Tamara

YAŞAM STİLİ
Lifestyle
TAMARA
KVESITADZE
SONSUZLUĞA
UZANAN
HEYKELLERİN
İZİNDE
GÜRCISTAN’DA GÖRENLERI
OLDUĞU YERE ÇIVILEYEN
VE ETKILEYICI BIR AŞK
HIKÂYESINDEN YOLA
ÇIKILARAK TASARLANAN
‘ALI VE NINO’ ISIMLI KINETIK
HEYKELIN YARATICISININ
PEŞINE DÜŞTÜM. İŞTE,
ARTINTERNATIONAL 2014
VE CONTEMPRORARY
ISTANBUL 2014’TE DE
ESERLERI SUNULAN ÜNLÜ
GÜRCÜ SANATÇI TAMARA
KVESITADZE’NIN HIKÂYESI…
YAZI-WORDS İLKNUR EŞSİZ
ON THE TRAIL
OF IMMORTAL
STATUES:
TAMARA
KVESITADZE
I SET OUT TO FIND OUT MORE
ABOUT THE CREATOR OF THE
KINETIC SCULPTURES ‘ALI AND
NINO’, INSPIRED BY A STRIKING
LOVE STORY, THAT AMAZED
EVERYONE WHO SAW THEM IN
GEORGIA. THIS IS THE STORY OF
RENOWNED GEORGIAN ARTIST
TAMARA KVESITADZE, WHOSE
WORKS WERE DISPLAYED AT
ARTINTERNATIONAL 2014 AND
CONTEMPORARY ISTANBUL 2014.
122 • GLOBER • ŞUBAT-FEBRUARY 2015
T
amara Kvesitadze’yle
sohbetimize geçmeden önce
onu tanımama vesile olan
özel heykel çiftini anlatmak
istiyorum. Sanat dallarının
birbirine olan etkisinin güzel bir örneği
‘Ali ve Nino’ heykeli. Şöyle ki; ‘Kurban
Said’ imzasını kullanan ve Bakü’de doğup
Avrupa’da yaşayan Lev Nussimbaum ile
Avusturyalı Barones Elfriede Ehrenfels’in
birlikte yazdıkları tahmin edilen ‘Ali ve
Nino’, 1937’de Viyana’da yayımlanmış bir
kitabın adı. Hazar Denizi’nin kıyısında,
Bakü’de okurken tanışan Ali Han Şirvanşir
ile Avrupalı Nino Kipiani’nin aşkını
anlatan kitapta; Ali, Birinci Dünya Savaşı
ve Rus Devrimi boyunca, Azerbaycan’ın
bağımsızlık savaşı verdiği kaotik bir ortamda
Asyalı atalarının inançlarıyla Nino’ya olan
bağlılığı arasında bir seçim yapmak zorunda
kalıyor. Sevgililer zor da olsa evleniyor ancak
hayatları sürekli bir kaçgöç içinde geçiyor.
Kızıl Ordu’nun Azerbaycan’a girmesiyle
Ali ülkesini savunmak için savaşa gidiyor
ve orada ölüyor. İşte Tamara Kvesitadze,
Gürcistan’ın Batum kentindeki dev boyutlu
‘Ali ve Nino’ isimli kinetik heykelini de bu
kitaptan ve ikilinin öyküsünden ilhamla
tasarlıyor. Müzik eşliğinde dönerek
pozisyon değiştiren bir kadın ve bir erkekten
oluşan, 7 metre yüksekliğindeki metal
heykeller, birbirlerine doğru hareket ederek
her 10 dakikada birleşiyor ve ayrılıyor.
Batum’daki bu romantik ve hüzünlü heykel,
ışıklandırmalar eşliğinde harika görüntüler
oluşturuyor, görenleri kendisine hayran
bırakıyor. Ben de bu özel heykeli gördükten
sonra bu eserin sanatçısına ulaşmak ve
onunla sanatına, hareketli heykellerine dair
konuşmak istedim. İşte çok sayıda kinetik
eserin yaratıcısı Tamara Kvesitadze’nin
kendi sözleriyle sanatı.
En çok konuşulan, belki de bilinen eseriniz
Gürcistan’ın Batum kentindeki Ali ve
Nino heykeliniz. Eserinizin başarısı kadar
arkasında yatan hikâye de etkileyici. Bu
eseri yaratırken sizi motive eden neydi?
Ali ve Nino ya da diğer ismiyle ‘Kadın ve
Erkek’ heykelini tasarlarken amacım,
bir aşk hikâyesini temel alarak sonsuz
bir hareketin ve döngünün içinde hiçbir
şeyin ebediyen sürmediğini anlatmaktı.
Batum’da sabit olarak sergilenen Ali ve
Nino’nun benzerleri, Kadın ve Erkek
olarak sergilere de gidiyor, her yerde de ilgi
çekiyor. Özellikle birisi var ki unutamam.
Heykel Venedik’te sergilenirken ilginç bir
şey yaşadım. Beş-altı yaşlarında bir erkek
AtlasGlobal
ile Gürcistan’a
uçmanın tam
zamanı .
Now is the
time to fly to
Georgia with
AtlasGlobal.
GÜRCISTAN’IN GURURU
TAMARA KVESITADZE
Mimar, heykeltıraş ve ressam olan Tamara
Kvesitadze, Gürcistan’ın dünyaca tanınmış sanatçılarından. 1968 yılında Tiflis’te doğan Kvesitadze,
1990’da Tiflis Teknik Üniversitesi’nden mimar
olarak mezun oldu ve aynı okulda yüksek lisansını
tamamladı. Zıtlıklardan yola çıkarak bireysellik,
hayat döngüsü ve değişim temalı kinetik heykel
ve resimler yaratan sanatçı, öğrencilik yıllarından
itibaren birçok uluslararası ödülle onurlandırıldı.
Kvesitadze, sanat yaşamı boyunca porselen, cam
kullanarak, ayrıca farklı materyalleri karıştırarak
ürettiği malzemelerle heykeller yaptı. Tamara
Kvesitadze’nin farklı heykelleri Tiflis ve Batum
meydanlarında kalıcı bir şekilde sergileniyor.
çocuğu geldi, heykelleri izledi ve yüksek
sesle şöyle dedi: “Bunun sadece filmlerde
mümkün olduğunu sanırdım.”
Ali ve Nino başta olmak üzere kinetik
heykelleriniz hipnoz etkisi yaratıyor.
Kendi adıma onları izlemekten,
123 • GLOBER • ŞUBAT-FEBRUARY 2015
değişimlerini görmekten heyecan
duyuyorum… Peki, siz bu ‘yarı canlı!’
figürler bittiğinde onlara hayat vermiş
gibi hissediyor musunuz?
Açıkçası, heykellerimi tamamladığımda,
süreç bittiğinde kendimi o eserle bağlantılı
hissetmiyorum. Benim için en önemli şey
YAŞAM STİLİ
Lifestyle
heykeller üzerinde çalışırken yaşadığım ruh
hali. Süreç bitince ortaya çıkan eserin artık
kendi hayatını yaşamasına izin veririm.
Bu figürler ortada yokken heykelin
tasarımı nasıl başlıyor? Zihninizdeki
ilk ışık nasıl yanıyor? Sonra süreç nasıl
ilerliyor?
Aslında kinetik heykel yapmak için özel bir
yönelimim olmadı hiçbir zaman. Benim
için her zaman önemli olan hareketi ön
planda tutmaktı. Hareketi kullanarak bir
şeyler göstermek ve ifade etmek. Yaratım
sürecini tam olarak açıklamam zor. Ve evet,
heykele dair bir hareketi, eseri tasarlamaya
başlamadan önce bir anlığına zihnimde
görüyorum. Sanki bir flaş gibi yanıp
sönüyor ve bu düşünce aniden beliriyor.
Kinetik heykel yapan sanatçılardan
günümüzde ve geçmişte sizi etkileyen
isimler kimler?
Sanırım beni etkileyen en önemli isim
Leonardo da Vinci...
Hollandalı sanatçı Theo Jansen, kinetik
heykelleri için “Hayvanlarımı, doğada
kendi başlarına yaşayabilmeleri için
rüzgâra, fırtınaya dayanıklı bir biçimde
tasarlıyorum” diyor. Eserlerinizin sizden
sonraki var oluşları hakkında siz ne
düşünüyorsunuz?
B
efore you read our interview
with Tamara Kvesitadze, first
I want to describe her very
special statue couple through which I
found out about her. Her ‘Ali and Nino’
sculpture is a wonderful example of
the interaction between different art
forms. ‘Ali and Nino’ is the title of a book
published in 1937 in Vienna and written
under the pseudonym ‘Kurban Said’;
it is thought that the authors were Lev
Nussimbaum, who was born in Baku and
lived in Europe, and Austrian Baroness
Elfriede Ehrenfels. The
book tells the story of the
love between Ali Khan
Shirvanshir and the
European Nino Kipiani
who meet while studying
in Baku. Against the
chaotic background of
the First World War and
the Russian Revolution,
during Azerbaijan’s fight
for independence, Ali
has to choose between
the beliefs of his Asian
forefathers and his
Ben, heykellerin kendi hayatlarını yaşaması
gerektiğini düşünüyorum. Benim kinetik
heykellerime gelince… Umarım onlar
benden daha uzun yaşar.
İstanbul’a geldiniz mi daha önce? Bu
şehir bir sanatçı olarak size neler
hissettiriyor?
Evet, İstanbul’da bulundum ve
dünyanın en güzel şehirlerinden birisi
olduğunu düşünüyorum. İstanbul’da
yaşamak isterdim, bu benim için büyük bir
keyif olurdu.
İstanbul için bir heykel tasarlamanız
istense nasıl bir heykel olurdu?
Hımm… Benim için hemen cevaplaması
kolay bir soru değil. Bunun üzerine biraz
düşünmem gerek!
Galerie Kornfeld aracılığıyla
düzenlenen Artinternational 2014’te
ve Contemporary Istanbul 2014’te
eserleriniz İstanbullular ile buluştu ve
eminim hayran sayınız arttı. Onlara bir
mesaj vermek ister misiniz?
İlginiz için çok çok teşekkürler!
124 • GLOBER • ŞUBAT-FEBRUARY 2015
devotion to Nino. Against all the odds
the lovers get married, but their lives are
then to be lived on the run. When the
Red Army enters Azerbaijan, Ali goes
to war to defend his country but dies in
battle. It is this book and the story of this
couple that inspired Tamara Kvesitadze
to create her giant kinetic sculpture, ‘Ali
and Nino’, in the Georgian city of Batumi.
The sculpture is made up of 7-metre tall
statues of a man and a woman which turn
and move accompanied by music; every
ten minutes the couple move towards
each other, coming
together before separating
again. This melancholy
and romantic sculpture
in Batumi creates an
incredible visual effect,
enhanced by the lighting,
leaving all who see it in
amazement. After seeing
this wonderful sculpture I
wanted to meet the artist
that created it and talk
to her about her art and
her moving sculptures. So
here is the tale of the art
of Tamara Kvesitadze, creator of many
kinetic sculptures, in her own words.
The most widely talked about and
perhaps the best known of your works
is your Ali and Nino sculpture in the
Georgian city of Batumi. The story
behind the sculpture is as impressive as
its success. What was your motivation
while you were creating this piece?
While I was designing Ali and Nino,
or ‘Man and Woman’ to use its other
name, my aim was to take a love story
as a foundation to show that within an
eternal movement and cycle, nothing
lasts forever. Ali and Nino is permanently
exhibited in Batumi, but similar
sculptures go to other exhibitions, as
Man and Woman, and attract interest
wherever they go. There is one particular
moment, an interesting experience while
exhibiting the sculpture in Venice, that I
will never forget. A boy aged about five or
six was watching the statues and he said
in a loud voice: “I thought this was only
possible in films.”
Your kinetic sculptures, particularly
Ali and Nino, are hypnotic. Personally,
I found watching them and seeing the
changes rather exciting. When you
have finished making these ‘half living’
figures, do you feel as though you have
given life to them?
To be honest, once I have completed my
sculptures, when the process is over, I
don’t feel connected to those works. For
me the most important thing is how I feel
when I am working on my sculptures.
When the process is over I then allow the
works that have been produced to live
their own lives.
Before these figures exist, how does
the design of the sculpture begin?
What sets off the light bulb in your
mind? And where do you go from
there?
Actually I never had any special intention
of making kinetic sculptures. What
has always been important for me is
prioritising movement, using movement
to show and express things. It’s difficult
for me to fully explain the creative
process. And yes, I do see a movement for
the sculpture in my mind for a moment
before I begin designing it. It arrives
suddenly, like a flash and goes out just as
quickly.
İstanbul Atatürk
Havalimanı’ndan
Tiflis’e her gün AtlasGlobal
konforu ile rahatça seyahat
edebilirsiniz.
You can easily fly to
Tbilisi from Istanbul
Atatürk Airport every
day with the comfort of
AtlasGlobal.
Dutch artist Theo Jansen says of
his kinetic sculptures “I design my
creatures to withstand the wind and
storms so that they can live on their
own in the wild.” What do you think
about the existence of your works
after you have finished with them?
I think that sculptures should live their
own lives. As for my kinetic sculptures…
I hope they will outlive me.
THE PRIDE OF GEORGIA:
TAMARA KVESITADZE
Architect, sculptor and painter Tamara Kvesitadze is
a world-renowned artist from Georgia. Born in Tbilisi
in 1968, Kvesitadze studied architecture at the Tbilisi
Technical University, from where she graduated
in 1990, before completing an MA at the same
university. Inspired by oppositions, since her student
years the artist has received various international
awards for her paintings and kinetic sculptures on the
themes of individuality, the cycle of life, and change.
During her artistic career, Kvesitadze has made
sculptures from porcelain and glass as well as mixing
different materials to create her own media for her
works. Various sculptures by Tamara Kvesitadze are
on permanent display in squares in Tbilisi and Batumi.
Which creators of kinetic sculptures,
living or dead, have had the most
influence on you?
I think that the person who has had
the most influence on me is Leonardo
Da Vinci…
125 • GLOBER • ŞUBAT-FEBRUARY 2015
Have you ever visited Istanbul?
How does this city make you, as an
artist, feel?
Yes, I have been to Istanbul and I think
it is one of the most beautiful cities in
the world. I would have liked to live in
Istanbul; that would have been a real
pleasure for me.
If you were asked to design a sculpture
for Istanbul, what kind of sculpture
would it be?
Hmm… This isn’t an easy question for me
to answer right away. I’ll need some time
to think about it!
The people of Istanbul had the chance
to meet your works at Artinternational
2014, organised by Galerie Kornfeld,
and at Contemporary Istanbul 2014,
and I’m sure the number of your fans
has grown. Would you like to give them
a message?
Thank you very very much for your
interest!