MS-DOS İŞLETİM SİSTEMİ MS-DOS

MS-DOS
LET M S STEM
MS-DOS (MicroSoft-Disk Oparation System) : Disk i lemleri,bellek i lemleri gibi programların
çalı abilmesi için gerekli düzenlemeleri yapan i letim sistemidir. DOS un tarihi PC lerin tarihiyle
ba lar. En eski i letim sistemidir. Dos’ta grafiksel arabirim yoktur. Bu yüzden windows ve benzeri
i letim sistemleri dos’un yerini almı tır. Dos’ta bütün i lemler komutlar yardımı ile yapılır.
Ancak her ne kadar da günümüzde dos kullanılmasa da bir gün dosa ihtiyacımız dü ebilir. Bazı
durumlarda bilgisayarımız windows tan açılmayabilir. Bu durumlarda dos yardımımıza yeti erek bize
yardımcı olur. Günümüzde MS-DOS i letim sisteminde çalı an program ve oyunlar vardır.
MS-DOS i letim sistemini çalı tırmak:
1- Windows ortamında, Ba lat menüsünden çalı tır seçene ini seçerek kar ımıza çıkan menüde
COMMAND yazıp onaylarsak Windows altında MS-DOS i letim sistemini çalı tırabiliriz.
2- Windows ortamında Ba lat /Programlar ve MS-DOS komut istemi MS-DOS i letim sistemini
çalı tırmak için di er bir seçene imizdir.
3- Windows ortamında de il de sadece Dos ortamında çalı mak istiyorsak, bilgisayar açılırken F8
tu una basarak kar ımıza çıkan Windows ba langıç menüsünden Sadece Komut istemi seçilir. Bu
seçenek MS-DOS i letim sistemini Windows ortamında olmadan çalı tırır. Bu ekilde ba latılan
bilgisayarda tekrar Windows ortamına dönmek için WIN yazıp onay tu una basmamız yeterlidir.
KOMUTLAR:
MS-DOS i letim sisteminde komutlar ikiye ayrılır.
1- ç komutlar: Çalı ması için her hangi bir program dosyasına ihtiyacı olmayan komutlar.
2- Dı komutlar: Çalı ması için program dosyası yani o komutun program dosyasına ihtiyaç duyan
komutlar.
DIR: Aktif olan sürücüdeki dosya ve dizinleri listeler.
Kullanım ekli: DIR ↵
Parametreleri:
/P: Listelemenin sayfa sayfa olmasını sa lar. Ekrana sı mayacak çoklukta dizinleri veya dosyaları
olan sürücüler ve dizinler listelenirken genellikle /P parametresi kullanılır.
/W: Listelemeyi sayfaya sı acak ekilde 5’li sütunlar halinde yapar.
/S: Üzerinde i lem yapılan sürücü veya dizinin tüm alt dizinleri ve dosyaları ile birlikte listelenmesini
sa lar. Aynı zamanda /S parametresi dosya veya dizin arama i lemlerinde de kullanılır.
MD komutu:Yeni bir dizin olu turmak için kullanılan komuttur.
Kullanım ekli: MD_ yeni dizin ismi ↵
CD komutu:Olu turulmu bir dizinin içine girmek için kullanılır.
Kullanım ekli: CD_ dizin ismi ↵
CD.. komutu: Dizin içerinden çıkmak için kullanılır.
Kullanım ekli: CD.. ↵
RD komutu: çi bo olan bir dizini silmek için kullanılır. Bu komutun düzgün çalı abilmesi için dizin
içerisinde herhangi bir dosya veya dizin bulunmaması gerekir.
Kullanım ekli: RD _dizin ismi ↵
DELTREE komutu: Dizinleri alt dizinleri ile birlikte siler. Komut yazılıp onay verdikten sonra
kullanıcıya bir uyarı mesajı vererek kullanıcının cevabını bekler.
Kullanım ekli: DELTREE dizin ismi↵
EDIT komutu: MS-DOS ‘ta dosya olu turmak için kullanılan komuttur.
Kullanım ekli: EDIT↵
Komut yazılıp onay verdikten sonra kar ımıza çıkan pencereden olu turmak istedi imiz belge veya
doküman dosya menüsünde bulunan kaydet komutu ile kaydedebiliriz. Kaydetme i lemi sonrası
dosya/çıkı komutu kullanılarak tekrar MS-DOS komut ortamına dönülebilir.
Dosya ismi verilirken uyulması gereken bazı kurallar vardır. Bunlar ,
1- Dosya ismi en fazla 8 karakterden olu malıdır. 8 karakterden fazla dosya isimlerini “ “ eklinde
yazılmalıdır.
2- Dosya isminde bo luk bulunmamalıdır.
3- Dosya isminde %&?= gibi karakter kullanılmamalı ve rakam verilmemelidir.
4- Dosya isminde Türkçe karakterden kaçınmalıdır.
5- Dosyaya uzantı vermek mecburi de ildir. ste e ba lıdır.
Dosya uzantıları:
.SYS: Sistem dosyaları.
.EXE ,.COM,.BAT :MS-DOS ve Windows ta isimleri yazıldıklarında do rudan çalı abilen dosyalar.
.TXT:MS-DOS metin dosyası uzantısı.
IO.SYS: (INPUT/OUTPUT): Giri çıkı i lemlerini kontrol sistem dosyası.
MS-DOS.SYS: Disk organizasyonunu sa layan dosyaların kayıt yapısını düzenleyen sistem dosyası.
COMMAND.COM: Dahili komutları ram hafızaya yükleyen dosya.
Ψ Dosya uzantılarından o dosyanın ne tür dosya oldu u anla ılabilir.
DEL komutu: Edit’ta olu turulan dosyaları silmek için kullanılan komuttur.
Kullanım ekli: DEL_ dosya ismi ↵
TYPE komutu: Edit’ta olu turulan dosyaların içeri ini komut ortamında görmek için kullanılan
komuttur.
Kullanım ekli: TYPE_ dosya ismi ↵
Ψ çeri i görüntülenecek dosyanın yol tanımlaması yani komutun yazıldı ı satır önemlidir. Komut
dosyanın olu turuldu u dizinde yazılmaz ise MS-DOS o dosyayı bulamaz. Bu yüzden ba ka dizinlerde
bu komutu çalı tırmak isterseniz yol tanımı yapmanız gerekir:
REN komutu: Dosyaların isimlerini de i tirmek için kullanılır.
Kullanım akli: REN _eski dosya ismi _ yeni dosya ismi ↵
Ψ “_”: areti bo luk anlamını ta ır.
DATE: Sistemin tarihini görüntülemek ve de i tirmek için kullanılır.
Kullanım ekli: DATE ↵
TIME: Sistemi saatini görüntülemek ve de i tirmek için kullanılan komuttur.
Kullanım ekli: TIME ↵
LABEL:Sürücüdeki birim seri numarasını ve etiketini görüntüler. Sürücü etiketi de i tirmenize olana
tanır.
Kullanım ekli: LABEL ↵
MEM: Sürücüler toplam kapasitelerini,bo kapasitelerini ve dolu olan kapasiteleri hakkında bilgi verir
hakkında bilgi verir.
Kullanım ekli: MEM ↵
COPY komutu: Bir dosya veya dizini kopyalamak için kullanılan komuttur.
Kullanım ekli: COPY _nereden_neyi_nereye ↵
ΨBu i lemi yaparken üzerinde çalı tı ımız sürücü ve dizini bilmek gerekir. Kopyalama esnasında
bunlar önemli bir husustur. Aksi takdirde yol tanımlaması yapılması gerekebilir.
MOVE komutu: Dizinlerin ismini de i tirmek için ve ta ıma i lemi yapmak için kullanılır.
Kullanım ekli 1: MOVE _eski dizin ismi_yeni dizin ismi ↵
Kullanım ekli 2: MOVE
nereden_neyi_nereye ↵
ΨKopyalama ile ta ıma aynı i lemler de ildir. Kopyalama ço altma anlamına gelir. Yani dosyaları
veya dizinleri ço altma. Ta ıma ise bir yerden ba ka bir yere ta ıma,aynı dosyayı veya dizini
ço altmadan ta ıma.
ATTRIB komutu: Dosyalara özellik kazandırabilen komuttur.
Kullanım ekli: ATTRIB _dosya adı_ parametre ↵
Parametreleri :
/+h: Dosyalara gizlilik özelli i kazandırır. Bu özelli i kaldırmak için –h parametresi kullanılır.
/+r: Dosyalara sadece okunabilirlik özelli i kazandırır. Bu özelli i kazandırmak için –r parametresi
kullanılır.
/+s: Dosyalara sistem dosyası özelli i kazandırır. Bu özelli i kaldırmak için –s parametresi kullanılır.
SCANDISK komutu:Sürücüleri hatalara kar ı denetler. Düzeltebilece i hata varsa düzeltir ve
kullanıcıya bilgi verir.
Kullanım ekli: SCANDISK ↵
CHKDSK komutu:Sürücüler hakkında istatiksel ilgiler verir.
Kullanım ekli: CHKDSK ↵
Parametreler:
/f: Diskteki hataları tespit ederek düzeltir.
/v:Diskteki bütün dosyaları yol ismiyle birlikte listeler.
DISKCOPY komutu: Disketten diskete kopyalama yapmak için kullanılır. Komut ilk olarak kaynak
disketi okur ve hedef disketi takmamızı ister. Hedef disketi taktıktan sonra bir tu a basarak kaynak
disketteki bilgileri hedef yazdırma i lemi tamamlanır.
Kullanım ekli: DISKCOPY A: A: ↵
FORMAT komutu: Düzenleme,biçimlendirme komutu. genellikle ilk alınan disketler üzerinde
kullanılır. u disketler formatlanarak üzerine bilgi yazılabilir hale gelmesi sa lanır. Dolu bir disket veya
disk formatlanırsa üzerindeki tüm bilgiler silinecektir. Üzerinde çalı ılan disk veya diskete format
atılamaz. Bunu yapma için ba ka bir sürücü üzerinde i lem yapmak gerekir. Bu komutu bilinçsiz bir
ekilde kullanmak büyük kayıplara yol açabilir.
C:\>format A: D SKET FORMATLAMA
C:\>format/s A: S STEM D SKET OLU TURMA
A:\>format C: HARDD SK FORMATLAMA
Parametreler:
/q: Hızlı formatlama.
/s: Sistem dosyaları olu turarak formatlama.