medeni hukuk pratik çalışmaları

Prof. Dr.
Prof. Dr.
Yrd. Doç. Dr.
Araş Gör.
Rona SEROZAN Baki İlkay ENGİN Başak BAYSAL Tülay A. ÜNVER
MEDENİ HUKUK
PRATİK ÇALIŞMALARI
• G E N E L B Ö L Ü M
• K İ Ş İ L E R H U K U K U
• A İ L E H U K U K U
İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ...................................................................................................................V
İÇİNDEKİLER................................................................................................. VII
Birinci Bölüm
YÖNTEM
I. Hukukçunun İzleyeceği Yöntemin Genel Esasları..........................3
II. Karar İncelemesi Yöntemi..................................................................8
III.Mesele Çözümü Yöntemi................................................................. 12
İkinci Bölüm
GENEL BÖLÜM - KİŞİLER HUKUKU
I.Şemalar.............................................................................................. 19
Şema 1: Yasanın Uygulanması............................................................... 21
Şema 2: Kanunların Zaman Açısından Yürürlüğü............................ 22
Şema 3: Çeşitli Açılardan Hakların Sınıflandırılması..................... 23
Şema 4: Hukuki İşlemin Hukuki Fiiler İçindeki Yeri ve Türleri.... 24
Şema 5: Hukuki İşlemlerin Hükümsüzlük Türleri........................... 25
Şema 6: Gerçek Kişiliğin Başlangıcı..................................................... 26
Şema 7: Gerçek Kişiliğin Sona Ermesi................................................. 27
Şema 8: Ehliyet Açısından Kişilerin Sınıflandırılması.................... 28
Şema 9: Hısımlık....................................................................................... 29
Şema 10: Kişilik Hakkının Korunması.................................................. 30
Şema 11: Kişilik Haklarını Koruyucu Yaptırımlar.............................. 31
Şema 12: Tüzel Kişiler................................................................................ 32
Şema 13: Dernek Üyesinin Dernekten İhraç Kararına Karşı
Açık Tutulan Başvuru Yolları.................................................. 33
VIII
Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları
II. Çözülmüş Uygulama Çalışmaları................................................... 35
1. Uğursuz Davet
Borçlandırıcı İşlem-Tasarruf İşlemi-Emin Sıfatıyla Zilyetten İyi
Niyetle Ayni Hak İktisabı-Sınırlı Ehliyetsizin Hukuki İşlem EhliyetiKişilik Haklarının İhlali-Kişilik Haklarını Koruyucu Davalar................. 37
2. Yılbaşı Partisi
Borçlandırıcı İşlem-Tasarruf İşlemi-Tasarruf Ehliyeti- Emin
Sıfatıyla Zilyetten İyi Niyetle Ayni Hak İktisabı-Ayırt Etme
Gücünün Geçici Kaybı Halinde Haksız Fiil Sorumluluğu-Kişilik
Haklarının İhlali.................................................................................................... 44
3. Cep Telefonu Alışverişi
Sınırlı Ehliyetsizin Hukuki İşlem Ehliyeti-Medeni Hukuk Yaptırımları.48
4. Çifte Satım
Alacak Hakkı-Tasarruf Yetkisi-Emin Sıfatıyla Zilyetten
İyi Niyetle Ayni Hak İktisabı.............................................................................. 52
5. Bilgisayar Satımı
Tam Ehliyetsizin Hukuki İşlem Ehliyeti.......................................................... 54
6. Kız Arkadaşa Alınan Mücevher
Borçlandırıcı İşlem-Tasarruf İşlemi-Yasal TemsilciSınırlı Ehliyetsiz-Yasak İşlem.............................................................................. 56
7. Piyango Talihlisi Genç
Sınırlı Ehliyetsiz-Ehliyetsizlik Karşısında İyi Niyet-Yasal
Temsilcinin Örtülü İradesi-Kişilik Hakkının İhlali-Tazminat................... 59
8. Kadersiz Gebe
Kişilik Hakkı-Vücut Bütünlüğünün İhlali-Tıbbi Müdahalenin
Hukuka Uygunluğu-Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlaliHukuka Uygunluk Nedenleri-Mağdurun Rızası-Ölüm KarinesiGaiplik-Cinsiyet Değişikliği................................................................................ 67
9. Çılgın Profesörün Deneyi
Kişilik Hakkı-Vücut Bütünlüğünün İhlali-Tıbbi Müdahalenin
Hukuka Uygunluğu-Basın Yoluyla Kişilik Hakkının İhlaliHukuka Uygunluk Nedenleri-Mağdurun Rızası-Ölüm KarinesiGaiplik-Cinsiyet Değişikliği-Yapay Döllenme................................................ 74
10.Fakültesine Bağlı Öğrenci
Dernek Genel Kurulu Kararının İptali-Üyelik Hakkı-Dernek
Üyesi Olmayan Kişilerin Dava Hakkı.............................................................. 79
III.Çözülecek Uygulama Çalışmaları...................................................81
11. Kurallar Labirenti
Medeni Kanun ve Borçlar Kanunu Kurallarının Türleri............................ 83
İçindekiler
IX
12.Dara Düşen Malik
Hakların Türleri..................................................................................................... 84
13.Sözünü Tutmayan Antikacı
Borçlandırıcı İşlem - Tasarruf İşlemi – Hukuki İşlem Türleri - Hak
Türleri - Hukuka Uygun Fiiller- İrade Beyanı Çeşitleri - Fiil
Ehliyeti – Ayırt Etme Gücü................................................................................. 86
14. Paylaşılamayan Tablo
Borçlandırıcı İşlem-Tasarruf İşlemi-Taşınır Mülkiyetinin Kazanılması.88
15.Emanete Hıyanet
Borçlandırıcı İşlem-Tam Ehliyetsizin Hukuki İşlem EhliyetiTaşınır Mülkiyetinin Kazanılması.................................................................... 89
16.Soylu Ailesi
Sınırlı Ehliyetsizin Hukuki İşlem Ehliyeti-Geçici Olarak Ayırt
Etme Gücünden Yoksunluk Halinde Haksız Fiil SorumluluğuKişilik Hakkının İhlali-Hukuka Uygunluk Sebepleri................................... 91
17. Böbrek Naklinde Aksilikler
Organ Nakli-Kişiliğin Korunması-Post Mortem Korunma....................... 93
18.Yarışma Sonrası Gelen Şöhret
Yasal Erginlik-Sınırlı Ehliyetsiz-İşlem EhliyetiKişilik Hakkının Korunması............................................................................... 94
19. Çürük Domates Çetesi
Sınırlı Ehliyetsizlerin Sorumluluk Ehliyeti...................................................... 96
20.Şimşeksporlu Acar
Sınırlı Ehliyetsizin Hukuki İşlem Ehliyeti-Kişilik Hakkının Korunması.97
21. Acil Kan Gerekiyor!
Kan Nakli-Tıbbi Müdahaleye Rıza-Kişilik Hakkının Korunması........... 99
22.E’nin Başına Gelenler
Yargısal Erginlik İstemine ve Sakıncalı İşleme Velinin Oluru-Kişiye
Sıkı Sıkıya Bağlı Hakların Bizzat Kullanılabilmesi- Yasak İşlemler.....100
23.Ayılan Sarhoş
Ayırt Etme Gücünden Yoksunluk-Yaş Küçüklüğü-Yasal
Temsilcinin Olurunun Eksikliği- Borçlanma ve Tasarruf İşlemi.............101
24.Onsekizinci Yaş Günü
Borçlanma ve Tasarruf İşlemi- Taşınır Mülkiyetinin
Kazanılmasında Sebepten Soyutluk-Sebebe Bağlılık Tartışması............102
25.Bademcik Ameliyatında Terslik
İvazlı Hekimlik Sözleşmesine Yasal Temsilcinin Olurunun
Gerekliliği- Küçüğün Ameliyata Rızası..........................................................103
X
Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları
26.Şimşekspor Kulübünün Münasebetsizlikleri
Sınırlı Ehliyetsizin Hukuki İşlem Ehliyeti- Yasak İşlemlerKişiliğin İçsel ve Dışsal Koruması- Tüzel Kişilerde Organ
Sorumluluğu..........................................................................................................104
27. Çıplak Fotoğrafın Bedeli
Kişiye Sıkı Sıkıya Bağlı Haklar- Kişiliğin Kendine Karşı
Korunması-Kişiliğin Dışa Korunması ...........................................................105
28.Ülke Nüfusunu Artırma Derneği
Dernek Üyeliği-Dernek Üyeliğinden Çıkarma.............................................107
29. Medeni Hukuk Vakfı
Vakfın Kuruluşu-Vakıf Senedi-Vakfın Amacı-Vakfın Örgütü..................109
30.A'nın Başına Gelenler
Yorum ve Boşluk Doldurma-Kesin Hükümsüzlük-Hakkın Kötüye
Kullanılması Yasağı.............................................................................................110
IV.İncelenecek Kararlar.......................................................................111
1. Fiil Ehliyeti
Yargıtay 1. Hukuk Dairesi, 27.9.2006, E. 2006/7629,
K. 2006/9334......................................................................................................113
2. Kişilik Haklarının İhlali
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 29.5.2002, E. 2002/4-447,
K. 2002/465.........................................................................................................116
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 26.3.2003, E. 2003/4-161,
K. 2003/201 ........................................................................................................121
3. Kişiliğin Başlangıcı-Kişilik Hakkının İhlali
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 11.12.2002, E. 2002/13-1011,
K. 2002/ 1047 ....................................................................................................130
4. Dernek Üyeliğinin Kazanılması - Derneğin Üye Alma Özgürlüğü
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 5.3.1987, E. 1987/614,
K. 1987/1811 .....................................................................................................146
5. Dernek Üyeliğinden İhraç – İhraç Kararına Karşı İptal Davası
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 8.5.2002, E. 2002/2-300,
K. 2002/385 ........................................................................................................148
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 1.11.2007, E. 2007/5059,
K. 2007/14643 ...................................................................................................153
6. Dernek Genel Kurul Kararının İptali
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu 29.4.1992, E. 1992/2-190,
K. 1992/290 ........................................................................................................155
XI
İçindekiler
7. Vakfın Tescili Talebi
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 7.10.2002, E. 2002/8016,
K. 2002/9295 ...................................................................................................157
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 23.10.2002, E. 2002/18-911
K. 2002/856 .......................................................................................................158
8. Vakıflarda Üyelik
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 10.6.2002, E. 2002/5582,
K. 2002/6570 .....................................................................................................160
Anayasa Mahkemesi Kararı 17/4/2008, E. 2005/14, K. 2008/92...161
9. Vakıf Senedinde Değişiklik Yapılması
Yargıtay 18.Hukuk Dairesi, 31.1.2005, E. 2004/10957,
K. 2005/138 ........................................................................................................169
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 22.12.2003, E. 2003/7274,
K. 2003/10203 .................................................................................................172
10.Vakfın Sona Ermesi
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 11.2.2004, E. 2004/18-52,
K. 2004/68 ..........................................................................................................175
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 17.2.2003, E. 2003/187,
K. 2003/778 ........................................................................................................177
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 7.10.2002, E. 2002/6044,
K. 2002/9297 .....................................................................................................179
Üçüncü Bölüm
AİLE HUKUKU
I.Şemalar............................................................................................ 183
Şema 14: Nişanlılığın Sona Ermesi....................................................... 185
Şema 15: Evlenmenin Hükümsüzlüğü.................................................186
Şema 16: Boşanma Sebepleri..................................................................187
Şema 17: Eşler Arasında Mal Rejimleri................................................188
Şema 18: Soybağının Kurulması............................................................189
Şema 19: Baba ile Soybağı........................................................................190
Şema 20:Evlat Edinme............................................................................. 191
Şema 21: Dava Yoluyla Soybağını Etkileme Yolları...........................192
Şema 22:Nafaka......................................................................................... 193
XII
Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları
II. Çözülmüş Uygulama Çalışmaları................................................. 195
1. Parasız Saadet Olmaz
Nişanlanma Ehliyeti-Evlenmenin Nispi Butlanı-Boşanma
Sebepleri-Aile Konutu-Eşlerin Evlilik Birliğini Temsili..............................197
2. Amansız Hastalık
Boşanmanın Genel Sebepleri-Boşanma Kararının Çocuklar
Yönünden Sonuçları-Boşanmanın Mali Sonuçları-Boşanma
Davası Devam Ederken Taraflardan Birinin Ölümü ................................203
3. Yalancının Mumu
Evlenmenin Nispi Butlanı-Küçük Düşürücü Suç İşleme Nedeniyle
Boşanma-Aile Konutu-Boşanmanın Kişisel Sonuçları-Edinilmiş
Mallara Katılma Rejiminin Tasfiyesi.............................................................208
4. Üvey Evlat
Evlenmenin Butlanını Gerektirmeyen Eksiklik-Boşanma
Sebepleri-Soybağının Kurulması-Evlat Edinmenin Koşulları..................214
5. Sadakatsiz Eşler
Soybağının Kurulması-Soybağının Reddi-Yasak İşlemlerYasal Temsilci ile Küçüğün Menfaatinin Çatışması....................................219
6. Saf Erkeğin Babalığı
Tanıma ile Soybağının Kurulması-Tanımanın İptali.................................223
7. Yapay Döllenme I
Soybağının Kurulması-Soybağının Reddi.....................................................226
8. Yapay Döllenme II
Soybağının Reddi.................................................................................................228
III.Çözülecek Uygulama Çalışmaları................................................ 231
9. Babalık Kavgası
Bakım Nafakası-Soybağının Reddi.................................................................233
10.Hüsranla Biten Nişanlanma
Sınırlı Ehliyetsizin Nişanlanması-Nişanın BozulmasıNişanın Bozulmasının Sonuçları.....................................................................234
11. Paranoyak Damat
Nişanlanmanın Sona Ermesi ve Sonuçları-Evlenmenin
Hükümsüzlüğü-Boşanma Nedenleri-Soybağının Kurulması...................236
12.Lüks Hayat
Hukuki İşlem Türleri-Kişiliğin Sona Erdirilmesi-Babalık DavasıEvlat Edinme-Sınırlı Ehliyetsizin Hukuk İşlem Ehliyeti-Geçici
Surette Ayırt Etme Gücünden Yoksun Kişinin Haksız Fiil
Sorumluluğu-Mal Rejiminin Tasfiyesi-Vakıf Kurma.................................238
İçindekiler
XIII
13.Zoraki Evlilik
Evlenmenin Hükümsüzlüğü..............................................................................241
14. Sahte Hayat
Nişanlanmanın Kurulması-Nişanın Bozulması ve SonuçlarıEvlenmenin Hükümsüzlüğü-Soybağının Kurulması..................................242
15.Pembe Dizi
Boşanma Nedenleri-Evlenmenin HükümsüzlüğüEvlat Edinme-Aile Konutu-Mal Rejimi.........................................................244
16.Gurbet Kuşu
Nişanlanma-Boşanma Nedenleri-Soybağının ReddiBakım Nafakası...................................................................................................246
17. Saf Âşık
Nişanlanmanın Kurulması-Evlilik Birliğinin TemsiliAile Konutu-Evlenmenin Hükümsüzlüğü......................................................248
18.On Yıllık Sır
Soybağının Reddi-Soybağının Reddi Davasında
İspat Yükü-Tanıma..............................................................................................250
19. Nedir Bu Acele?
Evlenmenin Butlanını Gerektirmeyen EksiklikSoybağının Kurulması-Soybağının Reddi-Karineler Çakışması.............251
IV.İncelenecek Kararlar...................................................................... 253
11. Aile Konutu
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 4.10.2006, E. 2006/2-591,
K. 2006/624 ........................................................................................................255
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 24.6.2010, E. 2010/9123,
K. 2010/12688 ...................................................................................................268
12.Boşanma Sebepleri
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 24.6.2009, E. 2009/2-231,
K. 2009/286 ........................................................................................................269
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 4.11.2009, E. 2009/2-402,
K. 2009/484 ........................................................................................................273
13.Boşanma Protokolü
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 27.5.2009, E. 2009/2-158,
K. 2009/217 ........................................................................................................282
14. Boşanmada Maddi Tazminat
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 4.7.2012, E. 2012/2-117,
K. 2012/445 ........................................................................................................284
XIV
Medeni Hukuk Pratik Çalışmaları
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 12.9.1994, E. 1994/7480,
K. 1994/7974 .....................................................................................................286
15.Boşanmada Manevi Tazminat
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 16.5.2012, E. 2011/16923,
K. 2012/13235....................................................................................................288
16.Yoksulluk Nafakası
Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 13.5.2009, E. 2009/3-165,
K. 2009/186 ........................................................................................................290
17. Boşanan Kadının Soyadı
Anayasa Mahkemesi, 10.3.2011, E. 2009/85, K. 2011/49...................293
18.Babalığın Tespiti
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 5.7.2012, E. 2012/6926,
K. 2012/8542 .....................................................................................................329
19. Babalık Davasında Taraf Sıfatı
Yargıtay 18. Hukuk Dairesi, 6.6.2011, E. 2010/7036,
K. 2011/9937 .....................................................................................................330
20.Soybağının Reddi-Babalık Davası-Hak Düşürücü Süre
Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 3.10.2006, E. 2006/13561,
K. 2006/ 13008 ..................................................................................................331
Ek I: Latince Deyimler......................................................................333