(rrc-06) sonuçları ve türkiye ulusal karasal sayısal

(rrc-06) sonuçları ve türkiye ulusal karasal sayısal

BÖLGESEL RADYOKOMÜNİKASYON KONGFERANSI2006 (RRC-06) SONUÇLARI VE TÜRKİYE ULUSAL
KARASAL SAYISAL TELEVİZYON (DVB-T) FREKANS
PLANI ÇALIŞMALARI
KARASAL KABLOSUZ INTERAKTİF MULTİMEDYA
(TWIM) UYGULAMALARI
RESULTS OF REGIONAL RADIOCOMMUNICATIONS
CONFERENCE-2006 (RRC-06) AND TÜRKİYE NATIONAL
TERRESTRIAL DIGITAL TELEVISION (DVB-T)
FREQUENCY PLAN STUDIES
Jale UZUNBOY
Spektrum İzleme ve Denetleme Dairesi Başkanlığı
Telekomünikasyon Kurumu, Ankara
[email protected]
Özetçe
Dünya Frekans Bölgelerinden 1 ve 3 için 174-230 MHz ve
470-862 MHz frekans bantlarında sayısal karasal yayın
hizmetlerinin planlanması amacıyla ITU’ya (Uluslararası
Telekomünikasyon Birliği) üye idareler arasında iki oturumda
bir Bölgesel Radyokomünikasyon Konferamsı düzenlenmiştir.
İkinci oturum, Cenevre’de 15 Mayıs-16 Haziran 2006 tarihleri
arasında yapılmıştır. Konferans sonunda bir Anlaşma
imzalanmıştır. RRC-06 Anlaşması, Bant III (174-230 MHz) ve
Bant IV/V (470-862 MHz) bantlarında DVB-T ve T-DAB
(Karasal Sayısal Radyo Yayını) hizmetleri için frekans blok
tahsislerini ve frekans nokta tahsislerini içeren bir Plan ortaya
koymuştur. Diğer taraftan, farklı hizmetlerin yakınsamasıyla
ilişkili olarak bir çok yeni hizmet ve tanım ortaya çıkmaktadır.
TWIM bunlardan biridir. TWIM, pazarda oprtaya çıkan bir
konsept olup, belirli herhangi bir mevcut veya planlanan
sistemle karıştırılmamalıdır. TWIM, gelecekteki kablosuz
uygulamaların bir görüntüsüdür.
Abstract
Regional Radiocommunication Conference for planning of
digital terrestrial broadcasting service in parts of World
Frequency Regions 1 and 3, in frequency bands 174-230 MHz
and 470-862 MHz has been held in two session between
member states of ITU (Internatioanal Telecommunications
Union). Second session of Conference held in Geneva from
15 May to 16 June 2006. At the end of the Conference, an
Agreement has been signed. The RRC-06 Agreement
establishes a Plan containing frequency allotments and
assignments for the transmission of DVT and T-DAB
(Terrestrial Digital Audio Broadcasting) services in Band III
(174-230 MHz) and DVB-T services in Band IV/V (470-862
MHz). Taking account of results of the Conference,
Telecommunications Authority has made a frequency plan for
Terrestrial Sdigital Video Broadcasting. On the other hand, in
connection with convergences of different services, many new
kinds of services and definitions have appeared. TWIM is one
of them. TWIM is a concept that is emerging in the market
place and should not be confused with any particular existing
or planned system; it is a vision of future wireless applications.
1. Giriş
Uluslararası Telekomünikasyon Birliği (ITU) nezdinde
yapılmış olan Anlaşmalardan Avrupa Yayın Sahasını içeren
Stockholm-1961 Anlaşması (ST-61) ve Afrika Yayın Sahasını
içeren Geneva-1989 Anlaşmasını (GE-89) revize etmek ve
174–230 MHz (VHF Bant III) ile 470–862 MHz (UHF Bant
IV/V) frekans bantlarında 1. ve 3. frekans bölgeleri (İran İslam
Cumhuriyeti dahil) için (Şekil-1) karasal sayısal yayıncılık
frekans planlarının hazırlanması amacıyla Uluslararası
Telekomünikasyon Birliği (ITU) bünyesinde iki oturumda
gerçekleştirilen Bölgesel Radyokomünikasyon Konferansının
ilk oturumu (RRC-04) 10-28 Mayıs 2004 tarihleri arasında
ikinci oturumu ise 15 Mayıs-16 Haziran 2006 tarihleri
arasında Cenevre/İSVİÇRE’de yapılmıştır.
İlk Plan çıktıları için Ülkemiz sayısal talepleri,
Telekomünikasyon Kurumu tarafından 2003 yılındas revize
edilen Ulusal Sayısal Televizyon Planı referans alınarak
yapılmış ve SFN kayıtlar allotment olarak, MFN kayıtlar
assignment olarak belirlenmiştir. Allotment talepler için
belirtilmesi zorunlu olan allotment alanlar ise konu plandaki
SFN kapsama alanları gözetilerek TK ve RTÜK tarafından
belirlenmiş ve Türkiye 96 allotment alana (Şekil-2)
bölünmüştür.
Şekil-1 Konferans Planlama Alanı
Konferansın birinci oturumunda, RRC-06’da kullanılacak
planlama yazılımına temel olacak teknik kriter ve
parametreler, RRC-06 Konferansına kadar geçen dönemde
ülkelerin yapacakları ikili ya da çoklu koordinasyonlarda
kullanacakları prosedürler belirlenmiştir.
İkinci oturum RRC-06’da ise; VHF/UHF bandlarında bulunan
yayın hizmetleri için 17 Haziran 2007’de yürürlüğe girecek
yeni Anlaşma (RRC-06) hazırlanmış olup, Anlaşma hükümleri
17 Haziran 2006 tarihi itibariyle geçici olarak uygulanmaya
başlanmıştır. Yine, Konferans sonunda RRC-06 Anlaşması
kapsamındaki frekans planı onaylanmış, ST61 ve GE89
Anlaşmalarının, RRC-06 Anlaşması ile artık hükmü kalmayan
bölümleri anılan anlaşmaların imzacılarının katıldığı küçük
kapsamlı Konferanslar ile yürürlükten kaldırılmıştır. RRC-06
Konferansı sonunda Ülkemizin dahil olduğu konularda
aşağıdaki iki Anlaşma imzalanmıştır:
1.
2.
Revize edilmiş ST-61 Anlaşması
Karasal Sayısal Yayıncılık Anlaşması (RRC-06)
RRC-06 Anlaşmasının ekinde analog Plan ve sayısal radyo (TDAB) ve televizyon (DVB-T) Planı olmak üzere iki plan yer
almaktadır. Geçiş dönemi sonunda Anlaşma ekinde sadece
sayısal plan yer alacak olup, geçiş dönemi 17 Haziran 2015’te
sonlanacaktır.
Şekil 2- Türkiye allotment alanları
Her bir allotment alan için DVB-T için 1 VHF Banttan, 6 UHF
Banttan olmak üzere en az 7 kanal (layer) olmak üzere uygun
alanlarda 15 layer’a kadar T-DAB için ise her bir allotment
alan için 2 blok (layer) sayısal talepte bulunulmuştur.
ITU Planlama programı aracılığıyla yapılan değerlendirme
sonunda Ülkemizin Şekil 5 ile verildiği gibi Arnavutluk,
Azerbaycan, Bulgaristan, Ermenistan, Filistin, Güney Kıbrıs
Rum Kesimi, Gürcistan, Irak, İran, İsrail, Libya, Lübnan,
Makedonya, Mısır, Moldova, Romanya, Rusya, SırbistanKaradağ, Suriye, Ukrayna, Ürdün ve Yunanistan olmak üzere
22 ülke ile frekans kullanımını müzakere etmesi ihtiyacı
olmuş, bunların bir kısmı ile daha önce bir araya gelinmesi
imkanı olmadığından sadece Konferans sürecinde görüşme
yapılabilmiş ve bunda da çetin pazarlıklar söz konusu
olmuştur.
Sayısal Televizyon Planında Türkiye adına kayıtlı tahsisler
dikkate alınarak, Karasal Sayısal TV Planı Telekomünikasyon
Kurumu tarafından yapılmaktadır.
Diğer taraftan, sayısal teknolojideki gelişmelere bağlı olarak,
yayın hizmetlerine ayrılan bantların diğer sistemler tarafından
kullanılması gündeme gelmektedir. Bunlardan en çok
gündeme gelenler arasında UHF V. Bandın üst kısımlarının 3.
nesil mobil sistemler tarafından kullanılması ile mobil
multimedya hizmetlerine olanak sağlayacak DVB-H gibi
sistemlere yine Bant IV ve V ‘ten en az 32 MHz’lik bir bandın
ayrılması gerekmektedir.
2. RRC-06’nın Türkiye Açısından Sonuçları
RRC-04 Konferansından sonraki süreçte Türkiye’nin sayısal
talepleri belirlenirken, RRC-04 Raporunda belirtilen hususlar
ile iki oturum arasında ITU/BR ve CEPT bünyesinde konu ile
ilgili yapılan çalışmalar dikkate alınmıştır.
Şekil 3- Sayısal taleplerimiz için koordinasyon sağlanması
gereken ülkeler
3. Türkiye Ulusal DVB-T Planı
DVB-T Frekans Planı en geniş kapsamayı veren sabit alış için
174-216 MHz (Bant III, 5-10 TV kanalları) ve 470-790 MHz
(Bant IV/V, 21-69 TV kanalları) için olmak üzere radyo
frekans spektrumunda VHF/UHF bantlarda televizyon
yayınlarına ayrılmış tüm bantlar için Türkiye genelinde tüm
yerleşim merkezlerini kapsayacak şekilde ana vericiler planı
olarak yapılmış ve frekanslar RRC-06 Konferans sonuçları
dikkate alınarak atanmıştır.
Coğrafi yapıya uygun olarak, Planda kullanılan emisyon
noktalarından bir kısmı Tek Frekans Şebekesine (SFN-Single
Frequency Network), bir kısmı ise Çoklu Frekans Şebekesine
(MFN-Multi Frequency Network) dahildir.
Plan portatif bina içi ve mobil alış için gözden geçirilmiş ve
metropol yerleşim yerleri için ihtiyaç duyulacak ilave verici
yerleri için taslak simulasyon çalışmaları yapılmıştır.
4. Karasal Sayısal Multimedya Uygulamaları
Yakınsama (convergence) ise; üç karasal hizmetin (mobil,
sabit ve yayın hizmetleri), şebeke erişimi ve idaresi, içerik
formatı, bilgi alış-verişi metotları ve veri tabanı fonksiyonları
dahil farklı açılardan ilişkisidir. Bir veya birden fazla karasal
mobil, sabit ve yayın hizmetindeki uygulama, birden fazla
farklı bilginin (örn: görüntü, resim, bilgi, ses, söz, grafik),
kullanıcılar arasında veya kullanıcılarla hizmet sağlayıcılar
arasında karşılıklı olarak alınmasına imkan sağlayacak
şekildedir. Teknik yakınsamanın bu süreci, ITU/R Telsiz
Tüzüğünde tanımlanan ve faaliyetlerini birbirinden bağımsız
olarak sürdüren bilindik hizmetlerin içiçe geçmesine neden
olabilecek olup, bu içiçe geçme Şekil 4’de kavramsal olarak
resmedilmektedir. Taralı alan büyüklük, şekil ve içerik olarak
dikkate alınmaksızın TWIM uygulamalarının yapılabileceği
alanı temsil etmektedir.
Yayın
Hizmetleri
(BC)
Yayın Hizmetleri
(BC)
T W I M
Mobil
Hizmetler
(ML)
Sabit
Hizmetler
(FX)
Mobil Hizmetler
(ML)
Sabit Hizmetler
(FX)
Şekil 4- Hizmetler arasındaki yakınsama
Sayısal yayınlara geçilmesiyle birlikte gündeme gelen ve bir
çok Avrupa ülkesinde uygulanmaya başlayan yakınsama
konusu multimedya hizmetlerine olanak tanımaktadır. Söz
konusu hizmetlerin verilebilmesi frekans spektrumundan belli
bir bandın ayrılması ile sağlanabilecek olup, bu konuda
olabilecek ülke ihtiyaçlarının da teknik çalışmalara paralel
olarak belirlenmesi kaçınılmazdır.
Şöyle ki; mobil multimedya yayın hizmetleri için kuvvetle
aday gösterilen bantlar arasında UHF/Bant IV ve V’teki yayın
bantları (470-862 MHz) yer almaktadır. Eğer; Ülkemizde de
mobil multimedya hizmetleri için bu banda karar verilirse
bunun RRC-06 sonuçlarına uygun olması mı yoksa en azından
koordinasyon gerektirmeyen bölgelerde kendi ulusal
planımızın mı yapılması gerektiği kararının biran evvel
verilmesi gerekmektedir.
Ayrıca, söz konusu banttan farklı sistemler için de bant
ayrılması gündemdedir. Ve bu konuda da ülke görüşünün
belirlenmesi uygun olacaktır.
5. Teşekkür
DVB-T planlama çalışmalarını birlikte yaptığımız DVB-T
Plan Grubundaki arkadaşlarma ve çalışmalarımızı destekleyen
amirlerimize teşekkürlerimi sunma isterim.
6. Kaynakça
[1] Uzunbuy,J., Karasal Kablosuz İnteraktif Multimedya
Uygulamalarına Yönelik Çözümler ve Düzenlemeler,
Uzmanlık Tezi, 2003.
[2] ITU, Final Acts of RRC-06, 2006.
[3] RRC-06 Türk Heyeti Raporu, 2006.
[4] CEPT/ECC TG4 Toplantı Sonuç Raporları, 2007.