Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği`nde ç Kontrol
Transkript
Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği`nde ç Kontrol
Birleşik Krallık ve Avrupa Birliği’nde İç Kontrol Janet Thomas İngiltere Sayıştayı (Önceden Hazine Bakanlığı) Birleşik Krallık KİMK eşleştirme projesi orta vadeli uzmanı Açılış Töreni, 22 Nisan 2009 Sunumun İçeriği İç kontrol nedir? COSO, Intosai, AB boyutu, İngiltere boyutu Felaket senaryoları Birleşik Krallık “metodolojisi” Yönetişim, denetim komitesinin rolü, risk yönetimi, kamu kaynaklarının kullanımı konusunda yönlendirme, performans yönetimi ve raporlama, iç ve dış denetimin rolü, iç kontrol beyanı Tüm bunların birbiriyle uyumu COSO/ INTOSAI’in değerlendirmesi Kilit kavramlar İç kontrol nedir? COSO (1992) İç kontrol genel anlamda, bir idarenin aşağıdaki kategorilerdeki hedeflerine ulaşmasında makul güvence sağlamak amacıyla çalışmakta olan yönetim kurulunun, yönetiminin ve personelinin rol oynadığı bir süreç olarak tanımlanmaktadır : İşlemlerin etkililiği ve etkinliği Mali raporlamanın güvenilirliği İlgili yasa ve düzenlemelere riayet İç kontrol nedir? INTOSAI (2004) İç kontrol, bir idarenin yönetimi ve personelinin etkin rol oynadığı; risklerin tespit edilmesini, idarenin misyonunu gerçekleştirmesi açısından makul güvence sağlamayı ve aşağıdaki hedeflere ulaşılmasını amaçlayan bütünsel bir süreçtir: Düzenli, ekonomik, etkin ve etkili faaliyetler yürütmek Hesap verebilirlik faaliyetlerini yerine getirmek İlgili yasa ve düzenlemelere riayet etmek Kaynakları kayıplara, istismara ve zararlara karşı korumak İç kontrol nedir? COSO/ INTOSAI unsurları Kontrol ortamı Risk değerlendirmesi Kontrol faaliyetleri Bilgi ve iletişim İzleme İç kontrol nedir? Avrupa Komisyonu 2000’den bu yana gerçekleştirilen reformlar – “akil adamlar raporu” Antlaşma mecburiyetleri “mevzuata ve yönetmeliklere uymak” Mali düzenlemenin tanımı Madde 28a Katılım için müktesebat gereksinimleri Fasıl 32 Mali kontrol 32. Faslın açılması ve KİMK stratejisi ve mevzuatının geliştirilmesi şartıyla kapanmasına ilişkin kriterler Kamu İç Mali Kontrolünün Üç Sütunu Yönetimsel hesap verebilirlik Bir Merkezi Uyumlaştırma Birimi (MUB) tarafından geliştirilen ve izlenen mali yönetim ve kontrol sistemleri İşlevsel açıdan bağımsız bir iç denetim tarafından desteklenmesi İç kontrol nedir? Birleşik Krallık boyutu Eskiden açık olmaktan ziyade örtülü bir yapısı vardı, ancak iç denetim geleneği oldukça eskiye dayanmaktadır Turnbull (1999) ve Sharman (2001) tavsiyeleri ile değişikliğe uğramıştır Yıllık “iç kontrol beyanı”nın hazırlanması hayati önem taşımaktadır 2001 yılında kaynak muhasebesi ve bütçeleme başlatılmıştır Tüzel yönetişim, denetim komitesi el kitabı, devlet iç denetim standartları ve yönlendirmesi, “kamu kaynaklarının yönetimi”, risk idaresi yönlendirme yönetimi konularında Hazine “MUB”nin rehberliğinden yararlanılmıştır Felaket senaryoları (1) Avrupa Komisyonu 1999 Avrupa Sayıştayı’nın Kasım 1997’de yayımlanan, 1996 bütçesi konusundaki raporu Olumlu bir Güvence Beyanı’nın yakalanamaması Avrupa Parlamentosu’nun 1998’de borç vermeyi reddetmesi – Ocak 1999’da Bağımsız Uzmanlar Komitesi’nin görevlendirilmesi 15 Mart 1999 Raporu Felaket senaryoları (1) devamı “…Her birey kendi yaptıklarından sorumludur... Sorumluluk duygusuyla hareket eden insanlar bulmak gün geçtikçe zorlaşmaktadır. Ancak, bu sorumluluk duygusu hayati önem taşır. Bu duygu her şeyden önce Komisyon üyelerince bireysel olarak, daha sonra da Komisyon tarafından bir organ olarak çevreye yansıtılmalıdır. İşin özünün sorumluluk kavramından soyutlanması gibi bir düşünce çok tehlikelidir. Bu kavram demokrasinin en temel göstergesidir.” Felaket senaryoları (2) Enron-Arthur Andersen 2001 Dış denetçi ile gizlice anlaşarak, yatırımcıları borç ve karların boyutu konusunda kandırdı İflasa sürükledi Temmuz 2002’de Sarbanes-Oxley yasasının çıkarılmasına neden oldu (Kasım 2004’te yürürlüğe girmiştir) Bu yasa pek çok yönetişim konusunu kapsar Yıllık raporların ve bilançoların yöneticilerce onaylanması Tüm bilanço dışı işlemlerin ifşa edilmesi Rüşvete karşı yeni cezalandırmalar Kuruluşların 5 üyeden oluşan bağımsız bir Muhasebe Gözlem Kurulu oluşturması zorunluluğu (veya denetim komitesi) Denetçilerden denetim konuları dışında tavsiye alınmasının yasaklanması Mali çözümleyicilerin çıkar çatışmalarının önlenmesi Felaket senaryoları (3) Société Générale 2007 – sahtekar tacir 4.9 milyar Euro kaybetti “Açıkça görülüyor ki, iç kontrolün bazı mekanizmaları işlememiş; işleyenlerde de gereken değişiklikler yapılmamış” Christine Lagarde, Maliye Bakanı Felaket senaryoları (4) BK Hükümeti 2007 “bir dizi kaydın kaybedilmesi şanssızlık olarak görülebilir; üç dizinin kaybolması ise ihmalkarlık gibi duruyor” (Oscar Wilde’a gönderme) İngiltere Gelir ve Gümrük idaresi çocuk yardımı veri tabanı – 2 CD’de 7.25 milyon ailenin verileri kayboldu 9 hastane, Ulusal Sağlık Hizmetleri hasta kayıtlarını kaybetti Araç ve Sürücü Tescil Kuruluşu 8,000 sürücü kaydını kaybetti Birleşik Krallık “metodolojisi” İyi yönetişim kilit kelime Tanımlanmış hesap verebilirlik – Bakanın ve Üst Yöneticinin rolü, her ikisi de Parlamento’ya karşı mesul Kurumsal Yönetişim Kuralları: Şube Kurulu’nun sorumlulukları Risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrolün sağlanmasında etkili düzenlemelerin yapılmasını sağlamak Denetim Komitesinin rolü İç Denetim fonksiyonu Kurumsal Yönetişim Kuralları: İlkeler Bakanın ve Üst Yöneticinin hesap verebilirliği Bakana danışmanlık yapan ve Bakanlığın performansını üstlenen bir Kurulca yönetim Kurulda, Bakanlığın işlerini yönetmede gereksinim duyulan beceri ve deneyimleri dengede olmalıdır Kurulda bağımsız ve yönetimde yer almayan kişiler bulunmalıdır Kurul risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrolün gereken şekilde işlemesini sağlayacak etkili düzenlemeler yapmalıdır Bir Denetim Komitesi; ve İç Denetim Hizmetinin görüşlerinden yararlanmalıdır Kurumsal Yönetişim Kuralları: Hesap verebilirlik Bakanın ve Üst Yöneticinin rolü; ikisi de Parlamentoya karşı sorumlu ve mesuldür Bakan, Bakanlığın yönetiminin bağlı olduğu yetkilerin kullanılması konusunda Parlamentoya karşı sorumludur (örn. İşsizlik yardımı ödenmesi) Bakan, Bakanlığın politikaları, kararları ve faaliyetleri konusunda Parlamentoya karşı mesuldür Üst Yönetici (Daimi Sekreter; İcra Başkanı) kamu kaynaklarının kullanımı ve varlıkların korunması da dahil olmak üzere, Bakanlığın yönetimi ve teşkilatı konusunda Parlamentoya karşı şahsi olarak sorumludur Hesap verebilirlik Felaket senaryosuna dönecek olursak… 18 Ekim 2007 Gelir ve Gümrük yetkilisi çocuk yardımı veri tabanının bulunduğu CD’nin bir kopyasını İngiltere Sayıştayı’na gönderdi – bu kopya asla yerine ulaşmadı 20 Kasım 2007 Başkan, Avam Kamarası’nda konuşma yaptı Sorumlu kimdi? Kim işini kaybetti? Kurumsal Yönetişim Kuralları: Kurul’un rolü Liderlik etmek Stratejik hedef ve amaçları ileriye taşımak Bu amaçlara ulaşılmasında, mali ve insan kaynaklarının ayrılması konusunda tavsiye vermek Bölüm kaynaklarını yönetmek ve performans hedeflerinin gerçekleştirilmesini izlemek Bakanlık için standartlar ve değerler belirlemek Sağduyulu ve etkili bir iç kontrol sisteminin şeffaf bir şekilde yürütülmesini sağlamak Riskleri değerlendirmek ve yönetmek Değişim ve yenilenme sürecine önderlik etmek ve yönetmek Birleşik Krallık “metodolojisi” Denetim komitesinin rolü: 5 ilke Risk yönetimi, yönetişim ve iç kontrollerin etkili bir biçimde işlemesini sağlamak adına, güvencelerin kapsamını, güvenilirliğini ve dürüstlüğünü gözden geçirerek Kurul ve Üst Yönetici’ne destek olur Kurumun önceliklerini iyi kavramıştır, bağımsız ve objektiftir Uygun ve yeterli becerileri bir araya getirir İşin kapsamını tanımlamak için görev tanımı yapar Kurul, İç Denetim Başkanı, dış denetim ve diğer paydaşlarla etkili bir iletişim içerisindedir İç Kontrol Beyanı Her Üst Yönetici, yıllık bir İç Kontrol Beyanının altına imzasını atmalıdır Bu beyanın formatı Mali Raporlama Rehberinde belirtilmelidir Sorumluluk kapsamı İç kontrol sisteminin amacı Risklerle baş etme kapasitesi Risk ve kontrol çerçevesi Etkililik değerlendirmesi (önemli iç kontrol meselelerinden bahsedilmelidir) İç Kontrol Beyanı Önemli iç kontrol meselelerine örnekler Kamu Hizmet Anlaşması hedefine ulaşılamaması Kurumun, Hazineden ek fon istemek zorunda kalması Dış denetçinin olumsuz görüş bildirmesi – hesaplarda somut etkilerin olması İç Denetim Başkanı ve / veya Denetim Komitesinin bir konunun önemli olduğunu kabul etmesi Kamuoyunun ilgisi ve / veya Kurumun saygınlığına zarar gelmesi Risk Yönetimi Tüm devlet kurumlarının temel risk yönetim süreçlerine sahip olması gerekmektedir (“risk gelişimi yöneticisi”; risk kaydı) “Turuncu Kitap” ta kılavuz bilgiler yer almalıdır Risk, belli bir tahammül seviyesine kadar yönetilmelidir Risk yönetiminin etkililiği hem içeriden hem dışarıdan denetlenmelidir Üst Yönetici, yıllık “İç Kontrol Beyanı”nda risk yönetiminden bahsetmelidir Kamu Kaynaklarının Yönetimi Birleşik Krallık’ta kamu kurumlarınca kullanılan kaynakların yönetilmesine ilişkin ilkeler Yönlendirme belgesi Yalnızca internetten erişilebilen detaylı ekler Kamu Parasının Yönetimi: İlkeler Tüm kamu hizmetlerinden beklenen standartlar: dürüstlük tarafsızlık kesinlik eşitlik bütünlük güvenilirlik açıklık şeffaflık Bunların aşağıdaki şekillerde gerçekleştirilmesi Kanunlara harfi harfine uyarak Kamu çıkarlarını dikkate alarak Yüksek etik standartlara uyarak “Paranın karşılığını” sağlayarak hesap verebilirlik objektiflik Kamu Parasının Yönetimi Sorumluluklar Kamu kaynaklarının kullanımı Üst yöneticiler İç Yönetim Finansman Ücretler, resim ve harçlar Başkalarıyla çalışmalar yürütmek Performans Yönetimi: hedef koyma Kamu Hizmeti Anlaşmaları 3 yıl Harcama değerlendirme sürecinde Bakanlık ve Hazine arasındak görüşülmüştür Yüksek seviyeli hedefler Öncelikli hedefler Anahtar sonuç odaklı performans hedefleri Yıllık rapor ve hesapların Baharda yayımlanması Son baharda performans raporunun yayımlanması Tüm raporlara internetten erişilebilmesi Birleşik Krallık “metodolojisi” İç denetimin rolü: Kurumun belirlenmiş olan hedeflerine ulaşılmasında, risk yönetimi, kontrol ve yönetişimin* etkililiğini ölçerek ve değerlendirerek Üst Yöneticiye bağımsız ve objektif görüşler bildirmek. * Hedeflere ulaşılması, risklerin , iç ve dış raporlamanın güvenilirliğinin ve hesap verme süreçlerinin değerlendirilmesi, ilgili yasalara ve düzenlemelere uyulmasını ve davranışsal ve etik standartlara ulaşılmasını sağlamak için belirlenmiş politikalar, usuller ve işlemler. Birleşik Krallık “metodolojisi” Dış denetimin rolü (İngiltere Sayıştayı) Her devlet kurumunun İç Kontrol Beyanı’nın değerlendirilmesi Hazine gereksinimlerine uyulması Mali bildirimlerde dış denetçinin çalışmalarıyla uyum sağlanması Kaynak hesaplarının gereken şekilde hazırlandığı, yanlış bilgilendirme içermediği, ve işlemlerin gerekli Parlamento yetkilerine uygun olarak gerçekleştirildiği konularında Parlamentoya güvence vermek Kamu kaynaklarının kullanıldığı ekonomik, etkin ve etkili yolları değerlendirerek “paranın karşılığını verme” raporları hazırlamak Hepsinin birbiriyle uyumu Üst Yönetici Kurul Hedefler İş planı KHA’lar ve Performans Önlemleri Bütçe Hesaplar Risk kaydı Risk izleme İç denetim Yıllık rapor Denetim komitesi İç Kontrol Beyanı İng. Sayıştayı Parlamento/ Muh. Komitesi COSO/ INTOSAI’ya nasıl uyum sağlarız? Kontrol ortamı: Parlamento, Kurul ve Denetim Komitesi’ne hesap verebilirlik Risk değerlendirme: Risk yönetimi sistemlerinin yayılması, iç ve dıştan denetlenmesi, yıllık İç Kontrol Beyanı’nda rapor edilmesi Kontrol faaliyetleri: Kurum içerisinde dağılması, İç Kontrol Beyanında belirtilmesi Bilgi ve İletişim: Yıllık raporların düzenli bir şekilde Kurul ve Denetim Komitesi’ne teslim edilmesi İzleme: İç denetim raporları, Kurul ve Denetim Komitesi’nin düzenli izleme faaliyeti, izleme sonuçlarının Yıllık İç Kontrol Beyanı’nda özetlenmesi Komisyon’un yönlendirmelerine nasıl uyarız? Yönetimsel hesap verebilirlik İç Kontrol Beyanı’nda açıkça belirtilmesi Mali yönetim ve kontrol sistemlerinin, bir merkezi uyumlaştırma birimi tarafından geliştirilmesi ve izlenmesi Yönetişim ve risk yönetimi gibi konularda kılavuz bilgilerin merkezi olarak üretilmesi Ancak sistem geliştirme görevinin Devlet Dairelerine dağılmış olarak gerçekleştirilmesi İşlevsel açıdan bağımsız bir iç denetimin desteğinin alınması Her Devlet Dairesinde iç denetim birimlerinin bulunması Kilit Kavramlar İç Kontrol Beyanı – iç kontrolün tüm yönleri hakkında bilgi verir, internette yayımlanır Hesap Verebilirlik– Bakanın ve Üst Yöneticinin Yetki Devri – harcama kontrolü ve yönetiminin bölümlere dağıtılması, Hazinece izlenmesi Orantılılık – fındık kırmak için balyoz gerekmez Yönlendirme – her zaman talimata gerek duymamak BK rehberliğine www.hm-treasury.gov.uk adresinden ve daire websayfalarından erişebilirsiniz Teşekkürler! İyi şanslar!