iken Kırklareli İli’nde bu
oran %55,4 olarak gerçekleşmiştir. Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre Kırklareli İlinde
2009-2011 yılları arası işgücüne katılım oranı %54’den, %55,4’e çıkmıştır.
TUİK tarafından yayınlanan Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi 2011 yılı Bölgesel
Göstergeler verilerine göre 15 yaş ve üzeri nüfus, işgücü, istihdam ve işsizlik sonuçları Tablo IV.44’te
ve istihdam edenlerin sektörel dağılımı Tablo IV.45’te verilmiştir.
126 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tarım Dışı İşsizlik
Oranı
3.471
26.938
47,9
14,0
41,2
17,4
2010
52.541
25.641
22.594
3.046
26.901
48,8
11,9
43,0
14,8
2011
53.593
26.725
24.110
2.615
26.867
49,9
9,8
45,0
12,4
2009
1.191
643
559
83
548
54,0
13,0
47,0
16,0
2010
1.194
652
588
64
541
54,6
9,8
49,3
12,0
2011
1.252
693
632
61
559
55,4
8,8
50,5
10,4
İşsiz
İşgücü
Yıl
İşsizlik Oranı
21.277
İşgücüne katılma
oranı
24.748
İş gücüne dahil
olmayan nüfus
51.686
İstihdam
2009
15 ve daha yukarı
yaştaki nüfus
İstihdam Oranı
Tablo IV.44: Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi 2009-2011 İşgücü Bilgileri
(Bin)
(%)
TR Türkiye
TRA21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli
Tablo IV.45: Tekirdağ, Edirne, Kırklareli Bölgesi İstihdam Edilenlerin Sektörel Dağılımı (15 Yaş Üstü)
Tarım
Sanayi
(Bin)
Hizmetler
Tarım
Sanayi
(%)
Hizmetler
Yıl
Toplam
2009
21.277
5.240
5.385
10.652
24,6
25,3
50,1
2010
22.594
5.683
5.927
10.985
25,2
26,2
48,6
2011
24.110
6.143
6.380
11.587
25,5
26,5
48,1
TR Türkiye
TRA21 Tekirdağ, Edirne, Kırklareli
2009
559
124
183
252
22,2
32,7
45,1
2010
588
127
224
237
21,6
38,1
40,3
2011
632
123
244
265
19,5
38,6
41,9
Diğer taraftan, 1985 yılından bu yana faaliyette olan bir Santral söz konusu olduğundan ve
yenileme çalışmaları yalnızca inşaat döneminde çalışan sayısında belirli bir süre için artışa sebep
olacağından, bu süre içerisinde çalışanların yöreden temin edilmeye çalışılacak olması sebebiyle;
yöredeki gelirin artacağı ve işsizliğin azalacağı öngörülmüştür.
IV.3.6.
Diğer Özellikler
Bu kapsamda belirtilecek başka bir özellik yoktur.
127 / 237
V.
Nihai ÇED Raporu
PROJENİN BÖLÜM IV’DE TANIMLANAN ALAN ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ VE ALINACAK
ÖNLEMLER
(Bu bolümde projenin fiziksel ve biyolojik çevre üzerine etkileri, bu etkileri önlemek, en aza
indirmek ve iyileştirmek için alınacak yasal, idari ve teknik önlemler V.I.(A) ve V.2.(B) başlıkları için ayrı
ayrı ve ayrıntılı şekilde açıklanır.)
V.1.
(A) Arazinin Hazırlanması, İnşaat ve Tesis Aşamasındaki Faaliyetler, Fiziksel ve
Biyolojik Çevre Üzerine Etkileri ve Alınacak Önlemler
Proje kapsamında yaklaşık 30 ay sürmesi planlanan inşaat faaliyetleri kapsamında aylık
ortalama 500 kişinin çalıştırılması planlanmaktadır. Projede inşat işlemlerine devam edilirken, aynı
zamanda elektrik üretimine de ara verilmeyecektir. Hâlihazırda HDKÇS’nde görevli personel sayısı
santralde 120, güvenlik 30 ve diğer yardımcı personel (alt yüklenici) 50 olmak üzere toplam 200 kişidir.
Dolayısıyla projenin inşaat aşamasında toplam 700 kişi çalıştırılacaktır.
Proje kapsamında arazinin hazırlanması, inşaat ve tesis aşamasında oluşması muhtemel
çevresel etkiler ve bu etkiler kapsamında alınması düşünülen önlemler bu bölümde yer almaktadır.
V.1.1.
Arazinin Hazırlanması ve Ünitelerin İnşası İçin Yapılacak İşler Kapsamında (ulaşım altyapısı
dahil) Nerelerde ve Ne Kadar Alanda Hafriyat Yapılacağı, Bitkisel Toprak ve Hafriyat Artığı
Miktarı ve Nerede Depolanacağı, Hafriyat Artığı Toprak, Taş, Kum vb Maddelerin Nerelere,
Nasıl Taşınacakları veya Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları; Kullanılacak Malzemeler,
Araçlar ve Makineler, Kırma, Öğütme, Taşıma, Depolama Gibi Toz Yayıcı Mekanik İşlemler,
Tozun Yayılmasına Karşı Alınacak Önlemler
1985 yılından beri faaliyette olan Hamitabat DGKÇS için mevcut ulaşım altyapısı
kullanılacağından bu kapsamda herhangi bir hafriyat çalışması yapılmayacaktır. Yapılacak hafriyat
çalışmaları Ek-1’de verilen Vaziyet Planı’nda UNIT 10 ve UNIT 20 olarak gösterilen yaklaşık 28.000
2
3
m alan üzerinde yapılacaktır. Yapılacak toplam hafriyat miktarı 300.000 m olacak ve bu miktarın
3
yaklaşık olarak 2.800 m ’ü bitkisel toprak olarak sıyrılacaktır. UNIT 20 alanı halihazırda eski mazot
tankları için kullanıldığından, bu alanda sıyrılacak bitkisel toprak bulunmamaktadır (bkz. Fotoğraf V.1).
Bu kapsamda, sıyırma, doldurma, taşıma ve depolama esnasında geçici süre ile toz
oluşumu beklenmektedir. Bunun dışında herhangi bir kırma ve/veya öğütme işlemi yapılmayacak ve
bu sebep yüzünden toz oluşmayacaktır. Proje kapsamında gerçekleştirilecek kazı, yükleme, taşıma,
boşatma ve depolama işlemleri dolayısıyla toz oluşumu gerçekleşecektir. Oluşacak toz miktarına
ilişkin hesaplamalar aşağıda verilmiştir.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek inşaat işlemleri öncesinde alanda bulunan bitkisel
3
toprak tabakası sıyrılacak olup toplamda 2.800 m ’lük bitkisel toprak daha sonra peyzaj işlemlerinde
3
kullanılmak üzere sıyrılacaktır. Bitkisel toprağın sıyrılması sonrasında 297.200 m ’lük kazı yapılarak
hafriyat toprağı çıkarılacak, çıkacak malzeme dolgu işlemlerinde kullanılmak üzere santral alanı içinde
geçici depolanacaktır. Kazı fazlası malzemeden kullanılmayan kısmı ise Lüleburgaz Belediyesi
tarafından gösterilecek alanda nihai depolaması yapılacaktır.
3
Projede kapsamında gerçekleştirilecek toplam 300.000 m ’lük kazının 2/3’lük kısmı santral
alanının güney tarafında kalan Unit-20’de, kalan 1/3 lük kısmı ise güney taraftaki Unit-10’da
gerçekleştirilecektir.
128 / 237
Nihai ÇED Raporu
3
Bitkisel toprak ve hafriyat toprağının ortalama yoğunluğunun 1,6 ton/m olduğu kabulü ile
3
3
toplam hareket ettirilecek hafriyat miktarı (300.000 m × 1,6 ton/m ) 480.000 ton’dur.
Proje kapsamında kazı işlemleri toplamda 15,5 ayda tamamlanacak olup, ayda 30 gün ve
günde 16 saat olarak iki vardiya çalışılacaktır. Dolayısıyla bir saatte hareket ettirilecek malzeme
miktarı, HS;
HS
= 480.000 ton / 15,5 ay
= (30.968 ton/ay) / (30 gün/ay)
= (1032 ton / gün) / (16 sa/gün)
= 64,5 ton/sa’dır.
Toz emisyonu hesaplamalarında 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de
(Değişiklik: 10.11.2012 tarih ve 28463 sayılı R.G) yayımlanarak yürürlüğe giren “ Sanayi Kaynaklı
Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” Ek-12’de verilen toz emisyon faktörleri kullanılmıştır (bkz. Tablo
V.1)
Tablo V.1: Toz Emisyon Faktörleri
Emisyon Faktörleri kg/ton
Kaynaklar
Kontrolsüz
Kontrollü
Patlatma
0,080
-
Sökme
0,025
0,0125
Yükleme
0,010
0,005
0,7
0,35
0,010
0,005
Nakliye (gidiş-dönüş toplam mesafesi)
Boşaltma
Depolama
5,8
2,9
Birincil Kırıcı
0,243
0,0243
İkincil Kırıcı
0,585
0,0585
Üçüncül Kırıcı
0,585
0,0585
Proje kapsamında savurma yapılmadan yükleme ve boşaltma yapılacak olması, malzemenin
nemli tutulacak olması dolayısıyla kontrollü emisyon faktörleri göz önüne alınmıştır.
Bitkisel toprağın sıyrılması ve hafriyat malzemesinin çıkarılması sırasında oluşacak toz
emisyonu:
Tozuma Miktarı = Hafriyat Miktarı x Toz Emisyonu Faktörü
= 64,5 ton/saat x 0,0125 kg/ton
= 0,81 kg/saat
Bitkisel toprak ve hafriyatın yüklenmesi sırasında oluşacak toz emisyonu:
= 0,32 kg/saat
129 / 237
Nihai ÇED Raporu
Bitkisel toprak ve hafriyatın sırasında oluşacak toz emisyonu:
Arazi hazırlığı aşamasında 20 ton kapasiteli damperli 4 kamyon günlük ortalama 1032 ton
3
(645 m ) çıkacak hafriyat malzemesi ve bitkisel toprağı, 13 seferde ortalama 400 m mesafe yol kat
ederek çalışma alanı içerisinde oluşturulacak olan bitkisel toprak ve hafriyat toprağı depo alanına
götürecektir.
Tozuma Miktarı
= Sefer Sayısı x Mesafe x Toz Emisyon Faktörü
= 13 sefer/gün x 4 kamyon x 0,8 km x 0,35 kg/km-kamyon
= 14,56 kg/gün / 16 saat/gün
= 0,91 kg/saat
Bitkisel toprak ve hafriyatın boşaltılması sırasında oluşacak toz emisyonu:
= 0,32 kg/saat
Bitkisel toprak ve hafriyatın depolanması sırasında oluşacak toz emisyonu:
Projede oluşacak bitkisel toprak ve hafriyat malzemesi birbirlerine karışmayacak şekilde
2
2
1.400 m ’lik alanda bitkisel toprak ve 14.600 m ’lik alanda kazı fazlası malzeme olmak üzere toplamda
2
16.000 m alan geçici olarak depolanacaktır. İnşaat faaliyetlerinde gereken yerlere dolgu işlemi ve
işlemi tamamlanan alanlara bitkisel toprak serilmesi işlemleri birlikte yürütülecektir.
Tozuma Miktarı
= Depolama Alanı x Toz Emisyonu Faktörü
= 1,6 ha x 2,9 kg/ha. gün
= 4,64 kg/gün / 24 saat
= 0,29 kg/saat
Santral Alanı’nda oluşacak toplam toz miktarı TS;
TSB
= 0,81 + 0,32 + 0,91 + 0,32 + 0,29
= 2,65 kg / sa’dır.
Projenin inşaat dönemine ilişkin yapılan hesaplamalarda oluşacak toplam toz miktarı
kontrollü emisyon faktörleri ile hesaplandığında 2,65 kg/sa olarak ortaya çıkmakta olup söz konusu
değer 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği”, Tablo
2.1.’de verilen, baca dışı yerlerden kaynaklanan toz oluşumu için sınır değer olan 1 kg/saat
değerinden büyük olması sebebiyle çöken toz ve PM10 değerleri için hava kalitesi modelleme
çalışması yapılmıştır (bkz. Ek-17).
Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi çalışmaları kapsamında “AERMOD” kullanılmıştır, Bu
model tipik bir gauss dağılım modeli olup 3 boyutlu olarak gaz veya toz çeşitli kirleticilerin dağılımının
hesaplanmasında kullanılmaktadır, Model kapsamında alan, nokta, doğrusal veya hacimsel
kaynakların kirletici dağılımının modellenmesi mümkündür, 2000 yılında ISC yerine kullanılmak üzere
geliştirilmiş olan model 9 Kasım 2005'den itibaren EPA (Amerika Çevre Koruma Ajansı) tarafından
önerilen model olmuştur,
130 / 237
Nihai ÇED Raporu
AERMOD 50 kilometreye kadar olan alanlarda, basit veya kompleks arazilerde, sabit bir
tesisten kaynaklanan hava kirleticileri için atmosferik dağılımın modellenmesinde kullanılmaktadır.
AERMOD modeli, kullanıcı tarafından tanımlanan bir ağ sisteminde çalışmakta, hesaplar ağ
sistemini oluşturan her bir alıcı ortam elemanının köşe noktaları için yapılmaktadır. AERMOD
modelinin kullandığı ağ sistemi, polar veya kartezyen olarak tanımlanabilmekte; ayrıca ağ sistemi
dışında da ayrık alıcı noktalar belirlenerek bu noktalarda daha detaylı hesaplar yapılabilmektedir.
Model topografik haritalar kullanıp yer şekillerinin dağılımdaki etkisini de hesaplamaktadır.
Modelleme çalışmaları için gerekli olan uzun dönemli meteorolojik veriler, yöredeki mevcut
meteoroloji istasyonlarından sağlanmaktadır. Modelleme çalışmalarında kullanılacak meteorolojik
istasyon verilerinin seçilmesinde en önemli etmen verilerin (özellikle rüzgar verilerinin) proje alanını
mümkün olan en iyi şekilde temsil etmesidir.
yakınındaki meteoroloji istasyonları araştırılmıştır. İlk etapta, proje sahasının meteorolojik ve iklimsel
özelliklerin belirlenmesinde ÇED Raporu komisyon üyesi olan Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
tarafından Lüleburgaz Meteoroloji İstasyonu’na ait verilerin kullanılması istenmiştir. Ancak modelleme
çalışmaları için Lüleburgaz İstasyonu’na ait rüzgar verilerinin tedarikinde söz konusu istasyonda çok
fazla eksik veri olması sebebiyle, gerek modelleme çalışmalarında, gerekse meteorolojik ve iklimsel
özelliklerin belirlenmesinde Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’na ait verilerin kullanılmasına yine
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından karar verilmiştir.
sebebiyle değerlendirmelerde bu istasyonun verilerinin kullanılmasına yönelinilmiştir.
Proje kapsamında inşaat döneminde oluşacak toplam toz miktarı yukarıda detaylı olarak
verilmiş olup modelleme sonuçları aşağıda verilmiştir (bkz. Tablo V.2. ve Tablo V.3)
Tablo V.2: En yüksek Günlük PM10 Konsantrasyonları ve Koordinatları (İnşaat Dönemi)
X
Y
Konsantrasyon (µg/m3)
1
528349,9
4592593
991,9081
2
528099,9
4591843
799,4396
3
528099,9
4591593
487,6605
4
527849,9
4591593
440,2971
5
528099,9
4591343
340,0679
6
527599,9
4591593
308,4426
7
528349,9
4591843
290,1414
8
527849,9
4591843
280,0464
9
528349,9
4592843
275,8207
10
528099,9
4592593
257,05
11
528349,9
4591593
252,496
12
527599,9
4591843
211,9149
13
528099,9
4592343
199,863
14
528099,9
4592093
171,9781
15
527599,9
4591343
155,1389
131 / 237
Nihai ÇED Raporu
X
Y
16
527849,9
4591343
148,3939
17
527349,9
4591843
146,5323
18
528349,9
4592343
145,0444
19
527099,9
4591343
138,6003
20
528349,9
4592093
131,7477
Tablo V.3: En yüksek Yıllık PM10 Konsantrasyonları ve Koordinatları (İnşaat Dönemi)
X
Y
1
528349,9
4592593
371,1244
2
528099,9
4591843
102,9416
3
528099,9
4591593
89,92179
4
527849,9
4591593
60,49917
5
528099,9
4592593
44,55142
6
527599,9
4591593
39,20562
7
528099,9
4592343
34,79747
8
527849,9
4591843
26,56085
9
528349,9
4591843
24,26158
10
527849,9
4591343
23,34665
11
528099,9
4591343
23,068
12
527349,9
4591093
22,68638
13
527599,9
4591343
22,22116
14
527599,9
4591843
21,82022
15
528349,9
4591593
20,36493
16
527099,9
4591343
19,67686
17
527349,9
4591843
18,75203
18
526849,9
4591343
18,08347
19
527099,9
4590843
16,51894
20
527599,9
4592093
16,4661
3
3
konsantrasyonu 991,91 µg/m ve yıllık en yüksek PM10 konsantrasyonu 371,12 µg/m ’dir. SKHKKY
3
Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM10 için verilen kısa vadeli sınır değer 100 µg/m ve uzun vadeli sınır değer
3
60 µg/m ’tür. Modelleme sonuçlarına göre, çalışmaya katılan 1681 alıcı noktadan 29 adetinde (%1,73)
kısa vadeli sınır değer, 4 adetinde (%0,24) uzun vadeli sınır değer aşılmakta olup söz konusu değerler
%5’in altındadır.
Tozlanmaya karşı 03.07.2009 tarih ve 27277 sayı ile Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (Değişiklik: 30.03.2010 tarihli
ve 27537 sayılı R.G.)hükümlerine uygun olarak alınacak tedbirlerle oluşacak toz emisyonu değerinin
çok daha az olacaktır.
Sıyırma sebebiyle oluşacak bitkisel toprak ve kazı sonucunda çıkacak hafriyat toprağı
sahada ayrı ayrı depolanacak ve birbiri ile karıştırılmayacaktır. İnşaat faaliyetlerinin son ermesi ile
hafriyat toprağı dolguda kullanılırken, bitkisel toprak çevre ve peyzaj düzenlemelerinde kullanılacaktır.
Kullanılamayan hafriyat toprağı Lüleburgaz Belediyesi’nin göstereceği alanda depolanacak, bitkisel
toprak ise 45 derece yan eğimi ve 2,0 m yüksekliği geçmeyecek şekilde yığınlar halinde istiflenecektir.
132 / 237
Nihai ÇED Raporu
İstiflenen bu bitkisel toprak rüzgar ve yağmur erozyonuna karşı anaerobik şartları oluşturmayacak
şekilde sıkıştırılarak, üzeri uygun şekilde bitkilendirilecek veya uygun bir malzeme ile örtülerek,
korunacaktır.
Proje kapsamında faaliyet alanı ve çevresindeki akarsular ve mevsimsel akış gösteren kuru
dere yataklarına zarar verilmeyecek, yatak akışları bozulmayacak, dere yataklarına ve dere
yataklarına ulaşması muhtemel yerlere pasa malzeme, hafriyat atıkları, katı ve sıvı atıklar atılmayacak,
dere yatakları değiştirilmeyecek olup muhtemel çevre kirliliğinin önlenmesi için her türlü önlem
alınacaktır.
Diğer taraftan, her ne kadar kısıtlı süre boyunca ve az miktarda toz oluşacak olmasına
rağmen, tozun yayılmasına karşı aşağıda verilen önlemler alınacaktır:

Bu kapsamda yapılacak her türlü faaliyette 03.07.2009 tarihli 27277 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü
Yönetmeliği” ile 06.06.2008 tarih ve 26898 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır,

Her türlü doldurma ve boşaltma işlemi savurma yapılmadan gerçekleştirilecektir,

Tozumaya yol açacak inşaat malzemesi, hafriyat ve benzeri malzeme taşıyan tüm
araçlar ve yığınlar; Yönetmeliklerde belirtildiği üzere tozumayı önleyecek şekilde uygun
bir malzeme ile kapatılacaktır,

Proje kapsamında kullanılacak araçlara hız limiti uygulaması getirilecektir,

Sahada ve taşıma güzergahında tozuma olması için yollar sulanacak/spreylenecek ve
nemli kalmaları sağlanacaktır,

Araçların çamur ya da tozu sahadan karayolu yada kamuya açık diğer yollara
taşımaması için azami dikkat gösterilecek, gerektiğinde sahadan çıkmadan önce
lastiklerin temizlenmesi sağlanacaktır.
Arazinin hazırlanması ve ünitelerin inşaası için yapılacak işler kapsamında kullanılacak
ekipmanların isim ve adetleri Tablo V.4’de verilmiştir.
Tablo V.4 İnşaat Aşamasında Kullanılacak Ekipmanlar
Ekipman Adı
Miktar (adet)
Vinç (200-600 ton kapasitede)
1
2
Vinç (<90 ton kapasitede)
12
Paletli Yükleyici
1
Tekerlekli Yükleyici
1
Bekolu Yükleyici
1
Hidrolik Ekskavatör
2
Tekerlekli Ekskavatör
3
Motor Greyder
1
Kompaktör
1
Tanker Kamyon
2
Kamyon (20 ton kapasitede)
4
Hazır Beton Kamyonu (mikser)
4
Beton Pompa Aracı
2
133 / 237
Nihai ÇED Raporu
Ekipman Adı
Miktar (adet)
Teleskopik Forklift
3
Dizel Forklift (20 ton kapasitede)
1
Dizel Forklift (3-5 ton kapasitede)
2
Dizel Kaynak Makinesi
5
Dizel Beton Sıkıştırma Aleti
4
Kaynak: HEAŞ
V.1.2.
Arazinin Hazırlanması Sırasında ve Ayrıca Ünitelerin İnşasında Kullanılacak Maddelerden
Parlayıcı, Patlayıcı, Tehlikeli ve Toksik Olanların Taşınımları, Depolanmaları, Hangi İşlem
İçin Nasıl Kullanılacakları, Bu İşler İçin Kullanılacak Alet Ve Makineler
Arazinin hazırlanması sırasında ve ayrıca ünitelerin inşasında parlayıcı, patlayıcı, tehlikeli ve
toksik herhangi bir madde kullanılması planlanmamaktadır.
Proje kapsamında inşaat döneminde inşaat makinelerinin kullanacağı yakıt ve yağ dışında
parlayıcı, toksik hiçbir kimyasallar kullanılmayacaktır. İş makineleri için gerekli olan akaryakıt ve yağ
lisanslı istasyonlardan temin edilecek olup, proje alanı içinde herhangi bir yakıt ve/veya yağ
depolanması söz konusu değildir.
V.1.3.
Zemin Emniyetinin Sağlanması İçin Yapılacak İşlemler (Taşıma Gücü, Emniyet Gerilmesi,
Oturma Hesapları)
Afet İşleri Genel Müdürlüğü Deprem Araştırma Dairesi tarafından 1996 yılında yayınlanan
Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası’na göre önerilen proje sahası 4. Derece Deprem Bölgesi içinde
kalmaktadır. Bu bağlamda depremsellik açısından bir problem beklenmemektedir. Bununla birlikte tüm
kalıcı yapılar 06.03.2007 tarih ve 26454 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Deprem Bölgelerinde Yapılacak Binalar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yapılacaktır.
Genel olarak enerjinin salınma merkezinden uzaklaştıkça depremin şiddeti düşmektedir. Bu
atenüasyonu tariflemek amacıyla, literatürde önerilen analitik tanımlar ve gözlenen depremlerden
türetilen istatistik ilişkiler incelenerek, beklenen bir deprem için aşağıda belirtilen değerler olası
karakteristikler olarak ortaya konmuştur:
Deprem süresi = 20 saniye
Maksimum ivme = 0,08 - 0,10 g
Deprem periyodu = 0.35 saniye
Verilen bu değerler, ana kayaçta ya da ana kayaç olarak dikkate alınacak sert zemin
seviyesindeki deprem hareketinin karakteristik özellikleridir. Proje kapsamında yapıların üst toprağında
altında yer alan kahverengi-kırmızımsı, kumlu, siltli kil seviyesine silty yerleştirilmesi planlanmaktadır.
Santral sahasında gözlenen zemin seviyelerinin özellikleri, olası bir deprem durumunda zeminde
sıvılaşma veya yıkılma/aşırı oturma gibi mukavemet kayıplarının görülmeyeceğini ortaya koymaktadır.
Sismik tasarımda eşdeğer statik yanal kuvvetlerin hesaplanmasında, zemin seviyeleri için
olası baskın periyod TO = 0,30 - 0,35 sn olarak kullanılabilecektir. Ayrıca, sismik zon kodlarına göre
sismik zon katsayısı CO = 0,03 - 0,05 olarak alınabilecektir.
134 / 237
Nihai ÇED Raporu
Üst toprağın altından yer alan kahverengi-kırmızımsı kumlu, siltli kil seviyesinin kıvamı genel
olarak çok sert-sert olup, tüm yapıların bu seviyeye yerleştirilmesi olasıdır. Ana yapılar için temel
derinliğinin belirlenmesinde, üst toprak kalınlığı ve üst toprak seviyesinin şişme-kabarma potansiyeli
belirleyici unsurlar olacaktır.
Genel olarak temel derinliği 2,5 m’den daha derin olmak şartıyla istenilen derinlik olarak
alınabilecektir.
Türbin, baca, soğutma kuleleri gibi önemli yapılar için radye temel kullanılması uygundur.
Temel tabanının yüksekliğini belirlemek için teknolojik bir veri olmadığından, temellerin zeminin şişme
özellikleri nedeniyle yaklaşık 2,5-3,0 m derinlikte bulunan kahverengi-kırmızımsı kumlu, siltli kil
seviyesinin içerisine en az 1 m oturtulması gerekmektedir.
Yukarıda bahsi geçen koşullar altında, önemli yapıların radye temelleri için izin verilebilir
taşıma gücü gerekli durumlarda en yüksek qa = 3,0 kg/cm² olarak alınabilecektir.
Bu durumda toplam yükler ve temel alanları bilinmese de, toplam oturma 3 cm olarak tahmin
edilmektedir.
İdari bina, hizmet binası ve sosyal binalar gibi yapıların yüklerinin daha az olacağı
düşünüldüğünde, bu yapıların kahverengi-kırmızımsı kumlu, siltli kil seviyesi üzerine tekil veya şerit
temel ile yerleştirilmesi mümkündür.
Bu durumda, temel derinliği en az 1,5 m olmalı ve temel tasarımında izin verilebilir taşıma
gücü qa = 2,0 kg/cm² olarak alınmalıdır.
Bu yapılarda düşük taşıma güçlerinin kullanılmaması ve temel zemininin şişme/kabarma ve
büzülme özellikleri nedeniyle temelin bağlantı kirişleri ile bağlanması daha yerinde olacaktır.
Temel kazısının tamamlanmasını takiben, tabanın sıkıştırılması ve grobeton ile kaplanması
önerilmektedir. Ayrıca, kil seviyelerinin şişme, kabarma ve büzüşme özellikleri nedeniyle, inşaat
sırasında ve sonrasında yüzey sularının drenajı için gerekli önlemler alınmalıdır.
Faaliyet alanı için hazırlanmış olan Jeoteknik Etüd Raporu Ek-19’da sunulmuştur. Yetkili
kurumca gereke görülmesi halinde yeni yapılacak yapılara ilişkin 19.08.2008 tarih ve 10337 sayılı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı (Afet İşleri Genel Müdürlüğü) Genelgesi ve 11.11.2008 tarih ve 13171
sayılı Makam Olur’u doğrultusunda imar planına esas Jeolojik – Jeoteknik Etüd Raporları
hazırlatılacak ve değerlendirilmek üzere ilgili kuruma gönderilecektir.
V.1.4.
Taşkın Önleme ve Drenaj ile İlgili İşlemlerin Nerelerde ve Nasıl Yapılacağı
Santral sahası etrafında taşkın oluşturabilecek kapasitede bir yüzey suyu bulunmamaktadır.
Bununla birlikte santral alanı içinden geçen herhangi bir kuru, mevsimsel akışlı ve/veya normal akışlı
bir dere veya yüzeysuyu kaynağı bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın yüzeysel su kaynağı 300
m mesafedeki Kayalı Deresi olup söz konusu dereden dolayı hem mesafenin fazla olması hem de
santral alanının kot olarak dereden oldukça yukarıda olması sebebiyle herhangi bir taşkın riski
bulunmamaktadır.
135 / 237
Nihai ÇED Raporu
Santral alanında hali hazırda proses kaynaklı atıksular için, evsel nitelikli atıksular için ve
yağmur suyu için ayrı olmak üzere 3 farklı drenaj sistemi bulunmaktadır (bkz. Şekil V.1).
Şekil V.1: Drenaj Hatlarının Gösterimi
Drenaj hatlarının gösterildiği uydu resminden görüldüğü üzere mevcut santral alanı içinde üç
farklı drenaj sistemi bulunmaktadır. Buna ek olarak alandaki yağmur sularının toplanması için mevcut
yağmur suyu kanalları santral alanında üç hat üzerinden santral alanından dışarıya çıkmakta ve bu
hatlar birleşerek, deşarj konulu Çevre İzni kapsamında izni alınmış olan deşarj noktasından alıcı
ortama deşarj edilmektedir.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek yenileme çalışmaları dolayısıyla inşa edilecek iki adet
çevrim bloğu, mevcut santral alanı içinde planlandığı ve santral alanı dışında herhangi bir alan
kullanımının söz konusu olmaması sebebiyle yeni bir yağmur suyu drenaj hattı yapılması
öngörülmemektedir. Bununla birlikte proje alanına ilişkin meteorolojik ve iklimsel özellikler irdelenmiş
olup, bölgede 24 saatte 100 yıllık en çok yağış miktarının 85,6 mm oluğu göz önüne alınarak inşaat
işlemleri sırasında mevcut drenaj hatlarının yetersiz olması durumunda, mevcut hatlara ek olarak yeni
hatlar yapılarak alanda yağmur suyu drenajı sağlanacaktır. Drenaj sistemlerinin tasarımı esnasında
Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’nda kaydedilen standart
zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerinden yararlanılacaktır.
V.1.5.
Proje Kapsamındaki Su Temini Sistemi ve Planı, Suyun Temin Edileceği Kaynaklardan
Alınacak Su Miktarı, Özellikleri, Nereden ve Nasıl Temin Edileceği, Ortaya Çıkan Atıksuyun
Miktar ve Özellikleri, Nasıl Arıtılacağı ve Nereye Deşarj Edileceği, Alınacak Önlemler (İnşaat
ve İşletme Aşaması İçin Proses, İçme ve Kullanma Suyu İle İlgili Su Yönetim Planı
Hazırlanması, Su Teminini Yetersizliği Durumunda Ne Yapılacağına İlişkin Açıklama)
Projenin arazi hazırlık ve inşaat döneminde şantiye alanında ortalama 500 kişi çalışacak
olup yeni santralin inşaatı boyunca enerji üretimine devam edileceğinden alt yüklenici personeli de
136 / 237
Nihai ÇED Raporu
dâhil olmak üzere yaklaşık 200 kişinin de işletme personeli olarak çalıştırılması planlanmıştır. Bu
kapsamda inşaat dönem boyunca tesis kapsamında toplam 700 kişinin çalışması öngörülmektedir.
Çalışacak olan işçilerin günlük ihtiyaçlarının karşılanması için içme ve kullanma suyu
tüketimi söz konusu olacaktır. İller Bankası kriterlerine göre kişi başına ortala günlük su ihtiyacı 150 L
olarak verilmektedir. Bu kriterin kabulü ile inşaat döneminde çalışacak personel için gerekli olan su
ihtiyacı, Qevsel ;
Qevsel
= (150 L/kişi.gün) * (700 kişi)
= 105.000 L/gün
3
= 105 m /gün ‘dür.
olan hali hazırdaki tesisin çalışması içinde su ihtiyacı olacaktır. Hali hazırdaki tesisi yılda 12 ay, ayda
30 gün ve günde 3 vardiya üzeriden 24 saat faaliyet gösterecek olup, çeşitli bakım vb. gibi zamanlarda
enerji üretimine ara verilmesi sebebiyle yılda toplamda 8.000 saat çalışacaktır. Bu çalışma süresince
3
3
kazan ve buhar türbinlerindeki kayıp ve kaçaklar için 4 m /sa, blöfler için 4 m /sa ve rejenerasyon ve
3
geri yıkama suları için ise 7 m /sa suya ihtiyaç duyulacaktır. Dolayısıyla işlemle için gereken su
miktarı, Qişletme;
Qişletme
3
3
3
= (4 m /sa) + (4 m /sa) + (7 m /sa)
3
= 15 m /sa
3
= 360 m /gün’dür.
Projenin inşaat dönemindeki toplam su ihtiyacı içme ve kullanma suyu ile inşaat işlemlerine
paralel yürüyecek hali hazırdaki tesisin su ihtiyaçlarının toplamı olup, Q inşaat;
Qinşaat
= Qevsel + Qişletme
3
3
= 105 m /gün + 360 m /gün
3
Santral sahasında halihazırda mevcut olan 4 adet kuyudan karşılanacaktır. Açılmış olan ve
hali hazırda kullanılabilen bu dört kuyu için DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’nden izin alınmış olup her bir
3
3
kuyudan günlük 211 m suyun toplamda 844 m /gün miktarında suyun çekilebilmesine ilişkin
yeraltısuyu kullanma izin belgeleri alınmıştır (bkz. Ek-7). Dolayısıyla inşaat dönemi boyunca günlük
3
3
ihtiyaç duyulacak 465 m su, toplamda 844 m /gün izinli ve kapasiteli yeraltısuyu kuyularında
karşılanabilecektir. Bu kapsamdaki yeraltı suyu kullanımına ilişkin izin ve kuyu sularına ait analiz
sonuçları Ek-7’de, kuyu kütüklerine ilişkin değerlendirme ve hidrojeolojik yorumlamalar Bölüm IV.2.3’te
ve analiz sonuçlarının değerlendirmesi ise Bölüm IV.2.16’da sunulmuştur.
Proje kapsamında inşaat dönemimde saatlik, günlük ve yıllık bazda tüketilecek sular ve bu
su tüketiminin karşılanacağı kaynaklar detaylı olarak aşağıda verilmiştir (bkz. Tablo V.5).
Tablo V.5: İnşaat Dönemi Su Tüketimleri ve Kaynaklardan Elde Edilecek Su Miktarları
Su Miktarları
Kullanım Yeri
Tüketim
3
Evsel Kullanım
Blöfler
Saatlik (m )
Günlük (m3)
Yıllık (m3)
6,56
105
38.325
4
96
32.000
137 / 237
Su Miktarları
Kullanım Yeri
Saatlik (m3)
Günlük (m3)
Yıllık (m3)
Rejenerasyon ve Geri Yıkama
7
168
56.000
Kayıp - Kaçak
4
96
32.000
21,56
465
158.325
Kuyu – 1
8,79
211
77.015
Kuyu – 2
8,79
211
77.015
Kuyu – 3
8,79
211
77.015
Kuyu - 4
8,79
211
77.015
35.16
844
308.060
Ara Toplam
Kaynaklar
Ara Toplam
Nihai ÇED Raporu
Proje kapsamında hali hazırda izinleri alınmış olan kuyulardan yeterli suyun temin
edilememesi durumunda proje sahası içinde yeni kuyular açılarak su ihtiyacı bu kuyulardan
karşılanmaya çalışılacaktır. Yeni kuyu açılması durumunda DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’ne başvurularak
“Yeraltısuyu Kullanma İzni” alınacak bu izin alınmadan proje kapsamında yeni herhangi bir kuyu
açılması veya kullanımı yapılmayacaktır.
Kuyulardan çekilen su, su hazırlama ünitesine alınmaktadır. Bu ünitede ilk olarak kum
filtresinden, sonrasında ise karbon filtresinden geçirilmekte, daha sonra bir kısmı klorlanarak içme ve
kullanma suyu olarak kullanılmaktadır. Suyun kalan kısmı ise karbon filtresinden sonra sırasıyla
anyonik, katyonik reçinelerden ve mixed-bed filtreden geçirilerek yumuşak su haline getirilmekte ve
proses suyu olarak kullanılmaktadır. Prosese ait iş akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.11’de verilmiştir.
3
Tesiste meydana gelen atıksular proje alanında mevcut olan 100 m /gün kapasiteli biyolojik
paket arıtma tesisinde arıtılmaktadır. Arıtılmış su biyolojik arıtma sonrasında suda kalmış olabilecek
mikroorganizmaların alıcı ortama kontaminasyonunu engellemek için klorlandıktan sonra Kayalı
(Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmektedir.
Yenileme çalışmaları kapsamında inşaat döneminde çalışacak toplam 700 kişiden kaynaklı
3
105 m /gün hacminde evsel nitelikli atıksu oluşacaktır. Söz konusu 105 m /gün’lük atıksuyun arıtılması
3
için 100 m /gün kapasitesindeki biyolojik paket arıtma tesisine, yeni bir biyolojik paket arıtma tesisi
ilave edilecektir. 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 30.03.2010 tarih ve
27537 sayılı RG) yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” 32. maddesi
gereğince ilave edilecek paket arıtma tesisi için, 2013/4 sayılı Atıksu Arıtma / Derin Deniz Deşarjı
Proje Onayı Genelgesi’ne göre projeleri hazırlatılacak ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na
onaylatılacaktır. Yeni yapılacak ilave paket arıtma tesisi onaylanan projelere göre inşa edilecektir.
3
Proje kapsamında oluşacak atıksuların bertarafı ve paket arıtma tesisi dizaynında
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı RG)
yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Ayrıca
projeden kaynaklı atıksu deşarjı konusunda 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de
(Değişiklik: 16.08.2011 tarih ve 28027 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca
Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik” doğrulttusunda çevre izni alınacak ve
yönetmelik hükümlerine uyulacaktır.
Evsel atıksu arıtma tesisi proses akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.12’da, HEAŞ tarafından
arıtma tesisi çıkışından alınan 2013 yılı Ekim ayı numunesi analiz sonuçlarının Su Kirliliği Kontrolü
138 / 237
Nihai ÇED Raporu
Yönetmeliği (SKKY) Tablo 21.1 (Evsel Nitelikli Atıksular Nüfus=84-2000 kişi) ve 01.11.2011 tarih ve
2011/10 sayılı Genelge ile karşılaştırması Tablo V.6’de verilmiştir. Çalışmaların tamamlanmasından
sonra da bu sistemin kullanılmasına devam edilecektir. Tesisten 2 ayda bir defa olmak üzere, yıl
içerisinde toplam 6 adet numune alınmakta ve analiz ettirilmektedir.
Tablodan da görüleceği üzere deşarj edilen atıksuyun SKKY ve Ergene Havzası için
uygulanacak KOİ standartlarını belirleyen 2011/10 sayılı Genelge sınır değerlerini sağladığı
görülmektedir.
Tablo V.6 Evsel Atıksu Arıtma Tesisi Deşarj Edilen Atıksu Analizi
Parametre
Birim
Atıksu Analiz
Sonucu
2 Saatlik
Kompozit
Numune
SKKY
Tablo 21.1
Sınır Değerleri
2011/10
Sayılı Genelge
20,4
50
--
53,5
180
150
Biyokimyasal Oksijen İhtiyacı
(BOİ)
mg/L
Kimyasal Oksijen İhtiyacı
(KOİ)
mg/L
Askıda Katı Madde (AKM)
mg/L
<10
70
--
--
7,46
6-9
--
pH
Kaynak: HEAŞ
3
Tesiste oluşan endüstriyel atıksular ise 480 m /gün kapasiteli endüstriyel atıksu arıtma
tesisinde arıtılmaktadır. Mevcut durumda tesiste su hazırlama ünitesinden kaynaklanan rejenerasyon
3
ve geri yıkama suları ile diğer proses kaynaklı endüstriyel atıksular her biri 140 m /gün kapasiteli, 2
adet nötralizasyon havuzunda toplanmaktadır. Burada asit/alkali dozajıyla nötralize edilen atıksular
3
atıksular400 m /gün kapasiteli dengeleme havuzunda toplanmaktadır. Dengeleme havuzundan
pompayla çekilen atıksu koagülasyon tankında kimyasal dozaj (BaCl, BaOH 2, polimer) yapılmaktadır.
Koagülasyon işleminde sonra flokülasyon tankında floklaşma işlemi tamamlanan atıksu çökeltme
tanklarında toplanmaktadır.Çökeltme tanklarında üstte biriken duru su deşarj hattı vasıtasıyla Kayalı
(Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmektedir. Altta çökelen arıtma çamuru IBC tanklara bertaraf edilmek
üzere biriktirilmekte ve daha sonra lisanslı geri kazanım / bertaraf tesislerine gönderilerek bertaraf
3
edilmektedir. Tesiste yılda 93.360 m rejenerasyon ve geri yıkama atıksuyu oluşmaktadır. İnşaat
aşaması süresince, enerji üretimine devam amaçlı santralin çalıştırılması sonucunda oluşacak
endüstriyel nitelikli atıksular aynı arıtma tesisinde arıtılmaya devam edecektir.
Endüstriyel atıksu arıtma tesisi proses akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.13’de, akredite
laboratuar tarafından arıtma tesisi çıkışından alınan 2013 yılı Ekim ayı numunesi analiz sonuçlarının
Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) Tablo 20.7 (Su Yumuşatma Demineralizasyon ve
Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri) ile karşılaştırması Tablo V.6’de
verilmiştir. Çalışmaların tamamlanmasından sonra da bu sistemin kullanılmasına devam edilecektir.
Tesisten ayda bir defa olmak üzere, yıl içerisinde toplam 12 adet numune aldırılmakta ve analiz
ettirilmektedir. Diğer taraftan, Hamitabat DGKÇS’nin T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan alınmış
atıksu deşarjı konulu Çevre İzni bulunmaktadır (bkz Ek-12). Tablodan da görüleceği üzere deşarj
edilen atıksuyun SKKY sınır değerlerini sağladığı görülmektedir.
139 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo V.7 Endüstriyel Atıksu Arıtma Tesisi Deşarj Edilen Atıksu Analizi
Parametre
Klorür (Cl-)
Sülfat
(SO4-2)
Demir (Fe)
Birim
Atıksu Analiz Sonucu
2 Saatlik Kompozit
Numune
SKKY
Tablo 20.7
Sınır Değerleri
mg/L
106,3
2.000
mg/L
2.515.2
3.000
mg/L
<0,002
10
Balık Biyodeneyi (ZSF)
--
--
10
pH
--
8,08
6-9
Kaynak: HEAŞ
V.1.6.
Hammadde Ürün ve Kimyasal Maddelerin Taşınması ve Depolanması
Proje inşaat aşamasında inşaat işlemlerine yönelik olarak özel bir kimyasal madde kullanımı
söz konusu değildir. Bununla birlikte yeni çevrim bloklarının inşaatı sürerken, enerji üretimine devam
edileceği için hali hazırda olduğu gibi elektrik enerjisi üretimi amacıyla doğalgaz kullanımı olacaktır ve
doğalgazın herhangi bir şekilde depolanması söz konusu değildir.
Bununla birlikte inşaat dönemi boyunca tesiste üretime devam edilecek olması sebebiyle
endüstriyel atık su ve işçilerden dolayı evsel nitelikli atıksu oluşumu söz konusu olacaktır. Söz konusu
atıksular, proje alanındaki atıksu arıtma tesislerinde arıtılacak olup, bu tesislerde kullanılmak üzere
çeşitli kimyasallara ihtiyaç duyulmaktadır. Bu ihtiyaçlara ek olarak atık ısı kazanım sisteminde ve
türbin yıkamasında da kullanılmak üzere çeşitli kimyasallara ihtiyaç duyulacaktır. Proje kapsamında
kullanılacak olan kimyasallar ve bu kimyasalların yıllık tüketim miktarları aşağıda verilmiştir (Tablo
V.8).
Tablo V.8: Proje Kapsamında Kullanılacak Kimyasallar
Ortalama Yıllık
Tüketim Miktarı
(kg)
No
Adı
Kullanım Yeri
1
Sülfürik Asit %98
Atıksu Arıtma Tesisleri
216.000
Hidroklorik Asit %30
388.800
3
Sodyum Hidroksit %46
240.000
4
Sodyum Hipklorit %30
Kullanma Suyu Hazırlanması
5
Nalco BT4000
Atık Isı Kazanım Sistemi
7.260
6
Nalco 5710
14.850
7
Nalco 1250
7.260
8
Baryum Klorür
Endüstriyel Arıtma
24.000
9
Baryum hidroksit
12.000
10
Polimer
2.000
11
Turbotech 2000
Türbin Yıkaması
1.000
2
240
Proje kapsamında kullanılacak kimyasallara ait malzeme güvenlik bilgi formları (MSDS) Ek16’da sunulmuştur. Söz konusu kimyasallar proje alanına ticari ambalajlarıyla getirilecek olup,
kimyasal madde saklama depolarında MSDS formlarında yazılan talimatlara uygun şekilde
saklanacaktır. Ayrıca kimyasal depoları, herhangi bir dökülme ve saçılmaya karşın, kimyasalın toprağa
temasını engelleyecek şekilde tabanı sızdırmaz beton ile kaplı ve üstü kapalı şekilde olacaktır.
140 / 237
Nihai ÇED Raporu
Çalışanların, projenin, proje alanı yakınındaki ve etki alanındaki kişi ve alanların
güvenliliğinin sağlanması için gerekli her türlü önlem alınacaktır. Malzemelerin depolanmaları ve
kullanımları sırasında Ek-16’da ki güvenlik formlarında belirtilen şartlara uyulacaktır. Ayrıca
kimyasallar ile ilgili işlerde çalışacak personele, güvenlik formlarında belirtilen koruyucu ekipmanlar
temin edilerek, bu ekipmanların ve kimyasalın kullanılmasına yönelik eğitimler verilecek, tüm işçilerin
4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile bu Kanunlara bağlı çıkan tüm
yönetmeliklere göre çalışmaları sağlanacaktır.
V.1.7.
Proje Kapsamındaki Soğutma Sisteminin Yapısı, Soğutma Suyu Alma ve Deşarj Yapılarında
Kullanılacak Malzemeler, Soğutma Suyu Deşarjı, Soğutma Suyu Sistemi İle İlgili Yapıların
İnşaatı Sırasında Alınacak Önlemler
Proje kapsamında yeni bir soğutma sistemi inşa edilmesi söz konusu değildir. Halihazırda
çalışan santralde kullanılan kapalı çevrim soğutma sistemi ve soğutma kulelerinin kullanılmasına
devam edilecektir.
Halihazırda tesiste soğutma sistemi için gerekli olan su, izinli olarak kullanılan kuyulardan
karşılanmaktadır. Projenin inşaat aşaması süresince devam edecek olan enerji üretiminde ve yeni
çevrim bloklarının devreye alınması sonrasında da aynı soğutma sistemi kullanılacak olup, ihtiyaç
duyulacak su, santral alanı içindeki kuyulardan karşılanacaktır.
Yeni çevrim bloklarında ki gaz türbinleri kasalarının boyutsal değişimini önlemek adına hava
ile soğutulacak ve kompartmanlardaki sıcak hava fanlar ile tahliye edilecektir. Jeneratör ise hidrojen
soğutmalı olacak ve ısınan hidrojen su ile soğutulacaktır. Buhar türbininde herhangi bir soğutma işlemi
olmayacaktır. Türbinlerin yağ soğutması ve yardımcı ekipman soğutması su ile yapılacaktır.
Dolayısıyla proje kapsamında, soğutma için su ihtiyacı olacak olup, bu da kuyulardan karşılanacaktır.
V.1.8.
Doğalgaz Boru Hattına Yakınlığı (Mesafesi), Etkileşimi, Doğalgaz Boru Hattı Yapılması İçin
Gerekli Olan İşlemler
mevcut branşman hattı güzergahında yer alacak olan branşman hattı ile Santrale taşınacaktır. Söz
konusu boru hattının civardaki tesisler ile birlikte boru hattı ağını gösterir şematiksel görünümü
aşağıda verilmiştir (bkz. Şekil V.2).
141 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.2: Doğalgaz Boru Hattının Şematiksel Görünümü
Proje kapsamında yeni çevrim blokları faaliyete alınmadan önce, ana doğalgaz boru hattıyla,
santral arasından doğalgaz iletimini sağlayan boru hattı yenilenecektir. Söz konusu hattın
yenilenmesine ilişkin BOTAŞ ile görüşmeler yapılacak, uygun görüş alınacak ve BOTAŞ’ın görüşleri
doğrultusunda yenileme çalışmaları yapılacaktır.
Söz konusu yenileme çalışmalarında mevcut boru hattı yatağı kullanılacağı için
kamulaştırma ve/veya kiralamaya gerek bulunmamaktadır. Yenileme çalışması için hali hazırda
kullanılan boru hattı yatağı kullanılacağı için herhangi bir alan kaybı söz konusu değildir.
Boru hattının yenilenme çalışmalarında öncelikle üstte bulunan bitkisel toprak sıyrılacak
daha sonra kazı işlemi yapılacaktır. Söz konusu bitkisel toprak ve kazı malzemesi birbirlerine
karıştırılmadan ayrı ayrı stoklanacak ve boru yenileme çalışması sonrasından kapatma ve arazi
düzenleme işlemlerinde kullanılacaktır. Yenileme çalışmaları sonrasında çıkacak kullanılmayan
borular ise Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda lisanslı geri kazanım
tesislerine verilecektir.
Bununla birlikte proje alanının güney sınır ucunda Malkoçlar – Ankara Doğal Gaz İletim Boru
Hattı geçmekte olup söz konusu iletim hattında ki olası bakım, onarım ve kontrol çalışmalarının
yürütülebilmesi ve çevre emniyetinin sağlanabilmesi için, boru hattı koridorunun üzeri açık tutulacaktır.
Boru hattının 400 m sağı ve 400 m solunda herhangi bir altyapı ve/veya üst yapılaşmalarda
BOTAŞ’tan görüş alınacaktır. Konuya ilişkin olarak BOTAŞ’ın 20.11.2013 tarih ve 34551 sayılı yazısı
Ek-13’te verilmektedir.
142 / 237
V.1.9.
Nihai ÇED Raporu
Arazinin Hazırlanmasından Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek İşler Sonucu
Meydana Gelecek Katı Atıkların Cins Ve Miktarları (Atık Lastik, Atık Pil ve Akümülatörler,
Tıbbi Atıklar vs. Gibi), Bu Atıkların Nerelere Taşınacakları Veya Hangi Amaçlar İçin
Kullanılacakları
Proje kapsamında oluşacak atık türleri ve miktarları aşağıda ayrı ayrı irdelenmiştir.
Evsel Nitelikli Katı Atıklar
Proje kapsamında inşaat aşamasında 500 kişinin ve inşaat işlerine paralel olarak enerji
üretimi amacıyla 200 kişi olmak üzere proje alanında toplam 700 kişinin çalışması öngörülmektedir.
Çalışacak işçilerden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına 1,34 kg/kişi-gün
atık oluşacağı kabulü ile;
Çalışan Sayısı
Birim katı atık miktarı
Evsel nitelikli katı atık miktarı
:700 kişi
:1,34 kg/kişi.gün
:700 x 1,34 = 938 kg/gün
İnşaat ve işletme aşamalarında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, ağzı kapaklı, dökülme ve
saçılmayı önleyici çöp konteynırlarında biriktirilerek, Lüleburgaz Belediyesi katı atık depolama alanına
götürülerek bertaraf edilecektir.
Evsel nitelikli katı atıkların “14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı “Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” Madde 18’de belirtilen; “Katı atıkların, üretici veya taşıyanları tarafından denizlere, göllere
ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep
olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu sebeple işletme sırasında oluşacak katı atıklar (plastik, cam,
metal, kâğıt vb.) biriktirme kaplarında niteliklerine göre ayrı ayrı toplanarak görünüş, koku, toz,
sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel araçlarla
taşınacaktır. Katı atıklardan geri kazanılması mümkün olanları (şişe, cam, pet şişe, kâğıt vb.)
biriktirilerek lisanslı geri kazanım firmalarına verilerek değerlendirilecektir. Geri kazanımı mümkün
olmayan evsel nitelikli katı atıklar, “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak çöp
torbalarında biriktirilecek ve belediyenin hizmet alanı dahilindeki en yakın çöp konteynırlarına
bırakılarak bertaraf edilecektir. Konutlarda ve işyerlerinde, evsel veya evsel nitelikli endüstriyel çöpleri
çöp toplama aracına vermek üzere kullanılan çöp biriktirme kapları, çeşitli büyüklükte ve her biri
standart ölçülerde olmak zorundadırlar. Bu kapların ölçüleri, şekilleri, malzemeleri Bakanlıkça
çıkarılacak tebliğlerde belirtilir. Çöpü üretenler, bu çöp biriktirme kaplarını, çevrenin sağlığını
bozmayacak şekilde kapalı olarak muhafaza etmek ve çöp toplama işlemi sırasında yol üstünde hazır
bulundurmak zorundadır. Evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık üreten kişi ve kuruluşlar,
katı atıklarını belediyelerin ve mahallin en büyük mülki amirinin istediği şekilde konut, işyeri gibi
üretildikleri yerlerde hazır etmekle yükümlüdürler.” hükümlere riayet edilecektir.
Faaliyet süresince, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ile “26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı “Katı Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Ambalaj Atıkları
Proje kapsamında, çalışacak personelden kaynaklı ambalaj atığı oluşması söz konusudur.
143 / 237
Nihai ÇED Raporu
Katı atıkların ağırlıkça % 30’unu ambalaj atıkları oluşturmaktadır (Kaynak: T.C. Mülga Çevre
ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Eylem Planı 2008-2012). Proje
kapsamında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı günde inşaat aşamasında 938 kg olarak
hesaplanmıştır. Buna göre oluşacak ambalaj atığı miktarı;
Ambalaj Atığı Miktarı
: Katı Atık Miktarı * 30/100
: 938 * 30/100 = 281,4 kg/gün
Proje kapsamında oluşacak ambalaj atıkları santral alanı içinde hali hazırda mevcut olan
“Ambalaj Atığı Geçici Depolama Alanları”nda diğer atıklarla karışmayacak şekilde ayrı olarak
toplanacaktır. Biriktirilen atıklar lisanslı geri kazanım / geri dönüşüm firmaları ile anlaşılarak belli
periyotlarda bu firmalara tarafından alınmaları sağlanarak geri kazanımları sağlanacaktır.
Ambalaj atıklarının depolanması ve bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”ne göre sağlanacaktır.
Atık Pil ve Akümülatörler
Proje kapsamında kullanılacak makinelerin bakım, onarım, yakıt temini ve yağ değişimleri
lisanlı servislerde yapılacak olup, söz konusu bakımların santral alanında yapılması zaruri olması
durumunda çıkacak aküler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Atık Pil ve
Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesi uyarınca, eski akümülatörler, akümülatör
ürünlerinin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu
geçici depolama yerlerine ücretsiz teslim edilecektir.
Ayrıca faaliyet sırasında işçiler tarafından kullanılan elektronik eşyalardan (telsiz vb.)
kaynaklı atık pillerin oluşması söz konusu olabilecektir. Atık piller evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil
ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama
noktalarına teslim edilecektir.
Faaliyet sırasında oluşacak atık pil ve akümülatörlerin toplanması ve bertarafında
31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
hükümlerine uyulacaktır.
Ömrünü Tamamlamış Lastikler
Proje kapsamında araç ve iş makinesi lastiklerinin değişimi lisanslı servislerde
gerçekleştirilecektir. Proje alanında lastik değişiminin zaruri olması durumunda araçlardan çıkacak
ömrünü tamamlamış lastikler, temin edildikleri bayilere ve/veya en yakın lisanslı lastik değiştirme
istasyonuna verilerek buradan geri kazanımlarının sağlanması sağlanacaktır. Ömrünü tamamlamış
lastiklerin toplanması ve bertaraf edilmesi konularında 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Ömrünü tamamlamış lastiklerin bertarafı ile ilgili belge ve dokümanlar faaliyet alanında
bulundurularak denetim esnasında yetkililere ibraz edilmek üzere saklanacaktır.
144 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tıbbi Atıklar
Proje alanında hali hazırda revir bulunmakta olup yenileme çalışmaları kapsamında da bu
revirin kullanılması planlanmaktadır. Revirlerden oluşacak tıbbi atıklar çevre ve insan sağlığına zarar
verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmeyecektir. Tıbbi atıklar, tehlikeli ve
evsel atıklar ile karıştırılmayacak, kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanacak, biriktirilecek,
taşınacak ve bertaraf edilecektir.
Proje kapsamında toplanacak tıbbi atıklar, “Tıbbi atıkların toplanmasında; yırtılmaya,
delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden
sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10
kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır.
Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır ve gerekli görüldüğü hallerde her bir
torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanır. Bu torbalar
hiçbir şekilde geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz. Tıbbi atık torbalarının içeriği hiçbir suretle
sıkıştırılmaz, torbasından çıkarılmaz, boşaltılmaz ve başka bir kaba aktarılmaz.” Hükümlerine uyularak
bertaraf edilecektir.
Proje kapsamında oluşacak tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı konusunda,
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
Tehlikeli Atıklar
Proje kapsamında santral alanında kullanılan kimyasalların ambalajları tehlikeli atık sınıfına
girmektedir. Ayrıca araç bakım istasyonundan yağ ile kontamine olmuş ambalaj atığı, eldiven, üstübü
ve kıyafet, idari binalar ve santralden oluşacak atık florasanlar tehlikeli atık sınıfına girmektedir. Bu
atıklar tabanı sızdırmaz, üstü kapalı, etrafı tel örgü ile çevrili “Tehlikeli Atık Geçici Depolama
Alanları”nda kategorilerine göre depolandıktan sonra lisanslı bertaraf tesislerine verilecektir. Tesiste
biriktirilen ve lisanslı firmalara verilen tehlikeli atıklar ile ilgili Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın “Tehlikeli
Atık Beyan Sistemi”ne bir sonraki yılın Mart ayı sonuna kadar online giriş yapılarak “Tehlikeli Atık
Beyan Formu” doldurulacak ve beyan formunun çıktısı Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne
gönderilecektir. Atıkların taşınmasına ilişkin UATF’ler beş yıl süre saklanacak olup 14.03.2005 tarih ve
25755 sayılı Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"
(Değişiklik: 30.10.2010 tarihli ve 27744 sayılı R.G) hükümlerine uyulacaktır.
Atık Yağlar
Proje kapsamında kullanılacak ekipman ve iş makinelerinin yağ değişimleri araç bakım
istasyonlarında gerçekleştirilecek olup, proje kapsamında oluşacak atık yağlar için, 30.07.2008 tarih
ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”nin tüm hükümlerine göre bertaraf edilecektir.
Proje kapsamında atık yağ oluşması durumunda, oluşacak atık yağlar, öncelikle yeterlik
sahibi laboratuarlara gönderilerek kategori analizleri yaptırılacak olup oluşan atık yağlar sızdırmaz,
ağzı kapaklı variller içinde kategorilerine göre ayrı ayrı olmak üzere “Tehlikeli Atık Geçici Depolama
Alanları”nda biriktirilecektir.
145 / 237
Nihai ÇED Raporu
Faaliyet kapsamında farklı kategorideki atık yağlar birbirleriyle, PCB ve diğer tehlikeli
atıklarla karıştırmayacak; tehlikeli atıkla kirlenmiş yağların bertarafı için “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Atık yağlar, lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla, lisanslı işleme ve
bertaraf tesislerine gönderilecektir.
Atık yağların tesis dışına taşınması durumunda Ulusal Atık Taşıma Formu doldurulacaktır.
“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 26. maddeye göre kayıt tutulacak ve Yönetmeliğin EK-2’sinde yer
alan Atık Yağ Beyan Formu doldurularak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar İl Çevre
ve Şehircilik Müdürlüğü’ne gönderilecektir.
Atık yağların taşınmasında işleme veya bertaraf tesisi işletmecisi ile uyuşmazlık çıkması
halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde uyuşmazlık İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlüğü’ne ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirilecek; bu süre içinde uyuşmazlığa konu olan
atık yağlar muhafaza altına alınacaktır.
Proje kapsamındaki tüm faaliyetler süresince, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nin tüm hükümlerine uyulacaktır.
Bitkisel Atık Yağlar
Proje kapsamında yemekhanelerden oluşacak bitkisel atık yağlar, madeni atık yağların
depolanması, taşınması ve bertarafına ilişkin hususlara uyularak lisanslı geri kazanım firmalarına
verilerek bertaraf edilecektir.
Proje kapsamında 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Bitkisel “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır
V.1.10.
Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yapılacak
İşlerde Kullanılacak Yakıtların Türleri, Tüketim Miktarları, Oluşabilecek Emisyonlar
İnşaat aşaması süresince temel olarak vinç, paletli-tekerlekli kepçe, kamyon, dozer, mikser
v.b. ağır iş makinalarının (bkz. Tablo V.4) kullanımı için yakıt gerekli olacaktır. Proje araçlarında genel
olarak dizel yakıt kullanılacak olup, küçük araçlarda benzin kullanımı söz konusu olacaktır. Benzin
tüketiminin dizel tüketimine oranla oldukça az olması beklenmektedir.
Çalışma prensipleri itibarıyla farklı olan dizel motorlar, benzinli motorlara kıyasla daha az
miktarda karbonmonoksit (CO) ve hidrokarbonlar (HC), ancak daha fazla miktarda azot oksit (NOx) ve
partikül madde (PM) emisyonuna sebep olmaktadır. Dizel motorlu araçlar genellikle egzoz ve karter
kaçakları gibi kaynaklardan kirletici yaymaktadır. Kapalı enjeksiyon sistemlerinin kullanımı ve dizel
yakıtın düşük seviyelerdeki uçuculuğu buharlaşma kayıplarını önlemektedir. Amerika Birleşik
Devletleri Çevre Koruma Kurumu (USEPA) emisyon faktörlerine göre, iyi bakım görmüş ve dizel yakıt
kullanan her ağır iş makinası 0 ila 30 km/saat hızla kullanılması halinde 8,61 g/dk CO; 1,38 g/dk HC
ve 6,27 g/dk NOx emisyonuna neden olmaktadır.
Elektrikle çalışan iş makinaları göz önüne alınmamak kaydıyla; greyder, ekskavatör, dozer
ve mobil vinçten kaynaklanabilecek günlük kirletici emisyonları yukarıdaki faktörler göz önüne
alınarak, belirlenmiştir. Hesaplamalarda, günlük 24 saatlik çalışma süresi içinde, her türden bir adet
makinanın aynı anda işlediği ve tüm makinaların günde 12 saat devamlı olarak çalıştığı kabul
146 / 237
Nihai ÇED Raporu
edilmiştir. USEPA emisyon faktörlerine göre hesaplanan CO, HC ve NO x emisyonları Tablo V.9’de
verilmektedir.
Tablo V.9: İş Makinalarından Kaynaklanan Günlük Kirletici (CO, HC ve NOx) Emisyonları
Parametre
Emisyon faktörü
(g/dakika)
HC
1,38
NOX
6,27
CO
8,61
Araç
Sayısı
Süre
(saat/gün)
Günlük emisyon
(kg/gün)
18,9
19
12
85,8
117,8
İnşaat aşamasında kullanılan makinelerden kaynaklanacak emisyonlar geçici olacaktır.
Oluşması beklenen toplam emisyon miktarı herhangi bir karayolundan kaynaklanabilecek emisyon
miktarının oldukça altında olup, hava kalitesi üzerinde önemli etkiler yaratabilecek boyutta değildir. Bu
nedenle, inşaat aşaması için herhangi bir hava kalitesinde ölçüm ve izleme programı
öngörülmemektedir. Bununla beraber, 04.04.2009 tarih ve 27190 sayılı Egzoz Gazı Emisyonu
Kontrolü Yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır.
V.1.11.
Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Açılmasına Dek Yapılacak İşler Nedeni ile
Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültünün Kaynakları ve Seviyesi, Kümülatif Değerler,
Çevresel Gürültü’nün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği’ne Göre Akustik Raporun
Hazırlanması (www.csb.gov.tr adresinde bulunan Akustik Formatının Esas Alınması)
Proje kapsamında 677.231 m² yüzölçümlü alan üzerinde, 288.170 m² yüzölçümlü kapalı
alanda hâlihazırda kurulu olan Hamitabat Doğalgaz Kombine Çevrim Santrali’nde yenileme çalışması
yapılması planlanmaktadır. Yenileme çalışmaları için inşaat süresi 30 ay olarak ön görülmekte olup,
tesisin 2017 yılının Mart ayında işletmeye alınması planlanmaktadır. İnşaat çalışmaları gündüz ve
akşam zaman diliminde gerçekleştirilecektir. Aynı zamanda inşaat çalışmaları devam ederken
halihazırda bulunan tesis faaliyetlerine devam edilecektir.
Proje kapsamına herhangi bir patlatma işlemi gerçekleştirilmeyeceğinden çevre ve insan
sağlığını bozacak bir vibrasyon oluşumu söz konusu değildir. Bununla birlikte projenin inşaat
aşamasından çalışacak iş makinelerinden dolayı titreşim oluşumu söz konusu olacaktır. Makinelerde
veya makinelerin bağlı olduğu yapılarda ortaya çıkan titreşimler makinenin hareketli parçalarının
ürettikleri dinamik kuvvetlerden kaynaklanır. Makinelerin farklı parçaları, farklı frekans ve genliklerde
titreşim hareketi yaparlar. Titreşimler, zamanla aşınmaya neden olurlar. Genellikle bir makinenin
arızalanmasına neden olan en önemli etken titreşimlerdir. Bu bağlamda inşaat aşamasında
kullanılacak makine ve teçhizata gerekli bakımlar yapılacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak gürültünün değerlendirilebilmesi ve
mevcut durumdaki gürültü düzeylerinin ortaya konulabilmesi için, T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş olan “Degol Laboratuvar ve Çevre Hizmetleri Ltd. Şti.” tarafından
09.09.2013 ve 10.09.2013 tarihlerinde bir tanesi proje alanı içinde, bir tanesi de proje alanına en yakın
hassas yapıda olmak üzere iki nokta gündüz, akşam ve gece arka plan gürültü ölçümleri yapılmıştır
(bkz. Şekil V.3). Ayrıca aynı firma tarafından projenin inşaat ve işletme aşamasından oluşacak
gürültünün modellenmesi ve yakın yerleşim yerlerindeki gürültü seviyesinin ortaya konulabilmesi
amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” doğrultusunda “Akustik Rapor” hazırlanmıştır.
147 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje kapsamında gerçekleştirilen arka plan gürültü ölçümü sonuçları ve “Akustik Rapor” Ek-10’da
sunulmuştur.
Ölçüm Noktaları
Şekil V.3: Arka Plan Gürültü ölçüm Noktalarını Gösterir Uydu Fotoğrafı
Proje kapsamında inşaat aşamasında çalışacak iş makinelerinden ve tesiste elektrik
üretimine devam edileceği için hali hazırda çalışan santralden kaynaklı gürültü oluşumu söz konusu
olacaktır. İnşaat aşamasında kullanılacak ekipmanlara ait bu araçlardan kaynaklanabilecek olan
gürültü seviyelerinin tayininde 30.12.2006 tarih ve 26392 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu
İle İlgili Yönetmelikte” verilen sınır değerlerle uyum içerisinde kalması sağlanmalıdır (bkz. Tablo V.10).
Yönetmeliğin Müsaade Edilen Ses Güç Seviyeleri ve Gürültü İşaretlemesi ve Standartlar adlı 5.
maddesinde motor gücü seviyelerine göre verilen formüller kullanılmıştır. Ayrıca inşaat çalışmaları
devam ederken halihazırda bulunan tesis faaliyetlerine devam edilecektir. Mevcut tesis ile ilgili ses
gücü düzeyi Alka İnşaat & Çevre San. Ve Tic. Ltd. Şti. firması tarafından hazırlanan 19.09.2011 tarihli
2011/624 rapor numaralı akustik rapordan alınmıştır.
Tablo V.10: İnşaat Aşamasında Kullanılacak Makinelerden Kaynaklanan Ses Gücü Düzeyleri
Miktar
(adet)
Ses Gücü Seviyesi
(dB)
1
99
2
98
Vinç (<90 ton kapasitede)
12
98
Paletli Yükleyici
1
111
Tekerlekli Yükleyici
1
108
Bekolu Yükleyici
1
107
Hidrolik Ekskavatör
2
103
Tekerlekli Ekskavatör
3
103
Ekipman Adı
148 / 237
Nihai ÇED Raporu
Miktar
(adet)
Ses Gücü Seviyesi
(dB)
Motor Greyder
1
106
Kompaktör
1
106
Tanker Kamyon
2
94
Kamyon (20 ton kapasitede)
4
94
Hazır Beton Kamyonu (mikser)
4
94
Beton Pompa Aracı
2
109
Teleskopik Forklift
3
102
Dizel Forklift (20 ton kapasitede)
1
62
Dizel Forklift (3-5 ton kapasitede)
2
62
Dizel Kaynak Makinesi
5
98
Dizel Beton Sıkıştırma Aleti
4
106
Ekipman Adı
İnşaat aşamasında kullanılacak makine ve ekipmanların her alan için aynı anda ve aynı
konumda çalışacağı düşünülmüştür.
10Lwi/10) formülü yardımıyla hesaplanmaktadır.
LWT
= 10 log (
LWİ
LWT
= Her bir iş makinesinden kaynaklanan ses gücü düzeyi (dB)
= Toplam ses gücü düzeyi (dB)
Kaynaklardan çıkan toplam gürültü seviyesi;
Lw=10log(1*1099/10+2*1098/10+12*1098/10+1*10111/10+1*10108/10+1*10107/10+2*10103/10
+3*10103/10+1*10106/10+1*10106/10+2*1094/10+4*1094/10+4*1094/10+2*10109/10+3*10102/10
+1*1062/10+2*1062/10+ 5*1098/10+4*10106/)
Lw=119,7 dB
İnşaat çalışmaları devam ederken halihazırda bulunan tesis faaliyetlerine devam edilecektir.
Bu sebeple mevcut tesisin gürültü seviyesi de dikkate alınmıştır. Bu bağlamda “Alka İnşaat & Çevre
San. Ve Tic. Ltd. Şti. firması tarafından hazırlanan 19.09.2011 tarihli 2011/624 rapor numaralı akustik
rapor referans alınmıştır. İlgili akustik raporda toplam LW değeri gündüz zaman diliminde 116,6 ,
akşam zaman diliminde 117,1 ve gece zaman diliminde 115,1 olarak tespit edilmiştir. Buna göre en
olumsuz şartlar dikkate alındığında inşaat faaliyetlerinde oluşacak toplam gürültü seviyesi;
119,7
117,1
Lw=10log(1*10
+1*10
)
LW=121,6 olarak tespit edilmiştir.
İnşaat dönemi boyunca tesisten oluşacak toplam gürültü seviyesi 121,6 dB alınarak söz
konusu gürültünün mesafelere göre dağılımı, atmosferik yutuş vb. gibi konular Ek-10’da sunulan
Akustik Rapor’da detaylıca incelenmiştir. Projenin inşaat dönemi boyunca oluşacak gürültünün
mesafelere göre dağılımı aşağıda sunulmuştur (bkz. Şekil V.4).
149 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.4: Tüm Kaynaklardan Oluşacak Toplam Ses (Gürültü) Düzeyinin Mesafelere Göre Dağılımı Grafiği
Tesise en yakın yerleşim yeri Tatarköy köyü olup, tesis sınırının kuzeydoğusunda yaklaşık
410 metre, tesise ise yaklaşık 800 metre mesafededir. Hesaplamalara göre tesisten Tatarköy köyüne
ulaşacak ses seviyesi 64,7 dBA’dır. Tüm bu durumlar dikkate alındığında inşaat aşamasında
04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi Yönetmeliği” EK-VII Tablo-5’de belirtilen Lgündüz 70 dBA ve Lakşam 65 dBA sınır
değeri sağlanacaktır (bkz. Ek-10).
Mücavir alan sınırları içerisinde akşam ve gece zaman dilimlerinde ki inşai faaliyetler İl
Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile sürdürülebilmekte olup, bu zaman dilimlerinde çalışılabilmesi amacıyla
faaliyetlere başlanmadan önce gerekli izinler alınacaktır.
Proje kapsamında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği” ve 29.04.2009 tarih ve 27214
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacak, çevre izin belgesi alınacak, gerekli gürültü
ölçümleri yaptırılarak Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır.
Proje gerçekleşirken, gerek arazinin hazırlanması gerekse de inşaatların faaliyetleri
sebebiyle oluşan gürültünün insan sağlığını olumsuz yönde etkilememesi için yönetmelikte öngörülen
standartlara uyulacaktır. Teknik olarak makinelerdeki gürültü seviyesini daha aşağılara düşürmek
mümkün olmadığından, çalışanlara pratik ve kullanılması kolay kulaklıklar verilecektir. Bunun yanında
“İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü” ile “Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü”nde
belirtilen hükümlere uyulacaktır.
150 / 237
V.1.12.
Nihai ÇED Raporu
Arazinin Hazırlanması Ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Elden
Çıkarılacak Tarım Alanlarının Büyüklüğü, Bunların Arazi Kullanım Kabiliyetleri Ve Tarım
Ürün Türleri
Proje kapsamında gerçekleştirilecek yenileme çalışmaları kapsamında inşa edilecek üniteler
hali hazırda bulunan Hamitabat Doğal Gaz Çevrim Santrali alanı içinde gerçekleştirilecek olup ek alan
ihtiyacı bulunmamaktadır. Santral alanı dışında doğal gaz boru hattının yenilenme çalışmaları
sırasında kullanılacak olan alandaki arazinin kısa süreli kullanılmaması söz konusu olup, bu etki kısa
süreli olacak ve boru hattının yenilenmesi sonrasında işlem yapılan arazi şu andaki kullanımına geri
dönecektir. Dolayısıyla büyük alanlı inşaat yapılacak alanlar santral alanı içinde kalması sebebiyle
herhangi bir tarım alanının elden çıkarılması ve buna bağlı herhangi bir tarımsal ürün kaybı söz
konusu değildir.
Proje kapsamında, santral sahası dışında gerçekleştirilebilecek ve arazi kullanımını
gerektiren işlemler için inşaat işlemlerine başlanmadan önce 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi
Kullanımı Kanunu gereğince, yatırımcı firma tarafından plan yapma yetkisine sahip kuruluş aracılığıyla
müracaat edilecektir. 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanım Kanunu, 4342 sayılı Mera Kanunu,
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve meri mevzuata uyulacaktır.
Tarım alanlarına ilişkin detaylı açıklama ve bilgiler Bölüm IV.2.9’da sunulmuştur.
V.1.13.
Arazinin Hazırlanması Ve İnşaat Alanı İçin Gerekli Arazinin Temini Amacıyla Kesilecek
Ağaçların Tür Ve Sayıları, Meşcere Tipi, Kapalılığı, Kesilecek Ağaçların Bölgedeki Orman
Ekosistemi Üzerine Etkileri, Ortadan Kaldırılacak Tabii Bitki Türleri Ve Ne Kadar Alanda Bu
İşlerin Yapılacağı, Ağaç Ve Bitki Kaybından Ötürü Fauna Üzerine Olabilecek Etkiler,
Önlemler
Ek-1’de verilen yeni genel yerleşim planından görüleceği ve rapor içerisinde de belirtildiği
üzere, santral yenileme çalışmalarının tamamı mevcut Santral alanı içerisinde gerçekleştirilecek ve
esas olarak bir tanesi kuzeydeki soğutma kulesinin, diğeri de güneydeki soğutma kulesinin yakınında
olmak üzere, iki adet kombine çevrim bloğu inşa edilecektir. Her bir kombine çevrim bloğunun alanı
2
14.000 m olacaktır.
Santral alanının güneyinde yer alacak 2 numaralı çevrim bloğu, halihazırda mazot tanklarının
yer aldığı alanda kurulacaktır. Alana ait fotoğraf Fotoğraf V.1’de verilmiştir.
151 / 237
Nihai ÇED Raporu
Fotoğraf V.1 -2- Numaralı Çevrim Bloğunun Kurulacağı Alan
Türbin yenileme çalışmaları sonucunda, bu tanklara ihtiyaç kalmayacak ve sökülerek, bu
alana yeni kombine çevrim bloğu inşa edilecektir. Fotoğraftan da görüleceği üzere, alan halihazırda
mazot tankları ve ilgili tesisleri tarafından kullanıldığından, üzerinde herhangi bir ağaç yada bitki örtüsü
mevcut değildir.
1 Numaralı kombine çevrim bloğu ise Santral alanının kuzeyine mevcut atölyenin bulunduğu
alana kurulacaktır. Alana ait fotoğraflar Fotoğraf V.2’de verilmiştir.
Fotoğraf V.2 -1- Numaralı Çevrim Bloğunun Kurulacağı Alan
Fotoğrafta görülen mevcut yolu da içine alacak şekilde yerleştirilecek olan çevrim bloğu için
şu anda atıl olan atölye binası alanı ile etrafı kullanılacaktır. Bu alanın bir kısmında sonradan dikilmiş
bulunan plantasyon ürünü çam ağaçları ve karaçam mevcuttur ve yaklaşık 150 kadar ağacın alandan
temizlenmesi gerekecektir. Bu kapsamda, yaşları itibari ile yeniden değerlendirilebilecek olanlar
152 / 237
Nihai ÇED Raporu
mümkün olduğunca Santral alanı içerisinde uygun alanlara taşınacak, ancak, mümkün olmayanlar
Orman Bölge Müdürlüğü’nün görüşleri doğrultusunda kesilerek farklı şekillerde değerlendirilebilecektir.
Santral alanı içinde bulunan ağaçlık alanda bazı kuş türleri ve sürüngenler dışında bir canlı
hayatı olmadığı, inşaat faaliyetleri öncesinde de bu türlerin alandan kendileri uzaklaşacak olmaları
sebebiyle ağaç kesimi dolayısıyla fauna üzerine önemli bir etki olmayacağı öngörülmektedir.
Proje alanında kalan orman alanları ve büyüklükleri detaylı olarak Bölüm IV.2.10’da
irdelenmiştir. Buradan görüleceği üzere 1/25.000 ölçekli meşcere haritasına göre proje alanının
2
226.700 m ’lik (%33,47) kısmı bozuk meşe meşcere tipinde kalmakta olup, kalan kısmı tarım arazisi
ve iskan niteliğindedir.
Ancak projenin gerçekleştirilmesi planlanan santral alanı uzun yıllardır kullanımda olan ve
onaylı Çevre Düzeni Planları’da dahil olmak üzere bütün planlara santral alanı olarak işaretlenmiş olan
alandır. Dolayısıyla proje alanı orman alanı içinde değildir. Proje alanına en yakın ağaçlık alan ise,
santral alanın 205 m güneydoğusunda yer alan koruluk bölge ve 1.070 m kuzeydoğusunda yer alan
orman alanıdır.
Proje kapsamında kullanılacak alan orman arazisi niteliğinde olmadığı için Orman İzni
alınması gereken yerlerden değildir. Bununla birlikte projede gerçekleştirilecek kazı faaliyetlerinden
ortaya çıkacak olan kazı fazlası malzeme proje alanı içinde kalan ve tarım arazisi niteliğinde gözüken
alanlarda depolanacaktır. Depolama işlemlerinde kazı fazlası malzeme ile bitkisel toprak birbirlerine
karışmayacak şekilde ayrı ayrı depolanacak, bitkisel toprak erozyona karşı korunarak işlemi bitirilen
yerlerde bitkilendirme amacıyla kullanılacaktır. Kazı fazlası malzeme ve bitkisel toprak depolama
alanlarına hiçbir şekilde pasa, atık veya herhangi bir malzeme döktürülmeyecektir.
Proje kapsamında herhangi bir yeni yol açılması ve/veya mevcut yolların genişletilmesi söz
konusu değildir.
ÇED raporu kapsamında İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü’nden ÇED İnceleme ve
Değerlendirme Formu alınmış olup söz konusu form Ek-13’te sunulmaktadır.
V.1.14.
Arazi Hazırlama Ve İnşaat Faaliyetleri Sırasında Olası Orman Yangınlarına Karşı Alınacak
Önlemler
Proje alanı ve yakın çevresinde büyük orman yangını oluşmasını sağlayabilecek bir orman
varlığı bulunmamaktadır. Proje alanı içinde peyzaj amaçlı dikilmiş olan bir ağaç kümesi bulunmakta
olup, yenileme çalışmaları kapsamında söz konusu alana yeni çevrim bloklarından birinin yapılması
planlandığı için, buradaki ağaçların ya yerleri değiştirilecek yada İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü
görüşleri doğrultusunda kesilerek değerlendirilecektir.
Dolayısıyla proje kapsamında yürütülecek inşaat faaliyetlerinde santral alanı dışında
herhangi başka bir alan kullanımının söz konusu olmaması, santral alanı içinde bulunan ağaçlık alana
yeni enerji binası (çevrim bloğu) yapılacak olması sebebiyle orman yangınına sebebiyet verecek bir
ağaç varlığı bulunmamakta ve buda orman yangını oluşma riskini ortadan kaldırmaktadır. Bununla
birlikte proje kapsamında oluşabilecek yangınlara karşın;
153 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Acil müdahale planı ile yangın ekibi oluşturulacak ve acil durumlarda tüm personelin nasıl
davranacağı konusunda yazılı ve sözlü bilgilendirmeler yapılacak, bu konuda belirli
aralıklarla tatbikatlar yapılacaktır,
 Ateşleyici ve yanıcı malzeme kaynakları ayrı ve korunaklı vaziyette saklanacaktır,
 Her an çalışabilecek durumda faal yangın söndürme cihazları bulundurulacaktır,
 Sabit tesisat düzenli ve sık sık yetkili ve uzman kişilerce kontrol edilecektir,
 Acil ışıklandırma sistemi kurulacaktır,
 Özellikle rüzgarlı havada orman alanlarına yakın yerlerde ateş yakılmayacaktır,
 Sigara izmaritleri, şişe ve cam gibi maddeler dışarıya atılmayacaktır,
 Çalışanlar orman yangınları ve alınacak tedbirler konusunda bilgilendirilecektir,
 İş Sağlığı ve Güvenliği hükümlerine titizlikle uyulacaktır,
 Tesis içinde personelin rahat görebileceği yerlere yangın bilgilendirme afişleri asılacaktır.
V.1.15.
Karasal ve Sucul Flora / Fauna Üzerine Olası Etkileri ve Alınacak Önlemler
Proje kapsamında, proje alan ve etki alanı içinde yer alan bitki ve hayvan türlerinin tespiti,
söz konusu faaliyet dolayısıyla mevcut habitat üzerine olası etkiler alınması gereken önlemlerin ortaya
konulabilmesi amacıyla akademisyen tarafından arazi çalışmaları gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda
Temmuz / 2013 ve Ekim / 2013 dönemlerinde flora, fauna ve sucul yaşam üzerine örnekleme ve tespit
çalışmaları yapılmıştır. Bununla birlikte proje mevcut santral alanı içinde gerçekleştirilecek bir
yenileme projesi olduğu için özellikle flora ve sucul yaşam türleri için önemli bir etki söz konusu
değildir. Hali hazırda santral alanı doğal tabiatı bozulmuş ve santral yerleşimi sonrasından dikilmiş
ağaç, bitki türleri ile çoğunluklu olarak süs bitkileri bulunan bir alan niteliğindedir. Santral alanı içinde
herhangi bir yüzeysel su kaynağı olmaması sebebiyle sucul yaşama direk etkisi bulunmamakta,
santralden kaynaklı arıtılmış atıksuların deşarj edildiği alıcı ortamlarda etki oluşumu olasılığı
bulunmaktadır. Benzer şekilde santral alanı çevresinin tel örgü ve duvarla çevrili olması sebebiyle
hayvan türlerinin sahaya giriş çıkışları kısıtlanmış olup, alan içinde bazı sürüngen türleri ile kuş
türlerine ilişkin etkileşimden bahsedilebilmektedir. Bu bağlamda proje kapsamında akademisyenler
tarafından ortaya konulan flora, fauna ve sucul yaşama ilişkin detaylı bilgiler Bölüm IV.2.12’de
verilmiştir.
Flora çalışmaları sonucunda alanda tespit edilen bitki türlerinden sadece Crocus biflorus (İkiz
Çiğdem) Türkiye Bitkileri Kırmızı Liste’ye göre ‘Tehlike Altında’ (EN) türler kapsamında
değerlendirilmiş olup, proje alanının dışında tespit edilen bu türün popülasyon yoğunluğunun yüksek
olduğu görülmüştür. Bu tür dışında proje alanında Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını
Koruma Sözleşmesi (Bern) kapsamında, Ek Liste 1'de verilen; 'Kesin Olarak Koruma Altına Alınan
Flora Türleri' listesinde proje alanı içinde herhangi bir türe rastlanmamıştır.
Proje alanının doğal florası alandaki yapılaşma nedeniyle bozulmuş ve alanda insan eliyle
proje alanına dikilen meyve ağaçlarının ve kültürel bitkilerin yoğun olarak bulunduğu belirlenmiştir.
Sucul canlılar açısından tespit edilen türlerden koruma altına alınması gereken bir tür tespiti
yapılmamıştır. Bununla birlikte tespit edilen bazı türlerin, örneklemenin yapıldığı sularda kirlilik
olduğunu gösteriyor olması sebebiyle özellikle santralin atıksularının deşarj edildiği alıcı ortamlarda
pH, çözünmüş oksijen ve elektriksel iletkenlik parametrelerinin düzenli olarak kontrol edilmesi
akademisyenler tarafından önerilmiş olup, halihazırda santrale ait Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından verilmiş olan deşarj konulu çevre izni dolayısıyla bahsi geçen parametreleri içerecek şekilde
periyodik numune alımı ve analizi yaptırılmaktadır (bkz. Ek-12)
154 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje uygulama alnı halihazırda mevcut doğal gaz çevirim santralı olarak faaliyet gösteren
yapılaşmış saha içerisinde olup bu saha dışında herhangi bir uygulama yapılmayacaktır. Bu sebeple
alan mevcut santral faaliyetleri için kullanım sürecindedir ve yaban hayatı; özellikle omurgalılar için
doğal ekolojik koşullar geçerli değildir.
Arazi çalışmaları literatür verileri ile birlikte değerlendirildiğinde proje uygulama alanı genel
olarak Omurgalılar için beslenme, yaşam ve üreme alanı değildir. Tabi ki kuşlar, memeliler ve
sürüngenler zaman zaman alanı kullanmaktadırlar, ancak, ekolojik ihtiyaçları açısından alana bağımlı
olan herhangi bir omurgalı türü bulunmamaktadır.
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi ile ilgili alan araştırmaları,
yerel halkla görüşmeler sonucu elde edilen veriler literatür verileri ile birlikte değerlendirilerek alanda
yaşayan Omurgalı hayvan türleri tespit edilmiştir. Alanda varlığı belirlenen 8 tür Amfibi ve 18 tür
Sürüngen yaygın olarak Türkiye’nin hemen hemen tüm ekosistemlerinde yayılış gösteren türlerdir.
Kuşlar alanda 49 türle temsil edilmekte olup genel anlamda step çayırlar ve açıklıklarda ekolojik
ihtiyaçlarını karşılayabilen türlerdir. Alanda varlığı belirlenen 34 Memeli türü; Türkiye’de antropojenik
alanlara ve buralara komşu steplere adapte olmuş türlerdir.
Belirlenen türlerin ulusal ve uluslararası koruma statüleri önceki bölümlerde sunulan
tablolarda verilmiş ve alanda yapılacak faaliyetlerin omurgalı faunasına olası etkileri ve bu etkilerin
minimize edilmesi için alınması gereken önlemler belirlenmeye çalışılmıştır.
Alanda yapılacak uygulamalar sonucu Omurgalı habitatlarında meydana gelebilecek
bozunmaların belirlenen önerilere uyulduğunda geri kazanılacağı, inşaatın tamamlanmasından sonra
hassasiyeti olan alanların kendi doğasına bırakılarak eski ekolojik özelliklerine kavuşmaları da
sağlanacaktır.
Uygulamalar sırasında ve sonrasında belirlenen tedbirlere uyulması durumunda alanda
herhangi bir Omurgalı türünün yok olmasına ya da popülasyonun daralmasına sebep olunmayacaktır.
Sonuç olarak, projenin uygulanması sonucu oluşacak kalıcı yapılar, sahada belirlenmiş olan
herhangi bir Omurgalı türünün yok olmasına sebep olmayacaktır.
Alınması Gereken Önlemler
 Proje inşası ve işletimi sırasında (i) kimyasal madde, uygulamacılar tarafından kullanılan
temizlik kimyasalları da dahil, (ii) yiyecek artıkları, (iii) yapı malzemesi artıkları da dahil
olmak üzere hiçbir atık yada artık alana bırakılmayacaktır.
 İşletim aşamasında kullanılacak havuzlar, özellikle kuşların su içmesini engelleyecek
şekilde planlanacaktır.
 Aydınlatma sadece proje alanını aydınlatacak şekilde ve en az yapay ışığı doğal ortama
verecek şekilde tasarlanacaktır.
 Özellikle ağır taşıt sürücülerinin alan etrafında yapacakları sürüşlerde yavaş sürüş
yapmaları ve korna çalmamalarını sağlayacak tedbirler alınacaktır.
 Yapılacak inşaat faaliyetleri sırasında özellikle gece alan çevresine direk ışık yöneltilmesi
önlenecektir.
 Proje uygulama sahasına ulaşım için mevcut yollar kullanılacaktır.
 Projenin her aşamasındaki çalışanlara “doğayla uzlaşık yaşama kültürünün”
kazandırılması amacıyla çok temel bilgilerin kazandırılması ve doğada hiçbir canlının
155 / 237
Nihai ÇED Raporu
tehdit algılamadıkça tüm ekosistemlerin en işgalci türü olan insana saldırmayacağı
öğretilerek;
a. Araç ile ya da araçsız herhangi bir Omurgalı türü gördüklerinde durup en az 5
metre mesafede beklemeleri,
b. Gece ise araçların ışıklarını kapatmaları,
c. Yuva ya da yavru gördüklerinde dokunmamaları,
d. Herhangi bir şekilde beslenen yabanıl bir türe müdahale etmemeleri (Kurbağa
yiyen yılan öldürerek kurbağayı kurtarmak gibi),
konularında eğitim verilecektir.
 İnşaat aşamasının tamamlanması sonrasında peyzaj ve geri kazanım çalışmaları
yapılacaktır.
 Peyzaj uygulamalarında alanda mevcut flora türleri ya da uyumlu türler ile bitkilendirme
yapılması koşuluyla habitatların geri kazanımı sağlanarak, uygulama alanının dahil
olduğu ekosistemin bu faaliyeti tolere etmesi sağlanacaktır.
V.1.16.
Proje Ve Yakın Çevresinde Yeraltı Ve Yerüstünde Bulunan Kültür Ve Tabiat Varlıklarına
(Geleneksel Kentsel Dokuya, Arkeolojik Kalıntılara, Korunması Gerekli Doğal Değerlere)
Materyal Üzerindeki Etkilerinin Şiddeti Ve Yayılım Etkisinin Belirlenmesi
2
Proje kapsamında gerçekleştirilecek yenileme işlemi kapsamında toplamda 28.000 m ’lik
alanda iki adet çevrim bloğu inşası gerçekleştirilecek olup bu faaliyet dışında projede herhangi başka
bir işlem yapılması söz konusu değildir. Yeni yapılacak olan iki adet çevrim bloğu mevcut santral alanı
içinde konumlandırılmış olup, santral alanı dışında başka herhangi bir alanın kullanımı söz konusu
değildir.
Proje alanı içinde ve yakın çevresinde korunması gereken herhangi bir doğal yapı, arkeolojik
kalıntı, koruma alanı, SİT ve/veya tabiat varlığı bulunmamaktadır. Bu konuda Kırklareli Çevre ve
Şehircilik İl Müdürlüğü’ne görüş sorulmuş olup, İl Müdürlüğü’nün 25.11.2013 tarih ve 6222 sayılı
yazısında, proje alanı ile İl sınırları içerisinde bulunan doğal sit alanı ve tabiat varlıklarının çakışmadığı
belirtilmiştir. Ayrıca Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nün 22.10.2013 tarih ve 10215 sayılı
yazısında proje alanının herhangi bir Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde kalmadığı belirtilmiştir
(bkz. Ek-13).
Proje kapsamında gerçekleştirilecek işlemlerin santral alanı sınırları içinde gerçekleşecek
olması ve alanda herhangi bir kültür ve tabiat varlığının tespit edilmemiş olması sebebiyle herhangi bir
olumsuz etkiden söz edilememektedir. Bununla birlikte inşaat faaliyetlerinde herhangi bir kültür veya
tabiat varlığına ve/veya arkeolojik bulguya rastlanılması durumunda, çalışmalar durdurulacak ve proje
yetkilileri tarafından derhal ilgili Müze Müdürlüğü, Edirne Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Komisyonu
ile diğer kurum ve kuruluşlar konu hakkında bilgilendirilecektir. Çalışmalar, daha sonra, Müdürlük
yetkililerinin görüşleri doğrultusunda devam edecektir.
V.1.17.
Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Yerine
Getirilecek İşlerde Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve Diğer
Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği
Rapora konu olan faaliyet halihazırda çalışmakta olan santralde yapılacak yenileme
faaliyetidir. Dolayısıyla hali hazırda santral alanında doğalgazdan elektrik üretimine devam edilmekte
olup, santral alanı içinde mevcutta misafirhane, yemekhane gibi idari ve sosyal hizmet alanları
mevcuttur.
156 / 237
Nihai ÇED Raporu
Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelin barınma ve diğer ihtiyaçları mevcuttaki
misafirhane ve diğer yardımcı binalardan karşılanabilecektir. Ayrıca kısa süreli istihdam edilecek alt
yüklenici personelleri için santral alanı içinde şantiye sahasında idari ve sosyal ihtiyaçların
karşılanması için konteynerler kurularak barınma vb. gibi ihtiyaçların bu şekilde karşılanması
planlanmaktadır. Bununla birlikte inşaat işlemlerinde çalışacak personel mümkün olduğunca yerel
halktan ve civardaki yerleşim birimlerinden karşılanacağı için barınma ve diğer teknik/sosyal ihtiyaçları
karşılanmasında herhangi bir mağduriyet oluşumu söz konusu olmayacaktır.
V.1.18.
Arazinin Hazırlanmasından Başlayarak Ünitelerin Faaliyete Açılmasına Dek Sürdürülecek
İşlerden, İnsan Sağlığı ve Çevre için Riskli ve Tehlikeli Olanlar
Proje kapsamında oluşabilecek insan ve çevre sağlığı açısından risk ve tehlike
oluşturabilecek faaliyetler bu tarz projelerde karşılaşılması muhtemel kazalarla ilişkilidir. Bu
kapsamdaki riskleri en aza indirmek ve tehlikeleri önlemek bakımından öncelikle ÇED Raporu
içerisinde değişik bölümlerde verilen tüm taahhütler ile birlikte faaliyet ile ilgili mevzuatta yer alan tüm
talimat, hüküm ve kurallara uyulacak ve gerekli önlemler alınacaktır.
Proje’nin arazi hazırlık, inşaat ve işletmeye kapatma aşamalarında taşeron firmalar
kullanılacak ve bu firmalar, çalışanların güvenliğini sağlamak adına inşaat sahasının emniyetini
sağlayabilecek, kazı ya da iskele kurma işlerini ağır iş makineleri ile yapabilecek tecrübe ve bilgiye
sahip firmalar arasından seçilecektir. Bu kapsamda, ulusal ve uluslar arası güvenlik kurallarına göre
hareket edilecektir.
Arazi hazırlık, inşaat ve işletmeye kapatma aşamasında risk oluşturabilecek faaliyetler; (i)
hafriyat çalışmalarından kaynaklanacak toz, (ii) hafriyat çalışmalarından kaynaklanacak gürültü, (iii) iş
makinesi ve ekipmanlarından kaynaklanacak atık yağlar, (iv) olası kimyasal madde ve yakıt dökülmesi
ve/veya sızıntısı, (v) iş makinelerinden kaynaklanacak olası trafik kazaları, olarak sayılabilir.
Arazi hazırlık, inşaat aşamalarında;
 Proje kapsamında yürütülen tüm faaliyetler, 4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı
ve Güvenliği Kanunu ile iş güvenliği ile ilgili diğer kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine
uygun olarak gerçekleştirilecektir.
 İnşaat sahasının etrafına, girişine ve içerisine uygun uyarı levhaları yerleştirilecektir.
 Çalışanların yaptıkları işe uygun olarak baret, gözlük, maske, eldiven, kulak tıkacı,
emniyet kemeri v.b. kişisel güvenlik malzemelerini kullanması sağlanacaktır.
 Kişisel güvenlik malzemelerinin kullanımı konusunda çalışanlara gerekli eğitimler
verilecektir.
 Şantiye içi ve dışında inşaat makineleri ve araçları için, 13.10.1983 tarih ve 2918 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Karayolları Trafik Kanunu” ile uyumlu
trafik kuralları oluşturulacaktır.
 İnşaat makine ve ekipmanları yalnızca ehliyetli kişiler tarafından kullanılacaktır.
 İş kazalarını önlemek amacıyla çalışanlara riskler, güvenlik kuralları, iş sağlığı ve
güvenliği hakkında bilgi verilecektir.
 Verilen eğitimler düzenli saha denetimleri ile kontrol edilecektir.
 İnşaat sahasına giriş-çıkış noktaları güvenlik görevlileri tarafından kontrol altında
bulundurulacak, makine ve malzemeler korunarak, güvenli bir şekilde kullanılacaktır.
157 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Toz, gürültü, patlatma, vibrasyon etkisi, her türlü kimyasalın sızması ve/veya dökülmesi
v.b. etkilerin en az seviyede tutulabilmesi için ÇED Raporu kapsamında ilgili bölümlerde
verilen tüm taahhütlere uyulacak ve etki azaltıcı önlemler alınacaktır.
 Deprem, sabotaj, sel, yangın gibi belirli risklerin en aza indirilmesi için bir Acil Eylem Planı
hazırlanacaktır.
 Acil Eylem Planı konusunda tüm çalışanlar bilgilendirilecek ve plan kapsamında
oluşturulacak ekiplere gerekli eğitimler verilerek, iletişim numaraları şantiye sahasında
görülebilir yerlerde ilan edilecektir.
 Enerji dağıtım tesislerinin bakım ve kontrolleri düzenli olarak yapılacak ve bu tesisler
konusunda uyarmak için uyarı levhaları kullanılacaktır.
 Sağlıklı ve güvenli bir iş ortamı yaratmak için hava şartlarına göre programlama
yapılacaktır.
 Kullanılmadığı zaman tüm malzeme ve ekipman depolanacaktır.
 Yüksekte güvenli çalışmayı sağlamak için gerekli tüm önlemler (platformlar, güvenlik
ağları, emniyet kemeri v.b.) alınacaktır.
 Çevreyi ve halk sağlığını olumsuz etkileyecek yangın ve patlamaları önlemeye yönelik
tüm önlemler alınacaktır.
 Şantiye sahasında haşerelere karşı yapılacak ilaçlama çalışmaları 21.05.2011 tarih ve
27940 sayılı resmi Gazete yayımlanan Biyosidal ürünlerin kullanım usul ve Esasları
Hakkında Yönetmelik kapsamında Kırklareli İl Sağlık Müdürlüğü tarafından
yetkilendirilmiş firmalar tarafından yapılacaktır.
 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda tüm ruhsatlar alınacaktır.
Proje kapsamındaki tüm faaliyetlerde, Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş bilgi ve
tecrübesini kullanarak, ulusal ve uluslar arası standartlarda belirtilen güvenlik kurallarına uyacak ve
çalışanların güvenliğini sağlamak adına saha ve tesislerin emniyetini sağlayacaktır.
V.1.19.
Proje Kapsamında Yapılacak Bütün Tesis İçi ve Tesis Dışı Taşımaların Trafik Yükünün ve
Etkilerinin Değerlendirilmesi
Projenin inşaat aşamasında çalışacak 2 adet tanker, 4 adet kamyon, 4 adet mikser ve binek
otolardan dolayı bölgenin trafik yüküne az da olsa ilave bir yük gelecektir. Proje alanına ulaşımda
kullanılacak olan ve Lüleburgaz – Pınarhisar arasında ulaşımı sağlayan yoldan 1411 adet otomobil ve
224 adet kamyonun geçtiği Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan 2012 Trafik Hacim
Haritası’nda tahmini olarak belirtilmiştir (bkz. Şekil V.5).
158 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.5: Trafik Hacim Haritası
Proje dolayısıyla toplamda 10 adet kamyon statüsünde aracın aynı yolu kullanacak olması
sebebiyle, trafiğe getirilecek ek yük kamyon bazında %4,5 olarak ortaya çıkmaktadır. Buda kısa süreli
sürecek olan inşaat dönemi boyunca projeden kaynaklı Lüleburgaz – Pınarhisar yolunda önemli bir
trafik yükünün oluşmayacağını göstermektedir.
V.1.20.
Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemeleri
İnşaat dönemindeki peyzaj çalışmasının amacı, proje alanının çalışmalar sırasında
zedelenmiş dokusunun görsel perdelenmesini sağlamaktır. Bu bağlamda, hafriyat çalışmaları
sırasında yüzeyden sıyrılan bitkisel toprak daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere sıyrıldığı
kesime yakın erozyona açık olmayan uygun bir kesimde en fazla 2 metre yüksekliğinde trapezcik
kesitler halinde depolanacaktır. Bu toprak daha sonra yapılacak arazi düzenlemesi ve peyzaj
çalışmalarında öncelikle sıyrıldığı kesimde olmak üzere yakın çevrede bitkisel örtü teşkil edilebilmesi
için kullanılacaktır.
Bitkisel toprak humus bakımından zengin, mikroorganizma faaliyetleri yönünden aktif,
bitkilerin yetişmesine uygun, yüzeyden itibaren 5-40 cm derinliğinde yüzeysel toprak tabakalarıdır.
Yüzeyden kazılan bitkisel toprak, düzgün şekiller halinde depolanacaktır. Bitkisel toprak depolarının
üzeri erozyona, kurumaya, yabani ot sarmasına karşı koruması ve toprağın canlılığının sürdürebilmesi
için inorganik (polietilen v.b. materyal) veya organik (çim, otsu bitki ekimi v.b.) materyal ile
kapatılacaktır. Bitkisel toprak içinde boyutu 5 cm’yi geçen taş, çakıl, kum, kireç, akaryakıt sızıntısı,
başka yağlar veya yağlı maddeler, katran vb. moloz ve pislikler bulunmayacaktır.
Proje alanında 2 nolu çevrim bloğunun bulunduğu alanda, daha önce peyzaj amaçlı olarak
ağaçlandırılmış olan alanın kullanımı söz konusudur. Bu alanda inşaat işlemlerine başlanmadan önce
alanda bulunan ağaçların yaş ve sağlık durumlarına göre iyi durumda olanlar, santral alanı içinde
159 / 237
Nihai ÇED Raporu
başka lokasyonlara transfer edilecek, kalan ağaçlar ise İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü görüşleri
doğrultusunda kesilecektir.
Dolayısıyla proje kapsamında peyzaj öğeleri yaratılması amacıyla daha inşaata
başlanmadan önce saha içerisinde transfer edilecek ağaçlardan dolayı bir peyzaj çalışması yapılmış
olacaktır. Buna ek olarak inşaat aşamasının bitmesinden sonra, doğal vejetasyon ve peyzaj öğelerine
uygun olarak, proje alanına ağaç ve yerli bitkiler olmak üzere bitki ekimi yapılacaktır.
V.1.21.
Faaliyetin yerleşim Yerine Mesafesi ve Olası Etkiler Alınacak Önlemler (1/25.000 ölçekli
topografik harita üzerine işlenerek)
Projenin inşaat aşamasında yenileme çalışmaları kapsamında iki adet yeni çevrim bloğu
inşasından oluşacak toz, gürültü ve kazı işlemleri dolayısıyla oluşacak kazı fazlası malzeme oluşumu
önemli çevresel etkiler olarak ortaya çıkmaktadır. Bununla birlikte inşaat işlemlerine paralel olarak hali
hazırda çalışmakta olan tesiste elektrik enerjisi üretimine de devam edilecek olması sebebiyle santral
alanındaki en yoğun çalışma dönemi inşaat periyodu olarak ortaya çıkacaktır.
Proje alanına en yakın yerleşim birimi kuş uçuşu olarak 410 m kuzeydoğuda bulunan
Tatarköy’dür. Tatarköy’den sonra proje alanına yakın yerleşimler yine kuş uçuşu olarak santral
alanının 3,75 km doğusundaki Yenitaşlı, 4,55 km güneydoğusundaki Turgutbey, 4,10 km
kuzeybatısındaki Hamitabat ve 4,30 km güneybatısında yer alan Ayvalı köyleri olarak sıralanabilir
(bkz. Şekil V.6 ve Tablo II.1).
İnşaat dönemi süresince ortaya çıkacak olan önemli çevresel etkiler, kazı ve hafriyat
işlemlerinden kaynaklanacak toz, çalışacak iş makinelerinden kaynaklanacak gürültü olarak ortaya
çıkmaktadır. Proje alanında hali hazırda elektrik üretimine devam ediliyor olması ve tesisin uzun
yıllardır çalışıyor olması sebebiyle, inşaat döneminde çalışacak olan işçilerden kaynaklanacak evsel
nitelikli katı atıklar ve atıksular için santral alanında artıma tesislerinin olması, evsel nitelikli katı
atıkların düzenli olarak Lüleburgaz Belediyesi tarafından alınması bu etkilerin minimize edilmesi
anlamına gelmektedir.
İnşaat döneminde oluşacak tozumaya ilişkin detaylı bilgi Bölüm V.1.1’de verilmiş olup
yapılan modelleme sonucunda en yakın yerleşim yeri olan Tatarköy’de yasal mevzuat sınır
değerlerinin altında bir toz oluşacağı ortaya konulmuştur. Bununla birlikte yapılan modelleme
sonucuna göre tozumanın önemli kısmının hem alanın topografyası hem de iklimsel koşulları
sebebiyle, santral alanı sınırı içinde güney ucuna yakın bölgede toplandığı görülmekte olup bu alanın
ne tarım ve hayvancılık nede yerleşim veya başka sebeplerle kullanılmayan bir alan olması dolayısıyla
olumsuz bir etkiden söz edilememektedir.
Projede inşaat döneminde oluşacak bir diğer önemli çevresel etki ise gürültü oluşumu olarak
ortaya çıkmaktadır. İnşaat döneminde, hali hazırda çalışan çevrim santralinden oluşan gürültüye ek
olarak, çalışacak iş makinelerinden dolayısıyla gürültü emisyonunda bir artışı olması söz konusudur.
Çalışacak olan iş makineleri ve hali hazırda çalışan santralden dolayı olaşacak olan gürültü
kümülatif olarak değerlendirilmiş olup, en yakın yerleşim yeri olan Tatarköy’de yaratacağı etki Bölüm
V.1.11’de ve Ek-10’da verilen “Akustik Rapor”da detaylıca incelenmiştir. Yapılan modellemeler
sonucunda tüm teçhizatın aynı anda çalışması durumunda (kötü durum senaryosu) Tatarköy
Köyü’nde hissedilecek gürültü düzeyinin yasal mevzuat sınır değerlerinin altında kalacağı görülmüştür.
160 / 237
Nihai ÇED Raporu
Bu açıklamalar ışığından projeden kaynaklı çevresel etkilerin en yoğun olduğu dönem olan
inşaat döneminde (hem inşaat işlemleri hem de işletmenin birlikte yürütülmesi dolayısıyla) yasal
mevzuatlarla belirlenmiş olan sınır değerlerin sağlandığı görülmektedir. Bununla birlikte inşaat dönemi
boyunca oluşacak bir görsel kirlilikten bahsetmek mümkündür. Ancak buda 30 aylık bir periyotu
kapsamakta olup geçici bir etkidir ve esasından 15,5 ayda tamamlanması planlanan kazı işlemleri
süresince yoğun olarak bu etkiden bahsetmek mümkündür. Dolayısıyla yenileme çalışmaları
kapsamında projeden kaynaklı, kalıcı ve yüksek etkili çevresel etkilerden bahsetmek mümkün değildir.
161 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.6: Proje Alanının Yerleşim Yerlerine Mesafesini Gösterir Harita
162 / 237
V.1.22.
Nihai ÇED Raporu
Diğer Faaliyetler
Bu kapsamda belirtilmesi gereken başkaca bir faaliyet bulunmamaktadır.
V.2.
(B) Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetleri, Fiziksel ve Biyolojik Çevre Üzerine
Etkileri ve Alınacak Önlemler
2017 yılında işletmeye alınması planlanan proje için alt yüklenici personeli de dâhil olmak
üzere yaklaşık 150 kişinin çalıştırılması planlanmıştır.
Proje kapsamında işletme aşamasında oluşması muhtemel çevresel etkiler ve bu etkiler
kapsamında alınması düşünülen önlemler bu bölümde yer almaktadır.
V.2.1.
Proje Kapsamındaki Tüm Ünitelerin Özellikleri, (Mevcut Durum Ve Yenileme Yapılacak
Üniteler Dahil) Hangi Faaliyetlerin Hangi Ünitelerde Gerçekleştirileceği, Kapasiteleri, Her Bir
Ünitenin Ayrıntılı Proses Akım Şeması, Temel Proses Parametreleri, Prosesin Açıklaması,
Faaliyet Üniteleri Dışındaki Diğer Ünitelerde Sunulacak Hizmetler, Kullanılacak Makinelerin,
Araçların, Aletlerin Ve Teçhizatın Özellikleri Ve Miktarları
Elektrik Üretim Prosesi
Gaz türbini ve buhar türbinlerinin birleştirilmiş şekli olan kombine çevrim santralinde elektrik,
gaz türbinlerinin yanma odasında yakılan doğal gazın ısı enerjisinin türbin kanatlarında kinetik enerjiye
dönüştürülmesi ve bu enerjinin de jeneratörlerde elektrik enerjisine dönüştürülmesiyle üretilmektedir.
Farklı iki aşamada gerçekleştirilen elektrik üretiminde kompresörde sıkıştırılan hava ile
karışan doğal gaz, gaz türbini yanma odalarında yanarak, gaz türbini ile aynı şaft üzerinde bulunan
jeneratörü çevirmekte ve birinci aşama elektrik üretimi sağlanmaktadır. Aynı anda her bir gaz
türbininin çevrimden çıkan egzoz gazı atık ısı kazanına iletilmekte ve sıcak egzoz gazlarının ısı
enerjisi ile atık ısı kazanı içinde bulunan suyun buharlaşması sağlanarak, yüksek, orta ve alçak basınç
ve sıcaklıktaki buhar elde edilmektedir. Isısını kaybeden egzoz gazı bu aşamadan sonra santrali baca
vasıtasıyla terk ederek atmosfere verilmektedir.
Atık ısı kazanından yüksek, orta ve alçak basınçta elde edilen su buharı, buhar türbinlerine
iletilerek, kanatların dönmesini sağlamakta ve böylece ikinci aşama elektrik üretimi sağlanmaktadır. Bu
şekilde de hiçbir ek yakıt kullanmadan ilave bir elektrik üretimi yapılabilmektedir. Buhar türbininde iş
gören buhar, enerjisini kaybedip türbin son kademesinden sonra yoğuşarak, tekrar su fazına
geçmekte ve kondenser olarak adlandırılan tanka boşalmaktadır. Kondenser, yoğuşan bu suyu
soğutma kulelerine göndermekte ve kulelerde soğutulan su tekrar kondensere alınarak, kondenser
suyunun soğutulması sağlanmaktadır. Kondenser suyunun soğutulması kondenserdeki vakumun
bozulmaması açısından önemlidir, kondenserdeki vakum değerinin buhar türbini gücüne direkt etkisi
vardır. Kondenserden çıkan su tekrar atık ısı kazanına gönderilmekte ve böylece kapalı çevrim
tamamlanmış olmaktadır.
Kombine çevrim santrallerinde gaz türbin egzozundan çıkan ısının atık ısı kazanlarında
kullanılmasıyla ilave yakıt kullanılmadan buhar türbinleriyle verim %45 civarında iken yeni tesis
kapsamında kullanılacak son teknoloji ile elektriksel verim %60 olarak hedeflenmiştir.
163 / 237
Nihai ÇED Raporu
Yenilenen Hamitabat DGKÇS bünyesinde 2 adet çevrim bloğunda toplam 2 adet gaz türbini,
2 adet üç kademeli buhar türbini ve 2 adet de jeneratör yer alacaktır.
Gaz Türbinleri hava emiş filtreleri yüksek verimli ve çok kademeli filtrasyon sistemine sahip
olacaktır. Kompresör kanatları erozyon ve korozyona dayanıklı malzeme ile kaplanacaktır.
Kompresörde bulunan Bleed Valf ve VGV sistemi ile ara yüklerde de verimli çalışılabilirken,
kompresöre zarar veren Surge olayının yaşanmasına da engel olunacaktır. Kompresör kanatları online ve off-line yıkamalarla temizlenebilecektir. Belirlenen emisyon limitlerini ara yük ve baz yükte
aşmamak için DLN (Dry Low NOx düşük emisyonlu kuru yakma) Yanma Sistemi bulunacaktır. Türbin
çok kademeli olacak olup, ani yük değişimlerine ve hızlı kalkışlara uyumlu olacaktır. Sabit ve hareketli
kanatlar, ünitenin baz yükteki yanma sıcaklıklarına dayanımlı olacak şekilde dizayn edilecektir.
Türbinin sökülmesine gerek kalmadan Boroskop Teknikleri ile sabit ve hareketli kanatların kontrol
edilmesi mümkün olabilecektir. Vibrasyon değerleri, ISO (Standart 10816 Part 4 ve ISO 7919 Part 4)
standartlarında belirlenen seviyelere uyumlu olacak şekilde dizayn edilecektir ve tüm yataklarda
vibrasyon izleme sistemleri bulunacaktır.
Elektrik üretimine ait proses akım şeması Şekil V.7’de verilmiştir.
Şekil V.7 Elektrik Üretim Prosesi Akım Şeması
164 / 237
Nihai ÇED Raporu
Atık Isı Kazanları
Atık ısı kazanları egzoz gazlarının çıkışlarına monte edilecek ve dolayısı ile sistemde
bulunacak olan 2 adet gaz türbini için 2 adet de üç kademeli (yüksek, orta, alçak) eşanjör tipli atık ısı
kazanı bulunacaktır. Atık ısı kazanları; egzoz gazlarını kullanılarak, kondenserden gelen suyun
kızdırma sıcaklığı değerini yükseltmekte ve buhara dönüştürme işlemini gerçekleştirilmektedir.
Yüksek, orta ve alçak basınç seviyelerinde oluşan buhar ise buhar türbinlerine iletilerek, elektrik
üretimine katkı sağlanmaktadır. Atık ısı kazanlarına ait proses akım şeması Şekil V.8’de verilmiştir.
Şekil V.8 Atık Isı Kazanı Proses Akım Şeması
Ana Soğutma Suyu Sistemi
Bu ünitede üretim sırasında kullanılan buharın kondenserde yoğunlaştıktan sonra suyun
soğutulması işlemleri gerçekleştirilmektedir. Her çevrim bloğu kendisine en yakın soğutma kulesini
kullanacak olup, bu işlem için sistemde halihazırda mevcut olan 2 adet soğutma kulesi kullanılmaya
devam edilecektir. Sisteme ait proses akım şeması Şekil V.9’te verilmiştir.
165 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.9 Ana Soğutma Suyu Sistemi Proses Akım Şeması
Bu sistemde, buhar türbininde iş gören buhar, enerjisini kaybettikten sonra türbin son
kademesinde yoğuşarak tekrar su fazına geçmekte ve kondensere boşalmaktadır. Kondenser suyu;
ana soğutma suyu pompaları vasıtasıyla soğutma kulelerine gönderilmektedir, kulelerde soğutulan su
ise tekrar kondensere gönderilerek, kondenser suyunun soğutulması sağlanmaktadır. Soğutma işi
paralel sektörlere bölünmüş soğutma deltaları ile gerçekleştirilmektedir. Bu deltalardaki soğutma işlemi
ise, tabii çekişli soğutma kulelerindeki hava akışı ile sağlanmaktadır. Bu şekilde kazan, buhar türbini,
kondense ve soğutma kulesi arasında su-buhar kapalı çevrimi oluşturulmaktadır.
Jeneratörler ve Şalt Sahası
Jeneratörler tarafından üretilen elektrik enerjisinin enterkonnekte sisteme verilmesi yükseltici
trafolar ve şalt sahası ekipmanları vasıtasıyla gerçekleştirilmektedir. Şalt sahası proses akım şeması
Şekil V.10’te verilmiştir.
166 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.10 Şalt Sahası Proses Akım Şeması
Santralde her çevrim bloğunda 1 adet olmak üzere 2 adet jeneratör bulunacaktır. Jeneratör
ana hatlarıyla rotor ve stator olmak üzere iki kısımdan oluşmaktadır. Stator jeneratörün hareketsiz
kısmını oluşturur, elektrik üretiminin gerçekleştiği nokta ise stator sargılarıdır. Rotor jeneratörün dönen
hareketli kısmını oluşturur. Rotor çekirdeği oluklarında ikaz sargısı ile birlikte onların yalıtım
,sabitleştirme ve soğutmalarının gerçekleşmesini temin için gerekli tüm makine parçaları bulunur. Gaz
ve buhar türbinlerinde oluşan mekanik enerjinin jeneratörlere iletilmesiyle oluşan elektromanyetik alan
ile jeneratör stator sargılarında elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirilmektedir.
Proses Suyu ve İçmesuyu Hazırlama Ünitesi
Bu ünitede su-buhar çevriminde ve içmesuyu için kullanılan suyun istenilen koşullara uygun
kaliteye getirilmesi için arıtma işlemi gerçekleştirilmektedir. Tesiste kullanılan su, tesise ait 4 adet, 200
metre derinliğindeki kuyudan sağlanmaktadır. Çalışmaların tamamlanmasından sonra da bu sistemin
kullanılmasına devam edilecektir.
Kuyulardan çekilen su, su hazırlama ünitesine alınmaktadır. Bu ünitede ilk olarak askıdaki
katı maddelerin uzaklaştırılması için kum filtresinden, sonrasında ise organik maddelerin
uzaklaştırılması için aktif karbon filtresinden geçirilmekte, daha sonra bir kısmı dezenfekte edilerek
içme ve kullanma suyu olarak değerlendirilmektedir. Suyun kalan kısmı ise karbon filtresinden sonra
sırasıyla anyonik, katyonik reçinelerden ve mixed-bed filtreden geçirilerek yumuşak su haline
getirilmekte ve proseste kullanılmaktadır.
Ünitelere ait proses akım şeması Şekil V.11’da verilmiştir.
167 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.11 Proses Suyu ve İçmesuyu Arıtma Ünitesi Proses Akım Şeması
Evsel Atıksu Arıtma Sistemi
Mevcut durumda tesiste meydana gelen evsel nitelikli atıksu 2013 yılında devreye alınan 100
m /gün kapasiteli biyolojik paket arıtma tesisinde arıtılmaktadır. Yenileme çalışmalarının
tamamlanmasından sonra da bu sistemin kullanılmasına devam edilecektir. Biyolojik paket arıtma
tesisi üç bölümden oluşmakta olup bunlar dengeleme havuzu, biyolojik reaktör ve çamur biriktirme
bölümlerindir. Tesise gelen atıksular öncelikle dengeleme havuzuna girmekte, dengelenen atıksu
dalgıç pompa ile biyolojik reaktör bölümüne gelmektedir. Burada blowera bağlı difüzörlerle atıksu
havalandırılmakta, daha sonra ise aynı reaktör içinde blowerın stop etmesi ile çöktürme işlemi
yapılmaktadır. Çöktürme işlemi tamamlanan atıksuyun üstteki duru kısmı pompa ile deşarj hattına
basılmaktadır. Biyolojik reaktör altında biriken fazla çamur, çamur pompası ile alınarak çamur
biriktirme bölümünde depolanır.Arıtılmış su klorlandıktan sonra (Tatarköy) Deresi’ne deşarj
edilmektedir.
3
Evsel atıksu arıtma sistemine ait proses akım şeması Şekil V.12’de verilmiştir.
Şekil V.12 Evsel Atıksu Arıtma Sistemi Proses Akım Şeması
168 / 237
Nihai ÇED Raporu
Endüstriyel Atıksu Nötralizasyon Sistemi
3
Tesiste oluşan atıksular 480 m /gün kapasiteli endüstriyel atıksu arıtma tesisinde
arıtılmaktadır. Mevcut durumda tesiste su hazırlama ünitesinden kaynaklanan rejenerasyon ve geri
3
yıkama suları ile diğer proses kaynaklı endüstriyel atıksular her biri 140 m /gün kapasiteli, 2 adet
nötralizasyon havuzunda toplanmaktadır Burada asit/alkali dozajıyla nötralize edilen atıksular 400
3
m /gün kapasiteli dengeleme havuzunda toplanmaktadır. Dengeleme havuzundan pompa ile
koagülasyon tankına basılan atıksuya, kimyasal hazırlama tankından kimyasal dozajlama (BaCl,
BAOH2,polimer) yapılmaktadır. Koagülasyon işleminden sonra flokülasyon tankında floklaşma işlemi
tamamlanmakta ve atıksu çökeltme tanklarında toplanmaktadır.Çökeltme tanklarında üstte biriken
duru su deşarj hattına vasıtasıyla Kayalı (Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmekte, altta çökelen çamur
IBC tanklara bertaraf edilmek üzere biriktirilmektedir..Çalışmaların tamamlanmasından sonra da bu
sistemin kullanılmasına devam edilecektir.
Endüstriyel atıksu nötralizasyon sistemi proses akım şeması Şekil V.13’de verilmiştir.
Şekil V.13 Endüstriyel Atıksu Nötralizasyon Sistemi Proses Akım Şeması
Sosyal Tesisler
Diğer taraftan, HEAŞ Genel Müdürlüğü’nün santral sahası içerisinde 52 adet lojmanı
bulunmaktadır. Söz konusu sosyal tesisler içerisinde aşağıda bulunan birimler de yer almaktadır:
 1 Misafirhane,
 1 Revir.
169 / 237
V.2.2.
Nihai ÇED Raporu
Proje Ünitelerinde Üretilecek Mal ve/veya Hizmetler, Nihai ve Yan Ürünlerin Üretim
Miktarları, Nerelere, Ne Kadar ve Nasıl Pazarlanacakları, Üretilecek Hizmetlerin Nerelere,
Nasıl ve Ne Kadar Nüfusa ve/veya Alana Sunulacağı
Yenilenecek olan Hamitabat DGKÇS’nde üretilecek nihai ürün; halihazırda da olduğu üzere
elektrik enerjisidir. Proje tamamlandığında yılda yaklaşık 7,8 milyar kWh elektrik üretilebileceği
öngörülmektedir.
Üretilecek olan elektrik enerjisi mevcut olan şalt sahası ve iletim hatları üzerinden
enterkonnekte sisteme verilerek, ihtiyaç duyulan herhangi bir noktaya taşınabilecektir. Ayrıca,
halihazırda, Hamitabat’ın Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşletmecileri Birliği (ENTSO-E) sistemine
bağlantısı gerçekleştirilmiştir ve Ülkemiz ile Bulgaristan ve Yunanistan arasında elektrik alışverişi de
başlatılmıştır.
Jeneratörlerde üretilen elektriğin nominal gerilim değeri 10,5 kV’ tur. Yeni jeneratörlerin
nominal çıkış gerilimi 21kV olacaktır. Üretilen elektrik enerjisi enterkonnekte sisteme verilmeden önce
yükseltici trafolar vasıtasıyla gerilim değerleri 380 kV ve 154 kV değerlerine yükseltilecektir. Yeni
sistemde yükseltici trafolar gerilimi 380kv seviyesine dönüştürecektir. Enterkonnekte sisteme bağlantı
noktası şalt sahasıdır. Jeneratörlerde üretilen elektrik enerjisi yükseltici trafolar sonrası şalt sahası
baralarında toplanacaktır. Baralar, aynı gerilim seviyesindeki elektrik enerjinin birleştiği bir hat olarak
düşünülebilir. Baralara iletilen elektrik buradan mevcut durumda da olduğu üzere iletim hatlarına
gönderilecektir. Mevcut durumda, şalt sahası 380 kV ve 154 kV olmak üzere ikiye ayrılmaktadır, bu iki
kısım kendi arasında 2x250 MVA oto-trafolar vasıtasıyla birleşmekte ve ihtiyaç olan tarafa doğru
elektrik akışı gerçekleştirilmektedir. Şalt sahasında türbin ve iletim hatlarına ait kesici, ayırıcı, koruma
röleleri v.b. elektrik ekipmanları vardır. Çalışmaların tamamlanmasından sonra da yine bu sistem
kullanılacaktır.
380kV’luk sistemde iki bara ve transfer bara sistemi vardır. Baralardan birinci grupta, A - B
gruplarının gaz ve buhar türbinleri girişleri ve transfer sistemi, 380/154 kV - 250 MVA oto trafo çıkışı ve
Alibeyköy, Kaptan Demirçelik, Babaeski ve Bulgaristan-2 enterkonnekte ulusal ve uluslararası sistem
çıkışları bulunmaktadır.
İkinci grup barada ise C grubunun gaz ve buhar türbinli üniteleri ile D grubunun buhar türbini
girişleri, 380/154 kV - 250 MVA oto trafo çıkışı, Bulgaristan-1 çıkışı ve kuplaj bulunmaktadır.
154 kV’luk bara sisteminde de iki bara ve transfer bara sistemi vardır. HEAŞ’ın 154 kV
girişleri sadece D grubu gaz türbinleridir. 154 kV çıkışlar ise, 2 adet 250 MVA oto-trafo çıkışı, 154/6,3
kV start up trafo, Delta Enerji, Babaeski, Lüleburgaz, Ulaş, Alarko DG çıkışları bulunmaktadır.
Bu açık şalt sahası B tipi devir ile TEİAŞ sorumluluğunda olup, halen HEAŞ tarafından
bakımı yapılmakta ve işletilmektedir. İletim hatları Tablo V.11’te verilmiştir.
Tablo V.11: HEAŞ Elektrik İletim Hatları
Sıra No
Enerji İletim Hattının Adı
Gerilim
(kV)
Uzunluk
(km)
Kesit
(MCM)
1
Hamitabat-Bulgaristan 1 (SINIR)
380
159
2x954
2
Hamitabat-Alibeyköy
380
152
3x954
3
Hamitabat-Bulgaristan 2 (SINIR)
380
148
3x954
4
Hamitabat - Babaeski
380
25
2x954
170 / 237
Trafo Merkezi
Alibeyköy TM
Babaeski TM
Sıra No
Enerji İletim Hattının Adı
Nihai ÇED Raporu
Gerilim
(kV)
Uzunluk
(km)
Kesit
(MCM)
90
2x954
Trafo Merkezi
Kaptan Çelik
5
Hamitabat-Kaptançelik
380
6
Hamitabat-Lüleburgaz
154
8
954
Lüleburgaz TM
7
Hamitabat-Babaeski
154
25
477
Babaeski TM
8
Hamitabat-Ulaş
154
45
1272
Ulaş TM
9
Hamitabat-Delta
154
39
477
Delta Enerji
Bölge elektrifikasyon şeması Şekil V.14’de sunulmaktadır.
171 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.14 Bölge Elektrifikasyon Şeması
172 / 237
V.2.3.
Nihai ÇED Raporu
Proje Ünitelerinden Kullanılacak Suyun Hangi Prosesler İçin Ne Miktarlarda Kullanılacağı,
Nereden, Nasıl Temin Edileceği, Ne Miktarlarda Hangi Alıcı Ortamlara Nasıl Verileceği
(arıtma tesisi dahil vs.), Suya Uygulanacak Ön İşlemler (Arıtma Birimleri İle Katma –
Besleme Suyu Olarak Katılacağı Birimleri Kapsayan), Su Hazırlama Ana Akım Şeması,
Su Buhar Çevrimi, Proses Akım Şeması Çevrimde Uygulanacak Su İç İşlemleri,
Kullanılacak Kimyasal Maddeler
Projenin işletme döneminde alt yüklenici personeli dahil ortalama 150 kişinin çalıştırılması
planlanmaktadır. Çalışacak olan işçilerin günlük ihtiyaçlarının karşılanması için içme ve kullanma
suyu tüketimi söz konusu olacaktır. İller Bankası kriterlerine göre kişi başına ortala günlük su
ihtiyacı 150 L olarak verilmektedir. Bu kriterin kabulü ile inşaat döneminde çalışacak personel için
gerekli olan su ihtiyacı, QEvsel ;
QEvsel
= (150 L/kişi.gün) * (150 kişi)
= 22.500 L/gün
3
= 22,5 m /gün ‘dür.
Diğer taraftan, enerji üretimi amacıyla tesisin çalışması içinde su ihtiyacı olacaktır. Tesis
yılda 12 ay, ayda 30 gün ve günde 3 vardiya üzerinden 24 saat faaliyet gösterecek olup, çeşitli
bakım vb. gibi zamanlarda enerji üretimine ara verilmesi sebebiyle yılda toplamda 8.000 saat
3
çalışacaktır. Bu çalışma süresince kazan ve buhar türbinlerindeki kayıp ve kaçaklar için 4 m /sa,
3
3
blöfler için 4 m /sa ve rejenerasyon ve geri yıkama suları için ise 7 m /sa suya ihtiyaç duyulacaktır.
Dolayısıyla işletme için gereken su miktarı, QTesis;
QTesis
3
3
3
= (4 m /sa) + (4 m /sa) + (7 m /sa)
3
= 15 m /sa
3
Projenin işletme dönemindeki toplam su ihtiyacı içme ve kullanma suyu ile tesisin su
ihtiyaçlarının toplamı olup, Qişletme;
Qinşaat
= QEvsel + QTesis
3
3
= 22,5 m /gün + 360 m /gün
3
= 382,5 m /gün’dür.
Projede ihtiyaç duyulacak olan su santral sahasında halihazırda mevcut olan 4 adet
kuyudan karşılanacaktır. Açılmış olan ve hali hazırda kullanılabilen bu dört kuyu için DSİ 11. Bölge
3
3
Müdürlüğü’nden izin alınmış olup her bir kuyudan günlük 211 m suyun toplamda 844 m /gün
miktarında suyun çekilebilmesine ilişkin yeraltısuyu kullanma izin belgeleri alınmıştır (bkz. Ek-7).
3
3
Dolayısıyla işletme dönemi boyunca günlük ihtiyaç duyulacak 382,5 m su, toplamda 844 m /gün
izinli ve kapasiteli yeraltısuyu kuyularında karşılanabilecektir. Bu kapsamdaki yeraltı suyu
kullanımına ilişkin izin ve kuyu sularına ait analiz sonuçları Ek-7’de, kuyu kütüklerine ilişkin
değerlendirme ve hidrojeolojik yorumlamalar Bölüm IV.2.3’te ve analiz sonuçlarının
değerlendirmesi ise Bölüm IV.2.16’da sunulmuştur.
173 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje kapsamında işletme dönemimde saatlik, günlük ve yıllık bazda tüketilecek sular ve
bu su tüketiminin karşılanacağı kaynaklar detaylı olarak aşağıda verilmiştir (bkz. Tablo V.12).
Tablo V.12: İşletme Dönemi Su Tüketimleri ve Kaynaklardan Elde Edilecek Su Miktarları
Su Miktarları
Kullanım Yeri
3
Evsel Kullanım
Tüketim
Yıllık (m3)
0,94
22,5
5.963
4
96
32.000
Rejenerasyon ve Geri Yıkama
7
168
56.000
Kayıp - Kaçak
4
96
32.000
21,56
465
125.963
Kuyu – 1
8,79
211
77.015
Kuyu – 2
8,79
211
77.015
Kuyu – 3
8,79
211
77.015
8,79
211
77.015
35.16
844
308.060
Kuyu - 4
Ara Toplam
Günlük (m3)
Blöfler
Ara Toplam
Kaynaklar
Saatlik (m )
Proje kapsamında hali hazırda izinleri alınmış olan kuyulardan yeterli suyun temin
edilememesi durumunda proje sahası içinde yeni kuyular açılarak su ihtiyacı bu kuyulardan
karşılanmaya çalışılacaktır. Yeni kuyu açılması durumunda DSİ 11. Bölge Müdürlüğü’ne
başvurularak “Yeraltısuyu Kullanma İzni” alınacak bu izin alınmadan proje kapsamında yeni
herhangi bir kuyu açılması veya kullanımı yapılmayacaktır.
Kuyulardan çekilen su, su hazırlama ünitesine alınmaktadır. Bu ünitede ilk olarak kum
filtresinden, sonrasında ise karbon filtresinden geçirilmekte, daha sonra bir kısmı klorlanarak içme
ve kullanma suyu olarak kullanılmaktadır. Suyun kalan kısmı ise karbon filtresinden sonra sırasıyla
anyonik, katyonik reçinelerden ve mixed-bed filtreden geçirilerek yumuşak su haline getirilmekte ve
proses suyu olarak kullanılmaktadır. Prosese ait iş akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.11’de
verilmiştir.
3
Tesiste meydana gelen atıksular yaklaşık 100 m /gün kapasiteli biyolojik arıtma tesisinde
arıtılmaktadır. Arıtılmış su klorlandıktan sonra Kayalı (Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmektedir.
3
Yenileme çalışmaları kapsamında işletme döneminde oluşacak 22,5 m /gün hacmindeki evsel
nitelikli atıksular aynı arıtma tesisinde arıtılmaya devam edilecektir.
Evsel atıksu arıtma tesisi proses akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.12’da, HEAŞ
tarafından arıtma tesisi çıkışından alınan 2013 yılı Ekim ayı numunesi analiz sonuçlarının Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) Tablo 21.1 (Evsel Nitelikli Atıksular Nüfus=84-2000 kişi) ve
01.11.2011 tarih ve 2011/10 sayılı Genelge ile karşılaştırması Tablo V.6’de verilmiştir. Çalışmaların
tamamlanmasından sonra da bu sistemin kullanılmasına devam edilecektir. Tesisten 2 ayda bir
defa olmak üzere, yıl içerisinde toplam 6 adet numune alınmakta ve analiz ettirilmekte olup söz
konusu işlemlere devam edilecektir.
3
Tesiste oluşan endüstriyel atıksular ise 480 m /gün kapasiteli endüstriyel atıksu arıtma
tesisinde arıtılmaktadır. Mevcut durumda tesiste su hazırlama ünitesinden kaynaklanan
rejenerasyon ve geri yıkama suları ile diğer proses kaynaklı endüstriyel atıksular her biri 140
174 / 237
Nihai ÇED Raporu
3
m /gün kapasiteli, 2 adet nötralizasyon havuzunda toplanmaktadır. Burada asit/alkali dozajıyla
3
nötralize edilen atıksular 400 m /gün kapasiteli dengeleme havuzunda toplanmaktadır. Dengeleme
havuzundan pompa ile koagülasyon tankına basılan atıksuya, kimyasal hazırlama tankından
kimyasal dozajda .(BaCl, BAOH2, polimer) yapılmaktadır. Koagülasyon işleminden sonra
flokülasyon tankında floklaşma işlemi tamamlanmakta ve atıksu çökeltme tanklarında
toplanmaktadır.Çökeltme tanklarında üstte biriken duru su deşarj hattına vasıtasıyla Kayalı
(Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmektedir. Altta çökelen çamur ise IBC tanklara bertaraf edilmek
3
üzere biriktirilmektedir. Tesiste yılda 96.360 m rejenerasyon ve geri yıkama atıksuyu oluşmaktadır.
Yenileme çalışmaları sonrasında, enerji üretimine devam amaçlı santralin çalıştırılması sonucunda
oluşacak endüstriyel nitelikli atıksular aynı arıtma tesisinde arıtılmaya devam edecektir.
Endüstriyel atıksu arıtma tesisi proses akım şeması Bölüm V.2.1, Şekil V.13’de, HEAŞ
tarafından arıtma tesisi çıkışından alınan 2013 yılı Ekim ayı numunesi analiz sonuçlarının Su
Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği (SKKY) Tablo 20.7 (Su Yumuşatma Demineralizasyon ve
Rejenerasyon, Aktif Karbon Yıkama ve Rejenerasyon Tesisleri) ile karşılaştırması Tablo V.6’de
verilmiştir. Çalışmaların tamamlanmasından sonra da bu sistemin kullanılmasına devam
edilecektir. Tesisten ayda bir defa olmak üzere, yıl içerisinde toplam 12 adet numune alınmakta ve
analiz ettirilmektedir.
Proje kapsamında hali hazırdaki artıma tesislerinde kullanılan ve yenile çalışmaları
sonucunda da kullanılmaya devam edilecek olan kimyasalların listesi ve yıllık tüketim miktarları
hakkında detaylı bilgi Bölüm V.1.6’da verilmiştir.
Proje kapsamında 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik:
30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı RG) yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” ve 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 16.08.2011 tarih ve
28027 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
V.2.4.
Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt ve Yardımcı Yakıtın Ne Şekilde Sağlanacağı
Santralde tüketilecek olan doğal gaz, halihazırda da olduğu üzere 36 inç çapındaki
Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan sağlanacak ve yaklaşık 800 m mesafeden 20 inç
çapındaki mevcut branşman hattı güzergahında yer alacak olan branşman hattı ile Santrale
taşınacaktır.
Proje kapsamında yeni çevrim blokları faaliyete alınmadan önce, ana doğalgaz boru
hattıyla, santral arasından doğalgaz iletimini sağlayan boru hattı yenilenecektir. Söz konusu hattın
yenilenmesine ilişkin BOTAŞ ile görüşmeler yapılacak, uygun görüş alınacak ve BOTAŞ’ın
görüşleri doğrultusunda yenileme çalışmaları yapılacaktır.
Söz konusu yenileme çalışmalarında mevcut boru hattı yatağı kullanılacağı için
kamulaştırma ve/veya kiralamaya gerek bulunmamaktadır.
Projede kullanılacak ana ve tek hammadde doğal gaz olup, santralin gaz türbinlerinde
3
yaklaşık 1,2 milyar m /yıl doğal gaz tüketileceği tahmin edilmektedir. Santraldeki türbinlerde doğal
gaz dışında herhangi ilave bir yakıt kullanılmayacaktır.
175 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje kapsamında tesise gaz taşıyacak hat gerekli koruma sistemleriyle teçhiz edilecek
olup, gaz hattının ünitelerin devrede olmadıkları zamanlarda basınç ihtiva etmemesi için gerekli
önlemler alınacaktır. Ayrıca, herhangi bir arıza durumunda, gaz akışını kesmek için acil kapama
vanaları bulunacaktır. Bu nedenle, tesisten çevreye herhangi olumsuz bir etki yapabilecek miktarda
gazın yayılması mümkün görülmemektedir. Santralde gaz depolaması yapılmayacaktır.
Santralin ünitelerinde yardımcı bir yakıtın kullanılması söz konusu değildir. Santralde
jeneratör ve ulaşım araçlarının yakıt ihtiyacı için ise dizel yakıt kullanılacaktır. Söz konusu yakıt
anlaşmalı akaryakıt firmalarından temin edilecektir.
V.2.5.
Proje Kapsamında Kullanılacak Ana Yakıt Ve Yardımcı Yakıtın Hangi Ünitelerde Ne
Miktarlarda Yakılacağı Ve Kullanılacak Yakma Sistemleri, Yakıt Özellikleri, Anma Isıl
Gücü, Emisyonlar, Azaltıcı Önlemler, Emisyon Ve Bunların Verileri, Emisyon Dağılım
Modellemesi, Ölçümler İçin Kullanılacak Aletler Ve Sistemler (Baca Gazı Emisyonlarının
Anlık Ölçülüp Değerlendirilmesi (On-Line) İçin Kurulacak Sistemler, Mevcut Hava
Kalitesinin Ölçülmesi İçin Yapılacak İşlemler) Modelleme Çalışmasında Kullanılan
Yöntem, Modelin Tanımı, Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler (Yağış, Rüzgar,
Atmosferik Kararlılık, Karışım Yüksekliği vb.) Model Girdileri, Kötü Durum Senaryosu Da
Dikkate Alınarak Model Sonuçları, Modelleme Sonucunda Elde Edilen Çıktıların Arazi
Kullanım Haritası Üzerinde Gösterilmesi
Proje kapsamında yenileme çalışmaları sonrasından üretilecek elektrik enerjisi iki adet
çevrim bloğu vasıtasıyla sağlanacaktır. Farklı iki aşamada gerçekleştirilecek elektrik üretiminde
kompresörde sıkıştırılan hava ile karışan doğal gaz, gaz türbini yanma odalarında yanarak, gaz
türbini ile aynı şaft üzerinde bulunan jeneratörü çevirerek ve birinci aşama elektrik üretimi
sağlanacaktır. Aynı anda her bir gaz türbininin çevrimden çıkan egzoz gazı atık ısı kazanına
iletilecek ve sıcak egzoz gazlarının ısı enerjisi ile atık ısı kazanı içinde bulunan suyun buharlaşması
sağlanarak, yüksek, orta ve alçak basınç ve sıcaklıktaki buhar elde edilecektir. Isısını kaybeden
egzoz gazı bu aşamadan sonra santrali baca vasıtasıyla terk ederek atmosfere verilecektir.
Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş işletmede olan mevcut tesis için kullandığı
doğalgazı hali hazırdaki Bulgaristan üzerinden Türkiye’ye ulaşan Rusya Kaynaklı Turusgaz boru
hattından temin etmekte olup yenileme çalışmaları sonrasında da aynı hattan gaz ihtiyacı
karşılanacaktır. Mevcut doğalgaz tedariği Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi “Botaş” ile
Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. arasında geçerli olan sözleşme ile düzenlenmektedir.
HEAŞ’tan alınan gaz kromotograf bilgilerine göre; doğal gaz %96,98 oranında metan
(CH4), %1,51 oranında etan (C2H6), %0,50 propan (C3H8), %0,08 I-bütan (C4H10), %0,08 N-bütan
(C4H10), %%0,02 I-pentan (C5H12), %0,01 N-pentan (C5H10), %0,01 heksan (C6H14), %0,09
karbondioksit (CO2) %0,72 nitrojen (N2) ihtiva etmektedir. 2013 yılı Ekim ayı itibarı ile kullanılan
3
3
doğal gazın üst ısıl değeri ortalama 9.165 kcal/m ve alt ısıl değeri ortalama 8.257 kcal/m olarak
gerçekleşmiştir (Kaynak: HEAŞ).
Yenileme çalışmaları sonrasında ki gaz tüketimi, seçilecek türbinin marka ve modele göre
değişecektir. Saatlik gaz tüketimi tek türbin için ve türbinin tam yükte çalıştığı kabul edildiğinde
3
80.000 – 108.000 sm /sa aralığında olacaktır. Aylık gaz tüketimi türbin çalışma saatine bağlı olarak
değişecek olup yaklaşık olarak aylık gaz tüketimi yukarıda öngörülen marka ve modeller dikkate
3
alındığında türbin başına; 36.700.000 – 49.600.000 sm /ay olacaktır. Yıllık gaz tüketimi de yine
176 / 237
Nihai ÇED Raporu
türbin çalışma saatine bağlı olarak değişiklik gösterecek olup türbin başına 440.000.000 –
3
594.000.000 sm /yıl olacaktır.,
Yenileme çalışmaları sonrasında ki tesisin anma ısıl gücü, yakıtın yani doğalgazın alt ısıl
değeri göz önüne alınarak hesaplanmıştır. Santralde bir türbinde tüketilecek doğalgaz miktarı
3
ortalama olarak 94.000 sm /sa olarak kabul edilirse, anma ısıl gücü;
Isıl Güç
3
3
= (188.000 Sm /sa) * (8.257 kcal/m ) * (1/3600 sa/sn) * (4,18 kj/kcal)
= (1.802.411,356 kj/sn) * (1000 j/kj)
= 1.802.411.356 j/sn
-6
= (1.802.411.356 Watt) * (10 MW/Watt)
= 1.802,41 MW
Proje kapsamında yenileme çalışmaları sonucunda tesiste doğalgaz yakılması ve elektrik
üretilmesi sonucunda oluşabilecek emisyonlar ve bu emisyon değerlerinin modellenerek yerel
mevzuat standartlarına göre karşılaştırabilmek adına modelleme çalışması yapılmıştır. Modelleme
çalışmasından Aermod Modelleme programı kullanılmış olup, gerekli atmosfer verilerinin temininde
Kırklareli Meteoroloji İstasyonu verileri kullanılmıştır. Proje kapsamında hazırlanmış olan Hava
Kalitesi Modelleme Raporu Ek-17’de sunulmuştur.
İşletme aşamasında atmosfere yayılacak emisyonlar sadece doğal gazın yanmasından
kaynaklanacak NOx, CO, SO2 ve PM10 emisyonlarıdır. Tesisten kaynaklanacak emisyon miktarları
ilerleyen bölümlerde verilmiştir (bkz. Ek-17).
Baca Gazı Emisyonları
Tesiste 2 adet baca bulunması planlanmaktadır. Bacaların özellikleri Tablo V.13’da
verilmiştir.
Tablo V.13: Tesise Ait Bacalar ve Özellikleri
Baca yüksekliği
(m)
Baca Çapı
(m)
Baca Gazı Çıkış
Hızı (m/sn)
Sıcaklığı (oC)
Baca Gazı Debisi
(Nm3/sa)
Ünite-1
62,00
5,75
20,00
90,00
1875000
Ünite-2
62,00
5,75
20,00
90,00
1875000
Ünite
TOPLAM
3750000
Kirletici Emisyonları
Kurulması planlanan tesiste kullanılacak olan yakıtın doğal gaz olması sebebiyle, yanma
sonucu meydana gelecek başlıca kirleticiler, kükürt dioksit (SO 2), azot oksitler (NOx) ve karbon
monoksit (CO) ve partikül madde (PM10) emisyonları olacaktır. Tesisten kaynaklanacak baca gazı
emisyonları ve debileri Tablo V.14’da verilmiştir. Ayrıca, tesisten kaynaklanacak toplam emisyon
debileri, konsantrasyonları ve yasal mevzuatta tesis için verilen sınır değerler Tablo V.15’de
verilmiştir.
177 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo V.14:Tesisten Kaynaklanacak Kirletici Emisyonları
Ünite 1
Parametre
Ünite 2
Debi (kg/sa)
Konsantrasyon
(mg/Nm3)
Debi (kg/sa)
Konsantrasyon
(mg/Nm3)
NOx (NO2 cinsinden)
107,95
50,00
107,95
50,00
SO2
18,50
8,60
18,50
8,60
PM10
10,80
5,00
10,80
5,00
CO
215,90
100,00
215,90
100,00
Tablo V.15: Tesisten Kaynaklanacak Toplam Kirletici Debileri ve Yönetmelik Sınır Değerleri ile Karşılaştırılması
Parametre
Tesis Toplam Kütlesel
Debisi (kg/sa)
SKHKKY Ek-2 Sınır
Değerler (kg/sa)
Kirletici
Konsantrasyonları
(Her iki ünite için)
(mg/Nm3)
Büyük Yakma
Tesisleri
Yönetmeliği Sınır
Değerleri (mg/Nm3)
NOx (NO2 cinsinden)
215,90
40,00
50,00
75,00
SO2
37,00
60,00
8,60
11,7
PM10
21,60
10,00
5,00
-
CO
431,80
500,00
100,00
100
Tablo V.15’de görüldüğü üzere tesisten kaynaklanacak NOx (NO 2 cinsinden) ve PM10
toplam kütlesel debileri SKHKKY Ek-2 Tablo 2.1 de verilen sınır değerlerin üzerindedir.
SKHKKY’de belirttiği üzere “Saatlik kütlesel debi (kg/saat) değerleri Tablo 2.1’de verilen değerleri
aşması halinde, tesis etki alanında emisyonların Hava Kirlenmesi Katkı Değeri (HKKD) mümkünse
saatlik, aksi takdirde, günlük, aylık ve yıllık olarak hesaplanır.” Bu sebeple , NOx (NO 2 cinsinden)
ve PM10 kirleticileri için modelleme çalışmaları yürütülmüştür. Tesis etki alanında bu kirleticilerin
Yer Seviyesi Konsantrasyonları’nın SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2 de yer alan hava kalitesi sınır
değerlerinin sağlanması gerekir.
NOx kirleticisine ait tüm emisyon verileri NO2 cinsinden verildiğinden ilerleyen
kısımlarında NOx ifadesi yerine NO2 ifadesi kullanılmaktadır. Raporda geçen NO2 hesaplamaları
tüm azot oksitleri içermektedir.
Ayrıca, 08.06.2010 tarihli ve 27605 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren
Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği kapsamında yeni kurulacak gaz türbinleri için emisyon
sınırlarına göre tesis emisyonları değerlendirilmiştir. Bu değerlendirmeye göre tesis bacalarından
çıkacak kirletici konsantrasyonları limit değerleri aşmamaktadır.
Hava Kalitesi Standartları
Bu bölümde verilen hava kalitesi standartları modelleme sonucu oluşacak yer seviyesi
konsantrasyonlarını değerlendirmek amacıyla kullanılmaktadır. Bu çalışmada yer alan kirleticiler
için SKHKKY’de belirtilen limit değerleri Tablo V.16’de, HKDYY’de verilen limit değerler ise Tablo
V.17’te sunulmuştur.
178 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo V.16: SKHKKY’de Belirtilen Sınır Değerler
Parametre
NO2
Havada Asılı
Partikül Madde
(PM 10)
YIL
Süre
Sınır değer
[µg/m3]
[CO mg/m3]
2008
2009
2010
2011
2012
2013
KVS
300
300
300
300
300
300
300
UVS
100*
100
92
84
76
68
60
KVS
300*
300
260
220
180
140
100
UVS
150*
150
132
114
96
78
60
*Sınır değer 2014 yılı hedeflerine ulaşılana kadar yıllık eşit olarak azaltılacaktır.
Tablo V.17: HKDYY’de Belirtilen Sınır Değerler
Kirletici
Ortalama
süre
Limit
değer
Tolerans payı
Üst değerlendirme
eşiği
Alt
değerlendirme
eşiği
Limit
değere
ulaşılacak
tarih
Uyarı eşiği
saatlik
1.1.2014 tarihinde
limit değerin %70’i
-insan
sağlığının
korunması
için-
200 µg/m3
(bir
yılda
18 defadan
fazla
aşılmaz)
limit değerin
%50’si
(100 µg/m3 bir
yılda
18
defadan fazla
aşılmaz)
1.Ocak
2024
400
µg/m3
(hava
kalitesinin
temsili
bölgelerinde
bütün
bir
“bölge” veya
“alt bölge” de
veya
en
azından 100
km2’dehangisi küçük
ise- üç ardışık
saatte ölçülür)
yıllık
40µg/m3
1.1.2014 tarihinde
20 µg/m³ (% 50)
(32 µg/m3 )
limit değerin
%65’i
(26
µg/m3)
1.Ocak
2024
100 µg/m³ (% 50)
ve 1.1.2024 tarihine
kadar tolerans payı
sıfırlanacak şekilde
her 12 ayda bir eşit
miktarda yıllık olarak
azaltılır
3
(140 µg/m bir yılda
18 defadan fazla
aşılmaz)
NO2
-insan
sağlığının
korunması
için-
30 µg/m3
-
(24 µg/m3)
limit değerin
%65’i
(19,5
µg/m3 )
1.Ocak
2014
24 saatlik
50 µg/m3
30 µg/m3
20 µg/m3
-insan
sağlığının
korunması
için-
(bir yılda
35
defadan
fazla
aşılmaz)
1.1.2014 tarihinde
50 µg/m³ (% 100)
(bir yılda 7 defadan
fazla aşılmaz)
(bir yılda 7
defadan fazla
aşılmaz)
1
Ocak
2019
yıllık
40.µg/m3
14 µg/m3
10 µg/m3
yıllık
NOX
PM(10)
azaltılır
–
vejetasyonun
korunması
için-
-insan
sağlığının
korunması
için-
azaltılır
1.1.2014 tarihinde
20 µg/m³ (% 50)
azaltılır
179 / 237
1
Ocak
2019
Nihai ÇED Raporu
Baca Yüksekliğinin Hesaplanması
Tesisteki 2 bacanın yüksekliği SKHKKY Ek 4’te verilen abak kullanılarak hesaplanmıştır.
Baca yüksekliği, baca çapı, baca gazı sıcaklığı, baca gazı debisi ve kirletici emisyonu dikkate
alınarak hesaplanmıştır. Baca yüksekliği hesaplanırken kullanılan “s” değeri yönetmelikte NO 2 için
0,1 ve PM için 0,08, olarak verilmiştir.Baca yüksekliğinin bulunmasında kullanılan değerler Tablo
V.18’da verilmiştir.
Tablo V.18: Abakta Kullanılan Değerler
Ünite
Adı
Baca
Çapı
(m)
Sıcaklığı (°C)
Baca Gazı Debisi
(m3/saat)
NO2 Debisi
(kg/saat)
Q/s
(kg/saat)
PM10
(kg/saat)
Q/s
(kg/saat)
Ünite 1
5,75
90
1875000
107,95
1079,5
10,80
135
90
1875000
107,95
1079,5
10,80
135
Ünite 2
5,75
180 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.15: Baca Yüksekliği Hesaplanırken Kullanılan Abak
181 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.15’de görüldüğü üzere abak kullanılarak hesaplanan baca yüksekliği yaklaşık 35
metredir (H”). Ayrıca, SKHKKY Ek-4‟de belirtilen ve topografik koşulları da dikkate alarak bulunan
baca yüksekliği, H=H‟+J formülü ile hesaplanmaktadır. Bu formülde yer alan “J” değeri, SKHKKY Ek4‟de verilen “J değeri bulma abağı” kullanılarak hesaplanmaktadır. Proje alanı saha kotu ile baca
lokasyonunun merkezi oluşturduğu 10H‟ yarıçapında bir alanların ortalama kot farkı J‟ değeri ile ifade
edilmektedir. Dolayısıyla topografya ve etraftaki binaların yükseklik ortalamaları dikkate alındığında J
değeri yaklaşık olarak 10,2 metre bulunmaktadır. Yukarıda verilen formüle göre minimum baca
yüksekliği 45 metre bulunmaktadır. Fakat, yapılan ön çalışmalar sonucunda baca yüksekliği 62 metre
olarak belirlenmiştir.
Hava Kalitesi Modeli
Modelleme Çalışmasında Kullanılan Yöntem
Modelleme çalışmaları ile önerilen tesisin bacasından atmosfere atılacak kirleticinin
belirlenen çalışma alanı içinde mevcut meteorolojik koşullar altında ne şekilde yayılacağı ve bu
yayılma sonucunda söz konusu kirleticilerin yaratacağı muhtemel yer seviyesi konsantrasyon (YSK)
değerleri incelenmiştir (bkz Ek-17).
Hava Kalitesi Dağılım Modellemesi çalışmaları kapsamında “AERMOD” kullanılmıştır, Bu
model tipik bir gauss dağılım modeli olup 3 boyutlu olarak gaz veya toz çeşitli kirleticilerin dağılımının
hesaplanmasında kullanılmaktadır, Model kapsamında alan, nokta, doğrusal veya hacimsel
kaynakların kirletici dağılımının modellenmesi mümkündür, 2000 yılında ISC yerine kullanılmak üzere
geliştirilmiş olan model 9 Kasım 2005'den itibaren EPA (Amerika Çevre Koruma Ajansı) tarafından
önerilen model olmuştur (bkz Ek-17).
AERMOD 50 kilometreye kadar olan alanlarda, basit veya kompleks arazilerde, sabit bir
tesisten kaynaklanan hava kirleticileri için atmosferik dağılımın modellenmesinde kullanılmaktadır.
AERMOD modeli, kullanıcı tarafından tanımlanan bir ağ sisteminde çalışmakta, hesaplar ağ
sistemini oluşturan her bir alıcı ortam elemanının köşe noktaları için yapılmaktadır. AERMOD
modelinin kullandığı ağ sistemi, polar veya kartezyen olarak tanımlanabilmekte; ayrıca ağ sistemi
dışında da ayrık alıcı noktalar belirlenerek bu noktalarda daha detaylı hesaplar yapılabilmektedir.
Model topografik haritalar kullanıp yer şekillerinin dağılımdaki etkisini de hesaplamaktadır.
Bu çalışmada kullanılan model girdileri raporun daha sonraki kısımlarında verilmiştir.
Modellemede Kullanılan Meteorolojik Veriler
Modelleme çalışmaları için gerekli olan uzun dönemli meteorolojik veriler, yöredeki mevcut
meteoroloji istasyonlarından sağlanmaktadır. Modelleme çalışmalarında kullanılacak meteorolojik
istasyon verilerinin seçilmesinde en önemli etmen verilerin (özellikle rüzgar verilerinin) proje alanını
mümkün olan en iyi şekilde temsil etmesidir.
yakınındaki meteoroloji istasyonları araştırılmıştır. İlk etapta, proje sahasının meteorolojik ve iklimsel
özelliklerin belirlenmesinde ÇED Raporu komisyon üyesi olan Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü
tarafından Lüleburgaz Meteoroloji İstasyonu’na ait verilerin kullanılması istenmiştir. Ancak modelleme
çalışmaları için Lüleburgaz İstasyonu’na ait rüzgar verilerinin tedarikinde söz konusu istasyonda çok
fazla eksik veri olması sebebiyle, gerek modelleme çalışmalarında, gerekse meteorolojik ve iklimsel
182 / 237
Nihai ÇED Raporu
özelliklerin belirlenmesinde Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’na ait verilerin kullanılmasına yine
Meteoroloji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından karar verilmiştir.
sebebiyle değerlendirmelerde bu istasyonun verilerinin kullanılmasına yönelinilmiştir.
Modelleme çalışmaları kapsamında veri seti seçiminde, uzun yıllar verisi ile benzerlik
gösteren 2010 yılı rüzgar verileri seçilerek modelleme çalışmasında kullanılmıştır (bkz. Şekil V.16 ve
Tablo V.19). Üst atmosfer verisi ise İstanbul Meteoroloji İstasyonu’ndan alınmıştır.
Tablo V.19: Aliağa Meteoroloji İstasyonu Yönlere göre Rüzgarların Esme Sayıları Toplamı (2010 yılı)
Yönler/Aylar
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
X
XI
XII
Toplam
N
37
38
47
49
31
58
109
60
84
76
7
27
623
NNE
122
36
57
73
36
73
151
61
71
61
14
56
811
NE
212
82
160
203
92
130
168
91
172
186
76
85
1657
ENE
63
83
123
107
116
115
87
75
120
120
121
113
1243
E
51
80
65
57
53
47
26
25
38
65
36
36
579
ESE
39
57
40
34
45
28
14
14
35
36
36
58
436
SE
28
60
20
26
46
31
10
4
23
31
42
50
371
SSE
34
49
11
25
57
25
3
9
21
18
48
32
332
S
16
27
18
10
32
26
5
7
21
23
49
15
249
SSW
17
25
18
13
31
26
6
7
16
29
85
21
294
SW
42
33
20
10
32
20
7
4
19
13
60
16
276
WSW
12
23
28
10
33
16
5
8
13
9
29
4
190
W
21
14
27
23
45
32
8
7
5
13
25
9
229
WNW
19
4
24
19
39
24
25
9
21
21
11
4
220
NW
10
26
31
24
22
34
32
9
23
15
7
11
244
NNW
21
35
55
36
34
35
88
12
38
28
9
8
399
183 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.16: Kırklareli MGM 2010 Yılı Rüzgar Diyagramı (Esme Sayıları Toplamına göre)
Modellemede Kullanılan Alıcı Ortam Sistemi
AERMOD modeli için bir çalışma alanının tanımlanması ve bu alanın alıcı ortam
elemanlarına ayrılması gerekmektedir. Hava kirlenmesine katkı değerinin hesaplanması ve hava
kalitesi ölçümü ile ilgili esaslar SKHKKY Ek-2‟de belirtilmiştir. Bu esaslara uyularak, tesis etki alanı
Emisyonların merkezinden itibaren SKHKKY Ek-4‟de verilen esaslara göre tespit edilmiş baca
yüksekliklerinin 50 katı yarıçapa sahip alan olarak tanımlanmıştır.Bu tanıma göre tesis etki alanı 3100
metre yarıçaplı daire olarak bulunmaktadır. Fakat kirleticilerin dağılımının etraftaki köylerde
oluşturacağı kirletici düzeylerinin tam olarak tespit edilebilmesi için bu alan bir kenarı 10000 metre
olan bir kare olarak tanımlanmıştır ve bu alanda kartezyen grid metodu ile alıcı noktalar
yerleştirilmiştir. Bu çalışma için alıcı ortam olarak tanımlanan kartezyen grid alanının merkezi tesisin
orta noktası olarak belirlenmiştir. Kartezyen grid sisteminde iki alıcı nokta arası uzaklık 250 metre
olarak tanımlanmıştır. Toplam 1681 alıcı nokta ile çalışılmıştır. Alıcı ortam sisteminin içinde bulunduğu
harita Şekil V.17’de gösterilmiştir.
184 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil V.17: Hava Kalitesi Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Alıcı Ortamı Gösterir Harita
Ayrıca, tesis bacalarının yakınında bulunan yüksek bina ve yapılar da modellemeye dahil
edilmiştir. Bu sebeple, 135 metre yüksekliğindeki soğutma kulelerinin, kirleticilerin atmosferik dağılıma
etkisi de modellemeye dahil edilmiştir (bkz Şekil V.18).
185 / 237
Soğutma Kuleleri
Nihai ÇED Raporu
Tesise Ait Bacalar
Tesis Sınırları
Şekil V.18: AERMOD Modeline Tanımlanan Bacalar ve Soğutma Kuleleri
Model yardımı ile her bir kirletici için her alıcı ortam elemanının köşe noktalarında oluşan yer
seviyesi konsantrasyon değerleri günlük ve yıllık periyotlar için hesaplanmıştır. Söz konusu
konsantrasyonlardan, hesap yapılan her bir alıcı ortam noktası için ilgili yönetmelikte belirtilen sınır
değerlerine karşılık gelen yer seviyesi konsantrasyon değerleri hesaplanmış ve bu değerler her bir
kirletici için bahsi geçen yönetmelikte belirtilen sınır değerlerle karşılaştırılmıştır.
Modellemede Kullanılan Kaynak Parametreleri
Tesisten çıkacak emisyonlar Bölüm 2’de detaylı olarak anlatılmıştır. Tesiste, doğalgazın
yanması sonucu NOx, SO2, CO ve PM10 emisyonlarının oluşması beklenmektedir. Bu emisyonlardan
sadece NO2 ve PM10 kirleticileri SKHKKY’de verilen kütlesel debi sınırlarını aştığı için modellemeye
dahil edilmiştir. Modellemede kullanılan baca koordinatları ve bacalar ile ilgili fiziksel özellikler Tablo
V.20’de verilmiştir.
186 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo V.20: Modelleme Çalışmalarında Kullanılan Bacalar ve Özellikleri
Koordinat
Baca Gazı
Çıkış Hızı
(m/sn)
Baca İç
Çapı
(m)
Baca
Gazı
Sıcaklığı
(ºC)
X
Y
Z
Baca
yüksekliği
(m)
Ünite-1
528401
4592635
143
62,00
20,00
5,75
90
Ünite-2
528253
4591783
138
62,00
20,00
5,75
90
Ünite Adı
Model Sonuçları
Kırklareli İli Lüleburgaz İlçesi Tatarköy Mevkii’nde yapılması öngörülen Hamitabat Doğalgaz
Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi’nden kaynaklanacak olan baca gazı emisyon değerlerinin
yer seviyesinde oluşturacağı konsantrasyon değerlerin tahmin edilmesi amacıyla yürütülmüş olan
hava kalitesi modelleme çalışmalarından elde edilen sonuçlar takip eden alt başlıklarda sunulmuştur.
NO2
Tesisten kaynaklanacak NO2 debi ve konsantrasyonları Tablo V.14’de verilmiştir. Modelleme
sonuçları Tablo V.21 ve Tablo V.22’te verilmiştir.
3
Modelleme sonuçlarına göre günlük konsantrasyonlar içinde en yüksek değer 7,8 µg/m ’tür.
3
Bu değer SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2’de verilen kısa vadeli sınır değer olan 300 µg/m konsantrasyonunu
3
aşmamaktadır. Buna ek olarak, yıllık periyotta yapılan modellemede ise en yüksek değer 1,07 µg/m
3
olarak bulunmuştur. Bu değer yönetmelikte belirlenen uzun vadeli sınır değer olan 100 µg/m değerini
aşmamaktadır. Yönetmeliğe göre Uzun vadeli sınır değer kademeli olarak düşürülecek ve 2013 yılında
3
60 µg/m olacaktır. Modellemede bulunan yıllık en yüksek konsantrasyon bu değeri de aşmamaktadır.
HKDYY’de yıllık NO2 sınır değeri 40 µg/m
yönetmelikte verilen sınır değeri aşmamaktadır.
3
olarak verilmiştir. Modelleme sonuçları
Tablo V.21 En yüksek Günlük NO2 Konsantrasyonları ve Koordinatları
X
Y
1
528099.9
4591343
7.81675
2
526599.9
4591343
7.27737
3
527849.9
4591593
7.26148
4
527599.9
4591593
7.21314
5
526349.9
4591343
7.18263
6
526599.9
4591593
7.08427
7
526849.9
4591343
6.99594
8
526849.9
4591593
6.97237
9
526099.9
4591343
6.95131
10
525849.9
4591343
6.90896
11
526349.9
4591093
6.89275
12
527849.9
4591343
6.87584
13
525849.9
4591093
6.87233
14
526349.9
4591593
6.79493
15
526099.9
4591093
6.79061
16
526599.9
4591093
6.77382
17
525599.9
4591093
6.70566
18
528099.9
4591093
6.69637
187 / 237
Nihai ÇED Raporu
X
Y
19
525599.9
4591343
6.64329
20
526099.9
4591593
6.62455
Tablo V.22: En Yüksek Yıllık NO2 Konsantrasyonları ve Koordinatları
X
Y
1
527849.9
4591593
1.07248
2
528099.9
4592343
1.04678
3
527599.9
4591593
1.03528
4
527849.9
4592343
1.02471
5
527599.9
4591343
1.01919
6
527349.9
4591343
0.98111
7
527349.9
4591593
0.96908
8
527849.9
4591343
0.96686
9
527849.9
4592093
0.95102
10
527599.9
4591843
0.93675
11
527599.9
4592093
0.91827
12
527099.9
4591343
0.91507
13
527349.9
4591093
0.90311
14
527849.9
4591843
0.89201
15
527349.9
4591843
0.89186
16
527099.9
4591593
0.88732
17
527099.9
4591093
0.88661
18
526849.9
4591343
0.87731
19
527599.9
4592343
0.87623
20
527599.9
4591093
0.86637
PM10
Tesisten kaynaklanacak PM10 debi ve konsantrasyonları Tablo V.14’da verilmiştir..
Modelleme çalışmaları sonucu bulunan en yüksek yer seviyesi konsantrasyonları ve bu
konsantrasyonların görüldüğü koordinatlar Tablo V.23 ve Tablo V.24’de verilmiştir.
3
Günlük modelleme sonuçlarında en yüksek konsantrasyon 0,78 µg/m olarak bulunmuştur.
3
SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM için verilen kısa vadeli sınır değer 300 µg/m ’tür. Modelleme
sonucu sınır değeri aşmamaktadır. Ayrıca kademeli azaltım yoluyla sınır değer 2013 yılında 100
3
µg/m ’e düşecektir. Günlük modelleme sonucu bu değeri de aşmamaktadır. Yıllık modellemede ise
3
3
sınır değer 150 µg/m ’tür. Kademeli azaltım ile bu sınır değer 60 µg/m ’e düşecektir. Modelleme
3
sonuçlarına göre yıllık en yüksek konsantrasyon 0,1 µg/m ’dür dolayısıyla bu değer sınır değerleri
aşmamaktadır.
3
HKDYY’de ve Avrupa Birliği Direktifi’nde günlük PM sınır değeri 50 µg/m , yıllık sınır değer
3
3
ise 40 µg/m (1 Ocak 2014’te 20 µg/m ) olarak verilmiştir. Modelleme sonuçları limit değerleri
aşmamaktadır.
188 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo V.23: En Yüksek Günlük PM Konsantrasyonları ve Koordinatları
X
Y
1
528099.9
4591343
0.7822
2
526599.9
4591343
0.72822
3
527849.9
4591593
0.72663
4
527599.9
4591593
0.7218
5
526349.9
4591343
0.71874
6
526599.9
4591593
0.7089
7
526849.9
4591343
0.70006
8
526849.9
4591593
0.6977
9
526099.9
4591343
0.69559
10
525849.9
4591343
0.69136
11
526349.9
4591093
0.68973
12
527849.9
4591343
0.68804
13
525849.9
4591093
0.68769
14
526349.9
4591593
0.67995
15
526099.9
4591093
0.67951
16
526599.9
4591093
0.67783
17
525599.9
4591093
0.67101
18
528099.9
4591093
0.67008
19
525599.9
4591343
0.66477
20
526099.9
4591593
0.6629
Tablo V.24: En Yüksek Yıllık PM Konsantrasyonları ve Koordinatları
X
Y
1
527849.9
4591593
0.10732
2
528099.9
4592343
0.10475
3
527599.9
4591593
0.1036
4
527849.9
4592343
0.10254
5
527599.9
4591343
0.10199
6
527349.9
4591343
0.09818
7
527349.9
4591593
0.09697
8
527849.9
4591343
0.09675
9
527849.9
4592093
0.09517
10
527599.9
4591843
0.09374
11
527599.9
4592093
0.09189
12
527099.9
4591343
0.09157
13
527349.9
4591093
0.09037
14
527849.9
4591843
0.08926
15
527349.9
4591843
0.08925
16
527099.9
4591593
0.08879
17
527099.9
4591093
0.08872
18
526849.9
4591343
0.08779
19
527599.9
4592343
0.08768
20
527599.9
4591093
0.08669
189 / 237
Nihai ÇED Raporu
Proje kapsamında detaylı şekilde hazırlanmış olan Hava Kalitesi Modelleme Raporu Ek17’de sunulmuş olup, modelleme sonuçlarına göre kirleticilerin topografyadaki dağılımı Hava Kalitesi
Modelleme Raporu eklerinde verilmiştir.
Her ne kadar yapılmış olan modelleme sonucunda ulusal ve uluslararası emisyon limit
değerlerinin sağlanabildiği görülmüş olsa da projenin işletme aşamasındaki çalışmaların modelleme
çalışmalarına uyup uymadığı ve reel olarak sınır değerlerin sağlanıp sağlanmadığının kontrolü için,
sürekli ölçüm, izleme ve raporlama çalışmaları yapılacaktır. Bu kapsamda 08.06.2010 tarih ve 27605
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Büyük Yakma Tesisleri Yönetmeliği”nde
belirtilmiş olan aşağıdaki hususlara uyulacaktır:
Emisyonların İzlenmesi
Kısım V.2.7.2’den de görüleceği üzere, santralın baca gazında bulunan hava kirleticileri
BYTY’de belirtilen sınır değerleri sağlayacaktır. Buna ek olarak, aynı yönetmelikte baca gazlarının
sürekli olarak izlenmesi ile ilgili olarak BYTY Madde 18, 19 ve 20 de belirtilen aşağıdaki ifadeler
mevcuttur:
Ölçüm yöntemleri
MADDE 18 – (1) İşletmeci her yakma tesisinin atık gazlarında SO2, NOx, CO, toz
konsantrasyonlarını, emisyon sınır değerleri belirlenmiş parametreleri bacada sürekli ölçüm cihazı
kullanarak ölçer.
(2) Birinci fıkrada belirtilen durumlara istisna olarak aşağıdaki durumlarda sürekli ölçüm
gerekmeyebilir.
a) İşletim ömrü 10.000 çalışma saatinden az olan yakma tesisleri için,
b) Doğal gaz kullanılan kazanlarda SO2 ve toz, doğalgaz kullanan gaz türbinlerinde ise SO2
ve toz için,
c) Baca gazı arıtma tesisinin bulunmadığı ancak bilinen kükürt muhteviyatına sahip sıvı yakıt
kullanan gaz türbinleri veya kazanlarda SO2 için,
ç) Biyokütle kullanan kazanlar için, işletmecinin SO2 emisyonlarının belirtilen emisyon
oranlarını hiçbir şartta aşamayacağını ispat ettiği durumlarda SO2 için,
d) Sürekli ölçümün gerekli olmadığı durumlarda, en geç altı ayda bir aralıklı ölçümler yapılır.
Periyodik ölçümlerde birinci fıkra ve bu fıkrada belirtilen kirletici maddelerin miktarını belirlemek için
yetkili merci tarafından uygun bulunan standartlar kullanılır.
(3)Birinci fıkraya uygun olarak yürütülen sürekli ölçümler, ilgili proses işletme
parametrelerinden oksijen muhtevası, sıcaklık, basınç ve su buharını ihtiva eder. Egzoz gazı
numuneleri emisyonlar ölçülmeden önce kurutulurlarsa su buharı içeriğinin sürekli ölçümüne gerek
yoktur.
(4) İkinci ve üçüncü bölümde belirlenen kükürt azaltım oranlarına uymakla yükümlü tesisler
için birinci fıkrada belirlenen SO2 emisyon ölçümlerine dair gereklilikler uygulanır. Ayrıca yakma
tesislerinde kullanılan yakıtın kükürt miktarı izlenir.
(5) Yetkili mercie, tesiste kullanılan yakıtın tipinde ya da tesisin işletme şartlarında önemli bir
değişiklik olması halinde bu durum bildirilir. Bunun sonucunda yetkili merci birinci ve ikinci fıkralarda
belirtilen izleme yükümlülüklerinin yeterliliğine veya uyarlama gerektirip gerektirmediğine karar verir.
(6) Sürekli ölçüm sistemleri yılda en az bir kere referans metotlar ile yapılan paralel ölçümler
yoluyla kontrole tabi tutulur.
(7) CEN standartları yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ile altıncı fıkralar arasında belirtilen
bütün ölçümler, ilgili kirletici maddelerin örnekleme ve analizleri ve otomatik ölçüm sistemlerinin
kalibrasyonuna yönelik referans ölçüm yöntemleri gibi, bu standarda uygun olarak yürütülür. Şayet
190 / 237
Nihai ÇED Raporu
CEN standartları hazır değilse, ISO standartları veya bunlara eşdeğer bilimsel kaliteye sahip veri
sağlayan ulusal veya uluslararası standartlar uygulanır.
(8) Her bir tek ölçüm sonucunun % 95 güven aralığı değerleri emisyon sınır değerlerinin
aşağıda belirtilen yüzdelerini aşmaz. Geçerli kılınan saatlik ve günlük ortalama değerler, ölçülen
geçerli saatlik ortalama değerlerden yukarıda belirtilen güven aralığı değerinin çıkarılması ile elde
edilir. Bir gün içinde üç adetten fazla saatlik ortalama değerin sürekli ölçüm sistemindeki arıza veya
bakım sebebi ile geçersiz olduğu durumda o günün ölçümleri geçersiz kalır. Bir yıl içerisinde ondan
fazla günün benzer şartlardan dolayı geçersiz kalması durumunda yetkili merci işletmeciden sistemin
güvenirliğini artırması konusunda gerekli tedbirleri almasını talep eder.
(9) İşletmeci, her yılın 31 Mart gününe kadar bir önceki takvim yılına ait birinci fıkrada
belirtilen parametrelerin ölçüm sonuçlarını da içerecek şekilde sürekli, tekil ve diğer tüm ölçüm
çalışmaları hakkında yetkili mercie yazılı bildirimde bulunur. İşletmeci her yılın 31 Mart gününe kadar
yetkili mercie altı, yedi ve sekizinci fıkralar uyarınca ölçüm teçhizatlarının kontrolleri ile ilgili olarak
bildirimde bulunur.
(10) İşletmeci birinci ve ikinci fıkralar uyarınca düzenlenecek raporları, ölçümlerin
standartlara uygunluğuna ve ölçüm ekipmanlarının kontrollerine ilişkin bilgi ve belgeleri en az 5 yıl
süresince saklar.
Emisyonların değerlendirilmesi
MADDE 19 – (1) Bir takvim yılı içindeki işletim saatleri süresince aşağıda belirtilen şartların
birlikte gerçekleşmesi halinde emisyon sınır değerlerine uyulduğu kabul edilir.
a) Geçerli günlük ortalamaların hiçbirinin ilgili değerleri aşmaması.
b) Yıl boyunca bütün onaylanmış saatlik ortalama değerlerin, ilgili değerlerin % 200 ünü
aşmaması.
c) Geçerli ortalama değerler 18 inci maddenin sekizinci fıkrasında belirtildiği şekilde tespit
edilir. 17 nci madde de belirtilen süreler ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri göz önüne alınmaz.
(2) Sürekli olmayan ölçümler veya standartlara uygun, izlemeye yönelik diğer ölçümlerin
yapılmasının gerektiği durumlarda, ölçüm serilerinden her birinin sonuçları veya yetkili merci
tarafından belirlenen esaslara göre tanımlanan diğer izleme neticelerinin emisyon sınır değerlerini
aşmaması halinde emisyon sınır değerleri sağlanmış sayılır.
(3) Kükürt giderme oranı, 18 inci maddenin birinci fıkrasında belirtilen sürekli ölçümlerin
sonuçları ve aynı maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen kükürt muhtevası ölçümleri günlük ortalama
değer olarak ilgili değeri aşmaması durumunda sağlanmış sayılır. Mezkur maddede belirtilen süreler
ve başlatma ve sistem durdurma süreçleri Kükürt dioksit % 20, Azot oksitler % 20, Toz % 30, CO % 10
göz önüne alınmaz.
Raporlama esasları
MADDE 20 – (1) İşletmeci her bir tesis için aşağıdaki verileri Bakanlığın belirleyeceği
formata uygun olarak yetkili mercie rapor eder. Bu raporda,
a) SO2, NOx ve toplam partikül madde olarak toz için toplam yıllık emisyonlar,
b) Biokütle, diğer katı yakıtlar, sıvı yakıtlar, doğalgaz ve diğer gazlar olmak üzere beş yakıt
kategorisine ayrılmış olarak alt ısıl değerden hesaplanmak suretiyle toplam yıllık enerji girdisi
bilgileri yer alır. c) Bu rapor, 2011 yılının raporundan başlamak üzere, bir sonraki yılın 31
Mart tarihine kadar gönderilir.
(2) Yetkili merci raporları değerlendirerek raporların sonuçlarını ve rafineri emisyonlarını
ayrıca gösteren yıllık özetlerini her üç yılın sonunda rapor haline getirir
191 / 237
V.2.6.
Nihai ÇED Raporu
Projenin Drenaj Sistemi, Toplanacak Suyun Miktarı, Hangi Alıcı Ortama Deşarj Edileceği
Santral sahası etrafında taşkın oluşturabilecek kapasitede bir yüzey suyu bulunmamaktadır.
Bununla birlikte santral alanı içinden geçen herhangi bir kuru, mevsimsel akışlı ve/veya normal akışlı
bir dere veya yüzeysuyu kaynağı bulunmamaktadır. Proje alanına en yakın yüzeysel su kaynağı 300
m mesafedeki Kayalı Deresi olup söz konusu dereden dolayı hem mesafenin fazla olması hem de
santral alanının kot olarak dereden oldukça yukarıda olması sebebiyle herhangi bir taşkın riski
bulunmamaktadır.
Santral alanında hali hazırda proses kaynaklı atıksular için, evsel nitelikli atıksular için ve
yağmur suyu için ayrı olmak üzere 3 farklı drenaj sistemi bulunmaktadır (bkz. Şekil V.1).
Drenaj hatlarının gösterildiği uydu resminden görüldüğü üzere mevcut santral alanı içinde üç
farklı drenaj sistemi bulunmaktadır. Buna ek olarak alandaki yağmur sularının toplanması için mevcut
yağmur suyu kanalları santral alanında üç hat üzerinden santral alanından dışarıya çıkmakta ve bu
hatlar birleşerek, deşarj konulu Çevre İzni kapsamında izni alınmış olan deşarj noktasından alıcı
ortama deşarj edilmektedir.
Proje kapsamında gerçekleştirilecek yenileme çalışmaları dolayısıyla inşa edilecek iki adet
çevrim bloğu, mevcut santral alanı içinde planlandığı ve santral alanı dışında herhangi bir alan
kullanımının söz konusu olmaması sebebiyle yeni bir yağmur suyu drenaj hattı yapılması
öngörülmemektedir. Bununla birlikte proje alanına ilişkin meteorolojik ve iklimsel özellikler irdelenmiş
olup, bölgede 24 saatte 100 yıllık en çok yağış miktarının 85,6 mm oluğu göz önüne alınarak inşaat
işlemleri sırasında mevcut drenaj hatlarının yetersiz olması durumunda, mevcut hatlara ek olarak yeni
hatlar yapılarak alanda yağmur suyu drenajı sağlanacaktır. Drenaj sistemlerinin tasarımı esnasında
Meteoroloji Genel Müdürlüğü tarafından Kırklareli Meteoroloji İstasyonu’nda kaydedilen standart
zamanlarda gözlenen en yüksek yağış değerlerinden yararlanılacaktır.
V.2.7.
Tesisin Faaliyeti Sırasında Oluşacak Diğer Katı Atık Miktar Ve Özellikleri, Depolama/Yığma,
Bertarafı İşlemleri, Bu Atıkların Nerelere Ve Nasıl Taşınacakları Veya Hangi Amaçlar İçin
Yeniden Değerlendirilecekleri, Alıcı Ortamlarda Oluşturacağı Değişimler
Proje kapsamında oluşacak atık türleri ve miktarları aşağıda ayrı ayrı irdelenmiştir.
Proje kapsamında işletme aşamasında 150 kişinin çalışması öngörülmektedir. Çalışacak
işçilerden kaynaklanacak evsel nitelikli katı atık miktarı, günlük kişi başına 1,34 kg/kişi-gün atık
oluşacağı kabulü ile;
Çalışan Sayısı
Birim katı atık miktarı
Evsel nitelikli katı atık miktarı
:150 kişi
:1,34 kg/kişi.gün
:150 x 1,34 = 201 kg/gün
İşletme aşamasında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, ağzı kapaklı, dökülme ve saçılmayı
önleyici çöp konteynırlarında biriktirilerek, Lüleburgaz Belediyesi katı atık depolama alanına
götürülerek bertaraf edilecektir.
192 / 237
Nihai ÇED Raporu
Evsel nitelikli katı atıkların “14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı “Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” Madde 18’de belirtilen; “Katı atıkların, üretici veya taşıyanları tarafından denizlere, göllere
ve benzeri alıcı ortamlara, caddelere, ormanlara ve çevrenin olumsuz yönde etkilenmesine sebep
olacak yerlere dökülmesi yasaktır. Bu sebeple işletme sırasında oluşacak katı atıklar (plastik, cam,
metal, kâğıt vb.) biriktirme kaplarında niteliklerine göre ayrı ayrı toplanarak görünüş, koku, toz,
sızdırma ve benzeri faktörler yönünden çevreyi kirletmeyecek şekilde kapalı özel araçlarla
taşınacaktır. Katı atıklardan geri kazanılması mümkün olanları (şişe, cam, pet şişe, kâğıt vb.)
biriktirilerek lisanslı geri kazanım firmalarına verilerek değerlendirilecektir. Geri kazanımı mümkün
olmayan evsel nitelikli katı atıklar, “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”ne uygun olarak çöp
torbalarında biriktirilecek ve belediyenin hizmet alanı dahilindeki en yakın çöp konteynırlarına
bırakılarak bertaraf edilecektir. Konutlarda ve işyerlerinde, evsel veya evsel nitelikli endüstriyel çöpleri
çöp toplama aracına vermek üzere kullanılan çöp biriktirme kapları, çeşitli büyüklükte ve her biri
standart ölçülerde olmak zorundadırlar. Bu kapların ölçüleri, şekilleri, malzemeleri Bakanlıkça
çıkarılacak tebliğlerde belirtilir. Çöpü üretenler, bu çöp biriktirme kaplarını, çevrenin sağlığını
bozmayacak şekilde kapalı olarak muhafaza etmek ve çöp toplama işlemi sırasında yol üstünde hazır
bulundurmak zorundadır. Evsel katı atık ve evsel nitelikli endüstriyel katı atık üreten kişi ve kuruluşlar,
katı atıklarını belediyelerin ve mahallin en büyük mülki amirinin istediği şekilde konut, işyeri gibi
üretildikleri yerlerde hazır etmekle yükümlüdürler.” hükümlere riayet edilecektir.
Faaliyet süresince, 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak
yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” ile “26.03.2010 tarih ve 27533 sayılı “Katı Atıkların
Kontrolü Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” hükümlerine uyulacaktır.
Ambalaj Atıkları
Proje kapsamında, çalışacak personelden kaynaklı ambalaj atığı oluşması söz konusudur.
Katı atıkların ağırlıkça % 30’unu ambalaj atıkları oluşturmaktadır (Kaynak: T.C. Mülga Çevre
ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Atık Yönetimi Eylem Planı 2008-2012). Proje
kapsamında oluşacak evsel nitelikli katı atık miktarı günde işletme aşamasında 201 kg olarak
hesaplanmıştır. Buna göre oluşacak ambalaj atığı miktarı;
Ambalaj Atığı Miktarı
: Katı Atık Miktarı * 30/100
: 201 * 30/100 = 60,3 kg/gün
Proje kapsamında oluşacak ambalaj atıkları santral alanı içinde hali hazırda mevcut olan
“Ambalaj Atığı Geçici Depolama Alanları”nda diğer atıklarla karışmayacak şekilde ayır olarak
toplanacaktır. Biriktirilen atıklar lisanslı geri kazanım / geri dönüşüm firmaları ile anlaşılarak belli
periyotlarda bu firmalara tarafından alınmaları sağlanarak geri kazanımları sağlanacaktır.
Ambalaj atıklarının depolanması ve bertarafı 24.08.2011 tarih ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği”ne göre sağlanacaktır.
Atık Pil ve Akümülatörler
Proje kapsamında kullanılacak makinelerin bakım, onarım, yakıt temini ve yağ değişimleri
proje alanı içinde belirlenen araç bakım istasyonlarında gerçekleştirilecek olup araçlardan çıkacak
aküler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin
Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesi uyarınca, eski akümülatörler, akümülatör ürünlerinin dağıtım ve
193 / 237
Nihai ÇED Raporu
satışını yapan işletmeler ve araç bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu geçici depolama
yerlerine ücretsiz teslim edilecektir.
Ayrıca faaliyet sırasında işçiler tarafından kullanılan elektronik eşyalardan (telsiz vb.)
kaynaklı atık pillerin oluşması söz konusu olabilecektir. Atık piller evsel atıklardan ayrı toplanacak, pil
ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya belediyelerce oluşturulacak toplama
noktalarına teslim edilecektir.
Faaliyet sırasında oluşacak atık pil ve akümülatörlerin toplanması ve bertarafında
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
Ömrünü Tamamlamış Lastikler
Proje kapsamında araçların lastiklerinin değişimi lisanslı servislerde gerçekleştirilecektir.
Proje alanında lastik değişiminin zaruri olması durumunda araçlardan çıkacak ömrünü tamamlamış
lastikler, temin edildikleri bayilere ve/veya en yakın lisanslı lastik değiştirme istasyonuna verilerek
buradan geri kazanımlarının sağlanması sağlanacaktır. Ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanması ve
bertaraf edilmesi konularında 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
“Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Ömrünü tamamlamış lastiklerin bertarafı ile ilgili belge ve dokümanlar faaliyet alanında
bulundurularak denetim esnasında yetkililere ibraz edilmek üzere saklanacaktır.
Tıbbi Atıklar
Proje alanında hali hazırda revir bulunmakta olup yenileme çalışmaları kapsamında da bu
revirin kullanılması planlanmaktadır. Revirlerden oluşacak tıbbi atıklar çevre ve insan sağlığına zarar
verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmeyecektir. Tıbbi atıklar, tehlikeli ve
evsel atıklar ile karıştırılmayacak, kaynağında diğer atıklardan ayrı olarak toplanacak, biriktirilecek,
taşınacak ve bertaraf edilecektir.
Proje kapsamında toplanacak tıbbi atıklar, “Tıbbi atıkların toplanmasında; yırtılmaya,
delinmeye, patlamaya ve taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden
sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat kalınlığı 100 mikron olan, en az 10
kilogram kaldırma kapasiteli, üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır.
Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır ve gerekli görüldüğü hallerde her bir
torba yine aynı özelliklere sahip diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanır. Bu torbalar
hiçbir şekilde geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz. Tıbbi atık torbalarının içeriği hiçbir suretle
sıkıştırılmaz, torbasından çıkarılmaz, boşaltılmaz ve başka bir kaba aktarılmaz.” Hükümlerine uyularak
Proje kapsamında oluşacak tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı konusunda,
Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
194 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tehlikeli Atıklar
Proje kapsamında santral alanında kullanılan kimyasalların ambalajları tehlikeli atık sınıfına
girmektedir. Ayrıca araç bakım istasyonundan yağ ile kontamine olmuş ambalaj atığı, eldiven, üstübü
ve kıyafet, idari binalar ve santralden oluşacak atık florasanlar tehlikeli atık sınıfına girmektedir. Bu
atıklar tabanı sızdırmaz, üstü kapalı, etrafı tel örgü ile çevrili “Tehlikeli Atık Geçici Depolama
Alanları”nda kategorilerine göre depolandıktan sonra lisanslı bertaraf tesislerine verilecektir. Tesiste
biriktirilen ve lisanslı firmalara verilen tehlikeli atıklar ile ilgili Kırklareli Çevre ve şehircilik İl Müdürlüğü
ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na periyodik bildirimlerde bulundurulacak, atıkların taşınmasına ilişkin
UATF’ler beş yıl süre saklanacak olup 14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete' de
yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği" (Değişiklik: 30.10.2010 tarihli
ve 27744 sayılı R.G) hükümlerine uyulacaktır.
Atık Yağlar
Proje kapsamında kullanılacak ekipman ve araçların yağ değişimleri araç bakım
istasyonlarında gerçekleştirilecek olup, proje kapsamında oluşacak atık yağlar için, 30.07.2008 tarih
ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği”nin tüm hükümlerine göre bertaraf edilecektir.
Oluşacak atık yağlar, öncelikle yeterlik sahibi laboratuarlara gönderilerek kategori analizleri
yaptırılacak olup oluşan atık yağlar sızdırmaz, ağzı kapaklı variller içinde kategorilerine göre ayrı ayrı
olmak üzere “Tehlikeli Atık Geçici Depolama Alanları”nda biriktirilecektir.
Faaliyet kapsamında farklı kategorideki atık yağlar birbirleriyle, PCB ve diğer tehlikeli
atıklarla karıştırmayacak; tehlikeli atıkla kirlenmiş yağların bertarafı için “Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır. Atık yağlar, lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla, lisanslı işleme ve
bertaraf tesislerine gönderilecektir.
Atık yağların tesis dışına taşınması durumunda Ulusal Atık Taşıma Formu doldurulacaktır.
“Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 26. maddeye göre kayıt tutulacak ve EK-2’de yer alan Atık Yağ
Beyan Formu doldurularak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlüğü’ne gönderilecektir.
Atık yağların taşınmasında işleme veya bertaraf tesisi işletmecisi ile uyuşmazlık çıkması
halinde, bu uyuşmazlık giderilemezse on beş gün içinde uyuşmazlık İl Çevre ve Şehircilik
Müdürlüğü’ne ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bildirilecek; bu süre içinde uyuşmazlığa konu olan
atık yağlar muhafaza altına alınacaktır.
Proje kapsamındaki tüm faaliyetler süresince, 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi
yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği”nin tüm hükümlerine uyulacaktır.
V.2.8.
Proje Kapsamında Meydana Gelecek Vibrasyon, Gürültü Kaynakları Ve Seviyeleri, Çevresel
Gürültü’nün Değerlendirilmesi Ve Yönetimi Yönetmeliği’ne Göre Akustik Raporun
Hazırlanması (www.csb.gov.tr Adresinde Bulunan Akustik Formatının Esas Alınması)
Proje kapsamında 1.156 MWe kurulu güce sahip tesiste yapılması planlanan yenileme
çalışmaları kapsamında mevcut sahada yapılacak çalışmalar ile 1.500 MWe (2.500 MWt / 1.575
MWm) kurulu güce ve yeni teknolojiye sahip bir santral kurulması ve eski ünitelerin devre dışı
bırakılarak, yeni üniteler devreye alınana kadar da eski tesiste elektrik üretimine devam edilmesi
195 / 237
Nihai ÇED Raporu
düşünülmektedir. Yenilemeden sonra eski tesiste bulunan 4 adet gaz türbini ve 4 adet buhar türbini
iptal edilerek yerine 2 adet gaz türbini ve 2 adet buhar türbini kurulacaktır.
Projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak gürültünün değerlendirilebilmesi ve
mevcut durumdaki gürültü düzeylerinin ortaya konulabilmesi için, T.C Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından yetkilendirilmiş olan “Degol Laboratuvar ve Çevre Hizmetleri Ltd. Şti.” tarafından
09.09.2013 ve 10.09.2013 tarihlerinde bir tanesi proje alanı içinde, bir tanesi de proje alanına en yakın
hassas yapıda olmak üzere iki nokta gündüz, akşam ve gece arka plan gürültü ölçümleri yapılmıştır
(bkz. Şekil V.3). Ayrıca aynı firma tarafından projenin inşaat ve işletme aşamasından oluşacak
gürültünün modellenmesi ve yakın yerleşim yerlerindeki gürültü seviyesinin ortaya konulabilmesi
amacıyla 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel
Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” doğrultusunda “Akustik Rapor” hazırlanmıştır.
Proje kapsamında gerçekleştirilen arka plan gürültü ölçümü sonuçları ve “Akustik Rapor” Ek-10’da
sunulmuştur.
İşletmede gürültü oluşturacak makine ve teçhizatların adet ve ses gücü düzeyleri Tablo
V.25’da verilmiştir.
Tablo V.25: İşletme Aşamasında Gürültü Oluşturacak Makine ve Ekipmanların Sayısı ve Ses Gücü Düzeyleri
Miktar
(adet)
Ses Gücü Seviyesi
(dB)
Gaz Türbini Ünitesi
2
95,91
Buhar Türbini Ünitesi
2
95,91
Yardımcı Buhar Kazanı
1
96,22
Demineralize Su Ünitesi
4
95,83
1500 kVA Acil Durum Dizel
Jeneratörü
1
104,3
2500 kVA Acil Durum Dizel
Jeneratörü
1
104,3
Ekipman Adı
Tesiste kullanılacak makine ve ekipmanların aynı zamanda çalıştığı varsayılarak en olumsuz
şartlarda ortaya çıkacak toplam ses gücü düzeyi;
10Lwi/10) formülü yardımıyla hesaplanmaktadır.
LWT
= 10 log (
LWİ
LWT
= Her bir makinesineden kaynaklanan ses gücü düzeyi (dB)
= Toplam ses gücü düzeyi (dB)
Kaynaklardan çıkan toplam gürültü seviyesi;
(
95,91/10
Lw=10log 2*10
+2*10
95,91/10
96,22/10
+1*10
95,83/10
+4*10
+1*10
104,3/10
+1*10
104,3/10
)
Lw=109,1 dB
İşletme dönemi boyunca tesisten oluşacak toplam gürültü seviyesi 109,1 dB alınarak söz
konusu gürültünün mesafelere göre dağılımı, atmosferik yutuş vb. gibi konular Ek-10’da sunulan
196 / 237
Nihai ÇED Raporu
Akustik Rapor’da detaylıca incelenmiştir. Projenin işletme dönemi boyunca oluşacak gürültünün
mesafelere göre dağılımı aşağıda sunulmuştur (bkz. Şekil V.19 ).
Şekil V.19: İşletme Döneminde Oluşacak Toplam Ses (Gürültü) Düzeyinin Mesafelere Göre Dağılımı
Faaliyete geçilmesi ile birlikte, ses seviyesi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği Ek VII Tablo 4'de verilen " Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte
bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu alanlar” için sınır değeri Lgündüz 65 dBA
sınır değerini Tablo 11'de görüldüğü üzere ilk 125 metre mesafede sağlamaktadır. Lakşam 60 dBA
sınır değerini 200 metre mesafede, Lgece sınır değeri olan 55 dBA ise 350 metre mesafede
sağlayacaktır. Tüm bu durumlar dikkate alındığında en yakın hassas yapıda (Tatarköy Köyü, 410 m)
işletme aşamasında belirtilen, Lgündüz 65 dBA, Lakşam 60 dBA ve Lgece 55 dBA sınır değerleri
sağlanacaktır (bkz. Ek-10) .
Mücavir alan sınırları içerisinde akşam ve gece zaman dilimlerinde ki inşai faaliyetler İl
Mahalli Çevre Kurulu Kararı ile sürdürülebilmekte olup, bu zaman dilimlerinde çalışılabilmesi amacıyla
faaliyetlere başlanmadan önce gerekli izinler alınacaktır.
Proje kapsamında 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi Yönetmeliği” ve 29.04.2009 tarih ve 27214
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uyulacak, çevre izin belgesi alınacak, gerekli gürültü
ölçümleri yaptırılarak Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır.
Proje gerçekleşirken, gerek arazinin hazırlanması gerekse de inşaatların faaliyetleri
sebebiyle oluşan gürültünün insan sağlığını olumsuz yönde etkilememesi için yönetmelikte öngörülen
standartlara uyulacaktır. Teknik olarak makinelerdeki gürültü seviyesini daha aşağılara düşürmek
mümkün olmadığından, çalışanlara pratik ve kullanılması kolay kulaklıklar verilecektir. Bunun yanında
4857 sayılı İş Kanunu, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu hükümlerine uyulacaktır.
197 / 237
V.2.9.
Nihai ÇED Raporu
Radyoaktif Atıkların Miktar ve Özellikleri, Muhtemel ve Bakiye Etkiler ve Önerilen Tedbirler
Proje kapsamında herhangi bir radyoaktif madde kullanımı ve/veya radyoaktif reaksiyon söz
konusu değildir. Dolayısıyla proje kapsamında herhangi bir radyoaktif atık oluşumu söz konusu
değildir.
V.2.10.
Proje Ünitelerinde Üretim Sırasında Kullanılacak Tehlikeli, Toksik, Parlayıcı Ve Patlayıcı
Maddeler, Taşınımları ve Depolanmaları, Hangi Amaçlar İçin Kullanılacakları, Kullanımları
Sırasında Meydana Gelebilecek Tehlikeler ve Alınabilecek Önlemler,
Projenin işletme aşamasında, santral sahası içerisinde bir dizi değişik kimyasal madde
bulundurulacaktır. Santralde kullanılacak kimyasallar ve yıllık tüketim miktarları Bölüm V.1.6’da
verilmiştir (bkz. Tablo V.8). Kimyasal maddeler, santral sahasına yerinde teslim olarak kamyonlarla
taşınacak ve eğitimli personel tarafından kullanılacak olup, bu işlemlerin iş ve işçi güvenliği ile ilgili
mevzuat hükümleri uyarınca gerçekleştirilmesini sağlanacaktır.
Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde kullanılacak başlıca patlayıcı madde doğal gaz
olacaktır. Doğal gaz, santral sahasına Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan alınacak bir
branşman vasıtasıyla iletilecek olup, santral sahasında herhangi bir depolama söz konusu değildir.
Tesisteki kimyasal madde depolama binalarının, patlayıcı ve zararlı maddelerin kullanımına
ilişkin tüzük uyarınca betonarme olması ve herhangi bir sızıntıya karşı, ikinci bir beton duvarla
çevrilmesi planlanmıştır. Ayrıca, ünitede bulunacak olan acil durum vanaları ile çevreye herhangi bir
sızıntının olması da önlenecektir. Kimyasal malzemelerin bulunduğu alanı drene eden kanallar bir yağ
tutucuya bağlanacak ve drenaj suları bu üniteden geçirilerek doğal ortama deşarj edilecektir.
Kullanılacak olan kimyasalların, işletme aşaması ve sonrasında herhangi bir ikincil zararlı maddeye
dönüşmesi beklenmemektedir.
Tehlikeli ve zararlı maddelerin depolanması, taşınması ve kullanılmasına ilişkin faaliyetler,
26.12.2008 tarihli ve 27092 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Maddelerin
ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliği”nde
belirtilen ilgili maddelere göre yapılacaktır.
V.2.11.
Sucul Ve Karasal Flora/Fauna Üzerine Olası Etkiler Ve Alınacak Tedbirler
Proje kapsamında karasal flora ve fauna üzerinde olabilecek etkiler baca gazı emisyonları,
gürültü, araç trafiği ve sucul ekosistem üzerine ise atıksu deşarjı olarak sıralanabilir. Proje
kapsamında ki söz konusu etkiler, bu etkilerin yasal mevzuat çerçevesinde değerlendirmesi ve etkilere
karşın alınması gereken önlemler ilgili başlıklar altında değerlendirilmiştir. Bununla birlikte söz konusu
etkilerin flora ve fauna türleri üzerine olası etkileri aşağıda sıralanmaktadır.
Baca Gazı Emisyonlarının Etkisinin Değerlendirilmesi
Flora ve fauna açısından, önerilen santralden kaynaklanacak en önemli kirleticiler NOx (NO
ve NO2) dır. Santralden kaynaklanacak NOx emisyonlarının yer seviyesinde oluşturacağı
konsantrasyon değerleri açısından modelleme çalışması sonucunda yasal sınır değerlerin sağlandığı
görülmekte olup, dolayısıyla flora ve fauna üzerinde söz konusu emisyonlara bağlı olarak herhangi bir
olumsuz etki beklenmemektedir (bkz. Bölüm V.2.5). Bu görüş, NOx atmosfere salındıktan sonra takip
ettiği prosesleri de dikkate alınarak aşağıdaki paragraflarda daha detaylı olarak açıklanmaktadır.
198 / 237
Nihai ÇED Raporu
Bacadan deşarj edilen NOx emisyonlarının bir bölümü, atmosferdeki hidroksil radikalleri ile
birleşerek nitrik asit (HNO 3) oluşturabilir. Ancak, gerek bu reaksiyonun nispeten yavaş olması ve
gerekse de oluşan HNO3 buharlarının üst atmosfer katmanlarına taşınarak yer seviyesine inmemesi
nedeniyle, genelde NOx emisyonlarının bitkiler üzerine bu yolla herhangi bir etki yapmadığı kabul
edilmektedir.
Bununla birlikte, atmosfere salınan NOx emisyonlarının bir diğer kısmı ise kuru ve yaş
çökelme prosesleri ile yer seviyesine inmektedir. Bu şekilde kuru ve yaş birikimle yer seviyesine inen
NOx, bitkiler üzerine “doğrudan” veya “toprak asitlenmesi” üzerinden olmak üzere iki farklı yoldan etki
edebilmektedir. Partikül maddelerin aksine, doğrudan yapraklar vb. üzerinde biriken NOx
emisyonlarının bitkiler açısından önemli etkiler yaratmayacağı bilinmektedir. Yapılan literatür
araştırması esnasında, duyarlı flora türleri için 30 μg/m³‟lük maksimum yıllık ortalama NOx YSK
değerinin genel bir etki sınırı kabul edildiği belirlenmiştir.(WHO, 1994). Bu bağlamda, önerilen
santralden oluşacak 1 μg/m³‟lük maksimum yıllık ortalama NOx YSK değeri, WHO (1994) tarafından
belirlenen 30 μg/m³‟lük sınır değerinin altında kalmaktadır. Bu nedenle, santralden kaynaklanacak
NOx emisyonlarının, duyarlı veya duyarsız tüm flora türleri üzerinde olumsuz bir etki yaratmayacağı
kabul edilmiştir.
Gürültünün Etkisinin Değerlendirilmesi
Santral ünitelerinde tasarım değerleri gürültü seviyesini minimum düzeyde tutacak şekilde
belirlenmiştir. Böylelikle, santralın işletme aşamasında oluşacak gürültü seviyeleri ÇGDYY’nde
belirtilen sınır değerlerinin altında olacaktır (bkz. Ek-10). Bu nedenle, proje etki alanı içerisinde
bulunan faunanın projeden kaynaklanacak gürültüden olumsuz yönde etkilenmesi söz konusu
olmayacaktır.
Araç Trafiğinin Etkisinin Değerlendirilmesi
Santral yakıtı olarak kullanılacak doğal gazın tesise bir boru hattı vasıtasıyla getirilecek
olması nedeniyle, yakıt taşımak amacıyla araç kullanılmayacak olup, santral ile ilgili araç trafiği temel
olarak personel taşımak amacıyla olacaktır. Söz konusu personel taşıma araçlarının hareketleri
mevcut bağlantı yolları ve tesis içi yollar ile sınırlı tutulacaktır.
Ayrıca, araçların çevre arazilere girişleri yasaklanacak olup, tesisi çevreleyecek tel örgü
vasıtasıyla fauna türlerinin tesis alanına girerek hareket halindeki araçlardan zarar görmeleri de
engellenecektir. Bu tedbirler çerçevesinde, projeden kaynaklanacak araç trafiği fauna türleri üzerinde
olumsuz bir etki oluşturmayacaktır.
Atıksu Deşarjı Etkisinin Değerlendirilmesi
Proje kapsamında oluşacak evsel ve endüstriyel nitelikli atıksular ilgili arıtma tesislerinden
arıtılarak Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nce belirlenmiş olan sınır değerleri sağlayacak şekilde
arıtıldıktan sonra alıcı ortama deşarj edilecektir.
Söz konusu sınırı değerlerin sağlanarak arıtılmış atıksuların alıcı ortama deşarj edilmesi ile
birlikte, alıcı ortamda ötröfikasyon oluşumunun önüne geçilerek yosun artması engellenmiş ve sucul
canlıları için gerekli güneş ışığı ve oksijen sağlanmış olacaktır. Bununla birlikte endüstriyel nitelikli
atıksuların arıtılarak deşarj ediliyor olması ile, atıksu içinde bulunabilecek ve sucul canlıların ölmesine
sebep olabilecek kirleticiler sudan uzaklaştırılmış olacaktır.
199 / 237
V.2.12.
Nihai ÇED Raporu
Projenin Tarım Ürünlerine ve Toprak Asitlenmesine Olan Etkileri, Toprak Asitlenmesinin
Tahmininde Kullanılan Yöntemler ve Alınacak Tedbirler,
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nin baca gazı emisyonları sonucunda, proje
sahası ve çevresinde herhangi bir toprak asitlenmesi durumu söz konusu değildir. Toprak
asitlenmesine ilişkin etki değerlendirmesi kalitatif bir yaklaşım kullanılarak gerçekleştirilmiştir.
Toprak asitlenmesine neden olan başlıca gaz kirleticileri, kükürtdioksit (SO 2), azot oksitler
(NOx) ve amonyak (NH3)’tür. Bu asit oluşturucu maddeler, kirletici kaynağından atmosfere yayıldıktan
sonra kuru ve yaş olmak üzere iki farklı prosesle toprağa çökelmektedir. Söz konusu asit yapıcı
+
maddelerin toprağa eklenmesi, topraktaki H iyonu konsantrasyonunda bir artışa yol açmaktadır.
+
+2
+2
Eklenen H iyonlarının etkilerini tamponlayan unsurlar, toprakta yer alan bazik katyonlardır (Ca , Mg ,
+
+
+
+
Na , K ve NH4 ). Topraktaki H konsantrasyonunun artması ile topraktaki kil ve organik kolloidlerin
+2
+2
+
+
+
+
yüzeyleri, katyonlar (Ca , Mg , Na , K ve NH4 iyonları) yerine H iyonları ile kaplanmaktadır. Bu
+
bağlamda, artan H iyonları toprağın asitlilik değerini yükseltmektedir. Meydana gelen toprak
asitlenmesi aşağıda verilen bir dizi etkiye neden olmaktadır:
 Topraktaki katyonların yıkanarak yeraltı sularına karışması,
 Katyon kaybı nedeniyle toprağın verimsizleşmesi ve buna bağlı tarımsal ürün kaybı,
 Düşen pH nedeniyle Al ve Cd gibi bazı metallerin mobilize olarak ortamdan yıkanması.
Baca Gazı Emisyonlarına Bağlı Toprak Asitlenmesi
Doğal gaz santrallerinin işletme aşamasında oluşacak baca gazı emisyonları arasında
asitlenmeye neden olabilecek başlıca kirletici NO x emisyonlarıdır. Bununla birlikte, santralden
oluşması tahmin edilen yer seviyesi NO x emisyonlarının çok düşük olması sebebiyle santralden
kaynaklanacak NOx birikiminin yöre topraklarında asitlenmeye neden olması söz konusu değildir.
Benzer şekilde, baca gazının yer seviyesinde oluşturması tahmin edilen konsantrasyon
değerleri HKDYY’de belirtilen sınır değerlerin çok altında olduğundan, bu emisyonların tarım alanları
üzerinde olumsuz etki yaratması beklenmemektedir.
V.2.13.
Yeraltı ve Yüzey Suyuna Etkiler ve Alınacak Tedbirler
Proje kapsamında işletme dönemi boyunca gerek evsel amaçlı gerekse tesisin işletilmesi için
3
günlük 668,1 m suya ihtiyaç duyulacaktır. Söz konusu ihtiyaç duyulan su hali hazırda santral alanı
içinde açılmış olan ve DSİ Bölge Müdürlüğü tarafından kullanımına izin verilmiş olan 4 adet kuyudan
karşılanacaktır.
Söz konusu suların kullanımları sonrasında oluşacak atıksular, santral alanında bulunan
evsel ve endüstriyel arıtma tesislerinde arıtıldıktan sonra Kayalı (Tatarköy) Deresi’ne deşarj
edilecektir. Halihazırda çalışmakta olan arıtma tesisleri 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi
Gazete’de (Değişiklik: 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı RG) yayınlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği” ve 29.04.2009 tarih ve 27214 sayılı Resmi Gazete’de (Değişiklik: 16.08.2011
tarih ve 28027 sayılı R.G.) yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve
Lisanslar Hakkındaki Yönetmelik” hükümleri çerçevesinde deşarj konulu çevre izinleri bulunmakta olup
iki ayda bir olmak üzere yeterlik sahibi laboratuvarlaca kontrol analizleri yapılmaktadır.
Dolayısıyla projeden kaynaklanan atıksular yasal mevzuat çerçevesinde sınır değerleri
sağlayacak şekilde alıcı ortamlara deşarj edilmektedir. Yenileme çalışmaları sonrasında da aynı
200 / 237
Nihai ÇED Raporu
arıtma tesislerinin kullanımına devam edilecek olup, kontrol analizleri yaptırılacak ve deşarj konulu
çevre izni revize edilecektir.
Projeden kaynaklı herhangi bir atıksuyun kontrolsüz olarak alıcı ortama verilmeyecek olması
sebebiyle ne yüzey sularının kalitesinde ne de yer altı sularının kalitesinde olumsuz yönde bir
değişiklik beklenmemektedir.
Bununla birlikte santral alanında etkili bir şekilde çalışan drenaj sistemi bulunmakta olup,
alana düşen yağmur ve kar suları söz konusu drenaj sisteminde toplanarak arıtılıp öyle alıcı ortama
verilmektedir. Dolayısıyla herhangi bir şekilde santral alanında bir kirletici ile kontamine olmuş
olabilecek yüzeysel akış suları da arıtılarak alıcı ortama verildiği için yeraltı suyu kalitesinde olumsuz
yönde bir değişiklik söz konusu değildir.
Projedeki teçhizatın bakım onarım işlemleri, kullanılacak kimyasalların depoları gibi herhangi
bir dökülme ve saçılmada yer altı suyunu kirletme riski bulunan alanların tamamı betonarme zeminle
kaplı olup sızdırmazlıkları sağlanmıştır. Bu sebeple projeden kaynaklı herhangi bir kimyasalın toprağa
ve buradan yeraltısuyuna ulaşarak kirletmesi söz konusu değildir.
V.2.14.
Bölgenin Mevcut Kirlilik Yükü (Hava, Su, Toprak) Dikkate Alınarak Kümülatif Etkinin
Değerlendirilmesi
Proje kapsamında, proje alanı çevresinin mevcut çevresel durumunun belirlenebilmesi, su,
toprak ve hava kalitesi ile birlikte mevcut çevresel gürültü düzeyinin ortaya konulabilmesi amacıyla
çalışmalar yapılmıştır.
Öncelikle proje alanı ve çevresinde belirlenen noktalarda pasif örnekleme metoduyla hava
kalitesi ölçümleri yapılmıştır. Bununla birlikte proje alanı ve çevresindeki su kalitesinin ortaya
konulabilmesi amacıyla proje alanı içinde bulunan dört adet kuyudan ve yine yakınlardaki dört adet
dereden su numuneleri alınarak kalite sınıfları belirlenmiştir. Toprak kalitesinin ortaya konulabilmesi
amacıyla ise santral alanını tam çevreleyecek şekilde 4 adet lokasyondan toprak numuneleri alınarak
analiz ettirilmiştir. Akustik rapor çalışmaları kapsamında proje alanı içindeki lojmanlar ve en yakın
yerleşim yeri olan Tatarköy’de bulunan bir evde olmak üzere iki lokasyonda arka plan gürültü ölçümleri
yapılmıştır (bkz. Bölüm IV.2.16). Bu çalışmalara ek olarak yatırımcı firma olan Hamitabat Elektrik
Üretim ve Ticaret A.Ş tarafından HEAŞ ve TPAO lojmanlarında bulunan hava kalitesi ölçüm
istasyonlarında hava kalitesi sürekli olarak takip edilmekte, aynı şekilde artıma tesislerinin deşarj
noktalarında iki ayda bir olmak üzere düzenli numune alınmaktadır.
Bununla birlikte projeden kaynaklanabilecek çevresel etkiler, söz konusu etkilerin yasal
mevzuat tarafından belirlenen limit değerleriyle karşılaştırılması ve alınması gereken önlemler önceki
bölümlerde detaylı olarak açıklanmıştır. Söz konusu değerlendirmelerde projeden kaynaklanabilecek
etkilerin tamamında yasal mevzuat limit değerleri sınırları içinde salınım veya deşarj olduğu ortaya
konulmaktadır. Buradan hareketle de projeden kaynaklı mevcut çevresel özelliklerin bozulması
beklenmemektedir. Bununla birlikte proje alanına yakın ve birbirlerini etkileyebilecek başka büyük bir
sanayi tesisinin olmaması dolayısıyla aynı kirletici bazında kümülatif etki değerlendirilmesi
yapılamamaktadır.
Söz konusu enerji santrallerinden kaynaklı en önemli çevresel etki hava kalitesindeki
bozulma olarak ortaya çıkmaktadır. Mevcutta çalışan santraldeki teknolojinin eski olması, özellikle
baca gazı emisyonlarının günümüz sınır değerleri sağlamakta zorluk yaşaması dolayısıyla, yatırımcı
201 / 237
Nihai ÇED Raporu
tarafından yenileme çalışmalarına başlanmış ve günümüz teknolojisi kapsamında daha verimli ve
daha az çevresel etkileri olan teçhizatların kullanıldığı ekipmanlarla enerji üretimine karar verilmiştir.
Buradan hareketle eski teknoloji ile üretime devam ediliyorken bile hava kalitesi sonuçlarının sınır
değerlerin altında olduğu bir bölgede, böyle bir yenileme çalışması sonucunda hava kalitesinin
bozulması beklenmemektedir.
V.2.15.
Tesisin Faaliyeti Sırasında Çalışacak Personelin ve Bu Personele Bağlı Nüfusun Konut ve
Diğer Teknik/Sosyal Altyapı İhtiyaçlarının Nerelerde ve Nasıl Temin Edileceği
Rapora konu olan faaliyet halihazırda çalışmakta olan santralde yapılacak yenileme
faaliyetidir. Dolayısıyla işletme aşamasına geçilmiş olması demek, daha önce eski teknoloji ile çalışan
ekipmanların devre dışı bırakılarak, yeni teknoloji ekipmanların devreye alınmış olması demektir.
Dolayısıyla yenileme sadece santral bloklarında olduğu için hali hazırda kullanılabilen santral alanı
içinde ki misafirhane, yemekhane gibi idari ve sosyal hizmet alanlarının kullanımına devam edilecektir.
Projenin inşaat aşamasında çalışacak personelin barınma ve diğer ihtiyaçları mevcuttaki
misafirhane ve diğer yardımcı binalardan karşılanabilecektir. Bununla birlikte işletme aşamasında da
ihtiyaç duyulan iş gücü mümkün olduğunca yerel halktan ve civardaki yerleşim birimlerinden
karşılanacağı için barınma ve diğer teknik/sosyal ihtiyaçların karşılanmasında herhangi bir mağduriyet
oluşumu söz konusu olmayacaktır.
V.2.16.
Projenin İşletme Aşamasındaki Faaliyetlerden İnsan Sağlığı ve Çevre Açısından Riskli ve
Tehlikeli Olanlar, (Tesiste Çalışanlar İçin Alınacak Önlemler v.s.)
Proje kapsamında oluşabilecek insan ve çevre sağlığı açısından risk ve tehlike
oluşturabilecek faaliyetler bu tarz projelerde karşılaşılması muhtemel kazalarla ilişkilidir. Bu
kapsamdaki riskleri en aza indirmek ve tehlikeleri önlemek bakımından öncelikle ÇED Raporu
içerisinde değişik bölümlerde verilen tüm taahhütler ile birlikte faaliyet ile ilgili mevzuatta yer alan tüm
talimat, hüküm ve kurallara uyulacak ve gerekli önlemler alınacaktır.
Proje kapsamında yer alacak tesislerin tamamı, proje sahibi olan Hamitabat Elektrik Üretim
ve Ticaret A.Ş. tarafından yürütülecektir. Bu kapsamdaki tüm faaliyetlerde, firma bilgi ve tecrübesini
kullanarak, ulusal ve uluslar arası standartlarda belirtilen güvenlik kurallarına uyacak ve çalışanların
güvenliğini sağlamak adına saha ve tesislerin emniyetini sağlayacaktır.
İşletme aşamasında risk oluşturabilecek faaliyetler; (i) araçlardan ve tesisten kaynaklanacak
gürültü, (ii) araçlardan ve tesisteki ekipmanlarından kaynaklanacak atık yağlar, (iii) olası kimyasal
madde ve yakıt dökülmesi ve/veya sızıntısı, (iv) olası trafik kazaları, (v) faaliyetten kaynaklanacak
diğer iş kazaları olarak sayılabilir.
İşletme aşamasında görülebilecek riskli ve tehlikeli faaliyetlere karşın alınacak önlemler
aşağıda sıralandığı gibidir,
 İşletme aşamasındaki tüm faaliyetler, 4857 sayılı İş Kanunu ve 09.12.2003 tarih ve 25311
numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği, 21.02.2004
tarih ve 25380 numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan Yer altı ve Yerüstü Maden
İşletmelerinde Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği hükümlerine ve iş güvenliği ile ilgili
diğer kanun, tüzük ve yönetmelik hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilecektir.
202 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Santral alanı ve kuyu lokasyonları, 2 m veya topografya şartlarına uygun yüksekliklerde
tel çit veya muadili bir güvenlik sistemi ile çevrilerek, çevre emniyeti sağlanacak ve giriş
çıkışlar kontrol altında tutularak, tüm alanların etrafına uygun uyarı levhaları
yerleştirilecektir.
 Çalışanların yaptıkları işe uygun olarak baret, gözlük, maske, eldiven, kulak tıkacı,
emniyet kemeri v.b. kişisel güvenlik malzemelerini kullanması sağlanacaktır.
 Kişisel güvenlik malzemelerinin kullanımı konusunda çalışanlara gerekli eğitimler
verilecektir.
 Santral alanı içerisinde ve dışında kullanılacak araçlar için, 13.10.1983 tarih ve 2918
numaralı Resmi Gazete’de yayımlanan Karayolları Trafik Kanunu ile uyumlu trafik
kuralları oluşturulacaktır.
 Araçlar ve ekipmanları yalnızca ehliyetli kişiler tarafından kullanılacaktır.
 İş kazalarını önlemek amacıyla çalışanlara riskler, güvenlik kuralları, iş sağlığı ve
güvenliği hakkında bilgi verilecektir.
 Verilen eğitimler düzenli saha denetimleri ile kontrol edilecektir.
 Santral alanlarına giriş-çıkış noktaları güvenlik görevlileri tarafından kontrol altında
bulundurulacak, makine ve malzemeler korunarak, güvenli bir şekilde kullanılacaktır.
 Toz, gürültü, patlatma, vibrasyon etkisi, her türlü kimyasalın sızması ve/veya dökülmesi
v.b. etkilerin en az seviyede tutulabilmesi için ÇED Raporu kapsamında ilgili bölümlerde
verilen tüm taahhütlere uyulacak ve etki azaltıcı önlemler alınacaktır.
 Yüzeysel ve yer altı su kaynaklarının faaliyetten etkilenmemesi için ÇED Raporu
kapsamında ilgili bölümlerde verilen tüm taahhütlere uyulacak ve etki azaltıcı önlemler
alınacaktır.
 Deprem, sabotaj, sel, yangın gibi belirli risklerin en aza indirilmesi için bir Acil Eylem Planı
hazırlanacaktır.
 Acil Eylem Planı konusunda tüm çalışanlar bilgilendirilecek ve plan kapsamında
oluşturulacak ekiplere gerekli eğitimler verilerek, iletişim numaraları tesis alanlarında
görülebilir yerlerde ilan edilecektir.
 Enerji dağıtım tesislerinin bakım ve kontrolleri düzenli olarak yapılacak ve bu tesisler
konusunda uyarmak için uyarı levhaları kullanılacaktır.
 Sağlıklı ve güvenli bir iş ortamı yaratmak için hava şartlarına göre programlama
yapılacaktır.
 Kullanılmadığı zaman tüm malzeme ve ekipman depolanacaktır.
 Yüksekte güvenli çalışmayı sağlamak için gerekli tüm önlemler (platformlar, güvenlik
ağları, emniyet kemeri v.b.) alınacaktır.
 Çevreyi ve halk sağlığını olumsuz etkileyecek yangın ve patlamaları önlemeye yönelik
tüm önlemler alınacaktır.
 10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma
Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik doğrultusunda tüm ruhsatlar alınacaktır.
V.2.17.
Proje Alanında Peyzaj Öğeleri Yaratmak Veya Diğer Amaçlarla Yapılacak Saha
Düzenlemelerinin (Ağaçlandırmalar, Yeşil Alan Düzenlemeleri Vb.) Ne Kadar Alanda Nasıl
Yapılacağı, Bunun İçin Seçilecek Bitki ve Ağaç Türleri Vb
Proje alanındaki peyzaj çalışmalarına inşat dönemi ile birlikte başlanacaktır. İnşaat
dönemindeki peyzaj çalışmasının amacı, proje alanının çalışmalar sırasında zedelenmiş dokusunun
görsel perdelenmesini sağlamaktır. Bu bağlamda, hafriyat çalışmaları sırasında yüzeyden sıyrılan
bitkisel toprak daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere sıyrıldığı kesime yakın erozyona açık
203 / 237
Nihai ÇED Raporu
olmayan uygun bir kesimde en fazla 2 metre yüksekliğinde trapezoik kesitler halinde depolanacaktır.
Bu toprak daha sonra yapılacak arazi düzenlemesi ve peyzaj çalışmalarında öncelikle sıyrıldığı
kesimde olmak üzere yakın çevrede bitkisel örtü teşkil edilebilmesi için kullanılacaktır.
Proje alanında 2 nolu çevrim bloğunun bulunduğu alanda, daha önce peyzaj amaçlı olarak
ağaçlandırılmış olan alanın kullanımı söz konusudur. Bu alanda inşaat işlemlerine başlanmadan önce
alanda bulunan ağaçların yaş ve sağlık durumlarına göre iyi durumda olanlar, santral alanı içinde
başka lokasyonlara transfer edilecek, kalan ağaçlar ise İstanbul Orman Bölge Müdürlüğü görüşleri
doğrultusunda kesilecektir.
Dolayısıyla proje kapsamında peyzaj öğeleri yaratılması amacıyla daha inşaata
başlanmadan önce saha içerisinde transfer edilecek ağaçlardan dolayı bir peyzaj çalışması yapılmış
olacaktır. Buna ek olarak inşaat aşamasının bitmesinden sonra, doğal vejetasyon ve peyzaj öğelerine
uygun olarak, proje alanına ağaç ve yerli bitkiler olmak üzere bitki ekimi yapılacaktır.
V.2.18.
Termik Santralin Verimi, Açığa Çıkan Atık Isının Miktarı, Enerji Kaybından (Yakıtın
Tamamının Enerjiye Dönüştürülememesinde Kaynaklanan) Dolayı Atmosfere Verilecek
Isının Başka Amaçlarla Kullanılıp Kullanılmayacağı
Gaz türbini ve buhar türbinlerinin birleştirilmiş şekli olan kombine çevrim santralinde elektrik,
gaz türbinlerinin yanma odasında yakılan doğal gazın ısı enerjisinin türbin kanatlarında kinetik enerjiye
dönüştürülmesi ve bu enerjinin de jeneratörlerde elektrik enerjisine dönüştürülmesiyle üretilmektedir.
Farklı iki aşamada gerçekleştirilen elektrik üretiminde kompresörde sıkıştırılan hava ile
karışan doğal gaz, gaz türbini yanma odalarında yanarak, gaz türbini ile aynı şaft üzerinde bulunan
jeneratörü çevirmekte ve birinci aşama elektrik üretimi sağlanmaktadır. Aynı anda her bir gaz
türbininin çevrimden çıkan egzoz gazı atık ısı kazanına iletilmekte ve sıcak egzoz gazlarının ısı
enerjisi ile atık ısı kazanı içinde bulunan suyun buharlaşması sağlanarak, yüksek, orta ve alçak basınç
ve sıcaklıktaki buhar elde edilmektedir. Isısını kaybeden egzoz gazı bu aşamadan sonra santrali baca
vasıtasıyla terk ederek atmosfere verilmektedir.
Atık ısı kazanından yüksek, orta ve alçak basınçta elde edilen su buharı, buhar türbinlerine
iletilerek, kanatların dönmesini sağlamakta ve böylece ikinci aşama elektrik üretimi sağlanmaktadır. Bu
şekilde de hiçbir ek yakıt kullanmadan ilave bir elektrik üretimi yapılabilmektedir. Buhar türbininde iş
gören buhar, enerjisini kaybedip türbin son kademesinden sonra yoğuşarak, tekrar su fazına
geçmekte ve kondenser olarak adlandırılan tanka boşalmaktadır. Kondenser, yoğuşan bu suyu
soğutma kulelerine göndermekte ve kulelerde soğutulan su tekrar kondensere alınarak, kondenser
suyunun soğutulması sağlanmaktadır. Kondenser suyunun soğutulması kondenserdeki vakumun
bozulmaması açısından önemlidir, kondenserdeki vakum değerinin buhar türbini gücüne direkt etkisi
vardır. Kondenserden çıkan su tekrar atık ısı kazanına gönderilmekte ve böylece kapalı çevrim
tamamlanmış olmaktadır.
Kombine çevrim santrallerinde gaz türbin egzozundan çıkan ısının atık ısı kazanlarında
kullanılmasıyla ilave yakıt kullanılmadan buhar türbinleriyle verim %45 civarında iken yeni tesis
kapsamında kullanılacak son teknoloji ile elektriksel verim %60 olarak hedeflenmiştir.
Atık ısı kazanları egzoz gazlarının çıkışlarına monte edilecek ve dolayısı ile sistemde
bulunacak olan 2 adet gaz türbini için 2 adet de üç kademeli (yüksek, orta, alçak) eşanjör tipli atık ısı
kazanı bulunacaktır. Atık ısı kazanları; egzoz gazlarını kullanılarak, kondenserden gelen suyun
204 / 237
Nihai ÇED Raporu
kızdırma sıcaklığı değerini yükseltmekte ve buhara dönüştürme işlemini gerçekleştirilmektedir.
Yüksek, orta ve alçak basınç seviyelerinde oluşan buhar ise buhar türbinlerine iletilerek, elektrik
üretimine katkı sağlanmaktadır.
Bununla birlikte proje kapsamında bacalardan yaklaşık 90°C sıcaklığında, baca hızı 15-25
3
m/s arasında ve toplamda 3.750.000 Nm /sa debi ile baca gazı salınımı olacaktır. Proje kapsamında
baca gazı ile çıkacak atık ısının başka bir şekilde değerlendirilmesi planlanmamaktadır.
V.2.19.
Sağlık Koruma Bandı İçin Önerilen Mesafe
Sağlık koruma bandının temel amacı, projeden doğrudan etkilenecek alan ve projenin
etkilenebilecek alan içinde inşaat ve benzeri faaliyetlerinden oluşabilecek risklerden tampon bölge
oluşturarak korunma sağlanmasıdır. ÇED çalışmaları kapsamında proje alanı ve etki alanı bir bütün
olarak tüm bileşenleriyle ele alınmış, tanımlama ve açıklamalarda proje alanı yanı sıra etki alanı ve
yakın çevrede tanımlanmış ve projenin tüm bu bileşenler üzerindeki etkiler ortaya konulmuş ve
değerlendirilmiş olmakla birlikte, sağlık koruma bandı mesafesi için getirilen öneri, projenin insanlar
üzerindeki doğrudan ve lokal etkileri temel alınarak belirlenmiştir. Bu bakımdan, projenin özellikleri göz
önüne alınarak Sağlık Koruma Bandının mesafesi önerisi için çeşitli etki kaynakları değerlendirilmiş
olup bunlar;
 Proje kapsamında oluşacak toz,
 Proje kapsamında oluşacak gürültü,
 Proje kapsamında oluşacak atıksu,
 Projeden kaynaklanabilecek kaza riskleri
 Projeden kaynaklanabilecek iş kazaları,
 Projenin doğal afetlerden etkilenerek çevreye verebileceği zararlar
olarak sıralanabilir.
Sağlık koruma bandı mesafesi önerilmesinde, projeden kaynaklanacak toz, gürültü emisyonu
ve atıksu oluşumuna ilişkin çevresel etkiler ve alınacak önlemler rapor içerisinde detaylı olarak
belirtilmiştir. Söz konusu konular göz önüne alınarak önerilebilecek mesafe, projenin gerçekleştirilmesi
planlanan alan ile yakın çevre arasındaki etkileşimi engelleyerek fayda maliyet analizinin 1’den küçük
çıkmasına sebep olacaktır. Ayrıca bu üç parametre açısından yasal mevzuatlar ile belirlenmiş olan
sınır değerlerin önlemler ile sağlanıyor olması sağlık koruma bandı mesafesi değerlendirmesinde sınır
belirlemeyi olanaksızlaştırmaktadır.
Santral alanında hali hazırda çalışan santralin olması sebebiyle mevcut santral için resmi
kurumlarca belirlenmiş ve yatırımcı tarafından uygulanmakta olan 15 m’lik bir sağlık koruma bandı
mesafesi mevcuttur. Yenileme çalışmaları kapsamında, proje alanında iki adet yeni çevrim bloğu
yapılacak olması ve söz konusu çevrim bloklarında yeni teknoloji kullanılarak kaza, çevresel etki
risklerinin şu anda çalışmakta olan santrale oranla çok çok daha güvenli tarafta olması ve projenin tüm
aşamalarında dünyada kabul görmüş ve uygulanmakta olan teknolojilerin kullanılacak olması
sebebiyle belirlenmiş olan 15 m’lik sağlık koruma bandı mesafesinin yeterli olacağı düşünülmektedir.
Dolayısıyla yenileme çalışmaları sonrasında da 15 m’lik sağlık koruma bandı mesafesi önerilmektedir.
Ancak proje kapsamında bırakılması gereken ve imar planlarına işletilecek olan sağlık
koruma bandı mesafesi Resmi Kurum ve Kuruluşların yer aldığı kurul tarafından belirlenmektedir.
Dolayısıyla proje kapsamında bırakılması gereken sağlık koruma bandı mesafesi olarak 10.08.2005
tarih ve 25902 sayılı (Değişik 25.07.2010 tarih ve 27652 sayı) Resmi Gazete’de yayımlanarak
205 / 237
Nihai ÇED Raporu
yürürlüğe giren “İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik” Madde 16 “Sanayi bölgesi,
organize sanayi bölgesi ve endüstri bölgeleri ile bu bölgeler dışında kurulacak birinci sınıf gayrisıhhî
müesseselerin etrafında, sağlık koruma bandı konulması mecburîdir. Sağlık koruma bandı mülkiyet
sınırları dışında belirlenemez ve bu alan içinde mesken veya insan ikametine mahsus yapılaşmaya
izin verilmez. Sağlık koruma bandı, inceleme kurulları tarafından tesislerin çevre ve toplum sağlığına
yapacağı zararlı etkiler ve kirletici unsurlar dikkate alınarak belirlenir. Sağlık koruma bandı, sanayi
bölgesi sınırı esas alınarak tespit edilir. ÇED raporu düzenlenmesi gereken tesislerde bu rapordaki
mesafeler esas alınır.” hükümlerine riayet edilecektir. Ayıca GSM ruhsatı alınması işleminde
önerilecek olan sağlık koruma bandı mesafesine uyulacak, bu mesafe imar planlarına işletilerek
onaylattırılacaktır.
Ayrıca proje kapsamındaki üniteler çevre çiti, içine alınacaktır. Sahanın ulaşım yolları
aydınlatılmasına ilaveten saha içine diğer gerekli güvenlik ve koruma tedbirleri alınacaktır.
V.2.20.
Diğer Faaliyetler,
Bu konuda irdelenecek başkaca bir faaliyet bulunmamaktadır.
V.3.
Projenin Sosyo-Ekonomik Çevre Üzerine Etkileri
V.3.1.
Projeyle Gerçekleşmesi Beklenen Gelir Artışları, Yaratılacak İstihdam İmkanları, Nüfus
Hareketleri, Göçler, Eğitim, Sağlık, Kültür, Diğer Sosyal Ve Teknik Altyapı Hizmetleri Ve Bu
Hizmetlerden Yararlanma Durumlarında Değişiklikler Vb.
Önerilen projenin, yerel halk için ekonomik gelişme potansiyeli oluşturması, Ülke ve bölge
ekonomisini canlandırması beklenmektedir. Yapılması öngörülen tesiste üretilecek elektrik enerjisi,
Ülkemizin ve bölgenin enerji ihtiyacının önemli bir kısmını karşılayacaktır. Özellikle inşaat döneminde
istihdam edilecek 500 personelin ağırlıklı olarak yöre halkından seçilmeye çalışılacak olması sebebiyle
yöre ekonomisinde bir canlanma etkisi gösterecektir.
Muhtemel Gelir Artışı
Önerilen projenin yıllık ortalama enerji üretimi yaklaşık 7,8 milyar kWh olup, yurtiçin enerji
açığının karşılanması ve hatta gerektiğinde komşu ülkelere enerji ihracatının sağlanabilmesi
öngörülmektedir.
Projenin saha hazırlığı, inşaat ve işletme aşamalarında gerekli malzeme ve hizmetlerin
önemli bir kısmının bölge içinden karşılanması planlanmaktadır. Toplam proje maliyetinin bir kısmı, iş
gücü, konaklama, ekipman kiralama, yakıt ve yerel işyerlerinden sağlanacak hizmetler için ödenecek
ücretler şeklinde bölge ekonomisine katkıda bulunacaktır.
Ayrıca, inşaat aşamasında ortalama 500 kişinin çalışacağı tahmin edilmektedir. Bu
personelin günlük ihtiyaçları için yapılacak harcamalar yerel ekonomiye dolaylı katkıda bulunacaktır.
İnşaat işlemlerine devam edilirken, halihazırda bulunan tesiste elektrik üretimine ara verilmeden
mevcut santralin çalışacak olması sebebiyle, santralde çalışan 150 kişi ile birlikte, inşat döneminde
toplamda 650 kişiye istihdam sağlanmış olacaktır.
Önerilen tesisin hizmete girmesiyle, santralde 150 kişinin çalışması öngörülmektedir. Bu
sayının büyük çoğunlunun bölgedeki mühendis, teknisyen ve işçilerden oluşması planlanmaktadır.
206 / 237
Nihai ÇED Raporu
Önerilen santralin yaklaşık 30 ay sürecek olan inşaat aşaması ve işletme aşaması boyunca
bölgede geçici ve sürekli iş imkanları yaratılacaktır. Bölgedeki iş imkanlarının artması yerel ekonomi
üzerinde olumlu bir etki yaratacaktır. Ayrıca, santralın inşaat ve işletme faaliyetleri bölgede satış ve
hizmet sektöründe ek bir talep yaratarak ekonomik gelişmeye katkı sağlayacaktır. Diğer taraftan,
santralde çalışacak personelin ailelerinin ev giderleri ve genel harcamaları doğrultusunda yeni iş
kolları açılacak ve bu durum ekonominin gelişmesine katkı sağlayacaktır.
Sosyal Hizmetler ve Altyapı
Yöre Ekonomisi
Genelde büyük ölçekli projeler sonucunda ortaya çıkan ihtiyaçlar, bölgede mevcut sosyal
hizmet ve altyapı yükünü arttırabilmektedir. Buna karşılık, söz konusu projede bölgede ödenen toplam
vergi miktarındaki artış sayesinde, bu hizmetlerin geliştirilebilmesi için yeni fonlar yaratabilecektir.
Santralin işletme aşamasında, tesiste çalışacak 150 personelden dolayı mevcut sosyal ve
teknik altyapı üzerinde olumsuz bir etki beklenmemektedir. Özellikle santralin uzun yıllardır çalışıyor
olması sebebiyle bir çok altyapı imkanı mevcut olup ek bir maliyet yükü getirmeden santralin daha
verimli ve daha teknolojik olarak çalışması sağlanmış olacaktır. Ancak, inşaat aşamasının yoğun
dönemlerinde yakın çevrede üzerinde mevcut sosyal ve teknik altyapı üzerinde daha belirgin bir etki
hissedilebilecektir.
Eğitim Hizmetleri
Bu projenin gerçekleştirilmesi durumunda, santralın yeni açılacak iş kollarında çalışmak
üzere, civardaki ilçe ve köylerden insanların bölgeye gelmesi söz konusu olabilecektir. İstihdam
edilecek personelin büyük bölümünün, halen bölgede yaşamakta olan insanlardan oluşacağından,
yerel okulların ve mevcut okuma-yazma profilinin etkilenmesi beklenmemektedir.
Sağlık Hizmetleri
Tesiste meydana gelebilecek küçük çaplı kaza ve sağlık sorunlarına müdahale etmek
amacıyla, santral sınırları dahilinde bir sağlık birimi bulunacaktır. Sağlık birimde gerekli tüm ekipman
ve araç ile görevli personel ile birlikte bir sağlık personeli de bulunacaktır. Ağır kazaların meydana
gelmesi halinde ise yerleşim alanına en yakın sağlık kuruluşlarına başvurulacaktır.
Teknik Altyapı Hizmetleri
Yangınla Mücadele
Önerilen enerji santrali projesi kapsamında, gerçekleştirilecek her türlü yapı, bina, tesis ve
işletmenin, tasarımı, yapımı, işletimi, bakımı ve kullanımı sırasında çıkabilecek yangınların önlenmesi
ve herhangi bir şekilde çıkabilecek yangının can ve mal kaybını en aza indirerek söndürülmesini
sağlamak üzere, yangın öncesinde ve sırasında alınacak tedbirler, “Binaların Yangından Korunması
Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak sağlanacaktır. Ayrıca organizasyon ve eğitim
sağlanarak olası yangın olaylarını engellemek için çeşitli ekipmanlardan oluşacak bir koruma sistemi
tesis edilecektir. Bununla birlikte, tesiste otomatik yangın söndürme sistemleri de yer alacaktır.
Ulaşım
İnşaat faaliyetlerinde yoğun bir işçi çalışması olacak olmakla birlikte bölge trafik yükünde
herhangi bir olumsuzluğa yol açabilecek bir artış beklenmemektedir.
207 / 237
Nihai ÇED Raporu
İşletme faaliyetleri sırasında, trafik yükünün çoğunluğunu personelin ulaşımı oluşturacaktır.
Tesis içinde ziyaretçiler, servis araçları ve personele ait araçlar için gerekli park yeri sağlanacaktır.
Dolayısıyla, faaliyetlerden bölgesel ulaşım ağının olumsuz etkilenmesi beklenmemektedir.
V.3.2.
Çevresel Fayda-Maliyet Analizi
Genel anlamda çevresel fayda-maliyet analizi, toplumsal çevre, sosyo-ekonomik
parametrelerle tanımlanan ve insanları ilgilendiren faktörlerden oluşmaktadır. Bu faktörlerin
nicelleştirilmesi ampirik ve sosyal araştırma yöntemleri ile yapılmaktadır.
Ancak, bu nicelleştirmenin kriterleri ülkeden ülkeye değişebileceği gibi, kişiden kişiye de
değişebilmektedir. Bu nedenle, insan sağlığı ve çevresel değerlerin fayda maliyet analizi çerçevesinde
değerlendirilmesi çok güçtür. Bununla birlikte, önerilen santrale ilişkin başlıca fayda maliyet analizlerini
nitel olarak ifade etmek mümkündür.
Projede gerçekleştirilecek yenileme çalışmaları sonucunda hali hazırda bulunan tesis, yeni
teknoloji ile donatılarak hem daha verimli hem de çevresel yönden daha az risk taşıyan bir tesis haline
gelecektir. Tesis alanı kullanımında santral alanının hali hazırda mevcut olması, bir çok yardımcı ünite
ve binanın yapılmış ve kullanılabilir olması, tesiste üretilecek elektriğin mevcut şalt sahası üzerinden
ulusal sisteme aktarılabilecek olması sebebiyle hem çevresel hem de ekonomik maliyet anlamında
projeyi çok verimli kılmaktadır. Proje kapsamda gerçekleştirilmiş olan fayda maliyet analizi Tablo
V.22’de verilmiştir. Bu bağlamda, projenin genel olarak olumlu etkisinin olacağı görülmektedir.
Şekil V.20: Çevresel Fayda Maliyet Analizi
Temel Faydalar
Temel Maliyetler
Yılda yaklaşık 7,8 milyar kWh elektrik enerjisi üretimi
İnşaat aşamasında saha içerindeki fauna türlerinin kısmen
uzaklaşması
Temiz ve verimli enerji üretimi
İnşaat döneminde oluşacak kısa süreli toz emisyonu
Güvenli enerji üretimi
Kısa süreli inşaat aşamasında ( 30 aylık inşaat montaj işleri)
ve 49 yıllık işletme aşamasında iş imkanının sağlanması ve
yeni iş kollarının oluşması
Sosyal hizmetler ve altyapı üzerinde sınırlı olumsuz etkiler
Yerel kamyon ve otobüs trafiğinde inşaat sürecinde geçici
artış
Yerel endüstrilere serbest ve sürekli enerji sağlanması
Görsel etkiler
Dışa bağımlı enerji ihtiyacında azalma
Doğal kaynak kullanımı (doğal gaz, su, toprak, vb.)
Toprak Kullanımı Üzerindeki Etkiler
Yenileme proje kapsamında hali hazırda mevcut olan santral alanı dışından herhangi bir
arazi kullanımını söz konusu değildir. Dolayısıyla zaten doğal yapısı ve topografyası bozulmuş olan bir
alan üzerinde daha verimli ve hava kalitesi anlamında çok daha temiz bir üretim teknolojisinin
kullanılacak olması sebebiyle toprak ve arazi kullanımı üzerine herhangi bir olumsuz etki veya
maliyetten söz etmek mümkün değildir.
Biyofiziksel Çevre Üzerindeki Etkileri
Santralden kaynaklanması muhtemel hava, su, toprak ve gürültü etkilerinin insanları olduğu
kadar bitki ve hayvanları da olumsuz yönde etkileme ihtimali, bu raporun ilgili bölümlerinde verilen
önlemlerle minimize edilecektir (bkz. Bölüm IV ve Bölüm V). Ancak alanda hali hazırda bir santral
alanının olması ve yeni çevrim bloklarına ilişkin tüm işlemlerin söz konusu santral alanı içinde
yapılacak olması sebebiyle flora ve fauna türleri üzerine olumsuz etki oldukça sınırlı olacaktır.
208 / 237
V.3.3.
Nihai ÇED Raporu
Projenin Gerçekleşmesine Bağlı Olarak Sosyal Etkilerin Değerlendirilmesi.
Projenin saha hazırlığı, inşaat ve işletme aşamalarında gerekli malzeme ve hizmetlerin
önemli bir kısmının bölge içinden karşılanması planlanmaktadır. Toplam proje maliyetinin bir kısmı, iş
gücü, konaklama, ekipman kiralama, yakıt ve yerel işyerlerinden sağlanacak hizmetler için ödenecek
ücretler şeklinde bölge ekonomisine katkıda bulunacaktır.
Projenin gerçekleşeceği arazi, yapısı bakımından bu projeye çok elverişli olup, yerleşim
yerlerinin %100’ü bu arazilerin dışında kalmaktadır. Santral alanının hali hazırda olması, projenin
gerçekleştirilmesi için mevcut santral alanı dışında herhangi bir arazi kullanımının olmayacaktır. Bu da
herhangi bir göç, yerleşim yeri değişikliği v.b. etkilere yol açılmayacağı anlamına gelmektedir.
Enerji santralinin inşaat sürecinde, 500 kişi yeni santral inşaatında ve 150 kişi mevcut santralin
işletmesinde olmak üzere toplam 650 kişinin çalışması öngörülmüştür. Bu personelin büyük bir
bölümünün yöre halkından karşılanması planlanmaktadır. İşletme aşamasında görev yapacak
personel sayısı ise yaklaşık 150 kişidir. İşletme aşamasında da uygun niteliklere sahip personelin
öncelikle yöre halkından sağlanması planlanmaktadır.
Bu bağlamda, önerilen enerji santrali inşaat ve işletme aşamalarında oluşabilecek doğrudan
ve dolaylı istihdam olanakları ile doğrudan ve dolaylı harcamaların, yöre halkının ve bölgedeki
endüstriyel gelişmenin desteklenmesi açısından yarar sağlayacağı tahmin edilmektedir. Buna bağlı
olarak, projenin önemi, ekonomi üzerindeki olumlu etkileri (dolaylı iş imkanları v.b.) ve sosyal yaşamın
iyileştirilmesini kapsamaktadır.
Santralın inşaat ve işletme faaliyetleri bölgede satış ve hizmet sektöründe ek bir talep
yaratarak ekonomik gelişmeye katkı sağlayacaktır.
Proje alanı ve etki alanı içinde herhangi bir baraj vb. bulunmamaktadır. Benzer şekilde, proje
alanı herhangi bir içme suyu havzasında da yer almamaktadır ve projenin içme suyu havzaları ve
kaynakları üzerinde olası etkisi olmayacaktır.
Bunun yanı sıra proje, yerleşim yeri değişikliği, göç v.b. gibi unsurlara etki etmeyecektir.
Yeni iş imkanlarının doğuşu ve projenin tamamlanması ile birlikte çevrede gelişecek
faaliyetlerle ve bu ekonomik gelişimle, yeni istihdam sahalarının yanı sıra, sosyal ve kültürel anlamda
gelişmeler beklenmektedir.
Bütünüyle projenin civar yerleşim yerlerine olan yakınlığı ve sosyo ekonomik etkileri
incelendiğinde halkın bu projeden minimum zarar ve maksimum fayda elde edebileceği, istihdam ve
sosyal gelişim sağlanabileceği gözlenmiştir.
209 / 237
VI.
Nihai ÇED Raporu
İŞLETME FAALİYETE KAPANDIKTAN SONRA OLABİLECEK VE SÜREN ETKİLER VE
BU ETKİLERE KARŞI ALINACAK ÖNLEMLER
Tesiste gerçekleştirilecek bakım, onarım işlemleri ve yenileme çalışmaları ile işletmenin
ekonomik ömrü uzatılabilecektir. Ancak işletmenin kapatılmasına karar verilmesi durumunda veya
ekonomikliğini kaybetmesi durumunda, işletme faaliyetleri sona erecek ve santral alanında çeşitli arazi
ıslah ve rekreasyon çalışmaları gerçekleştirilecektir. Islah işlemlerinin amacı, söz konusu tesis alanını,
gelecekteki arazi kullanımının çevresel kaygılarla sınırlandırılmayacağı bir duruma getirmektir.
Raporun ilgili bölümlerinde de belirtildiği üzere, önerilen tesisin tasarımı ve işletiminin, bu amaca
uygun biçimde gerçekleştirilmesi öngörülmektedir.
Bölüm V.2’de detayları verildiği üzere, işletim süresince santral sahasında hiçbir tehlikeli
madde üretilmeyecek ve depolanmayacaktır. Bu nedenle, faaliyetin durmasından sonra tehlikeli
maddelere bağlı herhangi bir etki görülmeyecektir. Söz konusu süreç içerisinde su, hava, toprak
kalitesine ilişkin etkiler aşağıda incelenmiş ve işletme faaliyetlerinin sona ermesini takiben
oluşabilecek çevresel etkileri en alt seviyeye indirmek amacıyla önerilen önlemler sunulmuştur.
VI.1.
Arazi Islahı ve Reklamasyon Çalışmaları,
Proje sahasındaki arazi çalışmaları, faaliyetin durdurulup, çevrim santral ekipmanları (gaz ve
buhar türbinleri, şalt ekipmanları gibi) ile binaların yıkılmasından hemen sonra başlayacaktır. Arazi
ıslah çalışmaları, genel olarak, alan tesviyesi, şekillendirilmesi gibi işlemleri kapsamaktadır. Ayrıca,
arazi ıslahı çalışmaları sırasında yağışlar ile oluşabilecek yüzey akışının proje sahasında birikmesini
engellemek için gerekli yerlere drenaj kanalları ve hendekleri açılarak yüzey drenajı kontrol edilecektir.
Arazi ıslah çalışmaları sonunda, satıh sabit bir hale getirilerek, yeşillendirme çalışmalarına uygun bir
zemin hazırlanmış olacaktır.
Proje sahasındaki rehabilitasyon ve rekreasyon çalışmaları ise, belirlenen bir peyzaj
programı dahilinde, arazinin ıslah edilip stabil bir hale getirilmesinden hemen sonra başlatılacaktır. Bu
bağlamda, arazi ıslah çalışmalarının tamamlanmasıyla, tesisin üzerine kurulduğu alanın bitki ekimine
uygun hale getirilmesi planlanmaktadır.
Proje sahası dahilinde, yörenin iklim ve toprak özelliklerine uygun bitkilerin seçilmesi
suretiyle rekreasyon faaliyetleri ve yeşillendirme yapılacaktır. Alandaki ıslah çalışmalarının
tamamlanmış sayılabilmesi, bitki örtüsünün yetişmesiyle mümkün olacaktır ve bunun için de bir tam
büyüme mevsiminin geçmesi gerekmektedir.
VI.2.
Yeraltı Ve Yerüstü Su Kaynaklarına Etkiler
Önerilen Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Projesi faaliyetlerinin sona ermesini
takiben, herhangi bir proses suyunun gerekli arıtım uygulanmadan deşarjı söz konusu değildir. Bu
bağlamda, faaliyetin sona ermesi ve arazi ıslah çalışmalarına ilişkin olarak, yüzey ve yeraltı sularının
kalitesi üzerinde olumsuz bir etki olması beklenmemektedir.
VI.3.
Olabilecek Hava Emisyonları
İşletme faaliyetlerinin sona ermesi aşamasında veya sonrasında herhangi bir hava emisyonu
atmosfere bırakılmayacaktır. Ancak, faaliyetin durdurulması esnasında, bazı ünitelerin söküm
işlemlerine bağlı olarak, küçük miktarda doğal gaz çıkışı oluşabilir. Ancak, böyle bir durumda gerekli
210 / 237
Nihai ÇED Raporu
havalandırma ve temizleme işlemleri titizlikle uygulanacaktır. Ayrıca, proje sahasının yeniden
yeşillendirilmesi, rüzgar erozyonunu ve buna bağlı olarak toz emisyonlarını önleyecektir. Bu koşullar
altında, tesisin işletme sürecinin sonra ermesi, hava kalitesi üzerinde herhangi bir olumsuz etki
yaratmayacaktır.
211 / 237
VII.
Nihai ÇED Raporu
PROJENİN ALTERNATİFLERİ
(Bu bölümde yer seçimi, teknoloji (yakma-soğutma sistemi) alınacak önlemlerin alternatiflerin
karşılaştırması yapılacak ve tercih sıralaması belirtilecektir.)
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) tarafından Trakya Bölgesi’nde 1970 yılların
başından itibaren yapılan araştırmalarda Lüleburgaz İlçe’sine 13 km mesafedeki Hamitabat Köyü
civarında doğal gaz bulunmuş ve söz konusu doğal gazın süratle ekonomiye kazandırılması için 1983
yılında, o zamanki ismiyle Türkiye Elektrik Kurumu tarafından yapılan çalışmalar sonucunda 600 MW
gücünde bir santralın Hamitabat Köyü yakınlarına kurulmasına karar verilmiştir. Temeli 17.Mart.1985
tarihinde atılan santralin ilk ünitesi 24.11.1985 tarihinde, son ünitesi ise 13.04.1989 tarihin de devreye
alınmıştır. Daha sonra Rusya ile yapılan doğal gaz antlaşması sonucu santral gücü 1.120 MW'a
çıkarılmıştır. Takip eden yıllarda yapılan yenileme ve güç artırımı çalışmalarından sonra 2009 sonu
itibarıyla nominal kurulu kapasite 1.144 MW’a, 2010 yılı içerisinde de 1.156 MW’a ulaşmıştır.
Hâlihazırda kurulu gücü 1.156 MWe olan Hamitabat Santrali, Mayıs 2013 tarihinde
Özelleştirme İdaresi Başkanlığı tarafından özelleştirilmiş (bkz. Ek-2) ve 01.Ağustos.2013 tarihinde
imzalanan devir anlaşması ile Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat A.Ş.’nin bağlı
kuruluşu olan Limak Doğal Gaz Elektrik Üretim A.Ş.’ye devredilmiştir. Elektrik üretimi, Limak Doğal
Gaz Elektrik Üretim A.Ş. tarafından %100 hissesinin devir alındığı Hamitabat Elektrik Üretim ve
Ticaret A.Ş. (HEAŞ) üzerinden gerçekleştirilmektedir.
Dolayısı ile, projeye ilişkin herhangi bir alternatif söz konusu değildir. Ancak, Limak
tarafından geliştirilen iş planına göre Hamitabat Santrali’nde ekonomik ömrünü tamamlamış olan
üniteler için bir santral yenileme projesi planlanmaktadır. Bu proje, Hamitabat DGKÇS’nin en rekabetçi
ve verimli teknoloji kullanılarak 1.500 MWe (2.500 MWt / 1.575 MWm) kapasiteye sahip yeni
ünite/blokların tesise adapte edilmesi ve 2017 yılı içinde devreye alınmasından oluşmaktadır. Bu
sayede, daha verimli ve halihazırdaki durumunda daha düşük emisyona sahip bir santral ile elektrik
arzına güvenilir ve sürdürülebilir bir şekilde devam edilebilecektir. Bu kapsamda, gaz ve buhar türbini
alternatifleri tedarikçiler ile yapılan görüşmeler ile devam etmekle birlikte, bu kapsamda aranan en
temel özellik yakma sisteminde daha az NOx ve CO emisyonu sağlayan DLN Yakma Sistemi’nin yani
düşük emisyonlu kuru yakma sisteminin kullanılacak olmasıdır. Bu sistem ile yanma ünitelerinde buhar
veya su enjeksiyonuna yada herhangi bir kimyasal kullanımına ihtiyaç duyulmadan daha temiz ve
daha verimli enerji üretilerek, ihtiyaç duyulan emisyon oranları sağlanabilmektedir.
Diğer taraftan, egzoz bacası yükseklikleri ile ilgili olarak da çeşitli alternatifler üzerinde
durulmuş ve bu kapsamda Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği eklerinde verilen
abaklardan istifade edilmiştir. İlk etapta abaklar kullanılarak emisyona bağlı baca yüksekliği 35 m
olarak hesaplanmış ve daha sonra bu değer topografya ve baca etrafındaki binalar da göz önüne
alınarak, 45 m’ye çıkartılmıştır. Yapılan çalışmalar neticesinde de, bacadan atılacak emisyonların
daha iyi bir dağılım gösterebilmesi için baca yüksekliği 62 m olarak seçilmiştir. Bu kapsamda yürütülen
modelleme çalışmaları ve sonuçları Bölüm V’te ve Ek-17’de verilmiştir.
Santralin soğutma sistemi olarak ise; doğal havalandırmalı Heller Tipi Soğutma Kulesi tercih
edilmiş olup; mevcut Santral’in bu kulelere halihazırda sahip olması avantajı değerlendirilmiştir. Bu
sayede de soğutma suyu için harcanacak olan binlerce metreküp suyun çevreye verebileceği olumsuz
etkilerden de kaçınılmıştır.
212 / 237
Nihai ÇED Raporu
VIII.
İZLEME PROGRAMI VE ACİL EYLEM PLANI
VIII.1.
Faaliyetin İnşaatı İçin Önerilen İzleme Programı, Faaliyetin İşletmesi ve İşletme
Sonrası İçin Önerilen İzleme Programı ve Acil Müdahale Planı
Hamitabat DGKÇS Yenileme Projesi kapsamında arazi hazırlık, inşaat, işletme ve işletme
sonrasında meydana gelebilecek çevresel etkilerin izlenmesi, bu etkilerin azaltılması ve/veya yok
edilmesi amacıyla bir izleme programı oluşturulmuştur (bkz. Tablo VIII.1). Burada belirtilmesi gereken
husus; halihazırda bir santral bulunması ve elektrik arzının kesintisiz olarak devam etmesi gerekliliği
sebebiyle, yenileme faaliyetlerinin ve işletme faaliyetlerinin bir arada yürütülecek olmasıdır.
Arazi hazırlık ve inşaat dönemi, Bakanlığın 18 Aralık 2009 tarih ve 27436 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Yeterlik Belgesi Tebliği Ek-4’de yer alan “ÇED Raporlarında
Verilen Taahhütlere Ait Yatırımın İnşaat Dönemi İzleme-Kontrol Formu” aracılığıyla, HEAŞ tarafından
yetkilendirilen ve Bakanlık tarafından bu konuda yeterlik almış bir firma tarafından yapılacak ve
Bakanlık tarafından uygun görülen sürelerde, hem Bakanlığa hem de Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü’ne iletilecektir. Bu kapsamda yürütülecek olan tüm izleme çalışmalarından proje sahibi olan
HEAŞ sorumlu olacak ve izleme çalışmaları kapsamında alınması gereken tüm numunelerin akredite
olmuş bir personel tarafından alınmasını, alınan numunelerin, ölçüm ve analizlerin, ilgili mevzuat
çerçevesinde Bakanlık tarafından akredite olmuş kurum ve/veya kuruluşlara yaptırılmasını
sağlayacaktır.
İzleme çalışmalarına temel oluşturan mevcut durum koşulları ve ileriye dönük etkileri tahmin
etmek amacıyla yapılan modelleme çalışmaları, ÇED Raporu içerisinde önceki bölümlerde
sunulmuştur. Projenin inşaat, işletme ve işletmeye kapatma aşamaları için uygulanacak izleme
programı, tüm ilgili mevzuat şartlarının karşılandığına ve tedbir önlemlerinin etkin bir biçimde
yürütüldüğüne ilişkin güvencenin bir parçası olacaktır.
İnşaat dönemi izleme faaliyetinin inşaat işlerinin çevresel boyutuna, işletme döneminin ise
uygulanan projenin etkisine odaklanması öngörülmüştür. İşletmeye kapatma dönemi ise tesis
alanlarının eski haline getirilmesi veya başka amaçla kullanıma terk edilmesi sırasında yapılacak
çalışmalara odaklanmıştır.
Hamitabat DGKÇS için öngörülen izleme programı Tablo VIII.1’de verilmiştir. Tabloya ek
olarak santral alanı çevresinde yer alan tarım ve orman topraklarında kurşun, kadmiyum, nikel, krom,
çinko, bakır, kükürt ve klor, toprakta sülfat olarak kükürt, pH, florür her yıl, ağır metallerin toplam
miktarı üç yılda bir ve toprak yapısındaki değişimi izlemek için agregat stabilitesi beş yılda bir olmak
üzere izlenecektir.
213 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo VIII.1 İzleme Programı
İzlenecek
Parametreler/Aktiviteler
İzleme Dönemi
İzlemenin Yapılacağı Yer
İzleme Yöntemi
İzleme Sıklığı
İzleme Nedeni
İlgili Kanun, Yönetmelik
Sorumlu
Kurum/Kuruluş
--
Hafriyat çalışması yapılan tüm
alanlarda
Gözleme dayalı raporlama
Hafriyat çalışmaları süresince
Kazı çalışmaları sırasında tarihi,
kültürel veya arkeolojik mirasa
rastlanılması ihtimali
2863 sayılı Tabiat ve Kültür
Varlıklarını Koruma Kanunu
HEAŞ,Yüklenici
Firma, İl Müze
Müdürlüğü
--
--
Santral alanı
Evrak üzerinde
Onay alınana kadar
İmar planlarının hazırlanması
1/25.000 Ölçekli Kırklareli İl
Çevre Düzeni Planı
3194 sayılı İmar Kanunu
HEAŞ, İl Özel
İdare, belediye
--
--
--
Santral alanı
Evrak üzerinde
Ruhsat alınana kadar
İzin belgelerinin alınması
3194 sayılı İmar Kanunu
HEAŞ, İl Özel
İdare, belediye
--
--
--
Hafriyat yapılan tüm alanlarda
Hafriyat işleri süresince
Eğer toprağın tamamı
kullanılmayacak ise Lüleburgaz
Belediyesi’nin göstereceği alanda
bertaraf edilmesinin sağlanması
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği
HEAŞ ve
Yüklenici Firma
Arazi hazırlık çalışmaları boyunca ve
eğer toprağın tamamı
kullanılmayacak ise işletme süresi
boyunca
Bitkisel toprağın özelliğini
kaybetmeyecek şekilde ve erozyona
karşı korunmasının sağlanması
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve
Yıkıntı Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği
HEAŞ ve
Yüklenici Firma
Arazi
Hazırlık
İnşaat
İşletme
İşletme
Sonrası
Tarihi, Kültürel ve Arkeolojik Miras
√
--
--
İmar Planlarının Hazırlanması ve
Onaylatılması
√
--
İnşaat Ruhsatının ve Yapı Kullanım
İzin Belgesinin Alınması
√
Hafriyat Toprağı
√
Bitkisel Toprağın Korunması
√
--
--
--
Arazi hazırlık çalışması yapılan ve
bitkisel toprağın depolandığı alanlarda
Zemin Emniyetinin Sağlanması, Yapı
Bütünlüğünün Korunması
--
√
--
--
Santral alanı
Evrak üzerinde
İnşaat dönemi süresince
Yapıların depreme dayanıklı olarak
inşa edilmesinin sağlanması
Deprem Bölgelerinde Yapılacak
Binalar Hakkındaki Yönetmelik
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Yapı
Denetim Firması
Makinalara ait periyodik bakım
dönemleri
Kontrolsüz egzoz gazı
emisyonlarının ve makinaların boşta
çalıştırılmasının engellenmesi
Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü
İle Benzin ve Motorin Kalitesi
Yönetmeliği
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Ölçüm
Firması
Tahrip edilen alanlar eski haline
dönene kadar, gerektiğinde
İnşaat faaliyetleri sebebiyle tahrip
edilen alanların doğal görünümünü
kazanıp kazanmadığının kontrolü
ve PM10 ve Çöken Toz
ölçüm cihazları
Hafriyat çalışmalarının yürütüldüğü
dönemde Bakanlık tarafından
belirlenen periyotlarda ve şikayet
olduğu zamanlarda
Toz emisyonu değerlerinin
Yönetmelik sınır değerleri içerisinde
kaldığından, kurak havalarda
tozumayı engellemek için sulama
yapıldığından, doldur boşalt
işlemlerinin savrulmadan
yapıldığından, malzeme taşıyan
kamyonların üzerlerinin
örtüldüğünden emin olmak
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği
Kontrolü Yönetmeliği
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Yetkili
Laboratuar
Santralden çevreye yayılacak
gürültünün rahatsızlık vermesinin
önlenmesi
Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Yetkili
Laboratuar
Cihazları korumak ve titreşimin yol
açacağı rahatsızlıkları engellemek
Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi
Yönetmeliği
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Ölçüm
Firması
İnşaat Makinalarından Kaynaklanacak
Egzoz Gazı Emisyonu
--
√
--
√
Periyodik bakım istasyonları
Egzoz gazı emisyonu
ölçüm cihazları
Sahada gözleme dayalı
raporlama
Peyzaj Çalışmaları
--
√
--
√
İnşaat faaliyetlerinin yürütüleceği
alanlar
Fotoğraf makinası ve
kamera ile kayıt alınarak
Toz Emisyonu
√
√
--
√
Hesaplamalar sonucu en yüksek yer
seviyesi konsantrasyon değerinin elde
edildiği yerler ve şikayet gelen
lokasyonlarda
Gürültü Ölçüm Cihazları
Arazi hazırlık ve inşaat dönemi
boyunca Bakanlık tarafından
belirlenen dönemlerde
İşletme süresi boyunca yılda 1 kez
veya şikayet olduğu zamanlarda
Titreşim Ölçüm Cihazları
Şikayet olduğu zamanlarda ve
türbinlere ait bakım kılavuzlarında
belirtilen periyotlarda
Gürültü
√
√
√
√
tesis içerisinde ve en yakın yerleşim
olan Tatarköy’de ve şikayet gelen
lokasyonlarda
Titreşim
√
√
√
√
Santral sahası, türbinler
Araç Egzoz Gazı Emisyonu
--
--
√
--
Kimyasalların Depolanması ve
Kullanılması
--
--
√
--
HEAŞ, Yüklenici
Firma
HEAŞ, Ölçüm
Firması
Kimyasalların kullanıldığı alanlar ve
Santral sahasındaki işlem alanı
Gözleme dayalı denetim,
raporlama ve kayıt tutma
214 / 237
Sürekli
Kimyasalları uygun şekilde tedarik
etmek, doğru kullanıldığından emin
olmak, kaza riskini azaltmak,
güvenlik kartlarında belirtilen
hususlara uyulduğundan emin olmak
Kimyasal Maddelerle
Çalışmalarda Sağlık Ve
Güvenlik Önlemleri Hakkında
Yönetmelik
Kimyasalların Envanteri Ve
Kontrolü Hakkında Yönetmelik
Tehlikeli Maddelerin Su ve
Çevresinde Neden Olduğu
Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği
(76/464/AB)
Tehlikeli Maddelerin Ve
Müstahzarların Sınıflandırılması,
Ambalajlanması Ve
Etiketlenmesi Hakkında
Yönetmelik
HEAŞ, Tedarikçi
Firma
Nihai ÇED Raporu
Tablo İzleme Programı (devam)
İzlenecek
Geri Dönüştürülebilir Atıklar
Tıbbi Atıklar
İzleme Dönemi
Arazi
Hazırlık
√
√
√
İnşaat
√
√
√
İşletme
√
√
√
İşletme
Sonrası
--
--
--
Santral sahası ve çöp konteynerleri
Santral sahası ve atık alanı
Revir ve atık alanı
İzleme Yöntemi
İzleme Sıklığı
İzleme Nedeni
Sorumlu
Kurum/Kuruluş
Günlük
Atıkların kendileri için ayrılmış olan
alanlarda geçici olarak
depolandığından ve düzenli olarak
Lüleburgaz Belediyesi tarafından
toplandığından emin olmak, koku ve
görüntü kirliliğini önlemek, civarda
olabilecek hayvanları sahadan uzak
tutmak
Katı Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
HEAŞ,
Lüleburgaz
Belediyesi
Aylık
geri dönüşüm firmalarına
verildiğinden, uygun araçlar ile
taşındığından emin olmak, ekonomik
kaybı önlemek
Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği
Bitkisel Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
Atık Elektrikli ve Elektronik
Eşyaların Kontrolü Yönetmeliği
Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin
Atık Pil ve Akümülatörlerin
HEAŞ, Geri
Dönüşüm
Firmalar
Haftalık
bu konuda lisans almış firmalara
taşındığından emin olmak, diğer
atıklarla karışmasını önlemek
Tıbbi Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
HEAŞ, Lisanslı
Firmalar
Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği
Atık Yağların Kontrolü
Yönetmeliği
HEAŞ, Bakım
Yapan Firmalar,
Lisanslı Firmalar
Haftalık
bu konuda lisans almış firmalara
taşındığından emin olmak, diğer
atıklarla karışmasını önlemek,
arıtma tesisi çamurlarını bertaraf
etmek
Tehlikeli Atıklar
√
√
√
--
Atölye, Bakım yapılan alanlar, arıtma
çamur çıkışı ve atık alanı
Atıksu Deşarjı (Evsel)
√
√
√
--
Evsel Atıksu Arıtma Tesisi çıkışı
Numune alma ve analiz
2 ayda 1
Toplam 6 numune/yıl
Deşarj kriterlerine uygunluğun
kontrol edilmesi, yüzey ve yeraltı
sularının kirlenmesinin önlenmesi
Tablo 21.1
2011/10 sayılı Genelge
HEAŞ, Yetkili
Laboratuar
Atıksu Deşarjı (Endüstriyel)
--
--
√
--
Endüstriyel Atıksu Arıtma Tesisi çıkışı
Ayda 1 defa
Deşarj kriterlerine uygunluğun
kontrol edilmesi, yüzey ve yeraltı
sularının kirlenmesinin önlenmesi
Tablo 20.7
HEAŞ, Yetkili
Laboratuar
Yılda 1 defa 2 noktadan
İnşaat çalışmaları sırasında toprağın
kirletilmesini önlemek, toprak
asitlenmesini takip etmek amacıyla
pH ve verimlilik takibi
Toprak Kirliliğinin Kontrolü ve
Noktasal Kaynaklı Kirlenmiş
Sahalara Dair Yönetmelik
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Yetkili
Laboratuar
Toprak
√
√
√
--
İnşaat faaliyetleri sırasında çalışma
yapılan alanlarda, işletme döneminde
hava kalitesi modelleme sonucuna
göre en yüksek konsantrasyonun
belirlendiği noktada
İçmesuyu
√
√
√
√
İçmesuyu temin edilen kaynaklar
Aylık
İçmesuyu standartlarına uygunluğun
tespiti
İnsani Tüketim Amaçlı Sular
Hakkında Yönetmelik
HEAŞ, Yüklenici
Firma, Yetkili
Laboratuar
Yeraltı suyu
√
√
√
--
Kuyu çıkışları
6 ayda 1 defa
Kuyu suyu standartlarının takip
edilmesi
Yeraltı Sularının Kirlenmeye ve
Bozulmaya Karşı
Korunması Hakkında Yönetmelik
HEAŞ, Yetkili
Laboratuar
Yüzey Suyu
√
√
√
--
Kayalı (Tatarköy) Deresi’nde deşarj
noktasının memba ve mansabından
6 ayda 1 defa (ilkbahar ve sonbahar)
Yüzey suyu kalite sınıfının takip
edilmesi, Santralden kaynaklı kirlilik
olup olmadığının tespiti
Yüzeysel Su Kalitesi Yönetimi
Yönetmeliği
HEAŞ, Yetkili
Laboratuar
Faaliyetin gerçekleştiği dönemlerde
İnsan ve hayvanların karışabileceği
trafik kazalarının önlenmesi, saha içi
hız limitine uyulmasının sağlanması
2918 sayılı Karayolları Trafik
Kanunu
HEAŞ Tarafından Belirlenmiş
Saha İçi Kuralları
HEAŞ, Yüklenici
Firma
Ulaşım ve Lojistik Hizmetler
√
√
√
√
Santral sahası
Gözleme dayalı denetim
215 / 237
Nihai ÇED Raporu
Tablo İzleme Programı (devam)
İzlenecek
Hava
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği
İzleme Dönemi
Arazi
Hazırlık
--
√
İnşaat
--
√
İşletme
√
√
İşletme
Sonrası
--
√
İzleme Yöntemi
İzleme Sıklığı
İzleme Nedeni
Sorumlu
Kurum/Kuruluş
Tesisin bacalarında, TPAO ve
Lüleburgaz’da Lojmanlarda, hakim
rüzgar yönü dikkate alınarak tesis
içerisinde bir noktada, hava kalitesi
modelleme sonuçları dikkate alınarak
maksimum konsantrasyonun
görüldüğü noktada, ilaveten 4 ana
rüzgar yönünde
Bacalarda ve lojmanlarda
sürekli ölçüm cihazı ile
NOx,O2,SO2,CO2 ve CO
diğer noktalarda pasif
difüzyon tüpleri ile NOx
ölçümü
Baca ve lojmanlarda sürekli, diğer
noktalarda yaz ve kış olmak üzere
60 gün boyunca yılda 2 defa
Baca gazı emisyon limitlerine ve yer
seviyesi konsantrasyon değerlerine
uyulduğundan emin olmak
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
HEAŞ, Yetkili
Laboratuar
Günlük
Yürütülen faaliyetlerin işçi sağlığı ve
iş güvenliği açısından risk
oluşturmadığından emin olmak,
kişisel koruyucu malzemelerin
kullanıldığından emin olmak
4857 sayılı İş Kanunu ve ilgili
Yönetmelikleri
İş Sağlığı ve Güvenliği
Yönetmeliği
Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri
Yönetmeliği
HEAŞ, Yüklenici
Firma
Proje faaliyetlerinin yürütüldüğü tüm
alanlar
Gözleme dayalı denetim
216 / 237
Nihai ÇED Raporu
Acil Müdahale Planı (AMP)
Hamitabat DGKÇS için hazırlanmış olan Eylül 2012 onaylı Acil Müdahale Planı Ek-14’te
sunulmuş ve söz konusu planın amaç ve hedefleri aşağıda verilmiştir.
Amaç:
Sistem kazarlına hızlı karşılık verebilmek insan ve çevre sağlığına gelebilecek zararı en aza
indirmek bakımından büyük önem taşımaktadır. Bu kapsamda, acil müdahale planı; işletme
personelinin herhangi bir acil durum karşısında alması gereken önlemleri içeren bir rehber plan niteliği
taşımaktadır. AMP’de hedeflenen ana unsur, acil durumlarda etkili olabilecek bilgilerin operatöre
önceden etkin ve yeterli biçimde verilmesidir. Tesislerin işletilmesinde, AMP’nin hayata geçirilerek,
olası sistem kazarlından kaynaklanacak olumsuz etkilerin minimize edilmesi ancak ünitelerin optimum
işletme şartlarının, ekipman bakımının ve sürekli izlemenin sağlanabilmesi ile mümkündür. Bu
kapsamda izlenecek adımlar aşağıda verilmiştir:

Bakım ve kontrol programlarında optimum önlemlerin alınması,

Acil durum donanımlarının çalışır ve kullanıma hazır durumda tutulması,

Acil durum prosedürüne göre işletme personelinin eğitimi ve bu eğitimlerin belirli
aralıklarla tekrarı,

Taşınabilir ve gerekli diğer ekipmanın kolay erişilebilir yerlerde bulundurulması,

Acil durum karşısında en kritik müdahalenin zamanında yapılabilmesi için öncelikler
listesinin hazırlanması,

Acil eylem durumunda operatörün ihtiyaç duyabileceği bilgilerin düzenli kaydedilerek,
saklanması,

Acil durum esnasında, ilgili amirlik, yardımcı birimler ve şahıslar ile en kısa sürede
irtibata geçilmesini mümkün kılmak üzere; ulaşılması gereken kişilerin isim ve
numaralarına ait listenin, düzenli olarak güncellenerek, işletmedeki her telefonun yanına
asılması.
Hedefler:
Etkili bir AMP, acil durumda ünitelerin çalışmasının sürekliliğini mümkün kılmak adına
aşağıdaki etkinlikleri sağlamalıdır:

Acil durumda sistemi olumsuz etkileyecek faktörleri en aza indirme veya ortadan
kaldırma,

Acil duruma uygun karşılık verecek müdahale yöntemlerinin geliştirilmesi,

Acil durum karşısında her bir işletme personelinin kendi sorumluluğunun bilincinde
olmasını sağlayacak eğitimler verilmesi,

Acil durum donanımlarının düzenli sayımı, bakımı, gerektiğinde yenilenmesi ve
işlevsellik kontrolü,

Aşağıda verilen öncelikler listesinin geliştirilmesi ve etkinleştirilmesi:
o Uygun hareketi belirlemek için acil durumun analiz edilmesi,
o Uygulanabilir önleyici ölçümlerin yapılması,
o Uzman ekibin gönderilmesi,
o Boş kısımlar listesinin kontrolü,
o Son çare olarak birim, proses veya proseslerin durdurulması,
o Müdahale zamanının en aza indirilmesi.
217 / 237
VIII.2.
Nihai ÇED Raporu
ÇED Olumlu Belgesinin Verilmesi Durumunda, Yeterlik Tebliği'nde "Yeterlik Belgesi
Alan Kurum/Kuruluşların Yükümlülükleri" başlığının Dördüncü Bendinde Yer Alan
Hususların Gerçekleştirilmesi İle İlgili Program
Projeye ilişkin “ÇED Olumlu Kararı” verilmesi durumunda yatırımın başlangıcından işletmeye
alınışına kadar geçen zaman diliminde Nihai ÇED Raporu’nda yer alan taahhütlerin gerçekleşme
durumu, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Yeterlik Belgesi Tebliği Ek-4’de yer alan Nihai ÇED İzleme
Raporları Formu aracılığıyla 6 ayda bir olmak üzere izleme faaliyeti yapılacak olup, hazırlanan izleme
raporları Bakanlık ve Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne sunulacaktır.
218 / 237
IX.
Nihai ÇED Raporu
HALKIN KATILIMI
(Projeden etkilenmesi muhtemel yöre halkının nasıl ve hangi yöntemlerle bilgilendirildiği,
proje ile ilgili halkın görüşleri, konu ile ilgili açıklamalar)
IX.1.
Projeden Etkilenmesi Muhtemel Halkın Belirlenmesi ve Halkın Görüşlerinin Çevresel
Etki Değerlendirmesi Çalışmasına Yansıtılması İçin Önerilen Yöntemler
Söz konusu projeye ilişkin kapsam ve özel format belirlenmesinden önce halkı proje
hakkında bilgilendirmek, projeye ilişkin görüş ve önerilerini almak üzere Kırklareli Çevre ve Şehircilik İl
Müdürlüğü ile yapılan koordinasyon sonucunda 24.10.2013 tarihinde saat:14.30’da, Santral alanına en
yakın yerleşim olan Tatarköy Köy Kahvesi’nde halkın katılımı toplantısı gerçekleştirilmiştir.
Toplantı yerine ait fotoğraflar aşağıda verilmiştir.
Fotoğraf IX.1 Tatarköy Köy Kahvesi
Halkın Katılımı Toplantısı’nın yer ve saati belirlendikten sonra, toplantı tarihi olan
24.20.2013’ten on gün öncesine denk gelecek şekilde 11.10.2013 tarihinde, ulusal gazete olan STAR
Gazetesi’nde ve yerel gazete olan HÜRFİKİR Gazetesi’nde, T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı
tarafından belirlenen formata bağlı kalınarak, toplantı duyurulmuş ve ilanlarda toplantı tarihi, saati ve
konusu açık ve anlaşılır bir biçimde yer almıştır.
Ayrıca, toplantı yerinin kolaylıkla bulunabilmesi için köy içerisinde yönlendirme işaretleri ile
de katılımcılara yardımcı olunmuş, Hamitabat ve Tatarköy Köy Muhtarları ile özellikle görüşülerek, ilan
219 / 237
Nihai ÇED Raporu
metinleri çoğaltılmış ve köylerde çeşitli yerlere asılmıştır. Köy içerisindeki yönlendirme işaretlerine ait
örnek fotoğraflar Fotoğraf IX.2’de sunulmuştur.
Fotoğraf IX.2 Köy İçerisindeki Yönlendirme İşaretleri
Tüm bunlara ek olarak, proje hakkında tanıtıcı bilgileri içeren bir el broşürü de hazırlanmış ve
toplantı sırasında tüm katılımcılara dağıtılmıştır. Toplantı sırasında dağıtılan el broşürü Şekil IX.1’de
verilmiştir.
Toplantı sırasında üzerinde en çok üzerinde durulan konular, hava kalitesi üzerinde
olabilecek olumsuz etkiler, Tatarköy’den de işçi alınması, Santral etrafındaki tarla yollarının
iyileştirilmesi, Tatarköy’e de doğal gaz bağlanması ve sıcak su verilmesi gibi konular olmuştur.
Toplantı sırasında, sorulan hiçbir soru cevapsız bırakılmamış ve proje kapsamındaki tüm
faaliyetin mevcut Santral alanı içerisinde olacağı, yeni arazilere ihtiyaç duyulmayacağı, kullanılacak
yeni ve verimli teknoloji ile daha az doğal gaz tüketerek, daha fazla enerji üretileceği dolayısı ile hava
kalitesi üzerine daha olumlu etkilerin olacağı, işçi alımlarında yakın yerleşimlerin tercih edileceği
hususlarında bilgiler verilmiştir.
220 / 237
Nihai ÇED Raporu
221 / 237
Nihai ÇED Raporu
Şekil IX.1 El Broşürü
222 / 237
IX.2.
Nihai ÇED Raporu
Görüşlerine Başvurulması Öngörülen Diğer Taraflar
Bu ÇED Raporu’nun hazırlanması sırasında, Halkın Katılımı Toplantısı ile elde edilen
görüşler doğrultusunda T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilen formattaki görüşlere ek
olarak, Türk Çevre Mevzuatı, ulusal ve uluslararası standartlar, laboratuar test sonuçları, üniversitede
görevli akademisyenlerin hazırladığı raporlar ile benzer işlere ait rapor ve yayınlar dikkate alınmıştır.
IX.3.
Bu Konuda Verebileceği Diğer Bilgi ve Belgeler
Bu konu ile ilgili olarak sunulabilecek başka bir bilgi ya da belge bulunmamaktadır.
223 / 237
X.
Nihai ÇED Raporu
YUKARIDAKİ BAŞLIKLAR ALTINDA VERİLEN BİLGİLERİN TEKNİK OLMAYAN BİR
ÖZETİ
(Projenin inşaat ve işletme aşamalarında yapılması planlanan tüm çalışmaların ve çevresel
etkiler için alınması öngörülen tüm önlemlerin, mümkün olduğunca basit, teknik terim içermeyecek
şekilde ve halkın anlayabileceği sadelikte anlatılması)
Tatarköy mevkiinde hâlihazırda kurulu olan Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde
yenileme çalışması yapmayı planlamaktadır. 1.156 MWe kurulu güce sahip tesiste yapılması
planlanan yenileme çalışmaları kapsamında mevcut sahada yapılacak çalışmalar ile 1.500 MWe
(2.500 MWt / 1.575 MWm) kurulu güce ve yeni teknolojiye sahip bir santral kurulması ve eski ünitelerin
devre dışı bırakılarak, yeni üniteler devreye alınana kadar da eski tesiste elektrik üretimine devam
edilmesi düşünülmektedir. Yeni tesisin inşaatının tamamlanması ile birlikte mevcut tesislerin bazı
bölümleri de işletmeye kapanmış ve sökülmüş olacaktır. Yenileme çalışmaları tamamen mevcut alan
içerisinde kalacak olup, tesis dışında mevcut doğal gaz boru hattında aynı boru hattı yatağında
gerçekleştirilecek boru yenilemesi dışında herhangi bir bina veya aktivite gerçekleştirilmeyecektir.
2012 yılı itibarıyla 1.156 MWe kurulu kapasiteye sahip olan tesis, Elektrik Üretim A.Ş.
(EÜAŞ)’nin kurulu kapasitesinin yaklaşık %4,8’ini ve Türkiye kurulu kapasitesinin yaklaşık %2,2’sini
temsil etmektedir.
Yenileme çalışmalarının inşaat dönemi 30 ay, yeni ünitelerin ekonomik ömrü ise 30 yıl olarak
öngörülmekte olup tesiste gerçekleştirilecek bakım, onarım ve yenileme çalışmaları ile bu süre
uzatılabilecektir. Tesisin Mart 2017’de işletmeye alınması planlanmaktadır.
Hâlihazırda HDKÇS’nde görevli personel sayısı santralde 120, güvenlik 30 ve diğer yardımcı
personel (alt yüklenici) 50 olmak üzere toplam 200 kişidir. Proje kapsamında, yeni tesislerin inşaatı
aşamasında ortalama 500 kişi çalışacak olup, projenin işletme aşamasında ise alt yüklenici personeli
dâhil olmak üzere yaklaşık 150 kişi çalıştırılması planlanmaktadır.
Proje alanı onaylı 1/100.000 ölçekli Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası Planlama Bölgesi
Çevre Düzeni Planı (F18 Paftası) içerisinde kalmaktadır.
Proje kapsamında santral alanı sınırından itibaren en yakın yerleşim yeri santralin 410 m
kuzeydoğusunda yer alan Tatarköy’dür.
Tesiste kullanılan tüm teknolojilerin seçilmesinde insan ve çevre sağlığı açısından gereken
azami tedbirler alınacak ve oluşabilecek atıkların çevreye zarar vermesini önlemek için gerekli teknik
ve idari tedbirler alınacaktır. Elektrik enerjisinin üretilmesine devam edilmesinde yenileme
çalışmalarının yürütülmesi bir zorunluluk olup, hâlihazırda eski teknoloji nedeniyle verimin düşük
olması da çevresel gereklilikler açısından yenileme çalışmaları destekler niteliktedir.
Şimdiki arazi kullanma kabiliyeti açısından santralin üzerinde yer aldığı topraklar nadassız
kuru tarım ve orman arazisi olarak görülmektedir; ancak saha tamamen HEAŞ idaresine tahsis edilmiş
olup, hâlihazırda herhangi bir tarım faaliyeti yapılmamaktadır.
Proje kapsamında çevresel etkiler değerlendirilemeden önce mevcut çevresel durumunun
ortaya konulabilmesi için çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda santral alanı ve yakın çevredeki
224 / 237
Nihai ÇED Raporu
derelerden ve santral alanı içindeki kuyulardan su numuneleri, Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş
kuruluşlar tarafından alınarak analiz edilmiş, yine santral alanı ve yakın çevresindeki, özellikle en
yakın yerleşim yeri olan Tatarköy’de ve santral alanı içindeki lojmanlarda olmak üzere arka plan
gürültü ölçümleri yapılmıştır. Bunlara ek olarak santral alanı çevreleyecek şekilde dört ana yöndeki
arazilerden toprak numuneleri yeterlik sahibi laboratuarca alınarak analizleri yaptırılmıştır.
Ayrıca proje kapsamında mevcut hava kalitesinin ortaya konulabilmesi amacıyla, HEAŞ
tarafından yapılan ölçümlere ek olarak ölçümler yapılmış ve ölçüm sonuçları yasal mevzuat
çerçevesinde değerlendirilmiştir. Halihazırda, tesisteki bacalarda online ölçüm cihazı ile NOx ve CO
ölçümleri yapılmakta olup yenileme çalışması sonrasında yapılacak yeni bacalarda da sürekli ölçüm
cihazları ile havaya verilen kirletici miktarı sürekli ve online olarak izlenecektir.
Bu çalışmalara ek olarak santral alanı ve çevresinde, akademisyenler tarafından iki kez saha
çalışması yapılarak alanın flora, fauna ve sucul yaşam özellikleri incelenmiş, korunması gereken
herhangi bir tür olup olmadığı, mevcut habitatın korunması için gerekli olan önlemler belirlenmiştir.
Projenin mevcut çevresel özellikleri ortaya konulduktan sonra oluşabilecek çevresel etkiler
aşağıda sıralandığı şekilde rapor içinde değerlendirilmiştir.
Proje kapsamında oluşacak atıksular, tesiste yer alan biyolojik paket arıtma tesisinde
arıtıldıktan sonra Kayalı (Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilmektedir. Bu deşarj işlemi esnasında,
31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği” hükümlerine uyulmaktadır. Yenileme projesinin inşaat ve işletme dönemlerinde de
oluşacak evsel nitelikli atıksular aynı şekilde biyolojik paket artıma tesisinde arıtıldıktan ve deşarj
limitlerini sağlayacak şekilde Kayalı (Tatarköy) Deresi’nde deşarj edilmeye devam edilecektir.
3
Yenileme çalışmaları kapsamında inşaat döneminde oluşacak 105 m /gün hacmindeki evsel nitelikli
atıksular aynı arıtma tesisinde arıtılmaya devam edilecektir. Proje kapsamında söz konusu arıtma
tesisinin yeterli olmaması durumunda, mevcut paket arıtma tesisine ek bir paket arıtma tesisi daha
santral alanına yerleştirilecektir. Yeni yerleştirilecek paket arıtma tesisi için deşarj konulu Çevre İzni
alınacaktır.
Kombine çevrim santralinin işletme aşamasında su hazırlama ünitesinden kaynaklanan
rejenerasyon ve geri yıkama suları ile diğer proses kaynaklı endüstriyel atıksular da endüstriyel atıksu
arıtma tesisinde arıtıldıktan sonra deşarj limitlerini sağlayacak şekilde Kayalı (Tatarköy) Deresi’ne
deşarj edilmektedir. Yenileme projesinin inşaat ve işletme dönemlerinde de oluşacak endüstriyel
nitelikli atıksular aynı şekilde endüstriyel atıksu artıma tesisinde arıtıldıktan ve deşarj limitlerini
sağlayacak şekilde Kayalı (Tatarköy) Deresi’nde deşarj edilmeye devam edilecektir.
İnşaat sırasında personelden oluşacak katı atıklar 14.03.1991 tarih ve 20814 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre
biriktirilerek, halihazırda da olduğu üzere Lüleburgaz Belediyesi katı atık depolama sahasına
gönderilecektir.
Arazi hazırlığı ve inşaat aşamalarında oluşacak hafriyat atıkları, 18.03.2004 tarih ve 25406
sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının
Kontrolü Yönetmeliği” hususlarına uyularak bertaraf edilecektir. Hafriyat atıklarının bir kısmı dolgu
işleminde kullanılacak olup, eğer artan bir kısım olur ise Lüleburgaz Belediyesi’nin belirleyeceği alanda
depolanacaktır.
225 / 237
Nihai ÇED Raporu
İşletmede çıkan kullanılmış kâğıt, plastik atıklar 24.08.2011 tarihli ve 28035 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Ambalaj Atıklarının Kontrol Yönetmeliği” gereği halihazırda
da olduğu üzere lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilmek üzere belli noktalardaki iç mekân
kutularında biriktirilecektir.
Projenin arazi hazırlık ve inşaat aşamasında oluşması muhtemel tehlikeli atıklar ise
14.03.2005 tarih ve 25755 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tehlikeli Atıkların
Kontrolü Yönetmeliği‟nde belirtildiği üzere, halihazırda da olduğu üzere sürekli kapalı olacak şekilde
ve kimyasal reaksiyona uğramayacak şekilde geçici olarak depolanacak ve lisanslı geri dönüşüm
firmalarına verilerek bertaraf edilecektir.
Tesisteki makine ve ekipmanın bakım ve onarımı sırasında meydana gelecek atık yağların
bertarafı için 30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” gereği sızdırmaz zemin üzerinde ağzı kapalı şekilde metal varillerde
depolanıp 90 günü geçmeden halihazırda da olduğu üzere lisanslı geri dönüşüm firmalarına verilerek
Tesiste yer alan revirden kaynaklanan tıbbi atıklar, 22.07.2005 tarih ve 25883 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Tıbbi Atıkların Kontrol Yönetmeliği” gereği tıbbi atık
poşetlerinde halihazırda da olduğu üzere lisanslı firmaların taşımacılığında Lüleburgaz Belediyesi
Tıbbi Atık sahasında depolanmak üzere biriktirilecektir.
İnşaat aşamasında oluşacak toz miktarı; 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanarak yürürlüğe giren “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği” (SKHKKY)’ne
göre değerlendirilmiştir. Gerekli hesaplamalar yapılarak hesaplanan toz miktarının sınır değer olan 1,0
kg/saat sınır değerinin üzerinde olması sebebiyle modelleme çalışması yapılmıştır. Söz konusu
modelleme çalışmasına göre en yakın yerleşim yerinde ki toz emisyonu yönetmelik sınır değerin
altında olup, toplam oluşacak toz miktarı ise yine Yönetmelikte verilen sınır değerin aşılabileceği nokta
sayısı yüzdesi olarak standartlara uymaktadır.
Ayrıca, inşaat aşamasında çalışacak iş makinelerinin kullanacağı yakıttan kaynaklı azot
oksitler (NOx), karbon monoksit (CO), kükürt dioksit (SO 2), hidrokarbonlar (HC) ve partikül madde
(PM) emisyonları hesaplanmış olup konu hakkında irdelemeler ilgili bölümlerde yapılmıştır. Bu
kirleticiler için sınır değer bulunmadığından Yönetmelikler ile karşılaştırma yapılmamış olmakla birlikte
çalışacak araçlardan kaynaklanacak egzoz gazı emisyonları dolayısıyla önemli bir kirlilik ve çevresel
etkinin oluşması söz konusu değildir.
İşletme sırasında santralde doğal gazın yanması sonucunda meydana gelecek baca gazı
emisyonları ilgili bölümlerde hesaplanmış olup, bunlardan Yönetmelik sınır değerini aşabilecek olan
NOx ve toz kirleticileri için modelleme çalışması yapılmıştır. Modelleme sonuçlarına göre bu
kirleticilerin yakın yerleşim yelerin olumsuz etki yaratmayacağı, oluşacak emisyon miktarlarının yasal
mevzuatta belirlenmiş olan sınır değerlerden az olacağı ortaya konulmuştur.
Projenin inşaat ve işletme aşamasında çalışacak makine ve ekipmandan kaynaklanacak
gürültü seviyesi yeterlik sahibi laboratuar tarafından modellenerek, yakın yerleşim yerlerinde olumsuz
etki yaratıp yaratmayacağı ortaya konulmuştur. Söz konusu modelleme çalışması sonucunda en yakın
yerleşim yeri olan Tatarköy’de hissedilecek gürültü seviyesi yasal mevzuat sınır değerlerinin altında
olup herhangi bir olumsuz etkisi beklenmemektedir.
226 / 237
XI.
Nihai ÇED Raporu
SONUÇLAR
(Yapılan tüm açıklamaların özeti, projenin çevresel etkilerinin sıralandığı ve projenin
gerçekleşmesi halinde olumsuz çevresel etkilerin önlenmesinde ne ölçüde başarı sağlanabileceğinin
belirtildiği genel bir değerlendirme, proje kapsamında alternatifler arası seçimler ve bu seçimlerin
nedenleri)
Tatarköy mevkiinde tapunun pafta, 155, 156, 157, 158, 159, 2613, 2614, 2615, 2628, 2629, 2630,
2631, 2632, 2633, 2649 ve hazine arazisi olarak gözüken 2650, 3390 parsel numaralarında kayıtlı
677.231 m² yüzölçümlü alan üzerinde, 288.170 m² yüzölçümlü kapalı alanda hâlihazırda kurulu olan
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde yenileme çalışması yapmayı planlamaktadır.
1.156 MWe kurulu güce sahip tesiste yapılması planlanan yenileme çalışmaları kapsamında mevcut
sahada yapılacak çalışmalar ile 1.500 MWe (2.500 MWt / 1.575 MWm) kurulu güce ve yeni teknolojiye
sahip bir santral kurulması ve eski ünitelerin devre dışı bırakılarak, yeni üniteler devreye alınana kadar
da eski tesiste elektrik üretimine devam edilmesi düşünülmektedir. Yeni tesisin inşaatının
tamamlanması ile birlikte mevcut tesislerin bazı bölümleri de işletmeye kapanmış ve sökülmüş
olacaktır. Yenileme çalışmaları tamamen mevcut alan içerisinde kalacak olup, tesis dışında mevcut
doğal gaz boru hattında aynı boru hattı yatağında gerçekleştirilecek boru yenilemesi dışında herhangi
bir bina veya aktivite gerçekleştirilmeyecektir.
Hâlihazırda kurulu gücü 1.156 MWe olan tesis, Mayıs 2013 tarihinde Özelleştirme İdaresi
tarafından özelleştirilmiş, ihaleyi kazanmasının ardından 01.Ağustos.2013 tarihinde imzalanan devir
anlaşması ile Limak Yatırım Enerji Üretim İşletme Hizmetleri ve İnşaat A.Ş.’nin bağlı kuruluşu olan
Limak Doğal Gaz Elektrik Üretim A.Ş.’ye devredilmiştir. Limak Doğal Gaz Elektrik Üretim A.Ş. ise
elektrik üretimini, %100 hissesini devir aldığı Hamitabat Elektrik Üretim ve Ticaret A.Ş. (HEAŞ)
üzerinden gerçekleştirecektir.
2012 yılı itibarıyla 1.156 MWe kurulu kapasiteye sahip olan tesis, Elektrik Üretim A.Ş.
(EÜAŞ)’nin kurulu kapasitesinin yaklaşık %4,8’ini ve Türkiye kurulu kapasitesinin yaklaşık %2,2’sini
temsil etmektedir.
2017 yılında işletmeye alınması planlanan proje için 49 yıllık üretim lisansı alınmıştır.
Bununla birlikte projenin fayda maliyet analizleri 30 yıllık üretim üzerinden yapılmış olup ekonomik
ömrü 30 yıl olarak belirlenmiştir. Tesiste gerçekleştirilecek bakım, onarım ve yenileme çalışmaları ile
3
bu süre uzatılabilecektir. Tesiste, yaklaşık 7,8 milyar kWh/yıl elektrik üretilecek ve 1,2 milyar m /yıl
doğal gaz kullanılacaktır.
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali’nde yapılacak türbin yenileme çalışmaları
sonucunda 2 adet kombine çevrim bloğu bulunacaktır. Her kombine çevrim bloğu seçilecek marka ve
modele göre 338 – 470 MW güçleri arasında 1 adet gaz türbini, yine seçilecek marka ve modele göre
değişiklik gösterebilecek 150 – 194 MW güçleri arasında 1 adet yüksek, orta ve alçak basınç
kademesine sahip buhar türbini ve 1 adet de jeneratörden oluşacaktır. Dolayısı ile, tesiste toplam 2
adet gaz türbini, 2 adet buhar türbini ve 2 adet de jeneratör yer alacak, ayrıca, her çevrim bloğu için 1
adet atık ısı kazanı, 1 adet kondenser, 1 adet ana soğutma suyu sistemi de bulunacaktır. Tesiste gaz
türbinleri hava soğutmalı olacak, dolayısı ile su tüketimleri olmayacaktır. Buhar türbinleri ise kapalı
çevrim su soğutmalı olacak ve sıcak su soğutma kuleleri vasıtasıyla soğutulacaktır. Ana soğutma suyu
sistemi olarak, halihazırda Hamitabat DGKÇS bünyesinde 2 adet olarak yer alan, 135 m boyunda, üst
çapı 70 m, alt çapı 121 m olan soğutma kuleleri çevrim bloklarına hizmet edecektir.
227 / 237
Nihai ÇED Raporu
mevcut branşman hattı güzergahında yer alacak olan branşman hattı ile Santrale taşınacaktır. Üretilen
elektrik enerjisi, yine halihazırda kurulu bulunan Hamitabat Şalt Sahası’ndaki 154 kV ve 380 kV hatlar
üzerinden iletilecektir. Hamitabat Şalt Sahası ulusal ve uluslararası şebeke sistemlerinin birbiri ile
köprülendiği bir saha olup, 154 kV ve 380 kV ‘luk şalt sahası, iki grup ana bara ve transfer bara
sistemini barındırmaktadır.
Hâlihazırda HDKÇS’nde görevli personel sayısı santralde 120, güvenlik 30 ve diğer yardımcı
personel (alt yüklenici) 50 olmak üzere toplam 200 kişidir. Proje kapsamında, yeni tesislerin inşaatı
aşamasında azami 500 kişi çalışacak olup, yenileme çalışmaları sonrasında projenin işletme
aşamasında ise alt yüklenici personeli dâhil olmak üzere yaklaşık 150 kişi çalıştırılması
planlanmaktadır.
Proje alanı, yürürlükteki onaylı Trakya Alt Bölgesi Ergene Havzası 1/100.000 Ölçekli
yer almaktadır. Proje kapsamında santral alanı sınırından itibaren en yakın yerleşim yeri santralin 410
m kuzeydoğusunda yer alan Tatarköy’dür.
Alana ulaşım, İstanbul-Edirne Otobanı’nın (E80/O3) Lüleburgaz çıkışından sonra sırasıyla
Turgutbey, Yenitaşlı ve Tatarköy yolları takip edilerek sağlanmaktadır. Sahanın, Lüleburgaz’a olan
mesafesi yaklaşık 9,5 km en yakın havaalanı olan Tekirdağ Çorlu Havaalanı’na mesafesi ise 84
km’dir.
Santral sahasının bulunduğu alan vertisol ve kireçsiz kahverengi topraklar üzerinde yer
almakta olup, IV. ve II. Sınıf arazi kullanım kabiliyetindedir. Şimdiki arazi kullanma kabiliyeti açısından
santralin üzerinde yer aldığı topraklar nadassız kuru tarım ve orman arazisi olarak görülmektedir;
ancak saha tamamen HEAŞ idaresine tahsis edilmiş olup, hâlihazırda herhangi bir tarım faaliyeti
yapılmamaktadır. Erozyon derecesi bakımından santral sahasının bulunduğu arazi 1. derece (hiç veya
çok az) ve 2. derece (orta) erozyon alanlarıdır.
Tesiste kullanılan tüm teknolojilerin seçilmesinde insan ve çevre sağlığı açısından gereken
azami tedbirler alınacak ve oluşabilecek atıkların çevreye zarar vermesini önlemek için gerekli teknik
ve idari tedbirler alınacaktır. Elektrik enerjisinin üretilmesine devam edilmesinde yenileme
çalışmalarının yürütülmesi bir zorunluluk olup, hâlihazırda eski teknoloji nedeniyle verimin düşük
olması da çevresel gereklilikler açısından yenileme çalışmaları destekler niteliktedir.
Santral’in Ülke ekonomisi üzerindeki olumlu etkilerinin yanı sıra, Santral alanına yakın
yerleşimler olan ve Tablo II.1’de verilen yerlerde de sosyoekonomik açıdan doğrudan veya dolaylı
yollarla olumlu etkilerinin olması beklenmektedir. Tablo II.1’den de görüleceği üzere bu yerleşimler
0,41 km ile 15,5 km arasındaki mesafelerde yer almaktadırlar.
Diğer taraftan, projenin çevresel etki alanları; projenin inşaat ve işletme dönemlerine ait kısa
ve uzun vadeli etkilere bağlı olarak değişmektedir. Şöyle ki; projenin inşaat dönemi etkileri kısa vadeli
ve geçici olacaktır. Bu kapsamda, inşaat faaliyetlerine bağlı en önemli etkiler gürültü ile tozdur ve
228 / 237
Nihai ÇED Raporu
santral çevresinde 500 m’lik bir alan içerisinde değerlendirilerek, yapılan toz hesapları ve Akustik
Rapor dikkate alınmıştır (bkz. Bölüm V.1.1 ve Bölüm V.1.11).
Santral’in işletme aşamasındaki etkileri Bölüm V.2 içerisinde değerlendirilmiş olup,
sosyoekonomik etkilerinin yanı sıra en önemli etkisinin hava kalitesi üzerine olacağı öngörülmüştür.
Santralin hava kalitesi üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla; Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliği Kontrolü
Yönetmeliği Ek-2’de de belirtildiği üzere emisyonun merkezinden, diğer bir deyişle 2 adet ve 62 m
yüksekliğinde olacak egzoz gazı bacaları merkez olmak üzere baca yüksekliklerinin 50 katı yarı çapa
(3.100 m) sahip 2 adet alan toplamı (2.849 ha) etki alanı olarak belirlenmiş ve modelleme
çalışmalarına baz teşkil etmiş, ancak, modellemede çok daha geniş bir alan kullanılmıştır.
Modellemeye ilişkin veriler ve model sonuçları Bölüm V.2.5’de, hava kalitesi etki alanının işlendiği
topografik harita Şekil IV.1’de verilmiştir.
Proje kapsamında çevresel etkiler değerlendirilemeden önce mevcut çevresel durumunun
ortaya konulabilmesi için çalışmalar yapılmıştır. Bu kapsamda santral alanı ve yakın çevredeki
derelerden ve santral alanı içindeki kuyulardan su numuneleri Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş
kuruluşlar tarafından alınarak analiz edilmiş, yine santral alanı ve yakın çevresindeki, özellikle en
yakın yerleşim yeri olan Tatarköy’de ve santral alanı içindeki lojmanlarda olmak üzere arka plan
gürültü ölçümleri yapılmıştır. Yine santral alanı çevreleyecek şekilde dört ana yöndeki arazilerden
toprak numuneleri yeterlik sahibi laboratuarca alınarak analizleri yaptırılmıştır.
Ayrıca proje kapsamında mevcut hava kalitesinin ortaya konulabilmesi amacıyla, HEAŞ
tarafından yapılan ölçümlere ek olarak ölçümler yapılmış ve ölçüm sonuçları yasal mevzuat
çerçevesinde değerlendirilmiştir. Halihazırda, tesisteki bacalarda online ölçüm cihazı ile NOx ve CO
ölçümleri yapılmakta olup yenileme çalışması sonrasında yapılacak yeni bacalarda da sürekli ölçüm
cihazları ile havaya verilen kirletici miktarı sürekli ve online olarak izlenecektir.
Tesis çevresinde iki adet çevre hava kalitesi ölçüm istasyonu mevcuttur. Bu istasyonların
yerleri Şekil IV.28’de verilen uydu fotoğrafında gösterilmiştir. İstasyon seçiminde cihazların güvenliği
ön planda tutulmuş ve bir tanesi Lüleburgaz’daki HEAŞ Lojmanları’na diğeri de Türkiye Petrolleri
Anonim Ortaklığı (TPAO) Lojmanları’na yerleştirilmiştir. HEAŞ Lojmanları’ndaki istasyonda NO ve NO 2
olmak üzere iki tür azotoksit, rüzgar hızı, sıcaklık, nem ve basınç gibi meteorolojik veriler
ölçülürken,TPAO İstasyonu’nda ise NO ve NO2 ölçülmektedir.[6]
Bu istasyonlardan elde edilen yarım saatlik ortalama değerlerden hesaplanan aylık ortalama
değerler, Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği (SKHKKY) Ek-2 Tablo 2.2’de verilen
sınır değerleri ile birlikte Tablo IV.34’da verilmiştir. Tablodan görüldüğü üzere HEAŞ ve TPAO
İstasyonları için Ocak 2010 ve Temmuz 2012 periyodundaki veriler değerlendirilmiş ancak söz konusu
periyotta 2011 yılı boyunca ölçüm alınamamıştır. Ölçüm sonuçlarına göre, her iki istasyonda da düşük
değerler elde edilmiştir. Tesisten alınan bilgilere göre teknik aksaklıklar ve veri depolama sorunları
nedeniyle ölçüm alınmasının kimi zaman kesikli olduğu gözlenmektedir. [6]
Hava kalitesi ölçüm istasyonlarına ait günlük konsantrasyon değerleri ve SKHKKY Ek 2Tablo 2.2 NO2 için verilen kısa vadeli hava kalitesi sınır değeri ile karşılaştırılmış ve Tablo IV.34’dan
da görüleceği üzere her iki istasyon için de ölçüm noktalarından alınan değerler, KVS değerlerinin
oldukça altında kalmıştır.
229 / 237
Nihai ÇED Raporu
Ayrıca, Santral alanı etrafında 8 noktada daha, 2 ay boyunca süren NO 2 ölçümleri
09.09.2013-09.11.2013 tarihleri arasında pasif difüzyon tüpleri aracılığıyla yapılmış ve elde edilen
ölçüm sonuçları Tablo IV.35’de, ölçüm noktalarının lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil
IV.29’da verilmiş olup Hava Kalitesi Ölçüm Raporu Ek-15’te verilmiştir.
Santral alanı ve civarındaki yeraltı ve yüzeysuyu mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi
amacıyla, Santral sahası içerisinde içme ve kullanma suyu ihtiyacının karşılandığı 4 adet kuyudan ve
Santral alanı civarındaki yüzey sularını temsil eden 4 noktadan örnekler alınmış ve analiz sonuçları
Ek-8’de, analiz sonuçlarının YSKYY Ek-5 Tablo 5’e göre değerlendirmeleri ise aşağıdaki tablolarda,
numune noktalarının lokasyonlarını gösterir topografik harita Şekil IV.29’da verilmiştir.
YSKYY Yönetmeliği kapsamında da belirtildiği üzere, su kalitesi sınıflandırması en kötü
değerler dikkate alınarak yapılmaktadır. Bu kapsamda:
 1 Nolu numune iletkenlik (1184 µg/L) sebebiyle III. Sınıf,
 2A Nolu numune pH (7,49), iletkenlik (727 µg/L), çözünmüş oksijen (6,2 mg/L), oksijen
doygunluğu (%80,4), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II.Sınıf,
 2B Nolu numune iletkenlik (482 µg/L), çözünmüş oksijen (6,05 mg/L), oksijen doygunluğu
(%79,7), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II. Sınıf,
 3 Nolu numune iletkenlik (472 µg/L), çözünmüş oksijen (6,07 mg/L), oksijen doygunluğu
(%79,8), cıva (<0,5 µg/L) sebebiyle II. Sınıf olarak değerlendirilmiştir.
YSKYY’nde de belirtildiği üzere II.Sınıf sular diğer özelliklerinin yanı sıra içmesuyu olma
potansiyeli olan suları, III.Sınıf sular ise diğer özelliklerinin yanı sıra uygun bir arıtmadan sonra
kullanılabilecek sanayi suyunu temsil etmektedir. Bu kapsamda, Hamitabat DGKÇS’nde kuyulardan
temin edilen yeraltı suyunun proses ve içmesuyu olarak kullanılmasında bir sakınca öngörülmemiştir.
Diğer taraftan, yüzey sularına ilişkin olarak:
 YS-2 Nolu numune nitrit azotu (0,81 mg/L) ve toplam fosfor (0,71 mg/L) sebebiyle IV.
Sınıf,
 YS-4 Nolu numune iletkenlik 81117 (µg/L), BOİ (9 mg/L), nitrit azotu (0,048 mg/L) ve
toplam fosfor (0,26 mg/L) sebebiyle III. Sınıf olarak değerlendirilmiştir.
Santral alanı civarındaki toprak kalitesi açısından mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi
amacıyla, 4 adet toprak numunesi alınmış ve analiz sonuçları Ek-9’da, numune noktalarının
Santral sahasında ve sahaya en yakın yerleşim birimi olan Tatarköy’de gürültü açısından
mevcut kirlilik yükünün belirlenmesi amacıyla 24 saatlik gündüz, akşam ve gece ölçümleri yapılmış ve
ölçüm sonuçları Ek-10’da, ölçüm sonuçları ortalama değerleri Tablo IV.38’de, ölçüm noktalarının
Tablodan da görüleceği üzere, ölçülen noktalara ait ortalama değerler; Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek-VII Tablo 4 - Endüstri Tesisleri için ticari yapılar ile
gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların yoğun olarak bulunduğu
alanlar için verilmiş olan çevresel gürültü sınır değerlerinin (Lgündüz (65 dBA), Lakşam (60 dBA),
Lgece (55 dBA)) altındadır.
230 / 237
Nihai ÇED Raporu
Bu çalışmalara ek olarak santral alanı ve çevresinde, akademisyenler tarafından iki kez saha
çalışması yapılarak alanın flora, fauna ve sucul yaşam özellikleri incelenmiş, korunması gereken
herhangi bir tür olup olmadığı, mevcut habitatın korunması için gerekli olan önlemler belirlenmiştir.
Proje faaliyetleri kapsamında, doğal kaynak olarak elektrik üretimi için doğal gaz , içme,
kullanma ve proses suyu için ise yeraltı suyu kullanımı söz konusu olacaktır.
Daha önceki bölümlerde de bahsedildiği üzere elektrik kullanımı için kullanılacak olan doğal
gaz halihazırda da olduğu üzere 36 inç çapındaki Rusya-Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı’ndan
sağlanacaktır
olan hali hazırdaki tesisin çalışması içinde su ihtiyacı olacaktır. İhtiyaç duyulan su Santral sahasında
halihazırda mevcut olan 4 adet kuyudan karşılanacaktır. Bu kapsamdaki yeraltı suyu kullanımına
ilişkin izin Ek-7’de sunulmuştur.
Projenin muhtemel çevresel etkileri ve söz konusu etkilere karşın alınacak önlemler aşağıda
sıralanmıştır.
 Projenin inşaat aşamasında çalışacak toplam 700 personelden (500 inşaat + 200 işletme)
3
105 m /gün miktarında evsel nitelikli atıksu, aynı zamanda yürüyecek işletmeden kaynaklı
3
360 m /gün endüstriyel nitelikli atıksu oluşumu söz konusu olacaktır. Benzer şekilde
3
işletme aşamasında ise çalışacak toplam 150 personelden kaynaklı 22,5 m /gün evsel
3
nitelikli atıksu ve 360 /gün endüstriyel nitelikli atıksu oluşacaktır. Projede oluşacak evsel
nitelikli atıksular hali hazırda tesiste bulunan biyolojik paket arıtma tesisinde, endüstriyel
nitelikli atıksular ise endüstriyel atıksu arıtma tesisinde arıtılacak ve sonrasında Kayalı
(Tatarköy) Deresi’ne deşarj edilecektir. İnşaat döneminde alanda paket arıtma tesisinin
yeterli olmaması durumunda, mevcut paket arıtma tesisine ek bir paket arıtma tesisi daha
santral alanına yerleştirilecektir. Yeni yerleştirilecek paket arıtma tesisi için deşarj konulu
Çevre İzni alınacaktır. Bu deşarj işlemi esnasında, 31.12.2004 tarih ve 25687 sayılı
Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği”
 Yenileme çalışmaları kapsamında inşaat döneminde oluşacak 105 m /gün hacmindeki
evsel nitelikli atıksular aynı arıtma tesisinde arıtılmaya devam edilecektir. Projenin inşaat
aşamasında çalışacak toplam 700 personelden kaynaklı 938 kg/gün ve işletme
aşamasında çalışacak toplam 150 personelden kaynaklı 201 kg/gün miktarında evsel
nitelikli katı atık oluşumu söz konusu olacaktır. Oluşacak evsel nitelikli katı atıklar İnşaat
ve işletme aşamalarında oluşacak evsel nitelikli katı atıklar, ağzı kapaklı, dökülme ve
saçılmayı önleyici çöp konteynırlarında biriktirilerek, Lüleburgaz Belediyesi katı atık
depolama alanına götürülerek bertaraf edilecektir.
3
 Proje kapsamında oluşacak ambalaj atıkları santral alanı içinde hali hazırda mevcut olan
“Ambalaj Atığı Geçici Depolama Alanları”nda diğer atıklarla karışmayacak şekilde ayrı
olarak toplanacaktır. Biriktirilen atıklar lisanslı geri kazanım / geri dönüşüm firmaları ile
anlaşılarak belli periyotlarda bu firmalara tarafından alınmaları sağlanarak geri
kazanımları sağlanacaktır. Ambalaj atıklarının depolanması ve bertarafı 24.08.2011 tarih
ve 28035 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Ambalaj Atıklarının Kontrolü
Yönetmeliği”ne göre sağlanacaktır.
231 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Proje kapsamında santral alanında kullanılan kimyasalların ambalajları tehlikeli atık
sınıfına girmektedir. Ayrıca araç bakım istasyonundan yağ ile kontamine olmuş ambalaj
atığı, eldiven, üstübü ve kıyafet, idari binalar ve santralden oluşacak atık florasanlar
tehlikeli atık sınıfına girmektedir. Bu atıklar tabanı sızdırmaz, üstü kapalı, etrafı tel örgü ile
çevrili “Tehlikeli Atık Geçici Depolama Alanları”nda kategorilerine göre depolandıktan
sonra lisanslı bertaraf tesislerine verilecektir. Projede 14.03.2005 tarih ve 5755 sayılı
Resmi Gazete' de yayımlanarak yürürlüğe giren "Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği"
(Değişiklik: 30.10.2010 tarihli ve 27744 sayılı R.G) hükümlerine uyulacaktır.
 Proje kapsamında kullanılacak ekipman ve iş makinelerinin yağ değişimleri araç bakım
istasyonlarında gerçekleştirilecek olup, proje kapsamında oluşacak atık yağlar için,
30.07.2008 tarih ve 26952 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Atık
Yağların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine göre bertaraf edilecektir. Proje alanında atık
yağ oluşması durumunda oluşacak atık yağlar, öncelikle yeterlik sahibi laboratuarlara
gönderilerek kategori analizleri yaptırılacak olup oluşan atık yağlar sızdırmaz, ağzı
kapaklı variller içinde kategorilerine göre ayrı ayrı olmak üzere “Tehlikeli Atık Geçici
Depolama Alanları”nda biriktirilecektir. Faaliyet kapsamında farklı kategorideki atık yağlar
birbirleriyle, PCB ve diğer tehlikeli atıklarla karıştırmayacak; tehlikeli atıkla kirlenmiş
yağların bertarafı için “Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine uyulacaktır.
Atık yağlar, lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla, lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine
gönderilecektir.
 Proje kapsamında araç ve iş makinesi lastiklerinin değişimi lisanslı servislerde
gerçekleştirilecektir. Proje alanında lastik değişiminin zaruri olması durumunda
araçlardan çıkacak ömrünü tamamlamış lastikler, temin edildikleri bayilere ve/veya en
yakın lisanslı lastik değiştirme istasyonuna verilerek buradan geri kazanımlarının
sağlanması sağlanacaktır. Ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanması ve bertaraf
edilmesi konularında 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
 Proje alanında hali hazırda revir bulunmakta olup yenileme çalışmaları kapsamında da bu
revirin kullanılması planlanmaktadır. Revirlerden oluşacak tıbbi atıklar çevre ve insan
sağlığına zarar verecek şekilde doğrudan veya dolaylı olarak alıcı ortama verilmeyecektir.
Tıbbi atıklar, tehlikeli ve evsel atıklar ile karıştırılmayacak, kaynağında diğer atıklardan
ayrı olarak toplanacak, biriktirilecek, taşınacak ve bertaraf edilecektir. Proje kapsamında
oluşacak tıbbi atıkların toplanması, taşınması ve bertarafı konusunda, 22.07.2005 tarih ve
25883 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 03.12.2011 tarih ve 28131 sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği”
 Proje kapsamında araç ve iş makinesi lastiklerinin değişimi lisanslı servislerde
gerçekleştirilecektir. Proje alanında lastik değişiminin zaruri olması durumunda
araçlardan çıkacak ömrünü tamamlamış lastikler, temin edildikleri bayilere ve/veya en
yakın lisanslı lastik değiştirme istasyonuna verilerek buradan geri kazanımlarının
sağlanması sağlanacaktır. Ömrünü tamamlamış lastiklerin toplanması ve bertaraf
edilmesi konularında 25.11.2006 tarih ve 26357 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak
yürürlüğe giren “Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği” hükümlerine
uyulacaktır.
232 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Proje kapsamında kullanılacak makinelerin bakım, onarım, yakıt temini ve yağ değişimleri
lisanlı servislerde yapılacak olup, söz konusu bakımların santral alanında yapılması zaruri
olması durumunda çıkacak aküler 31.08.2004 tarih ve 25569 sayılı Resmi Gazetede
Yayımlanan Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği’nin 13. Maddesi uyarınca,
eski akümülatörler, akümülatör ürünlerinin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ve araç
bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu geçici depolama yerlerine ücretsiz teslim
edilecektir. Ayrıca faaliyet sırasında işçiler tarafından kullanılan elektronik eşyalardan
(telsiz vb.) kaynaklı atık pillerin oluşması söz konusu olabilecektir. Atık piller evsel
atıklardan ayrı toplanacak, pil ürünlerinin dağıtımını ve satışını yapan işletmelerce veya
belediyelerce oluşturulacak toplama noktalarına teslim edilecektir. Faaliyet sırasında
oluşacak atık pil ve akümülatörlerin toplanması ve bertarafında 31.08.2004 tarih ve 25569
sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan ve 30.03.2010 tarih ve 27537 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan değişikliğiyle birlikte “Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği”
 Proje kapsamında gerçekleştirilecek inşaat işlemleri öncesinde alanda bulunan bitkisel
3
toprak tabakası sıyrılacak olup toplamda 2.800 m ’lük bitkisel toprak daha sonra peyzaj
işlemlerinde kullanılmak üzere sıyrılacaktır. Bitkisel toprağın sıyrılması sonrasında
3
297.200 m ’lük kazı yapılarak hafriyat toprağı çıkarılacak, çıkacak malzeme dolgu
işlemlerinde kullanılmak üzere santral alanı içinde geçici depolanacaktır. Kazı fazlası
malzemeden kullanılmayan kısmı ise Lüleburgaz Belediyesi tarafından gösterilecek
alanda nihai depolaması yapılacaktır.
 Projenin inşaat dönemine ilişkin yapılan hesaplamalarda oluşacak toplam toz miktarı
kontrollü emisyon faktörleri ile hesaplandığında 2,65 kg/sa olarak ortaya çıkmakta olup
söz konusu değer 03.07.2009 tarih ve 27277 sayılı “Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin
Kontrolü Yönetmeliği”, Tablo 2.1.’de verilen, baca dışı yerlerden kaynaklanan toz
oluşumu için sınır değer olan 1 kg/saat değerinden büyük olması sebebiyle çöken toz ve
PM10 değerleri için hava kalitesi modelleme çalışması yapılmıştır (bkz. Ek-17).
konsantrasyonu 991,91 µg/m3 ve yıllık en yüksek PM10 konsantrasyonu 371,12
µg/m3’dir. SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM10 için verilen kısa vadeli sınır değer 100
µg/m3 ve uzun vadeli sınır değer 60 µg/m3’tür. Modelleme sonuçlarına göre, çalışmaya
katılan 1681 alıcı noktadan 29 adetinde (%1,73) kısa vadeli sınır değer, 4 adetinde
(%0,24) uzun vadeli sınır değer aşılmakta olup söz konusu değerler %5’in altındadır.
 Proje kapsamında yenileme çalışmaları sonucunda tesiste doğalgaz yakılması ve elektrik
üretilmesi sonucunda oluşabilecek emisyonlar ve bu emisyon değerlerinin modellenerek
yerel mevzuat standartlarına göre karşılaştırabilmek adına modelleme çalışması
yapılmıştır. Modelleme çalışmasında yasal mevzuat sınır değeri aşacağı hesaplanan
NOx ve toz kirleticileri modellenmiştir (bkz Ek-17).
 Tesisten kaynaklanacak NO2 debi ve konsantrasyonları Tablo V.14’de verilmiştir.
Modelleme sonuçları Tablo V.21 ve Tablo V.22’te verilmiştir. Modelleme sonuçlarına göre
3
günlük konsantrasyonlar içinde en yüksek değer 7,8 µg/m ’tür. Bu değer SKHKKY Ek-2
3
Tablo 2.2’de verilen kısa vadeli sınır değer olan 300 µg/m konsantrasyonunu
aşmamaktadır. Buna ek olarak, yıllık periyotta yapılan modellemede ise en yüksek değer
3
1,07 µg/m olarak bulunmuştur. Bu değer yönetmelikte belirlenen uzun vadeli sınır değer
3
olan 100 µg/m değerini aşmamaktadır. Yönetmeliğe göre Uzun vadeli sınır değer
3
kademeli olarak düşürülecek ve 2013 yılında 60 µg/m olacaktır. Modellemede bulunan
yıllık en yüksek konsantrasyon bu değeri de aşmamaktadır.
233 / 237
Nihai ÇED Raporu
 Tesisten kaynaklanacak PM10 debi ve konsantrasyonları Tablo V.14’da verilmiştir..
Modelleme çalışmaları sonucu bulunan en yüksek yer seviyesi konsantrasyonları ve bu
konsantrasyonların görüldüğü koordinatlar Tablo V.23 ve Tablo V.24’de verilmiştir.
3
Günlük modelleme sonuçlarında en yüksek konsantrasyon 0,78 µg/m olarak
bulunmuştur. SKHKKY Ek-2 Tablo 2.2’ye göre PM için verilen kısa vadeli sınır değer 300
3
µg/m ’tür. Modelleme sonucu sınır değeri aşmamaktadır. Ayrıca kademeli azaltım yoluyla
3
sınır değer 2013 yılında 100 µg/m ’e düşecektir. Günlük modelleme sonucu bu değeri de
3
aşmamaktadır. Yıllık modellemede ise sınır değer 150 µg/m ’tür. Kademeli azaltım ile bu
3
sınır değer 60 µg/m ’e düşecektir. Modelleme sonuçlarına göre yıllık en yüksek
3
konsantrasyon 0,1 µg/m ’dür dolayısıyla bu değer sınır değerleri aşmamaktadır.
 Projenin inşaat ve işletme aşamalarında oluşacak gürültünün değerlendirilebilmesi ve
mevcut durumdaki gürültü düzeylerinin ortaya konulabilmesi için, T.C Çevre ve Şehircilik
Bakanlığı tarafından yetkilendirilmiş olan “Degol Laboratuvar ve Çevre Hizmetleri Ltd.
Şti.” tarafından 09.09.2013 ve 10.09.2013 tarihlerinde bir tanesi proje alanı içinde, bir
tanesi de proje alanına en yakın hassas yapıda olmak üzere iki nokta gündüz, akşam ve
gece arka plan gürültü ölçümleri yapılmıştır (bkz. Şekil V.3). Ayrıca aynı firma tarafından
projenin inşaat ve işletme aşamasından oluşacak gürültünün modellenmesi ve yakın
yerleşim yerlerindeki gürültü seviyesinin ortaya konulabilmesi amacıyla 04.06.2010 tarih
ve 27601 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği” doğrultusunda “Akustik Rapor” hazırlanmıştır.
Proje kapsamında gerçekleştirilen arka plan gürültü ölçümü sonuçları ve “Akustik Rapor”
Ek-10’da sunulmuştur.
 İnşaat dönemi boyunca tesisten oluşacak toplam gürültü seviyesi 121,6 dB alınarak söz
konusu gürültünün mesafelere göre dağılımı, atmosferik yutuş vb. gibi konular Ek-10’da
sunulan Akustik Rapor’da detaylıca incelenmiştir. Tesise en yakın yerleşim yeri Tatarköy
köyü olup, tesis sınırının kuzeydoğusunda yaklaşık 410 metre, tesise ise yaklaşık 800
metre mesafededir. Hesaplamalara göre tesisten Tatarköy köyüne ulaşacak ses seviyesi
64,7 dBA’dır. Tüm bu durumlar dikkate alındığında inşaat aşamasında 04.06.2010 tarih
ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Çevresel Gürültünün
Değerlendirilmesi Yönetmeliği” EK-VII Tablo-5’de belirtilen Lgündüz 70 dBA ve Lakşam
65 dBA sınır değeri sağlanacaktır.
 İşletme dönemi boyunca tesisten oluşacak toplam gürültü seviyesi 109,1 dB alınarak söz
konusu gürültünün mesafelere göre dağılımı, atmosferik yutuş vb. gibi konular Ek-10’da
sunulan Akustik Rapor’da detaylıca incelenmiştir. Faaliyete geçilmesi ile birlikte, ses
seviyesi 04.06.2010 tarih ve 27601 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği Ek VII Tablo 4'de verilen
" Ticari yapılar ile gürültüye hassas kullanımların birlikte bulunduğu alanlardan konutların
yoğun olarak bulunduğu alanlar” için sınır değeri Lgündüz 65 dBA sınır değerini Tablo
11'de görüldüğü üzere ilk 125 metre mesafede sağlamaktadır. Lakşam 60 dBA sınır
değerini 200 metre mesafede, Lgece sınır değeri olan 55 dBA ise 350 metre mesafede
sağlayacaktır. Tüm bu durumlar dikkate alındığında en yakın hassas yapıda (Tatarköy
Köyü, 410 m) işletme aşamasında belirtilen, Lgündüz 65 dBA, Lakşam 60 dBA ve Lgece
55 dBA sınır değerleri sağlanacaktır.
Tüm bu açıklamalar ışığında, proje kapsamında amaçlanan faaliyetin mevcutta hali hazırda
çalışan santralin, güncel en teknolojik bileşenlerle yenilenme çalışması olması, yeni yapılacak santral
binalarının mevcut santral alanı içinde olup, herhangi bir yeni alan kullanımının olmaması, inşaat
döneminde oluşacak atıksu, katı atık, emisyonlar gibi kirleticilerde yasal mevzuat sınır değerlerinin
234 / 237
Nihai ÇED Raporu
sağlanabiliyor olması sebebiyle çevresel açıdan olumlu bir proje olarak ortaya çıkmaktadır. Ayrıca
yenileme çalışmaları sonrasında, mevcutta bulunan türbinlerin devre dışı bırakılarak, yerlerine hem
daha verimli hem de daha az emisyon oluşturan türbinlerle yenilenecektir. Bu sayede projede hem
daha az doğal gaz tüketilmiş olacak hem de daha fazla elektrik üretilmiş olacaktır ki bu da ülke
ekonomisine katkısını artıracaktır.
Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Yenileme Projesi’nin inşaat ve işletme süreci
boyunca uyulacak kanun ve yönetmelikler bunlarla sınırlı olmamak üzere aşağıda verilmiştir:
-
-
2872 sayılı Çevre Kanunu
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu
2873 sayılı Milli Parklar Kanunu
4857 sayılı İş Kanunu
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunu
1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu
7269 sayılı Afet Kanunu
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu
4243 sayılı Mera Kanunu
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu
Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği
(03.10.2013 tarih ve 28784 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
Hava Kalitesi Değerlendirme ve Yönetimi Yönetmeliği
Sanayi Kaynaklı Hava Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği
Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği
(31.12.2004 tarih ve 25687 (13.02.2008 tarih ve 26786 sayı ve 30.Mart.2010 tarih ve
27537 sayı ile değişik) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Tıbbî Atıkların Kontrolü Yönetmeliği
Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
(24.06.2007 tarihli ve 26562 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği
Lağım Mecrası İnşası Mümkün Olmayan Yerlerde Yapılacak Çukurlara Ait Yönetmelik
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği
(09.12.2003 tarih ve 25311 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir)
Geçici veya Belirli Süreli İşlerde İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkında Yönetmelik
(23.08.2013 tarihli ve 28744 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir)
Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü
235 / 237
Nihai ÇED Raporu
(12.09.1974 tarih ve 15004 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.)
- Açık Alanda Kullanılan Teçhizat Tarafından Oluşturulan Çevredeki Gürültü Emisyonu İle
İlgili Yönetmelik
- Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik
- Egzoz Gazı Emisyon Yönetmeliği
- Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği
- Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği
- Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği
- Egzoz Gazı Emisyonu Kontrolü Yönetmeliği
- Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik
- Su Ürünleri Yönetmeliği
- Yeraltı Suları Tüzüğü
- Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik
- Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği
- Av ve Yaban Hayvanlarının ve Yaşamlarının Korunması, Zararlılarıyla Mücadele Usul ve
Esasları Hakkında Yönetmelik
- Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği
- Mera Yönetmeliği
236 / 237
XII.
Nihai ÇED Raporu
KAYNAKÇA
1. TEİAŞ 2012 Yılı Faaliyet Raporu
2. Onuncu Kalkınma Planı (2014-2018), 02.Temmuz.2013
3. Türkiye Aktif Fay Haritası, MTA, 1992
4. Deprem Dairesi Başkanlığı resmi internet sitesi, www.deprem.gov.tr
5. Kırklareli Valiliği, İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, “Kırklareli İl Çevre Durum Raporu”,
Kırklareli, 2011
6. Hamitabat Doğal Gaz Kombine Çevrim Santrali Çevresel Durum Değerlendirme Raporu,
2012
7. Devlet Meteoroloji İşleri, “Kırklareli Meteoroloji İstasyonu Uzun Yıllar Meteoroloji Bülteni
(1960-2012)”
8. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü, “Aktif Fay Haritası”, 1992
9. T.C. Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğü, Deprem Araştırma
Dairesi, “Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası”, Ankara, 1996
10. T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı resmi internet sitesi (www.cevreorman.gov.tr)
11. Türkiye İstatistik Kurumu resmi internet sitesi (www.tuik.gov.tr)
12. Türkiye İstatistik Kurumu, “Seçilmiş Göstergelerle Kırklareli, 2011”, Ankara, 2012
13. HEAŞ resmi internet sitesi, www.heas.gov.tr
14. Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü Ergene Nehrinde Deşarj Standartlarında Kısıtlama,
Genelge No: 2011/10
15. Meriç-Ergene Havzası Endüstriyel Atıksu Yönetimi Ana Plan Çalışması Final Raporu,
2010
16. DSİ 11.Bölge Müdürlüğü resmi internet sitesi,
(http://www2.dsi.gov.tr/bolge/dsi11/kirklareli.htm)
17. Kırklareli Valiliği Tarım, Gıda ve Hayvancılık İl Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi
(www.kirklarelitarim.gov.tr)
18. Kırklareli Valiliği Resmi İnternet Sitesi (www.kırklareli.gov.tr.)
19. Maden işleri Genel Müdürlüğü Resmi İnternet Sitesi (www.migem.gov.tr)
20. Devlet Su İşleri, “Ergene Havzası Hidrojeoloji Raporu”, Ankara, 2001.
21. Maden Tetkik Arama Enstitüsü Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi, “1:25.000
Ölçekli Türkiye Jeoloji Haritaları No:5, Burgaz, Edirne ve Kırklareli Paftaları”, Ankara,
2002.
237 / 237

Çevresel Etki Değerlendirmesi Raporu

Transkript

Benzer belgeler

Senaryo 2035 - e

Deney 7 Gazların Difüzyonu

Gaz Beton Yapıştırma Harcı

072101 Yeşil Tank Regülatörü

yenileme fonu (a. b. doğrusöz)

Sunuş m