Fetus Dönemi - Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi

Dönem 1-­‐Sunum 4/ 2012 Endodermin Gelişimi Teratoloji Bilgisi 4-­‐8. Ha9alarda Dış Gelişim Fetusun Gelişimi Prof.Dr. Alp Can Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji-­‐Embriyoloji ABD hJp://histemb.medicine.ankara.edu.tr Endodermin İleri Gelişimi Mide Barsak Sistesi (GastrointesVnal Sis-­‐GİS) Baş-­‐Kuyruk Bükülmesi Sinir sisteminin hızla uzaması Yan Bükülme Hızla çoğalan somitler KUYRUK BÜKÜLMESİ BAŞ BÜKÜLMESİ ön barsak BAŞ KUYRUK BÜKÜLMESİ orta barsak arka barsak Vitellus kesesinin vücut içine girmesi ve ince, dar bir kanal olan vitellus kanalıyla dışarıyla ilişki kurması (omfalomezenterik kanal=duktus vitellinus) Endoderm’in ÖzeV •  Sindirim kanalı epiteli •  Solunum sistemi epiteli •  Tiroid, paraVroid, kc ve pankreas parankimi •  Tonsilla ve Vmus stroması •  Mesane ve uretra epitelleri •  Timpan boşluğu ve Östaki borusu epiteli Simbriyo
4-­‐8 Ha9aların Klinik Önemi Embriyon Dönemi Fötüs Dönemi MSS Kalp Üst Eks Alt Eks Kulak Gözler Dişler Damak Dış Gen Çok duyarlı dönem Az duyarlı dönem Büyük yapı bozuklukları İşlev bozuklukları, küçük yapı bozuklukları • 
• 
• 
• 
• 
Yenidoğan’ların %2-­‐3’ünde görülür Ayrıca %2-­‐3 ilk 5 yaşta farkedilir Bebek ölümlerinin %21’ini oluşturur Irk ve coğrafya ayırt etmez Ölüm sıralamasında 5. sırayı alır • 
• 
• 
• 
• 
% 40-­‐60 olguda neden belli değildir % 15 kromozom anomalileri, mutasyonlar vb % 10 çevre faktörleri % 20-­‐25 geneVk + çevre (mulVfaktöryel kalınm) % 0,5-­‐1 çoğul gebelikler % 4-­‐6 Talidomit Etkisi (Hiperemezis tedavisi neovaskülerizasyon inhibitörü) fakomelia anensefali inionşizis Embriyon Dönemi 4-­‐8 ha9alar İç Gelişmeler Dış Görünüm 28. gün 32. gün 33. gün 37. gün 41. gün 44. gün 47. gün 50. gün 52. gün 54. gün 10 mm Boy: CRL (tepe ucu-­‐kalça ucu) 56. gün 28. gün (4-­‐6 mm) Dört ekstremitenin de tomurcuklarının varlığı Kapalı kulak kabarnsı Göz taslağını oluşturan mercek henüz belli değil 32. gün (5-­‐7 mm) Mercek girinVsinin açılması Uzamış ve incelmiş üst ekstremite tomurcukları Belirgin endolemf parçasıyla birlikte kulak kabarnsı 33. gün (7-­‐9 mm) Burun deliği girinVleri El ayalarının belirmesi Göz taslağında merceğin öne çıkması 37. gün (11-­‐14 mm) Gözde koyu renkli reVna dışarıdan fark ediliyor Burun kanatlarının oluşumu İkinci farinks kavsi 3’ünden daha büyük Kulak kepçelerinin kabarnları fark ediliyor AlJa kalça, bacak ve ayaklar fark ediliyor 41. gün (11-­‐14 mm) Belirgin parmak çıkınnları ve el ayası Ayakta parmak taslakları Mandibula ve hiyoid kavislerin belirginleşmesi Nazofrontal oluklar Bel bükülmesi 44. gün (13-­‐17 mm) Boyun ve bel bükülmeleri El ayasında parmak girinVleri Dirseğin ilk kez izlenmesi Göz kapağı katlannları Kulak kepçesinin belirginleşmesi 47. Gün (17-­‐20 mm) Omurganın hafifçe dikleşmesi Ekstremitelerin ileri doğru uzanması Ayak parmakları belirginleşmeye başlar ancak parmak araları henüz açılmamışnr 50-­‐51. gün (21-­‐23 mm) Kollar dirsekten hafifçe bükülmüş Kısa, güdük parmaklar Eller kalp hizasında ortaya doğru yaklaşmakta, yine de birbirinden uzak Başta yüzeyel damar ağı belirmeye başlıyor 54. Gün (25-­‐27 mm) Dış kulağın belirginleşmesi Eller gövdenin önünde Parmaklar karşı elin parmaklarının üstüne gelebilir Kalınlaşmış göz kapaklar 56-­‐57. gün (23-­‐32 mm) Kol ve bacak bölümleri belirgin Dış genital organlar belirgin, ancak embriyonun cinsini belirlemek için yeterli değil Fötogenez (3. ay -­‐ doğum) Prenatal Dönemde Büyüme Haftalar
Ağırlık
Büyüme hızı
Boy
Pre-embriyon dönemi
Embriyon dönemi
Fetus dönemi
0-3
4-8
9-38
1.65 µg - 16 mg
16 mg - 4.5 g
4.5 g - 3500 g
x10,000/ay
x 300/ay
x 100/ay
140 µm - 5 mm TKB
5 mm - 30 mm TKB
3 cm - 36 cm TKB
9. Ha9a DIŞ •  Göz kapakları buluşuyor ve birleşiyor İÇ •  İlk kas hareketleri 10. Ha9a • 
• 
• 
• 
DIŞ Dış genitalyada cinsiyet ayırımı yapılabiliyor Tırnaklar ortaya çıkıyor Göz kapakları birleşmiş İÇ Barsaklar karın içine dönüyor 9 ha.alık fetusu hıçkırık tutabilir! Yüksek seslere reaksiyon verebilir! 11. Ha9a DIŞ •  Burunda orta köprü oluşuyor İÇ •  İdrar üreVlerek amniyon kesesine bırakılıyor 12. Ha9a DIŞ •  Fetus amniyon sıvısı yutmaya başlıyor •  Fetus deri uyarımlarına yanıt veriyor İÇ •  Ovaryumlar pelvise iner Fetusun tad cisimcikleri neredeyse tamamen gelişmişVr. Amniyon sıvısının tadını bilir (kimyon, sarımsak, soğan ve annenin diyeVnden bir karışım) • 
• 
• 
• 
• 
• 
• 
4. Ay 5. Ay DIŞ Fetus parmağını emmeye başlar Gözler yüzün önüne gelir Başta lanugo belirir El Irnakları iyi gelişmişVr, ayak nrnakları gelişmeye başlar Anne fetus hareketlerini hisseder İÇ Kemik iliğinde hematopoezis oluşur Ovaryumlarda primordiyal foliküller belirir DIŞ Deride verniks kazeoza birikmeye başlar Göz kapakları ve kaşlar ortaya çıkmaya başlar Lanugo tüm vücut yüzeyini kaplar İÇ TesVsler aşağıya inmeye başlar • 
• 
• 
• 
6. Ay DIŞ •  Lanugo kılları koyulaşır İÇ •  Sürfaktan salınmaya başlar FETUSUN DIŞARIDA YAŞAM ŞANSI VARDIR! 6. Ayın sonunda fetus işitebilir. Uterus içi oldukça karmaşık seslerle doludur. Annenin sesi, barsak ve damar içi üfürümler. Anne konuşurken fetusun kalp aImı yavaşlar. 7. Ay • 
• 
• 
• 
8. Ay DIŞ DIŞ Kirpikler iyi gelişmişVr •  El Irnakları parmak ucuna ulaşır İÇ Saçlar uzamaya başlar (lanugodan daha uzun hale gelir) •  TesVsler skrotuma inmişVr İÇ TesVsler skrotuma inmeye başlar Dalakta kan yapımı durmak üzeredir Fetus günde yaklaşık 50 kez hareket eder. •  elini yüzüne değdirir, •  ellerini birleşVrir, •  eliyle ayağını veya göbek bağını yakalar, •  bir ayağını diğer dizine değdirir, •  uterus duvarını yalar, duvarı ayaklarıyla iterek adeta içinde yürür, 9. Ay • 
• 
• 
• 
• 
• 
DIŞ Ayak Irnakları parmak uçlarına ulaşır Lanugo’nun çoğu dökülmüştür Deri, verniks kazeoza ile kaplıdır Yaklaşık 1 litre amniyon sıvısı üreVlmişVr Plasenta 500 g ağırlığındadır El Irnakları parmak uçlarını geçmişVr İÇ •  Büyük miktarda sürfaktan sentezlenir •  Beyinde myelinlenme başlamışnr Görme en son gelişen duyudur. Fetus uterus içindeyken şiddetli ışığı algılayabilir ve haJa zararlı olabilir! DOĞUM ZAMANI •  Döllenmeden sonra 266 gün (38 ha9a) •  Son adet tarihinden sonra 280 gün (40 ha9a) Beklenen Doğum Tarihi (SAT + 1 yıl) – (3 ay) + 10 gün = BDT (± 10 gün) Örn : SAT: 15 Mart 2011 BDT: ? Doğum Eylemi Fetus, fetus zarları ve plasentanın kadının üreme kanalından dışarı anlmasıdır... Üç aşamalıdır; 1.  Dilatasyon aşaması 2.  Anlma aşaması 3.  Plasenta aşaması 1
2
3
4
6
7
8
5